ಗ್ರಾಪಂ ಬಿರಿ |
CANARESE
POETICAL ANTHOLOGY
/
ಭಾಸ ದ! ಎ.ಇ ಆ ಂಐಅರ ಆ ್್ಪಪ98ಶ
THIRD, THOROUGHLY REVISED AND ENLARGED
EDITION OF THE ‘‘MINOR CANARESE POETICAL ANTHOLOGY"
LN EL Re ಆಇ ಜಇ೯. 5
ಆ 5.4 ತವ
ಕನಾಃಟಕ
ಕಾವೃ್ವಮಾಲ
ಲ
ಮೂರ ಯ ಛಾಪೆ
LN ಜಾ“
ಪ್ರಾಯ ದ್ರ
ಪೊಂ
ಅಯುಕ್ತಂ ಯವಿಹ ಪ್ರೋಕ್ತಂ
ಪ್ರಮಾಠೇನ ಭ್ರಮೇಣಿ ವಾ |
ವಾಚಾ ಮಯಾ ದಯಾವನ್ತಃ
ಸರತ! ಸಂಕೋಧಯನ್ನು 25
MANGALORE
PUBLISHED ‘BY C. STOLZ
BASEL MISSION BOOK & TRACT DEPOSITORY
1874
ನಾದವ ಧಮನಿಯ ರವಾ
EE
QS
N12<527030597 021
LS
MMMM... 18
CANARESE
POETICAL ANTHOLOGY
THIRD, THOROUGHLY REVISED AND ENLARGED
EDITION OF THE “MINOR CANARESE POETICAL ANTHOLOGY”
RAR AAA
ಕನಾಃಟಕ
ಕಾ ವೃಮಾ
ಮೂರನೆಯ ಛಾಪೆ
ಅಯುಕ್ತ ಂ ಯದಿಹ ಪ್ರೋಕ್ತಂ
ಪ್ರಮಾದೇನ ಭ್ರಮೇಣ ವಾ |
ವಾಚಾ ಮಯಾ ದಯಾವನ್ಹಃ
ಸಂತಕಿ ಸಂಕೋಧಯನ್ಮು ಠಿ ||
MANGALORE
PUBLISHED BY C. STOLZ
BASEL MISSION BOOK & TRACT DEPOSITORY
1874
PRINTED BY STOLZ ೬ HIRNER
PREFACE
——ei os ——
HE present volume of selections from Canarese poetry
has been prepared not only with regard to the want of
ಗ but also with the aim to cultivate a taste for
good poetry in the reader. It comprises a great many sub-
| jects that are dear to poets, some of which have been
introduced twice or thrice with the object of showing
the manner in which they have been treated by different
authors.
Purety and freedom from sectarianism, to these charac-
teristics of true poetry, regard has throughout been paid.
Nothing that might give offence, has been adduced, and
undue exaggerations have been pointed out as such. In
some instances, from obvious reasons, ೩ few words have
been altered; but all these alterations appear in different
type, and are to be looked upon as mere expletives. In some
other instances it has been thought advisable simply to
omit such portions of a verse) as appeared to be inconsis-
tent with a higher culture of the mind.
—
1) The omissions in the prose of the RAjagékhara 71188೩ chiefly ocour
for economizing space; the words in sguare-brackets which it contains, are
different readings.
A*
PREFACE
The Glossary contains all the words of the text. Al
though the exigencies of space have not admitted many
explanations, it is expected that no serious difficulties will
remain where the text is clear. Two or three verses offer
some words the meaning of which (if there be no mis-
takes) is obscure.
The Standard Grammar, the rules of which have been
referred to in the notes, is Kécqava’s Gabdamayidarpaza”),
Not only to make the text to harmonize in a higher degree
with the grammar, but also from philological reasons, the
two ancient letters x (ಐ), ] (ಬ) have been reproduced as far
as it has been possible. Both were still in use (at least
among poets) at Kégava’s time: the first one, undoubtedly,
still in the 15th century A. D., and in works of poetry
(for instance, Jaimini’s Bharata) even much later. Regard-
ing the 1 the editor’s only guide has been the Cabdamani-
darpana; for the ; he has consulted the Nicir8ji commen-
1) In some instances the present imperfection of our Canarese
Lexicography (see, for instance, ಅಕ್ಕು, ವಿಶ್ವಲ and ಲ್ಲ in Reeve-
Sanderson) will be obvious to the intelligent student; the preservation
of old Canarese letters would often be of great help in coming to a
decision as to the meaning of a word. To further the understanding
of Canarese words, references, very often in full, have been added,
ಅಡೆವಣೆವರೆ, p.201, may mean “reaching down to the foot-print” (ಅಡೆವಣಿ
ಕೆಸಜಸೊಳಾದ ಪಜ್ಞೆ); or is ಪಠ, a drum, one of the compound-members?
After ಉಚ್ಛೀಜ೨್ ೫0೩೩ ಉಚ್ಛೇಟಿರ್. ಜೋನೆಗವಳಿ ಭಯು] 18 ಜೋನೆಗೆ-ಪಬಿಿ
Yavana (Muhammadan) cloth. 2) Mangalore, Basel Mission Press’ edition.
3) They may be pronounced like r (ರ) and 1 (೪). Dr. Gundert calls ©
a cerebral r (German r), and © a cerebropalatal 1 (Malayalam and English
Dictionary).
PREFACE Ak
tary! on the Amara Késha and the Cabdamadjari Instead of
“pushpa”’ and ‘“bishpa” there ought to have been printed
“pugpa’ and bAarpa”, forms still to be found in manu-
scripts of the 14th century.
Regarding the authors whose works have been quoted,
the following remarks may be of service:
1. Sarvajnia. This person, a (08117೩ and at the time
when he wrote, no doubt, a LingAita, has composed a num-
ber of so-called Vacanas in the Tripadi metre. At the end
of a MS. in my possession he states: “Formerly I was Giva’s
servant; my name was Pidatta (1. 6. Pushpadatta,-danta);
they used to honour me in Kailisa. The Padatta of that
period came as Vararuci, at school was called Sarvajna,
and that man am 1. When sister Mallamma told Basava
Arasa (a Brahman, her husband) about her misfortune of
having no children, he went to Giva of Kigi. Basava Ara-
sa of Mastru (in the Zillah of Dharavada) asked a child of
Giva, and obtained it from Kigi’s Giva . , . . It was born
(by way of adultery) of a widow, ೩ Malava woman ...
at Ambaltiru in the potters’ street ,. , . . 1 told (my pa-
rents): ‘My father is not a Brahman and my mother not a
Malava woman! I am Giva’s beloved son, noty our son?”
etc. Sarvajna’s Vacanas are arranged under various head-
1) Through the kindness of Dr. A.C. Burnell the editor has had two
Jaina copies of this work. One of them concludes as follows: ಸೌಮ್ಯುಸಂ
ವತ್ಸರದ ಮೈಕಾಖಬಹುಳಸಪ್ತ ಮಿಶುಕ್ರ ವಾರದಲ್ಲಿ ಪದಮಮಣನು ಬರದ ನಾಚೆರಾಜಿಸಮಾಪ್ಪ ೦.
A Canarese commentary on the Amara 8660೩ was printed at Bangalore
first in 1845; another edition in 1872; and in 1873 Mr. L. Rice's edition
appeared with meanings also in English. It 18 to be regretted that none
of the editions contains the words arranged in alphabetical order.
ಲ
i
NI PREFACE
ings. They appear to have been published by him not as
a whole, as such a circumstance alone can explain the dif- |
ferences at present existing between the manuscripts.
The two native editions?) 7 have, vary to a great extent, as
do also the two manuscripts in my possession; the riddles,
| for instance, occur only in one of these. It has, therefore,
been impossible in the list of contents to refer the verses
of the text to their proper places among the 180೩1883),
Sarvajna’s age is not exactly known; his prophetical
| sentences (kala jnana), however, throw some light on it
(Ch. 20 in one of the MSS.). He mentions in them that the
Turks, reigning over Vijayanagara, will cut off the head of
Rama Raja (of Anegundi, called also Vidyinagara and Ka-
lyanapura), and that afterwards Vira Basavanta Déva will
restore VidyAnagara’s greatness. 1564 A.D. Rima Ria,
the 7th prince of the house of Narasimha, was killed at
Tala Kote; and according to the similar prophesy of the
Canna Basava Purana (ch. 68, v.64), Vira Basavanta Raya |
was to be born Kali 4683 i.e. 1582 A.D., and to begin to
rule after the fall of the Turks. The Purana which was
composed 1585 A.D. (0. 68, v.77), was still expecting the
great Raya. Sarvajna’s own words are: “The husband
of the elder sister of Candra having come, having become
| a man, for one sixty years (there will be) sandhana of
1) One lithographed at Dhiravida, 1866; the other printed at Bengaldru,
1872. 2) A good selection from the Vacanas is found in the Canarese Poetical
Anthology (prAkkivya ೫081118) by the late Rev. G. Wirth, published in 1867,
the readings of which have not unfrequently been made use of in the present
volume; also with regard to the 501200780೩ Cataka.
I SE
PREFACE VIL
the kingdom. At the Madhura of the KAavéri? an assem-
bly (88108) of the déva (king) will come into existence; the
sonofGiva. . ........ .Basavanta Déva, will
come. The kings of the south will be ruined, the proud
Turks will die; they whose authority has been ruined, having
been slain, further on the royal power will belong to Cankara.
People who have the name of a woman and the head of a
monkey will rule over the kingdom of Sangama®.
Monkeys with the face of a woman will come and ascend
the fortress (durga) of Ranga®. . . . People with the face
of a monkey will come near, ascend Griranga, and go to the
North. ......, Vidyinagara will be built, and the great
Vira Vasavanta will come (to rule). The town of Ranga,
of the form of a woman and the face of a monkey, they
will take in (their) virtue (punya), and blow away (2) the
lion (singa; Tippfi=tiger). People with trowsers and hats,
men with faces of maidens will rule over Criranga’’ ete.
If 1॥ were not for the, to me, very confused statements that
follow afterwards (the MS. also breaking off abruptly), it
might be guessed Sarvajna had brought in the English as
taking Griranga from 7100೩ (1799 A. 0). I think it pro-
1) Rama 88]೩'8 second successor, Timma Riya, 1510 A.D. settled at
Candragiri, eleven miles from Tirupati, from which place the family held
& nominal sway over a part of the South. 1640 Gri Ranga, the son of Canna,
made a grant to the English of the site of the city of Madras (Cannapatna),
and six years afterwards had 10 fly before the Sultan of Gdlakondge who had
invaded the Karndtaka, 2) Perhaps Kappadi Saiigama on the Krishna
(belonging to Kalyina), where Basava of Kalyinapura died. 3) After Rama
Raja’s fall his family, for a time, took up its abode at Griraligapatna; 1610
the place became the 8088 of government of Riya Odeyar of 780188೪,
ಷಂ ಷ್ಟ ಸಣ ಣ್ಣ
111] PREFACE
LL
bable that Sarvajna’s so-called prophesy is based on that
of the C.B. Purina; many of his similes remind one of
those of the Dasa Padas.
9. The translator of Jaimini Bharata (that seems to
have been in existence before the 7th century) was Lak-
shmica of the Bharadvaja family, a son of Annama, of
Dévapura (Amarapura, Surapura, ch.l,v.11; 34, ೪. 40. 41.
41). This place, called also Dévanapura, is in the Banavara
Talk of Maisiru, where he executed his work about 180
years ago (about 1693 A. D.)».
3. The author of the Canarese Ramayana quoted in
this volume, calls himself Kumara Valmiki and has dedi-
cated his work to the Narasimha (Narakésari) of Torave
(Ch. 1, v. 10) in the district of Sélapura. He praises
Kumara Vyasa, the author of a Canarese Bharata, and him-
self (Ch. 1, v. 18; 118, 1. 70), and then adds: “The author
of the beautiful Bharata work is indeed the excellent
Kumira Vyasa, the author of the everlasting (Canarese)
i
1) 1718 date is assigned to him by H. Narasimmiah, proprietor of the Vichara
Durpana Press, Bangalore, in his prospectus regarding a new edition of La-
kshmiga’s work, 1878, Mr. Narasimmiah has no doubt made proper inquiries
before printing the statement. Some of the most recent Canarese forms of
Lakshmiga are: ಇ. 198 ಎಜಸುತಿಷೆ, ಕಣಿವುತದೆ, ಇಟ್ಟಣಿಸಿವೆ (cf. ಇ. 596); v. 260 origi-
nally ಮದನನ್ಸುಪ (instead of “ನೃಪಂ; ೪. 262 ವಾರಿಯನ್ಸೀಂಟಿ (1. 6. ವಾರಿಯನೀಂ೦ಟಿ)
ಇ, 508 ಸರಸ (. 6. ಸರಸಂ); ೪. 881 ಒತ್ತುಗಳಲಿ (5. 6.-೪ಲ್ಲಿ; ೪. 888 ಶೋಯಖುತಿವಪೆ; ೪.
884 ಶಿರುಸುಪಿಜಿ, ಕೂಸುತಿವೆ; 68. ೫9 at least partly belongs still to the H.
Period, in which forms like ಇಕ್, ಬಕ್, ಅಹ್ ಚೇಹ, ete. had taken the place
08 ಇರ್ಪ, ಬರ್ಪ ಅಪ್ಪ, ಬೇಟಿ, etc. To this period, for instance, decidedly be-
longs the Jaina commentator (not Nishthdra Satjayya) on the GCabdamapi-
darpana MS. mentioned in note 2 ad No. 10. The form ©o% (such) 6. 6-
is always properly written by him ಅ೦ತಹ್ (1 4. ಅಂತೆ ಅಪು.
ಚಕ 3373222222. ೫222777೫2೫7...
PREFACE IX
Ramayana is Kumara Valmiki” (v. 19; 113, v. 71). The
work has 113 chapters (no Uttara Kinda). Verses 66 and
67 of ch. 118 are: “The young prince (Rima) tied the
brilliant royal insignia to Bharata (his brother), the military |
insignia he put to Gatrughna (another brother), and having
bestowed the administration of the land on his other brother
(Lakshmana), the nicatagharatta Torave’s king Narahari
nourished the earth. Welfare came to the world, the tree
of welfare bore fruits for the gods, and victorious welfare
is obtained by those who read, write or hear (the story);
- for all devotees joy is contained in the poetry regarding
Naraké&sari, the king of Torave”.
4, The author of the Canarese Bharata of this volume
says (Ch. 1, v.6): “The ViranaArayana (an idol at Gadagu)
is the poet, the writer is Kumara Vyasa, the learned men
who hear, ೩1೮ Sanaka and the others’... In verse 7 he
invokes Gadagu’s Viranardyana, and in verse 9 calls himself
his slave. His verse 11 is: “Under the burden of the poets
of the Ramayana the king of serpents was pressed down;
in the mass of Rama-tales there was no interstice to place
one’s feet. Will he (Kumara Vyasa) take into account the
inferior poets? Do not think: «it is enough’! Is he not like
(Wyasa’s son) Guka? Does not the poet Kumara Vyasa make
dance the others, and laugh (at them)?”
I think the authors of Nos. 3 and 4 may have been nearly
contemporaneous with Lakshmiga of Dévapura. Their langu-
age is of an inferior character.
5. Regarding the Canarese Disa Padas, composed by '
extreme Vaishnavas, it is not missing the truth to assume
that none of those existing are older than 288 years, i. e.
X PREFACE
older than the Canna Basava Purana (of 1585 A. D.). Their
language, however, does not appear to put one of them even
50 far back. Purandara Disa has been said to have visited
Anegundi before its downfall, about the middle of the 16th
century, at the time of Krishna Raya, the father-in-law of
the unfortunate Rima Riya. Butitis more than question-
able whether, for instance, his “Jack-fruit of the Franks”
and his “Mango of Goa’) allow the truth of that tradition:
French expeditions to India commenced A. D. 1604; Goa
was seized by the Portuguese A. D. 1510, but a good many
years were required to make Goa mangoes a common article
of commerce.
6. The pantheistic treatise, called Anubhavimyita, was
composed by Rangandtha (Criranga), a son of Malinga of the
Sahavisi family, a pupil of guru Sahajinanda, and an ardent
follower of the Mallikirjunalinga of the lovely Grigiri or
Grigaila (0%. 1, v.2.3; 13, v.34. 35). The tradition or ra-
ther guess that he wrote about 200 years ago (about 1670
A. D.) does not seem to meet with any serious objection.
7, At the time of Agastya and Vibhishana (Ravana’s
brother), the legend says, Réenukéga (181೩1೩ Prabhu, Rénu-
kacirya, cf. v. 17)5) was born in the Kollipakiga, who among
1) See “Lieder Kanaresischer Singer’ von Dr. H. Mogling, Zeitschrift
der Morgenlindischen Gesellschaft, 1860. 2) Indian Antiquary, Vol. IL.,
p.308. 3) 00. the Can. Bas. P.ch.59, v. 21 seq., where Révana Siddha
appears as one of the four first Aciryas, and the words at the end of the
chapters in the RAagkavinka Kavya. The Pancicdrya Vamcdvali states that
the said personage was Rénuka in the dvAp&ra age and Révanarya in the kali
age, and that his throne-seat (pitha) 18 Kadalipuri (1, 1. 18) or, in Canarese,
BAlehaili (note ad v.18), According to the said Purana (ch. 55, v. 23) the
king Rajéndra Cola gives his daughter in marriage to Révana Siddha.
ಲ
PREFACE X1
other feats broke the power of Bijjala (Riya of Kalyana-
pura), obtained the son Rudramuniga (Rudramunindra),!)
and when 1400 (18811870) years were completed, re-entered
the Kollipikica (Raja 08ರ. V.I., 7. 58-56). Tn guru Rudra-
munindra’s race (178/1708), in his hand-lotus (i, e. as bis
spiritual son), the renowned Annadiniga®? was born (v.57-
60). His disciple was the décika Révana Siddha who lived
' in the matha of Anugfiru (the village of that name near
Maistiru? v. 60-63). His disciple was the décika Cikavira
Déva (cf. v. 6) whose disciple was Shaqakshari Déva, the
composer of the Canarese R4jacékhara Vilisa a Tama
one having been done before by Mallanarya (Malbana, v. 64-
76). Shadakshari completed his work A.D. 1657 (XIV.,
7. 184), 17 years after Madras had been founded by the
English.
8. The 11/810೩ Virapaksha Pandita Aradhya, a pupil
of Siddha Viréga of the Hiri Matha (chief or old convent)
at Vidyanagara (ch.1, 7. 21 seq.), finished his Canna Basava
Purina, as has been stated above, 1585 A. 1. (ch.63,v.77),
about 20 years after Vidyanagara’s (Anegundr’s) capture
by the Muhammadans. [Of Siddha Viréga’s teacher 1t 1s
stated that he became the guru of 700 vara khalindharas
(fakirs?), went to Makhya (Mekka?), caused rain (male) to
fall at the time of a drought, was revered by the Sultin
1) At Canna Basava’s time and immediately after his death again there
is a guru Rudramuni introduced in the Can. Bas. P.; his famous disciple
| was Muktimuni (ch. 62, v.35; v. 87 5eq.); Muktimuni’s 01801016 was Digam-
barasu Mukti Muni who founded Bialehalli near Honntiru in the Male déca
(Bile Honntiru on the Bhadra?) (v.40 5eq-). 3) Invoked in the RiighavAnka |
Kivya, ch, 19, v.96,
XII PREFACE
(Suritala), and hence was called Maleya Malléga i. 6. the
Malléga of the rain. Can. Bas. 0, 1, v.18. 19.]
9. . 86೫8/7೩7೩ (Soma, 8018788), an Aradhya Brihma-
na (LingAita), was an inhabitant of Palkurike (in the
Godavari district) and died at Kalleya (Bas. P. ch.1, v.14.
| 16; Can. Bas. P. ch. 62, v. 59). His Giva-idol was at Puli- |
giriNagari (Som. Gataka, v. 1, or Hulikal Patna). He lived
before the Canarese Basava Purina was finished (this work
being very probably founded on a composition of his, Bas.
P. ಯ, 7, 14 8eq.), i.e. before 1369 A. 0.31 (see No. 10), at
the time of one of the nine Hoysala Ballilas whose capital
was Hale Biqu (Can. Bas. P. 62, v.59, i.e. Dvaravatipura,
Dvarisamudra)5).
10. Kégava Raja or Kégi Raja the author of the Cabda-
' manyidarpana, certainly belongs to a comparatively early
time. The author of the Basava Purina, (Bhima, a son of
017೩ Kavi, ಯ.1, v.17), who finished his composition A.D.
1369 (ch. 61, v.92), says (ch.1, v.10.): “By the grace of
Kegi of 8006881011, of Siri Pandita, of Givalenka Mancana
Pandita and of guru Mallikarjuna Pandita, by the exalted |
understanding which they have presented in beautiful lan-
guage (ukti) 1 will utter the work”... In the next verse
he states he was going to do so also by the grace of the
poet Hari, and this Hari’s (spiritual) son Raghava. Fur-
1) Cf. Huligere’s S0mégvara’s idol in Bas. P. ch. 51, ಇ. 76; ch. 58, v.21;
C, Bas. P. ch. 57, ಇ. 35 seq. 2)1336 A.D. the kingdom of Anegundi
(7147828೩7೩, Hampe) was founded; of. No.1. 3) Indian Antiqguary, vol.
) IL., p.302. A, D. 1810 Dvirisamudra was destroyed by the Muhammadans.
Sémegvara is mentioned also by the author of the Rajagékhara Vil&sa (3,, 18)
and by that of the Raghavdnka Kavya (1., 13).
PREFACE XU
ther in the Basava Purina (9, v.42; cf. 58, v.4; cf. also
Can. Bas. P.57, v.34) a Kégi RiAja appears as one of the
chief devotees of Giva at Kalyanapura in Basava’s time’,
and is called Giva’s clerk (sénabova); he is further intro-
duced as partaking, with many others, of a wonderful Giva
prasAda (59, v.5); and at last, Kéci Raja, the great one
(mahAnta), goes with Basava to Sangamégvarapura (Kap-
padi Sangama, 61, v.9). Is this personage the Kégi of Kon-
dagtili, and the author of the grammar? (Kéciraja ೩77೩ is
mentioned among the poets of 0178೩ also in GCaranalilamrita,
p.3, Béngaltru, 1871.)
Regarding the Bhima of the Cabdamanidarpana, 0.809, 1 |
remark that the above-mentioned Raghava?) mentions “the
1) Among the devotees enumerated in ch. 9 appear also “the spotless
Lenka Manci Déva, Qiva’s collector of customs (sunkiga, v.39)” and “Siripati
Pandita, surnamed Giva, 01988 poet” (೪. 48). See also Kégi Raja in Can. Bas.
೫, 1, ಇ,17, ©?) R&ghava was bornat Hampe where, at the time of his youth,
he went to the court of king Dévarijéndra (Ragh. Kavya, ch.3, v. 1-18). —
These remarks have been presented with the intention of inciting fur- |
ther inquiries, With the same view I refer to a publication of 124 pages |
in Canarese, called vigva kriti parikshana, by Hiranyagarbha kavi ಛೇರಿ780,,
lithographed at DhAravada, 1878, He says (0.5) that after the Jaina
Némicandra, the author of the Canarese Lilivati Prabandha (p.8}, the 10 poets
flourished who are mentioned by 3060817೩ (Ké¢i) Raja (Cabdamanidarpana,
p.4). P.10 (08 p.46) he introduces the Jaina Argala Déva as the author
of the Canarese Candraprabha Prabandha. Pages 47-65 contain the 3rd
chapter of the mentioned Lilivati (that concludes, however, with stating only
that the work has been composed by Kavi Rija Kunjara); in pages 65-90
follows an extract from the Candraprabha Purina, at the end of which
Argala Déva appears as its author. P.121 Hiranyagarbha adduces two
verses from the 71181811 Prabandha (1, 11; IIl., 86) that are quoted in the |
XIV PREFACE
unrivalled Bhima, Bina, Mayara and Kalidasa” (Ragha-
vinka’s Kavya, ch.17, v.25). At the time when Riaghava
did so, he was at Orungal where king Rudra Pratapa or
Pratapa Rudra reigned, and composed a tale of Vicvégvara
in the Shatpadi metre at which he remarked: “Before (me)
none has ever praised with these Shatpadis, by me they
have also been invented (nirmita); therefore, oh! the name
of virgin-poetry (misal kavitva) will be an ornament to this
composition.” “Such was his resolution, and he gave it
that name” (ch.18, v. 3). Hari, Righava’s guru who was
at the same time his uncle, lived at Halebiqdu (see No. 9),
and, as it would appear according to the Canna Basava Pu-
rina (ch. 62, v.51 seq.), under the Hoysala Ballala Vishnu-
vardhana (1.6. Bitta Ballala?), and died at Pampakshetra
(Hampe, Anegundi). RAghava died at Béluru (Vélapura)
at the time of the peerless teacher (anupamacarya) Padma
arasa who constructed a tank there at the command of the
king Bitta Balla]a (Righ. Kavya, ch.19, v.6. 26 seq. Can.
Gabdamanidarpana (with regard to ಅಯ್ and ಅರಿ under rule 217), his
recension of the grammar, in this case at least, coinciding with MS. No. 811,
of the Mangalore edition and with a Jaina MS. that, about a year ೩೮೦, I re-
ceived, through the kindness of Dr. A.C. Burnell, for collation. He further
states there that the author of the Lilivati bears also the name of
Sujandttamsa, but in p.5 makes two different persons of this Sujanbdttamsa
(1. e. Némicandra) and the Sujandttamsa of the grammar. He thinks the
Lilivati to be older than a thousand years. The work of Argala Déva, he
says, was composed 648 years ago (1. 6. 1225 A. D.), and cites its last verse
to prove his statemeut. The Kania verse runs as follows: ékadagagatamum
ma | ttékidagamdge cakangipabdam saumya || prakatavarshada 08161೩58 |
taikadaciyandu negaldudi kzitiratnam ||
ಮ ———
PREFACE XV
Bas. Pur. ch. 62, 7. 56 seq.). Prataipa Rudra Déva was king
of Orungal when the Mahammadans conquered it.in the
beginning of the 14th century (A. D. 1323); after its fall
fugitives founded the Anegundi samsthina; cf. No. 9.
11. Nagavarma, the author of ೩ prosody in Canarese,
was an open Jaina, as two of his other works—a Nighantu
and a Kavyavalokana—fully prove. The prosody, at present
current under his name and frequently met with in various
fragmentary forms, according to my view, is not his, for firstly,
though in full and older copies the concluding words at the
end of each chapter (. . . grimad bhagavad Arha paramég-
vara etc.) still point to the author having been a Jaina,
the text undoubtedly is of a Gaiva tendency; 9, the forma-
tion of Shatpadi verses too is taught in them (vide under
No. 10), and in some copies in such a manner as to create
the impression of literary smuggling; 3, through the kind-
ness of Mr. L. Rice I have received four more or less frag-
mentary manuscripts of Nagavarma’s prosody, one of which
has a wording of its own, and is not Gaiva, but decidedly
Jaina. This MS. (Mr. Rice’s No. B.) introduces only the
Sanscrit metres.
Complete (Caiva) copies declare Nigavarma to be anative
of Vengi Vishaya, and to belong to the Kaundinya gotra.
1) But Nigavarma may have found it advisable to accommodate his work
to circumstances. With Kécava’s Cabdamanidarpana, however, the (೩19೩8
(81881008) certainly have meddled; see, for instance, the ಶೋ೦ಟದ ಸಲ್ಸಿಮಿಸಳೆ,
in p.125 of the Mangalore edition, who (101೩ svaAmi was a LingaAita guru at
Kaggere aftor the death of Prauqha Raya of Vidy&nagara, perhaps at the
time of king Narasinga (A. D. 1490; Can. Bas. P. ch.63, ಇ. 44 806). The
said instance, of course, is not in the Jaina MS. mentioned under No. 10, note 2.
ಲಾ
XVI PREFACE
i
In his Kavyavaldkana many quotations (also original
verses?) occur that are also found more or less in each of
the recensions of the Qabdamanidarpana known to me. The
question, therefore, arises: Which 1s prior, Nagavarma or
106% Raja? This is not the proper place to discuss that
question; but we recommend it to the consideration of all
the friends of Canarese literature.
Nagavarma’s Nighantu (according tol., v.2) is based on
Vararuci, Haliyudha, Bhaguri and the Amara 8868, Haliyudha
wrote before Hémacandra. Hémacandra composed his Kosha
about 1190 A. D.>
Finally the editor advices the student to pay regard to
the list of additions and emendations and to make the ne-
cessary alterations at once, and expresses the hope that the
present Anthology will indeed prove to be “೩. collection of
flowers”.
Mercara, 23rd January, 1874.
i
1) Of this work too 8 have had a copy through the kindness of
Dr. A. 0. Burnell. 2) See Prof. A. Weber's Indische Streifen, p.227, and
Indische Metrik, pp. 193-202, Dr. DAji makes the year of Hémacandra’s
death to be 1172. (Bombay J. ix. p. 224.)
21.
25.
CONTENTS
A Eulogy on the Canarese Language. Anubhavdmrita, ch. 1,
ಸ. 4ರ, ,. ಜ.೧ ೩ ರ ಆ ಜಂ 0 4 ಯ 0 ೦ ೮ಬ
Hints as to writing Canarese. Basava Purana, ch. 1, 7. 18.
MONO ೧ 0
Some characteristic Features of Canarese Poetry. Sabdamaui-
TALBDADG DS OS
The Metres of the Anthology. Nigavarma’s thandas . .
There is one Omniscient God, ete. Savama . . .
OS Sarva . ,. 2 ಜರ್. ಈ ಜೂ ಚಚ:
Loe or True & ಎ2 . ೫. ಹು 5 .
A pure Heart. Somefvara 7. 64. . , . . ., ೬. ೬೩ ೬
God is the 27050717607 of all. Som. 42. . ?, . « ೬»
Think ot your Salvation. Sarva. «. ಲಿ « 18 43 ,್ಕ್ಸ[್ಪ
Death knows no regard. Disa Pada (Mangalore), No. 4, v.
1. 2, 8. 4, 8, ೮ 0 10 ೪0 0 0 0೦ ೧0
WSC 1100, ೧19. 8257೩. . 1. 1.111 414.441444144444414,
Comparisons. Disa 2. No.54, 7. 1, 2೩, 8. 4. 5, ,
Improbabilities and Impossibilities. Disa P. No. 76, ಇ. 1.2. 8;
2೫೦. 87, ಇ. 1, 2, ಆ ಬ ಜು ಜಹಿ. ೫೫ .',. 1.11. 1.13.
King Nala. RamAyana, ch. 26, vs. 13-25. . . . *
Bhima and Baka. Bharata, Parva 1, ch. 10, vs. 23-27. 29-34.
WU SE
Sun-rise. RamA., ch. 14, ಇ. 1.2. cee ಅತತ 1ಷ.
A Declension. Sabdam., ಐ. 115. . .«. ?.. ೨... ?.. ೬೫ ೧,
By God’s grace a poor man can become great. Som, v.44. .
A Poet's proper place. Som, 7. 21. « « «4 4 . ೬. ,
A Forest on Fire. Bharata, 2. 1, ch. 20. 7. 26. 27. 48. 51-57, 59.
ಟೂ ESATA
Bhima’s Hunt. Bhd, ೫, 8, 0೫. 18, 78. 1524 «. « ್ರ2.2 ೬೩ ,
On the Sea-beach. Canna 28587೩ Purina, ch. 2, v3.4... .
A Procession Can. Bas. P.,ch.5, 7. 2.3.4.5. 1.8.
A good Poet never despairs. Som., v. 8. CC:
Page
1
CONTENTS
The Lion does not mind the Dog’s barking. Som. 7. 108.
Signs of abad Clerk. Som, v.94 « « « «
Bhima’s Hunt. Bhi., ೫. 3, ch. 13, vs. 25-80. . .
Night-fall. Bhi, P. 1, ಯ. 1615 ೩೧. ೬೧ ೬೧ ೬
A beautiful River and Forest. Jaimini, ch. 19. vs. 5-8.
Bhima’s Hunt. Bhd., P. 3, ch. 13, vs. 31-35. «. .
Riddles 444444 4 ್ಟ್ಕ್ಟ ೂ 4..ಟಟ.ಿ 1
Unprofitable things. Dasa ೫. No. 167, vs. 1-5. . 4
Do not associate with the bad! Disa ೫. No. 172, vs. 1-5.
ATank. Rimd,ch. 24v.354. . « 44 ಿ $
A Palace. Can. Bas. P., ch. 5, vs. 48-52. p
Unparallelled Things. Som. v. 62. . . ೦
Fire in an Army. Jaim., ch. 8, vs. 38-40.
A Battle. Jaim., ch. 22, vs. 2-17. « « ೨ ೧ *
Bhima’s tour of spoliation. Bh4., 2, 9, ಯ. 4, vs. 5- 18 ದ
The Instability of the present Life. Disa P. No. 1, vs.
Spring-time. ೫88, 2.1, ಯ. ಶರ, ಇ. 5. 7.8, 9. 10. .
A thunder storm. Jaim, 0೦0. ಕೈ ೫. 102... ೨ ೧ *
Sun-rise. Can. Bas. 2, ಯ. ಕೈ 7, 1% . «. « « *
17168185. 5877೩. 1. 1.811... 114.118445445.44.445.
Unprofitable and other things. Disa ೫. No. 148, vs. 1-7. .
A Town at the time of a Marriage. Rami., ch. 13, vs. 1-12.
Some Signs of a good Government. Som., v. 96. ೧ ೦ ೧0
A 086 ೫868610. ಔಂಡ, 7. 91.2... . 2 ೨9 ೨ ೧ *
The Character of the bad is not easily changed. dd ೫ 86.
The Pindavas at Hastinapura. 888, P. 2, ch. 13, vs. 6-15. '
A beautiful Country. Can. Bas. P.,ch. 11,v.4. 5. 6. 9. 10.11.
Spring-time. Sabdam., p. 81. . « « « « « 4
The rainy Season. Bhi. P. 1, ch. 19, vs. 18-21. .
Riddles Sava . « « «4 «6 oe
The Pindavas at Hastinapura. 818, ೫. 2, ch. 18, ಇ.
238-29.81.82. . « ೬ ೩ ಜರ ಧ್ರ ೧0
Spring-time. Jaim., ch. 8, vs 2-6. ೨. « « ೧೬
Sun-rise. Jaim., ch. 2, v. 65. ತ ಧಂ ಧು "ಬಿ
Who are caste people? Sava. « ೨ ೨ ೨ ್ಛ*೫ *
Vain Things. Som, ಇ. 14. -. « ೧ ೬ Ee:
Evening-time. Jaim., ch. 17, v. 20. 21. 1 111%
The Pipdavas at 3888016007೩. Bh3., 2. 2, ch. 18, vs. 89- 89.
4124 ಭಟ ಗ ಲಬ ಯ್ಯ ಇಂಟ ಟ4544451,55.54%,
Great People Sarva. « ೂ ್ಚೆಮೆ್ತ್ಟಟ 6 66 4, ,
Ne
CONTENTS
Great Things are effected by small Means. Som., v. 11.
Sun-rise. Jaim., ch. 26, ಇ. 26.
Sun-set and Noo. Jaim., ch. 26, 7. 4. 5. 18. 14. 17.
An Encampment. Can. Bas. P., ch. 42, vs. 183-15.
The blessings of good Company. Sarva
A fine country. Jaim., ch. 3, vs. 1-6. 8. ೧ 0 5
The Pandavas at 0೫ 70 718, P. 2, ch. 18, vs. 45-50.
The hot Season. Jaim., ch. 15, vs. 2-4... . . ಕ್.
A fine Tank and 12000 Spot. Jaim., ch. 15, 78. 8-10, 14. 17. 18.
Candrahisa’s Childhood. Jaim., ch. vs. 14-20. 22. ,
A Town and its Garden. Jaim., ch. 3, 7. 17. 21. 23. 24. 25. 28. 31.
The rainy Season. Jaim,, ch. 17, vs. 1-4.
Rajasekhara’s Garden. Riajatekhara Vilisa, ch. 2, v.2. 32. 85-89.
Candrahisa noticed by Dushtabuddhi. Jaim., ch. 28, vs. 25-28.
Near the Sea-shore. Jaim., ch. 6, v.1.3.5-9.. . . . .
Autumn. Jaim., ch. 25, ಇ. 3.5... «. . . ೧
Candrahisa is 4 in the Forest. Jaim., ಗೆ 28, ೪. 29. 80.
38.85.86.88. . . , ೦ 0 0 ೧ ಬ ೧. ೪
Winter. 3]. Vil., oh. 9, 7. 4. 7.9. 11. 18. 18. 22-80... ,
The Kulindas’ hunt in the Forest where CandrahAsa is exposed.
Jaim., ch. 28, v. 40. 41. 43-48. . . . ೧ 0 0
The Youth of Rajasekhara and Mitavatana. Raj. vil, ch. 4, ಇ,
(ಜು ಗಲು MUS ಸಟ ಬಟ್ಟು ಎಷ ಇ ಜಡ 2 ಶು ಇಂ? ಇ ೪೬ ೧0ಟ0೧ ಐ“
The wintry and cold Seasons. Jaim., ch. 28, ಇ. 1. ೩. 4.5. ೧
Candrahisa is found and adopted. Jaim., ch. 28, vs. 52-55. 57. 58.
Réjasekhara receives the Kirita messenger by whom the hot
season is described. Raj. 7711, ch. 5, v. 21. 22. 24. 25. 26.
28. 29. 32-46. 51. 5೩. , ಬ ಚ ಟ್ ಸಯ ಯಜ ಜ ಟ್ಟು ್4ಿ
Candrahisa in Candranivati. Jaim., ch. 28, v. 59. 60. 68; ch.
AY Yo Uo 38.12. 1.1. 1, poo oS
RajaSekhara determines to ಜ್ Simhala. Raj. Vil., eh. 5, vs.
116-188. 5 ೦ ೧0 ಆ ಬಜ ಲಾ ಬಾ .£
Candrahisa sends his Mis to Dushtabuddhi. Jaim., ch. 29,
ಇ, 16. 17. 19. 22, 23. 24, 26. EE ಚ್ಚ ್ಚ್ಷಟಟಶೃಧೃ
In autumn Rajasekhara starts for the War. Rij. Vil., ch. 6, vs.
2-7. 9-12. 24. 25, ES
Dushtabuddhi proceeds to 08268287811, Jaim., ch. 29, vs. 27.
30. 82-86, . . ್ಛ, ಬ ಆಕ ಉಂ ಗ" ಬ್ರ 0“
3818801187೩ defeats ಇ and marries his daughter. Rij.
Vil., ch. 6, vs. 32-36. 54. 116. 132. 133; ch. 7. v. 98.
CONTENTS
CandrahAsa is sent to Kuntala by Dushtabuddhi. Jaim., ch. 29,
vs 87-40. 4446. «. . .. .
The rainy Season is spent by ಇಟಟ in Simhala’s Palace.
Rij. Vil., ch. 8, v. 97. 69. 99. 102. 105. 109. 110. 112. 118.
116-120, 122, 124. NN Or 1.
Candrahisa and Vishaye. Jaim., ch. 29, v. 48, 49; ch. 80, v.
ily 8p ek 1.1.54 ೧ ಭಿ 010.0 ಐ. ಛಿ
In spring Riajasekhara and his Wite go to the royal Garden.
Raj. Vil., ch. 10, ಇ. ೩. 89, , ದಿ 8
(೩147816825 Marriage and Dushtabuddhi 8 ೫0 Js aim., ch.
30, v. 42. 48-51; ch. 81, vs. 26-29. . . . .
Sun-set and Moon-rise. Raj, Vil, ch. 11, ಇ. 2. 7. 10. 19. 28.
ಅ OL TB ಎಇ. ೦.೦ ೦1 0 ಎ 0.ಂ
AtSun-rise Riajasekharag oes to his Court as a second Luminary.
Raj. Vil., ch. 12, ಇ. 12. 13. 22-24. 89. 42. ೦
The Wrath Af Dushtabuddhi. Jaim., ch. 31, 7. 30. 31. 88-87.
Good Company is to be sought for. Sarva. . . . «
Rajasekhara’s horse-show. Raj. Vil., ಯ. 13, vs. 2-6. 8-16. 18-24.
26. 27. 45. 60-65. 67. 69. 70-73. 75-79, 82-98, 96. 98-104.
(113/1೭ Poetical
ANTHOLOGY
ಕನಾಳಒಕ ಕಾವೃಮಾಲ
1, A EULOGY ON THE CANARESE LANGUAGE
ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಸ್ಕುತಿ
ಭಾಮಿನಿಪಟ್ಟಿದಿ
ನ್ನಡದ ನುಡಿಯೆಂದುವೇಶ್ಲಿಸ
್ರ ಲಿನ್ನು ಹಿರಿಯರಿಗುಚಿತವಲ್ಲಿ ದು.
ಕನ್ನಡಿಯ. ದರ್ಪಣವದಲ್ಲದೆ? 'ಬೇರವೇನಿಡಕೇ? [1]
ಪದಚ್ಠೆ ನೇದಂ. ಕನ್ನಡದ ನುಡಿ ಎಂದು ಉಪೆ ಪಕ್ಷಿ ಸಳ ಇನ್ನು ಹಿರಿಯರಿಗೆ ಉಚೆತ
ಅಲ್ಲ ಇದು. “ಕನ್ನಡಿಯ ದರ್ಪಣ ಅಲ್ಲದೆ? ಭೇದ ಏನು ಕೆ?
ಅನ್ರಯಂ. ಕನ್ನಡದ ನುಡಿ ಎಂದು ಉಪೆ ಪೇಶ್ಲಿಸ ಸಲೆ ಇದು ಹಿರಿಯರಿಗೆ ಇನ್ನು ಉ
ಚೆತ ಅಲ್ಲ. ಉಬೀಿದದು ಯಧಾನ್ಸ್ ಯಂ.
ಟೀಕು. ಉಪೇಕ್ರಿಸಲಿ ಇದು ಅಂದರೆ ಉಪೇಫ್ಟಿಸುವದು ಇದು. ಹಿರಿಯರಿಗೆ
ಇನ್ನು ಅಂದರೆ ಬುದ್ದಿವ೦ತರಾದ೦ಥವರಿಗೆ ಇನ್ನು (ಬುದ್ಧಿ ವಂಕರಾದ ಮೇಲೆ ಇನ್ನು). ಕಡೆ
ಯ ಕೇ ಎಂಬ ದೀರ್ಫಾಕ್ಷರ ಛಂದಸ್ಸಿಸೋಸ್ಕರವಾ? ಬೇಕು.
ಸುಲಿದ ಬಾಳೆಯ ಹೆಣ್ಣಿನಂದದಿ
ಕಳೆದ ಬಬರಿನ ಕ್ಭ್ರಿನಂದದಿ (ಸಿಸುರಿನ)
ಯಲಾ್ದ ಉಪದ ಹಾಲಿನಂದದಿ ಸುಲಭವಾಗಿರ್ದಾ |
WHAT IS TO BE AVOIDED IN, AND WHAT IS REQUIRED FOR,
ಲಳತವಹ ಕನ್ನಡದ ನುಡಿಯಲಿ
ತಿಳದು ತನ್ನೊಳು ತನ್ನ ಮೋಕ್ಸ್ವ,
ಘುಲ್ಬ ಕೊಂಡರೆ ಸಾಲದೇ? ಸಂಸ್ಕೃ ತೆದಲಿನ್ನೇನೂ? I
ಲ
|
|
ಪ. ಹೆಣ್ಣಿನ ಅಂದದ, ಕಬ್ಬಿನ ಅಂಡದಿ, ಹಾಲಿನ ಅಂಡದಿ. ಲಳಿತ ಅಹೆ. ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ '
ಇನ್ನು ಏನು. ಅ. ತನ್ನೊಳು ತನ್ನು ಮೋಶ್ರ್ಸವ ಶಿಳದು. ಟೇ. ಅಂದದಿ ಅಂದರೆ ಅಂದದಿಂ,
ಸೂತ್ರ 107; ಕೆಲವರು ಅಂದದಲ್ಲಿ ಎಂತ ಟೀಕಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮೋಕ್ಸ್ವ ಅಂದರೆ ಮೋಕ್ಸ ವಂ,
ಸೂ. 104. 106. ಇಂ ಎಂಬದು ಇ ಎ೦ದು ಆದದಟಿಂದಲೂ ವೆಂ ಎಂಬುದು ವ ಎಂದು ಆದದೆಿಂ
ದಲೂ ಹೊಸಗನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬಿಂದುಲೋಪವು ಕೆಲವೆಡೆಯಲ್ಲ ಬರುವದು. ಇರಿ (ಇರಿಂ)) ಅವ (ಅ
ವಂ), ಅದೆ (ಅದಂ), ಬಂದ (ಬಂಡೆಂ), ಅಕ್ಕು (ಅಕ್ಕುಂ), ಕೊಂಡೆ (ಕೊಂಡೆಂ) ವಿಂಬಿವೂ ಅಂ
ತೆ. ಸುಲಭವಾಗಿರ್ದ ಅಂದರೆ ಸುಲಭನಾಗಿದ್ದ; ರೇಫೆ ಅರ್ಧ ದಕಾರವಾಯಿತು. ಅರ್ಹಆ
ಸುವ. ಮೂಅನೆಯ ಆಅನೆಯ ಚರಣದ ಕಡೆಯ ಅಕ್ಕರ ಛಂದಸ್ಸಿ/ಗೋಸ್ಕರ ದೀರ್ಫು; ಇದು
ಎಲ್ಲಾ ಪಟ್ಟಿದಿಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಮ.
2. WHAT IS TO BE AVOIDED IN, AND WHAT IS REQUIRED
FOR, WRITING GOOD CANARESE POETRY
ಒಳ್ಳೆ ಕಾವ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸುವದಕ್ಕೆ ಬೇಡಾದದೂ ಬೇಕಾದದೂ
ವೈರಿಪದಮಪಕಬ್ಬಮಚಮ
ತ್ವಾರಮಧಮೋಪಮೆ ವಿಯತಿ ಪದ
ಪೂರಕಂ ಈ ಸತ ನಿಬದ್ದಷ ವಿದ್ಯ ಭಲ |
ನೀರಸಂ ಶೈಥಿಲ್ಯವರ್ಣಂ
ಹಾರಕವಿರಹಿತೆಂ ಕ್ರಿಯಾಳಂ
ಹಾರಹೀನಮೆನಿಪ್ಪ ಪೊಳ್ಳಂ ತೂಬಾ, ಕಳೆದಿಂತೂ ||31|
ಪ. ವೈರಿಪದಂ ಅಪಶಬ್ದಂ ಅಚಮತ್ಕಾರಂ ಅಧಮ-ಉಪಮೆ ವಿಯಶಿ ಪದಪೂರಕಂ ದುಸ್ಸಂ
ಧಿ ಅನಿಬದ್ದಂ ವಿರುದ್ಧ-ಅರ್ಥಂ ನೀರಸಂ ಕೈಥಿಲ್ಯು-ವರ್ಣಂ ಕಾರಕ-ನಿರಹಿತಂ ಕ್ರಿಯಾ-ಅಳಂಕಾ
ರ-ಹೀನಂ ವನಿಪ್ಪ, ಸಾರಲು ಇಂತಾ. ಆ ಯಧಾನ್ಸ್ಂಯಂ. ಟೀ. ತೂಲಾ ಕಳೆದು ಎಂ
ಬ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಮಜುಕ್ಸೋಕದ ರಚೆಸುವೆಂ ಎಂಬದಜಲ್ಲಿ ಇರುವೆ (ಕವಿಯಾದ) ನಾನು ಎಂಬದು
WRITING GOOD CANARESE POETRY 30
ಕರ್ತ. ಫೊಳ್ಳ೦ ಎಂಬುದು ಕರ್ಮ, ಸೂ. 98. ಎನಿಪ್ಪು ಎಂತಲೂ ಎನಿಪ ಎ೦ತಲೂಜ ಎನಿಸುವೈ
ಸೂ. 282... ಹದಿಮೂಲು ಪ್ರಿಳ್ಳೆನಿಸುವ ವಿಷಯಸ್ಳ ಶಾಶ್ಚರ್ಯ ನಿಘಂಟುವಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ.
ಸರಸ-ಮೈದುತರ-ಯಮಕ-ಗಮಕ-ವಿ
ಸರ-ಸಮಾಸ-ಪ್ರಾಸ-ದೇಶೀ-
ಸರಣಿ-ಶಬ್ದಾ ರ್ಥೋಪಮಾ-ಚಾತುರ್ಯ-ಮಾಧುರ್ಯಾ. |
ಸರಳ-ಪದಕಯ್ಯಾ-ದೃಢ-ವ್ಯಾ
ಕರಣ-ಯುತ-ಲಾಶಿತ್ಯ-ನಿಯಮಾ
ಪ್ಲರ-ಸೆಲಕ್ಸ್ ೧-ಭಾವಮಾಗಿರೆ ರಚಿಸುವೆಂ ಕ್ಛ್ರತಿಯಾ. || 4 ||
ಟೀ. ಸರಸ-ಮ್ರಡುತರ-ಯಮಕವೂ ಸಮಕೆ-ವಿಸರ-ಸಮಾಸವೂ ಪ್ರಾಸವೂ ದೇಶೀ-ಸರಣಿ-
| ಕಬ್ಬಾ ರ್ಥ-ಉಪಮೆಯೂ ಚಾತುರ್ಯ-ಮಾಧುರ್ಯ-ಸರಳ-ಪದಕೆಯ್ಲೊಯೂ ದ್ರುಢ-ವ್ಯಾಕರಣ
ವೂ ಯುತವಾದಂಥ (ಮತ್ತೆ ) ಲಾಲಿತ್ಕ-ನಿಯಮ-ಅಕ್ಟ್: -ಸಲಕ್ಟ ಣವಾದಂಥ ಭಾವಂ ಆ? ಇರೆ
ಕೃತಿಯ ರಚೆಸುನೆ. ಇರೆ ಇರುವಂತೆ; 8ನೆಯ ಸೂತ್ರದಲ್ಲಿ ಬಗೆವುಗೆ ಎಂತಲೂ ಅದಜ
ವೃತ್ತಿ ಯಲ್ಲಿ ಮೆನಂಬುಸುವೆಂತೆ ಎಂತಲೂ ನೋಡು; ಸೂ. 246, 249. ಕೃತಿಯ ಕ್ಟ ತಿಯಂ-
ಪಾಲೊಳಸಪ್ಪಿನ ವಿವರವಜುವ ಮ
| ರಾಲವಂ ಕಂಡುಭ್ರಿ, ಲೋಕಂ
ಲಾಲಿಸುವ ವೋಲ್, ಕುನಕ ಮೊಗೆವಾಲಂ ಕುಡಿದು, ಪೋಗೇ, |
ಆಲಿಗೊಳುತಂ ಉಡಿವರಲ್ಲದೆ
ಲಾಲಿಸುವರೇ? ಸುಕವಿಯೆಂದೊಡೆ
ಮೇಲಹುದು ಸೃತಿ; ಹುಕನಿಯೆಂದೊಡೆದೇನ್ ಅಹುದು ತನಗೇ? |5|
ಪ. ಪಾಲೊಳೆ ಅಬ್ಸಿನ ವಿವರವ ಅಅಂವ, , ಕಂಡು, ಉಬ್ಬಿ, ಲೋಕಂ, . . .ಬಡಿವಕ ಅ |
ಲ್ಲಬೆ. . .ಸುಕವಿ ಎಂಜೊಡೆ ಮೇಲೆ ಅಹುದು ಕೃತಿ; ಈಕವಿ ಎಂದೊದೆ ಅದು ಎನ...
ಅ. ಮರಾಲವಂ ಲೋಕಂ ಕಂಡು ಉಬ್ಬಿ ಲಾಲಿಸುವ ವೋಕೆ , , ಕೃತಿ ಮೋಲೆ ಅಹುದು...
ತನಗೆ ಅದು ಏನ ಅಹುದು, ಟೀ. ಆಲಿಗೊಳುತಂ ಎಂದಾದಿಯಾ? ಲಾಲಿಸುವರೇ ಎಂದ೦ತ
ವಾದ ಇದಕ್ಕೆ ಲೋಕರೆಂಬ ಶಬ್ದ ಕರ್ತ್ರವಾ?ದೆಂತ ಊಹಿಸ ಜೇಕು. ಶುನಕ, ,,, ಪೋಗೆ
ಶುನಕಂ, ,..ಪೋಗಲಾ?; ಪೋಗೆ ಎಂದು ಪೋಗೆ ಎಂತ ಹೇಟಂದರೆ ಹೆಜಕಿಸನ್ನುಡೆದಲ್ಲಿ ಬಾ
ರಡು ಸೂ. 249. ಆಲಿಗೊಳುತಂ-ಆಳಿಗೊಳುತುಂ, ಸೂ. 2386, ಎಂಜೊಡೆ (ಎಂಡಡೆ)ವ ಎಂ |
1
4 SOME CHARACTERISTIC FEATURES OF CANARESE POETRY
ದರೆ, ಸೂ. 280. ಅಹುದು=-ಆಸುವದು. ಪೊಗೆವಾಲಿ ಇ ಹೊಗೆ-ಪಾಲೆ, ಸೂ. 67. ಮರಾ
ಭದ ಸುಣಿ ಸುಕವಿಯೂರ ಚೇಕುು ಶುನಕನದು ಇರ ಬಾರದು. ಮೆರಾಳಕೆ ಹಾಲಿನೊಳಗನ ನೀ
ರನ್ನು ಬಿಟ್ಟು, ಹಾಲನ್ನೇ ಮಾತ್ರ ತೆಕ್ಕೊಳ್ಳುವ ಅಳವು ಇರುತ್ತದಂತೆ, ಹ್ಯಾಗೋ ಹಾಗೆಯೇ ಕವಿ
ಯ ಕೃತಿ ಬಜಿದು ಹಾಲಾ?ರ ಬೇಕು; ಆದರೆ ಹಾಲನ್ನು ಕದ್ದು ಕೊಂಡು ಹೋದದಲ್ಲಡೆ ಹಾಲ
ನ್ನು ಕದ್ದು ಶರುವದು ಸಹ ಅಯೋಗ.
ಚ ಇರ್
ಪ್ರಾಸ-ಯತಿ-ಗಣ-ಗದ್ಳ ಪದ್ನ-ಸ
ಮಾಸ-ಯುತ-ವಸ್ಕುಕದ ಮುಂದೆ ವಿ
ಳಾಸಮೇ ಸಾಮಾನ್ಯ-ವರ್ಣ-ಕವಿಯ ಶವಿತೆಯೆಂದೂ, |
ಶಿಸರಿಸದಿರಿ! ಬಲಯ ಕನ್ನಡ
ಬಾಸೆಯೆಂದೆನಲಾಗದಿಳೆಗಿದು
ಲೇಸೆನಿಪ ಮೇದ-ಪ್ರಮಾಣಮೆನಿಪ್ಸುದಂತಹುದೂ. | 6 ||
ಪ. ಓಸರಿಸದೆ ಇರಿ, ,,. ಬಾಸೆ ಎಂದು ಎನಲೆ ಆಗದು ಇಳೆಗೆ ಇದು ಲೇಸು ಎನಿಪ `
ಮೇದ-ಪ್ರಮಾಣಿಂ ಎನಿಫ್ಟುದು, ಅಂತೆ ಅಹುದು. ಅ. ಮುಂದೆ ಸಂಮಾನ್ಯ-ವರ್ಣ-ಕವಿಯ ಈ
ವಿಕೆ ಲಲಾಸಮೇ? ಟೀ. ಹೇಳಿದ ಆಜು ವಿಷಯಸಳು ಯುತನಾದ ವಸ್ತುಕದ. ಸಾಮಾನ್ಯು
ವರ್ಣಪೆಂತ ಸಾಮಾನ್ಯು ಕುಲಸೆಂಶಾಗಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯು ವರ್ಣನೆಯ ಕಕ್ಕೆ ಎಂತಾಸಲಿ ಟೀಕಿಸ
ಬಿಹುದು; ಹಾಗೂ ಇದು ಒಂದು ಶೆಅನ ದೈನ್ಯದ ಮಾತು. ಇರಿ= ರಿಂ, ಸೂ. 280. ಎನಿ
ಪುದು (ಎನಿಪುದು) ಎನಿಸುವದು, ಸೂ. 292. ಕವಿ ತನ್ನು ಕೃತಿ ವೇಡಪ್ರಮಾಣವಾದದು ಎನುವ
' ದು ಅನರ್ಥ; ಪೇಡಕ್ಕಾಗಲಿ ಟೇಜಕೊ೦ದು ಕ್ರೃತಿಗಾಸಲಿ ಯಾವದಾನೊಂದು ಪ್ರಮಾಣ ಬರ ಟೇ '
| ಕಾದರೆ ಅದಜದಜಲ್ಲಿಯ ಅರ್ಥದಿ೦ದಲೇ ಬರ ಬೇಕಲ್ಲ ಬೇಕ್ ರೀಶಿಯಾ? ಬರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ.
RES ——
3. SOME CHARACTERISTIC FEATURES OF CANARESE POETRY
ಒಳ್ಳೆ ಕನ್ನಡಕಾಮ್ಯದ ಹಲವು ಲಕ್ಷಣಗಳು
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಗಮಕಸಮಾಸದಿಂ, ಅ-೨-ಹು ಸ್ಟ್ಳದಿಂ, ಕ್ಳುತಿಸಹ್ಯ-ಸಂಧಿಯಿಂ,
ಛ್
ಸಮುಶಜಿತಮಾಗಿ ಬರ್ಪ ಸಶಿಸಪ
ಜ್)
ಮಿಯಿಂ, i ಮಾ
[ಯಿಂ, |
|
|
THE METRES OCCURRING IN THIS ANTHOLOGY ತ
ವ-ಮ-ಹೆ-ಪ-ಭೇದದಿಂ, ವಿರಹಿತಾವ್ಯಯ-ಸೆಂಸ್ಥ ತಲಿಂಗದಿಂ,
ಲ [ಪದೋ
ತೃಮ-ಶಿಥಿಲತ್ಪಾದಿಂ, ಯತಿಯಲಂಘನದಿಂದಉಾದಲ್ಲೆ ಕನ್ನಡಂ?
|| 7॥ (ಯತಿನಿಂ)
ಅ. ಯಶಿಯ ಅಲಂಫುನದಿಂಜೆ ಕನ್ನಡಂ ಅದು ಆಲೆ? “ಟೀ. ಹೇರಿದ ಒಂಬತ್ತು
ವಿಪಯಸಳಿಂದೆ ಕನ್ನುಡಂ ಶಿಳದು ಬಂದು ಉಂಟಲ್ಲಪೇ? ಸಮಾಸದಿಂ= ಸಮಾಸದಿಂದೆ ಸೂ. 107.
ಇಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಿರುವ ವ ಮಹ ಪ ಎಂಬ ಅಕ್ಷರಗಳ ಭೇದವನ್ನು ಕುಳತು ಸೂ, 65; 67; 170;
| 298 ನೋಡು; ಇದಜ ಅಲಂವಿಬ್ಲದೆ ಕಾವ್ಯುವೋದಲಾಸದು.
LI
4, THE METRES OCCURRING IN THIS ANTHOLOGY
ಈ ಕಾವ್ಯ ಮಾಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಚಂದನ್ಸಿನ ವಿವರವು
1. 84080216 Vritta Metres
ಸಂಸ್ಕುತವ್ರತ್ತಘಂದಸ್ಸು ಅಂದರೆ ನಾಲ್ಕು ಪದಕ್ಕೂ ಒಂದೇ ಪ್ರಕಾರ ಠಪ್ಪುಜೆ
ಬರುವ ಅಕ್ಷರಸಣರೂಸಪನೇಮಕನವುಳ್ಳ ಥಂದಸ್ಸು,
ಮೂರಮಿ ಮೂಯಿ ಅಕ್ಷರಗಳು ಒಂದು ಗಣಣೆನಿಸುತ್ತವೆ.
೩. ದ್ರುತಪೂರ್ವಪಿಲಂಚಿತಂ. ಇದು ಪಹಪದದಲ್ಲಿ 12 ಅಕ್ಡರದ್ದು.
ದ್ರುತಪೂರ್ವವಿಲಂಬಿತಂ
ನ-ಭ-ಭ-ರಂಗಳುಮೊಂದಿರೆ ಪಾದದೊಳ್,
ಶುಭಕರಂ ಯತಿ ನಿಲ್ಲಿರೆ ರಂಧ್ರದೊಳ್,
ಪ್ರಭು-ಕವೀಂದ್ರ-ಸಹಾಯದಿನಾದುದುಂ,
ಭಗವತೀ ದ್ರುತಪೂರ್ವವಿಲಂಬಿತಂ.
ಟೀ. ನ ಭ ಭ ರ ಎಂಬಿವು ಸಣಸಳ ಹೆಸರು, ನಲು ಅಮು ಅಮು (Luu);
ಭವಗಸುರು ಲಘು ಲಫು (uu): ರಣ ಸುರು ಲಘು ಸುರು (೨೪೨). ಇಂತು
vuu | —uu | ಟಿ | ೨... | ಎಂಬ ಈ ಸಣಸಳು ಒಂಡೊಂದು ವಾದದ್ದು (ಪದ
ಅಂ ಸತ್ ಸ ಇಂ ಸತಾ ಸಾಜ 727777 ಚ್ ಲತ]
6 THE METRES OCCURRING IN THIS ANTHOLOGY
ದಲ್ಲಿ) ಬಿಂದಿ ಇದ್ದರೆ ಮತ್ತೆ ಯತಿ (ಅಂದರೆ ಉಸುರಿನ ಸೂ ಎನ) ರಂಧ್ರದಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ 9ನೆಯ ಅಕ್ಷ
ರದಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲು (ನಿಂತು): ಇದ್ದರೆ (ಪಿಂಗಳನೆಂಬ) ಡೊಡ್ಡ 'ತವೀಂದ್ರರ ಸಹಾಯದಿಂ ಹೀಗೆ ಆದು
ದು ಕೋಟೆಯುಳ್ಳ ವಳ್ಳೊ ದ್ರುತಪೂರ್ಪಎಲಂಬಿತಂ ಎನಿಸುತ್ತ ಜೆ೦ತ, ನಾಸವರ್ಮನೆಂ
ಬ ಕವಿ ತನ್ನು ಹೆಂಡತಿಗೆ ಹೇಯತ್ತಾನೆ.
ಸ. ಮತ್ತೇಚಪಿಕ್ರೀಡಿತಂ. ಇದು ಪದಪದದಲ್ಲಿ ೩೦ ಅಕ್ಡರದ್ದು.
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ
| ಶ್ಲಾಸನೇಂದು-ಜ್ವಲನಂ ದಿವಂ ಧರೆ ಜಲಂ ದೈತ್ಯಾರಿ-ಕಾಮಾಂತಕ-
ಪುಸರೋದ್ಯದ್- -ಗಣಮುಂ ತ್ರುಯೋದಕ-ಯತಿ-ಪ್ರಸ್ಮೂರಮಾಗಿ
(ರ್ದೊಡೀ |
ಸುಧಾ- -ಚಕ್ರದೊಳೆಯ್ದೆ ಸಂದುದು, ಕರಂ ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ
ಸರಾಯ್ಕಿಂತಿದು, ಬಂಗಳಾಹಿ-ವರನಿಂ, ವ್ಯಾಲೋಲ-ನೀಲಾಲಕೀ!
₹19
ಟೀ. ಶಸನಸಣ- ಲಘು ಅಮು ಸುರು (ಗ್ರ); ಇಂಡುಸಣಿಎ್ ಸುರು ಲಘು ಲು
(ಲ) ಜನ್ಸಿಲನಸಣ= ಸುರು ಅಮು ಸುರು (4); ದಿವಸಣ ಲಘು ಲಮು ಲು
(ಲಲ) ಧರೆಸಣ ಸುರು ಸುರು ಸುರು (..._..)) ಜಲಸಣಿ=ಲಫು ಸುರು ಸುರು
—UU | EEE | UUU | ಹಾ | ಸ್ | U- ಎಂಬ ಘೂ ಪ್ರಸರ-ಉ್ಯದಿ-
ಗಣವು ಸಹ, 12 ಅಕ್ಷರದಲ್ಲಿ ಯತಿಯ ಎಣಿಕೆ ಆದರೆ, ಈ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಏಂಸಳನಾಸನೆಂಬ
'ವರಕವಿ೦ಖಂಜೆ ಚನ್ನಾಗಿ ಸಂದಿತು, ನೆ ನೆಟ್ಟ ನೆ ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ ಎಂತ ಪೆಸರಾ೦ಖತು, ಇಂತು
ನ
| ಇದ್ಳು ವ್ಯಾಲೋಲ-ನೀಲ-ಅಲಕವುಳ್ಳ ಹೆಂಡಶಿಯ!
೧. ಉತ್ಪಲಮಾಲೆ, ಇದು ಸಹ ಪದಪದದಲ್ಲಿ 20 ಅಕ್ಷ ರದ್ದು.
ಉತ್ಪಲಮಾಲೆ
ಶೀತಕರಾನಿಲೇಂದ್ರಪುರ-ಚೆಂದ್ರ-ಕಕಾಂಕ-ಹುತಾಕನಂ ಲ-ಗೋ
ನೇತಮೊಡಂಬಡುತ್ತಮಿರೆ, ರಂಧ್ರ)ದೊಳೊಪ್ಬಿರೆ ಕೂಡೆ ವಿಶ್ರಮಂ, |
THE METRES OCCURRING IN THIS ANTHOLOGY
ಸಾತಿಶಯೋಕ್ಕಿಯಿಂದಿದು ವಿರಾಜೆಸುಗುಂ ಕವಿ-ರಾಜಹಂಸನಿಂ
ಭೂತಳದೊಳ್ ನೆಗಂಖವಡೆದುತೈ ಲಮಾಲೆ, ವಿಲೋಲ-ಲೋಜಚನೇ!
[|| 10
ಟೀ. ಶಿಃತಕರಸಣ ಸುರು ಲಮು ಅಫು (- ಲ); ಅನಿಲಸಣ ಎ ಸುರು ಅಮು ಸುರು
(ಬ) ಇಂದ್ರಪರಗ ಲಮು ಅಮು ಅಲಘು (ಬಿಲ) ಚಂದ್ರಗೇ9 ಎ ಸುರು ಲಮು ಲ
ಫು (ಲ) ಕಕಾಂಕಸಣ = ಸುರು ಅಳು ಅಮು (0); ಹುಶಾಕನಸಣ- ಸುರು
ಲಘು ಸುರು (1); ಲಾಲು (0); ಸಸುರು (..). ಇಂತು ಎಂ] |
CE | UUU | EE) | ೨ | ಘ್ | (4) ಎ೦ಬವುತ್ಳ ಉಪೇತ೦ ಒಡಂ |
ಬಡುತ್ತಂ ಇರೆ, ಹೂಡೆ ರಂಧ್ರಪೆಂಬ 9ನೆಯ ಅಕ್ಷರದಲ್ಲಿ ಯಶಿಯೆಂಬ ವಿಕ್ರಮ ಒದ್ಬಿ ಇರೆ, |
ಸಾಶಿಶಯ-ಉತ್ತಿ೦ಂದೆ ಇದು ಉತ್ಪಲಮಾಲೆ ಕವಿ-ರಾಜಹಂಸನಿಂದೆ ಭೂತಳದೊಳ್ಳೆ ನೆಸಖ್ಮೆ-
. ಪಡೆದು ವಿರಾಜಿಸುಸುಂ, ವಿಲೋಲ-ಲೋಚನೆಯಾದ ಹೆಂಶಶಿಯೇ!
d. ಚಂಪಕಮಾಲೆ, ಇದು ಪದಪದದಲ್ಲಿ 21 ಅಕ್ಷರದ್ದು.
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ತ್ರಿದಕ-ರವೀಂದು ಭಾಸ್ಕರ-ಗಣ-ತ್ರಿತಯಾಗ್ರದೊಳಾಗೆ ಚಲ್ಬುವೆ
ತ್ಲುದನಲದಿಂ ತ್ರಯೋದಕದೊಳಾಗಿರೆ ವಿಶ್ರಮಣಂ, ನಿರಂತರಾ |
ಭ್ಯುದಯತರಂ ಹರಂ ನಿನಗಕೋಕ-ಮಹೀರುಹೆ-ಪಲ್ಲನೋಲ್ಲಸತ್- |
ಚಡ ಯುಗ್ಕೆ ನಿಚ್ಚಮೋದು, ಗಡ, ಚಂಪಕಮಾಲೆಯನೊಲ್ಟ್ಬು, ಲೀ
[ಲೆಯಿಂ! ॥ 11 |
ಟೀ. ಶ್ರಿದಕಗ ಸ; ರನಿಸಣವ್ರ _); ಇಂದುಸಣ ಲ (ಭಾಸ್ತರಸಣಿವ |
ಲ; ಇದಜ ಶ್ರಿತಯನ್ನ- | ೪-೪ | ಲ) ಮೂಲತಾದ ಇವಅ ಅಸ್ಫತೊಳ್ಳೆ ಆಗ
(ಆ ಶ್ರಿದಶ-ರವಿ-ಇಂ೦ದು ಎಂಬ ಸಣಸಳು) ಅನಲದಿಂದೆ ಚಲ್ಡ-ಪೆತ್ತುದು ಅಂದರೆ ಚಿಲ್ಲು ಹು
ಟ್ರಿದವಾಗಪೆ; ಅನಲಸಣ-=_-.. ಇಂತು ಲಲ | ಲಲ | —uu [u—v |
೪ |U—u | —u— ಎ೦ಬ ಸಣಸಳರುವಲ್ಲ 18ನೆಯ ಅಕ್ಷರದಲ್ಲಿ ಯತಿಯೆಂಬ ವಿಶ್ರ |
ಮೆಣವು ಆರೆ, ಚನ್ನಾಗಿ ನಿರ೦ತರ- ಅಭ್ಯ್ಯುದಯತರವಾದದು ನಿನಗೆ ಆಯಿತು, ಅಕೋಕ-ವ್ಳ |
ಫ್ರು-ಸಲ್ಲವದಂತೆ ಉಲ್ಲಸತ-ಪಠ-ಯುಸವುಳ್ಳ ಹೆಂಡಶಿಯೇ! ನಿಚ್ಚಂ ಓದು, ಗಡ, ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಯನ್ನು, ಒಲ್ಲು, ಲೀಲೆ೦ಖಉಂ!
THE METRES OCCURRING IN THIS ANTHOLOGY
6. ಕ್ರಗ್ಗರೆ. ಇದು ಸಹ ಪದಪದದಲ್ಲಿ ೩೬ ಅಕ್ಷರದ್ದು.
ಭೂಮಿ-ಜ್ಛಾಲೇಂದು-ದೇವಾಧಿಪಪುರ-ಗಣದಿಂ ಮುಂತೆ ತೋಯ-
(ತ್ರಯಂಗಳ್
ತಾಮೆತ್ತಲ್ ಬಂದು ಚಲ್ಪಾಗಿರೆ, ಹಯ-ನಿಕರ- ಬ ಬಾ ನಿಲ್ದಿನಂವಿ
ಶ್ರಾಮಂ, ಛಂದಕ್ಟಲಂಕಾರಮಿದೆನೆ ಜ್? ಮಾಡುಗುಂ,
| i
ಧಾಮ-ಪ್ರೋದ್ದಾಮ-ಹೇಕಾನ್ವಿತೆ, ಬಗೆ, ಪೆಸರಿಂ ಸುಗ್ಗರಾ-ನಾಮ-
ವೃತ್ತಂ! || 18 |
ಟೀ. ಭೂಮಿಗಾಣ_. ._; ಹಜಭ್ಗಲಸಗಣ ೨೨; ಇಂದುಸಣಿವ. 0;
2 ಕೈದಾ ಅಲ
ದೇವಾಧಿಪಪ್ರರಗ 9-0) (ಇವೆಜ್ಂಡೆ ಮುಂತೆ ಮೂಲು ತೋಯಸಣಿಂಗಳು ತಾವು ಎತ್ತಲಿ
ಬಂದು ಚಲ? ಇರೆ) ತಠೋಯಸಗಣಿಪ್ರಾ__. ಇಂತು | ಲ. | |
uuu | ಲ | ರ | ೨. ಎ೦ಬ ಗಣಗಳ ಹಯ-ನಿಕರವೆಂಬ 7ನೆಯ 1ನೆ
, ಯ ಅಕ್ಷರದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ರಾಮಪೆಂಬ ಯತಿ ನಿಲ್ದಿನಂ (ಇ ನಿಲೆ), ಛಂದಕ್ಕೆ ಅಲಂಕಾರಂ ಇದು ಎನೆ
ಜನಕೆ ಆನಂದಮಂ ಮಾಡುಸುಂ್ಯ ಪೆಸರಿಂ (ಅದು) ವ್ರ ಬಗೆ ಸ್ರಚ್ಚಿನ
ಧಾಮೆವಾದಂಥ ದೊಡ್ಡ ಕೂದಲುಳ್ಳ ಹೆಂಡಶಿಯೇ!
1. ಮಹಾಸ್ರಗ್ಧರೆ. ಇದು ಪದಪದದಲ್ಲಿ ೩೩ ಅಕ್ಷರದ್ದು.
| ಮಹಾಸ್ತಸ್ಣರೆ
| ಮರುದಾಸಾಕ-ದ್ದಾಯೇಂದ್ರಾನಿಲ-ಹುತವಹ-
| [(ಯುಗ್ಗಾ ಫ್ವಂಗಜನ್ಹಾಂತಕರ್ಗಳ್
' ಬರೆ, ಪ ಸ್ಟ್ ನಿಲ್ಲಿರೆ ವಿರತಿ, ಇ ಚ
[ನಾಮ- -ಮತ
ಗುರು-ವಿದ್ಯಾ-ಪ್ರೇಮಿ, ಅಭ್ಲಾಸದೆ ವಿಲಬತೆ, ಚಾರ್ವಾನನೊ
[ಕಾವ್ಯ-ಮೋದಾ
| ಷ್ಟ (ನ? ಕಾಂಚೀ-ಖಚಿತ-ರಕನಿ-ಯುಕ್ತಾಂಗನೇ, ಕೇಳ್,
ಪ್ರಿಯಾಖ್ಯೇ! 111]
THE METRES OCCURRING IN THIS ANTHOLOGY
ಟೀ. ಮರುದ್ದಣಿವ್ರ್ರಿ; ಆಕಾಕಗಣಿ=____್ರ (ಇದೆಜ ದಯ ಅಂದರೆ ಎರಡು
ಗಳಿ); ಂದ್ರಸಣ್ರಲ್ರ್ರ; ಅನಿಲಸಣವ್ರಾಲ್ರ-; ಹುತವಹಗಣ್ಣ (ಇದಲ ಯುಸ್ಥ
| ಅಂದರೆ ಎರಡು ಸಣಿ); ಅಂಸಜನ್ನಾಂತಕಸಣಿ-_. ಇಂತು ೨. (ಟ್
ಆಲಿ | ಲಲಿ | ಲಲ | ಬ. | | _. ಎಂಬ 7£೧ಸಳು ಬರೆ EN
(ಅಂದರೆ ಎರಡು; ಪದದ ಅರ್ಧ ಅರ್ಧ ಎಂತಲೂ ಪದದ ಅಂತ ಅಂತನೆಂತಲೂ ಆಸ ಸ |
ದು ಇದಜಲ್ಲನುಮಾನವದೆ) ಎಂಬ ಸ್ದಾ ನರೊಳೆ ಎರತಿ ನಿಲ್ಲು ಇರೆ, ಮಹಾಸ್ರಸ್ಟ್ ರಾವು
ವೃತ್ತ ವಾಲಖತು. ಆ ಮೇಲೆ ಕವಿ ತನ್ನ ಥೆಂಡಶಿಯನ್ನು. ಸ್ತುತಿಸುವ ಮಾತು ಬರುತ್ತ ವೆ.
ಚಾಶುಅನನೇ. ಮೋದ-ಆಸ್ಸುರಿತ. ಯುಕ್ತ-ಅಂಸನೇ. ಬ್ರಿಯಾ-ಆಖ್ಯೋ.
g. ಉತ್ಸಾಹ. |
ಸಂಸ ತವೃತ್ತವಾದರೆ ಅದಲಿ ಉದಾಹರಣೆ ನಾಗವರ್ಮನ ಛಂದಸ್ಸಿನ
ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನು ರಘಳೆ ಎಂಬ ಛಂದಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸ
| ತಕ್ಕದು; ಆದರೀ ಗುಂಥದ್ದು ವೃತ್ತಜಾತಿಯ ರಘಳೆ; ಒಂದೊಂದು ಪದದಲ್ಲಿ
ನಟ ಪ ಯ ಪ ಠಂ ಹಾ ಶಭ ಟೀ ಭ್ಯ
ಗಳು ನಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಬರ ಬೇಕು. ಒಂದೊಂದು ಗಣದಲ್ಲಿ ಮೂಯಿ ಮೂಯಿ
ಮಾತ್ರೆ; ಅಂದರೆ ಗುರುವಿರುವಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮಾತ್ರೆ, ಲಘುವಿರುವಲ್ಲಿ ಒಂದು
ಮಾತ್ರೆ. ಇಂತದು ಮಾತ್ರಾಗಣಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸೇರುತ್ತದೆ. || 14 ||
2, Sansorit Matra Metres,
ಸಂಸ್ತ್ರೂತಮಾತ್ರಾಘಂದನ್ನೆಂದರೆ ಅರ್ಥ ಅರ್ಥ ಪದಕ್ಕೂ ಅದೇ ಸಂಖ್ಯೆಯ
ಗಣಗಳೂ ಸನಾಗಳ ಅದೇ ಸಂಪ್ಯೆಯ ಮಾಶ್ರೆಸಳೂ ಬರ ಪೇಕಾದಕ್ಲಿ ಸಣಸಥ
ರೂಪಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಬೀರಿಮಿವ ಥಂದಸ್ಸು. ಇದಕ್ಕೆ ಕಂದಪದನೆಂಬದು
ಉದಾಹರಣೆ. ಇದು ಆರ್ಯಾ-ಫಂದಸ್ಸಿನ ಒಂದು ಭೇದ.
ಕಂದಂ
ಡು ಮಾತ್ರೆ ಮೊದಲೊಳ್,
ನ್ನುತವಿಪ್ಪ ತ್ತು ಮಾತ್ರೆಯೆರಡನೆಯಡಿಯೊಳ್, |
ಇನ್ನಿಪ್ಪ ಪ್ಸವುಮಾ ತೆಬದಿಂ;
ಬಿನ್ನಣಮೇಂ? ಕ್ಂದ-ಲಕ್ಲ್ ೦, ಸಮಲ-ಮುಖೀ! || 15 ||
2
10 THE METRES OCCURRING IN THIS ANTHOLOGY
ಟೀ. ನೊಡಲಿನ ಚರಣದಲ್ಲಿ (ಪದದಲ್ಲಿ) 12 ಮಾತ್ರೆ, ಎರಡನೆಯ ಚರಣಿದಲ್ಲಿ ಸಮ್ಮತವಾದ
20 ಮಾತ್ರೆ; ಇನ್ನು ಇರುವ ಚರಣಿಸಳು ಇದೇ ಪ್ರಕಾರದಿಂದೆ ಅನೆ. ಒಂದೊಂದು ಸಣಕ್ಕೆ ನಾ
ಲ್ಕು ನಾಲ್ಕು ಮಾತ್ರೆ. ಇಂತಾದರೆ
ಟಟ ಜ್ LULU] ULL
ಬಟುಟ | vou | ಅಟಟ | ಬಟಟ | ಲಲ | ಇದೇ ಎರಡು ಬಾರಿ.
ಆದರೆ ಇಪ್ಟಲ್ಲದೆ ನಾವು ಲಘುುಸ್ಳ ಮೇಲೆ ಬರೆದ ಸಣೌಸಳು UU— | “UY |
| ಲಿಲಿ | uuu ಎ೦ಬ ಕ ಪ್ರಕಾರದ ರೂಪಸಳನ್ನು ಧರಿಸ ಬಹುದು; ಮತ್ತೆ
ಕೆಂದಂ
ಗಿರಿಕಂ ಧೂರ್ಜಕಿ ಕರ್ವಂ
ಪುರಾರಿ ಮಖರಿಪುವೆನಿಬ್ಬಿವೈದು ಗಣಂಗಳ್ |
ಬರೆ, ಶಶಿಪ್ರರ-ವಿಷಯಾದ್ರಿಯೊ
ಳರದಿರ್ಸ ಪುರಾರಿಯೆಂಬ ಗಣಮಭ್ರ-ಮುಖೇ! || 16/
ಟೀ. ಇರಿಕಂವ್ರ್ರ; ಧೂರ್ಜಟವ 1; ಕರ್ವಂವ ೭; ಪರಾರಿ;
ಮಖರಿಪ್ರ- ಲ ಎನಿಪ್ಪು ಇವು ಐದು ಗಣಿಳು ಕಂದಕ್ಕೆ ಸಂದು ಬರುಶ್ತಿರಲೂ?, ಕಶಿಫರ
ಅಂದರೆ ಲಲ ಎ೦ಬದು ವಿಪಯ-ಅದ್ರಿ೦ಉಂದ ಎಣಿಸುವ ಸ್ನೂನದಲ್ನಿ (ನಿಜಯನಕ; [9
ದ್ರಿನ1) ಅಂದರೆ ಅರ್ಧ ಅರ್ಧ ಪದದ 6ನೆಯ ಸ್ಥ ನದಲ್ಲಿ ಇರ ತಕ್ಕದು; ಅದಲ್ಲದೆ ಆ ಸ್ಲೂನದಲ್ಲಿ
ಇರದೆ (ಅಂದರೆ ತಡೆಯದೆ) ಪರಾರಿ ಅಂದರೆ ತ ಎಂಬ ಸಣಿವು ಕೂಡ ಇರ್ಕೆ (= ಇರಲಿ).
ಇಂತಾದೆರೆ
1 2 3
ಆಲಆಟಲ | ಆಲಿ | vvLul
4 ಶ್ರ 6
suv | vu] ಟಟ | vuvul ಆಟ |
1 ಗ್ರ 3
ಆಲು | ಬಟಟ luvv |
4 5 6
TS
|
ಎ೦ಬದಕ್ಕೆ ಪ್ರಶಿಯಾಗಿ 1) ಎ೦ಬದೊ೦ದಲ್ಲಜೆ ಮತ್ತೊಂದೂ ಬರ ಬಾರದು. ಮತ್ತೆ ಮಾ |
ತ್ರೆಗಳ ಲೆಖ ವನ್ನೂ ಸಣಸಳದನ್ನೂ ಶಿರಿ?: ಹೇಟುತಾ ನೆ, ಏನಂದರೆ
ಖ ದ್ವ ಮ
THE METRES OCCURRING IN THIS ANTHOLOGY
ಕಂದಂ
ಅಂತಾದ ಗಣದ ಮಾತ್ರಾ-
ಸಂತತಿ ನಾಲ್ಕಶ್ವುಮಂತವರ್ಕೊಂದೊಂದ |
ರ್ಕ್ಂತ್ಸೆದು ಗಣಂಗಳೆ ಬ
ರ್ಥುಂ, ತೊದಳೇಂ, ಕಂದ-ಜಾತಿಯೊಳ್, ಕಮಳ-ಮುಖೀ. | 17 |
ಟೀ. ಇಇ೦ತಾದ ಒಂದೊಂದು ಸಣದಲ್ಲಿರುವ ಮಾತ್ರೆಗಳ ಒಟ್ಟು ನಾಲ್ಕು ಮಾತ್ರೆಸಳದು ಅ
ಕುಂ (ಎಆಸುವೆದು), ಅಂತೆ ಅವರ್ಕೆ (ಅಂದರೆ ಅವಣಶೊಳಸೆ) ಜಂಡೊಂದರ್ಕೆ ಆಸುವದು ;
ಅಂತು (ಹಿಂಜಿ ಶಿಳಿಸಿದ) ಐದು ಸಣಿಂಸಳೆ ಬರ್ಕುಂ ಕಂದ-ಜಾಕಿಯೊಳೆ ; ತೊದಳೇಂ, ಕಮ
ಳ-ಮುಖೀ? ಅದಲ್ಲದೆ |
ಕಂದಂ
ಉ-ಗಣಂ ವಿಷಮದೊಳಾಗದು;
ಹ-ಗಣಂಂ ಮೇನ ನ-ಗಣಮಕ್ಕ್ಯಾಲನೆಯೆಡೆಯೊಳ್; |
ಶ್ರಿಗುಣದೊಳವಿಪಮ-ಸಾಧ್ಯಂ;
ಬಗೆಯೆ, ಚತುಃಪಸ್ಟಿ-ಮಾತ್ರೆ ಕ್ಂದದ ಲೆಕ್ಸ್ಂ. || 18 |
ಟೀ. ಜ-ಸಣ ಅಂದರೆ 4 ವಿಷಮ ಅಂದರೆ 1, 8, 5, 7 ಎಂಬಿ ಓಜಿಯಾದ ಸ್ಲೂನದ |
ಲ್ಲಿ ಬರ ಬಾರದು; ಆಜನೆಯ ಸ್ಸ ನದಲ್ಲಿ ಜ-ಸಣಿ ಅಂದರೆ ಲ. ಆಗಲಿ, ನ-ಸಣಿ ಅಂದರೆ
ಲಲ ೮ಸಲಿ ಬರ ಚೀಕ್ಕು (ಆಜನೆಯದನ್ನು ಕಳೆದು ಬಿಟ್ಟು) ಅವಿಷವಮು ಸ್ಥಾ ನಗ್ಳಂ ಮೂ
ಖು ಬಾರಿ (ಎ9, 4 8) ತೆಗೆಯ ಬಹುದು; ಬಗೆಯುವನ್ಲಿ ಕಂದದ ಲೆಕ್ಕವು 64 ಮಾತ್ರೆಸಳದಾ?:
ಬ ಟೂ
1 2 3
VU | ಆರಲು | ಆಟಾ =12 ಮಾತ್ರೆ
4 5 6 ಗ 8
ಆಲು | ಅಟ್ಟದ | ಬುಧ ಆ | ಬಟ್ಟ | ಚಟ್ಟ |
1 2 3
ಆಲು | Yu] ಅರ್ಜಾ =12 ಮಾತ್ರೆ
4 5 6 7 8
ಬಟ | LU | LULU] ಟಟ | —— ||
THE METRES OCCURRING IN THIS ANTHOLOGY
ಇದಕ್ಕೆ ಇನ್ನೊ೦ದು ವಿಷಯವನ್ನು ಅಸತ್ನೂವಾಗ ಕೂಡಿಸಿ ಹೇಣ ಜೇಶು; ಏನಂದರೆ ಅರ್ಧ
ಅರ್ಧ ಪದದ ಕಡೆಯ ಎರಡು ಮಾತ್ರೆಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ಸುರುರೂಪನಾಗ (ಅಂದರೆ) ೧
ರ ಜೇಕೇ ಜೇಕು. ಹೀಗಾಸುವಲ್ನಿ ಒಂದು ಅವಿಪಮ ಸ್ಫಾನಕ್ಕೆ ಅಂದರೆ ಎಂಟನೆಯದಕ್ಕೆ
ಲಲ ಅಥವಾ ಎ ಎಂತ ಬೀಯಿತ್ತದೆ.
3. Canarese Mitr Metres.
ಕನ್ನಡದ ಮಾತ್ರಾ ಚಂಭಸ್ಸೈಂದರೆ ಸಂಸ್ಕ್ರೂತವಾದದಕ್ಕೆ ಕೆಲವು ನಿವಯದಲ್ಲಿ
ಸಮ ಬಿದ್ದರೂ ಸ್ನೂಲ್ಸ) ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಉಂಟು.
A. ಸಟ್ಟಿದಿಗಳು. ಇವಲಿಲ್ಲಿ ಮುರಾರಿ (ಟಬ) ಎಂತ ಆರಂಭಿಸುವ
ಒಂದು ಗಣ ಎಂದೂ ಬರ ಬಾರದು.
೩. ಸಾಧಾರಣರೂಪ
ಪೌಂದಂ
ತೋಯವ ಮಾತ್ರೆಯ ಪಟ್ಟದಿ
ಗಾಖಿಸಾಬಿಡಿಯೆರಡಖಲ್ಲಿಯೊಂದೇ ನಿಯಮಂ; |
ಮೂಲಿಹ್ವೊಂದು ತೆದರ್ಧಂ,
ಜೇರೀಶಂ ಕಡೆಯೊಳರ್ಪನಿಂತಿದು ನ || 19 ||
ಟೀ. ತೋಲುವೆ (ವಾ ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾದ) ಮಾತ್ರೆಯ ಪಟ್ಟುದಿಸೆ ಆಲು ಆಜು ಅಡಿ (ವಾಚರ
ಣ) ಅವೆ, (ಒಂದೊ೦ದು ಅರ್ಧಭಾಸದ ಆರಂಭದ) ಎರಡು ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ನಿಯಮ:
ಆದರೆ ಮೂಜನೆಯ ಅಡಿಯೊಂದಕ್ಕೆ ಅವಲ್ಲಿ ಬಂದರ ಅರ್ಧವೂ ಬೇಕ್ (ಎ ಅದಲ್ಲದೆ) ಕಡೆಯಲ್ಲಿ
ಶೊಕನೆಂಬ ಒಂದು ಸುರುವೂ ಬರುವದು.
b. ಚಾಮಿನಿಷಟ್ರದಿ. ಇದು ಮೂಯಿ ನಾಲ್ಕು ಎಂಬ
ಗತಿಯ ಮಾತ್ರಾಗಣಗಳದು.
ಭಾಮಿನಿಸಟ್ಛದಿ
ಮೊದಲೆರಡು ನಾಲ್ಕೆ ದೆನಿಪ ಸ
ತೃದದೆ ಮನು-ಸಂಖ್ಯ್ಯಾತ-ಮಾತ್ರೆಯು;
ತುದಿಯ ಮೂಯಾಾಖನೆಯೊಳರ್ಪತ್ಪ್ಯೂಯಿ ಮಾತ್ರೆಗಳೂ; |
THE METRES"OCCURRING IN THIS ANTHOLOGY
ಉದವಿದೀ ಪರಿಯಾಯು ಪಾದಕೆ
ಪುದಿದ ಮಾತ್ರೆಯು ನೂಜಕಿರಡು; ಕೇಳ್,
ಇದುವೆ ಭಾಮಿನಿಯೆಂದೆನಿಪ ಪಟ್ಟದಿಯ ಲಕ್ಸ್ ಣವೂ! ||20 ||
ಟೀ. ಹೊದಲು ಎರಡು ನಾಲ್ಕು ಐದು ಎಂಬ ಈ ಪದಗಳ ಬಂದೊಂದಲಲ್ಲಿ ಕೊಡಿ ಮನುವಿ
ನಿಂದ ಸಂಖ್ಯಾತವಾದ ಅಂದರೆ 14 ಮಾತ್ರೆ ಅವೆ; ಕಡೆಯ್ಸುಯಣ ಮೊಅನೆಯದಕ್ಕೂ ಆಜನೆಯದ |
ಕ್ಯೂ ಒಂದೊಂದಕ್ಕೂ 28 ಮಾತ್ರೆಗಳು ಅವೆ; ಈ ಪರಿ ಒದವಿದ ಆಯ ಪಾದಕ್ಕೆ ಪ್ರದಿದ ಮಾತ್ರೆ
ಗಳು ನೂಜಿೌರಡು.- ಇದು ಸರಿ; ಆದರೆ ಸಾಕಲ್ಲ! ಹಳ್ಳಾಸ್ಂದರೆ ಆಯಾ 14 ಮಾತ್ರೆಸಳೂ 28 ಮಾ
ಶ್ರೆಸಳೂ ಸಣಸಳಲ್ಲಿಯೇ ಬರ ಬೇಕು; ಎಂತೆಂದರೆ
Luu YL] vuuu 4 ಸಣಸಭಲ್ಲಿಯ 14 ಮಾತ್ರೆ
Luu ್ಕಬುು ತು,
LULU] LULL] LLL] LuLu] ಅಟಟ | ರಟ ಟು |-- | 6 ಗ್ನೇಣಿಗ್ಳಪ್ರಿಯ
8
21 ಮಾತ್ರೆಯೂ ಒಂದು ಸುರುವೂ.
ಒಂದು ಸಣದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಲಫುವಿಸೆ ಒಂದು ಸುರು ಬೀಜ ಬಹುದು; ಆದರೆ ಹೀಗೆ ಆಸು
| ವ ಒಂದು 7೧. ಎಂತ ಆರಂಭಿಸಲೇ ಬಾರದು.
0. ವಾರ್ಥಕಷಟ್ಟವಿ. ಇದು ಐಡ್ಛೆದು ಎಂಬ ಗತಿಯ ಮಾತ್ರಾಗಣದ್ದು.
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟದಿ
ಠೀಲೆಯಿಂ ವಾರ್ಧಕದ ಪಟ್ಟಿದಿಯ ಮೊದಲ ಪದ
ದೇಲ್ೌಗೆಯುಮಿರ್ಪತ್ತು ಮಾತ್ರೆಯಿಂದೆಸೆದಿರ್ಕು
| ಮಾಲಲಿತಮೆನಿವ ಮೂಜತಾಜನೆಯ ಪಾದಗಳ್ ಮೂವತ್ತೆರಡು
| [ಮಾತ್ರೆಯಿಂ |
ಮೇಲೆನೆ ವಿರಾಜೆಸುಗುಮಿಂತಾಯಿ ಪಾದಂಗ
ಳಾಲಿಸಲ್ ಮಾತ್ರೆಗಳ್ ನೂಲ ನಾಲ್ಬುತ್ಮಉಂ
|
ಮೇಲೆ ನಾಲ್ಕೆಸೆದಪುವು ಛಂದೋಂಬುರಾಶಿಯೊಳ್. ನೀಂ ಹೇಳ್ಳುದಿಂ !
[ದು-ವದನೇ! || 21 ||
ಟೀ. ವಾರ್ಧಕದ ಪಟ್ಟದಿಯ ಮೊದಲ ಎರಡು ಚರಣಿಸಳ ಏಬಿಂಸೆಯುಂ ಇಪ್ಪತ್ತು ಇಪ್ಪ
ತ್ತು ಮಾತ್ರೆ ಯಿಂದೆ ಎಸೆದು ಇರ್ಕುಂ (ಇರುವದು). ಆಲಲಿತವು ಎನಿಸುವ ಮೂಜನೆಯ ಆ
|
14. THE METRES OCCURRING IN THIS ANTHOLOGY
ಅನೆಯ ಪಾದಸಳು ಮೂವತ್ತೆರಡು ಮೂವತ್ತೆರಡು ಮಾತ್ರೆ೦ಉಂ, ಹೆಚ್ಚಾ ಯಿಶೆಂಬಂತೆ, ವಿರಾ
ಜಿಸುವದು. ಇಂತು ಆಜು ಪಾದಸಳು ಅವೆ. ಆಲಿಸಿದರೆ ನೂಲ ನಾಲ್ಗತ್ಕು ಮಾತ್ರೆಗಳಿಂದೆ !
ಮೇಲೆ ಆಗ ಆ ಎರಡು ಸುರುವಿನಲ್ಲಿಯ ನಾಲ್ಕು ಮಾತ್ರೆಗಳು ಎಸೆಯುತ್ತವೆ ಛಂದಸ್ಸಿನ ಅಂ
ಬುರಾಶಿಯೊಳೆ. ಎಂತೆಂದರೆ
LUUUY | ಅಟಟ | ಪಟುಟ | ಬಟ್ಟರ 4 7ೇ9ಗ್ಳಪಿಯ 20 ಮಾತ್ರೆ
an
ಆಟಿ ಭಟ | ಟುಟ | ರಟ್ಟ | ರಟ ಟೂ
LUUUUL ಲು ಮುಟಟ ್ೊ ಫ್ ಶಘ2೨₹[**ೂೊಎ್ಟೂುುುು ೋೋೂೋೋ್ಯ್ಮ್ಮ ಟ್ಟ § ಸಣ
ಸಳಲ್ಲಿಯ 80 ಮಾತ್ರೆ ಯೂ ಒಂದು ಸುರುವೂ.
ಒಂದು ಸಣದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಲಘುವಿಗೆ ಒಂದು ಸುರು ಬೀಲ ಬಹುದು; ಆದರೆ ಹೀಗೆ ಆಸುವ |
ಒಂದು ಸಣ 1. ಎಂತ ಆರಂಭಿಸಲೇ ಬಾರದು.
B. ತ್ರಿಪದಿ. ಇದು 3 ಚರಣದ್ದು; ಆದರೆ ಮೊದಲಿನ ಚರಣದ ಎರಡನೆ
ಯ ಅರ್ಧದಲ್ಲಿಯೂ ಪ್ರಾಸಿನ ಅಕ್ಷರ ಬರ ಬೇಕು.
ಪ್ರಿಪದಿ
ಬಿಸ ಕುಷೆಗದ ವ ಗಣಂ* ರಸ-ದಶ- ನನನಯ;
ಬಿಸೆರುಹ- ತ ಗಣಮೆ ಆಕಾ
ಬಿಸರುಹೆ-ನೇತ್ರೊ ತ್ರಿಪದಿಗೇ! || 22 ||
ಟೀ. ಬಿಸರುಹೋತ್ಳ ವಸಣಷೆಂಬದು 4 ಪ್ರಕಾರನಾಗಿಡೆ, ಎಂತೆಂದರೆ
ಹ 11 ಗ್ರ)ತ್ ೨ | ಲಲಟ ಎಂಬವು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು 7 ಯಾವಾಗಲೂ
ರಸವೆಂಬ 6ನೆಯ ಸ್ಲೌನದಲ್ಲಿಯೂ ದಶವೆಂಬ 10ನೆಯ ಸ್ಪೌನದಲ್ಲಿಯೂ ಬರ ಜೇಕು. ಬೇಕ
| ಡೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಪ್ರವಿಗೆ ಉಟಿಕಿದವು ಸಣಸಳೇ ಬರ್ಕು (ಬರುವದು) ಅಂದರೆ ವಾರ್ಧಕ ಪಟ್ಟದಿಯ
ಐಡ್ಲೆದು ನಾ 4 ಗಣಗಳು ಮೊದಲಿನ ಚರಣದಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಬರ ಬೇಕು ಆ ಲಿ
(KS 6ನೆಯ 10ನೆಯ ಸ್ಪಾನಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಇಂಥ ಸಣಿಸಳು ಕೂಡಿದರೆ ತಿರಿಗಿ ಬರ ತಕ್ಕದು,
ಆದರೆ ೩ನೆಯ ಚರಣದ 17 ಮಾತ್ರೆಗೂ 8ನೆಯ ಚರಣದ 18 ಮಾತ್ರೆಸೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಆಸ
ಬಾರದು; ಹಾಗಾದರೆ ಈ ಎರಡು ಚರಣಿಸಳಲ್ಲ 5 ಮಾತ್ರೆಯ 7ಸೆ್ಕೆ ಸ್ಲಳವಿರದಲ್ಲಿ ಲಲ |
—uu | uu | ೨... ಎಂಬಿವುಸಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬೀಬಿ ಬಹುದು. ಇಲ್ಲ ಛಾದಿಸಿದ ಶ್ರಿಪ
ಬಯ ರೂಪ ಎಂತೆಂದರೆ
THERE IS ONE OMNISCIENT GOD, ETC.
1 2 8 4
ಬ ಬ ಯ * LUUU— | —U— 4 ಸಣಿಗಳಲ್ಲಿಯ 20 ಮಾತ್ರೆ
5 6 7 8
DE ಆ ಟಟ ಟ[ಿ[`ಿ 4 ಗಣಿಸಳಲ್ಲಿಯ 17 ಮಾತ್ರೆ
9 10 11
| 8 ಗಣಿಸಳಲ್ಲಿಯ 18 ಮಾತ್ರೆ.
ಶ್ರಿಪದಿಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಸುಭಗತಿ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪವಾಗಿ ಬರುತ್ತದೆ;
ಆದರೆ ಸವರ್ಜ್ಲನೆಂಬ ಕವಿ "ದಲ್ಲಿಯೇ ತನ್ನು ಆಲೋಚನೆಸಳನೆಲ್ಲಾ ಬರಹರೂಪುಸೊಳಿಸಿ |
೫
ಛಿ. ರಗಳೆ. ಐದೈದು ಮಾತ್ರೆಗಳ ಗಣಗಳಿಂದ ನಾಲ್ತು ಚರಣವಾಗಿ ಉಂ 1
ಬಾದ ಇದರ ಒಂದು ವಿಧವು ಈ ಗ್ರಂಥದ ದಾಸರ ಪದಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ.
ಮೊದಲಿನ ಮತ್ತೆ ಮೂಟಿನೆಯ ಚರಣದಲ್ಲಿ ಅಂಥವಾದ 4 ಗಣಗಳಿರುವಲ್ಲಿ ಎ
ರಡನೆಯ ಮತ್ತೆ ನಾಲ್ವನೆಯದಲಿಲ್ಲಿ 3 ಪೂರ್ಣಗಣಗಳೂ ಒಂದಾಗಲಿ ಮೂ
ಬಿಕಾಗಲಿ ಮಾತ್ರೆಗಳೂ ಇರುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ ಏನಂದರೆ
1 vevuvu vvuvu luv | ಆಟಿ
2 ಒಟುಟ! vvuuu | ಟಿಟಿ ul
3 Luuuul ಟಟ | ಆಟಿ | ಬಟಿಟಟಿಟಿ
ರ ಪು | vvvvul Luu!
ಈ ರಗಳೆಯಲ್ಲಿ ಸಹ ಆ - ಎಂತ ಆರಂಭಿಸುವ ಒಂದು ಸಣ ಬರಲೇ ಬಾರದು.
TE
®. THERE 18 ONE OMNISCIENT GOD, ETC.
ಸರ್ವಜ್ಞನಾದ ದೇವರು ಒಬ್ಬನೇ ಇತ್ಯಾದಿ
ತ್ರಿಪದಿ
ಬಬ್ಬನಲ್ಲದೆ ಜಗಸ್ಯಿಲ್ಛರುಂಟೇ? ಮತ್ತೆ
ಯೊಬ್ಬ ಸರ್ವಜ್ಞ-ಕರ್ತ ಜಗಕ್ಸ್ಲ್ಲ
ಸರ್ವಜ!
ವೊಬ್ಬನೇ ದೇವ, ಸರ್ವಜ್ಞ 23 ||
THERE IS ONE OMNISCIENT GOD, ETC.
ಟೀ. ಕರ್ತಪಕರ್ತಂ, ದೇವ= ದೇವಂ, ಸೂ. 105. ಸರ್ವಜ್ಞನೆಂತ ಈ ಶ್ರಿಪದಸಳನ್ಮು
ರಚಿಸಿದವನ ಹೆಸರು.
ಗುಡಿಯ ಜೋದಿಗೆ ಕಲ್ಲು ನಡುರಂಗ ತಾ ಕಲ್ಲು,
ಕಡೆಮೂಲೆಸೆಕುಗು ತಾ ಸಲ್ಲು; ವರವನು
ಸರ್ವಜ್ಞ! | 24 |
ಹೊಡುವಾತೆ ಬೇರೆ
ಟೀ. ನಡುರಂಸ=ನಡುರಂಸಂ,) ಕೊಡುನಾತವಕೊಡುವಾತಂ್ಯ ಸೂ. 105. ಕವಿಯ ಮೂ
ಲಸ್ರುಂಥದಲ್ಲಿ ತಾ ಎ೦ಶಿತ್ತೋ? ಈಾಂ ಎಂಶಿತ್ತೋ? ತಿಳಿಯದು; ಎರಡೂ ಛಂದಸ್ಸಿಗೆ ತಕ್ಕದು.
|
|
|
|
ಸೂ. 224.
$ ಡ್ ಚ
-ದೈವಕೆ ಬಾಯ ಬಿಟ್ಟಲ್ಲಿ ಫಲವಿಲ್ಲ;
ಬಗೀಶ್ವಾರನ ಭಜೆಬದರೆ ಮುಂದಕೆ
ಪ್ಭಾ ಸರ್ವಜ್ಞ
ಟೀ. ಬಾಯ- ಬಾಯಂ, ಸೂ. 98. ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಈಕ್ಟ್ರನ- ಸೃಷ್ಟಿಯ ಘೂಕ್ಸ್ರನಂ,
ಇಪ್ಟ-ಅರ್ಥವ ಈವ ಇಪ್ಟ-ಅರ್ಥವಂ ಘ4ವೆಂ, ಸೂ. 106; 104; 217.
ತ
| 25
ಸೂ. 186; 98.
ಆದಿಯಾ ದೇವರಂ ಭೇದಿಸರಿಕಲ್ಯದ್ಯೊ
ಹಾದಿಯಾ ಶಲ್ಲಿಗೆಡೆ ಮಾಡಿ, ನಮಿಸುವ
ಮಾದಿಗರ ನೋಡು! ಸರ್ವಜ್ಞ! | 26
ಟೀ. ಕಣ್ಣಗೆ ಎಜೆ. ಮಾದಿಗೆರಾಮಾದಿಸರಂ.
ಇಂದುವಿನೊಳುರಿಯುಂಟೆ? ಬಂಧುವಿನೊಳ್ಬಖಿಬುಂಟೆ?
ಸಂದ ವೀರನೊಳು ಭಯವುಂಟೆ? ಭಕ್ತಗೆ
ಸಂದೇಹವುಂಟಿ? ಸರ್ವಜ್ಞ! || 27 ||
ಟೀ. ಇಂದುವಿನೊಳೆ ಉರಿ ಉಂಟಿ? ಸಿಂಧುವಿನೊಳೆ ಅಜಬು ಉಂಟಿ? ಸಂದ ಎಂಬ |
ದಕ್ಕೆ ಸಲೆ ಎಂಬದು ಧಾತು, ಸೂ. 281.
SIN IS NOT REMOVED BY OUTWARD MEANS
ಮೂಲಕ್ಕೆ ಆಉಖಿಕ್ಟು ಆಯಿ ಹನ್ನೆರಡಕ್ಕು
ಹೇಯುವಾ ಗೊಡ್ಡು ಹೈನಕ್ಟು ಪಾಪಂ
ಪಾಲೂ ಶಾಲಕೆ. ಸರ್ವಜ್ಞ! || 98
ಟೀ. ಆಜು ಅಕ್ಕು. ಆಜು ಅಕ್ಕುಂ, ಸೂ. 227; ೩49. ಪಾಜೂವ ಪೂಯಿವ; ಈ ರೂಪು
ಕೆಲವು ಸ್ರಂಥಸಳಲ್ಲಿ ಬಹು ಬಾರಿ ಉಂಟು; ಬೇಜ ಎಡೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಚೊ ಎಂಬಂತೆ ಬರೆಯುವ
ದು ಕಾಣುತ್ತದೆ; 80ನೆಯ ಕ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಕರಗೊಡೆ ಎಂತು೦ಟು,
ಯಾ
6. SINIS NOT REMOVED BY OUTWARD MEANS
ಬಹಿರುಪಾಯಗಳಿಂದ ಪಾಪ ಹೋಗದು
ಶ್ರಿಪದಿ
ಮಾಪರೇ ಪೋಪರೇ? ಪಾಪವೇನ್? ಅದು ಸಸಿ?
ಮಾಪರೆ ಮೆಯ್ಯ ಮಲ ಪೋಪುದೇಂ? ಪಾಪ
9೦
ಲೇಏಿಸಲಕ್ತಿಂ. ಸರ್ವಜ್ಞ! || 29 ||
ಟೀ. ಮಾಪರೇ ಎಂಬಲ್ಲಿ ರೇ ಎಂಬುದು ಛೆಂದಸ್ಸಿಸಗಾಗಿ ದೀರ್ಥು; ಮಾಪರೆ ಎ ಮಾಯುವರೆ,
ಮಾಯಲಿಕ್ಕೆ, ಮಿಂದರೆ; ಮಾಪ ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಕೂಡಿದ ಅರೆ ಎಂಬದು ಹಣತಿಸನ್ನಡದ ಒಡಂ (ಅ
ಲೊಡಂ) ಎಂಬದಕ್ಕೂ, ಸೂ. 246, ಒಡೆ ಎಂಬದಕ್ಕೂ, ಸೂ. 250, ಸರಿ. ಹೆಚಿಸನ್ನಡದ ಪ್ರಕಾರ
ಮಾಪ ಎಂತಲ್ಲ ಮಾವ ಎನ ತಕ್ಕದ್ದು ಸೂ. 221; ಓ ಎಂಬ ಸ್ಟ್ರದ ಮೇಲೆ ಮಾತ್ರ ವಕಾರ ಪ
ಕಾರವಾಸುವದು, ಸೂ. 282. ಮಲನ ಮಲಂ. ಪೋಪುದು ಸೂ. 282.
ಹಿರಿದು ಪಾಪವ ಮಾಡಿ, ಹರಿವ ನೀರೊಳು ಮುಯುಗೈೆ
ಕರಗೊದೇ ಪಾಪ? ತಾ ಮುನ್ನ ಮಾಡಿದ
ದೆರೆಯ ಕಲೆಂಟೆ, ಸರ್ವಜ? || 30 ||
೦ ದಾ
ಟೀ. ತಾ ಮುನ್ನ ಮಾಡಿದದು (ನೀರಿಗೆ ಕರಸುವ) ಎರೆಯ ಕಲ್ಲಿಂಜಿ?
ಮುನ್ನ ಮಾಡಿದ ಪಾಪ ಹೊನ್ನಿಲೇ ಪೋಪುದೇ?
ಹೊನ್ನಿನ ಪುಣ್ಯವದು ಯೇರಿ. ಪಾಪ ತಾ
ಮುನ್ನಿನಂತಿಹುದು. ಸರ್ವಜ್ಞ! || 81 ||
3
18 LOVE OF TRUTH PURIFIES
ಟೀ. ಹೊನ್ನಿಲೇ ಹೊನ್ನಿನಲ್ಲೇ. ಮುನ್ನಿನ ಅಂತೆ ಇಹುದು=
ಇದಕ್ಕೆ ವ್ಯಾಕರಣಾಧಾರವಿಲ್ಲ.
ದಾರು ಎಂಇ|ಎಎಸಲಂ6&8್ಪಶಶಫುರಗಾಗಾಸುೂ ಯಲ್ಲ ತತ್ವದ
H. LOVE OF TRUTH PURIFIES
ಸತ್ಯದ ಪ್ರೀತಿ ಶುದ್ಧೀಕರಿಸುತ್ತದೆ
ತ್ರಿಪದಿ
ಕಪ್ಪೆಗಳು ಮಾನುಗಳು ಇಪ್ಪ್ಟುದದು ತೀರ್ಥವೇ?
ತುಪ್ಪಮೋಗರಕೆ ಸಲುವದು; ಸತ್ಪುರುಪ
ನಿಷ್ಪುದೇ ತೀರ್ಥ, ಸರ್ವಜ್ಞ! || 32 ||
ಟೀ. ಇಪ್ಪುದು ಅದು ಇರದು ಅದು (ಸೂ. 289) ಇ ಇರುವದು ಅದು. ಸತ್ಪುರುಪೆಂ
ಇಇಪ್ಸುದೇ ತೀರ್ಥ ಎಂಬಲ್ಲಿ "ಇಪ್ಫುದು ಎಂಬದು ಪಲ್ಲಿಂಸಕ್ಕೆ ಪ್ರಯೋಗಸೆ ಪಟ್ಟಿತು, ಸೂ. 95;
227. ತುಪ್ಪು ಓಗರಕೆ ಸಲುವದು (ಅಂದರೆ ತುಸ್ಪವಿಲ್ಲತೆ ಓಗ್ರವೂ ಓಸರನಲ್ಲ) ಹ್ಯಾಗೋ ಹಾಗೆ
' ಯೇ ಕಪ್ಪೆ ಮಾನುಸಳ ನೀರಲ್ಲ, ಸತ್ಯು ಕೂಡಿದ ಪರುಪನೇ ಶೀರ್ಥ; ಅಂಥವನ ಸತ್ಯುದಿ೦ದ ಇ
| ತ್ಲೊಬ್ಬನ ಮಲ ಸಹ ತೊಳೆದು ಹೋಗ ಬಹುದು, ಅವನು ತಾನು ಸತ್ಯುದಿ೦ದ ನಿರ್ಮಲನಾದದ
ಅ9೦೧ಲೇ.
ತ್ರೆ -ಸೆದ್ದುಂಂ ತೀರ್ಥವುತ್ಮಮರ ನಡೆ ತೀರ್ಥ,
ತ್ಯರ ಸಂಗವದು ತೀರ್ಥ; ಹರಿವ ನೀರ್
ಎತ್ನ ಇದು ತೀರ್ಥ, ಸರ್ವಜ್ಞ! || 33 |
ಸ
ಸ
ಟೀ. ಸತ್ಕೃ-ಸದ್ಗು ೦ ಶೀರ್ಥಂ, ಉತ್ತಮರ. ಎತ್ತಣ, ಸೂ. 110; 111; ಇದು ಪಪ್ಪಿ
ಯ ರೂಪು.
ಓದಿ, ಬೂದಿಯ ಪೂಬಏ, ತೇದು, ಕಾವಿಯ ಹೊದೆದು,
ಹೋದಾತ ಯೋಗಿಯೆನ ಬೇಡವಿಂದ್ರಿಯವ
ಹಾದಾತೆ ಯೋಗಿ. ಸರ್ವಜ್ಞ! 184
ಯಾ
ಟೀ. ಹೋದಾತಂ ಯೋಗಿ ಎನ ಬೇಡ! ಇಂದ್ರಿಯವೆಂ ಅಂದರೆ ಇಂದ್ರಿಯಂಸಳಂ;
ಬಹುವಚನಕ್ಕೆ ಎಕವಚನ ಬಂತು, ಕಾದಾತ=ಕಾದಾತಂ.
A PURE HEART IS REQUIRED
ಮನವ ಘುನದಲಿ ಕಟ್ಟ ಧನವ ಮನದಲಿ ಕಟ್ಟ
ಮನನವದುವೆ ಪಾಪಕೆಳಸದಾ ಯೋಗಿಗೆ
ವನವಾಸ ಯಾಕೆ, ಸರ್ವಜ್ಞ! | 35 ||
ಟೀ. ಮನವವಮನವೆಂ. ಫುನದಲಿವ ಫುನದಲ್ಲಿ (ಅಂದರೆ ಬಿಸುತೆಜದಲ್ಲಿ; ಆ ಮೇಲಿನ
ಟು (3೫)
ಫುನವ ಅಂದರೆ ಫುನವಂ ಎಂಬಿದನ್ಯು ಮಾನಭಾವವಂ ಎಂತ ಹೇಳ ಬೇಕು), ಸೂ. 119. ಮನಂ
ಅದುವೆ (ಅಂದರೆ ಅದೇ, ಸೂತ್ರ 55) ಪಾಪಕೆ ಎಳಸದ ಆ ಯೋಗಿಗೆ. ವನವಾಸವ ವನವಾಸಂ.
EOS
8. A PURE HEART IS REQUIRED
ನಿರ್ಮಲಹೃದಯವೇ ಬೇಕು
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೇಡಿತಂ
ಬಡಿಯೊಳ್ ತುಂಬಿರೆ ಪಂಕ, ಮೇಲೆ ತೊಳೆಯಲ್, ಈಾಂ ಸುಧ
[ಮಾಡುತೆಂ
ಕಹುಪಾಪಂಗಳ, ಮಾಯಲಾತ ಕುಚಿಯೇ? ಕಾಕಾಳಗಳ್
([ಮಾಯವೇ? |
ಗುಡಪಾನಂಗಳೊಳದ್ದೆ, ಈೆಯ್ದೆಸೊರೆ ಶಾಂ ಸ್ಪಾದಪ್ಪುದೇ?
[ಬಾಹ್ಯದೊಳ್
ಮಡಿಯೇ? ನಿರ್ಮಲ-ಚೆತ್ನ್ತವಯ್! ಧಕನೆಲಾ ಕೇಳ್ಲೋಪುದೀ
[ಬುದ್ಧಿ ಯಾ! 136 |
ಟೀ. ಏಡಿಯೊಳೆ ಪಂಕಂ ತುಂಬಿ ಇರೆ (= ಇರಲೂ), ಒಬ್ಬನು) ಮೇಲೆ (ನಮೇಲ್ಭಾಸವ
ನ್ನು) ತೊಳೆಯ (ಸೂ. ೩49), ತಾಂ (ಆ ಮನುಷ್ಯುನು ತಾನು) ಕುಡ್ಧನೇ? (ಕುದ್ದಮೇ ವಂತ
ಪಾಠಾಂತರ, ಹೀಸಾದರೆ ಏಡಿ ಎಂತ ಕರ್ತು ಆಸುತ್ತರೆ, ಇದು 249ನೆಯ ಸೂಶ್ರಕ್ಕ ವಿಠೋಧ).
ಕಡುಪಾಪಂಸಳ (=ಕಡುಪಾಪಂಗಳಂ) ಮಾಡುತಂ (ಎಮಾಡುತುಂ) ಮಾಯಲೆ ಆತ (=
ತಂ). ಅಡ್ದಿ ಎ೦ಬದಕ್ಕೆ ಸೊರೆ (ಎ ಸೋರೆ) ಎಂಬುದು ಕರ್ತ್ಯ, ಹಾಗಾದರೆ 249ನೆಯ ಸೂತ್ರ
ದ ಪ್ರಕಾರ ಅದ್ದಕೆ ಎಂತ ಸರಿ ಆಸುತ್ತಿತ್ತು, ಯಾಕಂದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕರ್ತ್ರುಗಳಲ್ಲ. ಆದರೆ ಹೊ
ಸಸನ್ನುಡ ಬೆರಿಕೆಯಾದ ಕಾವ್ಯೂದೊಳಗೆ ಆ ಸೂತ್ರವನ್ನು ತಬ್ಬಿಸುವದುಂಟು, ಸ್ಟದು ಅಪ್ಟುಜೇ ಎಂ
ಬಲ್ಲಿ ಅಪ್ಪುದು ಎಂಬದು ಒಂದು ತೆಜನ ರೂಪ್ರ; ಅದು ಕಬ್ಬಮಣಿದರ್ಪಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಗಿಸ ಪ
20 GOD 16 THE PRESERVER OF ALL
ಟ್ರಿದೆ; 249ನೆಯ ಸೂತ್ರ ನೋಡು, ಅದಜ ರೂಪನ್ಯು ಉಂಟಾಗಸುವದಕ್ಕೆ 248ನೆಯ ಸೂತ್ರವ
ನ್ನೂ 22ನೆಯದನ್ನೂ ಹೂಡಿಸಿ ಟೀಕಿಸ ಬೇಶು. ಚೆತ್ತಂ ಅಯ್ (ಐ). ಕೇಳ್ದು ಕೇಳಿ, ಸೂ.
286; 281. ಓಪ್ರದು ಎಂಬುದು ವಿಧರೂಪಕ್ಕೆ ಸರಿ, ಸೂ. 225; 227.
ದಾರಾ ಇಲಲ ಆಲಂ
9. 600 1 THE PRESERVER OF ALL
ದೇವರು ಜಗತ್ಪ್ರೇರಕನು
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ
ಗಿಡ ವೃಶ್ಚಂಗಳಗಾರು ನೀರನೆಜಿಕವರ್? ನಿತ್ಯಂ ಮಹಾ-ಬೆಟ್ಟಗಳ್
ಕಡುಕಾರ್ಪಣ್ಣದಿ ಶೇಳ್ಸ್ವೇ? ನೆಲ-ಜಲಾಗ್ದಿರ್-ವಾಯುವಾಕಾಕಮಂ. |
ಪಡೆದಂಡಂಗಳನಾವ ಸಾಕುವ? ಜಗತ್ತು-ಪ್ರೇರಕಂ ನೀನ್ ಇರಲ್,
ಹೊಡುವರ್ ಕೊಂಬರು ಮರ್ತ್ಸರೇ? ನರನೆಲ್ಯಾ ಕೇಳ್ಟೋಶ್ರದೀ
[ಬುದ್ಧಿಯಾ! || 87
ಜ್ ಮೃಕ್ಷ್ಟಂಗಳಿಗೆ ಆರು (ಆರಿ, ಸೂ. 151) ನೀರಂ ಎಜರಿವರ? ನೆಲ-ಜಲ-ಅ'ಗಿಬಿ-ವಾ
ಯು-ಆಕಾಕಮಂ ಪಡೆದ ಅಂಡಂಗ್ಳಂ ಆವ (ಎಆವಂ)- ಟೀ. ಕೇಳ್ ಪೇನ ಕೇಳುವವೇ;
ಹೆಜತಿಸನ್ನುಡೆದಲ್ಲಿ ಕೇಳು ಎಂತಲ್ಲ ಕೇಳೆ ಎಂತಲೇ ಧಾತು. ನಿತ್ಯುದಲ್ಲಿ ಮಹಾ ಬೆಟ್ಟಿಸಳೆ ಕೊಡು
ಕೊಡೆಂತ ಕೂ? ದೇವರಿಂದ ನೀರನ್ನು ಕೇಳುವನೇ? ಕೇಳದಿದ್ದರೂ ನಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕುತ್ತದೆ. ಅಂಡಂ
ಸಳ್ಗೆಎ ಅಂಡಾಂಡಂ ಅಂದರೆ ಭೂಮಿಸಂಬಂಧವಾದದೆಲ್ಲಾ; ಇದು ನೆಲ ಮೊದಲಾದ ಪಂಚಭೂ
ತಂಸಳಿಂದೆ ಉಂಟಾಗರುತ್ತಡೆಂತ ಹೇಳುವದುಂಟು. ನೆಲ, ,, . ಆಕಾಕಮಂಣನೆಲ, . .,
ಆಕಾಶವನ್ನು, ಸೂ. 106. ಸಾಕುವ ಸೌಶುವಂ, ಸೂ. 211; 221. ಇರಲ ಇರೆ. ಕೊಡುವ
ರ-ಕೊಡುವವ (ಕೊಡುವವರು), ಸೂ. 78; ಕೊಂಬಿರು-ಕೊಂಬವರಿ; ಈ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಅರಿ
ಎಂಬ ಹು ರೂಪೂ (ಸೂ, 97) ಅರು ಎಂಬ ಹೊಸತೂ ಒಂದೇ ಶ್ಲೋಕ ಪಾದದಲ್ಲಿ ಬೆರಿಕೆಯಾ
೦ಉತು. ಇಂಥಾ ಜೆರಿಕೆ ಎಂತೂ ಜೆಲೋದಲ್ಲ. ಕೊ೦ಂಬದು ಎಂಬುದೂ ವ್ಯಾಕರಣದ ನೆಲೆಯ
ಲ್ಲದೆ ರೂಪು; ಅದು 245ನೆಯ ಸೂತ್ರದ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟಲಾ೦ಖತು. ಕೊಳ್ಳು ದೆಂತ ಅಚ್ಚ.
REE
THINK OF YOUR SALVATION BEFORE YOU DIE
10. THINK OF YOUR SALVATION BEFORE YOU DIE!
ಸಾಯುವದಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚೆ ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸಿ ಜೊಳಿರಿ!
ತ್ರಿಪದಿ
ವಿಂಣೆಬೆಂಣೆಯ ರಿಣವು, ಅಂನ-ವಹ್ಮದ ರಿಣವು,
ಹೊಂನುಹಂಣ ರಿಣವು ತೀರಿದಾ ಕ್ಪ್ಸ್ಇದಿ
ಮಂಣುಪಾಲೆಂದ ಸರ್ವಜ್ಞ. 188
ಟೀ. ರಿಣಿವುಾರಿಣಿಂ; ಅದಲ್ಲದೆ ರಿಣಿವುಂ (ರಿಣಿವೂ) ಎಂಕಾಸ ಬಹುದು, ಸೂ. 122). ಕ
ದ ಎ೦ತ ಕವಿಯ ಮೂಲಕ್ಸ್ ತಿಯಲ್ಲಿ ದ್ದ ದಾದರೆ ಕ್ರ ಣದಲ್ಲಿ ಎಂತ ಟೇಕಿಸ ಬೇಕು; 2ನೆಯಕ್ಲೋ
| ಈ ಸರಿ ನೋಡು. ಎಂದ=ಎಂದಂ. ಸರ್ವಜ್ಞ ಎಂಬದು ಇಲ್ಲಿ ಸಹ ಸಂಜೋಧನೆಯಾದರೆ ಎಂದ
ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಯಾರೂ ಸತ್ರುರುಷನು ಕರ್ತ್ರ್ಯವಾ?ಿರ ಬೇಕು; ಆದರೆ ಸರ್ವಜ್ಞಂ ಎಂದಂ ಎಂತ ಟೇ
ಕಿಸುವಡು ಉಚೆತ.
ಸತ್ತು ಹೋದರೆ ನಿನಗದೆತ್ನ್ಮಂದು ಮೋಕ್ಷ ವಯ್?
ಸತ್ತು ಹೋಗದತಿಜೇವಿರಲು, ಮೋಕ್ಷದ
ಗೊತ್ತು ತಿಳಯೆಂದ ಸರ್ವಜ್ಞ. | 39 ||
ಪ. ಎನಗೆ ಅದು ಎತ್ತಣ ಅದು ನೋಕ್ಸ್ಸಂ ಅಯ್? ಸತ್ತು ಹೋಸದೆ ಅಕಿಜೇವೆಂ ಇರಲು
(ಇರಲ). ಸೊತ್ತು 8೪! ಎಂದ. (ಸೊತ್ತು ಎಂತ ನಮ್ಮ ಪ್ರಶಿಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಗೊತ್ತ
ಎಂಪಿರ ಬಹುದು, ಇದು 184ನೆಯ ಸೂತ್ರಕ್ಕೆ ಸರಿ.)
I
11. DEATH KNOWS NO REGARD
ಜನರು ಬೇಕು ಬೇಡೆಂಬದನ್ನು ಮೃತ್ಯು ಬಗೆಯದು
ರಸಳೆ
ಅಂತಕನ ದೂತರಿಗೆ *ಿಂಚೆತ್ತು ದಯವಿಲ್ಲ.
ಚಿಂತೆಯನು ಬಿಟ್ಟು ಬರಿದನನು ನೆನೆ, ಮನವೆ! || ಪಲ್ಲವ ||
ದಿವ-ರಾತ್ರಿಯೆಂನದ್ಲೊ ವಿಷಯ-ಅಂಪಟನಾಗಿ,
DEATH KNOWS NO REGARD
ಸವಿಯೂಟಿಗಳನುಂಡು, ಬೆಮಿಸ ಜೇಡ! |
ಅವನ ಹೊಂದಿವನ ಕೊಂದರ್ಥವನು ಘಪ್ಸುವಡೆ
ಜವನ ದೂತರು ಬರುವ ಹೊತ್ತ ನೀನ್ ಅಜಬ್ಯ? || 40 |
ಟೀ. ಫುಲ್ಸುವಡೆ= ಫುಬೀಸುವೊಡೆ, ಫುಲಂಿಸಲೊಡಂ, ಫುಲಿಸಲೊಡನೆ, ಸೂ. 246.
ಮೊಂನೆ ಮದಿವಾದೆನಯ್, ಕಜ ವದೊಂಜೆರಡೆಂಮೆ,
ನಿಂನೆ ಕೊಂಡೆ ಪ್ಲೇತ್ರ, ಫಲವು ಬಹುದು, |
ಹೊಂನು ಹೆಣವುಂಟೆನಗೆ, ಸಾಯಲಾಜಕಿಮ ವಿನಲು,
ಬೆಂನ ಬಿಡುವಳೆ ಮೃ ತ್ಯು? ವೆರ್ಥ-ಜೇವಾಶ್ಚ | 41 ||
ಪ. ಮದಿನೆ ಆಜಿನು ಅಯ್; WE ಟೀ. ಕೊಂಡೆೊಕೊಂದೆಂ (ಕೊಂಡೆನು),
| ಸೂ. ಕ್ಲೇತ್ರನಕ್ಷೇತ್ರವಂ. ಫೆಲನು-ಫಲಂ. ಬಹುದು- ಬರದು. ಎನಲು ಎನೆ.
ಮುತ್ತು ಎ೦ಬದು ಹ ಜು ಇರವು; ಆದರೆ ಕವಿತ್ಸದಲ್ಲಿ ಅದು ಒಬ ಎನ ಎಂತ ಹೇ
ಯಿವದು ಉಂಟು. ಅಂತಕನೆಂತಲೂ ಮರಣಂ; ಈ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಮರಣವು ಒಬ್ಬ ರಾಜಪುರುಪ
ನೆಂತ ಕವಿ ಭಾವಿಸಿ ಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ.
ಹೊಸ ಮನೆಯ ಕಟ್ಟದೆನು, ಗೃ್ರಹಕಾಂತಿ ಮನೆಯೊಳಗೆ,
ಬಸುಯಿ ಹೆಂಡತಿ, ಮಗನ ಮದುವೆ ನಾಳೆ, |
ಹಸನಾಗಿಯದೆ ಬದುಕು, ಸಾಯಲಾಜಿಕಿನು ವಿನಲು,
ಹುಸುರಿದಬ್ಯದೆ ಬಿಡರು ಯಮನವರು ಬೇಗ! ||42 ||
ಟೀ. ಹೆಂಡತಿ ಬಸುಅರಾಗಿದಿ. ಕುಸುರಿದೆಳಿಯಜಿ=ಕುಸುರಿ ತಜಿಯದೆ, ಸೂ. 167.
| ಯಮನೆಂಬಲ್ಲಿ 41ನೆಯ ಶ್ಲೋಕದ ಟೀಕಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿದ ಕವಿತ್ಸ್ದ ರೀತಿ ತಿರಿಗಿ ಬಂತು. ಯ |
| ಮನ ಅವರು (ಆಳುಗಳು) ಬೇಸ ಕುಸುರಿ -.,
ಪುತ್ರ ಹುಟ್ಟದ ದಿವಸ, ಹಾಲಿನೂಟಿದ ಹಳ್ಳ;
ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಮಗನ ಉಪನಯನ ನಾಳೆ, |
ಆಲ ಯಾಗಿದೆ ಬದುಕು, ಸಾಯಲಾಜಕಿನು ವಿನಲು,
ಮ್ಲ ತ್ಯ ಹೆಡತೆಲೆಯಲ್ಲಿ ನಗುತಿರ್ಪಳಯ್ಯ! || 43 ||
WISE MEN, WISDOM, AND WISE WORDS
ಅಟ್ಭಡಿಗೆಯು ಲಿಲ್ಲ, ಇಪ್ಯ-ದರುಸನವಿಲ್ಲ,
ಕೊಟ್ಟ ಸಾಲವ ಹೇಳ್ ಹೊತ್ತನಣಾಯೆ. |
ಕ್ಟ್ಲೆ ತುಂಬಿದ ಮೇಲೆ ಚಣಮಾತ್ರವಿರಶಿಲ್ಲ.
ಅಪ್ಯಜಿಕೊಳು ಸಿರಿದನಂ ಸ್ಮರಿಸುತಿರು, ಮನವೆ! . || 44 ||
|
ಟೀ, ಸಾವು ಫೆಕ್ಸನೆ ಬರುವಡರಿಂದ ನೀ ಅಟ್ಟ ಅಡಿಗೆಯ ಉಣ್ಣದೆ, ಇಪ್ಟ-ದೆರುಸನ ಇ
| ಲ್ಲಠೆ, ಕೊಟ್ಟ ಸೂಲವ ಕೇಳಲಿಕ್ಕೆ ಹೊತ್ತಂ ಅಜಕಿಯದೆ ಹೋಸ ಚೇಕು. |
ER
12. WISE MEN, WISDOM, AND WISE WORDS
ಲೆ
ಜ್ಞಾನಿಗಳೂ ಜ್ಞಾನವೂ ಜ್ಞಾನವಾಕ್ಕಗಳೂ
ಶ್ರಿಪದಿ
ಜ್ಞಾನವುಳ್ಳ ವನೊಡಲು ಭಾನುವಿನ ತೆಬನಿಹುದು;
ಜ್ಞಾನವಿಲ್ಲದನ ಹಾಯವು ಹಾರ
ಸ್ಫಾನದಿಂ ಕಡೆಯೆ, ಸರ್ವಜ್ಞ! || 45 ||
ಕ
ಟೀ. ತೆಳನಿಹೆದು= ತೆಅಂ ಇಹುದು (ತೆಳವಾಗರುವೆದು); ಜಟ ಪ (ಮ |
ರನಿರ್ದುದು): 106. ಇಲ್ಲದನ = ಇಲ್ಲದವನ... ಕಾಯವುಷ ಕಾಯಂ. ಸ್ಲೂಸದಂ ಎಂಬಲ್ಲಿ
ಆರಂಭದ ಒತ್ತಕ್ಕರದಿಂದೆ ಹಿಂದನ ಚರಣಕ್ಕೆ ಒಂದು ಮಾತ್ರೆ ಹೆಚ್ಚಾ ಸು ತ್ರದೆ; ತಾನದಿಂ ಎಂ
| ತಾಸಲಿ ಠಾಣಿದಿಂ ಎಂಶಾಸಲಿ ಮೂಲಪ್ರತಿಯಲ್ಲಿ ದ್ರಿರ ಬಹುದು. ಹಾಲೂರ ಸ್ಜುನದಿಂಡೆ ಕಡೆ
ಯಾಗರುವದೆಂದರೆ ಅದಅತಂದೆ ಹೆಚ್ಚು ಕೆಟ್ಟದಾ'ಗರುವೆದು.
| ತುಜಾ ಕಬ್ರಿನೊಳು ಹೊಕ್ಕು, ಅಜಾವದೇ ತನಿರಸವ,
ಹೊಲಬುಗಣ ಸೋಗೆಯಗಿವಂತೆ? ಜಾಣಿನಾ
ಹುಲಿಹು ಬೇಲ್ಿಂದ ಸರ್ವಜ್ಞ. | 46 ||.
ಅ. ಕುಣ ಕಬ್ಬಿನೊಳು (ಕಬ್ಬಿನೊಳೆ) ಹೊಕ್ಕು, ಹೊಜಸಣ ಸೋಗೆಯ ಅವನಂತೆ (ಆ
ದರೆ) ಶನಿರಸವ ಅಜಕಿವದೇ? (ಅಜಯಲಸ್ವಿಲ್ಲ!) ಟೇ. ಜಾಣ (ಜ್ಞಾನ) ಮೇಲ್ಬಾಸರಲ್ಲಿರ
| ದು. ಒಂದು ಕಣಿಯೊಳಗೆ ಆಟಿವಾಗ ಅಗNಯಗಿದಂತೆ ಅದನ್ನು ಹುಡುಕಿ ಕೊಳ್ಳ ಬೇಕು ಎಂತಲೂ
| ಹೇಲಿ ಬಹುದು.
ಕ
WISE MEN, WISDOM, AND WISE WORDS
ಮಾತಿನಾ ಜ್ಞಾನವೇ ತೂತಾದ ಮಡಿಕೆಯೇ.
ಪಾತಕನ ಹೆಸರೆ ಮೂಯಿ ಲೋಕದೊಳಗೆ
ಯಾತಕ್ಕ್ಟು ಬೇಡ. ಸರ್ವಜ್ಞ! || 47 ||
ಟೀ. ಯಾತಕ್ಕೆ ಎ ಏತರ್ಕೆ, ಸೂ. 112; ಯಾತಕ್ಕು (ಯಾತಕ್ಕೂ) = ವತರ್ಕುಂ.
ಮಾತ ಬಲ್ಲಾತಂಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ಮಾಣಿಕವು;
ಮಾತುಗಳಬಾಯದಧಮರಿಗೆ ಮಾಣಿಕವು
ತೂತು ಬಿದ್ದಂತೆ. ಸರ್ವಜ್ಞ! | 48 ||
ದ ಛಾ
ಟೀ. ಮತ್ತೊಂದು ಮಾಣಿಕಂ (ಸಿಕ್ಕಿದೆ೦ತು೦ಟು); ಅಧಮರಿಗೆ (ಇದ್ದ) ಮಾಣಿಕಂ.
ಹೊಲಬನಬ್ಾಯದ ಮಾತು ತಲೆ ಬಾಗಿಯೆದ್ದಂತೆ;
ಹೊಲಬಖ್ತು ಒಂದ ನುಡಿದರೆಯಾ ಮಾತು
ಫಲಪಕ್ಟ್ದಂತೆ. ಸರ್ವಜ್ಞ! || 49 ||
ಟೀ. ಹೊಲಬಂ. ಅಅಕಿಯದ ಮಾತು (ಕೇಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಕೇಳುವನನ) ತಲೆ (ಆಲೈಸುವದ
ಕ್ಟ್ಯೋಸ್ಟರ ಒಂದು ಕ್ರೈಣ ಮಾತ್ರ) ಬಾಗಿ (ಮತ್ತೆ, ಹರಟಿ ಬಡೆಯುವದಕ್ಕೆ ಇನ್ಕಾಲ್ಲೆಸುವದು
ಯಾತಕ್ಕೆ? ಎಂತ, ಬೇಗ ತಿರಿಗಿ) ಎದ್ದಂತೆ ಆಸುವೆದು; ಅಥವಾ ನೆಲದಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದು ಕಾಳಿಬವೆದು
ಪಕ್ಸ್ವಾದ ಹಣ್ಣೋ? ಕಾಯೋ? ನೋದೋಣೆಂತ, ತಲೆ ಬಾಳಿ, ಬಜಿದು ಕಾಯೆಂತ್ಯ ಬೇಗ ತಿ
ರಿಗ ಎದ್ದಂತೆ ಆಗುವದು.
ಉದ್ದುರುಟು ಮಾತಾಡಿಯಿದ್ದವನು ಹೋಗಾಡಿ
ಯುದ್ಧ ಮರದ ತುದಿಯನೇಉ ಕಯ್ ತಪ್ಪಿ
ಬಿದ್ದು ಸತ್ತಂತೆ. ಸರ್ವಜ್ಞ! || 50 ||
ಟೀ. ಉದ್ದವೂ ಉರುಟೂ ಆಡಂಥ ಮಾತು.
ತೆಪ್ಪ ಸಾಧಿಸುವನಲ್ಲಿಪ್ಪವನೆ ಕಡುಹೆಡ್ಡ;
ಸರ್ಪನುಲುಹಹೆಡೆಯ ನೆರಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ
ಕಪ್ಪೆಯಂತಕ್ಕು. ಸರ್ವಜ್ಞ! WS
ಯಾ
ಟೀ. ಇಪ್ಪುವನೆಎರ್ಪವನೆ. ಕಪ್ಪೆಯ ಅಂತೆ ಅಕ್ಕು (ಅಕ್ಕುಂ).
EE
COMPARISONS
13. COMPARISONS
ಸಾಮತೆಗಳು
ರಗಳೆ
ಅಹುದಾದರಹುದೆನ್ನಿಯಲ್ಲೂದರಲ್ಲೆನ್ಸಿ!
ಬಹು ಜನರು ನೆಜ್ ತಿ೪ಯೆ ನೇಲ್ ಮತ್ತಿದನು! || ಪಲ್ಲವ ||
ಟೀ. ಶಿಳಯಲಿಕ್ಕಾಗ ಇದನು ಮತ್ತೆ ಪೇಠ (ಪೇಿಂ, ಸೂ. 229)! ಎನ್ನಿ ಎನಿಂ; ಬಿ
ತನ್ಸಿಫ್ಟರ ಹೊಸಸನ್ನುಡೆದು, ಸೂ. 70.
ದೇವರಿಲ್ಲದ ದೇಸ್ ಭೂತ-ಗಣದ ನಿನೇಶ;
ಭಾವವಿಲ್ಲದ ಭಕುತಿಯದು ಕುಹಕ-ಯುಕುತಿ; |
ಹೇವವಿಲ್ಲದ ಹೆಣ್ಣು ಗಜುಗ ಜೆಳೆದಾ ಕೇಣ;
೧ € [೨೧]
ಸೇವೆಯ ಯದ ದಿಯು ಕಲ್ಲಿನಾ ಕಣಿಯು. || 52 |]
ಧರ್ಮವಿಲ್ಲದ ಅರಸು ಮುಖದ ಕಾಲಿನ ಗೊರಸು;
ನಿರ್ಮಳಲ್ಲದ ಮನಸು ತಾ ಹೊಟಜೆಹೊಲಸು; |
ಕರ್ಮವಿಲ್ಲದ ಗಂಡು ಕರಿಯ ಬನ*ೆಯ ತುಂಡು;
ಮೆರ್ಮವಿಲ್ಲದ ಮಾತು ಬಡೆಮೊಗೆಯ ತೂತು. 153
ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದ ಬರಿಯು ಹೊಲಪಿತ ತೆಂಗಿನ ಕಾಯು;
ಸೌಕ್ಸವಿಲ್ಲದ. ಊಟವದು ಕಾಳಕೂಟ; |
ಒಸ್ಟ್ಲಿಲ್ಲ ದ ಊರು *ಶೊರಿೆತು ನಾರುವ ನೀರು;
ಸೊಕ್ಕಿ ನಡೆಯುವ ಭೃತ್ಯನವ ಕೂರಕೃೃತ್ಯ. | 54 |]
- ಭುತ್ಣುಂ ಅವ (ಅವಂ) ಕೂರಿ ಅಕ್ಸೃತ್ಸು (ಅಕ್ ತ್ಯಂ).
ಕಂಡು ಕರೆಯದ ನೆಂಟಿ ನೊನೆಯು ಕೆಟ್ಟಿಹ ಕಂಜ;
ಉಂಡು ನಗೆದಿಹ ಮೋಲೆಯದುವೆ ಕಹಿ ಸೋರೆ; |
IMPROBABILITIES AND IMPOSSIBILITIES
ದಂಡಿಗಂಜುವ ಬಂಟಿನೊಡಕುಹರವಿಯ ಕಂಟಿ;
ಗಂಡಗಂಜದ ನಾರಿಯವಳೆ ಹೆಮ್ಮಾರಿ. 185
ಪ. ಬಂಟಂ ಒಡಕು-ಹರವಿಯ. ಬೇ. ನಗೆದಿಕಾಣನಗೆದು ಇರುವ. ಅದುಷೆ-ಅದೇ.
ಬಿಟ್ಟು ಆಡುವ ಗೆಣೆಯು ಕಹುಲಿಕುತೊಗರಿನ ಮಿಣಿಯು;
ಕೊಟ್ಟ ಹೇಯಿವ ದಾತನವ ಹೀನ-ಜಾತ. || 56 ||
CE)
14. IMPROBABILITIES AND IMPOSSIBILITIES
ಆಗುವಂತೆ ಕಾಣದದೂ ಆಗ ಕೂಡದದೂ'
ರಸಳೆ
ಪಾಟ ಬಲ್ಲನೆ ಪರರ ಸುಖ-ದುಃಖದಿಂಗಿತವ?
ಹೋಪಿ ಬಲ್ಲನೆ ದಾನ-ಧರ್ಮಗಳ ಗುಣವ? || ಪಲ್ಲವ |
ಶತ್ತೆ ಬಲ್ಲುದೆ ಹೊತ್ತ ಕಸ್ಮುರಿಯ ಪರಿಮಳವ?
ಮೃತ್ಯು ಬಲ್ಲಳೆ ವೇಳ್ಳ್ ಹೊತ್ತೆಂಬುದ? |
ತೊತ್ತು ಬಲ್ಲಳೆ ಮಾನವಭಿಮಾನವೆಂಬುದನು?
ಹೊತ್ತಿ ಬಲ್ಲುದೆ ಹಾಲು ಮಾಸೆಲೆಂಬುದನು? I 57 ||
|
ಟೀ. ಶಾನು ಹೊತ್ತ (ತಾನು ಹೊತ್ತು ಕೊಂಡು ಹೋಸುವ). ಬಲ್ಲನು ಬಲ್ಲಳು ಬ
ಲ್ಲುಡು, ಬಲುದು ಎಂಬ ರೂಪ್ರಸಳಲ್ಲಿ ಬಲೆ' ಎಂಬ ಸುಣವೆಚನಕ್ಕೆ ಆಖ್ಯಾತವಿಭಕ್ತಿಸ್ಳು ಕೂ
ಡಿದಂತಾ೦ಖಿತ್ಕು ಸೂ. 219.
ಹೇನು ಬಲ್ಲುದೆ ಮುಡಿದ ಹೊವಿನಾ ಪರಿಮಳವ?
ಶ್ಲಾನ ಬಲ್ಲುದೆ ರಾಗ-ಭೇದಂಗಳ?
ಮಾನು ಬಲ್ಲುದೆ ನೀರು ಚವುಳು ಸೋದೆಂಬುದನು?
ಹೀನ ಬಲ್ಲನೆ ದಾನ-ಧರ್ಮಗಳ ಗುಣವ? | 58 1]
THE ADVENTURES OF KING NALA
ಹೇಡಿ ಬಲ್ಲನೆ ರಣದ ಸಾಹಸದ ಕೌರ್ಯವನು?
ಸೋಡಗವು ಬಲ್ಲುದೇ ರತ್ನೆಬೆಲೆಯ? |
ಮೂಢ ಬಲ್ಲನೆ ಚ್ಞ್ಞಾನ-ದೃಢಭಕ್ಕಿಯೆಂಬುದನು?
ಹಾಡ ಕಬ ಬಲ್ಲದೇ ಮಾಣಿಕದ ಜೆಲೆಯ? || 59 |]
ಕೋಣ ಉಲ್ಲುದೆ ವೇದವನ್ನೋದಿ ಪಠಿಸಲಿಕ್?
ಗೋಣಿ ಒಲ್ಲುದೆಯೆತ್ಕಿನಾ ದುಃಖವ? |
ಪ್ರಾಣ ತೊಲಗಿದ ಹೆಣನು ಕ್ರ ಗೆಂಜಲು ಉಲುದೆ?
ಸ್ಪೋಣಿಯೊಳು ಹುರುಡ ಬಲ್ಲನೆ ಹಗಲನಿರುಳ? || 60 |
ಟ್ರೀ. ವೇದವನ್ನು ಓಜ; ಹಂೆಸನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಮೇದವನೋದಿ ಎಂತ ಬನಿಕ್ಸ್ವಿಲ್ಲದೆ ಉಂಟು. |
ಬದಿರ ಕೇಳುವನೆ, ಸಂಗೀತವನು ಪಾಡಿದರೆ?
ಚದುರಮಾತುಗಳಾಡುವನೆ ಮೂಕನು? |
ಆಧಾರವಿಲ್ಲ ದವನಮೃತಾಂನ ಸವಿದಾನೆ?
ಮಧುರ-ವಚನವ ನುಡಿವನೇ ದುಘ್ಚ-ಮನುಜ? || 61/
coo
15. THE ADVENTURES OF KING NALA
ನಳರಾಯನ ಕಥಿ
ಭಾಮಿನಿಪಟ್ಟದಿ
ಯಾತಉಾಯಸವಿದು? ಜಗದ್-ವಿ
ಖ್ಯಾತನೆಲ್ಲಾ ರಾಯರಲಿ ನಳ
ನಾತಗಾದ ವಿಪತ್ತ ಬಲ್ಲಯ್? ಹೇಳ! ಪೂರ್ವದಲ್ಲೀ |
ಆತ ದಾಯಾದ್ಯರಿಗೆ ಕಪಟ-
28 THE ADVENTURES OF KING NALA
ದ್ಯೂತದಲಿ ನಾಮ್ರಾಜ್ಯ-ಲಸ್ಸೆ ಆಯೆ
ಸೋತು, ಸತಶಿ-ಸಹಿತಡೆವಿಗುಖ್ಯಾದನು, ಕೇಖಾ! ವಿಂದಾ. || 62 ||
ಪೆ. ಯಾತಣ (ಏತ) ಆಯಸ ಇದು? ಜಗದಔ-ನಿಖ್ಯಾತಂ ಎಲ್ಲಾ ರಾಯರಲಿ ನ
ಳಂ; ಆತಗೆ ಆಡ ವಿಪತ್ತ. ಸತಿ-ಸಹಿತ ಅಡವಿ-ಸುಣಿ. ಟೀ. ಯಾತಣ ಎಂದೂ ರಾ
ಯರಲಿ ಎಂದೂ ಆತಗೆ ಎಂದೂ ಆತ ಎಂದೂ ದಾಯಾದ್ಯರಿಗೆ ಎಂದೂ ದ್ಯೊತದಲಿ ಎಂದೊ ಆ |
ದನು (ಆದಂ ಎಂಬದು ಛಂದಸ್ಸಿಗೆ ವಿರೋಧ) ಎಂದೂ ಎಂದೆ ಎಂದೂ ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಹಲಿಸನ್ನುಡ |
ವಲ್ಲ. ಈ ಮೊದಲಾದ ರೂಪ್ರಸಳಿಂದ ಈ ಕನ್ನುಡದ ರಾಮಾಯಣಂ ರಚೆಸಲೂಗಿ ಬಹಳ ವರ್ಷ
ಹೋಸಲಿಲ್ಲೆಂತ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿಯ ನಳನ ಕಥೆಯನ್ಯು ಜಾಬಾಲಿಮುನಿ ಎಂಬವನು
ಅಡವಿಯಲ್ಲಿರುವ ರಾಮನಿಗೆ ಹೇಟುತ್ತಾನೆ. ರಾಯ ನಿನ್ನದು ಇದು ಯಾತಲ ಆಯಾಸ?
ಎಂತ ಅವನ ಸೊದಲಿನ ಮಾತು. ಬಲ್ಲಯ್, ಸೂ. 219 (51ನೆಯ ಕ್ಲೋಕ ಟೀಕು ನೋಡು),
ಎಂದ ಜಾಬಾಲಿ ಎಂದ. ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ (ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಯಂ) ಸೋತು (ಸೋಲ್ಬು, ಸೂ. 221) ಎಂಬ
ಇಂಧ ಕರ್ಮ 14ನೆಯ ಕ್ಲೋಕದಲ್ಲೂ ಉಂಟು; ಧರೆಯಂ ಸೆಲ್ಲುಂ ಎಂದು.
ಬಿಸುಟನಯ್ ಬಲಾತ್ಡವಿಯೊಳಗಾ
ಯಸವ ಸ್ಥೆರಿಸಲಾಬಿದಾದನು
ರಿಬಯ ಜೆಸೆಯಿಂದವನು ದಮಯಂತಿಯನು; ವಿಬನದಲೀ |
ನುಸುಳದನು; ಬಖೌ್ತೊಬ್ಬನೇ ಸಂ
ದಿಬದ ಕರ್ಕೋಟಿಕನ ದೆಸೆಯಿಂ
ದಸುವ ನೀಗದೆ, ಸಾರಿದನು ಮತುಪರ್ನ-ಭೂಪತಿಯಾ. | 683 |
ಅ. ಬಜ್ಕ ಅವನು (ನಳಂ) ಅಶವಿಯೊಳೆ ಆಯಸವ ಸೈೈರಿಸಲಾಜಜೈೆ, ಆದನು ರಿಸಿಯ
ದೆಸೆಂಖಂದ (ಅಂದರೆ ರಿಸಿಸಳಿದ್ದಲ್ಲಿಂದ) ದಮಯಂಶಿಯನು ಬಿಸುಟಂ, ಅಯ್. ಒಂದು ಪಾ |
'ಠಾಂತರವಿರುವದೇನಂದರೆಸ್ಲೆರಿಸಲಖ್ಯದಾ ಮಹಾ ಎಂತ; ಇದಲ್ಲಿ ದಾ ಮಹಾ ಎಂತ
ಛಂದೋಬದ್ಧ, ಡೆ ಮಹಾ ಎಂತ ಆದೀತು; ಸ್ಟ್ಲ್ಸ ಸಲಿಬಿಲಿ ಬಿದ್ದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಆದ
ಅನು ಆದ ನೇಳೆ. ಯತುಪರ್ಣನೆಂತ ಬರೆಯುವದು ನ ಅವನು ಅಯೋಧ್ಯೊಯ |
ರಾಜನು.
ನಳನ ಮನೆಯವನೆಂದರಾತನ
ಸಲಹಿ ಕೊಂಡಿರ್ದನು, ಕಣಣ ನೃಪ- '
ತಿಳಕ್ಕ ನಿಮ್ಮನ್ಹಾಯದ ಖತುಪರ್ನ-ಕ್ಲಿತೀಪಾಲಾ. |
THE ADVENTURES OF KING NALA
ಉಲ್ಕಲಾ ದಮಯಂತಿ ಭಾರಿಯ
ಬಂಲಿಕೆಯನನುಭವಿಬ, ತಂದೆಯ
ನಿಳಯವನು ಸಾರಿದಳು. ಹೀತಾ-ರಮಣ, ಹೇಳ್! ವಿಂದಾ. || 64 |
ಪ. (ಜನರು ಆತಂ) ನಳನ ಮನೆಯವನು ಎಂದರೆ (ಎಂದ ಮೇಲೆ) ಆತನ (ಎ ಆತ
ನಂ). ಟೀ. ಕೊಂಡು ಇರ್ದನೆಂಬದಕ್ಕೆ ಶ್ಲ ಶೀಪಾಲ ಎಂಬದು ಕರ್ತ; ಹೀಗೆ ಕ್ರಿಯೆಯ
ನು ಹಿಂದೆ ಕರ್ತ್ಟೃವನ್ಯು ಮುಂದೆ ಇಡುವದು ಕವಿತ್ಸ್ದಲ್ಲಿ ಜೋಪವಲ್ಲ; ಜೇಯೆ ವಿಷಯದಲ್ಲೂ
ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಅನ್ಸ್ಯವನ್ಮು ಪದ್ಧುದಲ್ಲಿ ತನ್ಪಿಸುವದುಂಟು; 68ನೆಯ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಕರ್ಮವು
ಕ್ರಿಯೆಯ ಮೇಲೆ ಬಂದದು ಕಾಣುತ್ತದಲ್ಲಪೇ? ದಮಯಂತಿಯ ತಂದೆ ವಿದರ್ಭದ ಭೀಮರಾ
ಜನೆನುತ್ತಾರೆ; ಭೀಪ್ಮಕನೆಂತಲೂ ಹೇಯುತ್ತಾರೆ.
ಅಳಯನನು ಕಾಣದೆ ವಿದರ್ಭನು,
ತೊ೦ಲಿಚೆದನನುಚರರ ನಾನಾ
ಹಯಿವದಲಿ, ಘು ನಗರಂಗಳಲಿ ನಗ-ಕುಲದಾ |
ಉಲಾಗಳಲಿ. ಬರಕವರು ಕಾಣದೆ,
ಹೊಲ ಸಾರ್ದರು. ಭೀಪ್ಪಕನು ಮಗ
ಉಲಿವ ಕಾಣದೆ ಕಂಡನೊಂದನುಮಾನ-ಸಾಧನವಾ. || 65 ||
ಟೀ. ವಿದರ್ಧನುಷ ಭೀಮರಾಜನು. ಒಂದು ಅನುಮಾನ-ಸೂಧನವ ಕಂಡನು. ಬಟು
ಕ ಅವರು ಎಂದಲ್ಲಿ ಅವರು ಎಂಬ ರೂಪು ಛಂದಸ್ಸಿಗೆ ಬೇಕಾದ್ದ9ಿಂದೆ ಕೂ ಶಾನು ಹೊಸಸನ
ಡಡವನೆಂತ ಕಿರಿ ಗಿ ತೋಯುತ್ರದೆ; ಅವರ ಎಂತ ಹಟಿಕಿರೂಪ್ಯ ಸೂ, 97. ಸೂರ್ದರಿ ಎಂತಲೂ
ಸಾರ್ದರು ಎಂತಲೂ ಛಂದಸ್ಸಿಗೆ ಸರಿ.
ಜಿಬದನು ಸುದ್ದಿಯನು ನೃಪ ಇನೂ
ಸೃ
ಭುಜರ ನಗರಂಗಳಲಿ, ನಿಪಧನ
ನಿಜದ ವನಿತೆಗೆ ಪುನನಸೋಯಂವರನೆಂದು, ಚರರಿಂದಾ. |
ನಿಜವಜ್ಯದಬ್ಯಾಕೆಯಲಿ ಭೂ
ಭುಜರು ಬರುತಿರ್ದರು, ಕಣಾ ಹೇಳ್
ಅಜ-ಕುಮಾರ-ಕುಮಾರ, ಬಲಶಾ ಕುಂಡಿನೀಪುರಳೇ. || 66
30 THE ADVENTURES OF KING NALA
ಪ. ನಿಜವ ಅಜ್ಯಡೆ ಅಬಿಯಾಕೆಯಲಿ: ಅ. ನೃಪ (ನ್ಭಪಂ) ಭೂಭುಜರ ನಸ
ರಂಸಳಲಿ, ನಿಪಧನ , , , . ಎಂದು, ಸುದ್ದಿಯನು (ಸುದ್ಧಿಯಂ ಎಂತ ಛಂದೋಜೋಪ) ಚರರಿಂ
ದ ಸ್ಫೃಜೆಸಿದನು. ಬಲ್ಕ ಭೂಭುಜರು (ಈ ರೂಪು ಛಂದಸ್ಸಿಗೆ ಬೇಕು) ನಿಜ .... ಆಕುಂ
ಡಿನೀಪುರಕೆ (ಇದು ವಿದರ್ಭದ ರಾಜಧಾನಿ) ಬರುತ ಇರ್ದರು. ಅಜ ಅಂದರೆ ರಘುವಿನ ಕು
ಮಾರನೂ ದಶರಥನ ಏಿತನೂ; ದಶರಥನ ಕುಮಾರನು ರಾಮನು.
ಸೋಳಿತ್ತೇ ಕ್ಡುನಿಂದ್ಯೆ ಪುಣ್ಯ
ಕ್ಲೋತರಿಗೆ? ನಳ-ಭೂಪನೀ ನರ-
ಲೋಸದೊಳಗುತ್ತಮನೆಲಾ, ತತ್-ಪತ್ಲಿ ಕೀರ್ತ್ಯರಿಗೂ |
ನಾಕು ಮಡಿ ಮಿಗಿಲೆಂಬ ನಾಡಿ
ಹಾಕ ಬುಳಬಿತೆ? ವಿಂದು, ನಿಮ್ಮಿ
ಸ್ದಾ ತಣ ಸುಯ್ದನು, ಚೆಂತೆಯೊಳ್ಳೆ ಮುಮಿೀ. || 67 ||
ಟೀ. ಕ್ಸ್ ನಕು-ಹುಲದ ಅವನಿಪನು ಅಂದರೆ ಹುಕುಪರ್ಣನು; ಅವನು ರಾಮನ
'ವಂಶದವನಂತೆ. ಪ್ರಳ್ಳೂಕ್ಸೋಕರಿಗೆ ಕಡುನಿಂದ್ಡೇ ಸೋಕೆಶೇ? ಅಂದರೆ ಅವರು ನಳನನ್ನೂ ಅವೆ
ನ ಪಶ್ಚಿಯನ್ನೂ ಹೊಸಬಿಿದ್ದು ಸುಳ್ಳಾಯಿತೇ? ಬಳಸಿಕೆಯೆಂದು ಎಂತ ಸಂಧಿ ಮಾಡ ಬಾರದ್ದು
ಸೂ. 56. ತತಿ-ಪಪ್ಲಿ ಎ ಅವನ ಪಪ್ಚಿ.
ಅಟಿದನಿದನಾಂ ನೋಡ ಬೇಣೆಂ
ದರಸನುತ್ಮಮ-ವಾಜೆ ಹೂಡಲಿ
ವರ-ವರೂಥಸ್ಟೈನಲು, ತಂದನು ಸೂತನುರು-ಹಯವಾ. |
ಅರಸ, ಹೇಳ್ ಅಯ್! ನಳ-ಮಹೀಪತಿ
ತುರಗವಿದು ನಾಳನಲಿ ಕುಂಡಿನಿ
ಪುರಿಗೆ ಪರಿಗತವಾಗದೆನೆ, ಹುತುಪರ್ಣನಿಂತೆಂದಾ || 68 ||
ಪ. ಅಜಿದಂ ಇದಂ ಆಂ. ಟೀ. (ಹಯತುಪರ್ಣನೆಂಬ) ಅರಸಂ, ಅಜಕಿದಂ ಇದಂ
(ಅಂದರೆ ಪುನಃ ಸ್ಸ್ಯಂವರ ಆಸುವಡೆಂತ ಸುದ್ದಿಯ ಮೇಲೆ ತಿಳಿದ ಇದನ್ನು) ಆಂ (ನಾನು)
ನೋಡ ಬೇಕೆಂದು, ಉತ್ತಮ.
THE ADVENTURES OF KING NALA
ನಳನು ಬಲ್ಲ ವನಶ್ಚು-ಹೃದಯವ
ನಿಳೆಯೊಳೆಂದು, ಸಮಸ್ಮರಾ ನೃಪ-
ತಿಳಕನನು ಕೊಂಡಾಡುವರು; ನೀನ್ ಅಶ್ಚು-ಲಕ್ಸ್ ಇದಾ |
ಹೊಲಬ ಬಲ ಯ್? ಬಲೆ ನೆನೆ, ಈ
೧೧ (ep)
| ಉ್ಲಳಿಗೆ ಸೊಗಸುಪಕರಿಸುವಶ್ತಾ
ವಳಯ ತಂದನು; ಹೂಡಿದನು ಹೊಂದೇರಿನಲಿ ಹಯವಾ. || 69 |
ಪ. ಬಲ್ಲವೆಂ ಅಕ್ಸ್-ಹುದೆಯವಂ ಇಳೆಯೊಳೆ' ಎಂಡು ಸಮಸ್ತರ ಆ. ಸೊಗಸು ಉ
ಪಕರಿಸುವ ಅಕ್ಸ್-ಆವಳಿಯ, ಬೇ. ಬಲ್ಲಯ್ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಹುತುಪರ್ಣನೆಂದದು ಶೀರಿತು,
ಬಲಕ ನಳನು ಕರ್ತ.
ಐಿಬ್ದನು ನೃಪನಾ ರಥವನು
೨ ಹ
ಭ್ರೇಯ್ ನಳನಬ್ಬರಿಸೆ, ಕಣ್ಣೆವೆ
ಜಾಜ್ ಜಾಲಬ್ದವಕ್ತು-ಚೆಯ ಪವಮಾನ-ಮೇಗದಲ್ಲೀ. |
' ತೊಟಾ ಬಿದ್ದು ದು ಮಕುಟಿ, ತಡೆ, ಹಯ
ಹೇಟಾದಂತಿರೆ ಪಥವನೆನೆ; ನಳ
ನೂಯಿ ಯೋಜನ ಮುಂತೆತೆನಲಬ್ಬರಿಸಿದನು ಹಯವಾ. || 70
| ಅ. ನೃಪಂ ಆ ರಥವೆಂ ಏಲಿದನು; ಉಬ್ಬ್ಛೇಖ, (ಯತುಸರ್ಣನು) ತಡೆ! (ಯಾಕಂ
| ದರೆ) ಹಯಂ ಪಥವಂ ಏಜಂದಂತೆ ಇರೆ ಮಕುಟ ತೂಜಂ ಬಿದ್ದುದು ಎನೆ. ಟೀ. ಕಣ್ಣ ಎಪಿ
| ಜಾಯೆ (ಜಾಖುವೆಂತೆ) ಅಕ್ಸಿ-ಚಯ (-ಚಯಂ) ಜಾಜರಿದವು (ಸೂ. 187). ನಳನು, (ರಥವು ಮ
ಕುಟ ಬಿದ್ದಲ್ಲಿಂದ) .... ಮುಂಚೆತು ಎನಲೆ (ಮತ್ತೂ) ಅಬ್ಬರಿಸಿದನು.
ಇವನು ತಾ ನಳನಲ್ಲೆಲೇ? ಎಂ
ದವನಿಪತಿಯನುಮಾನ-ಮುಖದಿಂ
ದಿವನಜ*ಯಲು ಬೇಕೆನುತ, ಧುಮ್ಚಿಶ್ತಿದನು ಧರೆಗೇ. |
ಹೆವಣನದನಬ್ದೀತ, ಕಡಿಯಾ
32 THE ADVENTURES OF KING NALA
ಣವನು ಸೆಳೆದಿಳೆಗಿಲಿದುದೇನ್, ಐ?
ಅವನಿಗವತರಿಓದ ಕಥಾಂತರವೇನು? ಹೇಲ೨್! ವಿಂದಾ. || 71 ||
ಹೆ ಎಂದು ಅಪನಿಪಶಿ ಅನುಮಾನ-ಮುಖಬಂದ್ಯ ಅವನಂ ಅಜಳಿಯಲು ಚೇಕು ಎನು |
ತ್ಕ ಧರೆಗೆ ಧುಮ್ಮಿಕ್ಕಿದನು. (ಬಬ್ಕ) ಈತ (ಈತಂ ಅಂದರೆ ನಳಂ ಯತುಪರ್ಣನ) ಹವ
೫೦ ಅದ೦ ಅದು, ಕಡಿಯಾಣವನು ಸೆಳೆದು, (ಅವನಿಗೆ ನೀನು) ಇಳಿಗೆ ,,.. ಎಂದ
(ಎ೦ದಂ). ಎಲೇ ಎಂಬದಣ ಮೇಲೆಯೂ ಐ ಎಂಬದಣ ಮೇಲೆಯೂ ಯಕಾರ ಹುಟ್ಟ ತಕ್ಕ
ದೆಲ್ಲಿ, ಸೂ. 56.
ನಲನು ನೀನ್, ಅಹುದೆನಲು, ಕಳ
ಜಲದ ರುಾಡಿಯಲಬ್ಬಿ, ತುರಗಾ
ವಲಿಯ ಹೈದಯವನಲಯ್ದನಾತನಿನೆಕ್ಸ-ಹೃದಯವನೂ |
ನಲ ತೆದೀಯ-ನೃಪಾಲನಿಂದಯ್
ದೊಲವು ಮಿಗೆ, ರಥವೇರಿ, ಭೂಮಿಪ-
ತಿಲಕರಿಬ್ಬರು ಸಾರಿದರು ಭೀಪ್ಭುಶನ ಪಟ್ಟ್ರಣವಾ. |
ಬಿ
ಪ. ರೂಾಡಿಯಲಿ ಅಪ್ರಿ, ತುರಸ-ಆವಲಿಯ ಹೃದಯವಂ ಅಜ್ದಂ ಆತನಿಂ. ಅಕ್ಷ-
ಹೃದಯವನು (ಹ್ರುಡೆಯವೆಂ; ಆದರೆ ಘೊ ರೂಪು ಛಂದಸ್ಸಿಗೆ ಆಗದು) ನಲ (ನೆಲಂ) ತದೀಯ-
ನ್ರುಪಾಲನಿಂದೆ ಅಳದು, (ಬಲ್ಕ್) ಒಲವು. ಟೀ. ನಲನು (ನಳಂ ಎಂಬದು ಪ್ರಾಸಿಸೂ,
ಸೂ. 5; 16; ಛಂದಸ್ಸಿ[ಗೂ ವಿರುದ್ಧ) ಎಂಬದನು ಹಿಡಿದು ಆತನಿಂ ಎಂಬದಜ ವರೆಗೆ ಹುತುಪ
೧೯ನೇ ಕರ್ತ್ರ. ಆ ಮೇಲೆ ಅಜಂದು ಎಂಬದಳ ವರೆಗೆ ನಲ (ನಲಂ) ಕರ್ತು. ಛಂದಸ್ಸಿ
ಗೋಸ್ಕರ ಬಂದ ಎನಲು ಎನಲೆ.
ಬಂದ ನೃಪರೊಳಗೀತನೇ ನಳ
ನೆಂದಯ್ದು, ಭೀಪ್ಮಶನು ತನ್ನಯ
ನಂದನೆಯನೊಲಿದಿತ್ಶನಯ್ ಬಲ್ಕಾ ಮಹೀಪತಿಗೇ. |
ಬಂದ ಭೂಪರು ಹೆರಿದರೀತನ
ತಂದು ನಿಲಿಬದನಖಿಳ-ಸಂಪದ
ದಿಂದ ನೈಪಥ-ನಗರಿಯಲಿ. ನರನಾಥ, ಕೇಳ್! ವಿಂದಾ. || 781
BHIMA OF THE WOLF-BELLY AND THE GLUTTONOUS GIANT BAKA 33
ಟೀ. ತನ್ನುಯ-= ತನ್ನುಯೆ, ಸೂ. 88, ಒಲಿದು-ಒಲ್ಲು. ಹರಿದರೆ. (ಭೀಷ್ಮಕೆಂ) ಈ
ತನ (ಈತನಂ) ಅಖಿಳ-ಸಂಪದದಿಂದ ನೈ ಪಧ-ನಸರಿಯಲಿ ನಿಲಿಸಿದಂ.
ಜನಪನಾ ದಾಯಿಗನ ಮಮುಜೂ
`ಜೆನಲಿ ಗೆಲ್ಲನು ಧರೆಯನಾಳ್ಪನು,
ಜನಪರಠಿ ಮಿಗಿಲೆನಿಒ, ರಾಜ್ಯವ, ಹೇಳು, ಪೂರ್ವದಲೀ. | 74
ಅ. ಧರೆಯಂ ಸೆಲ್ಲನು; ಜನಪರಲಿ ಮುಗಿಲೆನಿಸಿ ರಾಜ್ಯವ ಅಳ್ಜನು ಪೂರ್ವದಲಿ, ಕೇಳೆ.
ಟೀ. ಧರೆಯಂ ಗೆಲ್ಲನು ಎ೦ಬದಕ್ಕೆ 62ನೆಯ ಶ್ಲೋಕದ ಪ ಸೋತು ಎಂಬದನ್ಕು ಸರಿ
ನೋಡು.
16, BHIMA OF THE WOLF-BELLY AND THE
GLUTTONOUS GIANT BAKA
ವೃಕೋದರನಾದ ಭೀಮನೂ ತಿನಾಳಿಯಾದ ಬಕನೂ
ಭಾಮಿನಿಪಟ್ರದಿ
ಪರಿಪರಿಯ ಬಹು-ಭಕ್ಷ ಪಾಕದ,
ಪರಿಮಳದ ಕಾಶಾದಿಗಳ ಬ
ಗ್ಲರಣೆಗಳ್ ಸೌರಭತೆ ತಿಳದುದು ನಿದ್ರೆ ಪವನಜನಾ. |
ತರಣಿ ಸುಖ್ದನು ಪೂರ್ವ-ಕೈಲದ
ಶಿರದ ಬಾಯಲಿ. ಭೀಮ ಕುಂತಿಯ
ಕರೆದು, ಕಳುಹಿದನಾ ವಿರಿರನ ಗೃಹಕ್ಕೆ ವಹಿಲದಲೀ. || 75 |
[ಕುಂತಿಯೂ ಭೀಮು (ಮೈಕೋದರ) ಮೊದಲಾದ ಅವಳ ಮಕ್ಕಳೂ ದುರ್ಯೋಧನನ ಹಗೆಗೆ
ತಪ್ಪಿಸಿ ಕೊಳ್ಳುವದಕ್ಟೋಸ್ಕರ ಓಡಿ, ಶಿರುಕರ ತೆರೆ ಹಾಕಿ ಕೊಂಡು, ಎಕಚಕ್ರೆ ಎಂಬ ಪಟ್ಟದಲ್ಲಿರು
ವಾಸ ಅದಜ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಬಕ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷ್ಟಸನಿದ್ದು, ಆ ಪಟ್ಟದವರು ತನಗೆ ದಿನಾಲು ತೆಜತೆಅನ
ಬಹಳ ಅನ್ನುವನ್ಯು ಒಬ್ಬನಿ೦ದ ಕಳುಹಿಸಿ ಕೊಡ ಬೇಕೆಂತ ಬಲಾತ್ಕಾರ ಮಾಡಿ, ಅನೃವನ್ಮುಂಡೆ
ಮೇಲೆ ತೆಕ್ಕೊಂಡು ಬಂದವನನ್ಯು ಸಹ ತಿಂದು ಬಿಡುಪ್ತಿರಲು, ಒಮ್ಮೆ ಅನ್ನುವನ್ಮು ತೆಕ್ಕೊಂಡು
ಹೋಸುವಡಕ್ಕೆ (ಮಸನ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ) ಒಬ್ಬ ಬಡ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನ ಸರ್ತಿ ಬಂತು. ಇವನಿಗೆ ಬಹು
5
34 BHIMA OF THE WOLF-BELLY AND THE GLUTTONOUS GIANT BAKA
ದುೂಖವಿರಲೂಗ ಭೀಮನು, ಅನ್ನುವೆನ್ಯು ನಾನು ತೆಕ್ಟೊಂಡು ಹೋಸುತ್ತೆ ೇನೆಂತ, ಪ್ರಾತಃಕಾಲದಲ್ಲಿ
ತನ್ನು ಶಾ೦ಖಯನ್ಕು ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನ ಮನೆಗೆ ಕಳುಹಿದನುು ಅಂದಾದದು ಈ ಕಡೆಯ ಕ್ಲೋಕ
ಸಳಲ್ಲಿ ಹೇಟಿ ಅಜಿ ಅ. ಪವನಜನ ನಿದ್ರೆ ಶಿಳಿದುದು. ಆ ವಿನಿರನ ಸ್ಫಹಕ್ಕೆ ವಹಿಲವಲಿ |
ಕಳುಹಿದಂ. ಟೀ ಕಾಕಾಂಸಳ ಒಗ್ಗಿ ರಣೆಗಳ ನಡುವೆ ಸಂಧಿಸೋಸ್ಟರ ಬಿಂದು ಹಾಕುವದು |
ಸಹಹವಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಹಾಕಲಿಲ್ಲ; ಶಾಕಾವಿಸಳೊಗ್ಗ ರಣಿಸಳೆಂದರೆ ಚೆಲೋದು. ತರಣಿ ಒಬ್ಬ ಪುರು |
ಪನೆಂತ ಭಾವಿಸುವದು ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ರೂಢಿ.
ಏನಿ? ಬಂದಿರಿ, ತಾಯೆ? ಚಾಪಳ
ವೇನೆನಲು; ತೆಗೆ! ಹೂಡು ಬಂಡಿಯ
ನೇನು ಜಂಜಡ ಜೇಡ! ಭಕ್ಷ್ಯವ ಹಿಡಿಸು ಕುನಿಕಿಲಶೀ! |
ಬಾನುವುದಿವಿದನೆನಲು; ಘನ-ಸುಂ
ಮಾನದಲಿ ಸಾಧನ-ಸಮಗ್ರವ
ಸೂನು-ಸಹಿತಡ-ದನು, ಭಾರಿಯ ಬಂಡಿ ಜವ ಜಡಿಯೇ. ||76 ||
ಟೀ. ಏನಿವಎಏನಿರಿ; ಹೊಸಸನ್ನುಡದ ಈ ರೂಪು ಮಾನಾಭಿಪ್ರಾಯದ್ದು. ಚಾಪಳನೇ
ನ? (ಅಂದರೆ ಹೊತ್ಸಲಿ ಬಂದಿರಿ; ನಿಮ್ಮ ಮತ್ತು ಭೀಮನ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಚಾಪಳವಾ೦ಖತೋ? |
ಏನು? ಎಂತ ಆ ವಿಪ್ರನು) ಎನಲು (ಎನೆ); (ಕುಂಶಿ) ತೆಗೆ! ಏನು - ಏನುಂ, ಏನೂ. ಸೂನು-
ಸಹಿತ ಇ ಸೂನು ಸಹಿತವಾಗಿ. ಹವಾ ಜವನಾಗಿ. ಜಡಿಯಿ ಇ ಜಡಿಯುವೆಂತೆ.
ನಳನಳಪ ಬಹು-ವಿಧದ ಭಸ್ಟ್ಯಾ
ವಳಯ ಹೆಡೆಗೆಗಳೋರಣಿಬ ಮಂ
ಡೆಳಬ ಹೂಡಿದ ಹಾಲುತುಪ್ಪದ ಹಲವು ಹರವಿಗಳಾ, |
ಬಳಬ ಮುಚ್ಚೆ ದ ವಿವಿಧ-ಕಾಕಾ
ವಳಯ, ಜೋನದ ಬಿಗಿದ ಶುನಿಕಿಲ,
ಕಳವೆಯಸ್ಥೆಯ ಕೂಬಿ ರಾಜಿಯ ಬಂಡಿ ಹೋಡಿಬತೂ. 177]
ಟೀ. ಹೆಡೆಸೆಸಳ್ಕ ಓರಣಿಸಿ. ಹೆಜೆಗೆಗಳ ಎಂದೂ ಹರವಿಸಳ ಎಂದೂ ಶಾಕಾವಳಿಯ
ಎ೦ದೂ ರಾಸಿಯ ಎಂದೂ ಎಂಬ ಪಪ್ಪಿಸಳು ಬಂಡಿ ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸುತ್ತವೆ. .
BHIMA OF THE WOLF-BELLY AND THE GLUTTONOUS GIANT BAKA 35
ಮರಳ ಬಂದಳು ಈುಂತಿ. ಭೀಮನ
ಕರೆದಳೇವಿಕ, ಅಯ್, ಪಾರಣೆಗೆ! ಹಾ
| ತರಿಸದಿರು! ಖಳನೊಡನೆ ಸದೆವುದು, ಸೆತ್ಸುದನುವಬ್ದೂ! |
ಬಲವ ಬಲದೇ ಬೀಯ ಮಾಡದಿ
' ರುರವಣೆಯನಜಾದಾನುವದು! ಸಂ
ಹರಿಸು ದೈತ್ಯನನೆಂದು, ತಾಯ್ ಹೆರಬಿದಳು ನಂದನನಾ. | 78 ||
ಟೀ. ಕಠಿದಳೆ. ಎಲ್. (ನೀನು ನಿನ್ನು) ಸತ್ಪಿಡ ಅನುವ ಅಂದು ಖಳನೊಡನೆ (ಇದ್ದು
, ಅವನಂ) ಸಜಿವುದು (ಅಥವಾ ಖಳನ- ಖಳನಂ, ಅಂದರೆ ಒಡನೆ ಖಳನಂ ಸದೆವುದು). ಬಜ
| ಠೇ ಬೀಯ ಬಜವ ಮಾಡದಿರು! ಉರವಣೆಯಂ ಅಜಂದು ಅನುವದು! ಸಜಿವುದು ಎಂದೂ ಆ
ನುವಡೆಂದೂ ವಿಣರೂಪಂಸಳು.
ಹೆರುಪ ಮಿಗೆ, ಹರಿತಂದು, ಬಂಡಿಯ
ಶಿರದ ಹಲಿಗೆಯನಡರಿದನು; ಬಲು
ಹುರಿಯ ಹೆಗ್ಗವ ಹಿಡಿದು, ಜಡಿದನು ಹೂಡಿದೆತ್ತುಗಳಾ. ||79 |
ಪೌರಹನವೆಯ್ಮರಲು, ಬಂಡಿಯ
| ನೂರ ಹೊಟಿವಂಡಿಬದನೆಲ್ಲರು
ದೂರದಲ್ಲಿರಿ! ಸಾಯ್ದೂವನೆ ತಾ? ಸಾಕು ದೈತ್ಯನಶೀ!
' ಸಾರಿ ನೀವೆಂದೆನುತ, ಹೊಡಿದ
| ಹೋರಿಗಳ ಹೊಯ್ದ ಬ್ಬರಿಸ, ರಣ
ಧೀರ-ಮಾರುತಿ ಮಿಹ್ಟು, ಹರಿಸದನಸುರನಿದ್ದೆಡೆಗೇ. | 80 |]
ಪ. ಹೊಲವಂಡಿಸಿದನು. ಎಲ್ಲರು. ಸಾರಿ ನೀವು! ಹೊಯ್ದು, ಅಬ್ಬರಿಸಿ. ಟೀ. ಇರಿವ
ಇರಿ. ಸೌಯ್ಸ್ವೆನೆ ಠಾ-(ಛೀಮನಾದ) ಶಾನು ಸೌಯುವವನೇ? (ತಾನು ಸಾಯುವವನಲ್ಲ!)
ವಡೆಯಲೇ ಭಸ್ಸ್ಸ್ಯಾದಿಗಳ ಬಂ
ಹೆಡೆಗೆಯುಲಖಾದವು; ಸೋಖೊಳರ್ಧವ
36 ೫11114 OF THE WOLF-BELLY AND THE GLUTTONOUS GIANT BAKA
| ಹೊಡೆದು ಸುರಿದನು ಹಾಲುತುಪ್ಪದ ಹರವಿಯೋಜೆಯೀ; |
ಹುಡಿದು ಪಕ ಸ್ವ್ಲೆನೀರನೊಯ್ಯನೆ
ನಡಿಬ ತಂದನು. ಕಂಡು ತಾ
ನುಡಿದನೆಲವೋ, ಕುನ್ನಿ! ತೊದೆ ತಿನ್ನು! ಬಾರೆನುತಾ. | 81 |
(ಭೀಮನೆಂಬ ವೈಕೋದರನು, ಅಂದರೆ ನುಂಸುವ ತೋಳದ ಹೊಟೆ ಸ್ರಿಯವೆನು, ತನ್ನು ಪಾರ
ಣೆಯೆಂತ್ಕ ಶಾ ತೆಕ್ಟೊ ೦ಡು ಹೋಸುವ ಆಹಾರದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪಾಲನ್ಯು ಆ ನುಂಗ ಬಿಟ್ಟ
ನು). ಪ. ಪಕ್ಕಲೆನೀರನು ಕುಡಿದು ) ಬಿಯ್ಯಾನೆ (ಬಂಡಿಯನ್ನು). ಬಾರಿ 'ಎಂಬದಕ್ಕೆ i |
ಯ ಸೂತ್ರದ ಪ್ರಯೋಗದ ಅಂತ ನೋಡು.
ಕಂಡು ಖಳ್ಳೆ ಜೆಜಗಾದರನಿವನು
ಧಂಡತನವಚ ರಿಯೆಲಾ! .
ದ pe
ಬಂಡಿ ತುಂಬಿದ ಕೂಲಿನಿವನಿಂ
ದುಂಡು, ಬದುಕಲಿಯೂರ ಪಾರ್ವರ
ಹಿಂಡುವೆನುವಿವಸಹಿತೆನುತ, ಹಲು ಮೊಲ್ದನಮರಾರೀ. | 82 |
ಪ. ಜೆಣಗಾಡನು. ಇವನ ಉದ್ದಂಡತನ ಅಚ್ಚರಿ (ಅಜ್ಞ ರಿಯಾಗಿದೆ), ಎ ಎಲಾ! ಕೂಲಿಂ
ಇವಂ ಇಂದು ಉಂಡು, ಬದುಕಲಿ! 118 ಚಾರ ತ ಹಿಂಶುಷೆನು, ಇವ-ಸಹಿತ ಎನುತ.
ಟೀ. ಹಿಂಡುಪೆನುವಿವಸಹಿತ ಎಂಬದು ಒಳ್ಳೆ ತೆಅನಲ್ಲದ ಹೊಸಸನ್ನುಡ. ಹಿಂಶುಪೆನಿವಸಹಿತ
| ಎಂತ ಹಾಗೂ ಇರ ತಕ್ಕದು; ಐಂ ಎಂಶಾಸಲಿ ಎನು ಎಂಶಾಸಲಿ ಇರುವಲ್ಲಿ ಸಂಧಿಗೆ ವಕಾರ
ಹುಟ್ಟುವದು ಚೆಲೋದಲ್ಲ; ಅದಲ್ಲದೆ ಇವೆಸಹಿತ (ಅಂದರೆ ಇವನು ಸಹಿತವಾ'ಗ) ಎಂಬದು ಒಂ
ಡು ಶೆಐದ ಅರಿಸಮಾಸ.
ಮತ್ತೆ ಕೇಪಾಂನದಲಿ ತೋಯಿತ,
ತುತ್ಕ್ತುಗಳ ತೂಗುತ್ತ, ಮಾರುತಿ
ಮೆತ್ತಿ ಕೊಂಡನು ಬಾಯೊಳವನನು ಜೆರಲಲೇಡಿಸುತಾ. |
ಅತ,ಲೆನ್ಷಯ ಹಬವು ಹೆಚ್ಚಿದೆ;
211114 OF THE WOLF-BELLY AND THE GLUTTONOUS GIANT BAKA 37
ತುತ್ತು ಹೊಗದೊಳಗಿವನ ತೊಡಗಲ
ದೆತ್ತಲಕಟಾ, ವಿಧಿಯೆನುತ, ಮುಖಾದೆದ್ದನಮರಾರೀ. || 83 || |
ಪ. ಕೇಪ-ಅನ್ನುದಲಿ. ಬಾಯೊಳೆ, ಅವನನು (ಅವನಂ) ಬೆರಲಲಿ. ಹೆಚ್ಚೆ ಇದೆ (ಇದೆ
ಎ೦ಬದು ಹೊಸಗನ್ನುಡ). ಹೊಸದು ಒಳಗೆ; ಇವನ (ಇವನಂ) ತೊಡ ೮5 ಅದು ಎತ್ತಲಿ?
ಅಕಟಾ ಎಂ! ಓೇ. ತುತ್ತು (ನನ್ನು ಬಾಯೊಳಗೆ) ಹೊಸದು (ಎಲ್ಲಾ ಅವನದಖಯೊಳಸೆ
ಹೊಸುತ್ತದೆ). ಎನ್ನುಯ=ವಎನ್ನುಯಿ. ತೊಡಸಲೆ -ತೊಡಗದದು. ಮುಜಿದು ಎದ್ದಂ ಅಮ
ರಾಠಿ ಎಂಬದು ಅನುಮಾನದ್ದು; ಮುರಿದು ಎಂತಲೂ ಆಗ್ ಬಹುದು. ಜನರು ಅವನು ಒಂ
ದು ಮರವನು ಮುಜೌದು ಎದ್ದು ಭೀಮನ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದ ನೆಂತ ಹೇಯಿತ್ತಾರೆ. ಕವಿ ಈ ಹೇ
ಕೆಯನ್ಯು ಬರುವ ಕ್ಲೋಕದ ಮೇಲೆ ಸ್ಪಹಿಸ ಜೇಕೆಂತ ನೆನಸಿ ಬರೆದಿದ್ದರೆ ಮರವನ್ಯು 'ಮುಜ್ೌದು
ಕೊಂಡು ಭೀಮನ ಮೇಲೆ ಎಜಗಿದನೆಂತ ಶಿಳುಕೊಳ ಬಹುದು; ಇ೦ಶಾದರೆ ಎರಡು ಕೆಯ್ಯುನು
ಬಲಿದು ಇತ್ಯಾದಿ ಯಾತಕೆ?
ಏರಡು *ಯ್ಯನು ಬಲಿದು ಮುಖ್ಯಿಯೊ
ಛೆಬಗಿದನು ಖಳ ಜೆಂನನೇನ್? ಎಂ
ದಲ್ ಯನಿತ್ಲಲು ಭೀಮ ಬಲುದುತ್ತುಗಳ ತೋಟಯಲ್ಲೀ |
ಮರನ ಮುರಿದೆಖಗಿದರೆ ಪುನರ
ಮುರಿದು ನೋಡಿದು! ಬಹೆನು; ನಿಲ್ಲೆನು
ತರೆಗೆಲಸ ಪೂರಯಿಸಲೆಂದನು, ನಗುತ, ಶಲಿ-ಭೀಮಾ. | 84 [|
ಪ. ಮುಫ್ಟಿಯೊಳೆ, ಎಜೀಿಗಿದಮು ಖಳ ಬೆನ್ನು; ಏನ? ಎಂದು ಅಜಿಯಂ. ಇತ್ತಲು,
ನಿಲ್ಲು (ನಿ5)! ಎನುತ, ಅರೆಗೆಲಸ, ಟೀ. ಖಳ (ಖಳಂ) ಎರಡು ಕೆಯ್ಯಂನು ಮುಪ್ಟಿಯೊಳೆ |
ಬಲಿದು, (ಭೀಮನ) ಚಿನ್ನುಂ (ಬೆನ್ನಿನಲ್ಲಿ) ಎಜಗಿದನು. ಬಲುದುತ್ತು ಬಲಿತು ತುತ್ತು, ಸೂ.
119; 65. ಮರನ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಭೀಮನ ಮಾತಿನ ಆರಂಭ. (ನೀನು) ಮರನ (ಮರವ, ಮೆರ
ವಂ) ಮುರಿದು (ಅಂದರೆ ಬಾಗಿಸಿ, ಅದಜಲ್ಲಿ) ಎಜಗಿದರೆ. ಭೀಮನು, ತಾನೊಂದು ಮರದ ಸೂ
ಮ್ಯಂದವನೆಂತ, ಹೇಯುತ್ತಾನೆ; ಅದು ಖಳನಿಂದ ಸ್ಫಿಲ್ಫ ಬೊ್ಗ ಮತ್ತೆ ಕೂಡಲೇ ನೆಟ್ಟ ಸಾದ ಹಾ
ಸಾ೦ಲತು. ಇನ್ನೊ೦ದು ಬಾರಿ ಹಾಗೆ ಮಾಡುವದು ನಿನ್ನಿಂದಾಸದು ಎನ್ನುತ್ತಾ ಗ (ಮೂಲಕಥೆ
ಎಂಶಾದರೇನು? ಈ ಶ್ಲೋಕದ ಅರ್ಥ ನಾವು ಸೂಚಿಸಿದಂತೆ ಆಗುತ್ತದೆ). ಬನನ
ಬರುನೆನು. ಅರೆಗಲಸ= (ಭೀಮನು ಶಾನು ಉಣ್ಣುವ ಆ) ಅರೆಗೆಲಸ ಪೂರಂಖಸಲಿ!
ಅರಸ, ಕೇಳ್, ಆಯ್, ನಿಮ್ಮ ಭೀಮನ
ಪರಿಯನಾ ಪರಿ ಬಂಡಿ ತುಂಬಿದ
38 BHIMA OF THE WOLF-BELLY AND THE GLUTTONOUS GIANT BAKA
ಸರಕನೆಲ್ಲವ ಸಂತವಿಟ್ಟನು ತನ್ನೆ ಜಠರದಲ್ಲೀ; |
ವರ-ಸಮಾಧಾನದಲಿ ಸೆಯ್ದೊಳೆ
ದುರವಣಿಪ ತೇಗಿನ ತರಂಗದ
ಪರಬಲಾಂತಕನೆದ್ದು, ನಿಂದನು ಬಂಹೆ-ನಾದದಲ್ಲೀ. || 85 ||
ಪ. ಪರಿಯಂ! ಆ ಪರಿ. ಸರಕಂ ಎಲ್ಲವ. ಕೆಯ್-ದೊಳೆದು (ಕ್ರಿಯಾಸಮಾಸ). ಟೀ. ಈ
ಕಥೆಯನ್ನು ಜೈಮಿನಿ ಜನಮೇಜಯರಾಯಸಗೆ ಹೇಟಿದ್ದು. ಉರವಣಿಪ- ಉರವಣಿಸುವೈ ಸೂ.282.
ನಿಂದನು=ನಿಲ್ಲಂ, ಸೂ. 287; 241, ತೇಗಿನ ತರಂಸದ= ಅವನ ಕೇಸು ಒಂದು ತರಂಸದಂತೆ
ಉಕ್ಕೇಖ3 ಬಂತು.
ಮಲ ಮುನ್ನ ಪವನಜ
ನೋತು ಕೊಟ್ಟನು ತನ್ನು ಹೊಯ್ಸಳ
ನಾತನೀತನು ಮುಳದ ಬಲ್ಕವನೇನೆ ಮಾಡುವನೋ? | 86
ಹಿಡಿದರೊಬ್ಬರ ನೊಬ್ಬರುರ ದಲಿ
ಹೊಡೆದು, ಹಿಂಗಿದರುಲಿದು; ಹೆಮ್ಟರ
ನುಡಿಯೆ ಹೊಯ್ದಾಡಿದರು; ತಿವಿದರು ತೋಳ ಬಲುಹಿನಶೀ; |
ಹೊಡಹಿದನು ಕಲಿ-ಭೀಮೆನವನು
ಗ್ಗಡದ ಸತ್ಸೆದಿಯುಂಡ ಕೂಲ್
ಹಡುಹ ತೋಣಲಕಿಂದೊಲಿಲಿ, ತುಡುಕಿದನನಿಲನಂದನನಾ. | 87/
ಪ. ಪವನಜಂ ತು. ಹೊಯ್ಗಳಂ; ಆತಂ ಈತನು (ಈತಂ). ಒಬ್ಬರು ಉರದಲಿ-
ಕಲಿಭೀಮಂ; ಅವೆಂ (ಆ ಬಕೆಂ) ಉಗ್ಗ ಡದ. ತೋಟು! ಎಂದು ಒಲಿ ತುಡುಕಿದಂ ಅನಿಲ
ನಂಡನನ (-ನಲ). ದೇ. ಖಾಶಿಗೊಳ್ಳದ ಎಂತ ಕ್ರಿಯಾಸಮಾಸದ್ದು. ಓತು ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಓ
ಧಾತು, ಸೂ. 241, ನುಡಿಯೆ ಎ ನುಡಿಯುವಂತೆ. ಸತ್ಸ್ಐ ಎಂತ ಸತ್ಸ್ದಿಂ; ಕೆಲವರು ಸತ್ಪ್ದಲ್ಲಿ
ಎಂತು ಟೀಕಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬಕಂ ಎನುತ್ತಾನೆ-(ನೀನು) ಉಗ್ಗ್ ಡದ ಇತಾದಿ.
ಬತ್ಕಿದನು ಕರಿ-ಭೀಮನೆನೆ, ಫೆ
ಯ್ಯಿಕ್ಸೈ, ಕೊಟ್ಟನು ಮೆಯ್ಯನಸುರನ
SUN-RISE 39
ಹೊಕ್ಕು ತಿವಿದನು ತಿರುಗಿ, ಬದಿಯೆಲು ನುಗ್ಗು ನುಜಯಾಗೇ, |
ಬಿಕ್ತುಳಯ ತಾಳಗೆಯ ಮೂಗಿನೊ
ಳೊಸ್ಟ್ ರುಧಿರದ ಧಾರೆ ಬಿಗಿದುಖ್
ಡೊಕ್ಳರಿಸಲಸು ನೀಗಿತಸುರನ ತನುವ ನಿಮಿಪದಲೀ. | 88 |
ಪ. ಮೆಯ್ದೂಂ; ಅಸುರನ (-ನಂ). ಬದಿಯ ಎಲು. ಬಿಗಿದು ಉತ ಜೊಕ್ಕರಿಸ೮, ಅ
ಸು ನೀಗಿತು. ಬೇ. (ಯಾರಾದರೂ) ಕಲಿ-ಭೀಮಂ ಸಿಶ್ವಿದನು ಎನೆ (ಎನುವಂತೆ ಅವನು)
ಕೆಯ" ಇ ಕ್ಯ ಮೆಯ್ಯೂಂ ಕೊಟ್ಟನು. ಆಗೆ. ಆಸುವಂತೆ. ಮೂ? ನೊಳೆ ಒತ್ವ ರುಧಿರದೆ ಧಾರೆ
ಬಿಕ್ತುಳಿಯ ಶಾಳಿಗೆಯ (ಶಾಳಿಗೆಯಂ) ಬಿಗಿದು ಉಜಸಿ. ಒಕ್ಕ ಎಂಬರಕ್ಕೆ ಉಸುಧಾತು,
ಸೂ. 989,
ಹೊಂದು, ದನುಜನ ಪೂನ ಬಂಡಿಯ
ಹಿಂದೆ ಬಂಧಿಬ ಪುರದ ಬಾಹೆಗೆ
ತಂದು, ಬಿಟ್ಟನು. ತನತನಗೆ ಜನ-ಜಾಲ ಜೋಡಿನಲೀ |
ಬಂದು, ಕಂಡುದು ಹೆಣನ. ವಿಶ್ರವಿ
ರಿಂದು ಧನ್ಯರು, ವಿಪ್ರ-ಜಾತಿಗೆ
ಸಂದುದಿನ್ಹುಗ್ಗಲ್ಕ್ಯೆಂದುದು ನೆರೆದ ಪೌರ-ಜನಾ. | 89 |
ಟೀ. ಬಿಟ್ಟನೆಂಬದಕ್ಕೆ ಭೀಮನು ಕರ್ತ್ಪು. ಕಂಡುದು ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಜನ-ಜೂಲ (-ಜಾಲಂ)
ಕರ್ತು. ಕಂಡುದು, ಸಂದುದು ಎಂಬಿನಕ್ಕೆ ಸೂ. 240, 987. ಎ೦ದುದು ಎಂಬುದು ಯಥಾಕ್ರ
ಮಂ; ಸೂ. 221; 285. (ವಿಪ್ರವಿರಿ, ಸೂ, 97.)
ಎಂದನು (ನಡಯ
17. SUN-RISE
ಸೂರ್ಯೋದಯ
ಭಾಮಿನಿಪಟ್ಟಿದಿ
ತೀರಿದುದು ತಮದೊ
ಬ್ಳುಳ; ತಮಿಸ್ರೆಯ ತಾರಣೆಯ ಮೆ
ಯ್ಹೊಳಗು ಮಸುಳದುದಬಲು ನಿಂದುದು ಜಕ್ಕವಕ್ಕಿಗಳಾ; || 90 ||
40 DECLENSION OF A NEUTER IN THE SINGULAR
ರಜನಿಯೆಂಬ ಮದೋತ್ವ್ತ ಟದ ದಿಗ್-
ಗಜದ ಕುಂಭಸ ಸಳ್ ಮೋಹಿದ
ವಿಜೆತ- ಬಿನ ತಲೆಮಾಣಿಕವಿದೆಂಬಂತೇ |
ಗಜಗಲಿಬತಿನ-ಬಿಂಬ ಮೂಡಲು;
ಗಜರಿದವು ಬಲ್ಕಖಿಳ-ವಾದ್ಯ-
ವ್ರಜ; ವಿದೇಹ-ನೃಪಾಲನುಪ್ಪವಡಿಬದನೊಲವಿನಲೀ. 811
ಪ. ಮಸುಳದುದು; (ಜಕ್ಟವಕ್ತಿ ಸಳ) ಅಜಲು. ವಿಜೆತ-ಬಲನ ಅಂಕುಕಡ. ಸಜಸಲಿಸಿ
ತು ಇನ-ಬಿಂಬ (-ಬಿಂಬಂ). ಸ್ಸ ಜಕ್ಕ ಶ್ಚವತ್ಯಿ ಸಳು ಸೂರ್ಯೋದಯಕ್ಕೆ ಕ್ಸ್ ಮೆಚ್ಚುತ್ತ ತ್ನಪೆ. ಕವಿ !
ಭಾವಿಸುವೆದೇನಂದರೆ-ರಜನಿಯೆಂಬದು ಖು ಬಸ್ಗಜ; ಅದನು ಸಿದ ಧವನ (ವಿಜಿತಬಲನ)
ಅಂಕುಕದ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಆ ಟಾ ಡಿ ಇನ-ಬಿಂಬ ಶಿಕ ಮೂಡ ಪೆ =
ಮೂಡಲ್ಲಿ, ಸೂ. 121. ವ್ರಜ ವ್ರಜಂ. ಸಹರಿದವು, ಸೂ. 181,
LN
18. DECLENSION OF A NEUTER IN THE SINGULAR
ನಪುಂಸಕನಾಮಪದದ ಏಕವಚನವಿಭಕ್ಕೀಕರಣ
ಕಂದಂ
ಮರನಿರ್ದುದು. ಮರನಂ *ಡಿ!
ಮರದಿಂ ಮಾಡಾನೆಯಂ! ಮರಕ್ಕೈಲ ನೀರಂ! |
ಮರದತ್ತ್ಮಣಿನೆಲೆಯುದಿರ್ದುದು.
ಮರದದು ಪಣ್. ಮರದೊಳರು! ತಳರ್ತಿರು ಮರನೇ! ||92 |
ಪ. ತಳರ್ತು ಇರು! (ತ೪5 ಎಂಬ ಧಾತುವಿನದು). ಉದಿರ್ದುದು ಎಂಬದಜ ರೇಫೆ ಶಿ
ಥಿಲತ್ಸ್ದ್ದು, ಸೂ. 44.
—ooooe———
BY GOD’S GRACE A POOR MAN CAN BECOME GREAT 41
19. BY GOD’S GRACE A POOR MAN CAN BECOME GREAT
ದೇವರೊಲ್ಮೆಯಿಂ ಬಡವನು ಬಲ್ಲಿದನಾಗುವನು
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ
ಉಡು-ರಾಜಂ ಕಳೆಗುಂದಿ, ಪೆರ್ಚದಿಹನೇ? ನ್ಯಗ್ರೋಧ-ಬೀಜಂ ಕಲಂ
ಬಡಿದುಂ ಹೆರ್ಮರನಾಗದೇ? ವಿಳೆಗಯಂ ತಾಂ ದೊಡ್ತಿತೆತ್ತಾಗದೇ? |
ಮಿಡಿ ಪಣ್ಣಾಗದೆ? ದೇವರೊಲ್ಡೆಯಿರಲುಂ ಕಾಲಾನುಕಾಲಕ್ಕೆ ತಾಂ
ಬಡವಂ ಬಲ್ಲಿದನಾಗನೇ? ನರನೆಲ್ಯ ಕೇಶ್ಚೋಫುದೀ ಬುದ್ಧಿಯಾ! || 98 ||
ಟೀ. ಇಹನೇವ ಇರ್ಪನೇ, ಇರುವನೇ. ಸಿಡಿದುಂವಸಿಡಿದರೂ. ರೊಡ್ಡಿತು ಎತ್ತು. ಇ
'ರಲು೦ ಎಂಬದೆಣ ಉಮುವಿಧಿ ವೆಚನದಾದಿಯಲ್ಲಿ ಇರ ತಕ್ಕದು, ಮತ್ತೆ ದೇವರ ಒಲ್ಲೆ ಇರಲಿ
(ಇರೆ) ಎಂಬಂತೆ,
———coooo———
90. A POET'S PROPER PLACE
ಕವಿಗೆ ತಕ್ಕ ಸ್ಥಾನ
ಮತ್ತೇಭವಿಶ್ರೇಡಿತಂ
ರವಿಯಾಕಾಕಕೆ ಭೂಷಣಂ; ರಜನಿಗಾ ಚಂದ್ರಂ ಮಹಾಭೂಪಣಂ;
ಹುವರರ್ ವಂಕಕೆ ಭೂಷಣಂ ಸರಬಗಂಭೋಜಾತಗಳ್ ಭೂಪ;
ಹೆವಿಯಜ್ಞಾ ಳಗೆ ಭೂಪಣಂ; ಸತಿಗೆ ಪಾತಿವುತ್ಸಮೇ ಭೂಪಂಂ;
ಮಾ ಬ
ಕವಿಯಾಸ್ಸಾನಕೆ ಬಭೂಪೂಣಂ. ರರತೆಲ್ಕಾ ಕೇಳ್ಟೋಫಸುದೀ ಬುದ್ಧಿಯಾ!
| I 94
ಟೀ. ಅಂಭೋಜಾತಂಸ4 ಎಂತ ಹ ಸೂ. 108, ಕವಿ ಆಸ್ಚಾನಕೆ.
ES
A FOREST ON FIRE
91. A FOREST (THE KHANDAVA FOREST) ON FIRE
ಕಾಡಿಗೆ ಕೆಡು, ಹತ್ತಿದ್ದು
[yes ೧
ಭಾಮಿನಿಪ.ಟ್ರದಿ
ತನುಗಿಡಿಯ ಸ ನಾಲಿಗೆ
ಹೊನೆಗಳಲ್ಲಾಡಿದವು; ಕಡುಲಾ
| ಗಿನಲಿ ಲಂಬಿಬ ಚುಂಬಿಬದುದುರಿ ಲಲಿತ-ನಂದನವಾ. | 95 |
' ಹೊದಉನಲಿ ಭುಗುಭುಗಿಲು ಥುಗಿಲೆಂ
ದೊದೆದುದುರಿಯಂಬರವನೊಣಗಿದ
ಬಿದಿರ ಮೆಳೆಯಲಿ ಧಗಧಗಿಬ, ಛಟಭಟಿಭಟನೆ ಛಟಮಬೀ. |
ಕ್ದಳ-ಖರ್ಜೂರಾದಿ-ತರು-ಜಾ
| ಲದಲಿ ಓಮಿಸಿಮಿ ಓಮಿಬ, ಮಾರುತ
ನೊದಗೆ, ಗಹನೋದರದೊಳಗೆ ರಾಡಿಬತು ಘುನ-ವಜ್ಹೀ. || 96 ||
ಪ. ಒಜಿದುದು ಉರಿ ಅಂಬರವಂ, ಹಿಣಿಗಿದ. ಸಿಮಿಸಿ ಮೊಡಲಾಡದಕ್ಕೆ ವಹ್ನಿ ಎಂಬದು '
ಕರ್ತ.
' ಜಂಬು-ಚೂತ-ಪಲಾಶಕ-ವಟ-ದಾ
| ಅಂಬ-ಬಿಲ್ಬು-ತಮಾಲ-ಚಂಪಕ-
| ತ ವಷ್ಟು “ಹುಟಿಜವಕೋಕ-ಪುನ್ನಾಗಾ- |
ತುಂಬುರರಳ-ಲವಂಗ-ಪೂಗ-ಕ
ದಂಉ-ಗುಗ್ಗು ಳ-ಸಾಲ-ತಿಲಕ್
ಡುಂಬರಾದಿ-ದ್ರುಮ-ಕುಲವನಾಲಿಂಗಿಬತು ವಶ್ಟೀ. 1111
ಪ. ಕುಟಜವ, ಅಕೋಕ. ತುಂಬುರು-ಅರಳ, ಟೇ. ಕುಟಜವ (ಕುಟಜವಂ) ಎಂ
ಬಕ್ಷಿ ಒಂದನೆಯ ಸಮಾಸದ ಕರ್ಮ ಬಂತೆಂತ ನೆನಸ ಬೇಕು; ಎರಡನೆಯದಲ ಕರ್ಮರೂಪಕು |
| ಅವಂ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ವಹ್ನಿ ಕರ್ತ್ರವಾ?ದೆ.
A FOREST ON FIRE
ಧರಣಿಪತಿ, ಹೇಳ್! ಕರಭ-ಮೃಗಪತಿ-
ಘರಿ-ಹಘಲಭೆ-ಕಾರ್ದೂಲ-ಶೂಕರ-
ಕ್ರಡಿ-ಕಾಸರ-ಕಲ-ಮ್ಹಗಾದನ-ಖಡ್ಗ-ಗೋಮಾಯ್ಯೂ, |
ವಿರಲೆ-ಮೊಲ-ಸಾರಂಗ-ವಾನರ
ನುರುಕುರಂಗ-ಪ್ರಮುಖ-ಮೃಗ-ಕುಲ
ವುಯಿಜಿ ಬಿದ್ದುದು ಸ ವಾ SR i] 98 ||
ಪ. ವಾನರಂ, ಉರು-ಕುರಂಸ.. ,ಕುಲಂ. ಟ್ರೀ. ವಾನರಂ ಎಂತಿದ್ದ ಕಾರಣ ಈ
ಮ್ಹುಸಸಳ ಹೆಸರುಗಳು ಒಂದೇ ಸಮಾಸವಾಗನೆಂತ ಹೇಜಲಾಗದು. ಗೋಮಾಯು ಎಂಬಲ್ಲಿ
ಯೂ ವಾನರಂ ಎಂಬಲ್ಲಿಯೂ ಛೇದ ಇರ ತಕ್ಕದ್ದು. ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಮುಖವಾದ. ಎಲ್ಲೂ ಮ್ಛ್ರ
ಸಗಳಿಗೂ ಉಖುಬಿ ಬಿದ್ದು ದೆ೦ದು ಕ್ರಿಯೆ, ಬಿದ್ದುದುಎ ಬಿಯ್ದಿ ದು, ಸೂ. 240,
ಶುಕ-ಮರಾಳ-ಮಯೂರ-ಬಟ್ಟಭ-
ಬಕ-ಚಕೋರ-ಕಪೋತ-ವಾಯಸ.-
ಬಕ-ಪದಾಯುಧ-ಚಕ್ರವಾಕ-ಕಳಂಗ-ಕಲವಿಂಕಾ- |
ಹುಣೆ-ಲ-ಸಾರಸ-ಕಾಕರಿಪು-ಚಾ
ತಕ-ಭರದ್ದಾಜಾದಿ-ಪಕ್ಸಿ-
ಪ್ರಕರ ಬಿದ್ದುದು ಬಿಗಿದ ಕೇಸುರಿಕಣ್ಣಿವಲೆಗಳಲೀ. 1981]
`' ಹರಡೆ ಗೀಜಗ ಮರಗೊಡಲೆ ಕಾ
| ಬುರುಲೆ ಲಾವುಗೆ ಗೌಜು ಪಾರಿವ
| ನಿರಿಲೆ ಸಾಳು ವಚಿಲಿ ಮಿಲಿಗ ಜೆಂಬೋತ ಮಿಾಂಬುಶಿಗಾ |
ಮರಕುಟಿಗ ಕಬ್ಬಕ್ಕಿ ೊಟ್ಬುಗ
ವರಲೆ ಹೊಂಜೆ ಕಬಿಂಹ ಗಿಂಚಲು
ಗರಿಗ ಮೊದಲಾದಖಿಳ-ಖಗ-ಕುಳ ಬಿದ್ದುದುರಿಯೊಳಗೇ. | 100 |
ಇಲ್ಲಿಯ ಕೆಲವು ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಅನುಮಾನವದೆ.
05
44 A FOREST ON FIRE
ರುಳಸೆ ತಿಳಗೊಳದುದಕ ಹಾದು
ಚ್ರಳಿಬಿದವು; ತನಿಗುದಿದು ಮತ್ಸಾ
ವಳಗಳಂಬುಜದೆಸಳು ಬೀದವು; 'ತುಂಬಿಗಳು ಸಹಿತಾ |
ಹಿಳದು, ಬಡಿದವು; ಚಾರು-ಚಂದ್ರೋ
ತ್ಸಳ-ರಚಿತ-ಸೋಪಾನ-ರತುನಾ
ವಳಯ ರಾಶಿಗಳದ್ದಲಾದವು ಬಿದ್ದ ಕಡಿಗಳಿಲೀ. || 108
ಪ. ಶಿಳಿಗೊಳದ ಉದಕ ಕಾದು ಉಪಖ್ಲೃಳಿಸಿದವು; ಮತ್ತು-ಆವಳಗ4 ತನಿಸುದಿದು, ಅಂ '
ಬುಜದ ಎಸಳು ಸೀದವು. ಟೀ. ಉಲ್ಲ ್ಸಳಿಸಿದವು, ಸೀದವು ಎಂಬವಕ್ಕೆ 187ನೆಯ ಸೂತ್ರ ನೋಡು. '
|
ಇಟ್ರಣಿಸಿ, ಅಟಟ, ಶಿಖಿ ಪುಟ
ವಿಟ್ಟುದೊಣಗಿಲುಹೊದಯ್ನಲಿ; ಮಿಗೆ
ತೊಟ್ಟ ಕಬ್ರೊಗೆರುಗೆಯ ಹೊರಳಯ #ಡಿಯ ಗಡಣದಲೀ |
2 ಯಿ
ಹುಟ್ಟದುರಿ ಹೆಮೃರನ ಸುತ್ಕಲು
ಕಟ್ರತಲ್ಲಿಯ ತೊಡ ನಲಿ ಭುಗಿ
ಅಟ್ಟು, ಕವಿದುದು ತುದಿಗೆ ಬಹು-ಕಾಖೋಪಕಾಖೆಗಳಾ. || 102 |
ಪ. ಪ್ರಟವಿಟ್ಟುದು ಒಣಗಲು, ಹುಟ್ಟಿದ ಉರಿ. ಕಟ್ಟಿತು; ಅಲ್ಲಿಯ. ಬಹು-ಕಾಖೆ-ಉಪ |
ಕಾಖೆಸಳ ತುದಿಗೆ.
ಹೊಗೆಯ ಹಬ್ಬುಗೆ ಸೊರ್ಗ-ಲೋಕವ
ನುಗಿದುದುರಿನಾಲಿಗೆಯ ಗರವೊ
ಟ್ರಗೆಯ ತೊಬಲಿಕೆ ತೆರಳಚಿತು ಶೆತ್ತೀಸುಕೋಟಗಳಾ. |
ಹಗಲ ತಡಿತತೆ ಹೊಳ್ತುದೋ ಘಡೆ
ಮುಗಿಲ? *ಾಣೆನು ದಿವವನೆತ್ಮಣ
ಗಗನಮಣಿ ನಕ್ಸ ತ್ರ ಚಂದ್ರಮರರಸ, ಹೇಳ್! ಎಂದಾ. | 108 ॥
A FOREST ON FIRE 45
ಪೆ. ಲೋಕವಂ ಉಗಿದುದು; ಉಶಿನಾಲಿಸೆಯ. ಕಾಣೆನು ದಿವವಂ; ಎತ್ತಣ ಸಸನಮೆ
' ಣಿ, , ಚಂದ್ರಮರಿ? ಅರಸ. ಟೀ. ಕವಿಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ಹೆಚೆ ನ ಮಾತು ಹೇಟುವರು;
ಯಾಕಂದರೆ ಸೊರ್ನಲೋಕಕೆ ಹೊಗೆ ಎಜಿ ಹೋಸುವದುಂಟೀ? ಹೊಕ್ತುದೋ ಎಂಬದಸ್ವೆ
| ಹೊಗೆಯೆಂತ ಕರ್ತ. ತೆತ್ರೀಸುಕೊಟಿಸಳ ಎಂಬದು ನಮಗೆ ಅನುಮಾನದ್ದು. ಅದು, ಗೆತ್ತು
(ಗಲು ಎಂಬ ಧಾತುವಿನದು) ಈಸು ಕೋಟಿಗಳ (ಕೋಟಿಸಳಂ) ಎಂತ್ಯ ಅಂದರೆ ಇಷ್ಟೆಲ್ಲ
' (ಮಹಾ) ಕೋಟಿಸಳನ್ಯು ಸೆತ್ಲು ಎಂತ, ಆಸುವದೋ? ತೆತ್ತು ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಠಿಣು ಎಂಬ ಧಾತು.
' ಒಂದು ಪೇಳೆ ಬತ್ತೀಸು ಎಂಕಿರ ಬಹುದು.
. ಛಿಳಛಿಳಲುಛಿಳ-ರವದಿ, ಮುಮುಘುಖ
' ಘುಮಿಘುಯು-ಧ್ವನಿ-ಮಯದಿ, ಕಬಗಳ
ಳ್ ಕಿಳಾಯತ-ರವದಿ, ಮೃಗ-ಸಂಶುಳದ ಥ್ರ೨ಕರ೨ದ |
ಹಿಳದುರಿವ ಹೆಬ್ಬಿದಿರ ಗಂಟನ
ಠಳಠಳತ್ವಾರದಿ ದಿಶಾ-ಮಂ
' ಡಳದ ಎ ಪಂ ಗಳೂಡಿದುದದ್ದ ಹಷ್ಟಾ ಬ. ವನ-ದಹನಾ. ॥ 104 |
ಪ. ಕಿಳಕಿಳ-.ಆಯತ-ರವದಿ. ಮೂಲೆಗಳ ಒಡೆದುದು; ಅದ್ಭುತ. ಟೀ. ಒದೆದುರು |
ಎಂಬದಕ್ಕೆ 225ನೆಯ ಸೂತ್ರವನ್ನೂ ೩21ನೆಯದನ್ನೂ ನೋಡು.
(ಕ್ರ ಮಹಾ-ವನ-ವಸ್ಟಿ ಭೂತ-
ಸ್ತೋಮ-ಸೆಂಪೃತಿ-ಕರ್ಮ-ಕೌರ್ಯೋ
ದ್ಹಾಮವವಗಾಹಿಸುತ ಬರುತಿರೆ, ಮುಂದೆ ಚೂಣಿಯಕಶ್ಲೀ |
ಧೂಮವಿಾದುದು; ಹುತ್ತಿನಲಿ ನಿ
ಬ್ಯೀಮ-ಜನಿತ-ಜ್ಟಾಲೆಗಳ ರುಳ
ವಾ ಮಹೋರಗ-ಚಯವ ಚುಂಬಿಬತರಸ್ಕೆ ಕೇಳ್! ವಿಂದಾ.
| 105 ||
| |
ಪ. ಕೌರ್ಯ-ಉದ್ದಾಮನ (-ನಂ) ಅವಗಾಹಿಸುತ. ಮೆಹಾ-ಉರಗ.
ತಾ
46 | A FOREST ON FIRE
ಹೊಬಿ, ಹುತ್ತಿನ ಮಣ್ಣ ರಂಧ್ರಿ)ಬ,
ಹಾಬದವು ಫಣಿ-ಹುಲವ; ಮೇಣ್ ಹೊ
ಸದ್ರಿ ಡಾವರಿಬದವು ಕಡಿ ಧೂತ-ಧೂಮದಲ್ಲೀ; |
ಆಸುರದ ಕಬ್ರೊಗೆಯ ಕವಚದ
ಈಂಸುರಿಗಳೊಳ ಬಿದ್ದುದುರಿ ಹೊಂ
ಸೂಖ, ಹಿಡಿದವು ಹಾವುಗಳ, ಬಲು ಹೊದಖು ಹೊರಳ
[ಗಳಾ. | 106 |
ಪ. ಕೇಸುರಿಸಳೆ ಒಳ (ಒಳಗೆ) ಬಿದ್ದುದು; ಉರಿ. ಟೀ. ಕುಲವ ಎಂಬದಜ ವರೆಗೆ
| ಜನ್ಸಿಲೆಸಳು ಕರ. ಕಡಿ ಹಾವರಿಸಿದವು ಉರಿ ಹಿಡಿದವು ಎಂಬವಕ್ಕೆ ಸೂ. 187. ಬಿದ್ದುದು
ಬೀಯ್ಕುಂ, ಸೂ. 2271, ಹಾವುಗಳ (-9ಂ) ಮತ್ತೆ ಅನ ಹೊಕ್ಕಂಡ ,.. ಹೊರಳನಸಳ (-೪೦)
ಹಿಡಿದವು.
ಹೆಡೆಯ ಮಣಿಗಳ ಕಂಡು, ಸೂಬದ
*-ಡಿಗಳಹಹಾ! ವಿನಲು, ಶಿರಗಳ
ಹೊಡಹಿ, ಮಯಿಗಿದರುರಗಿಯರು, ಮಖಾಗಳಗೆ ಮೆಯ್ ಚಾತಚೀ; |
ಕಡುಹೊಗೆಯ *ೇಸುರಿಯ ಡಿಗಳ
ಗಡೆಣದಲಿ ಹೌರೆದ್ದು, ಮೆಯ್ಸಳ
ಕೊಡಹಿ, ಬಿಸುಸುಯ್ಳುತ್ತ ಮುಗ್ಗಿದವಹಿಗಳುರಿಯೊ
(ಳಗೇ. || 107 ||
ಪ. ಮಲುಿದರ ಉರಗಯರು. ಮುಗ್ಗ ದವು ಅಹಿಸಳ್ಳೆ.
|
THREE RIDDLES
22. THREE RIDDLES (LIGHTNING AND THUNDER,
SUN-RAYS, RUNNING WATER)
ಮೂಯಿ ಒಗಟಿ
ತ್ರಿಪದಿ
ಮರನೊತ್ತಿ ಬೇಯುವದು, ಉರಿ ತಾಗಿ ಜೇಯದದು,
ಪುರಗಳ ನುಂಗಿ ಬೊಗಳುವದು. ಲೋಕದಲಿ,
ನರ, ಇದೇನ್? ವಿಂಜೆ, ಸರ್ವಜ್ಞ. | 108 ||
ಟೀ. ಎಂಜಿಇ ಎಂಜೆಂ, ಎನುನೆಂ; ಸರ್ವಜ್ಞ ನಾದ ನಾನೆಂಜೆಂ.
ಉರಿ ಬಂದು ಜೇಲಿಯನು ಹರಿದು ಹೊಕ್ಳ್ದ ಕಂಡೆ;
ಬಟ್ಯದು, ಬೇಗೆಯಲ*ಯದಡದು. ಕವಿ-ಕುಲವೆ
ಅಖ್ದಿದಂ ನೇಯ್ದು, ಸರ್ವಜ್ಞ! || 109 ||
ಟ್ರೀ. ಹೊಕ್ಸದವ ಹೊಕ್ಸದಂ. ಕಂಡೆ=ಕಂಡೆಂ. ಪೇಯ್ಲುಪೇಟ್ಲು ೦.
ಹಾಲಿಲ್ಲದೇ ಹರಿಗು, ತೋಳಲ್ಲದೇ ಹೊಯುಗು,
ನಾಲಿಗೆಯಿಲ್ಲದುಲಿವದದು. ಘವಿ-ಹುಲದ
ಮೇಲುಗಳೆ ವೇ! ಸರ್ವಜ್ಞ! 1110 |
ET
23. BHIMA STARTS FOR A HUNT IN COMPANY
WITH THE PULINDAS
ಪುಳಿಂದರ ಸಂಗಡ ಭೀಮನು ಬೇಟಿಗೆ ಹೊಜಬಿಟಿದು
ಭಾಮಿನಿಪಟ್ರದಿ
ಬಂದನೊಬ್ಬನು ಪವನಸುತನ ಪು
ಅಂದನಟಿವೀ-ತಟದ ಖಗ-ಮೃಗ-
48 BHIMA STARTS FOR A HUNT IN COMPANY WITH THE PULINDAS
ವೃಂದದಿಕ್ಟೇಯ ಹೆಕ್ಕೆಯಾಡುಂಬೊಲದ ಸೋಹೆಗಳಾ |
ನಿಂದ ನೆಲೆ ನೀರ್ದಾಣ ಹೆಚ್ಜೆಗ
ಅಂದ ಭೇದಿಬ, ಹೇಯ! *ಿತೃವಿ
ಸೆಂದು, ಬಿನ್ನಹ ಮಾಡಿದನು ಕಲಿ-ಭೀಮಸೇನಂಗೇ. 1 111 ||
ಟೀ. ಅಡವೀತಟದ (ಮತ್ತೆ) ಖಸ-ಮೃಸ-ವ್ಭಂಡದ ಇಕ್ಟೆಯ ಹಕ್ಕೆಯ (ಮತ್ತೆ ಖಗ '
ಮ್ರಸಗಳ) ಆಡುಂಬೊಲದ ಸೋಹೆಸಳ ನೆಲೆ. ನಿಂದ ನೆಲೆಎ ಆ ಪುಳಿಂದ ತಾ ಬಂದು ನಿಂದಾ
ನೆಲೆ. ನೆಲೆ ನೀರ್ದಾಣ ವಿ೦ಬದನ್ನು ಆ ಪುಳಿಂದನು ಹತ್ತಿರ ಬಂದು ನಿಂದ ನೆಲೆ ನೀರ್ದಾಣವಾ |
ಇತ್ತೆ೦ತ ಟೀಕಿಸ ಬಹುದು; ಅಥವಾ (ಹೇಟ್ದ ಲಕ್ಷಣಗಳ) ನೆಲೆಯಾದ ನೀರ್ದಾಣ ಎಂತ ಟೀ
ಕಸ ಬಹುದು. ಕಡೆಯ ಟೀಕನ್ನು ತೆಕ್ಕೊಳುವಲ್ಲಿ ನೀರ್ದಾಣ ಬ್ ಶೀಯೆಯೆಂತ ಅಜಳಿಯ ಬೇಕು.
ಇದೆ ಮಹಾ-ಹಾಂತಾರವತಿ-ದೂ
ರದಲಿ; ವೃಕ ಕಾರ್ದೂಲ *ೇಸರಿ
ಕರಡಿ ಕಳ್ ಸೋಡ ವಿಳ ಲಲಾಯ ಸಾರಂಗಾ |
ಮದದ ರಹಿಯಲಿ, ಮಾನಿಸರು ಸೊಂ
ದರೆ, ಸೆಡೆಯವು, ಹೊಲನ ಹೊದ?
ಶೈದವುದೀಹದ ಹಿಂಡಿನಂತಿರೆ. ಜೀಯ! ಚಿತ್ತವಿಸೂ! | 112 |
ಟೀ. ಕರಡಿ ಎಂಬಲ್ಲಿ ರಕಾರ ಪ್ರಾಸಶ್ಚರವಾಗಿರುವೆದು ಅಬದ್ಧ. ಮಾನಿಸರು ಸೊಂಕಿದರೆ
ವೃಕ ಮುಂತಾದ ಮೈಸಂಸಳು (ತಮ್ಮೆ) ಮದದ ರಹಿಯಲಿ ಸೆಡೆಯವು, ಯಾತ ಅಂಶಿರೆ ಅಂ
ದರೆ ಹೊಲನ ಇತ್ಯಾದಿ. ಹೊಲನ (= ಹೊಲದ) ಹೊದಣರ್ ಇಕ್ಕಿದ (ಅಂದರೆ ಹೇರಳವಾ?ರುವ)
ವುದೀಹದ ಹಿಂಡಿನ ಅಂತಿರೆ ಎಂಬಲ್ಲಿ ತನ್ಸಿರ ಬಹುದು; ಹೊದಣರ್ ಇತ್ಟಿದ ಅವುಡುತ್ತಿಹ (ಔ |
ಡುಕ್ತಿಹ) ಎಂಬಂತೆ ಸರಿ ಆಗ ಬಹುದು; ಅಥವಾ ಅವಜೋಹದ ಹಿಂಡಿನ ಎಂತಲೂ ತಶ್ವದು. |
ಅವಜೋಹದ ಹಿಂಡುಎ ಹಾಲು ಕಣರಿಯುನ ಆಕಳ ಹಿಂಡು. ಅಂಶಿರೆ, ಸೂ. 816.
ಮೇಹುಗಾಡಿನೊಳವಲಐ ಮೆಯ್ ಮಿಗೆ
ಸೋಹಿದರೆಸುವ್ವುಲೆಯ ಸುಬ್ಬಲೆ
ಯಾಹವದಲೇ ತೋಳ ತೆಸ್ಟ್ಟಯ ತೋಟಿ ತೇಗುವರೇ |
BHIMA STARTS FORA HUNT IN COMPANY WITH THE PULINDAsS 49
ತೋಶಿಂನಲಿ ತೊದಳಾಗಿ ಗೋರಿಯ
ಗಾಹಿನಲಿ ಗುಖ್ಗಡಬಡಿಸೆ ಬಲು
ಸಾಹಸಕ್ಟ್ಂಜುವೆವು; ನೀನೇಲ್! ವಿಂದನಾ ಶಬರಾ. [11134
ಇದೆಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಮಾತು ಶೆಳಿಯದದಣಳಿಂದೆ ಟೀಕಿಸೆವು. ತೆಗೆಯುವಕೆ ಎಂದಿದ್ದೀತೇ?
' ತಂಡ ಮೃಗ ಮೆಯ್ದೆ ಗೆಯದಿಸ್ಕೆಯ
ಹಿಂಡುಹೊಟಿಹಿನ ಹುಲಿಯ, ಮೇಕೆಯ,
' ಮಿಂಡವಂದಿಯ, ಲಾವಣಿಗೆಯ ಉಲಾಯ-ಲಾಲನೆಯಾ, |
ತೊಂಡುಮೊಲನ, ತೊಡಂಕಾುನವಿಶಿನ,
' ಪಂಡೆಯದ ಮೊಳೆ ನೆಡೆದ ಖಡ್ಗದ
ಹಿಂಡುಗಳ ತೋಬೌಸುವೆನೇಲ! ಎಂದನಿಲಜಗೆ ನುಡಿದಾ. | 114 ||
ಟೀ. ಹುಲಿಯ, ಮೇಕೆಯ ಎಂದು ಮೊದಲಾದ ಪಪ್ಪಿರೂಪಂಸಳು ಹಿಂಡುಸಳ (-ಳಂ)
ಎ೦ಬದಜಅ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಅನೆ. ಹಿಂಡುಹೊಟಹಿನ ಹುಲಿಯ ಎಂದರೆ ಹಿಂಡಾಗಿ (ರಾಸಿಯಾ?)
ಪ್ರಕಾಶಿಸುವ ಹುಲಿಯ. ಮಿಂಡವಂಡಿಐಎಮಿಂಡ ಪಂದಿ.
ಅಂಗಚೆತ್ತವನಿತ್ಮನಾ ಶಬ
ರಂಗೆ; ಬಲೆಗಳ ತೆಗಿಬದನು; ಹಸು
ರಂಗಿಯನು ತೊಟ್ಟನು, ಚಡಾಳಿನ ಪದದೊಳೆಕ್ಟ್ಡವಾ. | 116॥
| ಔಡಿಲುಗಳ ಗರ್ಜನೆಯ, ಗಗನವ
ತುಡುಕುವಾಗುಳ ಕೆಗಳ ಮೊಜಬಹಿನ,
ಮಿಡುಶುಗಳ ನಾಯ್ ನೂತಿದವು ಹಾಸದ ವಿಳಾಸೆದಲೀ. || 116 |
| ಹೆಸರ ನಾಯ್ದಳು ಹಾಸ ಹಬ್ದು
ಅಸದಲೂಳಿದವದರಿ, ಹಿಡಿಮ್ಬಗ
| ಮನೆಗಿದವು; ಹದವಿಲುಗಳೊದೆದವು ಹೆದೆಯ ಹಟ್ವಿನಳೀ |
7
50 ೫೫1/೬ STARTS FOR A HUNT IN COMPANY WITH THE PULINDAS
ನುಸುಳದವು ಮೊಲನುರಿಯ, ಹೊಗೆಗಳ
ದೆಸೆವಿಡಿದು; ಸೆದಲೌದವು ಹೊಲದಲಿ
ಹಸು ಬಹರಡಿಗಳೇನನೆಂಜೆನು ಕಕುನ-ಸೂಚನವಾ? ॥117॥
ಪ. ಹಳಿದು ಉಬ್ಬಸದಲಿ ಊಳಿದವು; ಅದರಿ. ಮೊಲಂ ಉರಿಯ. ಬಹರ ಅಡಿಸಳ.
ಏನಂ. ಬಹೆರ= ಬರ್ಪರ, ಬರುವವರ.
ಪೊಗರೊಗುವ ಹೊಂಗಜ್ಯ ಬಿಲುಸರ
ಳುಗಳ ಹೊದೆಗಳ ನಡೆದುದಡವಿಯ
ಬೆಗಡುಗೊಳಿಸುತ ಮುಂದೆ ಮುಂದೆ ಪುಳಂದ-ಸಂದೋಹಾ.
| 118||
ಬಂಡಿಗಳ ಪ್ರ
ಖಂಡವಲೆಗಳ, ಶಡಿಕೆವಲೆಗಳ,
ಗುಂಡುವಲೆಗಳ, ಬೀಸುವಲೆಗಳ, ಶಾಲುಗಣ್ಣಿಗಳಾ, |
ದಂಡಿವಲೆಗಳ, ತೊಡಕುವಲೆಗಳ,
ಹಿಂಡುವಲೆಗಳ, ಮಯಣದಂಟನ,
ಮಂಡವಿಗೆಬಲೆಗಳ ಕಿರಾತರು ಹೌದಬೀತೆಗಲದಲ್ಲೀ. 11131]
ಪ. ನೆಡೆರುದು ಅಡವಿಯ ಬೆಸಡುಸೊಳಿಸುತ್ತ ಮುಂದೆ. ಕದಲಿತು ಅಸಲದಲಿ. ಟೀ. ಹೊ
ದೆಸಳ ಎಂಬ ಪಷ್ಟಿ ಪುಳಿಂದ-ಸಂಜೋಹ ಎಂಬ ಕರ್ತ್ಪುವಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸುತ್ತಡೆ; ಈ ಪ್ರಕಾರವಾ
೫ ಪಪ್ಟ್ರಿಯ ಸಂಬಂಧಪಡವನ್ಯು ವಿಂಸಡಿಸುವೆಡು ಉಚಿತವಲ್ಲ. ನಡೆದುದು ಎಂತ ಕ್ರಿಯೆ.
ಸಂರೋಹೆ ಅಡವಿಯ ಚೆಸಡುಗೊಳಿಸುತ ಮುಂದೆ ಮುಂಜಿ ನಡೆದುದು. ಕಿರಾತರು ಕೌಡಬ್ತು-
ಕಿರಾತರು ಕೆದಲುಸುಂ, ಸೂ. 227,
ಏನನೆಂಜೆನು? ಜೇಯ! ಹೊಳ್ಳ್ನು
ಹಾನನವನನಿಲಹನು. ಕಬರ-ಐಿ
ತಾನವಿಶ್ಸಿದ ಮೇಡೆಗಳ ಬಳಾರಮುಮ |
ON THE SEA-BEACH
ಸಾನನವನಲೆದಿನ-ಶಿಲೋಚ್ಛಯ-
ಸಾನುವಿನ ಗಹ್ನರದ ಗಂಡ-
ನಾನ ನದ್ರೋಣಿಗಳಲಲಣಬದನು ಮೃಗ-ಹುಲವಾ. || 120 ||
ಪ. ಕಾನನವಂ ಅಲೆದ್ಳು ಇನ-ಶಿಲಾ-ಉಚ್ಚ ಯ-ಸೊನುವಿನ. ದ್ರೋಣಿಸಳಲಿ ಅಜಸಿದರು.
24, ON THE SEA-BEACH
ಸಮುದ್ರವರ್ಣನೆ
ವಾರ್ಧಕಸಟ್ಟಿದಿ
ಮಕರ-ಕರ್ಸಟಿ-ಕಮಠ-ಕಾಲೂರ-*ಂಚುಲಕ-
ನಿಕರದಿಂ, ತಿಮಿ-ತಿಮಿಂಗಿಳ-ಮುಖ್ಯ-ಜಲಚರ-
ಪ್ರಕರದಿಂ, ಮೊಸಳೆ ನೀರಾನೆ ನೀರ್ವಾವು ನೀರುಡುಗಳ ಸಮೂಹ
[ದಿಂದಾ, |
ಅಕ್ಳಂಕ-ರತ್ನಂಗಳೇರಿಜಿ ಯಿಂದೆಯ್ದಪ್ಪು
ಸಕಲ-ಭಂಗದ ಸುಖ್ಯ ಸವ್ಪಾಳಗಳಂದೊಳಗೆ
ತೆಕಪಕನೆ ಕುದಿವ ಬಡಬಾಗ್ದಿಯ ಹಳಾಪದಿಂದಾ ಕಡಲ್ ಕಣ್ಣೆಸೆದು
ದೂ. ||121 ||
ಪ. ಎಲ್ಲೆ ೦ಬಂದೆ, ಎಯ್ತಸ್ಸ ,.... ಸವ್ಸ್ಳಿಗಳಿಂದೆ ಒಳಗೆ , ,, ಕಳಾಪಬಂದೆ ಆ.
ಅಡಿಗಡಿಗೆ ನಡೆವ ಪೆರ್ವಡಗುಗಳ ಜೆಡೆಗುಗಳ
ಘುಡುಘುಡಿಸುತೇಲ್ಲ ಮತ್ಸಾ ಅಗಳ ಕೇಳಗಳ
ಬಿಡಬಿಡದೆ ನಡೆತಪ್ಪ ವೀಚಿಗಳ, ರೋಚಿಗಳುಗುಲ್ವೂ ನವ-ರತ್ನಂ
[ಗಳಾ, |
3
[52 A PROCESSION IN A DECORATED TOWN
ಎಡೆಯೆಡೆಯೊಳಡಿತೀರ್ದ ಜಾ ಸೇಣಿಗಳ,
ಬಡಿಬಡಿದುರುಳ್ಳು ಜಲ-ಬಿಂದುಗಳ ಪೊಂದುಗಳ,
ತಡಿತಡಿಗಡರ್ವ ಜಲದೊತ್ಮುಗಳ ಮುತ್ತುಗಳ ಹದಹಿನಿಂ ಕಡಲೆಸೆ
ದುದೂ. ||122 ||
ಟೀ. ಜಿಡಸುಸಳ, ಕೇಳಿಸಳ ಎಂದು ಹೊದಲಾದ ಪಷ್ಟ್ರಿಸಳು ಪಡಪಿನಿಂ ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಸಂ
| ಬಂಧಿಸುತ್ತವೆ. ನೀರಿನ ಕೋಟಿಗಳು ನವ-ರತ್ಸುಗಳನ್ನು ಉಸುಬ್ಲಿ೦ಂತಾ೦ಉತು, ಅಂಥಾ ನವರ
| ತ್ಲುಸಳ. ಜಲರೊತ್ತುಗಳು ಮುತ್ತುಸಳಂತೆ ಎಸೆದವು, ಅಂಥಾ ಮುತ್ತುಗಳ. ಘುಡುಘುಡಿಸುತ,
| ಬಿಡಬಿಡದೆ, ನಿಡಿಸಿಡಿದು ಎಂಬ ತಗ ವಿಷಯವನ್ನೂ ಅಡಿಸಡಿಸ್ಕೆ ಎಡೆಯಿಡೆಯೊಳೆ, ತಡಿ
ತಡಿಗೆ ಎ೦ಬವುಗಳದನ್ನೂ 195ನೆಯ ಸೂತ್ರದ ಮೇಲೆ ಶಿಳಿಯ ಬೇಕು.
ಮಾ
ಓಕ, A PROCESSION IN A DECORATED TOWN
ಒಂದು ಮೆಖಿವಣಿಗೆ
ವಾರ್ಧಕಸಟ್ಟಿದಿ
ನೆಗಬ್ಬಿ ವಲ್ಲಲ್ಲಿ ನಾನಾ-ಪ ಪಲ್ಚ-ಜಕ್ಲಿ-ಕನ್ನ[ ಡಿ.ಸಳಸದಿಂ |
ನಿಳಭಯನಿಳಯದ 2 ಬಲ್ಲು ರುಜುಗಳ್; ನಡುವೆ
' ತೊಳೆಪ ಸರ್ 2 3 ಪನಿ ಪೀರ
' ಚಳೆಯದಿಂದಗರು-ಧೂಪದ ಪೊಗೆಗಳಂ ಬೀದಿಬೀದಿಗಳು ಚಲುವಾ
[ದವೂ. || 128 ||
| ಪಚ್ಚೆಗಳ ಕಂಬಂಗಳಂ, ಪವಳವಲಗೆಗಳ
ಮುಚ ತ ಳ್ಳ ಳಂ, ನೀಲ-ಮಣಿಯ ಲೋವೆಗಳಂ, ಐ
ಕೆ ಚರಾಂಗಣಕಾರ್ದ ವಜ್ರ -ವೈಡೂರ್ಯ- ಮಾಣಿಕ್ಯದೊಳ್ ನೆಲೆ
[ನೆಲೆಗಳಿಂ, |
ಅಚ ಮುತ್ತಿನ ಗುದಿಗಳಂ, ಹಲಿ ಪಟೆಗಳ
ಧರ ಜ್ ೧ ೪
A PROCESSION IN A DECORATED TOWN
ಕುಚ್ಚುಗಳ ಸಂದಣಿಗಳಂ ಹೇರಿಕೇರಿಯೊಳ್
ನೆರ್ಚಿದವು ಗೃಹಗ್ಭ್ರಹ-ದ್ಹಾರಂಗಳೊಳ್ ಮಹಾ-ಮೇರುವೆಗಳೇನ್
[ನಿಂಬೆನು? | 124
ಪ. ನೆಸಣ್ಜವು (ಕಲ್ಯೋಪುರಠೊಳೆ) ಅಲ್ಲಲ್ಲ. ಬಲೆ-ಕುರುಜುಸಳೆ. ಚಳೆಯದಿಂಡೆ, ಅ
ಸರು. ರ ವಿಯಜೌ-ಚರ-ಅಂಸಣಕೆ ಅರ್ದ. ಟೀ. ಆದ ಪದಯುಸಳೋಚ್ಚರ
೫ಕ್ಕ್ ಸೂ. 195, ಪಚ್ಚೆ ಸಳ ಎ೦ದಾದಿಯಾದಕ್ಕೆ ಮೇರುಪೆಗಳೆ ಎಂಬದು ಕರ್ತ್ಪ, ನ
on ಕ್ರಿಯೆ. (ತನುತಮ್ಮ ) ವಜ್ರ-ಸೈೈಡೂರ್ಯ-ಮಾಣಿಕ್ಕಾರೊಳೆ (ಉದ್ದ ವಾಗಿದ್ದು) ವಿಯ
ಔ-ಚರಸಳ ಅಂಸಣಕೆ (ಅಂಸಣಡೊಳೆ) ಆರ (ಮುಖಿ? ದ). ತ ನೆಸಸುಹಗೇಶು ಎ೫2
ಕ್ತಿ ನಲ್ಲ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಆಡುವ ವಿಶಾಲವಾದ ಬ್ಲೆಲೆಂಬ ಅಂಸಣದೊಳಗೆ ಕಲ್ಯಾಣದ ನೆಲೆನೆಲೆಗಳು
ಹ ಆರ್ದಂಶಾಂಖತು (ಹೋಗ ಕಾಣದಂತಾ೦ಯತು).
ತವಕದಿಂದೊಯ್ಯಲೆಂದೆಯ್ದಂದ ಪುಪ್ಪಕದ
ನಿವಹೆವೋ? ಹೇರ್! ವಿನಲ್, ಪುರದೊಳೆಲ್ಲೆ ಲ್ಸಿಯುಂ
ನವ-ಕುರುಜುಗಳ್-ಮಹಾ ಮೇರುವೆಯೊ?-ಮೆಲುಕೆದವೇನ್ ವಿಂಜಬೆ
[ನಾನ್ ಅಚ್ಛ್ಚರಿಯನೂ? | 125 ||
ಪ. ತವಕದಿಂದೆ ಒಯ್ಯಂಲೆ ಎಂದು ಎಯ್ತಂದ.
ವಿರಚಿಬದ ಸಾರಣೆಯ ಹಾರಣೆಯ ಧಾರುಣಿಯ,
ಪರಿವಿಡಿಯೊಳೋರಣದ ತೋರಣದ ಪೂರಣದ,
ಸರದ ಪೂಗಂಪುಗಳ ಸೊಂಪುಗಳ ಹೆಂಪುಗಳ, ಬರಿಗಂಧ ಪನ್ನೀ
[ರೊಳೂ |
ಜೆರಬರ್ಪ ಚಳೆಯದ, ಸುನಿಳಯದ, ಸಕಳವೆಡೆಯೊ
ಆರದೆ ಬರ್ಪಾರತಿಯ ಮೂರುತಿಯರಾರತಿಯ ಏ
ತರತರದ *ೇರಿಗಳ, ಭೂರಿಗಳ ಭೇರಿಗಳ ರಭಸದಿಂ ಪುರಮೆಸೆ
[ದುದೂ. || 196
ಪ. ಪರಿವಿಡಿಯೊಳೆ ಓರಣದ. ಬರ್ಪ ಆರತಿಯ ಮೂರುತಿಯರ, ಆರತಿಯ. ಅ. (ಅಂ
ಥವುಗಳ) ಪುರಂ ರಭಸದಂ ಎಸೆದುದು.
54 A GOOD POET NEVER DESPAIRS
ಪಟಹ ನಿಸ್ಸಾಳ ಗಿಡಿಬಿಡಿ ಭೇರಿ ಡಾಡೆ ಜೇ
ಗಟೆ ಕರಡೆ ಕಂಸಾಳ ದೋಳ್ ಮಾರಿ ಟುಮುಕು ತಂ
ಉಟಮೆಸೆವ ವೀರೂ ಡಮಾನ ಚಂಬಕ ಬುರುಗುಗಾಳೆ ಹೆಗ್ಗಾಳೆ
[ಗಜರ್ವಾ |
ಪಟುಸಹಳೆಯುಂ ಕೊಂಬುಗಾಳೆ ಪೊಂಗಾಳೆಯು
ತ್ವಟ-ತಾಳ ಮೆದ್ದ ಳೆಗಳೆಂಬ ಬಹು-ವಾದ್ಯದು
ಬ್ಬಟೆಯಖಿಳ.ಪಿಸೆಯೊಳಾವರಿಸಲಾ ಹುವರನ ಸು-ಪುಪ್ಪಕಂ ಪೊಲಿ
[ಮಟ್ಟು ದೂ. || 127 |
ಟೀ. ಆ ಕುವರನೆಂದರೆ ಕಲ್ಫಾಣದ ಬಿಜ್ಚಳರಾಯನ ಪ್ರಧಾನಿಯಾದ ಬಸವನೆಂಬವನ
ನಾಸಉಂಬಿಕೆಯೆಂಬ ಸಹೋದರಿಯ ಚೆನ್ನಬನವನೆಂಬ ಮನಸನು; ನಾಸಉಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಬಿ
ಜ್ಜ ಳರಾಯನು ಇಟ್ಟು ಕೊಂಡಿದ್ದ ನೆಂದು ಜನರ ಮಾತು.
ಹಸೇಲಲೇಂ? ಪುರ-ಮುಖ್ಯ-ಸೆತಿಯರೆಡ ಬಲದೊಳಂ
ಢಾಳಸಲ್ ಧವಳ-ಚಮರಂಗಳಂ, ಬಿಚ್ಚಳ-ನ್ಫ [ದಿಂದಂ |
ಪೊಳ್ಕಂ ಸಾಲ್ಲಡೆಯೊಳಿಖಿಳ-ಮಂತ್ರಿ-ಪ್ರಮುಖ-ಪರಿಜನದ ಗಡೆಣ
ಓಳ್ಳೆಸಿ ಬಂದರ. | 128 |
ತು
26. A GOOD POET NEVER DESPAIRS
ಸುಕವಿ ಎಂದೂ ನಿರಾಶೆಯವನಾಗನು
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ
ಚರಿಪಾರಣ್ಣದ ಪಕ್ಷಿಗೊಂದು ತರು ಗೊಡ್ಡಾಗಲ್, ಫಲಂ ತೀವಿದಾ
ಮರಗಳ್ ಪುಟ್ಟವೆ? ಪುಪ್ಪಮೊಂದು ಬಲಲಲ್, ಭಂಗಕ್ಕೆ ಪೂವಿಲ್ಲ
ವೇ? |
THE LION DOES NOT MIND THE BARKING OF THE DOG 55
ನಿರುತಂ ಸತ್ಯವಿಗೊರ್ವ ಗರ್ವ-ವಿಭು ಶಾನುಂ ಲೋಧಿಯಾಗಲ್,
[ನಿಹಂ
ಧರೆಯೊಳ್ ದಾತರು ಪುಟ್ಟರೇ? ನರತೆಲ್ಶಾ ಕೇಳ್ಟೋಫುದೀ ಬುದ್ಧಿಯಾ!
| 129 ||
NE
27, THE LION DOES NOT MIND THE BARKING OF THE DOG
ಸಿಂಹಕ್ಕೆ ನಾಯಿಯ ಬೊಗಳಾಟಿದ ಚಿಂತೆ ಇಲ್ಲ
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ
ಹುರುಡಂ ಕನ್ಹಡಿಯಂ, ಈನೀಂದ್ರರ ಮಹಾ-ದುರ್ಮಾರ್ಗಿಗಳ್, ತ್ಯಾಗಿ
[ಯಂ
ಬಯಡೆಂ, ಬಾಲರ ಮುಗ -ಬಂಜೆ, ಬಕ ತಾಂ ಪೂರ್ಣೇಂದುವಂ, ಹಾ |
ಈ [ವ್ಯೃದ |
ಚ್ರೆರಿಯಂ ಪಾಮರ, ಪಾಠಗಳ್ ಸುಜನರುಂ, ಮಾಣಿಕ್ಯ ಮಂಡಸ್ಕೆ ತಾಂ
ಹಯೌಯಲ್, ಬಂಹಕೆ ಗಾವಬಂಗವೆಣೆಯೇ? ಕೇಳ್ಟೋಫುದೀ ಬುದ್ಧಿಂಯಾ!
|| 130 ||
ಟೀ. ಕುರುಡಂ ಎಂದು ಮೊದಲಾದ ಕರ್ಫ್ಪುಸಳೆ ಜಜಿಯಲೆ ಎಂಡು ಕ್ರಿಯೆ. ಮಂಡಕ್ಕೆ
ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗ ಮಂಟಪಕ್ಕೆ ಎಂತ ಮೂಲಪ್ರತಿಯಲ್ಲದೆ; ಈ ರೂಪು ಛಂದಸ್ಸಿಗೆ ವಿರೋ
ಧವಾದ್ನಲೌಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲಾ೦ಖತು. ಮಂಡನೆಂದರೆ ಶ್ರುಂಗಾರ; ಮಾಣಿಕ ಉಬದ ಕ್ಪಂಗಾ
ರಕ್ಕೆ ಜಜಯ ಬಾರಡಿಂಬಂತೆ.
————coooo———
928. SIGNS OF A BAD CLERK
ದುರ್ಗಣಿಕನ ಲಕ್ಷಣ
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ
ಅಂಖ-ಮಾತ್ರಂ ನದರಿಲ್ಲದಾಣ್ಣನೆಡೆಗಂ ಲಂಚಕ್ಕೊಡಂಬಟ್ಟು, ಬ
ಪ್ಪಣಮಂ ತೊಂಡತಿ-ದ್ರವೃಮೆಂ ಕೌಡಿಬ, ಚಾಡೀ ಕೇಳ, ದೋಹಂ |
[ಗಳಂ |
56 BHIMA HUNTS IN COMPANY WITH THE PULINDAS
ವಣಿಸುತ್ತೆಲ್ಲರ ಬಾತಿ ನೀರನೆಬಿತೆದಾರುಂ ಕಾಣದೇ ಭಕ್ಷಿವಾ
ಗಣಿಕಂ ಹೆಗ್ಗಣಕಂ ಸಮಂ! ನರನೆಲ್ಯೂ, ಕೇಳ್ಟೋಶುದೀ ಬುದ್ಧಿಯಾ!
LTA
ಪೆ. ನದರು (ನಜರು) ಇಲ್ಲದ ಅಣ್ಣನ ಎಡೆಸಂ (ಎಡೆಗಾದರೂ). ಕೊಂಡು, (ರಾಜ್ಯದ)
ಅಶಿ-ದ್ರಮ್ಯಮಂ. ಎಜಿದು, ಆರುಂ. ಟೇ. ಹೆಗ್ಗಣಕಂ3 ಹಗ್ಗ ಣಿಕಾಡರೂ; ಸೂ. 123; 814. |
TE
29. BHIMA HUNTS IN COMPANY WITH THE PULINDAS (see No. 28) |
ಭೀಮನು ಪುಳಿಂದರ ಸಂಗಡ ಬೇಟಿಯಾಡಿದದು
ಭಾಮಿನಿಪಬ್ಬದಿ
ಬೊಬ್ಳೆಗಳ ಪಟಹದ ಮೃದಂಗದ
ಸಭ್ಬಲಗ್ಗೆ ಯ ಸೋಹಿನಲಿ ಸುಲ
ವಬ್ಬರಸೆ ಹಿಂಡೊಡೆದು, ಹಾಯ್ಬವು; ಸೂಬದವು ದೆಸೆಗೇ; |
ತೆಬ್ರಿದವು ೫1... ಹೌ
ದುಬ್ಬಿ ಹಾಯ್ದರೆ ವೇಡೆಯವರಿಗೆ
ಹಬವಾಯ್ಕೇನ್ ವಿಂಬೆನಗಣಿತ-ಮೃಗ-ನಿಪಾತನವಾ? | 182/|
ಟೀ. ಜಿಳ್ಳಾರವಲೆ ಕೆಬ್ಬಿದವು; (ಹಿಂಡು ಇದನ್ನು) ಹೆಜಿದು, ಉಬ್ಬಿ.
ಹೊಹ್ತು ತಿವಿದರು ಸಬಳದರಿ ಜಡಿ
ವೆಕ್ಚಲನನಳವಿಯಲಿ ಹರಿಣನ
ನಿತ್ಚ್ರದರು ನಾರಾಚದಲಿ; ಸ್ಟೈವರಿದು, ಸ್ಫೆರಿಭನಾ |
ಸೊತ್ತುದರು ಸುರಗಿಯಲಿ; ಹೊದಜುಲಿ
ಹೊತ್ತು, ಹುಲಿಗಳ ಹಣಕಿ, ಖಡ್ಗದ
ಪಿಕ್ಕಡಿಯ ತೋಖಾ್ದರು; ತೊಬೌದರಖಿಳ-ಮೃುಗ-ಕುಲವಾ.
ತ್ತಾ
ಪ. ಜಡಿವೆ ಎತ್ಡಲನಂ; ಅಳವಿಯಲಿ. ಸೊತ್ಶೈದರುಇ ಸೊಂಕಿದರು.
BHIMA HUNTS IN COMPANY WITH THE 11028
ತಂತಿ ಹಾಸವನುಭ್ಬರಿಸಲ
ವ್ಹಳಬ, ಕಂಠೀರವನ ಮೋಯ್ಿಗೆ
ನಿಲ ದವು; ಕದುಬಿದವು; ಹಾಯ್ದವು; ಹಣುಗಿ ತುಡುಕಿದವೂ; |
ಸೆಳೆದವುಡಿದಕ್ತುಳಬಯೆಡ ಬಲ
ಬಳಬದವು ಮೆಲುವಾಯಿದವು; ವೆ
ಗ್ಗಳಸದವು; ಹುಸುಬಿದವು ಕುನಿ ಸಗಳಖಿಲ-ಮೃಗ-ಕುಲವಾ. || 134 ||
ಪ. ಕಳಟೆ ಹಾಸವಂ, ಉಬ್ಬರಿಸ5, ಅವ್ನ೪ಸಿ. ಸೆಳೆದವು; ಉಡಿದು, ಅಕ್ಕು ಇನಿ, ಎಡ. |
ಟೀ. ಕುಖ್ಬಸಳಿ ಎಂಬುದು ಎಲ್ಲೂ “ಮಿಗೆ ಕರ್ಪ್ರ್ಗ.
ಘಾಯವಡೆದೆಕ್ಟಲನ ರಭಸದ,
ಜಾಯಿಲನಗಳ ಗರ್ಜನೆಯ, ಪೂ
ರಾಯದೇಜಾನ ಕರಡಿ ಕಾಡಾನೆಗಳ ಕಳೆಕಳದಾ, |
ನೋಯಲೊಖುಲುವ ಕರಭ ಬಂಹ ಲ
ಲಾಯ ವೃಕ ಶಾರ್ದೂಲ ಕಕ ಗೋ
ಮಾಯು ಮೊದಲಾದಖಿಳ-ಮೃಗ-ರವ ತುಂಬಿತಂಬರವಾ. || 185 |
ಟೀ. ಜಾಂಖಲನ (ಜಾ೦ಖಲಡ) ಅನಳ (ಅಸಳವಾದ) ಸರ್ಜನೆಯ. ರಭಸದ, ಸ
ರ್ಜನೆಯ, ಕಳಕಳದ ಈ ಪಪ್ಪಿಗಳು ರವ ಎ೦ಬದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ; ಇಂ
| ಥದು ವ್ಯಾಕರಣಕ್ಕೆ ಸರಿ ಅಲ್ಲ; ರವ ಎಂಬದು ಸಹ ಪಪ್ಪಿ ರೂಪ ಧರಿಸಿ ಬೇಜತಿ ಕರ್ತಪಡವೊಂ
ದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧದ್ಲೂಡೆ ಪಡ ಜೇಕಾಸುತ್ಲಿ ತ್ನಲ್ಲ?
ಇ. ೦1
. ಮುಳುದೊಡಕನೊಳು ಕೂದಲೊಂದೇ
ಬಲು ನಿಂದವು ಚಮರಿ- -ಮೈಗ; ಮಯಿ
ಗಳಿಗೆ ಮೊಲೆಗೊಡುತಿಯುಕಿನನಿ ಹುದುಗಿದವು ಹುಲ್ಲೆಗಳೂ.||136 ||
ಪಡೆ ಬೆದಲುಕ್ತಿ ಪಡಿತಳಬ ಪವನಜ,
ಹಿಡಿದು, ಬೀಬದನಾನೆಗಳನವ
58 NIGHT-FALL
ಗಡಿಬ, ಓಂಹವ ಬೀರಿದನು; ಹಾಯ್ದೆ ತ್ಕುವೆಕ್ಟ್ಲನಾ |
ಮಡದಲುಖಕ ಗಟ್ಟಬದ; ಮುಖ್ಯಿಯೊ
೪ಳಡಬ ತಿವಿದನು ಹುಲಿಯ; ಕರಡಿಯ
ಹೊಡಹಿದನು; ಕೊಂದನು ವನಾಂತದೊಳಖಿಳ-ಮೃಗ-
[ಹುಲವಾ. || 137 |
ಪೆ. ಮುಳು-ಸೊಡಕಿನೊಳು (-ತೊಡಕಿನೊಳು). ಇಜುಕಿನಲಿ. ಆನೆಗಳಂ ಅವಗಡಿಸಿ.
ಹಾಯ್ದು ಎತ್ತುವ. ಮಡಹಲಿ ಉಜಿ. ಟೇ. ಸಟ್ಟಿಸಿಡವಸಟ್ಟಿಸಿದಂ.
NU ಸಥಾಜ್ತಂೂ್ಲ್ಲಂ್ಲ್ಲಂ.
80, NIGHT-FALL
ದಿ
ತಾತಾ
ಭಾಮಿನಿಷಟ್ಛದಿ
ಬಲುಕಿದುದು ಜನ-ದೃಸ್ತಿ ಬಲುಗ
ತೃಲೆಯ ಬಂಧದೊಳಂಧಕಾರದ
ಹಲಧಿಯಲಿ ಜಗವದ್ದುದೇನ್ ಎಂಬೆನು ಮಹೂಭ್ಯತವಾ: |
ನಲಿನಮಿತ್ರುನ ಬೇಹುಕಾಳುರ
ಸು೭೫ವೊ ತಿಮಿರದ ಪಾಳೆಯದೊಳೆನೆ,
ವಿಲಯನಿಲಯದ ಸೊಡರು ತಳತುದು ಕೂಡೆ ನಗರಿಯಲೀ. | 138,
ಪ. ಬಂಧಡೊಳೆ; ಅಂಧಕಾರದ. ಅದ್ದುದು, ಏನ. ಪಾಳೆಯದರೊಳ್ಳೆ? ಎನೆ.
ರ
31. A BEAUTIFUL RIVER (GANGES) AND FOREST
ಜೆಲೊವಾದ ಹೊರಲಿಟೆಯೂ ಹಯಿವೂ
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟದಿ
ತೆಐತೆಖದ ಫ್ಲ್ಲೋಲ-ಮಾಲೆಗಳ ಲೀಲೆಗಳ,
ಜೆಬ್ ರಾಜಹಂಸಾಳಗಳೆ ಹೇಳಗಳ,
A BBAUTIFUL RIVER AND FOREST 59
ಪರಿಪರಿಯ ನೀರ್ವನಿಗಳಾಕರದ ಬೀಕರದ, ನೊರೆಯ ಬೊಬ್ಬುಳಿ
[ಯ ಸುಲೌ್ಯಾ, |
ಮೊಲುತಿಮೊಳು3ದು ಘೂರ್ಮಿಸುವ ಪರಿವುಗಳ್ ಮುರಿವುಗಳ,
ತಿರಿತಿರಿಗಿ ಪುಲೌವ ಹಲ-ಹಂತುಗಳ ಗಂತುಗಳ್ಳ
ನೆರೆನೆರೆದು ಮುನಿ-ಜನಂ ಸೇವಿಸುವ ಭಾವಿಸುವ ಗಂಗೆಗವನಿಜೆ ಬಂ
[ದೆಳೂ. || 139 ||
ಟೀ. ಸಂಗೆಗೆ ಬಂದ ಆ ಅವನಿಜಿ (ಭೂಜಾತೆ) ಸೀತೆ ಎಂಬವಳು. ಯುಸಳೋಚ್ಛ ರಣಕ್ಕೆ
195ನೆಯ ಸೂ. ನೋಡು. ಸೇವಿಸುವ ಅದಣ ನೀರನ್ನು ಕುಡಿಯುವ; ಭಾವಿಸುವೆವ ಅದಲ್ಲಿ
ಮಾಯುವೆದೂ ಅದಣ ದಂಡೆಯ ಮರನೆಿಲೊಳಗೆ ಕುಂಡ್ರುವದೂ ಶರೀರಸೌಖ್ಯುಕರವಾದದೆಂದು
ನೆನಸುವ. ನಿಜ ಮುನಿ ಜನರಿಗೆ ಅಂದರೆ ಬುದಿ ಯಲ್ಲಿ ಬೇಳಸೊಬ್ಬರಿಗಿಂತ ಮುಂಡೆ ಇರುವವ
ರಿಗೆ ಹೊಲಕಿಯ ಇತರವಾದ ಸೇವನೆಯೂ ಭಾವನೆಯೂ ಇರ ಕೂಡದು.
ತೆಂಗೆಳೆ ಕವ್ರಂಗು, ಪನಸ್ಕ ದ್ರಾಕ್ಟೆ, ಹಂಬು, ವಾ
ರಂಗ, ಜಂಬೀರ, ಖರ್ಜೂರ, ಕತ್ಮಳೆ, ಮಾತು
ಳಂಗ, ತಿಂತ್ರೀಕಿ ಚೂತ, ನೆಲ್ಲಿ, ಬಿಲ್ಬು, ಸಹಾನಿ ನಾನಾ-ತರು
(ಗಳೂ, |
ತೊಂಗುವ ಫಳಾವಳಯ ಭಾರಂಗಳಾವಗಂ
ಬಂಗದಿವನಿಳೆಗಿಬ್ಪ ಜೇಹೆಂದು, ಬಾಗಿ, ಬಂ
ದಂಗನೆಯ ಕಣ್ಣೆಸೆದವಿಕ್ಟಲದೊಳಾ ಜಾಹ್ನೆವೀ-ನದಿಯ ತಟ-ಬನ.
(ದೊಳೊ. | 140 ||
ಪ. ತೆಂಸು, ಎಳೆ. ಭಾರಂಗೆ ಅವಸಂ ಪಿಂಸ್ದೆ (ನಿಂಗದಂಥವಾ? ದ್ದು), ಇವಂ ಇಳೆಗೆ
ಇಟಿಿಪ. ಬಂದ್ರು, ಅಂಗನೆಯ (ಸೀತೆಯ) ಕಣ್ಣಿ ಬನು ಇಕ್ಕೈಲರೊಳೆ. ಟೀ. ತರುಸಳು
ಎಂಬದು ಕರ್ತ.
ಅೀಶಿೌದು ರಥದಿಂದ ಮಂದಾಕಿನಿಯ ವರ-ತಟಕ್ಕೆ
ಬಲಾತ್ ನಾವಿಕರೊಡನೆ ನಾವದೊಳ್ ಗಂಗೆಯಂ
60 BHIMA ON HIS HUNT IS ATTACKED BY A SERPENT
ಕಳೆದು, ನಿರ್ಮಲ-ಶೀರ್ಥಡೋೊಳ್ ಮಿಂದು, ಸೌಮಿತ್ರಿ ಮತ್ತೆ ಭೂ
[ಜಾತೆ ಸಹಿತಾ |
| ಒಳಗೊಳೆಗೆ ಮಮುಗಿ, ಬಿಸುಸುಯ್ತು, ಚಿಂತಿಸುತ ಮುಂ
ದಳೆದುಗ್ರ-ಮೃಗ-ಪಕ್ಸಿ-ಗಡಣದಿಂ ಘೂರ್ಮಿಸುವ
ಹಯುವಮಂ ಪೊಕ್ತನಡಿಯಿಡುವಡಸೆದಳಮೆಂಬ ಕರ್ಕಕದ ಮಾರ್ಗ
ದಿಂದಾ. || 141 ||
ಪ. ಮುಂದಳೆದು, ಉಸ್ರು. ಫೊಕ್ಚಂ ಅಡಿ ಇಡುವಡೆ ಅಸದಳ. ಟೀ. ಸಾಮಿಶ್ರಿ ಎಂ |
' ಬ ಲಕ್ಷ್ಮಣನು ಕರ್ತ್ವ್ಯ. ಮಿಂದು ಸೂ. 981. ಭೂಜಾತೆ ಸಹಿತ- ಭೂಜಾತೆ ಸಹಿತವಾಗಿ. |
(ರಾಮನಿಲ್ಲೆ ೦ದು) ಮಲು. ಇಡುವದೆ- ಇಡುವರೆ, ಇಡುವರಕ್ಕೆ.
ಕೆಕುನಿ-ಚಿತ್ತಾರ-ಘೋಪಂ-ಮಯಂ ತೃಂ-ಮಂಯಂ
ವಿಶಿರದುಪಲಾಳ-ಕರ್ಕಶಕ-ಮಯಂ ಕಕ-ಮಯಂ
ಪ್ರಕಟ-ಕಂಟಿಕ-ಶೀರ್ಣ-ತರು-ಮಯಂ ರುರು-ಮಯಂ ವಿವಿಧೋಗ್ರ-
[ಜಂತು-ಮಯವೂ |
ನಕುಲ-ಮೂಪಕ-ಸೆರೀಸ್ಫ ಪ-ಮಯಂ ದಿಪ-ಮಯಂ
' ಹೆಕಲ-ಭೂ-ವಿಪಮ-ಸೆಂಹುಲ-ಮಯಂ ಬಿಲ-ಮಯಂ
| ವೃಕ-ಶೂಕರ-ವ್ಯಾ ಪು-ಚೆಯ-ಮಯಂ ಇಜಯ-ಮಯಂ ತಾನೆನಿಬ,
| [ಕಾಡಿರ್ದುದೂ. || 142 ||
ಪ. ಪಿಕಿರದ ಉಸಲ-ಆ೪. ವಿವಿಧ-ಉಸ್ತು. ಟೀ. ಕಾಡು ಎಂಬುದು ಕರ್ಫ್ಪೃ.
ಜ್ ಈಕಾರ್ಮಾತಾ ST —
| 92. BHINA ON HIS HUNT IS ATTACKED BY A SERPENT (569 No. 29)
ಬೇಟೆಯಾಡುವ ಭೀಮನಿಗೆ ಹಾವಿನಿಂದ ಕಷ್ಟ ಬಂದದು
ಭಾಮಿನಿಪಟ್ಟಿದಿ
ಈತನುಲುಜೆಗೆ ಬೆದಬೌಾತುರು-ಸಂ
ಘಾತದಲಿ ಹೆಬ್ಬಂದಿಯೊಂದು; ವಿ
3111114 ON HIS HUNT IS ATTACKED BY A SERPENT
ಘಾತದಲಿ ಹಾಯ್ದುದು; ರಾತ-ವ್ರಜವನೊಡೆದುಬೀದೂ |
ಈತನಯ್ಯಥ ದನು; ಕಬರ-
ವ್ರಾತವುಖ್ದುದು ಹಿಂದೆ; ಭೀಮನ
ಭೀತಿಯಲಿ ಹೊಪ್ಬುದು ಮಹಾ-ಗಿರಿ-ಗಹನ-ಗಹ್ಹುರವಾ. | 148 | |
ಪ. ಆತನ ಉಜುಜಿಸೆ. ವ್ರಜವಂ ಒಡೆದು, ಉಂದು ಈತಂ (ನ ಭೀಮಂ). ಭೀಮಂ |
ಅಭೀತಿಯಲಿ.
`ಮುಡುಹು ಸೊಂತಕಿದೊಡುಲಿದು, ಹೆಮ್ಮರ
| ನುಡಿದು, ಬಿದ್ದುದು; ಪಾದ-ಘಮಾತದೊ
ಳಡಿಗಡಿಗೆ ನೆಗ್ಗಿದುದು ನೆಲನುಬ್ರರದ ಬೊಭ್ರಯಲ್ಲೀ |
ಜಡಿದುದಬ್ಬಭವಾಂಡವೆನಲವ
ಗಡೆಯ ಭೀಮನ ಕಳಕಳಳೆ ತಿವಿ
' ಯೊಡೆದು, ತಿಳದುದು ನಿದ್ರೆ ಮುರಿದಿಕೆಯ ಮಹೋರಗನಾ. |144 |
ಪ. ಸೊಂಕಿಡೊಡೆ ಉಲಿದು. ನೆಲಂ; ಉಬ್ಬರದ. ಜಡಿದುಡು ಅಬ್ಬ ಭವಾಂಡಂ ಎನ6,
ಅವಸಡೆಯ. ಮುರಿದ ಇಕ್ಕೆಯ ಮಹಾ-ಉರಸನ. ಟೇ. ಮುರಿದ ಇಕ್ಕೆಯವನಾದ ಮ
ಹೋರಸನ ನಿದ್ರೆ ತಿಳಿದುದು. ಉರಸ್ನೆಂದು ಕವಿತ್ಸ್ದ ಪಲ್ಲಂಗ.
ತೆಸ್ಕ್ ಬಡಿಲಿತು ತಣಿಗೆಲೆಯ ಹೊದ
ಉಾಕ್ಯರಿಸೆ ಮೆಯ್ ಮುರಿಯಲನಿಲಜ
| ನೆಕ್ಕ್ತುಳದಲಿ ಮೇಲೆ ಹಾಯ್ದನು, ಹಾಣದಹಿ-ಪತಿಯಾ; |
ಬಕ್ಕಿದವು ಹೆದ್ದೊಡೆಗಳುರಗನ
ತೆಳ್ಚುಯಲಿ; ಥೆಂಢೇಣಿಬ ಫಣಿ-ಪತಿ,
ಡೊಕ್ಟರಣೆ ಹಬ್ಬಿದನು; ಬಿಗಿದನು ಭಟನ ನೇರುರವಾ. || 145 || |
ಪ. ತಣಸು-ಎಲೆಯ ಹೊದ; ಇಸ್ವರಿಸೆ ನಯ್ ಮುರಿಯಲೆ' (ಮುರಿಯೆ), ಅನಿಲ
ಜಂ. ಕಾಣಡಿ ಅಹಿ,
692 THREE RIDDLES
ಭೆಟಿ ಮರುಳೆ ಸೆಂತ್ಸೆಬ ಹೊಂಡಟಿ
ಮಟಬ್ಯ ಗದೆಯಲಿ ಹೊಯ್ದು, ಬಿಗುಹಿನ
ಕಟಕವನು ಬಿಚ್ಚಿ ದನು; ಹೆಚ್ಚಿ ದನ್, ಬೊಬ್ಬಿ ಡುತಾ. |
ಪುಟದ ಕಂತುಕದಂತೆ ಫಣಿ ಲಟ
ಲಓಸಲ್ಕಿತು; ಗಿಡಿಗನೆಉಕೆಯ
ಪುಟಿದ ಗಿರಿಯಂದದಲಿ ಗಿರಿಗಿರಿಗುಟ್ಟದನು ಭೀಮಾ. || 146 |
ರಾಡಿಸೆಲು ರುಾಡಿಸಲು, ಬಿಗುಹತಿ
ಘಾಡಿಬಿತು; ಹೊಡಹಿದೊಡೆ ಮಿಗೆ ಮೆ
ಯ್ಲೂಡಿ ಬಿಗಿದುದು. ಭುಜಗ-ವಳಯದ ಮಂದರಾದ್ರಿಯೆನೇ |
ರೂಢಿಬದ ಭುಜಹ-ಬಲದ ಬರಿಯ
ಸ್ವಾಡಿತೇ ತನಗೆನುತ, ಖಾಡಾ
ಖಾಡಿಯಲಿ ಶಾತರಿಬ, ಸಳವಳಬದನು ಕಲಿ-ಭೀಮಾ. || 147 ||
ಟ್ರೀ, ಮಂದರಾಬ್ರಸೆ ಭುಜಸಪೊಂದನ್ನು ಸುತ್ತಿ, ಶ್ರೀ ಬರಲಿ ಎಂತ, ಸಮುದ್ರವನ್ಯು ಹಾಲ .
ನ್ಯು ಕಡಿವಂತೆ ಕಡಿದರೆಂಬ ಕಾಮ್ಫುವುಂಟು; ಆ ಕಾಮ್ಯುವನ್ಠು ಈ ಕವಿ ಸೂಚೆಸುತ್ತಾನೆ. ಇಂಥಾ |
ಡು ಒಳ್ಳೆ ಉಪಮೆಯಲ್ಲ, ವಾಸ್ತವವಾದದೇ ಉಚಿತ. ಕವಿಕೀರ್ಶಿ ವಾಸ್ತವವಾದ ಉಪಮೆಸಳ |
ಲ್ಲಿಯೇ ಉಂಟು. ಭೀಮನು ಕಾಣದ ಸರ್ಪ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ದಯೆಲಖಂದ ಅವನನ್ಯು ಬಿಟ್ಟಿತಂತೆ.
ES
33. THREE RIDDLES (FIRE, GUITAR-STRING, PEPPER)
ಮೂಲ ಒಗಟಿ
ಶ್ರಿಸದಿ
ಅಟಾ್ದರೆಯು ವಿಬೌಲ್ಲ, ಹೆಜಬೌದರೆಯು ಶೀಲೌಲ್ಲ |
| ತಿರಿಗೂಲಿ ಕೊಂಡ ರಿಣವಿಲ್ಲ. ಕವಿಗಳ
ಲಖೌದರೇ, ಹೇ! ಸರ್ವಜ್ಞ! | 148 ||
ಟೀ. (ಯಾಗದಲ್ಲಿ) ಠಿರಿಯಾದ ಕೂಛಿಂ ತೆಕ್ಟೊಂಡರೂ ಅದಅ ಮೋಲೆ ರಿಣ ಬಾರದು. |
UNPROFITABLE THINGS
ಆಡೆಂದರಾಡದದು, ಆಡ ಮರನೇಯುವದು,
ಕೂಡದೆ ಕೊಂ. ನಡೆಯುವದು, ಕಡಿದರದು
ಬಾಡದದ ಹೇ! ಸರ್ವಜ್ಞ! || 149 ||
ಟೀ. ಮರನೇಖ ಕೂಡದಿದ್ದರೆ ಕೊಂಕಿ. (ಕೋಡಡೆ ಎಂತ ಪಾಠಾಂತರ)
ಕಳೆದರೆ ಕಚ್ಚುವದು, *ಚ್ಚಲ್ಲ, ಚೇಲಯಿಲ್ಲ.
ಅಚ ರಿಯಲ! ಅರಿದಲ ಈ ಮಾತು!
೪ [ee ೧
ನಿಚ್ಚಯಂ ಬಲ್ಲಿ. ಸರ್ವಜ್ಞ! . 11150 |
ತಾನಾದ
34. UNPROFITABLE THINGS
ಪ್ರಯೋಜನವಿಲ್ಲದ್ದು
ರಸಳೆ
ಏಿತನೊಳಗೆ ಸೇರದಿಹ ಸುತನಿಂದ ಫಲವೇನು?
ಪತಿ-ಸೇವೆಗೊದಗದಿಹ ಸತಿಯಿದ್ದರೇನು? || 151 ||
ಸಾಯವಿಲ್ಲದ ನಾಯ ಸತ್ಯವಾದರೆಯೇನು?
ಬಾಯ ಸವಿಯಿಲ್ಲದ ರಸಾಯನದಲೇನು? |
ಹಾಯ ಕುಂದಿದ ಮೇಲೆ ಜೇವದಾಕೆಯದೇನು?
ಮಾಯವಾದಿಯ ಮಾತು ಮತ್ತೆ ದೃಢವೇನು? | 158 |
. ಮತ್ತೆ ದೃಢವೇನು- ಮಕ್ಕೆ (ಒಂದು ಖಾರಿ) ದ್ಭಢವಾದರೇನು?
ಖುಣವ ಮಾಡಿದ ತಾತ ಗುಣವಂಶನಹರೇನು?
ಭಣಿತಿ ತಬ್ಸಿದ ತಾಯಿ ರಕ್ಷಿಣಿಯಾದ್ದೇನು? |
ಎಣಿಕೆ ಬಾರದ ಮನುಜ ಕರಣೀಕನಹರೇನು?
ಫಣಿ-ರಾಜನೊತ್ತಿನೊಳು ಹಣವಿದ್ದರೇನು? 1831]
DO NOT ASSOCIATE WITH THE BAD
ಬರಿಯು ನಿಲ್ಲದ ಗೃಹದ ಪರಿಯ ಸೌಖ್ಯವದೇನು?
ಮಜಖತಿಯಾದ ಮನುಜನೊಳು ವೆವಹಾರವೇನು? | 154 ||
ವಾರಿಯಿಲ್ಲದ ಊರ ಸೇರಿರ್ದು ಫಲವೇನು?
ಚೋರನೊಡನೇ ದಾರಿ ನಡೆಯುವದದೇನು? |
ಜೇರು ಇಲ್ಲದ ವೃಕ್ಹ ವೇಲ್ ನೋಡುವದೇನು?
ಮಾರಿ ಮನೆಯೊಳಗಿರಲು, ಸಾಕಾರವೇನು? 11551
NE
85, DO NOT ASSOCIATE WITH THE BAD
ದುರ್ಜನರ ಸಂಗ ಬಿಡ ಬೇಕು
ರಸಳೆ
ದುರ್ಜನರ ಸಂಗವಂ ತ್ಯಜಿಸು, ಮನವೇ! ಸಾಧು-
ಸಜ್ಜನರ ಸಂಗವನು ಭೇಜೆಬಿ, ಸುಖಿಸೆಲವೊ!
ರ್ ಆ
ದುಘ್ಚ-ಬಗ್ಗದ ಕೆಯ್ಯ ಮುಟ್ಟ ಹಿಡಿತರ ಬಹುದು;
ಅಟ್ಟ ಬಹ ಮದ-೫ಹರಿಯ ಕಟ್ಟ ಬಹುದು; |
ಸ್ಪ್ಫ್ಸ-ಸರ್ಪನ ಹುತ್ತ ಕಲಕ ಜೇವಿಸೆ ಬಹುದು;
ದುಪ್ಯಾತ್ಸೆರಾದವರ ಬಿಟ್ಟು ಕಳೆ ಮನವೆ! || 156 ||
ಜೇಲ೨ ಬಾಲದ ಉರಿಯ ಜಾಲೆ ತಾಳಲು ಬಹುದು;
ಹಾಘುಮೂಳಿರ ಸಂಗ ಮಜುಿದು ಕಳೆ ಮನವೆ! | 167 |
ಹರಿವ ಗರಗನಿನಲ್ಲಿ ಶಿರವನೊಡ್ಡಲು ಬಹುದು;
ಜೆರಬ ಬಹ ಸಾಡ್ಗಿಚ್ಚ ಧರಿಸ ಬಹುದು; |
ಸರಿಸದಲಿ ನಿಂತು ಕೇಸರಿಯ ಸಣಕಲು ಬಹುದು;
ಮಲನ ಕೊರಲನು ಕೊಯ್ದು ನರರ ಮಲಿ ಮನವೆ! || 158 |
A TANK
ಒಂದು ಜಾತಿಗೆ ವಿಪವು ಪುಚ್ಛ ದೊಳಗಿಹುದು; ಮ
ತ್ಕೊಂದು ಜಾತಿಗೆ ದಂತದೊಲಗೆ ವಿಪವು; ।
ಒಂದು ಜಾತಿಗೆ ಮೆಯ್ಯ ಅಂದವೆಲ್ಲವು ವಿಪವು;
ಒಂದೆಯಾಡುವ ನುಡಿಯು ಘೋರ-ವಿಪ,್ಯ ಮನವೆ! | 159 |
ತೇರ ಕಂಡರೆ ತೊಲಗು ಮಾರೆಯ್ದನಾ ತ್ರ ದಿ!
ವಾರುವಗೆ ಕಡೆ ಸಾರು ಈರೆಯ್ದನು!
ದಾರಿಯನು ಬಿಡು ಗಜಸೆ ಮಾರುಸಾವಿರವನ್ನು!
ಊರ ಬಿಡು! ದುರ್ಜನರ ಸೇರದಿರು, ಮನವೆ! | 160 ||
ಟೀ. ಕ ಕ್ರಣದ ಎ೦ಬದು ಇಲ್ಲಿ ಫ್ರಣಂದಲ್ಲಿ ಎಂತ ಆಸುತ್ತದೆ. ಮಾರೆಯ್ದ ನು ಎಯ್ದು
ಮಾರನ್ಯು, ಅಧರ ದ್ರಶೀಯೆ ಈ ಪದದಲ್ಲಿ ಮೊಲು ಬಾರಿ ಉಂಟೆ, ಸೂ. 128. ದುರ್ಜನರ
ಸೇರುವದಸ್ವಿಂತ ಊರ ಬಿಡುವದೇ ವಾಸಿ.
ENE ——
a6. A TANK
ಒಂದು ಈಕಿ
ಭಾಮಿನಿಸಟ್ಟಿದಿ
ಬಲ ಬಂಲಿದು, ಸಾರಿದರು ಪೂ
ಗೊಳನನಾ ಚಂಡಾಂಕುವಿನ ಮೆ
ಯ್ದ ಳದ ರಾಡಿಯ ಜೋಡಿಯಧ್ದೂ-ಶ್ರಮದ ಭಾರದಲೀ. |
ತ್ರಿಗೊಳನ ತಂಪಗಿವ ತೆಸ್ಟೈಯ
ತೊಲುಲಿತೆಯ, ತಾವರೆಯ ತನಿ ಪರಿ
ಮಳೆದ ವಿಸರದ ಹಸೆರದಲಿ ಶೀಡಿದುದು ತಂಗಾಳಿ. || 161 ||
9
A PALACE
ಮೊಲಕಿವ ಮಲೌದುಂಬಿಗಳ ಸೊಗಬನ
ಸೆರಬಿಗಿಲೌದರು. ತಮ್ಮೊಳೊಬ್ಬೊ
ಬ್ರರ ನಿರೀಕ್ಷ, ವಾರಿ-ಕೇಳಗೆ ಮಾಡಿದರು ಮನವಾ. || 162 |
ಪ. ಪೂಗೊಳನಂ ಆ. ಜೋಡಿಯ ಅಧ್ಧ್. ತಂಪು ಅವ. ಟೀ. ಬಜ (ದಾರಿಸ
ರು) ... ಚಂಡಾಂಕುವಿನ ಮೆಯ್-ರುಳದ ರೂಾಡಿಯ (ಭಾರದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ) ಜೋಡಿಯ
| (ಅದಲ ಜೋಡಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ) ಅಧ್ಗಿ-ಶ್ರಮದ ಭಾರದಲ್ಲಿ. ಹಸರದಲಿ ಶೀಡುವ ತಂಸಾಳಿಯನ್ನು
ವರ್ಣಿಸುತ್ತಾನೆ ಅದು ಯಾತಜಿದು ಅಂದರೆ ಶಿಳಗೊಳನ , , .. ತೊಬಿಲಿಕೆಯದೂ ತಾವರೆಯ
ದಡ: (ಮಾಯೋಣೋ? ಎ೦ತ) ತನ್ಯೊಳ್ಗೆ ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿ. ಬಐಲಿದು
ಎ೦ದಬದ್ಧಂ, ಬಲ್ಬು ಎಂದು ಶುದ್ಧಂ; ಹೊಸಸನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬಟಿಲಿ ಎನ ತಕ್ಕದು.
ಇಪ ಜಾರ ಆಜ ಮಾ 1
87.೬ PALACE
ಒಂದು ಅರಮ
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟದಿ
ನೀಲ-ರನ್ನಂಗಳಂ ನೆಲೆಗಟ್ಟು, ವಳಕುಗಳ
ಸಾಲೆಸೆವ ಭಿತ್ತಿಗಳ್, ವಜ್ರದೊಳ್ ಘಂಬಂಗೆ
ಳಾಲಲಿತ-ಪಜ್ಞೆಗಳ ತೊಲೆ, ರನ್ನಯೋದುಗೆಗಳು, ಪ್ರವಾಳಂಗ
` [ಳಂದಾ|
ಮೇಲೆಸೆವ ಹಂತೆಗಳ್, ತೋರ್ಪ ನವ-ಪುಪ್ಯರಾ
ಗಾಲಿಯಿಂ ಸವೆದ ಬಾಗಿಲ್ ಪೊಂಗದಂಗಳಂ;
ನೇಲಲಚ್ಞ ರಿಯಾದುದರಮನೆಯ್ಯ, ಬಲು ಯುಕ್ತಿಯಿಂದ ನಿರ್ಮಿತಮಾ
[ಗಿರೇ. || 168 ||
ಪ. ಕಂಬಂಸಳೆ, ಅಲಲಿತ. ನವೆ-ಫಪ್ನೂರಾಗ-ಆಲಿಂಯಿಂ. ಟೀ. ನೆಲೆಗಟ್ಟು ಎಂದು
ಮೊದಲಾದ ಕರ್ಫ್ಪ್ರಸಳಿಗೆ (ಅಲ್ಲಿ) ಇದ್ದವು ಎಂಬ ಕ್ರಿಯೆ ಊಹಿಸಿ ಹೊಳ್ಳ ಬೇಕು. ನೀಲ-ರಂನಂ
ಸಿಂ (ನಿರ್ಮಿತಮಾದ). ಸನೆದ (ಮತ್ತೆ) ಪೊಂಗದಂಗಳಿಂ (ಕೂಡಿದ್ದಾದ) ಬಾಗಿಲೆ.
A PALACE
ವಿಸೆದವಲ್ಲಲ್ಲಿ ವಾಸ್ಮು-ಕ್ರಮಂಬಿಡಿದು ರಂ
ಜೆಸುವ ಮಜ್ಚನ-ಕಾಲೆಯುಂ, ಸೂಪ-ಕಾಲೆ, ಕೋ
ಭಿಸುವ ಭೋಜನ-ಶಾಲೆಯಾಮಂತ್ರ-ಕಾಲೆ, ನರ್ತೆನ-ಕಾಲೆ, ವಹ್ತ್ಯ-
[ಶಾಲೇ, |
ಮಿಸುಪ ಹಯ.ಕಾಲೆ, ಗಜ-ಶಾಲೆಯೋಲಗ-ಕಾಲೆ,
ಸ ಗೀತ-ಕಾಲೆಯೊಪ್ಪುವ ಶಕಯನ-ಶಾಲೆ; ಬಾ
ಬಸಲರಸುರೀವಿಗುಳ್ಳನಿತು ಕಾಲೆಗಳೊಪ್ಪಿದವು ರಂನ-ರಂಜನದೊಳೂ.
| 164||
ಪ. ಭಾವಿಸಲೆ ಅರಸು-ಠೀವಿಸೆ ಉಳ್ಳ ಅನಿತು. ಟೀ. ಕ್ರನುಂ-ಪಿಡಿದು.
ಸಕಲ ಕೋಶದ ಗೃಹಂಗಳ್, ಶೈಲ-ಘೃುತ-ಗುಡ-
ಪ್ರಕರ-ರಸಭಾಂಡದುಗ್ರಾಣದೊಳ್ಳುನೆಗಳುಂ,
ಸುಕರ-ಧಾನ್ಯದ ಕಣಚಗಳ್, ಸರ್ವ-ವಿನಿಯೋಗದವರಿಪ್ಪ ಚಾವಡಿ
[ಗಳೂ; |
ಪ್ರಕಟತರ-ತರು ಅತೆಗಳಂ ರಂನಜಗಲಿ-ರ
ಮ್ಯ -ಸರಓ-ಕೃೃತಕಾದ್ರಿಗಳು ತರತರದೊಳರ
ಲ್ವಕ್ಳಂಕ್ ಹೇಲ್ಸ್ ಈ ವನಂ ಮೆಲುಕಿದುದನಿತು ಲೋಕದ ವನಮ
[ನುಖಿ3 ಜಜಿತಿಯುತಾ. || 165 ||
ಪ. ರಸಭಾಂಡದ ಉಗ್ರಾಣದ ಒಳ್ಳ್ನೆಗಳುಂ. ತರಡೊಳೆ ಇರಲೈ, ಅಕಳಂಕ (ಅಕ
ಛಂಕನಾದ ಶಿಪ್ಪುನೆ), ಕೇಳಿ! ಟೀ. ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಚಾನಡಿಸಳೊಳಸೆ ಬರೆದ ಚೆತ್ರಸಳನ್ನು ವ
ರ್ಣಿಸುತ್ತಾನೆ; ಅವು ಒಂದ ವನದ ರೂಪಾಗಿನೆ; ಹ್ಞಾಸಂದರೆ ರನ್ನಜಗಲಿಸಳೂ ರಮ್ಯಕವಾ
ದ ಸರಸಿಸಳೂ (ಕೂಡ ಬರೆದಿರುವ) ಕೃತಕ-ಅದ್ರಿಗಳು ಪ್ರಕಟತರ-ತರು ಲತೆಸಳಿಂದ ತರತರ
ದೊಳೆ ಇದ್ದ ವು.
ತರತರದೊಳೆಸೆವ ಬಾಗಿಲ ಗೋಪುರಂಗಳೊಳ್
ಕರುವಿಟ್ಟ ಪುತ್ತಳಗಳಂ, ಭಿತ್ತಿಭಿತ್ತಿಯೊಳ್
ಗ್ ಗೆ)
ಬರೆದ ನಾನಾ-ತೆಲದೊಳೆಸವ ಜೊಂಜೆಗಳಂದ, ಕಸ್ಕೂರಿ-ಕುಂಕುಮ
[ದೊಳ |
9*
68 THERE ARE THINGS THAT HAVE NO PARALLELS
ಪೊರೆದ ಸಾರಣೆಗಳಂ, ಹಾರಣೆಗಳಿಂ, ಚತ್ರ
ತರ್ ಜಲ್ಲಿ ಕನ್ನ! ಡಿ ಕಲಸ ಮುತ್ತುಗಳ
ಪರಿಯ ರನ್ನ ಗಳ ಕುಚ್ಚು ಗಳ ಮೇಲ್ವಃ ಈ ಬೈನಿಂ ಕರಂ ಚೆಲ್ಹಾದುದೂ.
| 166 ||
ಟೀ. ಮುತ್ತುಸಳ (ಮುತ್ತೆ) ಪರಿಪರಿಯ ರನ್ನುಗಳ ಕುಚ್ಚು ಸಳ (ಕೊಚ್ಚು ಸಳ ಎಂತಲೂ
ಸರಿ). ಆದುದು ಎಂಬರತ್ಕೈ ಅರಮನೆ ಎಂಬುದು ಕರ್ತ್ಯ; ಆದುದು ಎಂತ ಆಜ್ಞ ಹಂತಿಸನ್ನ
ಡವಲ್ಲ್ಯ ಸೂ. 242.
ಬಾಗಿಲ್ಲ ಳಾಬಿತಿಸೆದವರಮನೆಗೆ, ಹೇಮ-ಮಯ
ಮಾಗಿ ತೋರ್ಪನವು; ವಿಕಾಲಂಗಳಂದವಜಖುವಲು
| ಮೇಗೆ ಮುಗಿಲಂ ಮುಟ್ಟುವುಪ್ಪರಿಗೆಗಳ್ ಮೆರೆದವಾಯಿ, ಮಣಿ-ಖ
[ಿತಮಾಗೀ,; |
ಭೂ-ಗಗನ-ಪಾತಾಳಿದರಮನೆಗಳಿದಜುತೊಡನೆ
ತೂಗೆ, ಸರಿ ಬಾರವೆಂದೆಲ್ಲರುಂ ಸೊಗಯಟ್ದರ್. | 167 ||
ಗ್ರ ಬಾ? ಆಜು ಎಸೆದವು. ಮನೆಸಳ್ಳೆ, ಇಡಣಶೊಡನೆ ತೂಗ ಸರಿ ಟೀ. ಸಸನ
| ದಲ್ಲೂ ಪಾಶಾಳದಲ್ಲೂ ಅರಮನೆಸಳವೆಂತ ನೆನಸುವದು ಕನಿಸಳ ee ಈ ವಿಪ
ಯದಲ್ಲಿ ಹ ನಕ್ವರೂ, ಕವಿಶ್ಸ್ಪೆಂತ; ತಪ್ಪು ಹೊಲೀಸಲೂಸದು. ಆದರೂ ವಾಸ್ತವ
ವಾದ ಪ್ರಮಾಣವೇ ಕೆ ಶ್ರೇಷ್ಟ. ದಲ ಅವಣ ಅವಲಂ ಬರಕ್ಕೆ ಸೂ. 96; 110,
38. THERE ARE THINGS THAT HAVE NO PARALLELS
ಏನೂ ಈಡಾಗದದು
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ
ಸರಿಯೇ ಸೂರ್ಯಗೆ ಕೋಟಿ ಮಿಂಚುಜಬುಯಿಗಳ್? ನಕ್ಷತ್ರಮೆಪ್ಟಾ
[ದಹಂ
| ದೊರೆಯೇ ಚಂದ್ರಗೆ? ಜೇವ-ರತ್ಪತೆಣೆಯೇ ಮಿಕ್ಕಾದ ಪಾಪಾಣವಾ| |
FIRE IN AN ARMY 69
| ಉರಗೇಂದ್ರಂಗೆ ನಮಾಧುವಿ 281 ಸುಪರ್ಣಂಗೀಡೆ ಹಾಹಾಳಿ? ಸ |
| ಸ್ಪ್ರೆಗುಪ್ಪಂ ಸರಿ ಮಾಲ್ಬಿರೇ? ನರನೆಲ್ಯೂ ಕೇಕ್ಟೋಪುದೀ ಬುದ್ಧಿಯಾ!
(168 /
ಪ. ಪೂಪಾಣಿಂ? ಆ. ಟೀ. ನಕ್ಷತ್ರಂ ವಿಷ್ಟು ಆಡಡಂಇ , ,. ಆದೊಡಂ (ಒಡೆವ
ಅಡೆ = ಅರೆ).
ಅ ೨ ಇ. 22 2 13322
39. FIRE IN AN ARMY
ಒಂದು ಪಡೆಗೆ ಕಿಚ್ಚು ಬಿದ್ದದು
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಛಿದಿ
ಛತ್ರ ಚಾಮರ ಹರಿಗೆ ಹಕ್ಕರಿಕೆ ಹಲ್ಲಣ, ವಿ
ಚೆತ್ರದ ಪತಾಕೆ ಬೀಗುರಿ ಬಂಧ ಬೀಸಕ ತ
ನುತ್ರ ರಂಜೆಕೆ ಪಾಠ ವಕ್ರ ವಾಹನ ವಾದ್ಯ ಕೆಯ್ದು ಬತ್ಕಳಕೆ ಬಂಡೀ |
' ಪತ್ರ ಬಂಧುರ ಬಾಣ ಕೋದಂಡ ರಥ ರಥಾಂ
ಗ ತ್ರಿವೇಣಕ್ ಯುಗಾಕ್ಷಂಗಳುರಿಗೊಳೆ, ಪಾಂಡು
: ಪುತ್ರ-ಸೇನೆಯೊಳೆಲ್ಲರುಂ ಬೆದಬೌದರ್, ಸೆಟ್ಟು ಹೆದಬ್ದರ್ ಡಿಯು
[ಮಿಬೆಗೇ. | 169 ॥
ಟೀ. ಉರಿಸೊಳೆ (ಉರಿಸೊಳಲಾ?) ಎಂಬದು ಛತ್ರ ಎಂಡು ಮೊಡಲಾದ ಕರ್ಶ್ರುಸಳಿಗೆ
ಕ್ರಿಯೆ. |
ಹೊಗೆಹೊಗೆದು ಹೊಗೆ, ಸುತ್ತಿ ಹೊಗಲು..ದೆಸೆದೆಸೆಗಳುಂ
ಮೊಗೆಮೊಗೆದು, ಮೊಗಬ್ಬ ಪಲ ಮೊಗದೊಳವ್ಹಾಳಒಬ, ಪುಟ
ನೆಗೆನೆಗೆದು, ನೆಗಬ್ಬ ಸೋನೆಗಳಾಗಿ ಸುರಿವ ಗಿರುಗಿಡಿಗಳ ತುಪಾಠ |
[ದಿಂದಾ |
70 A BATTLE
ಹಂ ಗನೆ ಹೊಗುವ ಜ್ಞಾಲ-ಮಾಲೆಗಳ
ಭುಗಿಭುಗಿಲ್ಲು ಗಿಲೆಂದು ಡಾವರಿಬ, ಬೀವರಿಬ,
ತಗುತಗುಬ್ಬು, ತಗುಲಿ ಲ್ಲರಂ ದಶಿಸ ತೊಡಗಿದುದು ದಳು ನರನ
[ಬಲಬೊಳೂ. || 170 |
ಟೀ. ಜಿಸೆಜಿಸೆಸ್ಳುಂ ಎಂದು ಮುಂಶಾದ ಇಜೆಲ್ಲಕ್ಸೆ ದಳ್ಳುಜ ಎಂಬದು ಕರ್ತ್ರೃ. ನರಂ |
ಅರ್ಜುನಂ. ನೆಸಣ್ಜ, ತಸುಯ್ದಿ ಎಂಬನ್ಗಿ ಶಿಲತ್ಸ್ ಅದೆ.
ಕಟ್ಟು ಗ್ರ-ಕೋಪ ಪದಿಂ ಮುಳದಂದು ರಾಘುವಂ
ತೊಟ್ಟ ಬಾಣದ ಮೊನೆಯ ಖಲ ರುಳಕ್ ಈ
ಣೆ ಯ ಬಡಿಮಿಡಿಗೊಂಬ ಸಾಗರದ ಜೇವಾಳಿಯಂತೆ, ಪಾಂಡವನ
We ಸೇನೇ |
೯
ಬ್ರ ಸುಡುವನಲ-ಧೂಮ-ಜ್ಪಾಲೆಗೊಡನೆ ಗೋ
ಟ್ರ ಹೊದಕುಳಗೊಂಡು, ಹೊರಳುತಿರಲುಭ್ಛೈಗಂ
ಬ್ಬ ಪಾರ್ಥಂ, ಚಿ ಭರತ, ಅದ್ರ ತೂ ಪಾವಕನುಯುಜೆ
[ಗೇ 171॥
ಪ. ಸುಡುವ ಅನಲ. ಹಸ್ಬುಕೆಗೆ ಒಡನೆ. ಇರಲಿ, ಉಜ್ಜೆ ತ್ಸೆಸ್ಂಬಟ್ಟು. ಜೀವ-ಆವಳ.
ಟೀ. ರಾಘುವಂ ರಾಮಂ; ಇವನು ಲಂಕಾಬೀಪದ ಈಚೆಯ ಸಾಗರವನ್ನು ದಾಟುವದಶ್ಶಿ ೦ತ
ಮುಂಚೆ ತಡೆವ ಸೂಸರಕ್ವೆ ಮುಳಿಡು, ಅದಣಯೊಳಸೆ ಒಂದು ಉರಿಬಾಣ ಎಸೆದಾಗ ಸಾಸರಕ್ಟ್ರಾ
ಅದಖೊಾಳಗ೧ಣಂ ಚ ಬಹಳ ಕಪ್ಪ ಬಂತಂತೆ; ಹ್ಯಾಗೋ; ಹಾಗೆಯೆ ಆ ಸೇನೆ.
40. A BATTLE
ಒಂದು ಕಾಳಗ
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟುದಿ
| ಧರಣಿ-ಮಂಡಲಮಂ ಚತುರ್ಬಲಂ, ಶಿಶ್ಚಂತ-
ಸರಣಿ-ಮಂಡೆಲಮಂ ಧ್ವಾಜ- ಸಲ -ಚಾಮರಂ,
ತರಣಿ-ಮಂಡಲಮಂ ಚಮೂ-ಪದ- ಹತೋದ್ದೂತ-ರೇೇಬ-ವ್ರಜಂ
_ [ಮಕೆಸುಕಲೂ; ॥ 172 |
A BATTLE
ಅರ್ಬುದ-ಗಜಂ ಪತ್ತು ಕೋಟ ಸು-ವರೂಧಮೆರ
ಡರ್ಬುದ-ತುರಂಗಮಂ ಹೂಡಿದ ಪದಾತಿ ಮೂ
ಉರ್ಬುದಂ ಜೋಡಿಸಿದುದಾಹವ-ಪ್ರೌಢರ್ ಸುಬುದ್ಧಿ ಮೊದಲಾದ ಭ
[ಬರೂ. || 178 ॥
ಪ. ಜೋಡಿಸಿದುದು; ಆಹವ-ಪ್ರೌಢಶಿ. ಟೀ. ತುರಂಗಮಂ ಎಂಬದು ಪ್ರಥಮ.
ಚಿತ್ರ-ಕೋಭಿತಮಾದ ಮಣಿ-ಮಯ-ವರೂಢಮಂ
ಚಿತ್ರಾಂಗದೆಯ ತನೂಭವನಡರ್ದಂ; ಕೂಡೆ
ಚೆತ್ರಮಾದುದು ಸಮರಮೆರಡು ಧನ ಚೂಣಿ ಸಂದಣಿನಿತುರವಣೆ
[ಯೊಳೂ; |
ಮಿತ್ರ-ಮಂಡಲವನೊಡೆದೆಯ್ದುವತಿ-ಭರದಿಂದ
ಮಿತ್ರ-ಭಟರಂ ತಾಗಿದರ್ ಕಡುಗಲಿಗಳಾಗ
ಮಿತ್ರ-ಭಾವದ ನೇಹೆದಿಂದೆ ಮಜುಗದೆ ಮಾಣವಂಭೋರುಹಂಗಳೆ
[ನಲೂ. || 174 ||
ಪ. ಸಮರಂ; ಎರಡು. ಮಂಡಲವಂ ಒಡೆದು ಎಯ್ದುವ. ಕಡುಸಲಿಸಳೆ; ಆಸ. ಮಾ
ವು ಅಂಭೋ-. ಟೇ. ಚೆತ್ರಾಂಗಜಿಯ ತನೂಭವೆಂ- ಅರ್ಜುನನ ಹೆಂಡತಿಯಾದ ಚೆ
ಶ್ರಾಂಗಜಿ ಎಂಬವಳ ಮಗನಾದ ಬಭ್ರುವಾಹನಂ. ಅಂಟೋರುಹಂಸಳೆ ಮಿತ್ರನ (ಸೂರ್ಯನ)
ಕಪ್ಪವ ನೋಡಿ ಇವನ ಮೇಲೆ ಠಾವು ಪಡುವ ಮಿತ್ರ-ಭಾವದ ನೇಹದಿಂದೆ.
ತೇರ ವಂಗಡದ ಜರ್ಜಾ-ರವಂ, ಗಜದ ಘಂ
ಟಾ-ರವಂ, ಹಯದ ಹೇಪಾ-ರವಂ, ನಡೆವ ಸೇ
ನಾ-ರವಂ, ವಾದ್ಯದ ಮಹಾ-ರವಂ, ಬಹೆಳ-ಕಹೆಳಾ-ರವಂ, ಸೆಂಗಡಿ
[ಬಿದಾ |
ಜ್ಯಾ-ರವಂ, ಭಟಿರ ಬಾಹಾ-ರವಂ, ದಂದ ಬಂ
ನತರ ೭ ಹಹನ ಎಂತಾ ದಾಮ.
72 A BATTLE
ಬಾ-ರವಂ, ರಣ-ಕಲಕಿಲಾ-ರವಂ, ಪಟಿಹ-ಢ
ಹ್ಛ್ರಾ-ರವಂ, ಪುದಿದ ನಾನಾ-ರವಂ ವಿಗತಿ-ಕಶೋರಮಂ ತೀಐತಂ
[ದೂ. | 1751
ಟೀ. ಕಠೋರಮಂ ಎಂದು ಕಠೋರಮಾಗಿ ಎಂದೆನ ಬೇಕು. ಸೂ. 128.
ಬಂಧ ಬೀಗುರಿ ಛತ್ರ ಚಾಮರ ಪತಠಾಕೆಗಳ್
ಸಂದಣಿಬ, ಗಗನಮಂ ಮುಸುಕಲ್ರೆ, ತವೆ ಮೂಡಿ
ದಂಧಕಾರಂಗಳಂ ಹೌಡಿಬದವು ರತ್ನಾಭರಣ-ಕಾಂಶಿಗಳ್ ಭೂಪರಾ; |
ಈೆಂಧೂಳ್ ಅಡರ್ದು, ನಭಮಂ ಮುಸುಕಿತಾಗ ಸುರ
ಬಂಧು-ಪ್ರವಾಹಮುತ್ತುಂಗ-ಕೋಣಾಚಲದ
| ಬಂಧುರ-ತೆಟಿ-ಪ್ರದೇಕದೊಳೊಪ್ಪುವಜ್ರರದ ನಿಧಿಯೆಂಬ ತೆಬಿನಾ
(ಗಲೂ. |) 176 1
ಪೆ. ಮುಸುಕಿತು; ಆಗ. ಪ್ರವಾಹೆಂ ಉತ್ತುಂಸ ... ಪ್ರದೇಕಡೊಳೆ ಒಪ್ಪು-ವಜ್ಜರದ.
ಟೀ. ಕೆಂಧೂಳಿ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಉತ್ತುುಂಸ-ಕೋಣ-ಅಚಲದ೦ಶಾ೦ಖಿತು; ದಲಿ ತಟಿ-ಪ್ರದೇಶ
ರೊ ಸುರಸಿಂಧುಪ್ರವಾಹಂ ಬಪ್ಸುವಜ್ಞಿರದ ನಿಧಿಯಿಂಬಂತೆ ಹರಿದಂತಾಲಖಉತು. ಸುರಸಿಂಧು
ವೆಂಬ ಆಕಾಶದ ಸಂಸೆಯೆಂಬದು ಕವಿಶ್ಸ್ದ ವಾಸ್ತ ವೆವಲ್ಲದುದೂ ಅನುಚೆತವೂ ಆದ ಉಪಮೆ.
ಇಂಥಾದನ್ಯು ಸಶ್ವವಿಸ ಳು ತ್ಯುಜಿಸುವವು.
ಚೂಣಿಯೊಳ್ ಜಬೆರಬ್ಕ ಪೊಯ್ಬಾಡಿದರ್ ತಮತಮಗೆ
ಬಾಣ ತೋಮರ ಪರಕು ಚಕ್ರಾ ಮುದ್ಗ ರ ಪೃ
ಪಾಣ ಡೊಂಕೇಿ ಕುಂತ ಸುರಗಿ ಕಲ್ಕಹ ಕ, ಮೊದಲಾದ ಸೆಯ್ದುಗ
[ಳೊಳೂ; |
ಸೊಣಮಿಲ್ಲದೆ, ಚಾರಿ-ಚಳಕ-ಚಾಳೆಯ ಚದುರ್-
ಪಾಣಿ-ಲಾಘುವ ಪಂಥ ಪಾಡುಗಳನಯಬ್ದು, ಬಿಂ
ನಾಣದಿಂ ಘಾಯಗಾಣಿಬದರತಿ-ಬಲರಲ್ಲಿ ನಾನಾ-ಪ್ರಹಾರದಿಂದಾ.
| 1771
BHIMA ON A TOUR OF SPOLIATION 73
ಪ. ಘಾಯ-ಗಾಣಿಸಿರರ ಅತಿ-ಬಲರ ಅಂ... ಟೇ. ಹೇಟಂದಕ್ಲೈರುಗಳೊಳು (ಕೈೈಡುಸ |
೪೦ದ, ಸೂ. 185) ತಮತಮಗೆ ಪೊಯ್ದು ಆಡಿದರೆ. ಲಾಫುವ (ಮತ್ತೆ) ಪಂಥ ಪಾಡುಗಳಂ
ಅಜಂದು.
ತೂಳಿಬದರಾನೆಯಂ ಹೋದರುರವಣಿಬ ದು
ವ್ಹಾಳಿಬಿದರುಭ್ಬದ್ದು ರಾವುತರ್ ತೇಜೆಯಂ;
ಹೇೊಳಿಬದೆರಾಹೆವದ ನಾಟ್ಯಮಂ ರಂಗಡೊಳ್ ಚಟುಳ-ಪಟು-ಭಟ-ರ
[ಥಿಕ್ರೂ; |
ಏಿಲಾಬದರಾಳ್ಲನದ ಪಂಥಮಂ ಕಾಲವರ್;
ಬೀಲ್ಬದರಹಿತೆರಂ ಪೊಯ್ದಾಡಿ; ತಲೆಯಂ ನಿ
ವಾಳಬದರಾಳ್ಬಂಗೆ, ಈೆಯ್ದುಗಳ ಹೋರಟೆಯ ಖಣಿ-ಸಟಲ-ರಭಸದಿಂ
[ದಾ. (| 178 ||
ಪ. ಜೋದರ; ಉರವಣಿಸಿ.
ಎ ಎರಾ ತಮ ದಡ
41, BHIMA ON A TOUR OF 8008181710೫ (DIGVIJAYA) FOR THE
INTENDED KING-SACRIFICE (RAJASUYA) OF YUDHISHTHIRA
ಭೀಮನು ಯುಧಿಷ್ಠಿರನ ರಾಜಸೂಯಕ್ಕಾಗಿ ದಿಗ್ರಿಜಯ ಮಾಡಿದ್ದು
ಭಾಮಿನಿನಟೈದಿ
ಆಳು ನಡೆದುದು ಚೂಣಿಯಲಿ; ಗೋ
ಪಾಳನೆಂಬನ ಮುಖ್ಯೆ, ತೆತ್ಮುದ
ಹೇಲಲಜಾಯೆನು ಸಂಖ್ಯೈಯನು. ಮುಂದತ್ಕಪಾಳಕನಾ |
ಜಾಳಿಬದನಾ ಸಾಶಿರಾಜನ
ಧಾಳಯಲಿ ಕೊಂದನು; ಸುಪಾರ್ಶ್ವನ _
ಮೇಲೆ ನಡೆದನು; ಗಯನ, ಮಾಷ ಗೆಲಿದನಾ ಭೀಮಾ. || 179 ॥ We
ಲ
14 BHIMA ON A TOUR OF SPOLIATION
ಟೀ. ಭೀಮನು ಗೋಪಾಳ ಮುಂತಾದ ರಾಜರನ್ಯು ಅಧೀನ ಮಾಡುತ್ತ ಬಂದನು. ಮುಂ
ಡೆ ಅತ್ತಪಾಳಕನ ಎಂತ ಛೇದಿಸ ಜೀಕೆಂಬಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ (ಈ ಹೆಸರಿನೊಬ್ಬ ರಾಜನಿದ್ದನೋ?
ನಾವಜಯೆವು).
ನಡೆದು ಮುಂದೆ, ವಿದೇಹನನು ಸದೆ
' ಬಡಿದು, ಮತ್ತೆ ಕರಾತ-ಉಲವವ
ಗಡಿಬ, ಕಾದಿತನಂತವದಖಹಕೊಳಗೇಯಿ ಮಾನಿಸರೂ |
| ಬಡೆಯರವದಿರ ವಂಗಡವ ಹುಡಿ
ಹುಡಿಯ ಮಾಡಿ, ನಿಪಾಧ-ವರ್ಗವ
ಕೆಡಹಿ, ನಿಪಧನ ಹೊಯ್ದು , ಸೆಳೆದನು ಸಕಲ-ವಸ್ಮುಗಳಾ. | 180 ॥
ಪ. ಕಾದಿತು (ಭೀಮನ ಆಳುಗಳ ಬಲನೆಂತ ಇರಕ್ಕೆ ಕರ್ತ); ಅನಂತಂ ಅದೊ
ಳಗೆ (ಕಿರಾತ-ಬಲತೊಳಗೆ) , .. ಹಒಿದೆಯ5, ಅವದಿರ. ಟೀ. ಅವಡಿರ ಎಂಬಡು ಅಕುಡ್ಸ ಸ
ಅವೆಂದಿರ ಎಂದು ಶುದ್ಧ, ಸೂ, 97, ಕ
ಮಲೆತು ಹಾದಿದ ದಂಡಧಾರನ
ಗೆಲಿದು, ಮಗಧೇಶನ ಗಿರಿವುಹ
ದೊಳಗೆ ಪಾಳೆಯ ಬಿಟ್ಟುದವನಿದಿರಾಗಿ ನಡೆತಂದೂ, |
ದಲುವ ಹೇ೭ಅದನಾತೆನಲ್ಲಿಂ
ದಿಟಲ್ದು, ಕರ್ಣನ ಗೆಲಿದು, ಕಪೃವ
ಸೆಳೆದು ಕೊಂಡದ್ರಿಯಲಿ ಸದೆದನು ಬಹಳ-ವನಚರರಾ. (181 |
ಪ. ಬಿಟ್ಟುದು; ಅವಂ (ಾಮಸಥೇಕಂ) ಇದಿರಾ? .... ಹೇಳಿದನು; ಆತಂ (= ಭೀ
ಮಂ) ಅಲ್ಲಿಂಜೆ (ಗರಿವ್ರಜದಿಂ) , , ಕೊಂಡು, ಅದ್ರಿಯಲ್ಲಿ. ಟೀ. ಡವ ಹೇಟಿದಂ ವಿಲ೦ಬದನ್ಯು
(7ರಿವುಜದಲ್ಲಿ) ಡೆಟಿವಿರಲಿ! ಎಂತ ಹೇಟಿ9ಿದಂ ಎಂಬಂತೆ ಟೀಕಿಸ ತಕ್ವದು; ಹಾಗಂದರೆ ಆನ
ಮಗಧೇಶನು (ಜರಾಸಂಧನೆಂಬವನು ಸತ್ತ್ರಿದ್ದನು) ಶಾಂಶನಾ? ಕರ ಕೊಡಲಿಕ್ಕೆ ಒನ್ಸಿದನಂತೆ.
ಸೂಜಕಿಗೊಂಡಲ್ಲಿಂದ ನಡೆದನು,
ಮಾಂ ಗಂಗಾ-ಸಂಗಮವ; *ೆ
BHIMA ON A TOUR OF SPOLIATION
ಯಾಬಿಲಟಿಯದೆ, ಸಂಧಿಗವನೀಶ್ಟಾರರು ವಠವಾಯ್ದೂ. |
ಹೇ ಬದನನುಪಮದ ವಸ್ಮುವ
ನಾಯಿಸಾವಿರ ಬಂಡಿಯಲಿ; ನಡೆ
ದೇಮ್, ಹೊಯ ನು ವಾಸುದೇವನ, ಪೌಂಶ್ರಕಾಹ್ಪಾಯನಾ. || 189 |
ಪ. ಸಂಧಿಗೆ ಆ ಅವನೀಕ್ಸ್ವೆರರ್ಕು ಸೂ. 186, ಪೌಂಡ್ರಕ-ಆಹ್ಹಾಯನ.
ಟೀ. ಶೂ ವಾಸುದೇವನೆಂಬ ರಾಜನು ಪುಂದ್ರದೇಕದ ಅರಸನಾದದಟಜರಿ೦ದ ಪೌಂಡ್ರಿಕನೆನಿಸಿದನು.
ಪುರವರವನಲ್ಲಿಂದಮೌಲ್ಯದ
ತೆರಳಕೆಯ ಮಾಡಿದನು; ಮೂಡಲು
ಹರಿದು, ಮುಖ್ದು ಸಮುದ್ರಸೇನನ ಸರ್ವಗವತೆಯಲ್ಲೀ, |
ತೆರಳಯಲ್ಲಿಂದಿಂದ್ರಸೇನನ
ನೊರಬಿ, ಭಂಡಾರವನು ಹೇಲಾಬ,
ಮರಳ, ವಂಗನನಪ್ಪಳಸಿದನು, ಲುಬ್ಬಿಕರು ಸಹಿತಾ, ॥ 188 |
ಪ. ಪುರವೆರವೆಂ ಅನ್ಲಿಂದೆ ಅವರೌಲ್ಯುದ. ಮ ಅವಂ (ಭೀಮಂ)
ಎಂದೆ ಹಾಗೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಸರ್ವ-ಕವತೆ.
ಸಾರಲೋಶಿಂತನೆಂಬ ಸಾಗರ-
ತೀರ-ವಾಬಗಳೊಳ ಕುರುವದ ವಿ
ಹಾರ-ಜೋಜೆಗ-ಜೇನ-ಭೋಟಕರನು, ನಿವಾಬಗಳಾ |
ಓರೆ ಬಾಗಿನ ಕುರುವ ಇಟಲಿ ದ
ಗೌರಿಕರನಪ ಪಳನಿ, ಸಿ ಕು
ಹಾರಿಗಳ ಬಹು ಅಾಗೆಯ್ದು. ತುಂಬಿಬದನು ಸುವಸ್ಮುಗಳಾ. 11841
ಈ ಶ್ಲೋಕದ ಟೀಕೆ ಮಾಡಲಿಕ್ಕೆ ಚನ್ನಾ? ಬಾರದಿದ್ದರೂ ಛಾಪಿಸಿದ್ದೇವೆ; ಆದಬನ್ಲಿ ಸ್ಟ್ಲ್ರ
ತಪ್ಪು ಇರುವದು ನಿಶ್ಚಯ. ಸಂಸ್ಕ ತದ ಭಾರತವನ್ನು 2111 ಭೀಮನು ವಂಸರಾಜನ
ನ್ಸೂ ಸಮುದ್ರಸೇನನನ್ನೂ ಚಂದ್ರಸೇ ನನನ್ನೂ ಈಾಮ್ರಲಿಪ್ಪ ನನ್ನೂ ತರ್ವಟಬಾಧಸಪತಿಯನ ನ್ಯೂ
70 BHIMA ೦೫ A TOUR OF SPOLIATION
ಹ್ಹರ ರಾಜನನ್ನೂ ಸೂಸರನಾಸಿಸಳಾದ ಸರ್ವ ಪ್ಲೇಳ್ಭರನ್ನೂ ಜ೦ಖಸ್ಸಿ ಲೌಹಿತ್ಯಪವೆಂಬಣ್ಣಗೆ
ಹೋಗಿ, ಅಲ್ಲಿಯವರಿಂದಲೂ ಕಪ್ಪ ತೆಕ್ಕೊಂಡು, ಇಂದ್ರಪ್ರಸ್ಥಪಟ್ಟಕ್ಕೆ ಹಿಂಬರಿ?ದನೆಂತ, ಸಂಘ
ವಾಗ ಕಾಣಿುತ್ತಡಪ್ಸೇ (11, 29, ಇ. 1095 860.). ಹಾಸಾದರೆಕೆನ್ನಡಕವಿ ತನ್ನು ಕಲ್ಪದ ಕೆಲವು
ಮಾತುಗಳನ್ನು Be ನೆ. ಕುರುವೈ ಕುರುಪುಣಕುಜುಂಬು?
ಧಾಳ ಹರಿದುದು; ಪಂಚಗೌಳವ
ರಾಳವೊಡ್ಡಿಯ, ರಂಧ್ರಜಾಳಾಂ
ದ್ರಾಳಗಳನಪ್ಪಳಸ, ಹೊಡಿನದನು ಮಹಾ-ಧನವಾ. |
ಮೇಲು ದುರ್ಗದ ಪಾರ್ವತೇಯರಿ
ಗಾಳು ಹರಿದುದು; ಸಂದಿಗೊಂದಿಯ
ಕೈಲ-ಗುಹೆಗಳೊಳುಬ, ಒಡಿದನು ಬಹಳ-ಧನ-ಯುತರಾ. || 185 |
ಇದು ಮೊದಲಾದ ಮೂರು ಶ್ಲೋಕಗಳು ಸಹ ಸಂಸ್ಕೃ ತಭಾರತದಲ್ಲಿರವು. ಹ. ರಂಧ್ರ-
| ಜಾಳ-ಅಂದ್ರ (ಅಂಧ್ರು?)-ಆಳಸಳಂ. ಪಾರ್ವತೇಯರು 3ಪರ್ವತಗಳಲ್ಲರುವ ಜನರು. ಸಂದಿ
ಗೊಂದಿ ಐ ಸಂದಿಗಿಂದಿ, ಅಂದರೆ ಬಹಳ ಸಂದಿಸಳ.
| ಅಬುಬದನು ನಾಣಿಯ
ಹುಯುವದಲಿ ಶೊಬ್ಬಿದ ಧನಾಢ್ಯರ
ಮುಬ್ದು, ಮರಳದು, ಕೆಲ ಬಲದಲಾ ದ್ರೀಪ-ಪಾಲಕರಾ |
| ಸೆಜಿವಿಡಿದು, ತನಿ ಸೂಜಕಿಯಲಿ ಪಡೆ
ನೆಜ್ ದಣಿಯಲಾ ಮ್ಲೇಂಛ-ವರ್ಗವ
| ತರದು, ಕೋಧಿವಿ, ತೆಗೆದನಲ್ಲಿಯ ಸಾರ-ವಸ್ಮುಗಳಾ.. | 186 |
ಪ. ನಾನೆಸಳಲಿ ಅಬ್ಬಿಯ... ಟೀ, ಪ್ರಾಸಾಕ್ಸ ರಶ್ಟೇಲುಸುಣಿವಾಗ ಕುಣುವದಲಿ ಎಂತಿ
ರ ಜೇಕು; ನಮಗೆ ಈ ಮಾತಿನ ನಿಕ್ರ ಯವಿಲ್ಲದದಜಿಂದ ನಿಶ್ಚ೦ಶುಸ ಕೂಡದು. ಇದೇ ಮಾತು
| 184ನೆಯ ಕ್ಲೊ ದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬಾರಿ ಅಡೆ. ಮರಳಿದು= ಮರಳ್ಳು. ಹುಡು 1... ೫ಣಿ
ಯಈ (ದಣಿಯೆ) ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಪಡೆ ಕರ್ತ್ಪೃ.
ಆ ಮಹಾಭ್ಲೋಟಿಕ-ಮಹಾಹ್ವಾಯ-
| ಧಾಮದಲಿ ದಸ್ಕುಗಳನೆತಿ-ನಿ
THE INSTABILITY OF THE PRESENT LIFE
ಬ್ಸೀಮಯ-ವನ-ಕರೂಪರನು ತಾಗಿದನು ವಶಿಲದಲೀ,; |
ಹೇಮ-ಮುಕ್ಕಾ-ರಜತ-ಚಂದನ-
ರಾಮಣೀಯಕ-ವಸ್ಕು-ನಿಚಯದ
| ಹೀಮೆಗಳನಾನಲ್ಯೆನಳನಡಿಬದನು ಕಲಿ-ಭೀಮಾ. 11871
ಪ. ಸೀಮೆಸಳಂ, ಆಂ (ಅವನೆಲ್ಲಾ) ಅಜಿ ಯೆಂ, ಅಳವಡಿಸಿದನು. (ಕರೂಪರು) ಕಾ |
ರೂಪರೆಂಬವರು ಪೂರ್ವ ಸಮುದ್ರತೀರದಲ್ಲಿದ್ದ ಒಂದು ಜನಾ೦7 (Bh. IT, 51. ಇ. 1864 860).
ಜಾ
492. THE INSTABILITY OF THE PRESENT LIFE
ಜಿಹಜೇಷಡ ಅಸ್ಜಿರತ್ಪ
ರಸಳೆ |
ಆರು ಹಿತವರು ನಿನಗೆ ಮೂಯಿ ಮಂದಿಗಳೊಳಗೆ?
ನಾರಿಯೋ? ಧಾರುಣಿಯೊ? ಬಲು ಧನದ ಬರಿಯೊ? | ಪಲ್ಲವ ||
ಅನ್ಯರಲಿ ಹನಿಬಿರ್ದ ಅಂಗನೆಯ ಕರೆತಂದು,
ತನ್ನ ಮನೆಗವಳ ಯಜಮಾನಿಯೆನಿಸೆ, |
ಭಿನ್ನವಿಲ್ಲದೆಯರ್ಧ-ದೇಹವೆನಿಸುವ ಸತಿಯು
ಕಣ್ಣಿನಲಿ ನೋಡಲಮ್ಚಳು ಹಾಲ-ವಕದಿ. | 168 || |
|
ಟೀ. ಎನಿಸೆ ಎಂಬದಜ ವರೆಗೆ ಯಾರೊಬ್ಬ ಪುರುಪನು ಕರ್ಫ್ಪೃ. (ಅಂಥ) ಸತಿಯು (ಅವೆ
| ನನ್ನು) ... ನೋಡಲೆ ಅಮ್ಮಳು.
ಮುನ್ನ ಕತ-ಕೋಟ ರಾಯರು ಆಳದಾ ನೆಲನ
ತನ್ನದೆಂದೆನುತ, ಶಾಸನವ ಬರೆಬಿ, |
ಬಿನ್ನಣದ ಮನೆಗಟಲ್ಟ, ಕೋಟೆ ಹೊತ್ತಳವಿಕ್ಲಿ, |
ಚನ್ನಿಗನು ಅಸುವಲ್ಯೆ, ಹೊಲಿಗೆ ಹಾಕುವರು. | 189 | |
|
SPRING-TIME
ಉದ್ಯೋಗ ಮೆವಹಾರ ನೃಪ-ಸೇವೆ ಹುಕಲ-ಗತಿ
ಚುದ್ರತನ ಕಳವು ಪರ-ತಾಪದಿಂದ
ಬುದ್ದಿಯಿಂದಲಿ ಘುಬ್ಬ ಬತ್ಸಿರ್ದ ಅರ್ಥವನು
ಸದ್ಯದರಿಯಾರ್ ಉಂಬುವರು? ಹೇಯು, ಮನುಜ! ॥ 190 |
ತ ಚತು ಉತ್ಫ್ರೋಗ್ ಹೊದಲಾ?: ಪರಶಾಪ ಕಡೆಯಾದವುಸಳಂದ ಬುದ್ಧಿ
ಕೋಕವನು ಗೆಯ್ಯುವರು ಸುತಿ ಸುತರು ಬಾಂಧವರು;
ಜೋಕ್ ತಪ್ಪಿದ ಬಟೌ್ಕ್ ಅರ್ಥ ವೆರ್ಥ. |
ಲೋಕದೊಳು ಘುಖ್ಬರ್ದ ಪುಣ್ಯ ಪಾಪಗಳೆರಡು
ಸಾಕಾರವಾಗಿ ಸಂಗಡ ಬಪ್ಪುದಲ್ಲದೆ || 191 |
ಟೀ. ಬಪ್ಪುದು, ಅಲ್ಲದೆ. ಈ ಅಲ್ಲದೆ ಎಂಬದಸ್ಕೆ ಬರುವ ಮಾತು 192ನೆಯ ಕ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ '
ಅಫೆ ಎನ ಬಹುದು; ಅಥವಾ ಅಲ್ಲಡೆ ಎಂಬಡಕ್ಟೆ ಪ್ರಶ್ಥಾರ್ಥ ಕೊಡ ಬಹುದು (ಇ ಅಲ್ವೆ?
ಸೂ. 47). |
ಅಬ್ಬರದ ದೇಹವನು ನಚ್ಚೆ, ನಂಬಿರ ಬೇಡ!
ಸೊಸ್ಮದಲಿ ನೆನೆ, ಕಂಡ್ಣ ಪರಮಾತ್ಚನ! | 192 |
ಟೀ. ಕಂಡು (ನೀ) ಕಂಡಿಯಾ?
I
43, SPRING-TIME
ವಸಂತಕಾಲ
ಭಾಮಿನಿಪಟ್ಟದಿ
| ತೆಗೆದುದಗ್ಗದ ತೆಂಪು; ನದಿ ಸರ
ಬಗಳಿ ತಡಿಯಶಿ ಹಚ್ಚೆ ಯಾದುದು;
| ಹೆಗಲು ಹಾವಸೆ ಹೆರಿದುದೊಕ್ಕರಿಬದುದು ಹಿಮ ಜಲವಾ; |
52716-771117
ಸೊಗಬದವು ನೆಬಿಲುಗಳು; ದೂರಕೆ
ಸೆಗಳಕೆಗಳೇಲ್ದವು; ತಂಗಾ
ಅಗೆ ವಿಹಾರಿಬ, ಮೆಯ್ಯ ತೆತ್ತುದು ಹೊಡೆ ಜನ-ನಿಕರಾ. || 1983 ॥
ಪ. ಹರಿದುದು; ಒಕ್ಕರಿಸಿದುರು. ಹೇ. (ತಂಪೆಂದು) ನದ ಸರರಿಸಳ. ಹಿನುಂ ಜಲ
ವಂ. ಶೆತ್ತುದೆಂಬದಕ್ಕೆ ಸೂ. 288.
ಮೊಲಕೆವ ತುಂಬಿಯ ಗಾಯಕರ, ನಯ-
ಸರದ ಕೋರ್ಣಿಲ-ಪಾಠಕರ, ಬಂ
ಧುರದ ಗಿಳಗಳ ಪಂಡಿತರ, ಮಾಮರದ ಕರಿ-ಘುಟಿಯಾ, |
ಅರಲಿದಂಜುಜ-ಸತ್ತಿಗೆಯ, ಮಂ
ಜರಿಯ ಕುಸುಮದ ಚಾಮರದ ಚಾ
ತುರ-ವಸೆಂತ-ನೃಪೂಲ ನಡೆದನು ಪಾಂಡುವಿನ ಮೇಲೆ. |194/
ಟೀ, ವಸಂತ(ನೆಂಬ) ನ್ಫುಪಾಲ ಕರ್ತ್ಪ. ಅವನು ಯಾತಲ ಯಾಶಅವನು ಎಂತ ಆಜು
ಮುಖ್ಯ ಪಸ್ಟ್ರಿಸಳ ಮೇಲೆ ತಿಳಿಯುತ್ತ ದೆ.
ಫಳತ-ಚೂತದ ಬೀಬ್ಬುಗಳ, ನೆಲಕ
ತಳತಕೋಣೆಯ ಹೆಂಪುಗಳ, ಪರಿ
ದಳತ-ಕಮಲದ ಕಂಪುಗಳ, ಬನಬನದ ಗುಂಪುಗಳ, |
ಬಳೆ ಲತೆಯ ನುಣ್ಬುಗಳ, ನವ-ಪರಿ
ಮಳದ ಪವನನ ಸೊಂಪುಗಳ ವೆ
ಗ್ಗಳಕೆ ರುಳನಮಿಬಿ, ಹೊಯ್ದು, ಸೆಳೆದುದು ಜನದ ಕಣ್ -ಮನವಾ.
| 195 ||
ಟೀ, (ಅಂಥಂಧವುಗಳ) ವೆಸ್ಗಕೆ ಎಂತ ಕರ್ತ.
80 A THUNDER STORM
ಪಸರಿಬತು ಮಧುಮಾಸ; ತಾವರೆ
ಯೆಸಳ ದೋಣಿಯ ಮೇಲೆ ಹಾಯ್ದವು
| ಕುಸುಮ-ರಸದುಬ್ರ ರದ ತೊಜುಕಿಯನು, ಹೂಡಿ, ತುಂಬಿಗಳೂ; |
ಉಸರೊ ಜ್ ತುಪಾರದ
ಹೆಸ ಸಜಿತೊಳದ್ದವು ಹೊಂಚೆಗಳು, ಹಗ
ಲೆಸೆವ ದಂಪತಿವಕ್ಕಿ, ಸೂರಸೆ, ರಾಜಹಂಸೆಗಳೂ. || 196 ||
ಅ. ತುಂಬಿಗ್ಳು ಕೂಡಿ, ಶಾವರೆಯೆಸಳ (ಶಾವರೆಯೆಸಳೆಂಬ) ದೋಣಿಯ ಮೇಲೆ (a
ದ್ದು) |. ಕೊಲಅರಿಯನು ಹಾಯ್ದವು. ಟೀ. ಒಸರೊವ ಒಸರುವ.
ಹಗವ ಹೊರೆದುದು ಬಹಳ-ಪರಿಮಳ
| ದೊಗುಮಿಗೆಯ ತಂಗಾಳಿ, ವನ-ವೀ
ಥಿಗಳ ವಳಯವ ಹೊತ್ತು ಮರಳದುದಿಲ್ಲ ANS. | 1971
ಟೀ. ಮರಳದುದು ಇಲ್ಲ (ಎ ಮರಳಲ್ಲ) ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಸಹ ತಂಗಾಳಿ ಕರ್ಫ್ಪ್ಯ.
ಮು A
44, A THUNDER STORM
ನಿಡಿಲೂ ಗಾಳಿಯೂ
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟದಿ
ತುಯುಗಿತೆತ್ತೆತಲುಂ ಪ್ರಳಯ-ಕಾಲದ ಮೇಘು
ಮೆಹುಗುತಿವೆ ಬಬೌಯ ಬಲಿಬಡಿಲ್ಲ ಳೆತ್ಕೆ ತ್ರಲುಂ
ಈಲುತಿವುತದೆ ಬಿಬುಗಾಳ ಧೂಳ್ಳಳತ್ತ ತ್ರ ಲುಂ ಶತ ತ್ತಲೆಗಳಟ್ಟಣಿಬವೇ; | |
ಜತಿಯ ಬಾರದು ಲ್ವ; ಮಲತಿದು, ಕಣ್ಣೆಯತಿಯೆ, ದಿ
ಸ್ಟ್ಟ್ೌಯ ಬಾರದು. ಮಹಾದ್ಭು ತಮಿದೆತ್ತೆ ಎ ಹಗ
ದೆಜಕಿಯನೇ ಕ ಬಸ ಸೈನಿಕ್ಂ ಬಂದಾ ನಭೋತ್ಸುತಕ್ಕೇ,
1 1981
SUN-RISE 81
ಸಿದಿಲ್ಲಳೆ; ಎತ್ತೆತ್ತಲುಂ .... ಧೂಳ್ಗಳೆ;
A ಇಟ್ಟಣಿಸಿ ಇ 11 ಶ್ಚ ಅಜಯ. ಜಗದ ಎಜಿಯನೇ. ನಭನಿ-
45, SUN-RISE
ಸೂರ್ಯೋದಯ
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಛೈದಿ
ಬೆಳಗುಜಾನಗೋಟ್ಗಳುಲಿದವೇನ್ ಎಂಜಿನೂ? |
ಇಂದಿರನ ದೆಸೆ ಕೆಂಪು ಮೂಡೆ, ಕತ್ಕಲೆಯೋಡೆ,
ಮಂದಾನಿಲಂ ತಂಪು ತೀಡೆ, ಭ್ರಮರಂ ಪಾಡೆ,
ಬಂದು ಚಕ್ರಂ ಕೂಡೆ, ಸೈರವಂ ಬಾಡೆ, ಕಮಲಂ ಬಿರಿದು ನಗೆಯೊ
[ಳಾಡ್ಕೇೊ |
ಮುಂದೋರ್ವ ಸದ್ಭ್ರಾನ-ಯುಕ್ತಾತ್ಮನೀ ಧರೆಗೆ
ಬಂದಿದಳೆ ನೂಯಿ ಮಡಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆಗಂ ಶೋರ್ಹ
ನೆಂದು ಸೂಚಿಸುವಂದದಿಂದುದಯ-ಕೈಲಾಗ್ರದೊಳ್ ದಿನಪನುದಯಿಬ
[ದನೂ. | 199 |
ಪ. ಜಿಳಸು-ಜಾವೆ-ಗೋಬೀಸಳೆ (ಕೋ-) ಉಲಿದವು. ಈ ಧರೆಗೆ ಬಂಡು, ಇದಕೆ (ಈ
| ಜೆಳಗಿಸೆ) ... ಸೂಚೆಸುವ ಅಂದದಿಂಡಿ ಉದಯ. ಚಕ್ರಪಸ್ತಿ ಸಳು ಹೊತ್ಸಬನಲ್ಲಿ ಕೆಂಕಿ
ಹೊಖೆಸಳೆದೆ ಕೂಡಿ ಬಂದು ಆಡುತ್ತ ವೆ. (ವರ್ತಮಾನದ ಮೇಲೆ ಕೀರ್ತಿಯುಳ್ಳವನಾ?) ಮುಂ
ದೋರ್ವ (ಬರಲಿಶ್ಚಿರುವ).
THREE RIDDLES
46, THREE RIDDLES (SPOON, PEACOCK, NET)
ಮೂಯಿ ಒಗಟಿ
ಶ್ರಿಪದಿ
ಅತ್ಮಲಂಬಲಿಯೊಳಗೆಯಿತ್ತೊಬ್ಬನೈದಾನೆ;
ಅತ್ಕವನೋಡ ಜವನಲ್ಲ; ಅಂಬಲಿಯ
ಸರ್ವ !
ನೆತ್ಲುಂಬನ್ಸೈಯ, ಸರ್ವಜ್ಞ
ಟೀ. ಒಂದು 'ಮೂಲಸ್ರುಂಥೆದಲ್ಲಿದ್ದಂಕೆಯೀ ಶೂ ಒಗಟಿ ಛಾಪಿಸಿದೆ; ತಬ್ಬಿರ ಬಹುದು. ನಾ
ವು ಟೀಕಿಸುವಡೆಂತೆಂದರೆ (ಅವನನ್ನು) ಅತ್ತರೆ ಅಂಬಿಲಿಯೊಳಗೆ ಉತ್ತ (- ಕೊಟ್ಟ, ಇಟ್ಟ
ಯಾವನಾನೊಬ್ಬನು ಐದಾನೆ (ಎ ಇದ್ದಾನೆ; ಎ8. ಐತೆ ಇರುತ್ತದೆ). (ಆದರೆ ಅವನು ತನ್ನಿಂ
ದ ತಾನೇ ಆ ಅಂಬಲಿಯೊಳಗೆ ಹ್ಯಾಗೆ ಹೋಸಲಿಲ್ಲವೋ, ಹಾಗೆಯೇ ಅತ್ಮ ಅವಂ ಅಂದರೆ ಅ
ತಲ ಅಂಬಲಿಯೊಳ?:ನವಂ ಓಡ (ತಿರಿ. ಓಿಡಲಿಕ್ಟೊ) ಜವನಲ್ಲ (ಸಮರ್ಥ ನಲ್ಲ); ಅಂಬಲಿ
ಯಂ ಎಶ್ತಿ ಇತ್ಯಾದಿ. ಇದು ಹೌದೋ? ಅಲ್ಲವೋ? ನಾವಜಿಯಿವು. ಆದರೆ ಸರ್ವಜ್ಞನು ನೆ
ನಸುವದು ಸೌಟೇ ಸರಿ.
ಹೆತ್ತು ಸಾವಿರ ಕಬ್ಬು, ನೆತ್ಲಿಲಾದರು ಬಾಲ,
ತುತ್ನನೆ ಹಿಡಿದು ತರುತಿಹುದು. ಕವಿ-ಜನರ
ಮೊತ್ತವಿದ ನೇಲ! ಸರ್ವಜ್ಞ!
ಟೀ. ಫೆತ್ತಿಲ (ಇನೆಶ್ರಿಯಲ್ಲಿ) ಆದರು (-ರೂ). ಪೊತ್ತಪೆ, ಇದ ಪೇಬಿ ಅಂದರೆ ಪೇಟ
ಅ, ಸೂ. 195; 280 (ವಿಚಾರ).
ಹಲ್ಲು ನಾಲಿಗೆಯಿಲ, ಸೊಲ್ಲು ಸೋಜೆಗವಲ,
ಗಿ ಗಿ ಗಿ ೧
ಕೊಲ್ಲದೆ ಮೃಗವ ಹಿಡಿಯುವುದು ಲೋಕದೊಳ
ಗಿ
ಗೆಲ್ಲ ಠಾವಿನೊಳ. ಸರ್ವಜ್ಞ | 202 ।
ಟೀ. (ಅದಜ) ಸೊಲ್ಲು ಸೋಜೆಸವಾದದಲ್ಲ.
NU ಎ.
UNPROFITABLE, IMPOSSIBLE, AND POSSIBLE THINGS 83
i ದಃ ಲ
ವು ಅರ
49. UNPROFITABLE, IMPOSSIBLE, AND POSSIBLE THINGS
ಪ್ರಯೋಜನವಿಲ್ಲದದೂ ಆಗ ಕೂಡದದೂ ಆಗ ಬರುವದೂ
ರಗಳೆ
ನಾಳವಿಲ್ಲದ ಘಂಟೆ ಬಾಳವಾಗಿರಲೇನು?
ತೋಳ ಬಲುಹಿಲ್ಲದವ ದೊರೆಯಾದರೇನು? |
ಹಾಮಿಭೂಮಿಯು ತನ್ನು ಮೂಲವಾದರೆಯೇನು?
ಬಾವಿಲೀಸದ ಮನೆಯ ಬಲವಂತವೇನು? | 203 |
ಟೀ. ಬಾಲಕ ಈಸದ.
ತಿದ್ದ ಬಾರದ ತೇಜೆಯುದ್ದವಾಗಿರಲೇನು?
ಕದ್ದ ee ಮಾತು ಬದ ದ್ಹವಾದರೆಯೇನು?
ಮದ್ಚನರ್ಯದೆ ಧಾತು 'ಕಿಭಬದ್ದರೇನು? i 204 ||
ಗೊಡ್ಡುದನವಿನ ಕರಯವಡ್ಡವಾದರೆಯೇನು?
ಬಡ್ಡು ಅರಬನ ಬಂಟಿನೊಡ್ಡೊಕ್ಳರೇನು? |
ಹೆಡ್ಡನಾದವ ಬಹಳ ಗಡ್ಡವಿರಿಬದರೇನು?
ಕಡ್ಲಾಯದಂಗಡಿಯಲಿದ್ದು ಫಲವೇನು? || 205 |
ಟೀ. ಬಡ್ಡು ಅರಸಿನ ಬಂಟಂ ಒಡ್ಡು ಒಕ್ಕರೆ ಏನು? ಎಂಬದು ಸಂಶಯದ ಅರ್ಥದ್ದು.
ಉಸು (ಒಸು) ಎಂಬ ಧಾತು ಒಕ್ಕು ಎಂತ ಆಸುತ್ತದೆ ಸೂ. 988.
ಬಕ್ಸ್ಲಿಲ್ಲ ಹಲಾ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲ ಆಲದ ಮನೆಯು,
ಅಕ್ಕ್ಬಿ”ಲ್ಲದ ತವುರು ಇದ್ದು, ಫಲವೇನು? |
ಚೊಕ್ಕ. ಹೆಂಡತಿಯವಳೆ ತಕ್ಕ ವರನಿಲದಿರೆ,
nN ಬ
ಶುಸ್ಕೆ ತುಂಬಿದ ರೊಕ್ಳ್ವಿದ್ದು ಫಲವೇನು? li 206 ॥
ಟೀ. ಅವಳ್ಗೆ ಎಂಬದ್ಲಿ ಶಿಭಲತ್ಸ್.
| 84 UNPROFITABLE, IMPOSSIBLE, AND POSSIBLE THINGS
ಬಡಿಗೆಯಿಲ್ಲದ ಚೆನ್ನ ಕಡಗವಾಗುವದೇನೊ?
ಪೊಡವಿ ಕಡಿಯದೆ ಜೆಳೆಯ ನೆಡುವದೇನೊ? |
ಕಡೆಗೋಲು ಹೊಜಬುತಾಗಿ ಬೆಣ್ಣೆ ತೋಯವದೇನೊ?
ತುಡುಬು ಬಡಿಯದೆ ದನಿಯ ಕೊಡುವದೇನೊ? | 207 ||
ಟೀ. ಡಣ ಮತ್ತೆ 209ನೆಯ ಕ್ಲೋಕದ 2ನೆಯ 4ನೆಯ ಚರಣಿಂಸಳ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಎರಡೆ
ರಡು ಮಾತ್ರೆಗಳು ಕಡಿಮೆ.
ಅಡವಿಯೊಳಗಿಹ ವೇಣು ತಿದ್ದಿದರೆ ಮೆಯ್ಲೊಟ್ಟು
pe ದೊರೆಗಳನು ಹೊಜುತಿವುತಿಹುದು; |
ಬಿಡದೆ ಕುಕ-ಪಕ್ಷಿಯನು ಅಡಗಿಬಿಯೆ ಹಾಲೆಬತಿದು,
ಡನೆ ಹೇರಿದ ನುಡಿಯ ಶಾ ನುಡಿವುದು. || 208 ||
. ಹಾಲೆಳಿದು ಅಡಗಸಿಯೆ, (ಅದು ತನ್ನು).
ಬಡವೆಯಿದ್ದರೆ ಬಂಟ ಬಿಡದೆ ಸೇವೆಯ ಮಾಲ್ಲಿ;
ಮಡದಿ ತಾ ಚಲುವಾಗಿ ಅಡಿಗೆ ಮಾಡುವಳು; |
ಕಡೆಯ ಕಾಲಕೆ ತನ್ನು ಬಾ ಹಿಂಗುವವ
ನೊಡೆಯನನು ಭಜೆಸಲಿತೆ ಮನವಿಲ್ಲದಿಹೆನು. || 209 ||
ಟೀ. ಆದರೆ ಕಡೆಯ ಕಾಲದ ವರೆಗೂ ದೇವರ ಭಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ತನ್ನು ಥೃಢಲುದ್ಧಿ ಹಿಂಸುವ
ವನು (ಒಬ್ಬನು ದೇವರಾದ) ಒದೆಯನನು.
RS
A TOWN
48. A TOWN (MITHILA) AT THE TIME OF THE
MARRIAGE OF A PRINCESS (SITA)
ಸೀತಾಸ್ತ್ರಯಂವರದಲ್ಲಿ ಮಿಥಿಲಾಪಟ್ಟಿಣ ಸಿಂಗರಿಸೆ ಪಟ್ಟದು
ಭಾಮಿನಿಪಟ್ಟದಿ
ಹೇಳದಯ್, ಕುಶ! ನೆರೆದ ಪೃಥ್ವೀ-
ಪಾಳರಿಗೆ ವಿಪ್ರರಿಗೆ ಮಣಿ-ಮಯ
ದಾಳಯಂಗಳು ಸವೆದವಯ್ ಗಾವು್ರದದಹಳತೆಯಲೀ,. |
' ಹೇಳು, ಲವ! ತದ್-ವಳಯದಲಿ ಪರಿ
ಪೊಳಯಾಯ್ದು್ದಖಿಳಿ-ಭೂಮಾ-
ಪಾಳರವರವರುತ್ತಮಾಧಮ-ಮಧ್ಯಮಂಗಳಶೀ. || 210 ||
ಪ. ಕೇಳ್ ಇದ್ಯ ಅಯ್ ಕುಕ! (ಎಂತ ವಾಲ್ವೀಕಿ ಹೇಲುತ್ತಾನೆ). ಸನೆದವು ಅಯ್,
ಗಾವುದ ಅದಕ. ಆಯ್ತು ಉಟ್ದ ಅಖಿಳ, ಉತ್ತಮ-ಅಧಮ.
ಬಲಿದುದನಿತಕೆ ಹೋಟೆ ಪರಿಘಾ
ವಲಿಯ ರಚನೆಯಲಾಳುಮವೇಯ್ಯ
ಹುಲಿಮುಖದ ಮುಗಿಲಟ್ಟಳೆಯ ಸಾಲುಗಳ ಸೊಗಬನಲೀ. || 211 |
ಹ
ಪ. ಬಲಿಡುದು ಅನಿತಕೆ (ಅನಿತರ್ಕೆ, ಸೂ. 114). ಪರಿಘು-ಆವಲಿಯ ರಚನೆಯಲಿ (ಮ
| ತ್ರೆ) ಆಳುನೇಜಖಯ. ಟೀ. ಕೋಟಿ ಕರ.
| ರಚಿಸಿದರು ಬಲೀತೆಡೆಗೆಡೆಗೆ ಮಣಿ-
| ಖಚಿತ-ದರ್ಪಣ-ಕಲಕ-ಕುಶಲೋ
ಪಚಿತ-ವಿದ್ರುಮ-ವಿಳಬಿತಾಲಂಕಾರ-ತೋರಣದಾ |
ಪ್ರಚುರತರದುಪ್ಪರಿಗೆಗಳ ಹಿಮ-
ರುಚೆಯ ವೀಥಿಯ, ಸೂರ್ಯ-ವೀಥಿಯ
ಲಚಳ-ಸಂಪದದಿಸ್ಸಯೆನೆ, ಮಿಥಿಲಾ-ಮಹಾಪುರದಾ. | 212 |
ES
86 A TOWN
ಪೆ. ಕುಕಲ-ಉಪಜೆತ. ವಿಳಸಿತ-ಅಲಂಕಾರ. ಪ್ರಚುರತರದ ಉಪರಿಗೆಸಳ. ಸೂರ್ಯ-
ವೀಧಿಯಲಿ ಅಚಳ-ಸಂಪದದ ಇತ್ತೆ. ಅ. ಬಂಕ ,,, ಮಿಥಿಲಾ-ಮಹಾಸು್ರರದ ವೀಧಿಯ
ರಚಿಸಿದರು. ಈ ನೀಧಿ 1 ಯಾತಅದು ಎಂತ ಪಪ್ಟಿಂಖಂದ ಶಿಳಿಯುತ್ತರೆ. ಎಣೆ |
| ಎಂಬಂತೆ.
| ಗುಡಿಯ ಪಲ್ಲವ-ರುಲ್ಲರಿಯ, ಜೆಳು
೧೧ ೧೧
ಗೊಡೆಯ, ಮಿಳರ್ವ ಪತಾಕೆಗಳಿೆ ಪರಿ
ವಿಡಿಯ ಮುತ್ತಿನ ಸೂಸಕದ ಸಹಕುಗಳಿ ಬೀಗುರಿಯಾ |
ಡಿದ ಮಣಿ-ಮಯ-ಕಲಕದಿಂದೆಸೆ
ವೆಡ ಬಲದ ಸೌಧಗಳಲವನಿಯ
ತೊಡಿಗೆಯೆನೆ ರಂಜೆಬತು ಪುರವಾ ಜನಕ-ಭೂಪತಿಯಾ. || 213 ||
ಪೆ. ಸೌಧಸಳಲಿ, ಅವನಿಯ ತೊಡಿಗೆ ಎನೆ; ರಂಜಿಸಿತು ಟೇ. ರುಲ್ಲರಿಯ ಎಂದು |
ಹೊಡಲೂಡ ಮುಖ್ಯ ಪಪ್ಪಿಗಳು ಸೌಧಸ'ಳಲ್ಲಿ ಎ೦ಬದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸುತ್ತನೆ. ಸೀಗುರಿಯ ಎಂ
ಬದೂ ಹಾಗೆಯೆ, ಸೀಸುರಿಯ ಸೌಧಸಳಲಿ ಎಂಬಂತೆ; ಸೀಸುರಿಯ ಎಂಬದಕ್ಕೂ ಸೌಧಸಳಲಿ
ಎ೦ಬದಕ್ಕ್ಯೂ ನಡುಪಫೆ ಇದ್ದ ದು ಅದಜದಜ ಸೌಧ? ಳಲಿ ಎ೦ಬದಕ್ಕೆ ಮತ್ತೊಂದು ಲಕ್ಷ್ಮಣವಾ?ದೆ.
ಹೊರೆದ *ಸ್ಕುರಿ-ಸಾರಣೆಯ, ನವ-
ಪರಿಮಳದ ಪರಿ ಸೀರ ಛಳೆಯದ,
ಪರಿಸರದ ಕುಂಕುಮದ ನಿಡುಗಾರಣೆಯ, ಕರ್ಪ್ರುರದಾ | ರೋ
ಪರಿಪರಿಯ *ಕಡೆಸಾಲ, ಪರಿವಿ
ಸರದ ಧೂಪದ ಧೂಮ-ಗಂಧೋ
ತ್ಚರ-ಸ ಸಮುದ್ರದೊಳದ್ದನೊಲ್ಲದೆ ಪ ಪಥದ ಪವಮಾನಾ. | 214 |
(ಇಲ)
ಪ, ಸಮುದ್ರಜೊಳೆ ಅದ್ದನು (ಪವಮಾನ). ಟೇ. ಮುಖ್ಯಾ ಪಪ್ಟಿಸಳು ಧೂಮ-ಸಂ
ಧ-ಉತ್ವರ-ಸಮುಡ್ರಡೊಳೆ ಎಂಬದಲ ಸ೦ಬಂಧರಲ್ಲಿವೆ.
ಹೊಲತಿವ ಹೇಮ-ಸ್ಮಂಭ-ರಚಿತಾ
, ಕಳತ-ರತ್ನ-ಪ್ರಭಥೆಯ ಚಂದ್ರೋ
ಪಳದ ಭಿಶ್ಲಿಯಲೆಸೆದುದಭಿನವ-ಭದ್ರ-ಮಣಿ-ಭವನಾ. | 915 |
ಪ. ರಚೆತ-ಆಕಳತ. ಚಂದ್ರ-ಉರಳದ. ಟೀ. ಆ ಭವನ ಸೀತೆಯ ವಿವಾಹದ್ದು.
ಹೇಟಲೇನ್ ಅದ? ಮಂಟಪದ ಚಾ
ಮೂಲೆಯಗಲದ ಲಾಮಚದ ಬ
ಲ್ಲಾ ಳದಡ್ಡಿಯ, ಬಹಳ-ರತ್ಪ-ವಿತಾನದುಪ್ಪರದಾ
ಮೇಲುಕ ಟನ, ಮಲಯಜ-ಸ್ಮಂ
ಭಾಳಗಳ ಮಣಿ-ಪುತ್ರಿಕೆಯ ಸೆಂ
ಭಾಳಯಲಿ ಸೊಗಬದುದು ಚಪ್ಪರವೆರಡು ಯೋಜನದಾ. || 216 |
ಟೀ. ಮುಖ್ಯಪಪ್ಪಿಸಳು ಸಂಭಾಳಿ ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸುತ್ತವೆ. ಎರಡು ಯೋಜನದ
ಚರಂ.
' ಬಿಗಿದ ಬಿಂಗಾರಿಗಳ ಮಿಸುನಿಯ
' ಜಗಲಿಗಳ, ಮರಕತದ ಸೋಪಾ
ನಗಳ, ಸುತ್ತಣ ಸಾಲಭಂಜಿಕೆಗಳ ವಿಳಾಸದಲೀ |
| ಸೊಗಸಿತಾ ಮಂಟಪ. 217 ||
ಮಧುಮಧಿಹಪ ಮಲಯಜದ ಸಾರದ
ಸೊಗಯಿಸುವ ಸರಬಿಗಳ್ಳ ಪನ್ನೀ
ರುಗಳ ಹೊಕ್ಸರಣೆಗಳ, ಪೊದು-ಜವಾದಿ-ಕಸ್ಮುರಿಯಾ |
ಜಗಜಗಿಪ ಹೊಂಜೆಸವರಂಜ ಣಿ
ಗೆಗಳ, ನವ-ಸರ್ಪರದ ತವಲಾ
ಯಿಗಳ ತಿಂಥಿಣಿ ಮೆಬುತಿದುದಲ್ಲಿಯ ಸುತ್ತುವಳಯದರೀ. || 218 ||
88 A TOWN
ಟೀ. ಮುಖ್ಯಪಪ್ಟಿಸಳನ್ಕು ಠಿಂಧಿಣಿ ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಜೋಡಿಸ ಬೇಕು. ಸುತ್ತ್ಟುವಳಯ ಸು
ತ್ತಾ?ಶರುವ ವಳಯ,
ತುಡುಕಿ ತೂಳುವ ಸೂತ್ರ-ಯಂತ್ರದ
` ಗಡಣದಲಿ ಗತಿಗೊಂಡು ಬೇಡಿದ
| ತೊಡುವ ಮಣಿ-ಪುತ್ರಿಕೆಗಳೆಸೆದವು ವಿವಿಧ-ರಚನೆಯಲೀ; |
ಅಡ ತುಂಬುವ ಹೇಮ-ಘಟದು
ಗ್ಗಡದ ಹೊಂದೋಣಿಗಳ ಹಂತಿಯ
ಸಡಗರದ ಸೌರಂಭವೆಸೆದುದು ಸುತ್ತುವಳಯದಲೀ. 2191
ಅ. ಸೂತ್ರಯಂತ್ರದ ಸಡಣದಲ್ಲಿ ಸತಿಗೊಂಡು ತುಡುಕಿ ತೂಳುವ (ಮತ್ತೆ) ಬೇಡಿದ (ಎ ಬೇ
ಡಿದಡಂ) ಕೊಡುವ ಮಖಿ-ಪ್ರಶ್ರಿಕೆಗಳ್. ಟೀ ಹೇಮ-ಫುಟಡ (ಮತ್ತೆ) ಉಗಸ್ಗಡೆದ ಹೊಂ
| ದೋಣಿಗಳ (ಎಂಬಿನೆರಡಲ) ಹಂತಿಯ.
ಬಸೆದುದನುಪಮ-ರಚನೆಯಲಿ ಮಣಿ-
ವಿಸರ-ಖಚಿತ-ವಿವಾಹ-ಕಾಂಚನ-
ತೆ: (230 |
| ಹೊಯ್ಸಿದನು ಡಂಗುರವ ಜನಕ-ಮ
ಹೀಕನಾ ನೆರೆದಖಿಳ-ವಸುಧಾ
ಧೀಶರರಮನೆಗಳರಿ, ವೈದೇಶಿಯನು ವರಿಸುವಡೇ. | 221 |
ಟೀ. ವರಿಸುವಡೆ (ವರಿಸುವೊಡೆ) ಇ ವರಿಸುವಲ್ಲಿ-ದಕ್ಸೆ.
ಎರಾ ASN TEAST —
E eC
SOME SIGNS OF A GOOD GOVERNMENT
49. SOME SIGNS OF A GOOD GOVERNMENT
ಒಳ್ಳೆ ಆಡಳಿತೆಯ ಕೆಲವು ಲಕ್ಷಣಗಳು
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ
ಬಡೆಯಂಗುತ್ಸಹಮಾಗೆ, ಸರ್ವ-ಜನೆವಾನಂದಂಬಡೆಲ್, ರಾಜ್ಯ ಜೇಂ!
ಹೊಡನೋಲ್ ತುಂಬಿ ತುಳುಂಕೆ, ನಿಚ್ಚ ಫಲವೈರಿಂದುರ್ವಿಯಂ ಬ
[ಲ್ಡೈನಲ್, |
ಗಡಿ ದುರ್ಗಂಗಳು ಭದ್ರಮಾಗೆ, ಧನ-ಧಾನ್ಯಂ ತೀವೆ ಭಂಡಾರದೊಳ್,
ನಡಿಪಂ ಭಾಗ್ಯದ ಕರ್ತನಯ್! ನರನೆಲ್ಕಾ ಕೇಕ್ಳೊ ಪ್ಹೋಫುದ್ದೀ ಬುದ್ಧಿಯಾ!
| 22೩ ||
ಟೀ. ನಡಿಪಂ= ನಡಿಸುವೆಂ, ಸೂ. 288.
REESE —
50. A BAD BEADLE
ನಿಷ್ಟ ಯೋಜಕನಾದ ತಳವಾರ
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೇಡಿತಂ
ಕಛಳವಿಂ ಪೋದುದ, ಪೋಗಿ ಪಜ್ಜೆ ವಿಡಿದಾ ಮಾರ್ಗಂಗಳಂ ಕಾಣದ್ಯೊ
ಪೊಲಲೊಳ್ ಪೊಶ್ಚರ, ಫೋದರಂ, ನುಡಿದ ಮಾತೆಂ ಕಾಣದೇ, ಪೋ |
ೀ [ದರಂ |
ಅಯುಪನ್ಯಾಯವ ನೋಡದನ್ನ ಎ ದೂಯತಿಲ್ಲರಂ ಬಾಧಿಪಾ
ತಳವಾರಂ ಬೆಳೆವಾರನಯ್! ನರಸೆಲ್ಕ, ಕೇ
ಸ
ಟೀ. ಕಳವಿಂ ಪೋದುದನ್ನೂ (ಅಳ್ಗ ಳ್ಳ) ನೋಗ ..., ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನೂ. ಫೊಲಲೊಳೆ
ನ ಪೋದರನ್ನೂ ನುಡಿವ ಮಾತನ್ನೂ ಕಾಣದ್ಯೊ (ನ್ಯಾಯಸ್ಸಾನ ನದಿಂದ) 'ಪೋಡರನ್ನು ಅ
ಟೌಿಸುವಂಧ ಅನ್ಸಾಯವ ನೋಡದೆ, ಅನ್ನು ಬಹುದೇ (ಎನ ಬರಲಿಕ್ಕಿ ರ್ರರುವಂಥಥ್ಣೆ ಲ್ಲ ಅಂದರೆ
| ಭಾಯ್ ಬಂದಂತೆ) ದೊಜ್, ಎಲ್ಲರಂ.
UU
90 IIS VERY DIFFICULT FOR A BAD MAN TO CHANGE HIS CHARACTER |
51, IT 15 VERY DIFFICULT FOR A BAD MAN TO CHANGE
HIS CHARACTER
ನೀಚನು ಒಳ್ಳೆಯವನಾಗುವದು ಬಹು ದುರ್ಲಭ
ಮತ್ತೇಭವಿಶ್ರೀಡಿತಂ
ಹಿಡಿಯಲ್, ಏಂಗದೆ ವತ್ಸರಂ ನಡೆಯದೇ? ದುರ್ಗಂಧಮಂಗಾಳಯೊಳ್
ತೆಡೆಯಲ್, ನಾಬದೆ? ನಾಯ ಬಾಲ ಸೆಡೆಯಂ ಕಟ್ಟಲೈೈ, ಚನ್ನಪ್ಪು
[ದೇ? |
ಸುಡು! ಜೇಲಂ ತೆಗೆಯಲ್ಲೈೆ ಸುಮ್ಮನಿಹುದೇ? ಏನ್ ವಿಂದಡೆಪ್ಟ್ಯಾ
[ದಡೆಂ
ಬಿಡ ತೆನ್ನಂದವ ನೀಚ ಶಾಂ. ನವರನೆಲ್ಯಾ ಕೇಳ್ಟೋಸುದೀ ಬುದ್ಧಿಂಯಾ!
| 2೩4 ||
ಟೀ. ಕಟ್ಟಕ್ಕೆ, ಸೂ, 25. ಎಂದಡೆ ಇ ಎಂದೊದೆ, ಎಂದರೆ. ಎಪ್ಪ್ರಾದಡಂ- ಖಪ್ಪ್ಯಾದೊಡಂ.
RET ಸಹ ಮೂ DS
52. THE PANDAVAS ARE FRIENDLY RECEIVED BY
DHRITARASHTRA IN HASTINAPURA
ಸೃತರಾಷ್ಟ್ರ ನು ಪಾಂಡವರನ್ನು ಹೆಸ್ತಿನಾಪುರದಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಅಂಗೀಕರಿಸಿದ್ದು
ಭಾಮಿನಿಪಟ್ಟದಿ
ಸೇನೆ ಬಿಟ್ಟುದು ಪುರದ ಬಹಿರೋ
ದ್ಯಾನ-ವೀಥಿಗಳೊಳಗೆ; ಹುಂತೀ-
ಸೂನುಗಳು, ಸುಮಾಾನ ಮಿಗೆ, ನಡೆತಂದರಿಭಪುರಿಗೆ. 225 |
ಸ] |
' ಪೌರ-ನಾರೀ-ಜನದ ತಳಿಗೆಗ
' ಛಾರಶತಿಯ, ಸೇನೆಗಳ ಲಾಜೆಯ,
' ತೋರಮುತ್ತಿನ ಮಿತಿಯ, ಮಂಗಳ-ರವದ ಕಳಕಳದಾ, |
TIE PANDAVAS ARE FRIENDLY RECEIVED BY DHRITARASHTRA 91
ಓರಣದ ತೋರಣದ ಗುಡಿಗಳ
ಚಾರು-ಬೀದಿಗಳೊಳಗೆ ಬಂದರು
ಭೂರಮಣರುತ್ಪಾಹೆದಲಿ ಗ್ರಾ ನಬ || 226 |]
ಪ. ಬಹಿರ-ಉದ್ಯಾನ. ನಡೆಕಂಡರ ಇಭಸರಿಗೆ. ಭೂರಮುಣರ, ಬೀ, ಮುಖ್ಯೂಪ
ಪ್ಲಿಸಳು ಚಾರು-ಬೀವಿಸಳೊಳಗೆ ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸು.
| ಲ ದರಾನೆಯನಮಳ-ರತ್ಪಾ
| ವಳಯ ಾಣಿಕೆಗಳನು ಸುರಿದರು;
| ಕುಳ-ಶಿರೋಮಣಿಗೆಯಗಿದರು, ಧ್ಭುತರಾಷ್ಟ್ರ-ಭೂಪತಿಗೇ; |
ಕುಳ-ತಿಳಕ! ಬಾ, ಕಂದ! ಭರತಾ
ವಳ-ವನದ ಮಾಕಂದ! ಧರ್ಮ-
ಸ್ಲಳ-ಲತಾವಳ-ಕಂದ! ಬಾ! ವಿಂದಸ್ಪಿದನು ನೃಪನಾ. || 227
1
ಪ. ಇಟಂದರ ಆನೆಯಂ; ಅಮಳ. ಟೀ. ನ್ರಪನ (ನ್ರುಪನಂ) ಯುಭಿಪ್ಕಿರನ, ಅ
| ಏಬೈದವನು ಧ್ರುತರಾಷ್ಟ್ರ ನು.
ಬಾ, ಮಗನೆ, ರಿಪು-ರಾಯ-ಮನ್ನುಥ-
ಭೀಮ! ಬಾರೆ, ಭೀಮ-ರಣ-ನಿ
ಬ್ಲೀಮ-ಫಲುಗುಣ! ಬಾ, ನಕುಲ! ಸಹದೇವ, ಬಾ! ವಿನುತಾ, |
| ಪ್ರೇಮ-ರಸದಲಶಿ ಜೇಲಕಿಜೇಯಿ
ದ್ಹಾಮ-ಭುಜನಬ್ಪಿದನು; ಬೆತ್ತದ
| ತಾಮಸದ ತನಿ ಬೀಜ ಮುಸುಕಿತು ಹರ್ಷ-ರಚನೆಯಲೀ. | 228 |
| ಪ. ಬೇಲಿ ಬೇಲಿ (ಅಂದರೆ ಅವರನ್ಯು ಬೇಣಿ ಬೇಜಸಿಯಾ) ಉದ್ದಾಮ-ಭುಜಂ (-ಭು
ಜವುಳ್ಳವನು). ಟೀ. ಧ ವಿಕರಾಷ್ಟ್ರ ನಲ್ಲಿ ಆಗಿಂದಾಗ ಸ್ಪಲ್ಪ ತಾಮಸಸುಣವಿತ್ತು; ಅದಂದು
ಮುಸುಕಿ ಹೋಂಖತು.
12
92 THE PANDAVAS ARE FRIENDLY RECEIVED BY DHRITARASHTRA
ಹೆರಬಿದನು, ಕಾಣಿಕೆಯ ಕೊಂಡೈ
ವರ ಮಹಾ-ಸತಿಯನು; ಕುಮಾರರ
ನರಬಯರನನಿಬರ ವಚೋ-ರಚನೆಯಶಿ ಮನ್ನಿಬಿದಾ; |
ಅರಸ, ಗಾಂಧಾರಿಯನು ವಂದಿಬ,
ದರುಸನವ ಹೊಡು! ಹೋಗೆನಲು, ಕಡು
ಹರುಸ ಮಿಗಲೆಯ್ದಂದರಾ ಗಾಂಧಾರಿಯರಮನೆಗೇ. | 229 |
ಪ. ಕಾಣಿಕೆಯ ಕೊಂಡು, ಐವರ. (ಪಾಂಡವರ) ಕುಮಾರರಂ ಅರಸಿಯರಂ ಅನಿಬರ
(ಅನಿಬರಂ). ಮಸಕ. ಟೇ. ಆ ಪಾಂಡವರ ಸಶಿ ದ್ರೌಪದಿ ಎಂಬವಳು. ಗಾಂಧಾರಿ ಎಂ
ಬವಳು ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರನ ಹೆಂಡತಿ.
ಬಂದು, ಸಾಣಿಕ್ಗೊಟ್ಟು, ವಂಧಿಬ,
ನಿಂದರೆಯ್ದೂರು; ತನ್ನ ಘೆಳದಿಯ
ರಿಂದ ತರಿಬದಳಾರತಿಯನುಪ್ಪಾರತಿಯನೊಲಿದೂ; |
ಚೆಂದ ಮಿಗೆ, ಸಾವಿರದ ಸಂಖ್ಯೆಯ
ರಿಂದುಮುಖಿಯರ ತಳಗೆಯಾರತಿ
ಸಂದಣಿಬದವು; ಹಯ-ಸಬುದ ರೋಂಪಿಬದುದಂಬರವಾ. || 230 ||
ಪ. ತರಿಸಿದೆ (ಗಾಂಧಾರಿ) ಆರತಿಯಂ, ಸಂಖ್ಯೆಯ5 (ಸಂಖ್ಯೆಯವರಾದ). ಟೀ. ಒ |
ಲಿದು- ಒಲ್ದು.
ಅರಬ ಹಾಣಿಬ ಘೊಂಡಳೀ ನೃಪ
ರರಸಯನು ಸುಕುಮಾರಕರನವ
ರರಬಯರ ಸಖಿಯರ ವಿಳಾಬನಿಯರ ಪಸಾಯ್ಕೆಯರಾ; |
ತರಿಬ, ಕೊಟ್ಟಳು ಜೇರಕಿಜೇಖನಿ
ಖರಿಗೆಯುಡುಗೊಲುಕ ಗಂಧ-ಮಾಲ್ಯಾ
ಭರಣವನು ರಾಜೋಪಚಾರ-ವಿಳಾಸ-ವಿಭವದಶೀ. || 281 ||
THE PANDAVAS ARE FRIENDLY RECEIVED BY DHRITARASHTRA 93
ಪ. ಅರಸಿ ಕಾಣಿಸಿ ಕೊಂಡಳು ಈ ನ್ರುಪರ (ಪಾಂಡವರ) ಅರಸಿಯನು (-ನೂ) ಸುಕು
' ಮಾರಕರನು (-ನೂ) ಅವರ ಅರಸಿಯರ (ನೂ) ಸಖಿಯರ (ನೂ) ಇತ್ಯಾದಿ. ಸಂಧ-ಮಾಲ್ಯು-
ಆಭರಣ. ರಾಜ-ಉಪಚಾರ.
ಬೀಯುಗೊಟ್ಟಳು ಬಲ್, ಈುರು-ನೃಪೆ
ನಾಳಯಕೆ ಕರೆದೊಯ್ದು; ಕುಂತಿಯ
| ಹಾಲಿಗೆಬಗಿದನಿವರನುಚಿತೋಕ್ಲಯಲಿ ಮನ್ನಿನಿದಾ. |
' ಬಾಲಮೃಗವೊಳಗಾಯ್ಕೆಲಾ! ತೊಡು
ಹೋಲನೆಂದರು, ನಗುತ ಮನದಲಿ
ತೌಳಪ್ದ ಕುಹಕಿಗಳು, ಕೌರವ-ರಾಯ ಕಕುನಿಗಳೂ. || 232 ||
ಪ. ಇವರಂ ಉಚೆತ-ಉಕ್ತಿಯಲಿ ಮನ್ನಿಸಿದ (-ಂ). ಟೀ, ಕುರು-ನ್ಫಪನೆಂಬ ಹೆ
ಸರು ಯುಧಿಸ್ಕಿ ರನಿಸೂ ದುರ್ಯೋಧನನಿಗೂ ಆಸುವೆದಲಿಂದ ಮೊದಲಿನ ಚರಣದಲ್ಲಿ ಸ್ಟ್ಲ್ಸ ಸಂ
ಕಯವುಂಟು; ಆದರೆ (ಗಾಂಧಾರಿ) ಕುರುನ್ಫಪನ (-ನಂ ಅಂದರೆ ಯುಧಿಪ್ಕಿರನಂ ಕುಂತಿಭೋ
ಜನ) ಆಳಯಕೆ ಕರೆದೊಯ್ದು, ಬಲ್ಕ ಬೀಯಿಸೊಟ್ಟಳು; (ಆ ಮೇಲೆ ಅವನು) ಎಂಬಂತೆ
ಟೀಕಿಸ ಶಕ್ಕದು. ಕೋಲಂ ತೊಡು!--ಈ ಕನ್ನಡದ ಪಡಸಳಲ್ಲಿರುವ ವಿವರವು ಸಂಸ್ಕೃತಭಾರ
| ಪೆದೆಲ್ಲಲ್ಲ; ಇದಲಲ್ಲಿ ಹತ್ತು ಮಾತಿನ ಸಂಕ್ಷೇಪ ಮಾತ್ರ ಉಂಟು (11, 57, 2014 66,). ಕುಂತಿ
ಎ೦ಬವನು ಕುಂಠಿಯೆಂಬವಳ ಹ ಕೌರವರಾಹಐ ದುರ್ಯೋಧನ; ಶಕುನಿ ಸಾಂಧಾ
ರಿಯ ಸಹೋದರನು. ಇವರಿಬ್ಬರು ಪ್ರರುಷರು ಪಾಂಡವರ ವೈರಿಸಳು. ಆದ ಕಾರಣ ಈ ಕ್ಲೋ
. ಕಡಲ್ಲಿ ಅವರ ವೈಮನಸ್ಸು ಸೂಚೆಸಿ ಅದೆ.
ಖಳರ ಹೃದಯದ ಹಾಳ್ ಘಹೊಟಿದ
ಪುಯುಕ ಬಲ್ಲರೆ ಮಾನ್ಯರವದಿರ
ಲಳತ-ಮಧುರ-ವಚೋ.-ವಿಳಾಸತೆ ಮರುಳುಗೊಂಡರೆಲ್ಬೆ. |
ಅಯಿದಿದರೆ ಮಧುಕರನ ಮಣ್ ಬೊ
ಬ್ರುಳಯ ವನದೊಳಗೇನ್ ಅಹುದು? ನೃಪ-
: ತಿಳಕರಿದ್ದರು ಬೇಜಿ3 ರಚಿಬದ ರಾಜ-ಭವನದಲೀ. | 28331
ಪ. ಬಲ್ಲರೆ ಮಾನ್ಯರ? ಅವದರ (ಎ ಅವೆಂದಿರ ಅವರ). ಜೊಬ್ಬುಲಿ ಎಂತ ಇತ್ತು,
ಜೊಬ್ಬುಳಿ (ವ ಬೊಂಬುಳಿ) ಎಂತ ಊಹಿಸಿ ಶಿದ್ದಲ್ಲ ನಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.
94 A BEAUTIFUL COUNTRY
ಬಂದು ಕಂಡುದು ನಿಖಿಳ-ಪುರಜನ .
ವೊಂದು ಹಾಣಿಕೆಯಿತ್ತು ಕೌರವ-
ನಂದನರು; ಸಚಿವರು ಪಸಾಯ್ಕ-ನಿಯೋಗಿ-ಮಂತ್ರಿಗಳೂ |
ಸಂದಣಿಬಿದುದು; ಕವಿ-ಗಮತ.ನಟ-
ವಂದಿ-ಮಾಗಧ-ಮಲ್ಲ-ಗಾಯಕ-
ವೃಂದ ನಾನಾತೆಖಿದಿನೋಲಗಿಬದರು ಧರ್ಮಜನಾ. || 234 |
ಅ. ಕೌರವರು ಬಿಂಜು, ಒಂದು ಕಾಣಿಕೆಂಬತ್ತು, ನಿಖಿಳ-ಪುರಜನವೆ ಕಂಡುದು ಎಂ
ಬಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಟೀ. ಧರ್ಮಜ ಯುಧಪ್ಕಿರ.
— 4
53. A BEAUTIFUL COUNTRY
ಚಲ್ವಾದ ಶೀಮೆ
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಛದಿ
ಅಲ್ಲಿಗಲ್ಲಿಗೆ ಬೆಳೆದ ಬೆಳೆಗಳಂ, ಮಲಿ3ಗಳಿಂ
ದಲ್ಲಿಗಲ್ಲಿಗೆ ನೆಬತಿದ ತಳಿಗಳಂ, ಹೊಳ್ಗಳಂ
ದಲ್ಲಿಗಲ್ಲಿಗೆ ರನ್ನದಖಿತಿಗಳಂ, ಕಖಿತಿಗಳಿ ಪರಿವ ಕಾವಲೆಗಳಂದಂ, |
ಅಲ್ಲಿಗಲ್ಲಿಗೆ ತೋರ್ಪ ಗಿರಿಗಳಂ, ಕರಿಗಳಂ
ದಲ್ಲಿಗಲ್ಲಿಗೆ ನೆರೆದ ಶುಕಗಳಂ, ಬಕಗಳಂ
ದಲ್ಲಿಗಲ್ಲಿಗೆ ಗವಾಸ್ಪದಗಳಂ, ನದಗಳಂದಾ ದೇಶಮೊಸ್ಸಿರ್ದುದೂ.
|| 235 ||
| ಕಂಜ-ಹುಮುದಂಗಳಲ್ಲದ ಸರಂ, ಸರದಿಂದೆ
: ರಂಜೆಸದ ಕುಕ-ಓಕಂ, ಕುಕ ಓಕಂಗಳಗೆ ಫಲ-
' ಮಂಜರಿಯನೀಯದಿಹ ಮಾವು, ಮಾವುಗಳನಪ್ಪದ ಬಳ್ಳಿ, ಬಸ
[ಳೊಳೂ |
A BEAUTIFUL COUNTRY
ಮಂಜುಳ-ಧ್ವಾನಿಗೊಡದ ಪರಮೆ, ಪರಮೆಗೆ ಸಂತ
ಸಂ ಜನಿಸದರಲರಲ ನವ-ಪರಿಮಳಂಗಳಂ
ದಂ ಜಡಿಯದೆಳೆಗಾಳಯೆಳೆಗಾಳಯಿಲ್ಲದಿಹ ಬನಮಿಲ್ಲಮಾ ನಾಡೊಳೂ.
|| 236 |
ಪ. ಅರರ, ಅರಲ.
ಒಲಿಕಿಯದ ರಸಂಗಳಂ, ಚೆಂದ್ರಕಾಂತೆಂಗಳಂ
| ಮೆಲಕೆಯದ ಧರಂಗಳಂ, ಕವಿಗಮೃತ-ಸಾರಮಂ
ಕಂಿತಿಯದ ಸೊರಂಗಳಂ, ಜರಾ ವ
[ತಿಯನೂ |
ತೊಜಬುತಿಯದ ಜನಂಗಳಂ, ಸುರ-ಪುರೋದ್ಯಾನಮಂ
ಹಬಿತಿಯದ ಬನಂಗಳಂ, ಜಾತಿ-ವೈರಂಗಳಂ
ಮಟಬುತಿಯದ ಮೃಗಂಗಳಂ ಸಾಣೆನಾ ದೇಕದೊಳಗೇನ್ ವಿಂಜೆನಚ್ಚ
[ರಿಯನೂ? || 237 |
ಟೀ. ಸುರ-ಪುರ-ಉದ್ಧಾನಮೆಂಬುದು ಕವಿತ್ಸಿಡ ಮಾತು; ಕವಿಸಳು, ಸುರರೆಂಬ ಜೀವಿ
ಸಳು ಅನೆ, ಅವರಿಗೆ ಪುರಸಳೂ ಉದ್ಧಾನಸಳೂ ಉಂಟು ಎಂತ್ಯ ಕವಿತ್ಸ್ಕ್ಳುಂಗಾರಕ್ಟೋಸ್ಟರ
ವಾಗ ಹೇಳಿ, ಒಂದು ದೊಡ್ಡೆ ಪ್ರಮಾಣ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಸುರಸ್ಪರೋದ್ಧಾನಮಂ ಜಳನೆವೆಂಥ ಬನಂ
ಸಳೆಂದು ಮುಂಶಾದ ಉಪಷು ಹೇಯಿವರು. ಇಂಥಾದು ವಾಸ್ತ್ರವವಲ್ಲದದಅಿ೦ದ ಉಚಿತವಲ್ಲ.
ಕಾಲಿಗೆಬಿಗಿದ ಗಿಳಗಳಂ ಸೋವ ಪಾಮರೀ-
ಜಾಲದೊಂದುಲಿಪುಮಂ ಹೋ ಲ-ನಿನಾದಮೆಂ
ದೇಳದಂ ಗೆಯ್ದು. ತೊಲಗದೆ ನಿಂದ ಕೀರಾಳ ಕಣ್ಗೊಳಬತೇನ್
[ಬಿಂಜೆನೂ? || 238 ||
ಸಲಹಿದೀ ಭೂಮಾತೆಗಂ ನಮಿ ಛಕ್ಕಿಯಿಂ,
96 SPRING-TIME
ನಲಿದು, ಬಾಗಿದವೊ? ನೇಲ್! ಎಂಬಿನಂ ಕಿಕೀದ
ಘಲ-ಭಾರದಿಂ ಕೊರಲ್ಲಾಗಿ, ಸಣ್ಲೊಳಬರ್ದ ಕಾಠಿಗಳ್ ಕರಮೆಸೆ
ಗದವೂ. | 239 |
0
ಟೀ. ಉಲಿಪ್ರಮಂ- ಉಲಿಪನ್ಫೂ ಸೂ. 12%. ಕೇರಾಳಿ-ಕೀರ-ಆಳಿ. ಎಂಬಿನಂ ಎಂ
ದ)
| ಬದಕ್ಕೆ ಸೂ. ೫46.
ತುಂಡುತುಂಡಾಗಿ ಕತ್ತರಿಬ, ಗಾಣದೊಳರೆದು,
ಹಿಂಡಿ, ರಸಮಂ ತೆಗೆದು, ಹಾಬಿ, ಹಾಲ್ದುೌತದಂ
ಖಂಡ-ಕರ್ಕರೆಯಾಗೆಯೇಗೆಯ್ದೊಡಂ ಸುಗುಣಮಂ ಬಿಡದ ಸುಜನ
[ರಂತೇ, |
ದಿಂಡುರುಳ್ಳಿದೆವಾಳ್ಗಿಗಿದಿರಾದರಂ ಸುಹೋ
ದಂಡ-ರೂಬಿಂ, ಸ್ಪಾಮಿ-ಹಿತರೆನ್ನುತಮ್ಮೊಳು
ದ್ಹಂಡತೆಯ ಬಿರಿದೆತ್ತಿ, ತೆನೆಸೋಗೆವಸುರ ಕಬ್ಬಿನ ಕೊರ್ಬು ಕಣ್ಣೆಸೆ
[ದುದೂ. || 240 ||
ಡಂ ಕಾಲ್ದುಳಿತು, ಅದಂ, ಖಂಡ-ಕರ್ಕರೆಯಾಸ್ಕೆ ಏಗೆಯ್ದೊಡೆಂ. ಡಿಂಡುರುಳಿ ಜಿವು ಅಳ್ನಗೆ
(ಆಳೃಂಸೆ) ಇದಿರಾದರಂ ಸುಕೋದಂಡ-ರೂಪಿಂ, (ನಾವು ಹಾಗಾದರೂ) ಸ್ಫಾಮಿ-ಹಿತಶೆನ್ಸುತ,
ಅಷ್ಟೊಳೆ (ಅಮ್ಮಿ ನೊಳೆ) ಉದ್ಭ೦ಡತೆಯ ಬಿರಿದು ಎತ್ತಿ, ಟೀ. ಕೆನೆಸೊಟ್ವಸುರಷ ಪಸುರಾ
ದ ತೆನೆಸೋಗೆಯ. ಕಬ್ಬಿನ ಕೊರ್ಬುವಕೊರ್ಬಿದ ಕಬ್ಬು.
ಲ
54, SPRING-TIME
ವಸಂತಕಾಲ
| ಚಂಪಕಮಾಲೆ
| ಎಳವೆಬಿ ದಾಡೆ ಕೆಂದಳರ ನಾಲಗೆ ಮಾಮರದಳ್ಳೆಗೊಂಬಿನೊಳ್
ಮುಸು ಬಾಲಮಲರ್ದೊಂಗಲೆ ಕೇಸರಮೆಂಬಿನಂ ಮನಂ |
THE RAINY SEASON 97
|
ಗೊಳೆ, ಮಧುಮಾಸ-*ಕೇಸರಿ ವಿಯೋಗಿಗಳೆಂಬ ಮೃಗಂಗಳಂ ನ
[ಯಂ
ಗೊಳಬದುದುದ್ದ-ಕೀರ-ಮದ-ಕೋಕ*ಅ-ಗರ್ಜಿತ-ತರ್ಜೆತಂಗಳಂ.
| 241 |
ಟೀ. ಕವಿ ಮಧುಮಾಸವನ್ನು ಒಂದು ಕೇಸರಿಗೆ ಹೋಲಿಸುತ್ತಾನೆ, ಇದು ವಿಯೋಗಸಳೆಂ
ಬ ಮೃಸಸಳನ್ನು ಚಿದಬ್ಸುತ್ತದೆ. ವಿಯೋಗಸಳೆಂಬವರು ತಮ್ಮ ಊರನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೆತ್ತವರೂ
ಹೆಂಡಿಯರೂ ಮಕ್ಕಳೂ ಮುಂತಾದ ಆಪ್ತರು ಸಹ ಇಲ್ಲಡೆ ಪರಸ್ಪಳದಲ್ಲಿರುವಂಥವರು; ಅಂಥ
ವರು ಮಧುಮಾಸದ ಸೊಸಸನ್ಯು ಕಂಡು, ಕೇಳಿ, ಅಯ್ದುಯ್ಭೋ, ನಾವು ಇಪ್ಟನ್ನೆಲ್ಲಾ ಒಂಟಿ
ರಾಗಿ ಅನುಭವಿಸುವೆದು ಯಾತಅದು? ನಾವು ನಮ್ಮವರ ಸಂಸಡಲಿದ್ದರೆ ಎಪ್ಟೋ ಸುಖವಾದೀ
ತೆ೦ತ್ಕ ನಿರಾಶೆಯಾ?,, ದುಃಖಿಸಿ, ದುಃಖಕ್ಕೆ ಕಾರಣನೆಂತ, ಮಧುಮಾಸಕ್ಕೆ ಬಹಳ ಬಚೆದಲುವದ
ನ್ನೂ ಬಿಡರು. ಹೀಗೆ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಸರಿ. 67ನೆಯ ಸೂತ್ರ ನೋಡು. ಮಾ-ಮೆರದ ಅಳ್ಳಿಯೆಂಬ.
———oogooo————
55, THE RAINY SEASON
ವರ್ಷಕಾಲ
ಭಾಮಿನಿಪಟ್ಟದಿ
ಬಡ್ತುಮೆಬಿತದುದು ಮೇಘ-ಘಟೆ; ಬಿಬ
ಲೊಡ್ಡು ಮುಉೌದುದು; ಚಂದ್ರ ಸೂರ್ಯರ
ನಡ್ತವಿಬ, ಹಿಡಿಯಾಳ ಹಿಡಿದವು ಮುಗಿಲ ಚೂಣಿಗಳೂ; |
ಕಡ್ಲಿ ತೆಡೆವುದೆ ಕಡಲನುಡು-ಗಣ
ದೊಡ್ಡು ಕಾಣೆನು; ಮುಗಿಲ ಬಾಯಿಗೆ
ಅಡ್ಡುಗೆಗಳಾದವು ಸಮಸ್ಕ-ಗ್ರಹ-ಸು-ತಾರೆಗಳೂ. | 242 ||
ಟೀ. ಕವಿ ನೋಡಸಳು ಅರಿಬಲನೆಂತಲೂ ಮುಗಿಲು ಕೂಟ್ಬಿಣಿಸಳೆಂತಲೂ ಹೇಯುತ್ತಾನೆ.
ಕಡ್ಡಿ ತಡೆವುದೆ ಕಡಲಂ? ಹ್ಯಾಗೋ, ಹಾಗೆಯೇ ಆ ಬಲ್ಜು?೮೦ ತಡೆಯ ಕೂಡದು. ಮು?
ಲ ಚೂಣಿಸಳು ಹಿಡಿಯಾಳ ಹಿಡಿದವು ಅಂಡರೆ ತಮ್ಮನ್ನು ಹಿಡಿಯಲಿಕ್ಟೆ ಬಂದ (ಕಿರಣಸಳೆಂಬ)
ಆಳ (ಆಳುಸಳನ್ಳು) ಹಿಡಿದವು.
98 THE RAINY SEASON
ಆಳ ಈರೆ! ಹಟಿಕವನು ಸೂರ್ಯನ
ಮೇಲೆ ಬರ ಹೇಯ್! ವಿಂಬ ಮೇಘ-ನ್ಭ್ಛ
ಪಾಳಕನ ಡಂಗುರವೊ? ಮೊಬುಗುವ ಬಡಿಲಿನಬ್ಬರವೋ? |
ಆಲಿಕ್ಲ್ಲ ಳೊ? ಮುಗಿಲ ಮುಂಗುಡಿ
ಯಾಳ ಹೊಯ್ಸಲಿ ಬೀಟಾ ತಾರಾ-
ಮಾಳೆಗಳೊ? ಜೇಮೂತ-ಲತೆ ಲಂಬಿಬದುದಂಬರವಾ. | 248 ||
ಮಿಂಚಿದವು ಬೆಸೆಗಳಲಿ; ಗಮನಕೆ
ಮುಂಚೆದವು ಹಂಸಗಳು; ನಭದಲಿ
ಹೊಂಕಿದುದು ಜೇವನ ಜೇವನ-ನಿರಹಿ-ನಿಹುರುಂಬಾ. | 244 |
ಟೀ. (ಜೀಮೂತ-ಲಕೆಸಳು) ಮಿಂಚೆದವು (ಎಂಟು) ಜಿಸೆಸಳಲಿ. ಹಂಸ ನೀರಿಸೂ ಮಯಿ
ಸೂ ಮಚ ದು; ಚಾತಕಸಳ ನಿಕುರುಂಬ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹೇವನ-ವಿರಹಿಸಳಂತೆ ಇದ್ದು, ಈಸ
ಮಣಣ ಬಂದೀತೆಂತ ಹೊಂಚುತ್ತದೆ; ಚಾತಕ ಮಣಿಯ ಹನಿಂಖಂದಲೇ ಜೇವಿಸುತ್ತದಂತೆ.
ಜನಪ, ಹೇಳ್, ಅಯ್! ಕಾರ್ಮುಗಿಲ ಮುಂ
ಬನಿಗಳೊಳು, ವಹಿಲದಲಿ, ಹೇರಳ-
ಜನಪದದ ಶೌಳವದ ಹೊಂಕಣ ವಿಪಮ-ವೀಥಿಯಲ್ಲೀ |
ಜೆನುಗಿನಲಿ ಬಹು ಮಲತಿಗಳಲಿ ನನೆ
ನನೆದು, ಸಾಗರ-ತೀರದಲಿ ಬಂ
ದನು ರೀಟ, ವಿಚಾರಿಸುತಲಾ ದ್ಹಾರಕೀಪುರವಾ. | 24ರ ||
ಟೀ. 8ರೀಟಿಎ ಅರ್ಜುನ. ವಹಿಲಡಲಿ , ,.. ವೀಧಿಯಲಿ ಎಂಬಡಕ್ಕೆ ಬಂದನು ಎಂಬ |
| ಡು ಕ್ರಿಯಾಪದ.
TWO RIDDLES
56. TWO RIDDLES (SYRINGE OR FOUNTAIN, COCK)
ಎರಡು ಒಗಟಿ
ಶ್ರಿಪದಿ
ಆಸನದಲುಂಬುವದು, ಸೂಸುವದು ಬಾಯಲ್ಲಿ,
ಬೇಸಲಬದ ಹೊತ್ತು ಸೊಲುತಿಹುದು. ಕವಿಗಳ
ಸಾಬಗಳೆ, ಪೇ! ಸರ್ವಜ್ಞ! | 246 ||
ಹಲವು ಮಕ್ಕಳ ತಂದೆ, ತಲೆಯಲ್ಲಿ *ೊಟ್ಟವಗೆ;
ಸಲೆ ಗಂಗೆ ಜಾವವಖ್ವನ ಹೆಂಡತಿಗೆ
ಮೊಲೆಯಿಲ್ಲ. ನೋಡು! ಸರ್ವಜ್ಞ! | 247 |
ಇ ಕೊಟ್ಟಿ (ಕೊಟ್ಟು) ಅವಗೆ (ಅವಂಗೆ).
RENO ....
57. THE PANDAVAS IN THE ROYAL COURT
AT HASTINAPURA (see No. 52)
ಪಾಂಡವರು ಹಸ್ತಿನಾಪುರದ ರಾಜಸಭೆಯಲ್ಲಿದ್ದದು
ಭಾಮಿನಿಸಬ್ಛದಿ
ಆ ದಿವಸವನು ಮಧುರ-ಗೇಯ.-ವಿ
ನಾದದಲ್ಲಿ, ಶವಿ-ವಾದಿ-ವಾಗ್ವಿ-ವಿ
ನೋದದಲಿ ನೂಕಿದರು, ಮಜ್ಜ ನ-ಭೋಜನಾದಿಯಶೀ,; |
ಆದುದುತ್ಸವವಂದಿನಿರುಳು. ದಿ
ನಾದಿಯಲಿ ಕಂಡನು ಕನಸ, ಪಾ
ಸಾದ-ಶಿಖರವು ಮುಖ್ದು ಬಿದ್ದುದನಡವಿ-ಮಧ್ಯ್ಯದಲೀ. || 248 ||
ಹ. ಆದುದು ಉತ್ಸವಂ ಅಂದಿನ ಇರುಳು. ಬಿದ್ದುದಂ ಅಡವಿ. ಕನಸ ಕಂಡವನು ರಾ
ಜನೆಂತಲೂ ಅರಸನೆಂತಲೂ ಹೆಸರಿರುವ ಯುಧಪ್ಥಿರನು.
18
100 THE PANDAVAS IN THE ROYAL COURT AT HASTINAPURA
ಅರಸನುಪ್ಪವಡಿಬದನವನೀ
ಶಾರ-ವಿಹಿತ-ಸಪ್ರಿಯೆಗಳನು ವಿ
3
ಸೈರಿಬಿದನು ದುಘ್ಪುಪ್ಪ-ಕುಂತ-ವಿಭಿನ್ನ-ಚೇತನನೂ. | 249 |
ಬಲಕೆ ಪಾಂಡವರು ಮುಂಶಾದವರು ಧ್ರತರಾಷ್ಟ್ರ ನರಮನೆಯಲ್ಲಿ ನೆರೆದ ಮೇಲೆ «ಕೌರಣೇ
ಕ್ಸ್ರ (ನಾದುರ್ಯೋಧನ, ೪, 218) ಬಂದನರಮನೆಸೆ?. ತರುವಾಯ
ಅತ್ಮಣಿಮ್ದಡಿ ಮಾಡಿಬದ ಸಭೆ
ಯೆತ್ತ ಬಿಜಯಂಗೆಯ್ದು ನೋಡಿದ
ಡುತ್ತಮವೆಲಾ! ವಿಂದನಾ ದುರ್ಯೋಧನನು, ನಗುತಾ. || 250 ||
ಪ. ಇತ್ತಣ ಇಮ್ಮಡಿ. ನೋಡಿದಡೆ (-ರೊಡೆ) ಉತ್ತಮ, ಟೀ. ಪಾಂಡವರಿಗೆ ಬಹು
ಚೆಂದವಾದ ಒಂದು ಸಭೆ ಇತ್ತು, ಅದಂತೆ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ನು ದುರ್ಯೋಧನನ ಅಪೇಕ್ಸ್ಟೆಯ ಮೇ
ಲೆ ಹಸ್ತಿನಾಪುರದಲ್ಲಿ ಂದನ್ಮು ಮಾಡಿಸಿದ್ದನು. ಈ ನಮ್ಮ ಸಭೆ ನಿಮ್ಮದಕ್ಕೆಂತ ಇಮ್ಮಡಿ ಚಂದ
ವೆಂತ್ಯ ದುರ್ಯೋಧನನು ಪಾಂಡವರಿಗೆ ಹೇಯುತ್ತಾನೆ. ಇಮ್ಮಡಿಐ ಇರ್ಮಡ್ಕಿ ಸೂ. 181.
' ದೇಓಗಾಖರ ಸ್ಸೈಮೆಗಳು ಲೇ
ಸೈೆಸಲೇ, ಜೇಲಕೇನು? ಮಾನುಪ-ದೈವ-ಕೃತಿ! ವಂತೂ |
ಈಸು ಸಂಪ್ರಿಯ ನಮ್ಮಲುಂಟೇ?
| ಲೇಸೆನುತ, ನೃುಪನೆದ್ದು, ಈೆಯ್ಗೊಡ
ಲಾ ಸಭೆಗೆ ಸ್ರ ಬಂದನು ರಾಜ-ಗಣ-ಸಹಿತಾ. || 951
ಪ. ಲೇಸು! ಐಸಲೇ. ಬೇ. ನ್ಫುಪಂ- ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ.
| ಬಿಗಿದ ನೀಲದ ಸರಿಯ ನೆಲಗ
ಬ್ರುಗಳ, ಮೈಡೊರಿಯದ ಮಣಿ-ಭಿ
ಶ್ಲಿಗಳ, ವಜ್ರದ ಮೇದಿಗಳ, ವಿದ್ರುಮದ ಲೋವೆಗಳಾ, |
ಹಗೆಯ ಲಹರಿಯ ಜಾಳಗೆಯ ಪ
THE PANDAVAS IN THE ROYAL COURT AT HASTINAPURA 101
ಚ್ರೆಗಳೆ ಪಾಗಾರದ ಸು-ರತ್ನಾ
ರು ರಾಜ-ಸಭೆ po || 252 |
ಕವಿವವರುಣಾಂಶಕುಗಳ ಲಹರಿಯ
ಲವಣಿ-ಲಾವಣಿಗೆಯಲಿ ನೀಲ-
ಚನಿಯ ದೀಧಿತಿ; ರುಳ್ಏಿಬತು ದೆಸೆದೆಸೆಯ ಭಿತ್ಲಿಗಳಾ |:
ತೆನಿದವಳೆಮುತ್ತು ಗಳ ಚಂದ್ರಿಕೆ;
ಹವಳಬಿದವೊಂದೊಂದನೌಕದ
ವವಿರಳತ-ಮಣಿ-*ರಣ ಮೇಣೀ-ಬಂಧ-ಬಂಧುರದೀ. | 258 ||
ಪ. ಕವಿವ ಅರುಣ-ಅಂಕುಸಳ. ಹೀಗೆ ಛೇದಿಸಿದರೆ ವ ಎಂಬ ಅಕ್ಕರ ಸ್ಯಗೊಟ್ಟರ ಬಂ
ದಡು ಬಳೆ ಸ್ಲೀದಲ್ಲ; ಒಂದು ಮೇಳೆ ಕವಿದವು ಅರುಣಾಂಕುಸಳ ಎಂತ ಪಠಿಸಿದರೆ ಉಚೆತ; i
ದರೆ ಕವಿದವು ಎಂಬದಕ್ಕೆ ವೀಧಿಶಿ ಎಂಬದು ಕರ್ತೃ; ಂತಲ್ಲವಾದರೆ ಬಧಿತಿ ಎಂಬದಸ್ಥೆ
ಎಂಬ ಶ್ರಯನ್ಯು ಕಲ್ಪಿಸಿಡ ಜೇಕು. ಕಿವಿದ ಎಳೆ ಮುತ್ತುಗಳ ಎಂಬಲ್ಲಿ ವೆಕಾರದ ಸಂಧಿ ಸ ಜ್
ಟೀ. ಅವಿರಳಿತ-ಮಣಿ-ಕಿರಣ ಎ೦ಬದಕ್ಕೆ ಜನಳಿಸಿದವು ಎಂದೊ ಟ್ ಎಂದೂ ಕೆ ಶ್ರಿ
ಯೆ ಉಂಟು.
ಅಲ್ಲಿ ವಿಮಳೋದ್ಯಾನ-ವೀಥಿಗ
ಳಲ್ಲಿ ತಾವರೆಗೊಳದ ರಚನೆಗ
ಳಲ್ಲಿ ಬಂಹ-ಮಯೂರ-ಮಧುಕರ-ಕುಕ-ನಿಕಾನೀಶಾ; |
ಅಲ್ಲಿ ಸೇಳ-ಕೈಲ-ಹಿಮ-ಗೃಹ
ವಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ-ವಿಳಾಸ-ರಚನೆಗ
ಳಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ದೆ ಯೆ ಯ್ಯನಿಬ ಮೆಖತಿದುದು ಪಾಂಡವರ ಸಭೆಯೂ. || 254 |
ಷಃ ವಿಮಳ-ಉದ್ಯಾನ-ವೀಧಿಸಳೆ; ಅಲ್ಲಿ ... ರಚನೆಸಳೆ; ಸಿಂಹ. ಪಿಕ-ಅನೀಕ.
ಟೀ. ಹೊಯ್ಯ - ಎಜಕ್; ಪಾಂಡವರ ಸಭೆ ಈ. ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಎಜಕವಾ% ಶಚೆಸಿದಂಶಾ೦ಖತು.
102 THE PANDAVAS IN THE ROYAL COURT AT HASTINAPURA
ಸ್ವಳವಲ ಜಳವೆಂದು, ನಿರ್ಮಳ-
ಜಳವನೇ ಸುಳವ ಬಾಗಿಲ
ನೆಲ Fy ಯ ಹಾಯ್ದು, ಬಾಗಿಲ ಭಿತ್ಮಿಯೆಂದಿ೦*ದೂ, |
ಕಳವಳಸುವನೆ ಆಟ್
ಕೊಳನನೇ ಶಕೊಳನೆಂದು, ಬಾಗಿಲ
ನೆಲ ಹೊಗಯಿತ ಬಂದು, ಹೊಕ್ತನು ಬಹಳ ಚೌಕಿಗೆಯಾ. | 255 ||
ವಿಳಪದಾಯವ್ಯಯದ, ವಿಶ್ರುತ-
ವಳಯ ದುನ್ನತ-ವಾಸ್ಮು-ಲಕ್ಷ 6
ದೊಳಗೆ ಸೇರಿದುದೆಂದು ನೃಪ ಹೊಂಡಾಡಿದನು ಸೆಭೆಯಾ. | 256 ||
. ಧರ್ಮಸುತಂ (ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ)? ಆ. ಟೇ. ಯುಧಪ್ಮಿರನು ಚಿತ್ರವುಳ್ಳ ಟಾ
ಕೆ ಹುಸುನಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ಕಳವಳವಾಡಂಶಾಲಖತು; ಇದು ಜಳ ಇದು ಸ್ಟಳ, ಇದು ಗೋ
ಜೆ ಇದು ನೆಕಿಲು ಹ ಬಿಕ್ಷ್ರ ಯವಣಯದೆ ಇದ್ದ ನು. ವಿಲಸದಾಯವ ಪ ವಿಂಜಬುದು ಸಂಕ |
ಯದ್ದು; ವಿಲಸದಿ ಆ ಅಮ್ಕಯದೆ (ಇ ಸಟ ಬಾಜ ಆ ಅವ್ಳೊಯದ) ಎಂತಲೂ ವಿಲಸದಿ-
ಆಯವ್ಯಯದ ಎಂತಲೂ ಛೇದಿಸ ಬಹುದು. ವಿಲಸದಾಯಮ್ಮಯದ (ಮತ್ತೆ) ವಿಶ್ರುತ-ವಳಯ
ದ ಎಂಬೀ ಪಸ್ಟ್ರಿಸಳು ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸುತ್ತವೆ.
ಗುರು, ನದೀಸುತ, ಕರ್ನ, ಸೈಂಧವ,
ಗುರು-ತನುಜ, ಭಗದತ್ತ, ಶರ;
ನಮುರು- ಯವನ, ಸೌವೀರ, ಹೌಸೆಲ, ಚೈದ್ಯ , ಮಾಗಧರೂ |
ಅರಸುಗಳು, ನಾನಾ-ದಿಗಂತೆದ
ಧರಣಿಪರು, ಸಚಿವರು, ಪಸಾಯ್ಕರು
ನೆರೆದುದಂದಿನ ದಿವಸದೋಲಗದೊಡ್ಡು ಚಲುವಾಯ್ಕೂ. । 957 |
|
|
ಪ. ಬಗಂತ-%-ಅಂತ. ನೆರೆದುದು. ಅಂದಿನ. ಟೇ. ಸುರು-ರ್ರೋಣ; ನದೀಸು
ತನ ಭೀಪ್ಮ; ಕರ್ನ=ಕರ್ಣ; ಸ್ಪಂಧನ ಇ ಸಿಂಧುವಿನ ರಾಜನಾದ ಜಯದ್ರಥ; ಸುರುತನು
| ಜವ ದ್ರೋಣನ ಮಗನಾದ ಅಶ್ಸ್ಶ್ಲಾಮನಿ; ಭಗದತ್ತ ಪಂಜಾಬಿನ ಯವನರ (ಸ್ರೇಕರ) ರಾ
SPRING-TIME 103
ಜ; ಬಾಹ್ಕಿಕಂ- ಬಾಹ್ಮಿಕರ ರಾಜನಾದ ಸೋಮದತ್ತಂ;. ಉರು-ಯವೆನ ಎಂಬವನು ಯವ
ನರ ರಾಜರಾದ ವಿತುಲನೆಂಶಾಸಲಿ ಹತ್ತಮಿತ್ರನೆಂತಾಸಲಿ ಇರ ಬಹುದು; ಇತ್ಯಾದಿ ಅರಸುಗಳು.
ಇಇವರೆಟ್ಲರಿದ್ದರೆಂತ ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹೇಲಂದರೂ ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇಪ್ಟರ ಮಾತು ಕಾಣದು
(11, 57, 9011 860).
ಧರಣಿಪತಿ, ಹೇಳ್! ಒಂದು ಹೆರಿಯಂ
ತರ-ವಿಕಾಲ-ಮಹಾ-ಸೆಭಾ-ವಿ
ಸ್ಪರಣವದಲಯಲಿ ತೆಬುಹೆ ಕಾಣೆನು; ತೀವಿತವನಿಪರೂ; |
ಹೊಲುಗೆ ರಾವ್ನ್ಮರು ರಥದವರು ಜೋ
ದರು ಪದಾತಿಗಳದ್ದುದಂದಿನ
ಬರಿ ಸುರೇಂದ್ರನ ಪಾಡಿಗೆಯ್ದಡಿ ಹತ್ತು ಮಡಿಯೆಂದಾ. || 958
ಪ. ಪದಾಶಿಸಳ್ಳೆ ಇದ್ದುದು; ಅಂದಿನ. ಟೀ. ಕವಿ ಇಲ್ಲಿ, ಒ೦ದು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣ
ಹೇಟುತ್ತೇನೆಂತ, ಒಬ್ಬ ಸುರೇಂದ್ರನಿದ್ದಾನೆಂತ ಶಕಲ್ಪಿಸಿ ವಣಸುತ್ತಾನೆ; ಇಂಥ ವಾಸ್ಮವವಲ್ಲದ |
ಉಪಮೆ ಉಚೆತವಲ್ಲೆ ೦ತ ಮುಂಚೆ ಹೇಬೋಣ ವಾಯಿತು, ಕ್ಲೋಕ 281. ವಿಯ್ಯೃಡಿ ಇ ಎಯ್ದ್ಡ್ಕಿ
ಸೂ. 189.
LS
58. SPRING-TIME
ವಸಂತಕಾಲ
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟದಿ
ಒಂದೆಡೆಯೊಳುಂ ತನಗೆ ನಿಲವಿಲ್ಲದತಿ-ವೇಗ
ದಿಂದೆ ನಿರುತಂ ಪ್ರಬಲಮಾಗಿ ಬೀಸುವ ಗಾಳ
ಚಂದನ-ದ್ರುಮಂಗಳಂ ತೊಡರ್ದಶಿಗಳಾಹಾರಮಂ ಕೊಂಡು ಹೊಂ
ಗಡು, ಮಿಶ್ಚ್ರೂ |
ಮಂದತ್ಸೆಮಂ ತಳೆದು, ಮಲಯಾಚಲದ ಬೀಮೆ
"ಯಿಂದೆ ಸರಸಿಜದೊಳ್ ಭ್ರಮಿಸುವ ಮಖೌದುಂಬಿಗಳ
ವೃುಂದಮೆಂ ಹೂಡಿ ಹೊಂಡೆಳೆವೆಲರ್ ಬಂದುದು, ವಿರಶಿಗಳೆದೆಯಾಯಿ |
[ವಂತೇ. | 259 | |
104 SPRING-TIME
ಪ. ತೊಡರು, ಅಹಿಸಳ ಆಹಾರಮಂ (ಚಂದನನೆಂಬದಂ). ಟೀ. ಗಾಳಿ ಎಂಬ
ದು ಕರ; ನಿರುತಂ ಪ್ರಬಲಮಾಗಿ ಬೀಸುವ ಗಾಳಿ ... ತೊಡರ್ದು, , , ಕೊಂಡು ಕೊಂಡು,
ಮಿಕ್ವು (ತಕ್ಕ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಮಿಕ್ತು), .. ತಳೆದು, ... ಕೂಡಿ ಕೊಂಡು, ಎಳೆನೆಲ5 (ಆ) ಬಂ
ದುಡು. ಇಂಥ ಸಗಖ್ಯಕರವಾದ ಗಾಳಿಯನ್ಯು ನಾವು ಬಂಟಿಸರಾಗಿಯೇ ಶಿನ್ನ ಜೇಕ್ಕು ಅಯ್ಯೂ
ಯ್ಯೊ! ಎಂತ ವಿರಹಿಸಳು ದುಃಖ ಪಡುವವರಾದರು; 241ನೆಯ ಕ್ಲೋಕ ನೋಡು.
ಮಿ್ಥಯಗುವ ತಳರ್ದೋರಣಂಗಳಂ ಕಟ್ರಸುತ,
ಮಖ್ಗೋಗಿಲೆಗಳ್ ಬಾಯ್ದಳ ಬಲಿದ ಬಂಧನದ
ಸೆಬಿತಿಗಳೆಂ ಬಿಡಿಸುತ್ತ, ತುಂಬಿಗಳ ಬಳಗಕ್ವ್. ಕಮಲಗಳ ಸೂಖುತಿವಿ
[ಡುತಾ, |
' ಹಿಯುವೆಲರೊಳೆತ್ತಲುಂ ಸಾಖ್ಸುತ, ವಿರಹಿಗಳ್
ನೆಜುಗಿಸುತ ಹೊನ್ನೆದ ರಸಂ ಹೇರ್ಚಿದ ವಸಂತ
ಪೊಖಮಟ್ಟು ಮಾಗಿಯನ್ನುಡುಗಿಬ, ಸಮನ ಶಾಸ್ತ್ರ ನ್ ಹೆ
[ಯ್ಯೊಂಡನೂ. | 260 ||
ಟೀ. ವಸಂತ ಎಂಬಿ ರಾಜನು ಜಯವಂತನಾ? ವನರಾಪ್ಟ್ರಠೊಳಗೆ ಪ್ರಷೇಕ ಮಾಡು
ತ್ತಾನೆ ಎಂತ, ವರ್ಣನೆ. ಹಿಂಜಿ ಹೇಲಂದ ಆ ವಿರಹಿಸಳು ದುಃಖಡೊಳಗೆ ಅವನ ಪಾದಕ್ಕೆ ಬಿದ್ದ
ಹಾಗಾಂಖತು.
ಪೊಸ ಮಾವಕೋಣೆಯೊಳ್, ಮಜಾ್ದುಂಬಿ ಹೋಗಿಲೆಯೊ
ಳೆಸೆವ ಸಂಪಗೆ ಪೊಚ್ಚ ಪೊಂದಾವರೆಯೊಳು, ಪವ
ಡಿಬದ ಮಲ್ಲಿಗೆಯಲರ್ ಜೆಳೆತ ಜಹೆಳದಿಂಗಳೊಳ್, ಗಿಳವಿಂಡು ಬನಬ
[ರಿಯೊಳೂ | |
ಮಸೆದವೊಂದೊಂದಣಿಕೊಳ್ ಮಧುಮಾಸೆಕುದಯಾದ್ರಿ-
ದೆಸೆಯಂತೆ ಖತಿಯಂತೆ ಧನದಂತೆ ಜಸೆದಂತೆ
ಪಸುರ್ವೆಳಗಿನಂತೆ ಸೆಂಪಬತಂ ಪಳದಿ ಪಳುಕು ಪಚ್ಚೆಗಳ ಬಣ್ಣದಿಂ |
[ದಾ. || 261 ॥॥ |
SPRING-TIMB 105
ಪ. ಕೋಗಿಲೆಯೊಳೆ, ಎಸೆವ. ಮಸೆದವು ಒಂಡು ಒಂದೊಳ್ಳೆ ಮಧುಮಾಸಕೆ; ಉದ
ಯ-ಅದ್ರಿ. ಕೆಂಪು ಅಸಿತಂ. ಉದಯಾದ್ರ ಕೆಂಪ ಖಶಿ ಕಪ್ಪು, ಧನ ಹೆಳದ್ಯ ಜಸ ಬಿಳದು, ಪ
ಸುರ್ಮೆಳಸು (ಮದಿೆಯಲ್ಲಿ ಸುಡುವೆ ಚಂದ್ರಜ್ಯೋತಿ) ಹೆಸರು. ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ವಸಂತಲಕ್ಷ್ಮದ
ಬಣ್ಣ.
ಣ
ತಳತೆಸೆವ ತರುಗಳಿ ನೆಟಿಲ್ಲಳಂ ಸಾರ್ದು, ಶೀ
ತಳದ ನಿರ್ಮಲ-ವಾರಿಯಂ ನೀಂ, ನವ್ಯ-ಪರಿ
[ಶ್ರಮವನೂ |
ಮಳದಿಂದ ಸೊಗಸು ತೀಡುವ ತೆಳುವೆಲರ್ಗೆ ಮೆಯ್ದೊಡ್ಡಿ, ಮಾರ್ಗ-
ಈೌಳೆದರಧ್ವೂಗರ್. | 262 ||
ಆ ಚೈತ್ರಮಾಸಮೆಸೆದುದು ಧರ್ಮ-ಜನ-ಕೀರ್ತಿ
ಭೂಚಕ್ರಮಂ ಮುಸುತಿದಂತೆ, ಬೆಳ್ಬಂಗಳರೆ;
ಯಾಚಕ್ರನೆತ್ತಲುಂ ಕೂಗಿ ಕರೆವಂತುಲಿಯೆ ಕೋಗಿಲೆಗಳಳೆಯ
[ಜನದಾ |
ಲೋಜಚನಕುದಯಿಪ ಪೊಸತಂತೆ, ಚೂಶಾಂಕುರಂ
ಗೋಚರಿಸೆ; ಪಾತಕ-ಕ್ಷಯದಂತೆ, ಮಾಗಿಯ ವಿ
ಮೋಚನಂ ಶಾಣಿಸಲ್; ಪುಣ್ಯ-ವಾಸನೆಯಂತೆ, ದಕ್ಷಿಣದ ವಾಯು
[ಸುಲಿಯೇ. || 268 ॥
ಪ. ಕಕೆವಂತೆ ಉಪಿಯೆ-ಕೋಳಿಲೆಗ4ಳ; ಇಳೆಯ. ಬೀ. ಬೆಳ್ಳಿಂಗಳರೆ, ಚ್ಛೈತ್ರಮಾ |
ಸಂ ಧರ್ಮ-ಜನ-ಕೀರ್ತಿ ಭೂಚಕ್ರಮಂ ಮುಸುಕಿದಂತೆ ಎಸೆಡುದು; ಈ ಪ್ರಕಾರ ಒಂದೊಂದು |
ಉಪಮೆಗೆ ಆ ಜೈತ್ರಮಾಸಂ ಎಂತ ತಿರಿಶಿರಿಗಿ ಹಾಕ ಚೀಕು. ಮಾ? ಎಂಬ ಶಿಶಿರದ ಮೇಲೆ ವ |
ಸಂತ ಬರುತ್ತಜೆ. ದಕ್ಷ್ಮಿಣ ಎ೦ದರೆ ದಕ್ಷ್ಮಿಣವೆಂಬ ವಿಶ್ವಾ ದಾನವೂ ಎ೦ತ ಆಸುತ್ತದೆ; ಆ ದಕ್ಷ
ವಾಯು ಚ೦ದನವಾಸನೆಯುಳ್ಳದು.
ದಾರಾ ಗ ್ರ-ಾಅಲಂಲಂ್ಲ
ಸಂಜು ಅಂ ರೋ ಚ್ ಬಾ ತ್ಸ
SUN-RISE
59, SUN-RISE
ಸೂರ್ಯೋದಯ
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟದಿ
ಮೂಡ ದೆಸೆಯೊಳ್ ಕೆಂಪು ದೊರೆಯೆ, ತಾರಕ ಪರಿಯೆ,
ಹೂಡೆ ತಂಗಾಳ ಮುಂಬರಿಯೆ, ಕಮಲಂ ಬಿರಿಯೆ,
ಪಾಡುವೆಳೆದುಂಬಿಗಳ್ ಮೊಳು3ಯೆ, ಚಕ್ರಂ ನೆರೆಯೆ, ನೆಯ್ದಿಲೆಯ
[ಸೊಂಪು ಮುಖಯ
' ಬೀಡುಗೊಂಡಿರ್ದ ಕತ್ತಲೆಯ ಪಾಳೆಯಮೆತ್ತ
ಲೋಡಿದುದೊ? ನೋಡಿದಬೆನೆಂದು, ಪೂರ್ವಾಚಲದ
ಹೋಡುಗಲ್ಲಂ ಪತ್ತುವ ವೊಲಿರ್ದನಾ ಪ್ರಭೆಯೊಳಾಚೆತ್ಛ್ಯನಾದಿತ್ಯ
[ನೂ. ॥ 204 |
ಪ. ಪ್ರಭೆಯೊಳೆ ಔಚೆತಂ. (ಆದ) ಆಡಿತ್ಯುನು. ಟೀ. ಉಡಯದ್ಲಿ ಚಕ್ರಪಕ್ಷಿಸಳು
ಹೊಲಿ ಕೆಲಶಿಸಳಲ್ಲ ನೆರೆದು ಬ೦ದು ಆಡುವವು, ಅದು ಅದು ಆಗೆ, ಆ ಸೂರ್ಯನು ಬೀಡು
ಗೊಂಡು ಇರ್ದ , ,., ಪೊರೆ ಇರ್ದಂ. ನೋಡಿದಪೆಂ; ಸೂ. 221.
SLI
60. WHO ARE CASTE PEOPLE?
ಜಾತರು ಯಾರು?
ಶ್ರಿಪದಿ
ಜಾತಿ-ಹೀನರ ಮನೆಯ ಹೋತಿ ಶಾಂ ಶೀನವೇ?
ಜಾತಿ ವಿಜಾತಿಯನ ಜೇಡ! ದೇವನೊಲಿ
ದಾತನೇ ಜಾತ! ಸರ್ವಜ್ಞ! || 265
ಯಾತಬುದು ಹೂವೇನು? ನಾತರದು ಸಾಲದೇ?
ಜಾತಿ ವಿಜಾತಿಯೆನ ಜೇಡ! ದೇವನೊಲಿ
| ಖು
ದಾತನೇ ಜಾತ! ಸರ್ವಜ್ಞ! || 266
ಮಾನ pe
EEE
VAIN THINGS
61. VAIN THINGS
ಬಟೌದಾದದು
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ
ಸುರಚಾಪಾಯತಮಿಂದ್ರಜಾಲದ ಬಲಂ, ಮೇಘುಂಗಳಾಕಾರ, ಬಾ
ಲರು ಕಟ್ಟಾಡುವ ಹಟ್ಟಿ ಸೊಪ್ಪದ ಧನಂ, ಹೀಗ ಗಾಳಸೊ
(ಡರ್, |
ಪರಿಯುತ್ತಿಪ್ಪ ಮರೀಚಿಕಾ-ಹಲ, ಜಲಾವರ್ಶಾಕ್ಷರಂ ಇಂತುವುಂ
| 2671 ॥
ಕ್ ಸುರಚಾಪ-ಆಯತಂ೦, ಇಂದ್ರಜಾಲದ. ಜಲ-ಆವರ್ತ-ಅಕ್ಷರಂ. ಇಂತುವುಂ ಸಿರಿ
೧ಇಇ೦ಶಾದ ಅದೆಲ್ಲವೂ ಸಿರಿ (ಎ ಅದೆಲ್ಲ ಸಿರಿಯೂ).
ಎಣ ಯ ಶಾ ಸಮಾಸ Is
62, EVENING-TIME
ಸಾಯಂಕಾಲ
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟಿದಿ
ಅರಸ, ಕೇಳ್! ಆದುದನಿತಖಕೂೊಳಸ್ಮಮಯ-ಸಮಯ
ಮರವಿಂದಲರ್ಗಳೊಳ್ ಸೆಬಿತಿಯಾದವಾಬಡಿಗ
ಆರದೆ, ಪರಿದವು ಬಿಬಿಲ ಬೀಡುಗಳ್; ಗೂಡುಗೊಂಡವು ಹೂಡೆ ಪ
[ಶ್ರಿ-ಜಾತಿಲ |
ಏರಿದೆನಿಪ ಕತ್ತಲೆಯ ರಾಶಿಯಂ ಪೊತ್ತು ಕೂಂ
ಡುರಿವ ಬೆಂಕಿಯ ಕಡೆಯಲುರಿದ *ೆಂಗೆಂಡಮೆನೆ,
ತರಣಿ-ಮಂಡಲಮೆಸೆದುದಪರ-ದಿಗ್-ಭಾಗದೊಳ್ ಹೊರಗಿದವು ಹೋ
ಗಳೂ. || 268 ||
ಪ. ಆದುದು ಅನಿಶಯೊಳೆ ,, ಸಮಯಂ; ಅರವಿಂದ-ಅಲರ್ಸಳೊಳೆ ,.. ಆಜಡಿ
74; ಇರಿ. ಎಸೆದುದು; ಅಪರ. ಟೀ. ಕೋಕ ಚಕ ಪಕ್ಷಿ] ಇದು ಸೂರ್ಯನ ಮಿತ್ರ.
108 YUDHISTHIRA IS PREVAILED UPON TO PLAY AT DICE
ಸುಳಶಿಶತಾಂಬರಮಣಿ-ವಿಭೂಪಣವನುಲೌ್ದು, ಮಂ
ಗಳ-ರಾಗಮಂ ತಾಳ್ಪು, ತಾರಾಭರಣವನಾಂ
ತಳೊ ಸಂಜೆವೆಕ್ಸ್ ನಲ್ ಹೆಂಬಿಡಿದುಡು-ಗಣಂಗಳೆಸೆದವಾಗಸಡದೊಳಾ
WP!
ನಳನಾಳ, ನಾಳನಳ-ಕುಳ-ಕೀರ ವಿಸರ-ಪರಿ
ಮಳ-ಸಾರ-ಮಧುವೆಂದು, ಬಾಗಿಲ್ಲಳಂ ಪೂಡಿ
ಹೊಳುತಿರ್ಪವೆಂಬಂತೆ ಮುಗಿಯುತಿರ್ದವು; ಕೂಡೆ ತೀವಿದವು ಕತ್ತ
[ಲೆಗಳೂ. || 269 |
ಪೆ. ಸುಳಲಿತ-ಅಂಬರಮಣಿ-ನಿಭೂಪಣಿವಂ ಉಟಂದು , ,, ಶಾರಾ-ಆಭರಣವಂ ..
ಸಂಜಿನೆಕ್? ಎನೆ, ಕೆಂಪು ಇಡಿದ್ಕು ಉಡು. ನಳನ-ಆಳಿ, ನಾಳಿನ ಅಳ. ಟೀ. ಮಂಸ
ನೆಂಬ ಸ್ರ್ಹದ ರಾಸಮಂ. ಕವಿ ಸಂಜಿ ಒಬ್ಬ ಸ್ತ್ರೀ ಎಂತ ಭಾವಿಸಿ ಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ನಾಳಿನಳ
ಎಂತ ಹೊದಲೂ ಮಧು ಎಂತ ಕಡೆಯೂ ಆದ ಮಾತನ್ಯು ನಳಿನಾಳ ನುಡಿಯಿತು; ಎಂತೆಂದ
ರೆ- ನಾಳಿನ (ನಾಳೆ ಬರುವ) ಅಳಕುಳಕ್ಕೆ ಕೀರಪೆಂಬ ವಿಸರವಾದ ಪರಿಮಳದ ಸೌರವಾದಂಥ
ಮಧು (ಇದು ಚನ್ನಾ? ಕಾಪಾಡಲ್ಪಡಲಿ!) ವಿತ.
REL —
63. YUDHISTHIRA IN THE ROYAL COURT 1S PREVAILED
UPON TO PLAY AT DICE (see No. 57)
ಯುಧಿಷ್ಠಿರನು ಜೂಜಾಡಲಿಕ್ಕೆ ಒಡಂಬಡಿಸೆ ಪಟ್ಟದು
ಭಾಮಿನಿಪಟ್ಟಿದಿ
ಒಂದು ಕಡೆಯಲಿ ಕವಡಿಕೆಯ ಜೂ
ಹೊಂದು ಕಡೆಯಲಿ ಗದ್ಯು-ಪದ್ಯವ
ದೊಂದು ಕಡೆಯಲಿ ವಾರವಧುಗಳ ಸಾರ-ಸಂಗೀತಾ; |
ಉಂದು ಕಡೆಯಲಿ ತರ್ಕ-ಗೋಸ್ಟ್ರಿಯ
ದೊಂದು ಕಡೆಯಲಿ ಕೌರವೇಂದ್ರನ
ಮುಂದೆ ಇಡಿದುದು ರಭಸ ಹಾಸಂಗಿಗಳ ಸಾರಿಗಳಾ. | 270 |
ಶಸ 2... 23553322.
YUDHISTHIRA IS PREVAILED UPON TO PLAY AT DICE 109
ಪ. ಜೂಜು; ಒಂದು. ಪದ್ಧೊಂ ಅದು; ಒಂದು. ಟೀ, ಅಂಥ ರಾಜಸಭೆಯಲ್ಲಿ ವಾರವ
ಧುಗಳು ಸಹೆ ಇದ್ದದು ನೀಚತನವೇ ಸರಿ. ಹಡಿದುದೆಂಬದಕ್ಕೆ ರಭಸ ಎಂಬದು ಕರ್ತ್ಟು. ಕೌರ
ಮೇಂದ = ದುರ್ಯೋಧನ.
ಆಡಲಖ್ಯನು, ಗಡ, ಯುಧಿಬ್ಧರ
ನಾಡುವರೆ ಬರ ಹೇಟು! ಮೇಣ್ ತಾ
ನೋಡುತಿರಲಾವಾಡುವೆವು; ಸಭೆಯಲಿ ವಿನೋದದಶೀ |
ಖೋಡಿಯಿಲ್ಲದ ಸರಸ-ನೆತ್ತವ
ನಾಡಲಬ್ಯದ ನೃಪತಿ ಮೃಗವೆಂ
ದಾಡುತಿಹರಬೌ ವವರು ತಾವಲ್ಲೆಂದನಾ ಕಘುನೀ. (| 271 |
ಪ. ಯುಧಿಪ್ಕಿರಂ; ಆಡುವರೆ (ಆಡುವೊಡೆ). ನೋಡುತ ಇರಲೆ, ಆಂ ಆಡುಪೆವು. (ಜ
ನರು) ಆಡುತ ಇಹರಿ (= ಹೇಲುತಿಹರಿ); ಅಜಾವವರು.
ಅಹುದು, ಹೊಲ್ಲೆಹೆವಾವುದಾಡಲು
ಬಹುದು ಸು-ಜನರ ಹೊಡೆ; ನೀವೇ
ಕುಹಕ-ವಿದ್ಯಾ-ಸಾರ್ವಭೌಮರು ಶಕುನಿ ಹೌರವರೂ! |
ಸುಹೃ್ರದಯರಿಗತಿ-ಕುಟಲರಶಿ, ನಿ
ನ ದು
ಸೃಹ, ಕಾ ಸ ಹೀಳವೆಂದನು ಧರ್ಮಸುತ, ನಗುತಾ. ॥ 279 ||
ಪ. ಹೊಲ್ಲೆಹ ಆವುದು. ಟೀ. (ನೀವು) ಸುಜನರ (ಎ ಕಪಟವಿಲ್ಲರವರ) ಕೂಡೆ ಹೊ
ಲ್ಲೆಹ ಆವುದೂ ಆಡಲು ಬಹುದು (ಎಂತ ಯುಧಿಪ್ಕಿರನೆಂಬ ಧರ್ಮಸುತ೦ ದುರ್ಯೋಧನ ಕಕು
ನಿಸಳಿಗೆ ಎನುತಾನೆ). ಸಮ್ಮೇಳಂ ದುಸ್ಸಹ (ಆದೆ).
ನೀವು ಸುಹೃದಯರಿಂದು ದುರ್ಜನ
ರಾವು; ನೀಂ ನೀರಾಗಿಗಳು ರಾ
ಗಾವಲಂಬರು ನಾವೆಲ್ಲ ನೀವಲಖ್ಯಿರೇ ನಿಜವಾ! |
|
|
|
|
110 YUDHISTHIRA IS PREVAILED UPON TO PLAY AT DICE
ನೀವು ನಾವೆಂಬೀ ಪೃಥಗ್- -ಭಾ
ವಾವಲಂಬನವೇಕೆ? ನಿಮ್ಮಲಿ ಮ
ನಾವು, ನಮ್ಮಲಿ ನೀವೆ! ಎಂದನು, ನಗುತ, ಕುರುರಾಯಾ. (| 2783 |
ಪ. ನಾವು; ಎಲೇ. ಭಾವ-ಅವಲಂಬನಂ. ಟೀ. ಶಕುರು-ರಾಯಇ ದುರ್ಯೋಧನ.
ಇರಲಿ ಬಾಂಧವರಿದಣಿಕೂೊಳೆರಡಿ
ಟ್ರರದೆ ನಿಲಲದು ಲೇಸೆಲಾ, ವ
ಸ್ಲರಿಸಲೇಕ್ಯ್ ದ್ಧೂತ-ದುರ್ವ್ಯಸನ-ಪ್ರಪಂಚವಿದೂ? |
ತರುಣ, ವಿಟಿ-ಚಾರಣ-ಹುಶೀಲತ-
| ಭರತ-ಗಣಿಕಾಯೋಗ್ಯ-ವಿಪಯತೆ
ಗರುವರೊಲಿವರೆ? ವಿಂದನಾ ಹುರುಪತಿಗೆ ಯಮಸೊನೂ. || 274 |
ಪ. ಇರಲಿ ಬಾಂಧವರ! ಇದಯೊಳ್ಳೆ , , ನಿಲಕೆ, ಅದು ಲೇಸು! ಎಲಾ. ಸಣಿಕಾ-ಅ
ಯೋಸ್ಯಂ. ಟೀ. ಕುರು-ಪಶ್ರಿನ ದುರ್ಯೋಧನ; ಯಮ-ಸೂನು = ಯುಧಿಸ್ಕಿರ.
ನೀತಿವಿದನೇ? ಕ್ರೋತ್ರಿಯರಿಗ
ಖ್ಯಾತಿಯದು, ಯತಿಗಳಿಗೆ, ಮೇಣ್ ರಣ-ಭೀತ-ಭೂಪರಿಗೆಂ; |
ದ್ಯೂತ- ಮೃಗಯಾ-ಬ 'ಪ್ರೀವ್ಯಸನ ನೃಪ-
ಜಾತಿಗೋಸುಗವಾದವಿದಬಿ ರ
ಪಾತಿಕಯವಬೌಯದವ ನರ-ಮೃಗವೆಂದನಾ ಕಹುನೀ. (275
ಣ್. ಕ್ರೋತ್ರಿಯರಿಗೆ ಅಖ್ಯಾತ. ರಸ-ಅಶಿಕಯವ.
ರಸ, ಹೇಳ್! ಸಾಳಗಳೆ ಜೂಜಿಗೆ
ಹರೆದಹೋಸರಿಬದಡೆ, ಬಟ್ಕವ
ಗರುವನೇ? ಪ ತ್ರಿಯರೊಳಗೆ ನೃಪ-ಧರ್ಮ ನೀನಖ್ಯಾ? |
ಕರೆದೆವಾಂ ಹೂಜೆಂಗೆ; ಬೇಕೇ?
YUDHISTHIRA IS PREVAILED UPON TO PLAY AT DICE 111
ಧರಣಿ-ಪತಿ, ಬಾ! ರಾಜ-ಧರ್ಮವ
ನೊರಸುವರೆ ನಿಲ್ಲೆಂದುಬೇಕ್ಷಿಸಿ, ನುಡಿದನಾ ಕಹುನೀ. || 276 |
ಪ. ಕಠೆದಡೆ (-ಡೊಡೆ), ಹಿಸರಿಖಿದಡೆ (-ದೊಡೆ).
| ಘೂರಮಂ, ಕೇಳ್! ಅಖಿಳ-ನೃಪ-ಸೆಂ
ಹಾರ-ಬೀಜದ ಕರ್ಮ-ಫಲ-ಸಂ
ನ ನೂಕಿತು ಧರ್ಮನಂದನನಾ. |
ಧೀರನಲ್ಲಾ? ಧರ್ಮ-ಶಾಹ್ತ್ಯ-ವಿ
ಎ ತ್
ಚಾರ-ಸಾರ-ಜ್ಞಾ ನ-ನಿಪೈಯೊ
ಳೋರೆಯುಂಟೇ? ದ್ಯೂತೆ-ಕೇಳಿಗೆ ಮಾಡಿದನು ಮನವಾ. || 277 ||
ಪ ಸಂಸ್ಥ್ರಾರಂ (ಧರ್ಮೆ ನಂಡನನ) ಅಳ್ಳೆಯಂ೦ ಇಳಿದು. ಭೇ. ಕರ್ಮೆ-ಫೆಲ-ಸಂಸ್ಥೊ
| ರಷೆಂದರೆ, ಪಾಪಸಳ ಫೆಲವನ್ಯು ಮಾ? ಸುವದು (ಇದು ದ್ಯೂತವೆಂಬದು). ಹಾಗಾದರೆ ಶಾನು
ಧೀರನಲ್ಲವಲ್ಲವೋ? ಅದಲ್ಲದೆ ರಾಜಧರ್ಮದ ಮೇಲೆ ಜೂಜಿಗೆ ಅಡ್ಡಿ ಇಲ್ಲ! ಎಂತ; ಯುಧಿಪ್ಕಿರನು
| ತನ್ನೊಳಗೆ ಆಲೋಚಿಸಿ ಕೊಂಡದು.
ಇಂದು-ವದನೆಗೆ ದಕ್ಷಿಣಾಕ್ಷಿ
ಸ್ಪಂದವಾಯಿತು; ಭೀಮ ಪಾರ್ಥರಿ
ಗಂದು *ತ್ತಿತು ಹೃದಯ, ವಾಮ-ಭುಜಾತ್ರಿಗಳು ಸಹಿತಾ; |
' ಕಂದಿದವು ಮೋಲುಕೆಗಳು ಗಂಗಾ
ನಂದನ-ದ್ರೋಣಾದಿ-ಸುಜನರಿ
ಗಂದಮವೇಖ್ತು ಮುಸುಡು ಕಘುನಿ ಸುಯೋಧನಾದಿಗಳಾ. || 278 ||
ಪ. ದಕ್ಷಿಣ-ಅಕ್ಸಿ, ಪಾರ್ಥರಿಗೆ (ಎಐ ಅರ್ಜುನರಿಸೆ) ಅಂಡು. ಭುಜ-ಅಕ್ಲಿಸಳು. ಸುಜ
ಪರಿಗೆ; ಅಂದಂ. ಟೀ. ಸಂಗಾನಂದನ= ಭೀಪ್ಮ. ಸುಯೋಧನ ದುರ್ಯೋಧನ. ಆಸು
ಜನರಿಗೆ ನೋಆಕಿಸಳು ಕಂದಿದವು. ಸುಖೋಧನಾದಿಗ್ಳ ಮುಸುಡು. ಆ ಇಂದುವದನೆ ಕುಂತಿ
ಯೆಂಬವೆಳೆಂಬಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ.
LD GREAT PEOPLE AND THEIR MANNERS
ಅರಸ, ಕೇಳ್! ಹುಂತೀ-ಹುಮಾರರ
ಬರಿಯ ದುಗುಡದ ಹೊತ್ತು ಮಿಗೆ ಗೆ
ಬ ರಿಬತಯ್ ಧರ್ಮಜನ ಗಾಢದ ಬುದ್ದಿ-ಪರ್ವತವಾ. || 279 ||
ಟೀ. ಹೇಟಂಡ ದುಸುಡದ ಹೊತ್ತು ಯುಧಿಪ್ಮಿರನ (ಧರ್ಮಜನ) ಬುದ್ಧಿ ಎಂಬ ಗಾಣದ
ಪರ್ವತವ ಮಿಗೆ ಸಬ್ಬರಿಸಿತು.
ವ್ಯೃಸನ-ತೃಫ್ಲೆಯು ಕೀಳುಚೆತ್ತದ
ಮಿಸುನಿಯೊಳು ಜೆರಬತು, ಸಯ
ರಸವು ಹಾಬ್ತು, ಹುದಿದ ರಾಗದ್ದೋೇಪ ವಹ್ದಿಯಲ್ಲೀ |
ಮುಸುಡ ತಿರುಹಿತು, ತಿಳವು ಲಭ್ರೆಯ
ದೆಸೆಗೆ ದುರ್ಭಟಿವಾಯ್ದು, ಪರಿಭವ
ದೊಸೆಗೆಯನು ಸೂಚಿಬತು ೨14 ಧರ್ಮಜನ ಹೃದಯಾ. || 280 ||
ಟೀ. ಧರ್ಮಜನ ಹೃದಯವು ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಸೆ ಪರಿಭವದ ಒಸಗೆಯನು ಸೂಚೆಸಿ ಕೊಟ್ಟಿತು ಅಂ
ದರೆ (ನೋಸವುಳ್ಳ ಜೂಜಿನ) ಲಕ್ಷ್ಮಿಗೆ ಒಂದು ಹಬ್ಬ ಬರುವ ಹಾಸಾ೦ಖತು, ಯಾತಲ ಹಬ್ಬ
ಎ೦ದರೆ ಯುಧಿಪ್ಕ್ರಿರನ ಪರಿಭವದದು (ಅವನು ನೀತಿಯನ್ಮು ಪರಿಭವಿಸಿದದಲೌಂದ ಹುಟ್ಟುವಂಥ
ದು). ಪರಿಭವದ (ಅಂದರೆ ಜನರ ಸುಖದು; ಖಸಳನ್ಕು ಲಕ್ಷಿ ಸದಂಥ) ತೆ ಒಸಗೆಯನು
ಸೂಚೆತೆಂತಲೂ ಹೇಲಿ ಬಹುದು.
LS
64, GREAT PEOPLE AND THEIR MANNERS
ಹಿರಿಯರನ್ನು ಕುಬೌತದು
ಶ್ರಿಪದಿ
ಟಿಡಿ 3 ¢ ?
ಅಟ್ಟ ಗೆಯ ರುಜೆಯನು ಹುಟ್ಟು ತಾ ಬಲ್ಲದೇ
ಶ್ರೇಪ್ಪರೆಂದೆನಲು ಬೇಡಾ! ಅಖುಹಿನಾ
ಬಟ್ಟೆ, ಬೇಜಕಿಂದ. ಸರ್ವಜ್ಞ! | 281 |
ಟಿ ಯೂ
ಟೀ. ಶ್ರೇಸ್ಟರೆಂದು ಲಘುಮನನಸಿನಿ೦ದೆ ಎನ ಬೇಡಾ! ಅಲುಹಿರುವವರೇ ಶ್ರೇಷ್ಕರು.
GREAT PEOPLE AND THEIR MANNERS
ಬಲ್ಲೆ ನೆಂದೆಂಬುವರು ವಿಲ್ಲವರು ಹಿರಿಯರೇ?
ಸೊಲ್ಲಿಬ ಭೇದವನಬ್ದೊಡೆ ಕಿೌಯ ತಾ
ನೆಲ್ಲರಿಗೆ ಹಿರಿಯ. ಸರ್ವಜ ! || 282 |
ದಾ
ಟೀ. ಮಾತುಸಳ ಚೀದವೆನಲ್ದರ ಚೀಕು.
ಈಕತ್ಸುವಿಲ್ಲದೇ ನೀನೀಕನೆಂತಾದಿ?
ಈಶಕರೀಶನೆನ ಬೇಡ! ಲೋಕಕೆ ಮಾ
ನೇಶನೇ ಈ! ಸರ್ವಜ್ಞ! || 288 ||
ಟೀ. ಮಾನಸಂಪಾಡನೆ ಇರ ಜೇಕು.
ಆನೆ ಬೀದಿಯಲಿ ಬರೆ, ಸೋನ ತಾ ಬೊಗಳುವದು;
ಸೋನನಂತಾನೆ ಜೊಗಳೆಯಾನೆಯ ಅಭಿ
ಮಾನವೇ ಹಾನಿ. ಸರ್ವಜ್ಞ! || 284 ||
ಆನೆ ನೀರಾಟಿದಲಿ ಮಾನ ಕಂಡಹಂಜುವದೆ?
ಹೀನ-ಮಾನವರ ಬಿಖುನುಡಿಗೆ ಸತ್ಯದ |
ಜ್ಞಾನಿಯಂಜುವನೆ? ಸರ್ವಜ್ಞ! | 285 ||
ಚಂದನವ ಕರಗಿಸಲು, ಬೆಂದು ಪರಿಮಳವಕ್ತು;
ಸಂದಬವನಬ್ದ ಸತ್-ಪ್ರರುಪರೆನಿಪರು
ಸರಿಪರು. ಸರ್ವಜ! 56 1
ನೊಂದು ಸ್ಟೆರಿಪರು ಸರ್ವಜ್ಞ || 286 ||
ಪ. ಸಂದ (ಅಂದರೆ ಲೋಕದೊಳಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ನೆಂದು ಸಂದ) ಅಜ್ವೆಂ.
ಲಾ
114 SUN-RISE
65. GREAT THINGS ARE EFFECTED BY SMALL MEANS
ಸಣ್ಣ ದಬ್ಂಡೆ ದೊಡ್ಡ ದಾಗುವದು
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ
ಅಜತಿಯಂ ಬೀಯುವಡಾನೆ ಮೆಟ್ಟಲಹುದೇ? ಚಾನಂಗಳಂದಲ್ಲದೇ?
ಉೌದಾಗಿರ್ದಡದೇನ್? ಉಪಾಯಪರನೊರ್ವಂ ಘಹೋಟಿಗೀಡಳ್ಳು; |
[ಹೆಂ |
ಮರನಿರ್ದೇನ್? ಅದಖ್ಂದಲೆತ್ತಲಹುದೇ ರುಂ? ಸನ್ನೆ ಸಾ
ವಿರಕಾಲಾಳನ ಸತ್ತಾವಯ್! ನರಸೆಲ್ಕಾ ಕೇಕ್ಟೊ ಪುದೀ ಚ ಯಾ! || 287 |
ಟೀ. ನೀಯಿವಡೆ ಎ ಸೀಯಿವೊದೆ, ಸೀಯಿವಶೆ, ಸೀದಿಲಿಕ್ಕೆ.
Ce
66. SUN-RISE
ಸೂರ್ಯೋದಯ
| ವಾರ್ಧಕಪ ಪಟ್ರದಿ
ಗಾರಿಯೊಂದೇ ರಥಕೆ; ಹೋಡಾಗಿ ಪೂಡುವರೆ
ಸಾಲದೇಲೇ ಹಯಂ; ನಡಿಸುವರೆ ಸಾರಥಿಗೆ
ಹಾಲಿಲ್ಲ; ಲೋಕ-ಯಾತ್ರೆ ಯನೊಲ್ಲೆ ನೆಂಜೊಡಾಗದೆ ತನಗೆ ತಿರುಗ
ಣೆ ಸ್ಟ |
ಹಾಲ-ಗತಿಯಂ ವಾಣಿ ಬಾರದಿಂತೆಂಬುದಂ
ಮೂಲೋಕಕೆಜ್ಞಯೌಸುವಂತೆ ಪೂರ್ವಾಚ ಲದ
ಮೇಲೆ ಮೂಡಿದನೆಂದಿನ ವೊಲಬ್ಬ-ಬಾಂಧವಂ, ನಯನಾಂಧಮಂದಡ
(ಗಲೂ. || 288 |
ಪ. ಯಾತ್ರೆಯಂ ಒಲ್ಲೆಂ ಎಂದೊಡೆ ಆಗದೆ. ಮೂಲೋಕಕೆ ಎಚ ಅೌಸುವಂತೆ, ನಯನ-
ಅಂಧಂ ಅಂದು ಅಡಸಲು. ಬೇ. ಪೂರ್ವಾಚಲದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನು ಮೆಲ್ಲಮೆಲ್ಲನೆ ಉಡಂಖಸಿ
ದ್ದನ್ನು ಕವಿ ಈ$ ರೀತಿಯಾಗಿ ವರ್ಣಿಸುತ್ತಾ ನೆ; ಸೂರ್ಯನನ್ಯು ಒಬ್ಬ ಪುರುಪನೆಂಬಂತೆ ಮಾಡಿ,
ಅವನ ರಥ ಏಜ ಹೆಯಸಳನ್ಮು ನ ಸೊಲದು ಎಂತ ನೊಡಲಂದ್ದನು ಹೇಯುತ್ತಾನೆ. ಸೂ
ರ್ಯನಿಗೆ ಏಟು ಕುದುರೆಸಳಿವೆ ಎಂಬ ಈ ಭಾವನೆ ಅವನ ಕಿರಣಸಳ ಮೇಲೆ ಹೆಟ್ಟೋ ತು.
ERS
SUN-SET AND MOON-RISE 115
67, SUN-SET AND MOON-RISE
ಸೂರ್ಯಾಸ್ಯಮಯವೂ ಚಂದ್ರೋದಯವೂ
ವಾರ್ಧಕ ಪಟ್ಟದ
| ಬಟ್ಟವಿಡಿದವರಿರ್ವರುಂ; ಮಯೂರಧ್ವೂಹನ
ಪಟ್ಟಂತೆ ನಡೆತಂದರನ್ನೆಗಂ ದೆಸೆದೆಸೆಯೊ
ಳಟ್ಟೀಣಿಬಿ ಲೋಕಮಂ ಕಣ್ಣೆಡಿಸುವಂಧಕಾರಂಗಳಂ ನಿಲರೀಯದೇ | '
ಅಬ್ಬ, ಹರಿಹರಿದುಳುತ ಬಿಲ್ಲು, ಹಾಹುರದಿ ಕ
ಣ್ಲೆಟ್ಟು, ಈಳೆಗುಂದಿ, ಮೆಲ್ಲನೆ ನಭೋ-ಮಾರ್ಗಮಂ
ಬಿಟ್ಟು, ಪೃಶ್ಚಿಮ-ಗಿರಿಯ ತಪ್ಪಲಂ ಸಾರ್ದನೆನೆ, ರವಿ ಪಡುಗಡಲೊಳೆ
[ಸೆದನು.|| 289 |
ಮೆಲ್ಲಮೆಲ್ಲನೆ ತರಣಿ ಮುಟುಗಿದಂ;) ಪಡುಗಡಲೊ
ಳಲ್ಲಿ ಗಲ್ಲಿಗೆ ಮೂಡಿದವು ಸಂಜೆ-ದಾರತೌಗ
ಳೆಲ್ಲೆಲ್ಸಿಯುಂ ತಮಂ ತುಂಬಿದುದು; ತುಂಬಿಗಳೊಡನೆ ಮುಗಿದವಂಬು
[ಜಾಳೀ. || 290 |
ಪೆ. ನಜೆತಂದರ; ಅನ್ಸೆಗಂ. ಅಂಬುಜ-ಆಳಿ. ಟೀ. ಅಂಧರಾರಂಸಳನ್ಯು ಓಡಿಸು
ತ್ತೋಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸೂರ್ಯ ಶಾನು ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಆಯಾಸ ಪಟ್ಟನೆಂತ ಕವಿಯ ಮಾತು. ಮಯೂ
ರಧ್ದೂಜ ರತ್ಸುಪುರದ ರಾಜನು (95, ಇ. ಇ.)
ಸುತ್ಕಲುಮಂಧಕಾರಮಾಗಿರುತಿರಲ್,
ಚಿತ್ತನಿಸು! ತಂಬೆಲರ್ ಬೀಪಿದೊಡೆ, ಪಚ್ಚ ಅಬಿ, |
| ಮತ್ತುರಿವ ಕ್ರ ನೇಲ್ಗೆಯಂತೆ ಮೂಡಿದಂ ಚಂದ್ರನಿಂದ್ರನ ದೆಸೆಯೊ
| [ಳೂ. || 291 |
ಮಯುಗಿದವು ಸೋಕ್ ಹೋಹನದಂಗಳಾಗ ಬಾ
15*
116 AN ENCAMPMENT
ಯ್ಪೆ ಜುತಿದವು ಚೆ ಹೋರ-ಹೋರಕ-ಹುಮುದ-ರಾಜೆಗಳ್;
| ತುಯುಗಿದ ತನಿಪ್ರವಂ ಲ ತೊಲಗಿದವು ದೆಸೆದೆ
[ಸೆಯೊಳೂ; |
ಮೊಜುತಿದುದು ಸಮುದ್ರಮುದ್ದ ವದ ಪೆರ್ಚುಗೆಯಿಂದ
' ಲೊಖಕಿತುದುಡುಕಾಂತ-ಶಾಂತ-ಪ್ರತಿತಿ
. ಚಂದ್ರೋದಯದೊಳೂ. ||292 |
ಚಂದ್ರನುದಯಂಗೆಯ್ಲೆ ದೆಸೆದೆಸೆಗಳೆಲ್ಲಮುಂ
ಚಂದ್ರಿಕೆಗಳಂದ ಬೆಳಬೆಳಗಿ, ಭು || 998 |
ಇ. ತಮಿಸ್ರಂ ಆಲೋಕ. ಸಮುದ್ರಂ... ಪೆರ್ಚುಗೆ೦ಖಂದಲೆ; ಒಣರೆತುದು. ಟೀ. ತ
ಮಿಸ್ರಂ ಆಲೋಕ-ಲೋಕ-ಸ್ಲಿ ತಿಗೆ ತೊಲಗಿದವುವ ತಮಿಸ್ರಂ ಚ೦ದ್ರೋದಯಶೊಳಸೆ ಆಲೋಕವಾ
ದ (ಪ್ರಕಾಕವಾದ) ಲೋಕದ ಸ್ಲಿಪಿಯನ್ಯು ತೊಲಗಿ ಬಿಟ್ಟವು. ಉಡುಕಾಂಶನ ಕಾಂತ ಚಂದ್ರ
ಕಾಂತನೆಂಬ ಕಲ್ಲು; ಈ ಕಲ್ಲು ಚಂದ್ರಕಿರಣಿ ತಾ? ನೀರ ಬಿಡುತ್ತದೆಂಬ ಕಥೆ ಅದೆ.
TE SE
68, AN ENCAMPMENT
ಒಂದು ಪಾಳೆಯ
ವಾರ್ಧಕಸಪೆಬ್ಬದಿ
ಮೇಲೆಮೇಲಯ್ಮಂದು ಹೋಟೆಯಂ ಪತ್ತಿ ಹೊಳು
ಪಾಳೆಯವನೀತ್ತಿಸುತ್ತಿರ್ನರ್ಗೆ ಕಾಣಿಬತು,
' ಹೇಲಲೇನ್ ಅಚ್ಞ್ರಿಯನಿಡಿಕಯ್ದ ಬಣ್ಣಗೂಡಾರಗಳ ಸಾಲ್ಲಳಂದಾ.
| 294 ||
ಪೊಲತಿವ ಗೂಡಾರಗಳ ಬುದ್ಭುದದ, ಪೋಪಜಬ
` ಪ್ಪ ಲಘು-ವಾಜೆಗಳ ತೆರೆಗಳ, ಕರಿಯ ಗಿರಿಯ, ಜನ-
ಜಳಚರದ, ಮಿನಗುವಾಯುಧದ ನೊರೆಗಳ, ವಾದ್ಯದಾರ್ಭಟೆಯ ಹೆ
[ರ್ಮೊರಹಿನಾ, |
THE BLESSINGS OF GOOD COMPANY
ಚಳಪ ಹೇತನ-ತತಿಯ ಸುಲ್ಯ, ಸಬಳದ ಸಾಲ
ತೊಳೆತೊಳೆಪ ಪವಳ-ವಳ್ಳ ಗಳಭಯ-ರಸ-ಸಮು
| ನ್ಹಿಳತ-ವರ-ರಾಜ-ಸೇನಾ-ಸಮುದ್ರವನಾಗ ಪ್ರುರ-ಜನಂ ನಿಟ್ಟಬದುದೂ.
| | 295 ||
ಪೆ. ಪೇಣಲಿ ಏನ ಅಚ್ಛ್ಚರಿಯಂ? ಇಡಿಕಿಅಿದ. ವಳ್ಳಿಸಳ (ಅಭಯ-ರಸವುಳ್ಳ ಅಂ
| ಡರೆ ನೋಡುವವರಿಗೆ ಅಂಜಿಕೆ ಹುಟ್ಟಿಸರ). ಟೀ. (ಆ ರಾಜನ ಸೇನೆಯ ಪಾಳೆಯ) ಕಾಣಿ |
` ಸಿತು. ಅದಾಳ? ನ ಸೇನೆ ಒ೦ದು ಸಮುದ್ರದ ಉಸಮೆಂಖಉಂಡೆ ವರ್ಣಿಸಲಾಂಖತು.
ಏರಡು ತರದೊಳಗೊಪ್ಪುವಂಗಡಿಯ ಮುಂಗಡಿಯ,
ಸುರಿದ ಧಾನ್ಯದ ರಾಜಯೊತ್ತುಗಳ ಜೊತ್ಮುಗಳ,
ಈಕರಿ-ತುರಗ-ನಿಚಯದೆಡೆಯಾಟಗಳ ಘಾಟಗಳ, ಪೊಂದೇರ ಸಂದಣಿ '
| [ಗಳಾ, |
ಅರಮನೆಗೆ ಪೋಪ ನೃಪರಂದಳದ ಗೊಂದಳದ,
ತರುಣಿಯರ ಮಣಿ-ಭೂಪಣಾವಳಯ ಗಾವಳಯ, |
ಪರಮ-ಭೀಪಣ-ಪಟು-ಭಟಾಳಗಳ ಹೇಳಗಳ್ ಪಾಳೆಯಂ ಕಣ್ಣೆಸೆ |
[ದುದೂ. || 296 ||
ಟೀ. ಪಾಳೆಯಂ ಎಂಬದು ಕರ್ತ.
ಮ
69, THE BLESSINGS OF GOOD COMPANY
ಸತ್ಸಂಗದ ಸುಫಲ
ಶ್ರಿಪದಿ
ಮಾನ-ಹೀನರ ಸಂಗವೇನು ತೊಟ್ಟರು ಜೇಡ;
ನವುಳ್ಳ ನರ ಸಂಗ ತಾ ಸಕ್ಟರೆ
ಹೇನು ಸವಿದಂತೆ. ಸರ್ವಜ್ಞ! || 297 ||
A FINE COUNTRY
ಬಲ್ಲವರ ಒಡನಾಟ ಬೆಲ್ಲವನು ಮೆದ್ದಂತೆ;
ಅಲ್ಲದಹುದೆಂಬ ಅಜಾಣನೊಡನಾಟ
ಕಲ್ಲು ಹಾದಂತೆ. ಸರ್ವಜ್ಞ! || 298 ||
ಸಜ್ಜನರ ಸಂಗವದು ಹೆಜ್ಜೇನು ಸವಿದಂತೆ;
ದುರ್ಜನರ ಕೂಡವೊಡನಾಟಿ ಬಚ್ಚಲ
ರೊಜ್ಜೆನಂತಿಹುದು. ಸರ್ವಜ್ಞ! | 299 ||
ಸಚ್ರನರು ಸಾಯಲೊಡೆ ನಿರ್ಜರರು ಮಖಗುವರು;
ದೌರ್ಜನ್ಯಹಾರಿ ಸತ್ತರೇನ್? ದೇಹದ
ಕಣ್ಣೆ ಹರಿದಂತೆ. ಸರ್ವಜ್ಞ! || 800 ||
— RITES —
70. A FINE COUNTRY (BHADRAVATI)
ಸೌಂದರ್ಯಶೀಮೆ
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟಿದಿ
ಭೂವಧೂರಮಣ, ಹೇಳ್, ಅಯ್! ಮುಂದೆ ನಡಿಸುವ ಕ
ಥಾ-ವಿಸ್ಮರಮನಿನ್ನ್ಟು ಪಯಣಗತಿಯಿಂದ ಭ
ದ್ರಾವತೀ-ದೇಶಮಂ ಪೊಕ್ಸ್ರನಿಲಜ ವೃಪಧ್ರಜ ಘಟೋತ್ತಟ-ತನು
[ಹರೂ. ॥ 301 ॥
ಟೀ. ಅನಿಲಜ (= ಭೀಮ) ವುಪಧ್ಧೂಜ (-ಕರ್ಣನ ಮಸ, 2, ಇ. 67) ಫುಟೋತ್ಸಟ
(= ಭೀಮನ ಮನನಾದ ಹ್ಯೆ ಡಿಂಬಿ) ಎಂಬೀ ಮೂವರು ಆ ಬೇಕಮಂ ಸೊಶ್ವರು.
| ವಿಶ್ಲಿಯುಂ ಪರಿವ ಪೆರ್ದೊಲಿಕಿಯಿಂದ, ಹೆಲತಿಯಿಂದ
ಲೆಲ್ಲಿಯುಂ ಹುಸುಮದಾಗರದಿಂದ, ಸರದಿಂದ
ಲೆಲಿಯುಂ ರತ-ಮಯದಿಳೆಯಿಂದ, ಬೆಳೆಯಿಂದ, ಮಣಿ-ಕತಕ-ಕೆ
ಡಾ ಲ್ಲಿ ಲ ಭ್ರ
5 [ಲದಿಂದಾ, |
A FINE COUNTRY
ವಿಶ್ಲಿಯುಂ ಸುಲೌ್ವ ಗೋ-ವ್ರಜದಿಂದ, ಗಜದಿಂದ
ಲೆಛ್ಸಿಯುಂ ಕತ್ತುರಿಯ ಮೃಗದಿಂದ, ಖಗದಿಂದ
ಲೆಲ್ಸಿಯುಂ ವಿರಚಿತ-ಭವನದಿಂದ, ಜನದಿಂದಲಾ ನಾಡ ಬರಿ ಮೆತಿ
[ದುದೂ. || 802 ||
ಅಂಜೆವಿಂಡಾಡದ ಕೊಳಂ, ಹೊಳಿ್ಗಳೊಳ್ ಸಲೆ ಪ
ಳಂಚಿ ಸುಖಲ್ಯದ ಗಾಳ, ಗಾಳಗಳ ಬಲ್ವಿಡಿದು
ಸಂಚರಿಸದೆಳೆದುಂಬಿ, ದುಂಬಿಗಳ ಬಿಡಯಂಬೆನಿಸದಚ್ಞ್ ಲರಲ
[ರ್ಗಳಾ |
ಗೊಂಜಲೆಬಗಿಸದ ಲತೆ, ಲತೆಗಳಡರದ ತಲಿ
ನಿಂ ಚಿಗುರದಾ ಮಾವು, ಮಾವುಗಳ ಜೆಂದಳರ್
ಮಿಂಚದ ಬನಂ, ಬನಗಳಂ ಬಳಸದೂರ್ಗಳಲ್ಲದೆಡೆಯಿಲ್ಲಾವಿಳೆ
[ಯೊಳೂ. || 808 |
ಪ. ಬಿಡಯಕೆ ಇಂಪು ಎನಿಸ ಸದ ಅಚ್ಚ ಅಲರಿ, ಅಲರ್ಸಳ. ಊರ್ಗಳೆ ಇಲ್ಲದೆ. ಟೀ. ಶೂ
ಇಲ್ಲದೆ ಎಂಬ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಕೊಳಂ ಎಂದು ಮಡಲದ ಕರ್ಫ್ಪುಸಳು ಸಂಬಂಧಿಸುತ್ತನೆ.
ಜೆಳೆಯದ ಪೊಲಂಗಳಂ, ಬೆಳ್ಳಾವರೆಗಳಲ
ದರ್ಳೆಯದ ಕೊಳಂಗಳಂ, ಮಣಿ-ಶಿಲಾ-ರೋಚೆಯಿಂ
ಪೊವಿಕಿಯದಚಲಂಗಳಂ, ತರುಣಾರುಣ-ಪ್ರಭಾ-ಲತ್ರ್ಮಿಯಿಂ ನಗುವಂ
[ತಿರೇ |
ತಳೆಯದ ಬನಂಗಳಂ, ಕನವಿಯೊಳಡಿದಾಸೆಖಂ
ಕಳೆಯದ ಸೊನಂಗಳಂ, ಮನಕನವರತ-ಸುಖಂ
ಮೊಳೆಯದ ಜನಂಗಳಂ ಮುಳದಲಬುಸೆಲಾಂ ಕಾಣೆನಾ ಮಹೀ-ಮಂಡೆ
[ಲದೊಳೂ. || 804 ||
|
|
120 ‘A FINE COUNTRY
ಪೆ. ಚೆಳ್ಳಾವರೆಸಗಳ ಅಲಔ. ತರುಣ-ಅರುಣ-ಪ್ರಭಾ. ಮನಕೆ ಅನವರತ. ಮುಳಿದು,
ಅಜಸ೮. ಟೀ. ಜಿಳೆಯದ ಪೊಲಂಗಳಂ ಎಂದು ನೊಡಲಾದದನ್ನು (ಹ್ಯಾಗಾಡರೂ ಕಾಣಿ ಬೇ
ಕೆಂದು) ಮುಳದು, ಅಸಲಿ.
ಉರ್ವರೆಯ ಶಾಲಿಗಳ ಪಲ್ಲೆ ನೆಗೆ ನಭದಿಂ ಮು
ಗುರ್ವ ಗಿಳವಿಂಡುಗಳನುಲಿಯಿಂದ ಪಾಮರಿಯ
ರೆರ್ವಿಬದೊಡಿರದೆ ಬಾಂದಳ್ಕೆ ಮಗುಳೇಲ್ವೂ ಪೋಲ್, ಕಲಮಂಗ
| [೪ಕೈಲದೊಳೂ |
ತೊರ್ವಿ ನಳನಳಸಿ ನಿಳ್ಳುಯತಿ ಹೆಳೆದೆ ರಸದಾಳ
ಗರ್ವುಗಳ ಸೋಗೆಗಳ ಪಸುರುವೊಗರಾಗಸಸೆ
ಪರ್ವುತಿಪ್ಸಾ ನಾಡೊಳೆಲ್ಲಿಯುಂ ದಾರಿಗರ ಕಣ್ಣೆ ಹೌತುಕಮಾದುದೂ. |
|| 305 ||
ಟೀ. ಕೊರ್ವಿ ಹೊದಲಾದ ಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗೆ ಪಸುರುವೊಸ5 (ಪಸುರು-ಫೀಸರಿ) ಎಂಬದು ಕ
ರ್ತ; ಇಂಥ ಪೊಸರಿ ಪರ್ವುತಿಪ್ಪ ಆ ನಾಡೊಳೆ, ಪೋಲಿ ಎಂಬದಜ ವರೆಗೆ ಇರುವೆ ಉಪಮೆ
ರಸದಾಳ-ಕರ್ವುಗ್ಳ ಸೋಗೆಸಳ ಪಸರುನೊಸರಾಸಸಕೆ ಏಯಿತಿದ್ದ ಕ್ಸ ಹೋಸುತ್ತಡೆ. ಗಳಿಯ
ಬಣ್ಣ ಪಸುರು.
ತಂಜೆಲರ ಸೊಗಹಿಂಗೆ ತಲೆದೂಗುವಂತೆ, ತಳೆ
ದಂಬುಜದ ಪರಿಮಳಕೆ ಶಿರವನೊಲೆವಂತೆ, ಮೌ
ದುಂಬಿಗಳ ಗಾನಕ್ಕೌ ಕೊರಲನೊಲೆದಾಡುವಂತೊಯ್ಯೋಯ್ಯನೊಲೆದಾ
[ಡುವಾ, | |
| ಪೊಂಬಣ್ಣಮೆಸೆವ ಕಳಮ-ಪ್ತ್ರೀಯ ಪರಿಚರ್ಯ
' ಮಂ ಬಿಡದೆ ಮಾಬ್ಬಿ ಕೆಳದಿಯರೆನಲ್, ಕೀರ-ನಿಕು
ರುಂಬಮಂ ಸೋವಲೆಂದಲ್ಲಿರ್ದ ಪಾಮರಿಯರಧ್ದೂಗರ ನಡೆಗೆಡಿಪರೂ.
| 306 ||
ಪ. ಕೊರಲಂ ಒಲೆದಾಡುವಂತೆ ಒಯ್ಯೋ ಯ್ಯನೆ. ಪಾಮರಿಯ5 ಅಧ್ದೂಸರ. ಕಳಮವೆಂ |
ಬ ಸ್ತ್ರೀ ಸೊ೦ಬಣ್ಣ ಮೆಸೆಯುವಂಥದೂ ಹಿಂಜಿ ಹೇಣಿೌದಂತೆ ಒಯ್ಯೋಯ್ದುನೆ ಒಲೆದಾಡುವಂ
ಥದೂ ಆಗಗಿತ್ಕು; ಅಂಥ ಸ್ತ್ರೀಯ ಪರಿಚರ್ಯಮಂ ಇತ್ಯಾದಿ, ಪಾಮರಿಯರಿ ಮುಖ್ಯುಕರ್ತ್ರ.
| ಸೋವಲೆ ಇಸೋವ ಬೇಕು.
THE PLAY AT DICE BEGINS
ಶಾಳಗಳ ಸೌಯಿಗಂಪ, ಪೊಲಗಾವ ಪಾಮರಿಯ
ರೋಳ೪ಗಳಿ ಮುಡಿಗಂಪೆ, ಸತತ-ಕುಸುಮಿತ-ತರು-ಲ
ತಾಳಗಳ ಪೂಗಂಪ, ತಿಳಗೊಳದೊಳಲರಿರ್ದ ಪೊಚ್ಚ ಪೊಂದಾವರೆ
[ಗಳಾ |
ಧೂಳಗಳ ತನಿಗಂಪನುಂಡು ಮುಕ್ತ ದ್ದ ಭೃಂ
ಗಾಳಗಳ ಬಳಗಂ ಟೊ ಸುಲ್ವ ತೆಂ
' ಗಾಳಗಳ ಕಡುಗಂಪ ಸೇವಿಸುತ, ಪಥಿಕರಾಸರ್ಗಳೆವರಾ ನಾಡೊಳೂ.
| 307 |
ಹೆ
ಪ. ಶಿ೪-ಕೊಳದೊಳೆ ಆಲ5 ಇರ್ದ. ತನಿಸಂಪಂ ಉಂಡು. ಪಥಕರ ಆಸಣರ್ ಕಳೆ
ವಕ. ಟೀ. ಹೇಟಂಡ ಸಂಪಂ ಉಂಡು ಮತ್ತು (ಮದ) ಎದ್ದ ಭುಂಸ-ಆಳಿಗಳ ಬಳ
ಸಂ ಪರಿಯುವಲ್ಲಿ.
71. THE PLAY AT DICE BEGINS (see ೫೦, 68)
ಜೂಜು ಆರಂಭಿಸಿದದು
ಹಲವು ಮಾತಿನಲೇನು? ಭೂಪ:-ತಿ
ತಿಲಕ ಓಲುಕಿದನವದಿರೊಡ್ಡಿದ
ಬಲೆಗೆ; ಬಂದನು ನೆತ್ಮ ಧ್ oe) 73) ್ಪಗೆಗೇ; |
ಹೌೆಲದಲನುಜರು, ವಾಮದಳಿ ಮಣಿ-
ವಲಯ-ಮಂಚದಲಂಧನೃಪನಿದಿ
ರಲಿ ಸುಯೋಧನ ಕರ್ನ ಕಳುನಿ ಜಯದ್ರಥಾದಿಗಳೂ. | ಶಿ08 |
ಟೀ. ಅವೆದಿರ= ಅವೆ೭ದಿರ ಅವರ. OO 1
1292 THE PLAY AT DICE BEGINS
| ಹೆಲಗೆಯಿತ್ಯಿತು, ಹೊನ್ನ ಸಾರಿಗ
| ಆಯಿಶಿದವು, ಹೇರ್ ಒಡ್ಡ ವನು! ಛ್
| ಈಳವ ನಿಲ ಹೇಯ್! ವಿನುತ, ಮಿಗೆ ಗರ್ಜಿಬದನಾ ಶಕುನಿಂ; |
ನೆಲಕೆ ಹಾಯ್ತಿದನಡಿಗಡಿಗೆ ಮಂ
| ಡಳಬ ಸಾರಿಯ, ಹೂಡಿ ಕುರುಪತಿ,
| ಗೆಲಿದ ಹೋಗೆಂದೊದಯಿತಿದ್ದನು, ತೊಡೆಯನಪ್ಪಳಸೀ. | 809 |
ಟೀ ಘುರುಪತಿ = ದುರ್ಯೋಧನನೆಂತ ಕಾಣುತ್ತದೆ; ಹಾಗಾದರೆ ಅವನು ಯುಧಿಷ್ಠಿರನ
ಮನಸೆಳಸುವರಕ್ಕೆ ಕಪಟದಿಂದ ಕಕುನಿ7-(ಯುಧಿಪ್ಮಿರನು) ಗದ್ದ ಹಾಗಾಯಿತು, (ನೀನು)
ಹೋಸು! ಎಂದು ಒದಜ್ದನು. ಹಲಗೆ ಇಕ್ಕಿತುಎ ಹಲಗೆ ಇಕ್ಟಲ್ಪಟ್ಟಿತು; ಅರು ಜನರ ರೂಢಿ
ಯ ಕ್ರಿಯಾರೂಪ. (ಸೂರಿಸಳನ್ನು) ನೆಲಕೆ ಹಾ೦ಬ್ಯದನೆಂಬದಕ್ಕೆ ಕಕುನಿ ಕರ್ತ್ರ್ಯವೆಂಬಂತೆ ಕಾ
(ಗುತ್ತದೆ.
| Od
|
| ಆಟವಾರಂಭಿಸದು, ಬಬ್ಜೊ
ಬ್ರಾಟವೇತತೆ? ವಿಜಯ-ಬರಿ ವಾ
ಚಾಟರಿಗೆ ಮೆಚ್ಚು ವಳೆ? ತೋರಾ ದ್ಯೂತೆ-ಹೌಠಲವಾ: |
ತೋಟಿ ಜೇಹೇ? ಯ್ಯ ಹೊಯ್! ಬೂ
| ತಾಟವೇತಣೆ? ಧರ್ಮನಂದನ
| ನಾಟವೊಳ್ಳತು! ಬಲ್ಲೆನೆಂದನು ಕಕುನಿ, ನಸು ನಗುತಾ. || 810 |
ವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಕೆ ಶಕುನಿ, ಭೂಪತಿ,
ನಿನ್ನೊಡನೆ ಹೆಯ್ ಹೊಯ್ದ ನೊಡ್ತ ವ
ನೆನ್ನೊಡನೆ ಹೇರಿಲ್! ವಿಂದು, ನುಡಿದನು ಕೌರವರ ರಾಯಾ; |
[
ನಿನ್ನೊಳಾಗಲಿ! ನಿನ್ನ ಮಾವನೆ
ಮುನ್ನ ಬರಲಿದಕೇನ್? ಎನುತ, ಸಂ
ಪನ್ನ“ಕಠರೊಡನಳವಿಗೊಟ್ಟವನೀಶನಿಂತೆಂದಾ-- 13111
THE PLAY AT DICE BEGINS 123
ಪ. ಕಠರೊಡನೆ ಅಳವಿಗೊಟ್ಟು, ಅವನೀಶ೦ (ಇ ಯುಧಸ್ಮಿರಂ). ಟೀ. ಭೂಪತಿವ
ಯುಧಿಪ್ಕ್ರಿರನೆ | ಕಕುನಿ ಸಾಂಧಾರಿಯ ಸಹೋದರನಾಗಿ ದುರ್ಯೋಧನನ ಮಾವನಾ?ದ್ದನು.
| ಹೇಮ-ಭಾರದ ವಿಮಲ-ರತುನ-
' ಸ್ಫೋಮವಿದೆ ಪಣವೆನಲು, ಹೌರವ-
ಭೂಮಿಪತಿಯೊಡ್ಡಿ ದನು ಧರ್ಮಜ ಹೆಸೆರಿಬದ ಧನವಾ. |
ಆ ಮಠಿಪ ಕಕಣುನಿಗಳು ಸಾರಿ-
ಗ್ರಾಮವನು ಹೆದಬ್ೌದರು; ತಿವಿದುದು |
ತಾಮಸಗಳುಬ್ಬೆದ್ದುದಿಬ್ಬರ ಈರಣ-ವುತ್ತಿಗಳೂ. 1812 | |
ಪೆ. ಶಿವಿಡುದು ಶಾಮಸಸ 4; ಉಚ್ಚಿದ್ದುದು. (ಇಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಮೂಲಪ್ರ ಶಿಯ ಕ9ನೆಯ ಶ್ಲೋ |
ಕದಲ್ಲಿ ಸಾರಿಯ ಕೆದಜು ಎಂತ ಉಂಟು).
ದುಗನ ಹಾಯಿಕು! ತನಗೆ ಹಾಯ್ಕಿತು
ತಿಗನದೆಂಬಲ್ಬರದ, ಹಾಸಂ
| ಗಿಗಳ ಬೊಭ್ರೆಯ, ಸಾರಿಗಳ ಮಣಿ-ಖಟಲ-ನೀೀಸ್ಟಾನವಾ |
ಉಗಿವ ಸೆಜು3ಗಳ, ಬಳದು ಹಾಲಿದ
ಬಿಗುಹುಗಳ, ಬೀದಿಗಳ ತಳಸಾ
ರಿಗಳ ಧಾಳಾಧೂಳ ಮಸಗಿತು. ಭೂಪ, ಕೇಳ್! ಎಂದಾ. |818/|
ಟೀ. ಹೂಂತವು ೫9 ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಆರಂಭಿಸಿದೆ ಮೇಲೆ ದ್ಲೊತಪ್ರಿಯನಾದ ಯುಂಿಪ್ನಿರನು
ಗ ಈ) ನ್ No
ಸೋತುಸೋತು ಹೋದನು. ಧಾಳಾಧೂಳಿ ಕರ್ಫ್ಪ್ಗವಾಗಿದೆ. |
THE HOT SEASON
79, THE HOT SEASON
ಗ್ರೀಷ್ಮಕಾಲ
ವಾರ್ಧಕಪೆಟ್ಕದಿ
ಅಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದೆ ನಡೆದುದು ಗೀಪ್ವ-ಹಾಲದೊಳ್
ಸಲ್ಲಲಿತ-ವಾಜಿ ಪಾರಿಪ್ಲವಕೆ. ಭೂತಳದೊ
ಳೆಲಿಯುಂ ಸೆಕ್ ತೊಜುತ3ಗಳೊಲತೆ ಒಬಕುಕೆತುದು, ನೀರ್ ನೆಲಳನ
೧೧ ೧.
[ಉಸೆ ಪಾಂಥರೂ; |
ಘುಲ್ಲಿಸುವ ಯೇಬಗೆಯ ಬಿಬಲಿಂದ ಮೂಜಗಂ
ತಲ್ಲಣಿಬತಿಳೆಯ ಹಾಹಿಟೌಿದು, ಪಾಶಾಳದಹಿ- |
ವಲ್ಲ ನನ ಪೆಡೆವಣಿಯ ರುಚಿಗಳಾತಪದಂತೆ ಕಾಣಿಸದೆ ಮಾಣವೆನ
[ಲೂ. | 314 ||
ಪಾತ
ಪ. ನೆಬಲ್ಲಳಂ ಅಜಸೆ. ತಲ್ಲಣಿಸಿತು; ಇಳೆಯ. ರುಚಿಸಳ ಆತಪ. ಟೀ. ಆ ವಾಜಿ
ಧರ್ಮರಾಯನ ರಾಜಸೂಯಯಾಸಕ್ಟೋಸ್ಟರ ತಿರುಸುವಂಥದು. |
ಒಂದು ಕಡೆಯೊಳ್ ಸೋವಲೊಂದು ಕಡೆಯೊಳ್ ತಮೆ
ನಿಂದು ಮಲಕಯಾಗಿರ್ಪುದಿನ್ನಿದಂ ಕರಗಿಸುವೆ
ನೆಂದು, ಕನಕಾಚಲವನುರುಪುವನೊ ತರಣಿ 3ರಣದೊಳೆನೆ, ಬಿಬಲ್ಲ
[ಬಿಕೆಯಲೂ; |
ಬೆಂದು ಬೆಂಡಾಗಿ ಹುಲ-ಕೈಲಂಗಳಾಸಂಂ
ಹಂದರದ ಮೊಗದಿಂದ ಬಿಡುವ ಬಿಸುಸುಯ್ಯಲರ್
ಬಂದಪುದೆನಲ್ವೈ, ಜಳದಿಂ ಬಿಡದೆ ಬೀಸುತಿರ್ದುದು ಗಾಳ ಜೇಬಿಗೆ
| [ಯೊಳೂ. || 315 ||
ಪ. (ನಾನ) ಸೋವಲಿ (ಮತ್ತೆ) ಒಂದು ಕಡೆಯೊಳೆ .., ಮಲರಿಯಾಗ ಇರ್ಪದು |
(ಈ ಮೇರುಪರ್ವತನೆಂಬದು); ಇನು ಇದಂ ... ಕನಕಾಚಲವಂ ತರಣಿ (ತನ್ನು ಸಿಟ್ಟಿನಿಂದ) |
ಉರುಪುವನೊ? ಕುಲಕ್ಲ(ಲಂಸಳೆ ಬೆಂದು ಬೆಂಡಾಗಿ ಆಸಜ್ಂ , , , ಬಿಡುವ.
A FINE TANK AND SHELTERED SPOT
ಅವನಿಯೊಳ್ ಸಕಲ-ಭೂಭ್ಯತ್-ಹುಲದ ಸೀಮೆಗಳ
ನವಗಡಿಬ ಪೊತ್ತು, ನಿಖಿಳ-ಪ್ರಾಣಿಗಳ್ಳೆ ತಾ
ಪೆವನೊದಗಿಸುವ ದುರ್ಧೆರ-ಗ್ರೀಪ್ವ-ರಾಜಂ ನೆಗಲ್ಲ ಚತುರಂಗಮೆನ |
| [ಲೂ, |
' ರವಿಯ ಕ್ಡುಗಾಯ್ದು ಗಳ್ಳೇರ್ ವಿಯ್ಸಲೊತ್ತ ರಿಬ
ಘವಿದವು; ಬಿಬಲ್ಲು ದುರೆಗಳ್, ಹಾದುರಿಯ ಕರಿಗ
ಳವಧಿಯಿಲ್ಲದೆ ಸ ಬಹಳ-ತರು-ಗಳತ- ಜ್ರ
ಗಲೌ್ದವೂ. | 316 ||
ಬ, ಚಾ ಸ್ರೀಪ್ಮಕಾಲವು ಕಾಯ್ಯುಸಳಾದ ತೇರಿ, ಬಿಸಿಲ್ಗುದುರೆ, ಉರಿಯಾಡ ಕರಿ ಎಂಬ |
| ಬಲಸೂಡಿ ಸೀಮೆಗಳ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದನೆಂತ ಹೇಣುತ್ತಾನೆ; ಅದಳಿಂದ ಬಹಳ ತರುಸಳಿಂದ 7೪
ತವಾದ ದಳಗಳೆಂಬ ದಲಿ-ಆಳಸಳು ಅಟಿಿದುದು ಸಹ ಆಯಿತು.
— RITES —
N83. A FINE TANK AND SHELTERED SPOT
ಚಲ್ಪಾದ ಹೊಳವೂ ಮಲಹೆಯೆಡೆಯೂ
ಪರಿಕೋಭಿಬತು ಮುಂದೆ ಹಂಸ-ಕಾರಂಡ-ಮಧು
ಕರ-ಕೋಶಕ-ಮಧುರ-ಮೃದುತರ-ಕಲಸ್ಪಾನ-ಮದೋ |
ತೃರ-ಕಮಲ-ಕುವಲಯ-ವಿರಾಜೆತೆ-ಶ್ರೀಕ್ರಂ, ಪೆದ್ವಾಕರಂ, ಚೆಲ್ಲೆನೇ.
| 317 |
ಟೀ. ಹಂಸ ಕಾರಂಡ ಮಧುಕರ ಕೋಕ ಎಂಬವುಗಳ ಮಧುರವೂ ಮೃದುತರವೂ ಆದ
ಕಲಸ್ನ್ನದ ಮದದ ಉತ್ವರದಿಂದಲೂ ಕಮಲ ಕುವಲಯ ಎಂಬನುಸಳಿಂಡಲೂ ವಿರಾಜೆಕನಾದಂಥ.
ಲಸದಮಲ-ರತ್ತ-ಸೋಪಾನದಿಂ, ಮಾನದಿಂ,
| ಬಿಸವನಾಸ್ಪಾದಿಸುವ ಚಕ್ರದಿಂ, ನಕ್ರುದಿಂ, |
ದೆಸೆದೆಸೆಗೆ ಬೀರ್ವ ಶನಿಗಂಪಿನಿಂ, ತಂಹಿನಿಂ, ತೊಳೆವ ಹಿಮಕರ-
[ಹಾಂತದಾ | |
126 A FINE TANK AND SHELTERED SPOT
ಪೊಸ ಸಣ್ಣಿಗೆಯೊಳಡಿದ ಪುಳನದಿಂ, ನಳಿನೆದಿಂ
ದೊಸೆದು ಬಿನದಿಪ ಹಂಸ-ಕೇಳಯಿಂದೋಳಯಿಂ
ದೆಸೆವ ನೀರ್ವಸ್ಮಿಗಳ ಸಂಗದಿಂ, ಭ್ಭೃಂಗದಿಂದಾ ಹೊಳಂ ಕ್ಣ್ಲ್ಸೆದು
[ದೂ. || 318 ||
ಟೀ. ಕೊಳಂ ಎಂಬದು ಕರ.
ತೆಳೆದೊಳೊಪ್ಪುವ ಪಸುರೆಸಳ ರೋಚಿಯಿಂ, ನಡುವೆ
ತೊಳೆಪ ಹೆಂದಳದ ದೀಧಿತಿಯಿಂದ, ಮೇಲೆ ಶ್
ಣ್ಲೊಳಿಪ ಹೊಂಗೇಸರದ ಸಾಂತಿಯಿಂದೆಬಿಗುವಬಿತಾಳಯ ಮರೀಚಿ |
[ಯಿಂದಾ |
ಹೊಲಹೊಲತಿವ ಕೋಕನದ-ಪಂತ್ಕಿಗಳ ಬಣ್ಣಮು
ಜ್ರ ಳದಿಂದ್ರಚಾಪದಾಕಾರಮಂ ಸಂತತಂ
ಪವಂತೆ ಹೊಳ ದೊಳಾರಾಜೆಬಿತು || 319 |
ಪ. ಕಾಂಶಿಂಖಂಜಿ, ಎಲಸುವೆ ಅಸಿತ-ಅಳಿಯ. ಟೇ. ಬಣ್ಣಂ ಎಂಬದು ಕರ್ಕ.
ಕಳ-ಕಾಂಸಮಾಕ್ಮೀೋ೯ಮಾಗಿರ್ದು ಕಾಳಗದ
ಕ್ಳಮಲ್ಲ, ವಿಪ-ಭರಿತಮಾಗಿರ್ದು ಸರ್ಪ-ಸಂ
ಹುಳಮಲ್ಲ, ಹುಮುದ-ಯುತಮಾಗಿರ್ದು ಖಳರಂತರಂಗದಾಳಾಪಮ
(ಲ್ಲಾ. |
ಅಲೌದುೌದ ಭಂಗ-ಮಯಮಾಗಿರ್ದು ಮುಖೌದ ನೃಪ-
ದಟಮಲ್ಲ, ಬಹು-ವಿಚಾರ-ಸ್ಥಾನೆಮಾಗಿರ್ದು
ತಿಳಯಲ್ಯುಪದ್ರವ-ಸ್ಥಳಮಲ್ಲ ಮೆನಿನಿರ್ದುದಾ ವಿಮಲ-ಸರಬಓ ಕಣ್ಣೇ.
| 320 |
. ಹೆಂಸಂ ಆಕೀರ್ಣಂ ಲಗ ಇರ್ದು. ಖಳರ ಅಂತರಂಗದ ಆಳಾಪಂ. ತಿಳಿಯಲ್ಲೆ,
ಉಪದ್ರವ-ಸ್ಥಳಂ. ಬೀ. ಕ್ಲೇಪಾಲಂಕಾರವು ಅಂದರೆ ಒಂದೇ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಅರ್ಥವ
A FINE TANK AND SHELTERED SPOT JT
|
ನಾಸ ಇ್ರಾ್ಮೀಶಶರಪ್ಯ್ಯ್ವಾಕಶಹಜ್ಯ ಅಾಹ್ಯ್ಮ್ಯಾ್ ತೃ
ಶತೋಅತಿಸುವದು ಇಲ್ಲಿ ಉಂಟು. ಕಳ= ಮೃದುವಾದ ಧ್ವನಿಯೂ ಕಣವೂ. ವಿಷಷನೀರೂ ಹಾ |
ವನೂ. ಕುಮುದಇ ನೈೈವಿಲೆಯೂ ದುಷ್ಪ ಮುದವೂ. ಭಂಗ್ಇ ನೀರ ತೆರೆಯೂ ಮುಜಂದ
ಭಾವವೂ. ವಿಚಾರ=ವಿಚೆತ್ರವೂ ನ್ಯಾಯವಿಚಾರವೂ.
ಬೀಸದದು ಬಿಜುಗಾಳ, ಬಿಬಿಯ ಬಿಬಿಲವನಿಯಂ
ಹಾಸುದು, ದವಾಗ್ದಿ ಪುಲ್ಲ ಳೊಳೊಂದನಾದೊಡಂ
ಜೇಸದು, ಮುಗಿಲ್ಲಳಶಿ-ಭರದಿಂ ಬಡಿಲ್ ಮಿಂಚುಗಳ ಕೂಡಿ ಪೇರ್ಮ |
[ಲಿತಿಯನೂ |
ಸೂಸದು, ದಳದ ಪೂದಳರ್ಗಳಂಓಿನ ಸೊಂಪು
ಮಾಸದು, ತರುಗಳಲ್ಲಿ ಪಣ್ಣಾಯ್ದ ಳಂ ಬೀಯ
ಲೀಸದು ಸಮಸ್ಮ-ಇರುತು- ಸಾರಾ ಚಲು ಬನ |
ಗದೊಳೂ. || 891 |
ಗ
ಪ. ಪೂದಳರ್ಸಳ ಇಂದಿನ. ತರುಸಳೆ ಅಲ್ಲಿ. ಟೀ. ಸಮಸ್ತ ಯತುಸಮಯಂಸಳೆ
ಎ೦ಬ ಕಾಲವನ್ನು ಎಲ್ಲೂ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ' ಹಚ್ಚ ಬೇಕು.
ಅಂಜೆಗಳ್ ತೊಲಗವಾ ಮಂಗಾಲದೊಳ್, ಹೋಗಿ
ಲಿಂಜರವನುಲ್ೌದಿರವು ಮಾಗಿಯೊಳ್, ಜೇಸಗೆಯೊ
ಳುಂ ಚೆಗುರಿದೆಳೆ ಪುಲ್ ಮೃಗಂಗಳಗೆ ಬೀಯದಗಲದು ಚಕ್ರವಾಕ
[ಮಿರುಳ್ಳೂ, |
ಹೊಂಚದು ಪಗಲ್ ಗೂಗೆ, ಸಂಪಗೆಯಲರ್ಗಳಂ
ಚಂಚರೀಕಂಗಳಡರದೆ ಮಾಣದೆಸೆವ ಕಮ |
ಲಂ ಚಂದ್ರನುದಯಕುತ್ಪಲಮಿನ-ರಣಣ್ೆ ಬಾಡದು ಬನದೊಳ್ಳೇನೇ
[ಮಿಸ್ನೆನೂ? S22
ಪ. ಕೋಲೆ ಇಂಚರವೆಂ ಉಟಿಂದು ಇರವು. ಬೀಯಡು, ಅಸಲದು. ಮಾಣದು, ಎಸೆವ
ಕಮಲಂ ಚಂದ್ರನ ಉಡಯಕೆ (ಮತ್ತೆ) ಉತ್ಪಲಂ ಇನ-ಕಿರಣಕೆ. ಬಿನಡೊಳೆ. ಖನೇಲಸ್ಸಿನು
(ಏನು ಹೇಖುವೆನು).
CANDRAHASA’S ೮111)11002 SPENT IN KUNTALA
74. CANDRAHASA’'S CHILDHOOD SPENT IN KUNTALA
ಬಾಲನಾದ ಚಂದ್ರಹಾಸನು ಕುಂತಳದಲ್ಲಿದ್ದದು
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟಿದಿ
| ಇನ್ನೊ: ರೆವೆನಾಲಿಸಾದೊಡೆ, ಪಾರ್ಥ! ಧಾರ್ಮಿಕಂ
ಮುನ್ನೊಃ ರ್ವನುಂಟು, ಹೇರಳ-ದೇಶದವನಿಪಂ,
ಸನ್ನುತ-ಗುಣೋದಯಂ, ಮೇಧಾವಿಯೆಂಬವಂ, ಬಲ-ಯುತಂ. ೪
[ಕವಂಗೇ |
ಪಟ್ಟದ ರಾಣಿಯೊಳ್ ಬಹಳ-ಭಾಗ್ಯ-ಸಂ
ಹಡದಂಭುಗಯುವೆರಲಾಗಿ ದಿವದೊಳು
ನಾದಂ, ಮೂಲ- ನಕ್ಷತ್ರ ದಿಂದರಿಪಾ ಪ್ಟ್ಯಾಂಕದೊಳ್, ಸು-ಹುಮಾ
[ರನೂ. | 328
ಪ. ಇನ್ನು ಒರೆನೆಂ ಆಲಿಸು! ಆಡೊದೆ, ಪಾರ್ಥ (ಇದು ನಾರದನೆಂಬವನು ಪಾರ್ಥ
ಅಂದರೆ ಅರ್ಜುನ ಮೊದಲೂದವರಿಸೆ ಶಿಳಿಸಿದ ಕಥೆ. ಸಂಪನ್ನು೦ ಎಡದ ಅಂಭ್ರುಗೆ ಅಜು-ಜೆರಲಾ
ಇ ವಿವಡೊಳೆ ಉತ್ಸನ್ನುಂ ಆದಂ. ಮೂಲ-ನಕ್ಷ ತ್ರದಿಂಜಿ ಅರಿಪ್ಟ-ಅಂಕಡೊಳೆ.
ಪುತ್ರೋತ್ಸವಂ ಮಾಡಿ, ಕೆಲವು ದಿನಮಿರೆ ನೃಪಂ,
ಶತ್ರುಗಳ್ ಬಂದು ನಿಜ-ನಗರಮಂ ಮುತ್ತಿದೊಡೆ, |
ತ್ರತ್ರ-ಧರ್ಮದೊಳವರೊಡನೆ ಯುದ ಪಯ ಪೊಯ್ದಾಡಿ, ಮ
[ಡಿಯೆ; ಹೇಳ್ಲಾ, |
| ಚಿತ್ರಭಾನು-ಪ್ರವೇಶಂಗೈದಳೆಂದು ಶತ
ಪತ್ರ-ಲೋಜಕನೆ, ಪತಿವ್ರತೆಯಾಗಿ. ಬಟ್ಹಾ ಧ
ರಿತ್ರೀಶ್ಪಾರನ ರಾಜ್ಯಮಂ ತೆಗೆದು ಘೊಂಡಶಿತರಾಳ್ಬರದನೇವೇಯಿಸ್ಸಿ
[ನೂ? 1324 |
ಪ. ತೆಗೆದು ಕೊಂಡ ಅಹಿಕಠ ಆಳ್ಚರಿ ಅದಂ. ಬೇ. ಶತಪ ಪತ್ರಲೋಚನೆಯೆಂಬವಳು
ಆ ಮೇಣಾವಿಯೆಂಬ ಅರಸನ ಹೆಂಡತಿ. ಏನೇಟಿಸ್ಸಿಂ ಎಂಬದಸ್ಕೆ ಸೂ. 111.
CHANDRAHASA’S CHILDHOOD SPENT IN KUNTALA
ಬಂಪ್ ಹೊರ್ವ ಧಾತ್ರಿ ಶಿಕುವಂ ಹೊಂಡು, ಪೊಖಿಮಟ್ಟು
ತೊಲಿ ಬಟಲುತ ಮೆಲ್ಲ ಮೆಲ್ಲನೆಯ, ೦ದು, ಹುಂ
ತಳ-ನಗರಮಂ ಪೊಹ ಳಿ ಸಾಕಿ-ದಳರ್ಭಕನನತಿ- -ಸ್ನೇಹದಿಂದಾ. |
ವಿಳೆಯಂಗೆ ಸಾಹಿ ಮಹುಗುವಳ್;
ಪೊಂಲೊಳಗೆ ತಿರಿದು, ಹೆರಿದಬಿಲುವಳ್; ಮುದ್ದಿಬ, ಪ
ಸುಳೆಯಭಿನಯಂಗಲ್ಗೆ ಒಗ್ಗಿ, ಬಿಸುಸುಯ್ದುಳವಳನುದಿನದೊಳಾರ್ತೆ
ಗಯಾಗೀ. || 820 ||
ಪ. ಪ್ರಿಕ್ಟಳಿ; ಅಲ್ಲ ಸಾಕಿರಳೆ ಅರ್ಭಕನಂ ಅತಿ. ಹರಿದು ಅಬಲುವಳೆ. ಪಸುಳೆಯ ಅ
ಭಿನಯಂಗಸಕ್ಗೆ. ಬಿಸುಸುಯ್ದುಳೆ ಅವಳೆ.
ಇಡೆ ತೊಟ್ಟಲಿಲ್ಲಾಡಿಸುವರಿಲ್ಲ, ನಿನಗೆ ಪೊಂ
ದೊಡಿಗೆಯಿಕ್ಸಿರೆ ನಿಳಯಮಿಲ್ಲ, ಬಿಡದೆಜು3ವ ನೀ
ರ್ಗುಡಿವಾಲಳೆಣೆ ಬೆಣ್ಣೆಗಳಲ್ಲ, ಲಾಲಿಬ ನಲಿವ ತಂದೆ ತಾಯ್ದ ಅಲ್ಲಾ; |
೧ € € ೧೧ fa ೧೧
ಪೊಡವಿ-ಪತಿ-ಕೇರಳಾಧೀಶ್ಟರಂ ತನಯನಂ
ಪಡೆದನಿದಕೀಗ ನಿನ್ನಂ ನೋಡುವೆನ್ಸ್ಪ ಹೆಂ |
| ಬಾ ಕ್ ಬಿಸುಸುಯ್ದಲಿಲ್ಟು, ಮಲುಗುವಳಾ*ೆ ಏನ |
[ದಿನದೊಳೂ. || 326 |
ಪ. ಇಡೆ (ನಿನ್ನನ್ನು ಇಡಲಿಕ್ಕೆ) ತೊಟ್ಟಿಲಿಲ್ಲ ಅಲ್ಲಾಡಿಸುವ5 ಇಲ್ಲ, ನಿನಗೆ ಪೊಂಡೊಡಿಗೆ
ಇಲ್ಲ, ಇರೆ (ನ ಇರಲಿಕ್ಕೆ). ನೀರಿ ಕುಡಿ-ಪಾಲ್ಗ ಎಣ್ಣಿ. 'ಸಡೆದಂ, ಇದಕೆ ಈಸ್ ನಿನ್ನ೦ ನೋ
ಡುವ ಎನ್ನು ಕಣ 3.81 ಇರದು.
ಮೊಳೆವಲೊಗುವ ಜೊಲು, ದಟ್ಟಿಡಿ, ತೊದಳುಡಿಯು,
೧೧ ೧ a3 ೨
ತೊಳತೊಳಗುತಿಹ ಸೊಬಗು ಮೆಲುಕವ ನಗೆ, ಮೊಗೆದ ಬಗೆ
ಪೊಪತಿವ ಕಂಜ, ಮಿಸುಪ ನು ದಹಿನೆಣೆ, ಜೆಲ್ಪು ಪಣೆ, ಕುರುಳು,
[ಹೋಲ್ಲೂಂಬೆಗಾಲೂ, |
J
180 CHANDRAHASA’S CHILDHOOD SPENT IN KUNTALA
ಸುಲ್ನಾಭಿ, ಮಿಗೆ ಕೋಭಿಪಧರದೆಡೆ, ಬಟ್ಟುದೊಡೆ,
ನಳತೋಳ್, ಇಡಿದ ಧೂಳ ಸೊಗಯಿಸುವ ವರ-ಶಿಕುವ
ನಲಿದಾಡಿಸುವ ರೂಢಿಯಿಲ್ಲೆಂದು, ನೆ0೫್ಕ ನೊಂದು, ಮಯಿಗುವಳಜ
[ಸ್ರಮವಳೂ. | 8871
ಪ. ಹೊಳೆ-ಪಳೆ, ಒಸುವ. ನುಣ್-ಕಡವಿನ ಎಣೆ. ಕೋಭಿಪ ಅಧರದ ಎಡೆ. ಮಜುಸು
| ಹಳ್ಳಿ ಅಜಸ್ರಂ. ಸೊಸ೦ಖಸುವ ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಜೊಲ್ಲು ಮೊದಲೂದ ಕರ್ತ್ರುಸಳವೆ.
ಬಾಲಕನ ಠೀಲೆಯಂ ಕಂಡು, ಹಿಗ್ಗುವಳೊಮ್ಮೆ ಕ
ಲಾಲನೆಗಳಲ್ಲೆಂದಲಿಲ್ಬು, ಮಯಿಗುವಳೊಮ್ಮೈ
ಪಾಲಿಸಿದಳಂತು ನಡೆ ನುಡಿಗಳಂ ಕಠಿಪಲ್ಲಿಪರಿಯಂತಮಾ ಶಿಕು
ಗವನೂ. |
ಮೇಲೆ ರುಜೆ ಬಂದಡಸೆ, ವಿಧಿ-ವಕದೊಳಾ ಧಾತ್ರಿ
| ಇಾಲನರಮನೆಗೆಯ್ದಿದಳ್. ಬಂಕ ಪಸುಳೆಗೆ ನಿ
ರಾಲಂಬಮಾಗಲಾ ಪಟ್ಟ್ಯಣದೊಳೆಲ್ಲರ್ಗೆ ಶಾರುಣ್ಯಕೀಡಾದನೂ.
| 328 |
ಪ. ಕಾಲನ (ಮರಣನೆಂಬ ಪುರುಷನ) ಅರಮನೆಗೆ ಎಲಪ್ಲಾದಳೆ. ಕಾರುಣ್ಯಕೆ ಶೂಡು.
ಚೆಲ್ಲು ಶಿಶು ಬೀದಿಯೊಳ್ ಬಂದು, ದೇಶಿಗನಾಗಿ
' ನಿಲ್ಬಿನಂ, ಕಂಡ ಕಂಡಬಲೆಯರ್ ಕರೆಕರೆದು,
ಮೆಲ್ವ ತೆನಿವಣ್ಣಳಂ ಕಜ್ಞಾಯ ಸಫ್ಟ್ರೆಗಳಂ ಹುಡುವರೆತ್ತಿ ಕೊಂ
A ಹ
(ಡೂ, |
| ಸೊಲ್ಲು ಮಾತುಗಳನಾಲಿಬ, ಮುದ್ದುಗೆಯ್ದಾರವ
| ರುಲ್ಬುದಕ-ಮಜ್ಞನಂಗೆಯ್ಬು, ಮಡಿಯಂ ಪೊದಿಬ,
A TOWN AND ITS GARDEN 131
ಮೆಲ್ದಾಬನೊಳ್ ಮಲಗಿಸುವರ£ ಕ ಯಿಂದೊಸೆದು, ತಮ್ಮ ಮ ಳು
[ಗಳೊಡನೇ. ॥ $90 (|
ಪೆ. ನಿಲ್ಲು ಇನಂ, ಸೂ.246. ಕಂಡ ಅಬಲೆಯರ. ಕುಡುವ5; ಎಶ್ತಿ. ಮುಡ್ಡುಸೆಯ್ಸ
5 ಅವರ; ಉಲ್ಲು ಉದಕ. ಟೀ. ಮಕ್ಕ ಳುಸಳು ಎಂಬ ರೂಪು ಒಂದು ೨ ಪ್ರಕಾರದ್ದು; 101ನೆ
ಯ ಸೂತ್ರ ಸರಿ ನೋಡು.
ಆಡುವೆಳೆಮಕ್ಕಳೂಡನಾಡುವಂ, ಲೀಲೆ ಮಿಗೆ
ನೋಡುವಚ್ಚರಿಗಳಂ ನೋಡುವಂ, ಬಾಲಕರ
ಹೂಡೆ ಮನೆಮನೆಗಳೊಳಗಾಡುತಿಹನೆಲ್ಲರ್ಗೆ ಮುದ್ದುಮೋಹಿಸುತಿ
[ರ್ಪನೂ; |
ಪಾಡುವರ ನೋಡುವರ ನಾಡ ಸಾಧನೆಗಳಂ
ಮಾಡುವರನರ್ಥದಿಂ ಬೇಡುವರ ನೆರವಿಯೊಳ್
ಶ್ರೀಡಿಸುವನಾ ಪುರದ ರೂಢಿಬದ ಬೀದಿಯೊಳ್ ಪಸುಳೆ, ಪರಪುಟ್ಟ |
[ನಾಗೀ. ॥ 330 |
ಪ. ಅಡುವ ಎಳೆ. (ಊರವರು) ನೋಡುವ (ದೊಂಬರಾಟ ಮುಂತಾದ) ಅಜ್ಞ ರಿಸಳಂ, |
ಆಡುಶಿಹಂ, ಎಲ್ಲರ್ಗೆ. ಮಾಡುವರ ಅನರ್ಥದಂ. ಟೇ. ಹೊಸಸನ್ನುಡದಲ್ಲಿ ರ ನೋ
ಡುವವರ ಮಾಡುವವರ ಚೇಡುವವರ ಎಂತ ಹೇಟುವೆರು.
೫೨.೨... ೯೭.72...
Hd. A TOWN (BHADRAVATI) AND ITS GARDEN
ಒಂದು ಪಟ್ಟಣವೂ ಅದಿ ಉಪವನವೂ
ವಾರ್ಧಕಪ ಪಟ್ಟಿದಿ
ನಳನಳಪ ತರುಣತೆಯ ಸೊಂಪುವೆತ್ತರುಣತೆಯ
ತಳರಿಡಿದ ತೋರಣದ ಚೆಲ್ಲುನಾಂಶೋರಣದ,
ತೊಳೆಪ ಕಲಕದ ಗುಡಿಯ, ಸಾಲ್ಲಳೆದ ಕನ್ನ! ಡಿಯ, ಸಾಲ ಬೀಗುರಿ-
ಗತಮರಿಯಾ |
I
32 A TOWN AND ITS GARDEN
| ಇಚಳಿತ-ಲೀಲಾಸ್ಕೃದ, ಪತಾಕೆಗಳ ಲಾಸ್ಕೃದ, ಪ
ವಳ ಮುತ್ತುಗಳ ಗೊಂಚಲಗಳೊತ್ಸುಗಳಿ'ಲಿ ಗೊಂ
ದಳದ ಬಗೆ ಕಂಬಿಗೆ ಕೌತುಕಂಗಳಂ ಬೀದಿಗಳೊಳೆಸೆದಿರ್ಪವೂ.
| ೨811
ಪ. ಸೊಂಪ-ಪೆತ್ತ (ಪೆಜು ಎಂಬ ಧಾಶುವಿನದು) ಅರುಣತೆಯ ತ೪5 ಇಡಿದ , , ಜೆಲ್ಸಿಂ
| ಆಂತ ಓರಣದ. ಸಂಲೆ-ತಳೆದ. ಲೀಲಾ-ಆಸ್ಯ್ಬದ. ಸೊಂಚಲಸಳ ಒತ್ತುಸಳಲಿ. ಕಣ್ಗಳ ಇಂ
ಬಿಗೆ ಬೀದಿಗಳೊಳೆ. ಟೀ. ಓರಣ ಎಂದು ಮೊದಲಾದ ಪಪ್ಚಿಗಳು ಒತ್ತುಗಳಲಿ ಎಂಬ
ದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸುತ್ತನೆ. ಬಗೆ (ಇ ಬಸೆಸ4) ಎಂಬದು ಕರ್ತ.
ಮೇಲೆ ನಿಚ್ಚಂ ಪರಿವ ದಿನ-ಮಣಿಯ ಮಣಿ-ರಥದ
ಗಾಲಿಗಳ ನೇಮಿಗಳ ಪೊಯ್ಸಿಂದಲೊಡೆಯೆದ್ದ
ಸಾಲ ಹೊಂಗೋಟಿದೆನೆಗೊನೆಗಳಂದೇಸ ಧೂಳ್ ಅಲ್ಲಿಗಲ್ಲಿಗೆ ನಭ
[ದೊಳೂ |
ಹ ಶಂಡಾ್ಮ್ಮ ಯಣಾಂತ ವೋಲ್, ಪ್ರಾಕಾರ-
ಹಾಲಮಂ ಮಾರ್ದ ಹೇಮದ ಡೆಂಕೇಕಿಯ ಹ್ಯ್ಲ
ಳಾಲಿಗಚ್ಞರಿಯಾಗಿ ತೋಯಿುತಿವೆ; ತನಯ, ನೋಡೀ ನಗರದೆಣ್ಣೆಸೆ
[ಯೊಳೂ. | 382 ॥
ಸ ಫೊ೦ಲ್ಲುಂಡಲೆ ಬಡೆ (= ಸಂಸಡ) ಎದ್ದ. ಹೊಂ-ಹೋಟಿ-ತೆನೆ-ಕೊನೆಸಳಿಂಜಿ. ದಂಡ-
ಆಕ್ಫೃತಿಯಂ ಆಂತ. ಕೆಯ್ಗಳೆ ಅಲಿಗೆ. ಭೇ, ಕೆಯಳೆ ಎಂಬದು ಕರ್ತೃ; ಅವು ಯಾತಜ
ವೋಲಿ ಇದ್ದವೆಂತ ಹೇಪಿೌಡೆ, ಆ ಉಪಮೆ ಸೂರ್ಯ ನೆಂಬ ಪುರುಪನ ರಥದ ದೆಸೆಯಿಂದ ಏಯಿವ
ಧೂಳಿನದು; 288ನೆಯ, 289ನೆಯ, 815ನೆಯ ಶ್ಲೋಕ ಸರಿ ನೋಡು. ತನಯ ಮಾತಾಡುವ
ಭೀಮನ ಸಂಗಡ ಇರುವ ಕರ್ಣನ ಮಸ.
| ಆವೆಡೆಯೊಳುಂ ಆದ್ರಮಿಲ್ಲೆನಿಬ ವಿವಿಧ-ದ್ರು
ಮಾವಳಯ ನಿಬಿಡ-ಪತ್ರುದ ಛಾಯೆಗಳ ಸೊಂಪು
ದೀವಿದಾರಾಮಂಗಳೆಂದುಮಿಾ ಪುರಜನರ್ಗೇಂ ವಿಲಾಸವನೀವವೋ?
|| 388 ||
A TOWN AND ITS GARDEN
| ನಿಚ್ಚಳದೊಳೆಸೆವ ತಿಳಗೊಳನ ಶಕಲಸಾಡಿ, ಬಂ
' ದಚ ಲರ ಧೂಳಗಳ ಚೆಲ್ಲಾಡಿ, ಸಲೆ ಮದಂ
೧೮ ೧೧
ಹೆರ್ಜೆ, ತರು-ಲತೆಯನಣೆದಾಡಿ, ಮಲೌದುಂಬಿಗಳ ಕೂಡಿ ಹೊಂಡೀ
[ಬನದೊಳೂ |
ನಿಚ್ಚ ಲೆಳವೆಲರೆಂಬ ಸೊಸ್ವಾನೆ ತಾನೆ ತಂ
ನಿಚ್ಚೆಯಿಂ ತಿರುಗುತಿದೆ; ತೊಲತೊಲಗಿ ವಿರಶಿಗಳ್
ಬೆಚ್ಚರದೊಳೆಂದೆತ್ಕಲುಂ ಪೂಯಲಿಡುವಂತೆ ಶೂಗುತಿವೆ ಹೋಗಿಲೆ
(ಗಳೂ. || 8841
ಪ. ಪ್ರುಮ-ಆವಳಿಯ. ಸೊಂಪು-ಶೀವಿದ ಆರಾಮೆಂಗಳಿ (ಇದು ಕರ್ತು). ವಿಲಾಸವಂ
| ಈವವೋ? ಬಂದು, ಅಚ್ಚ ಅಲರ. ನಿಚ್ಚ ಲ-ಎಳೆ-ಎಲರಿ ಎಂಬ. ಬೆಚ್ಚ ರಜೊಳೆ ಎಂದು (ಎಂ
ಡುಂ) ಎತ್ತಲುಂ. ಟೀ ” ಎಲರನ್ನು ಒಂದು ಸೊಕ್ಕಾನೆ ಎಂತ ಹೇಲದೆ) ಆ ಎಲರಿ ಎಂಬದಕ್ಕೆ
ಬ್ ಎಂದು ಮೊದಲಾದ ಕ್ರಿಯೆ ಹೋಸುತ್ತ ವೆ. ದುಃಖ ಪಡುವ ವಿರಹಿಸಗಳನ್ನು ಮ
| 259ನೆಯ ಕ್ಲೋಕ ನೋಡು.
ಮಿಗೆ ಮುತ್ತಿ ಮೊಖಿ3ವ ತುಂಬಿಗಳ್ ತಿಂಥಿಣಿಯನೇ
ಮುಗಿಲೆಂದು, ಸುವ ಗಾಳಗೆ ಬಿಡದೆ ನರ್ತಿಪ ಲ
ತೆಗಳ ಕುಡಿಗೊನರ ನುಣ್ಳೊಗರನೇ ಮಿಂಜೆಂದು,, ಸೊಗಯಿಸುವ
[ಪೂಗಳಂದಾ |
ಪೊಗುವ ಮಕರಂದ-ಬಿಂದುಗಳನೇ ಮಲತಿಗಳೆಂ
ದೊಗೆವ ಸಂಶಸದೊಳಾವಗಮಿರ್ದು ಕುಣಿವ ಸೋ
' ಗೆಗಳ ಬಳಗಂಗಳಂ, ಮಗನೆ, ಕಂಡಯ್, ತಳತ-ನಗರೋಪವನದೆಡೆ
[ಯೊಳೂ. || 885
ಪ. ನುಣ್-ಪೊಗರನೇ. ಮಲರಿಸ $ ಎಂದು, ಒಗೆವ ಸಂತಸದೊಳೆ ಆವಸಂ ಇರ್ಡು. ನ |
ಸರ-ಉಪವನ. ಟೀ. ಮಲಕಿಸಾಲಸ್ವೆ ಮೆಚ್ಚುವ ಸೊಳೆ ಮಲನಿಸಾಲವುಂಟಿಂಬಂಕೆ ಕುಣಿ |
ದಾಡುತ್ತಿ ದ ನವು, ಕಂಡಯ್ =ಕಂಡ್ರಿ ಸೂ ೫
134 A TOWN AND ITS GARDEN
ತೆರುಣ-ಪಲ್ಲವದ ವಿಸ್ತಾರದಿಂ, ನೇರದಿಂ
ಸ್ಟಾರಗೆಯ್ದು ಕಲ-ಹಿಹೋಚ್ಚಾರದಿಂ, ಸಾರದಿಂ
ಸುರಿವ ಪೂದೊಂಗಲ ಶುಪಾರದಿಂ, ಸ್ಫೈರದಿಂ ಸಲ್ಲಾಪಕ್ಳಬ ಬಳನೀ
ಮೊಳುತಿವ ತುಂಬಿಗಳ ರೋಂಕಾರದಿಂ ತೋರದಿಂ
ಪರಿಪಕ್ಟುಮಾದ ಫಲ-ಭಾರದಿಂ, ಕೇರದಿಂ
ಕರಮೆಸೆಯುತಿರ್ಹ ಸಹಕಾರದಿಂ ತೀರದಲ್ಲೆಲ್ಲಿಯುಂ ನಂದನದೊ |
(ಳೂ. (| 336 ||
ಪ. ಪಿಕ-ಉಚ್ಛಾರದಿಂ. ಸಲ್ಲಾಪಕೆ ಎಳಸಿ. ಶೀರಡು ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ. ಟೇ. ತೀರದು (ಶೀ
ರುವಂಲ್ಲ) ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಚೆಲ್ಲು ಎಂಬಂತೆ ಒಂದು ಕರ್ತ್ರ ಊಹಿಸ ಚೇಶು.
ಕುದ್ದಾಲ- ಹತಿಯನುಕಿ ತಾಳ್ಚಮ್ಯ ನಿನ್ನೆ? ಗಂ
ಮುದ್ದುಗೆಯ್ದೊ ವಸುಧೆ RN ತುಣಿ
ಗಿರ್ದ ತನಿವ್ದಳಂದೆಸೆವ ವೆರ್ಗೊನೆಗಳಂ ಸಲೆ ಸಮರ್ಬಿಸೆಲೊಡ
[ರ್ಚೀ, |
ಎದ್ದಿರದೆ, ಬಾಗಿದವೊ ಕದಳಗಳ್ ಧರಣಿಗೆನ
ಲಿರ್ದಪರೆ ಮಲಕಿದು ಮಮತಾರ್ಥಮಂ ಮಾಡಿದರ
ನುದ್ದಾಮ-ಗುಣ-ಜೇವಿಗಳ್? ತನುಜ, ನೋಡೆಂದನಾ ಭೀಮಸೇನ
ನಂದೂ. || 387 ||
ಪ. ಈಾಳ್ಲು ಎಮ್ಮೆಂ ಇನ್ನೆಸಂ. ತನಿ-ಪಣ್. ಸಮಾನಿಸ5 ಒಡರ್ಚಿ. ಧರಣಿಗೆ ಎನೆ. |
ಅ. ಉದ್ದಾಮ ಸಜ ಜಸ (ತಮಗೆ) ಮಮಶಾ-ಅರ್ಥಮಂ ಮಾಡಿದರಂ (--ದವರಂ)
ಮಲರೆಡು i ಪರೆ? ಟೀ. ಧರಣಿಗೆ ಎ೦ಬದಜ ವರೆಗೆ ಕದಳಿಗಳೆ ಎಂಬದು ಕರ್ತ್ರ. ಇರ್ಡ
ಪರಿ, ಸೂ. 221,
ಘಡುಗೆಂಬೆಸೆವ ತಳರ ತನಿಗೆಂಡಮಂ ಕಲಸಿ,
ನಡೆದು, ಮೊನೆಮುಗುಳ ಕಸ್ರಿಂಗಳೆಂ ಪಾಯ್ಬು, ಮಾ
We a 3...
A TOWN AND ITS GARDEN 135
ಮಿಡಿಯ ರಾಜೆಪ ವಜ್ರ-ಮುಖ್ಯಿಯಂ ಬಡಿದು, ಲತೆಗಳ್ ಹೊನರ ಚಾ
[ಟೆಯಿಂದಾ |
ಬಡಿದು, ಹೋಗಿಲೆಯ ನಿಡುಸರದ ಬೊಬ್ಬೆ ಯೊಳಾಲ್ದು,
ಬಿಡದೆ, ಬನದರನಿಯೋಲಗದೊಳಾುತ್ಸವದಿಂದ
ಲಡಿಗಡಿಗೆ ತೂಣಗೊಂಡವನಂತೆಸೆವ ಮಂದ-ಮಾರುತವ ನೋಡೆಂದ
[ನೂ. || 838 |
ಪ. ಬನದ ಅರಸಿಯ ಹಿಲಗರೊಳೆ ಉತ್ಸವದಂದಲೆ. ಹೀ. ಇದು ಮಾರುತದ ಆಟದ
ವರ್ಣನೆ, ಅದು , , , ಕಲಕಿ ,, . ನಡೆದು ,.. ಐಸೆವಂಥೆದು; ಯಾ
ವನಂತೆ ಅಂದರೆ ಬನದ ಇತ್ಯಾದಿ. ಬನವನ್ಶು ಒಬ್ಬ ಅರಸಿ ಎಂತ, ಕವಿ ಹೇಜುತ್ತಾನೆ.
ಮುಡಿವಾಳಿ ಲಾಮಂಚಗಳ ಬಜೇರ್ಗ ಳಂ ಬೇರ್ಗ
ಆಅಡಿದಗರು-ಚಂದನಂಗಳ ಹೊಂಬಿನಿಂ ಕೊಂಬು,
ತೊಡರಿದಚ್ಞೆ ಸಳ ಮಲ್ಲಿಗೆ ಜಾಜಿಗಳ ಪೂಗಳಂ ಪೂಗಳೊಂದುಗೂಡೀ, |
ಕಡುಗಂಪುವಡೆದುದಾಮೂಲಾಗ್ರಮುಂ; ಬನದ
ನಡುವೆ ಪುಟ್ಬರ್ದಹ ಮರಂಗಳೆಲ್ಲಾ ಹೊಂ
ದೊಡೆ, ತಂಜೆಲರ್ಗೆ ಪರಿಮಳವನೀಯ್ಯದ ಕುಜಂ ನಂದನದೊಳೊಂ
[ದಿಲ್ಲೆನೇ. ॥ 889 |
ಪೆ. ಜೇರ್ಸಳಿಂ ಬೇರ್ಸಳ್ಗೆ; ಡಿದ ಅಗರು. ತೊಡರಿದ ಅಚ್ಚ ಎಸಳ. ಪೂಸಳಿಂ ಪೂಸ್ |
ಳ್ಳ. ಕಡು-ಕಂಪ-ಪದೆದುದು ಆಮೂಲ-ಅಸೃಮುಂ. ಪುಟ್ಟಿ ಇರ್ದು ಅಹ (ಆದ). ಟೀ. ಇ.
ದು ಮಾರುತದ ಪರಿಮಳದ ವರ್ಣನೆ. ಆಯಾ ಬೇರ್ಸಳಿಂ (-ಳೊಡನೆ) ಜೇರ್ಸಳೆ, ಆಯಾ |
ಕೊಂಬಿನಿಂ ಕೊಂಬು ಆಯಾ ಪೂಸ೪೦ ಪೂಸಳೆ ಒಂದುಗೂಡಿ (ಇರುವಲ್ಲಿ) ಮೂಲ ಮುಂತಾ
ದದು ಸಹ ಕಡುಸಂಪುವಜೆದುದು. (ಇದಜ ಕಂಪು ಮತ್ತೆ) ... ಮರಂಸಳೆಲ್ಲ (ತಮತಮಸೆ)
ಸೊಂಕಿಡೊಡೆ. ಮರಂಸಳೆಲ್ಲ ಜಿಶೀಯೆ ಎಂದರೆ ಸೊಂಕು ಎಂಬ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ತಂಚಿಲರ ಎಂಬ ಕ
ರ್ಶ್ಟು ಊಹಿಸಿ ಕೊಳ್ಳ ಬೇಕು. ತ೦ಜೆಲರಿ ಎಂಬದು ಅಪರೂಪ; ತಂ(ಪು) ಎಲರಿ ಎ ತಂಬಿಲರಿ,
ಸೂ. 176.
ಈ ವನದ ನಡುನಡುವೆ ತೊಳತೊಳಗುತಿರುತಿಹೆ ಸ
ರೋವರ-ವರದೊಳೇ ದಳೆದಳೆದು ಜೆಳೆಜೆಳೆದ ರಾ
186 A TOWN AND ITS GARDEN
ಜೇವದಲರಲರ ತುಖ್ತುಬ್ದುವಿಡಿದಿಡಿದ ಬಂಡನೊಡನೊಡೆ ಸವಿದು,
ಸವಿದೂ, |
ಆವಗಮಗಲದೆ, ಯುಗಯುಗಮಾಾಗಿ ನೆರೆನೆರೆದು,
ತೀವೆ ಸೊಗಸೊಗಖ, ನಲಿನಲಿದು,, ಮೊಳುತಿಮೊಜುತಿವ ಭ್ಭಂ
ಗಾವಳಿಯ ಗಾವಳಯ ಕಳಕಳಂಗಳ ನೋಡು! ನೋಡು! ರವಿತ
[ನಯ-ತನಯ! | 840 | |
ಪ. ರಾಜೀವದ ಅಲರಲರ. ತುಬೌದು, ಇಡಿದು ಇಡಿದ. ಭ್ರಂಗ-ಆವಳಯ. ಟೀ. ಇ
ದು ಭ್ರುಂಸಸಳ ವರ್ಣನೆ. ಅವು ಆ ರಾಜೇವದ ಅಲರ್ಗಳನ್ಯು ತುಜಿಂಡು , , , ಸವಿಡು.... |
ಅಸಲರೆ,.... ಮೊಲೆನೊಣ3ಿನಂಥವು. ರವಿತನಯ- ಕರ್ಣ.
ಬೇಬಿ3ಬೇಯ್ನಿತೆಲ್ಲಮಂ ಕರ್ನ-ತನಯಂಗೆ
ತೋಯಿತಿರ್ದಂ ಭೀಮನನ್ನೆಗಂ ಬಿಬಯ ಬಿಬ |
ಲೇಲಬ್ದುದು; ದ್ರವನ ತೇಜೆಗಳ ಚಪಲತೆಯ ಸೌರಂ :
[ಭದಾ |
ಮಾಲ್ದ ಹವಂಗಳಂ ಕಂಡು ಸಾಲೆ ಟ್ರೈಬಿಕಿಯ
ಲಾಖದೊಯ್ಯನೆ ನಡೆವ ತೇರ್ಗುದುರೆಯಂ ಕಂಡು,
ನೂಖಕಿಲೆಗೆಳೆಯನುಗ್ರ-ಕೋಪದಿಂದುರಿಯನುಗುಬದೆ ಮಾಣನೆಂಬಂ |
[ತಿರೇ. 11341 ||
ಪ. ಇನಿತು ಎಲ್ಲಮಂ. ಭೀಮಂ; ಅನ್ಸೆಸಂ. ಕಾಲ್ಗೆಟ್ಟು ಎಬತಿಯಲೆ. (ನೂಜತಿಲೆಎಕ
| ಮಲಪುಪ್ಪು). 7ೆಳೆಯಂ ಉಸ್ರು. ಟೀ. ಸವಿ ಸೂರ್ಯನು ಒಬ್ಬ ರಥದ ಪುರುಪನೆಂದು ಭಾ
ವಿಸಿ, ಇವನು ತನ್ನು ತೇರಿನ ಕುದುರೆಯ ಆಲಸ್ಯವನ್ನು ಕಂಡು ಕೋಪ ಪಟ್ಟಿನೆ೦ತ, ಹೇಯಿತ್ತಾ
ನೆ; 288ನೆಯ, 289ನೆಯ, 815ನೆಯ, 888ನೆಯ ಶ್ಲೋಕ ಸರಿ ನೋಡು.
THE RAINY SEASON
76, THE RAINY SEASON
ವರ್ಷಕಾಲ
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟಿದಿ
ಭ್ಯೂಭುಜ-ಲಲಾಮ, ಕೇಳ್! ಇಂದ್ರತನಯನ ತುರಗ
ಮಾ ಭೀಪಣನ ಬೀಮೆಯಂ ಕಳೆದು, ಬರೆ, ಮುಂದೆ
| ಕೋಭಿಬತು ವರುಪಾಗಮಂ, ಧರೆಯ ಜಬೇಬಗೆಯ ಬೇಸಬಿಂ ತವೆ
[ತವಿಸುತಾ. |
ಲಾಭಿಸುವ ಜಾತಕ-ಬ್ರೀತಿಯೆಂ ಕಂಡಸೂ
ಯಾ-ಭರವನಂಜೆಗಳ್ ಶಾಳಲಾಬುದೆ, ಘುನ- |
ಹ್ಲೋಭದಿಂದೋಡಿದವು, ಪರರ ಬರಿಯಂ ಸ್ಫೆರಿಸದ ನಿಜಾತಿಯ ಜನ
[ಮೆನೇ. ॥ 342 /
ಪ. ವರುಪ-ಆಸಮಂ. ಕಂಡು, ಅಸೂಯಾ-ಭರವಂ ಅಂಚಿಗಳೆ. ಟೇ. ಇಂದ್ರತ |
ನಯ ಅರ್ಜುನ. ಛೀಪಣನೆಂಬವನು ಒಬ್ಬ ರಾಕ್ಷಸ. ಚಾತಕಸಳ ಮತ್ತೆ ಹೆಂಸಗಳ (ಅಂ |
ಚೆಸಳ) ಭಾವವನ್ಮು ಕುಲಂತು 2೬4ನೆಯ ಕ್ಲೋಕ ನೋಡು. ಘಫುನ= ನೋಡವೂ ಅಧಿಕವೂ; ಇ
ದೆಜಿಲ್ಲಿ ಕ್ಲೇಪಂಲಂಕಾರ.
ವಿದ್ದವು ಮುಗಿಲ್ಲಳೆಣ್ಣೆಸೆಗಳೊಳ್, ಥರಥರದೊ
ಳದ್ದವು ಗಿರಿಗಳಂತೆ, ಮಿಂಚಿದವು ದಿಗ್.ವಧುಗ
ಳುದ್ದಂಡದಿಂದ ಪರ್ಜನ್ಯನಂ ಸೆಣಿಬ ನೋಡುವ ಚಲಾಪಾಂಗದಂತೇ |
ಸದ್ದಾತೃವಾಗಿ ತನ್ನ ವೊಲಿರದ ಲೋಭಿಯಂ
ಗದ್ದಿಸುವ ತೆಜದಿಂದ ಮೊಬುಗಿದವು; ಹಂಸಾಳ |
ಸಾರ್ದವಾಗಸಕೆ; ಚಾತಕ ಕುಕ ದ್ವಿಪ ಪೃೃಖಿಕ ಶಿಖಿಗಳ್ಗೆ ಮುದಮೊ |
ಗದವಿತೂ. || 343 ||
ಪ. ಮುಗಿಲ್ಲಳ ಎಣ್-ಜೆಸೆಸಳೊಳ್ಳೆ. ಚಲ-ಅಪಾಂಸ. ಸದಿ-ದಾತ್ಸು. ಟೀ. ಮು?
ಛ ಮಿಂಚನ್ಮು ಬಿಗಿ-ವಧುಸಳ ಚಲವುಳ್ಳ ಅಪಾಂಸಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದಂತೆ ಆಯಿತು; ಈ ವಧುಸ
ಳು ಪರ್ಜನ್ನುನನ್ಮು ಸೆಣಿಸಿ ನೋಡಿದರು; ಯಾಕೆ ಸೆಣಿಸಿ ನೋಡಿದರು? ಪರ್ಜನ್ಯುನು ಹೋಡಸ
18
138 THE RAINY SEASON
ಅಂದ ಜನರು ತಮ್ಮನ್ಮು ನ್ಯು ಕಾಣದಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಕವಿ ಮಬತಿಸಾಲವನ್ನು ಪರ್ಜನ್ಯಃ
ನೆಂದು ಒಬ್ಬ ಪುರುಪನಸ್ಕು ಭಾವಿಸಿದಂಶಾಯಿತು; ದಿಕ್ವ್ರುಸಳೆಂಬ ಪುರುಪರಿಗೆ ವಧುಸಳಿದ್ದಾ
ರೆಂತಲೂ ಭಾನಿಸಿದಂಶಾ೦೫ತು. ಇಂಥ ಉಪಮೆಗಳು ವಾಸ್ತವಪ್ರಿಯರಿಗೆ ಬಹಳ ಸೊಸಸವ.
ವರ-ನೀಲಕಂಠ-ನೃತ್ಯ್ಯದಿನವನಿಪ-ವನದ
ಚ್ಚರಿಯೆಮಂ, ಹುವಲಯಾನಂದಕರಮಾದ ಘುನ-
| ಪರಿಕೋಭೆಯಿಂದ ಗೆ
[ದಿಂದಾ |
ತರುಣಿಯ ಕ್ಟಾಕ್ರದಿಂ ರಾಜಹಂಸ-ಪ್ರಭಾ-
ಹರಣದಿಂ ಪರಕುರಾಮ-ಪ್ರತಾಪವನಧಿಕ
| ತರ-ವಾಹಿನೀ-ಘೋಪದಿಂ ನೃಪನ ಯಾತ್ರೆಯಂ ಪೋಲ್ಪು, ಹಾರೆಸೆದಿ
ಗರ್ದುದೂ. || 844 ||
ಪ. ನ್ಫುತ್ಯದಿ೦ ಅವೆನಿಪ-ವನದ ಅಚ್ಚ ರಿಯಮೆಂ, ಕುವಲಯ-ಆನಂದಕರ. ಚಂದ್ರ-ಉ
ದಯವೆಂ;, ಆಲೋಕೆ-ಚಂಚಲ-ಉದ್ದಾಸದಿಂದ, ಪ್ರತಾಸವೆಂ, ಅಧಕಕರ. ಟೀ. 595 ಎಂಬ
ದು ಕರ್ತ; ಇದು ಹಲವನ್ಯು ಪೋಲ್ಟು ಎಸೆದು ಇರ್ದುದು; ಯಾವಯಾವವಂ ಎಂದರೆ ಹಿಂದಿ
ನ ಜ್ಹಿತೀಯೆಸಳ ಮೇಲೆ ಶಿಳಯುತ್ತದೆ. ನೀಲಕಂಶನೆಂಬ ನವಿಲ ವಿಷಯವು 885ನೆಯ ಕ್ಲೋಕ
ದಲ್ಲಿ ಅಜೆ. ಆಲೋಕ-ಚಂಚಲ-ಉದ್ಭಾಸದಿಂದ (ಮತ್ತೆ) ತರುಣಿಯ ಕಟಾಕ್ಸಂ (ಮತ್ತೆ) ರಾ
ಜಹೆಂಸ-ಪ್ರಭಾ-ಹೆರಣದಿಂ ಆ ಕಾರಿ ಪರಕುರಾಮೆನ ಪ್ರತಾಪವಂ ಪೋಲ್ಡಿತು ಎಂತ ಉಂಟು.
ಇದು ಸ್ಪಪ್ಟವಾದ ಉಪಮೆಯಲ್ಲ, ಹ್ಞಾಸಂದರೆ ಪರಕುರಾಮನ ರಮ್ಮೂವಾಡ ಪ್ರತಾಪಪೆಂದರೆ
ಮಹಿಮೆ ಏನು? ಆ ಕಾರ ಆಲೋಕದ (ಅಂದರೆ ಚೆಳಕಿನ) ಚಂಚಲವಾದ (ಅಂದರೆ ನೋಡ
ಳಿಂದ ಒಮ್ಮೆ ತೋಲ ಒಮ್ಮೆ ಅಡಸುವ) ಉದ್ಭಾಸಬಂಡ ಎಸೆದುದು (ಚಂಚಲನೆಂತ ಮಿಂ
ಚೆಂತಲೂ ಆಸುತ್ತದೆೆ ಇಂತಾದರೂ ಸರಿ); ಪರಕುರಾಮನು ಆಲೋಕ (ಅಂದರೆ ತೇಜಸ್ಸುಳ್ಳ)
ಚಂಚಲದ (ಅಂದರೆ ಸಿರಿಯ) ಉದ್ಭಾಸದಿಂದ ಎಸೆದನು. ಆ ಕಾರಿ ತರುಣಿ ಎಂಬ ಪುಪ್ಪುಸಳ
| ಕೆಟಾಕ್ಸ ದಿಂದ ಎಸೆದುದು, ಪರಶುರಾಮನು ಅಂಚೆ ಎಂಬ ತರುಣಿ ಆದವಳಿಗೆ ತೋಬಸಿದ ಕಟಾ
ಫ್ಲೈದಿಂದಲೋ (Mhbh. VI, 6047 866)? ಯಾತಜಿಂದಲೋ? ಎಸೆದನು. ಕಾರ ರಾಜಹಂ
ಸಗಳ (ಅಂದರೆ ಅಂಚೆಸಳ) ಪ್ರಜೆಯ ಹೆರಣಿದಿಂದ ಎಸೆದುದು; ಪರಶುರಾಮನು ರಾಜಹಂಸ
ಗಳೆಂಬ ಕ್ಷ ಶ್ರಿಮರ ಹರಣದಿಂದ ಎಸೆದನು. (ತರುಣಿ ಎಂಬದು ಪರಶುರಾಮನು ಹೊಂದ
ತಾಲಖಸಗೂ ಗಂಡನು ಹೊಲ್ಲ ಲೃಟ್ಟ ಅವಳೇ ಶಾ೦ಖಗೂ ಹೋಸ ಬಹುದು ಏನು). ಇಂಥ
| ಶವಿತ್ಸು ರುಚೆಕರವಲ್ಲ, ಅದಲಿಂದ ಆ ಚಂದವಾದ ಮಬರಿಸಾಲದ ಸಹಜವಾದ ಮಹಿನೆ ಕೆಡು
ತ್ನದೆ.
THE GARDEN OF RAJASEKHARA KING OF ೮೦೫೦೫4೬೫೫77,
ಹಾತೆ-ನವ-ಕಾಡ್ವುಲದ ಸೊಂಹಿಡಿದೆಸೆವ ನೆಲದ,
ಪೂತೆಸೆವ ಜಾಜೆಗಳ, ವೆರ-ಹುಟಿಜ-ರಾಜೆಗಳ,
ತೇತೆಕೇಯ ಧೂಳಗಳ *ೆದಯಿತಿಕ ಗಾಳಗಳ, ಲ
| ಹಾತೆಳೆಯ ಮಾವುಗಳ ಬನಬನದ ಠಾವುಗಳ,
ನೂತನ-ಸುವಾರಿಗಳನೆಡೆಗೊಂಡ ದಾರಿಗಳ
ಭೂತಳದ ಬರಿ ಮೆಐ3ಯೆ, ಮುಗಿಲಯ್ದೆ ಮರತಿಗಲುತಿಯೆ, ವರುಷ
[ರ್ತು ಚೆಲ್ದಾದುದೂ. || 345 ||
ಪ. ಸೊಂಪು ಇಡಿದು ಎಸೆವ. ಪೂತು ಎಸೆವ. ಲಸಔ-ಇಂದ್ರ. ಕಾತು (ಕಾಯ್ದು) ಎಳೆ
ಯ. 'ವರುಪ-ಯತು. ನೆಲದ ಎಂಡು ನೊದಲಾದ ಮುಖ್ಯ ಪಪ್ಟಿಸಳು ಭೂತಳ ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಸ ಸಂ
ಬಂಧಿಸುತ್ತವೆ.
LB
7. THE GARDEN OF RAJASEKHARA, KING OF COROMANDEL
ರಾಜಶೇಖರನೆಂಬ ಚಜೋಲಟಲಮಂಡಲದ ರಾಜನ ತೋಟ
ಕಂದಂ
ಅಂತೆಸೆವ ಮೇರು-ಗಿರಿಗೆ ಸ
ಮಂತೊಪ್ಪುವ ದಕ್ಷಿಣಾಕೆಯೊಳ್, ಘನ-ಧರಣೀ- |
ಹಾಂತೆಯ ಬೀಮಂತದ ರ
ತ್ನಂ ತಾನೆನೆ, ಜೋಲುಮಂಡಲಂ ಸೊಗಯಿಸುಗುಂ. | 346 ||
ಟೀ. ಕವಿ ಹಿಂಜಿ ಹೇಟಂಡಂತೆ ಎಸೆವ. ದಕ್ಷ್ಟಿ ಣ.ಆಕೆಯೊಳ್ಳೆ (ದಿಶ್ಲಿ ಶ್ವಿನೊಳೆ). ಭೂಮಿ ಒಬ್ಬ
ಸ್ತೀ ಎಂತ ಕವಿಯ ಉಪಮೆಯಲ್ಲುಂಟು.
ಮಿ)
ವಚನಂ | (ಮತ್ತಮಲ್ಲ ಶರು-ಸಂಶಾನ ಮೊದಲಾದುದಣ್ಂ) ಕಾವೇರಿ ಕಣೊ
(ಪ್ಫುಗುಂ. I
18*
140 THE GARDEN OF RAJASEKHARA KING OF COROMANDEL
ವಚನಂ| ಇಂತಖರ್ವ (ಇಂತು ಅಖರ್ವ) ವಿಭವಾಸ್ಪ್ರದಮಾದ (ವಿಭನ-
ಆಸ್ಸುದಂ ಆದ) ಚೋಯ-ದೇಶದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಕ್ಲಿತಿ-ವಧು ತಾಳ್ಜಲಂಕೃುತಿಯೆ ಎಂದೆನಿಸಿರ್ಪುದು ಸಾರ-ವಸ್ತು-ಸಂ
ಗತಿ-ಮಣಿ-ಹರ್ಮ್ಯ-ಸಂಹತಿ-ಸುರೇಂದ್ರಪುರಾಸ್ಟ್ರುತಿ-ಲೋಕ-ನೇ
[ತ್ರ-ನಿ |
ರ್ವ್ವತಿಕ್ರ-ರಾಜಪದ್ದ ತಿ.ಸದಾಶ್ರಿತ-ಸಂತತಿ-ದತ್ಮ-ನಿರ್ಜರ-
ಬತಿ-ನುತಿವೆತ್ತ ಧರ್ಮವತಿಯೆಂಬ ಪುರಂ ವಿತತ-ಪ್ರಭಾವದಿಂ.
| | 347 |
ತ
ಪೆ. ಶಾಳ್ದ ಅಲಂಕ್ಸುಕಿಯೆ ಎಂದು ಎನಿಸಿ ಇರ್ಪದು. ನುಶಿ-ಪೆತ್ತ. ಟೀ. ಧರ್ಮನತಿ
| ಎಂಬ ಪುರಂ ಕರ. ಸೂರವಸ್ತುಸಂಸಗತಿಂಖಂದಲೂ ,.. ಸಂಹಕಿಂಖಂದಲೂ.... ಆಕ್ಟ
ಕಿಂಖಂದೆಲೂ ,,,. ರಾಜಪಥ್ಲತಿ ಸದಾ ಆಕ್ರಿತವಾದಂಥ ಸಂತಶಿ೦ಖಂದಲೂ ಕೊಡಲ್ಪಟ್ಟ
ನಿರ್ಜರರ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನೂ ನುಶಿಯನ್ನೂ ಪೆತ್ತ ಧರ್ಮವಶಿ. ಕವಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡೆ ಪ್ರಮಾಣ ಮಾ
ಡುವದಕ್ಟೋಪ್ಪರ ಒಂದು ಸುರರ ರಾಜನ ಪುರವುಂಟು ಎಂದೂ 4 ಸುರರೆಂಬ ನಿರ್ಜರರ
ಗತ ನುತಿಸಳುಂಟೆಂತಲೂ ಕಲ್ಪಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಇದು ವಾಸ್ತ್ರವವಲ್ಲದದಜಳಿಂದೆ ಒಸ್ಸದು.
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಕ್ಳ-ರವಮಿಲ್ಲದಿರ್ಪ ಬಕನಂಜೆಗಳಾಡದ ಪೂಗೊಳಂ, ಫಳಾ
ವಳ ಬಳನಿಲ್ಲದಿರ್ಪ ಪೊಸ ಮಾವಿನಿವಾತುಗಳಾಡದಿರ್ಪ ಜೆ |
ಣ್ಲಿಳಯಳ-ರಾಜೆ ರಾಜೆಸದ ತಾವರೆ, ಪೂಗುಡಿ ಮೂಡಿ ತೋಲದಿ
ರ್ಪೆಳೆಅತೆ, ಮೆಲ್ಲಿತಲ್ಲದೆಲರಿಲ್ಲೆನೆ, ತೆದ್-ವನಮೇಂ ಮನೋಜ್ಞ ಮೋ!
|| 348 |
ಪ. ಏಕಂ, ಅಂಚೆಸಳೆ. ಪೊಸ ಮಾನು ಇನಿ-ಮಾತುಸಳ. ಪೆಣ್-ಗಳ, ಅಳ-ರಾಜಿ. ಮೆ
ಲ್ಲಿತು ಅಲ್ಲದ ಎಲರ ಇಲ್ಲ ಎನೆ.
ವ. ಮತ್ನೆಮಲಿ
ಆ ಥಾ
ಮಹಾಸ್ರ ಸರೆ
ಅರನೇಯ್ಲ್ ನಿಂಬೆ ಹಂಕಲ್ಲಿ ಪಲಸು ಬಕುಳಂ ಬಾಳೆ ವೇರೀಳೆ ತಾಳೇ-
THE GARDEN OF RAJASEKHARA KING OF COROMANDEL 141
ತೆರು ತೆಂಗುಂ ಗೌಂಗು ನಹವ ತೆಮಾಲಂ ಅಸಚ್-ಚಂಪ
[ಕಂ ಪಾ|
ದರಿ ಪುನ್ಪಾಗಂ ರಸಾಲಂ ಠಿಲಕ್-ಹುರುವಕಂ ಕರ್ನಿಕಾರಂ ಕದಂಜಂ
ಶಿರಿಸಂ ಶ್ರೀಪರ್ಣಿ ದಾಳಂಒ-ಮರಮಮರ್ಮು, ಸಾಲ್ಗೊಂಡು, ಕ್ಣ್ಲೊ
[ಪ್ರುತಿರ್ಕುಂ. || 849 ||
ತ
ಪ. ಮರಂ ಅಮರು. ಟೀ. ಅರನೇಜಲೆ, ಸೂ. 17. ಅಮರ್ಜು ಎಂಬಲ್ಲಿ ಶಿಲತ್ಸ್.
ಚಂಪಕಮಾಳೆ
ವಿಳೆನನೆ ತೀನಿ ತೋರ್ಪ ಮೊನೆಮಲ್ಲಿಗೆ, ತಾವರೆ ತೀವಿ ತೋರ್ಹ
[ತಂ
ಗೊಳಮಳ ತೀವಿ ತೋರ್ಪ ಮಧುದೂತಿಯಲರ್ ತವೆ ತೀವಿ ತೋ
[ರ್ಹ ಪಾ |
ಟಳ, ಗಿಳ೪ ತೀವಿ ತೋರ್ಪ ಪೊಸಮಾವು, ತಳರ್ ಬಿಡೆ ತೀವಿ ತೋ
[ರ್ನ ಮಂ
ಜುಳತರಮಾದಕೋಕ್ ಮೆಖುತದಿರ್ಪುದು ತದ್-ವನ-ಮಧ್ಯ-ದೇಶದೊ
[ಳ್.॥| 350 |
ಪ. ತಂಗೊಳಂ, ಅಳಿ, ಮಧುದಾತಿ, ಅಲ5. ಮಂಜುಳತರಂ ಆದ ಅಕೋಕೆ.
ವ.| ಮತ್ತಮಲ್ಲಿ
ಕಂಡದಂ
. ಬಲವರ್ಪಾಯಿಡಿ, ಬಗ್ಗಿಪ
ಕೇಲಕ್ಂಠಂ, ತೊಂಡುಗೆಡೆವ ಗಿ೪, ಪೂತೆಸೆದಿ |
ರ್ಪಲರ್ಜೊಂಪಂ, ಕಾತೊಲಿಗುವ
ಫಲಾಳ ತಿರೆ ರಸಾಲ-ಭೂರುಹಮೆಸೆಗುಂ. || 351 |
pe
ಪ. ಬಲ-ಬರ್ಪ ಆಡಿ. ಎಸೆದು ಇರ್ಪ ಅಲರ್ಜೊಂಪಂ. ಟೇ. ಅಲರ್ಜೊಂಪಂ ಎಂ
ಬಲ್ಲಿ ಕಿಣಲತ್ಸ್.
142 THE GARDEN OF RAJASEKHARA KING OF COROMANDEL
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ
ಅಲರ್ಗಂಪಬಿಂಗೆಬಿಗಿರ್ದ ತುಂಬಿಗಳ ಬಂಬಲ್ ಹಾರ್ಮುಗಿಲ್, ಪಲ್ಲವಾ
ವಲಿ ವಿದ್ಯುತ್-ಪ್ರಚಯಂ, ಓಿಕ-ಪ್ರಕರ-ನಾದಂ ಮೇಘು-ನಾದಂ, ನಿ
[ರಾ |
ಕುಲಮೊಂದಿರ್ಪ ಕುಕಾಳ ಶಕ್ರಧನುವೆಂಬಂತಾಗೆ, ಮೇಘಾಗಮಂ
ಜೊಲದೇಂ ಸೂಬದುದೋ ಮರಂದ-ರಸ-ವೃಸ್ಟಿ-ವ್ರಾತಮಂ ಮಾಮ
(ರಂ? || 352 |
ಪ. ಅಲಔ.-ಕಂಪದಿಂಗೆ ಎಜಿ ಇರ್ದ. ಎಂಬಂತೆ ಆಗೆ. ಮೇಫು-ಆಸಮಂ-ಪೊನೆ' ಅಡು
(ಮಾಮರಂ), ಟೀ, ಹೇಟಿಿದಂತೆ ಆಗೆ ಮಾಮರದಿಂದ ಮೇಖೆಸಾಲ ಬಂದ ಹಾಗಾಯಿತು.
| ಅಲರ್ಗಂಪಿಂಗೆ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಶಿಿಲತ್ಸ್.
ಕಂದಂ
ಮಲ್ಲಿಗೆ ಮಾಮರದೆಳೆದಳ
ರಲ್ಲಿ ಮುಗುಳ್ತಡರೆ, ಮುಗುಳ್ಗಳೆಸೆದವು ಸಂಧ್ಯಾ- |
ಸೆಲ್ಲಲಿತ-ತಾರಕಾಳವೊ
ಲಲ್ಲಿಬ್ವಾಬಿಡಿಗಳಲ್ವ ತಮಮೆನಿಸಿರ್ಕುಂ. | ತಿರಿ ॥
ಪೆ. ಮಾಮರದ ಎಳೆ-ತಳರಲ್ಲಿ ಮುಸುಳ್ಲು ಅಡರೆ, ಮುಸುಳ್ಗ 4. ಈಾರಕಾ-ಆಳಿ -ಯ)
ಪೊಲಿ; ಅಲ್ಲಿ ಇಟ೨ವ. ತಮಂ ಎನಿಸಿ ಇರ್ಕುಂ. ಟೀ. ಮುಸುಳ್ಯಡಶೆ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಶಿಥಿಲತ್ಸ್.
ವ.| ಮತ್ತಮಲ್ಲಿ
೧೧
' ಚೆಂದಳರದು ಮಾಂದಳರೆನೆ,
| ಸಂದಣಿಬದ ಪಣ್ಣಳಳಗಳೆನೆ, ತಾನುಂ ಮಾ |
ಕೆಂದಮೆನಿಸಲ್ ನೆಗಯ್ದ್ದ
ಚಂದಮನಾಂತಂತೆ ನೇಖಲಲ್ಲೆಸೆದಿರ್ಕುಂ. | 354 |;
ref (ನೇಲ್ಲ) ಬೆಂ-ತಳಿರ5 ಅದು ಮಾಂ-ತಳರ ಎನೆ. ಪಣ್ಣಳೆ ಅಳಸಳ್ಳೆ ಎನೆ. ಚಂದ
ಮಂ ಆಂತ ಅಂತೆ ನೇಜಂಲೆ ಅಲ್ಲ. ಟೀ. ನೇಖ೨೮ ಎಂಬದು ಮಾಮರದಂತೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ.
THE GARDEN OF RAJASEKHARA KING OF ೮೦೫೦೫೬೫70೫7, 143
ಮಿಡಿ ಪಚ್ಚೆಯ ಪರಲೆನೆ, ಕೆಂ
ಬಏಡಿದರೆವಣ್ ಪದ್ಧರಾಗಮೆನೆ, ತನಿವಣ್ ಕ |
ರ್ಬಡಿದಿಂದ್ರನೀಲಮೆನೆ, ಮಣಿ-
ಗಡಣಮನಾಂತಂತೆ ನೇಜಖ್ಲೆಸೆದುದು ಬನದೊಳ್. || 355 ||
ಪ. ಕೆಂಪು ಇಡಿದ ಅರೆ-ಪಔ. ತನಿ-ಪಣ, ಕರ್ಪ ಇಡಿದ ಇಂದ್ರ. ಟೇ. ನೇಣ
ಎಂಬದು ಇದಅ ಮೇಲೆ ಮಣಿಯುಳ್ಳದೆಂತ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ.
ಅಮರ್ದಿನಿದನಿದ್ನಿದನೆಲೆ,
ಅಮರರೆ, ಸರಿ ನೋಲ್ಕುದೆಂದು,ನಿಜ-ರಸೆಮನಿಳಾ- |
ರಮೆ ಮರಕತ-ಕಳಕದೆ ತುಂ
ಬಿ, ಮೇಲೆ ನೀಡಿದಪಳೆಂಬ ವೋಲ್ ತೆಂಗೆಸೆಗುಂ. [| 356 ||
ಪ. ಅಮರ (ಅಮರ್ದಿನ) ಇನಿದ೦ ಇದಜ ಇನಿದಂ, ಎಲೆ, ಅಮರರೆ, (ನೀವು) ಸರಿ
ನೋಯ್ಬುದು! ಎಂದು ನಿಜ-ರಸಮಂ ಇಳಾ-ರನೆ, ಟೀ. ಇದು ತೆಂಸುಮರದ ವರ್ಣನೆ. ಅ
ದನ್ಯು ಎ ಭೂಮಿ ಎಂಬ ಸ್ಟ್ರೀಗೆ ಸರಿ ಮಾಡಿ, ಅವಳನ್ಯು ಹೈದ ಮಾತುಸ್ನ್ಶು ನುಡಿಸುತ್ತ ನ
ಕವಿ ಅಮರ್ದು ತಿನ್ನುವ ನಿರು ಕಲ್ಪಿಸಿ ಇಡುವದು ದೊಡ್ಡೆ ಮಾತಾಡುವಡಕ್ಕೊ ಸೀಸ್ಪರವ
847ನೆಯ ಕ್ಲೋಕ ನೋಡು. ಮರಕತ =ಪಟ್ಟಿ. ನೋಟ್ಕುದುವ _ಫೋಡುವದು, ಸೂ, 18; 19; A
ಬಿಡದಾಲವಾಲ-ಹಲದೊಳ್
ಕಡುಗೆಂದಿಡಿದಿಡಿದ ಬೀಜ-ರದನೆದ ಚಲ್ಲುಂ |
ನಡೆ ನೋಬ್ಬಿಂತಿರೆ ತೋರ್ಶುಂ,
ಪಡಿನೆಬಿಲಿಂಬಾಗೆ ಬಾಗಿ, ರಸ-ದಾಳಂಬಂ. 3571
ಪ. ಬಿಡಜೆ ಆಲನಾಲ. ಪಡಿನೆಲಲ (ಪಡಿನೆಬಲಿಗೆ) ಇಂಬು ಆಗೆ. ಅ. ರಸದಾಳಿಂಬಂ
ಬಿಡೆ, ಪಡಿನೆಬಲ ಇಂಬಾಸೆ (ಇಂಬಾಸುವಂತೆ) ಬಾ, ಕಡು-ಕೆಂಪು ಇಡಿದಿಡಿದ (ತನ್ನು)
ಬೀಜ-ರದನದ (ಬೀಜನೆಂಬ 'ರದನದ) ಚಲ್ಬುಂ ಆಲವಾಲ-ಹಲದೊಳೆ ನಡೆ ನೋಧ್ರಿ ಅಂಕಿರೆ
ತೋರ್ಕುಂ.
' ಜಲದ ಹಲದಕ್ಕ್ ಹಲವತ್-
ಫಲಖಾವುದು ತೆಂಗಿದರ್ಶೆ ಕುಡದಾಯ್ಕೆನ್ನಂ |
144 THE GARDEN OF RAJASEKHARA KING OF COROMANDEL
ಸಲವಿದಿಳೆಗೆಂಜೆಬಗಿ, ನವ-
ಫೆಲಂಗಳೀವಂತೆ ಬಾಗಿ, ಬಾಳೆಗಳೆಸೆಗುಂ. | 358 ||
ಪ. ಕುಡಡ್ಲಿಆಯ್ಕು ಎನ್ನುಂ ಸಲಪಿಡ ಇಳಿಗೆ ಎಂದು. ಟೇ. ಬಾಳಿಗಿಡಗಳೆನುವರೇನು-
(ಉದ್ದವಾದ) ತೆಂಗು ಜಲದಕ್ಸೆ ಫಲವ ಕೊಡ ಬೇಕಾದದಜಳಿಂದ ಎನ್ನುಂ ಸಲಪಿಡ (ಈ ಪ್ರಿಯ)
ಇಳೆಗೆ ಕೊಡಲ್ಲಿ (ಆದರೆ ತೆಂಗು ಇಳೆಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಸದ ಈ ಹೆಂಗನ್ನು ನಾನು ಸಲ್ಲಸು
ವೆನು) ಎಂದು.
ಬನಗಲ್ಟಲೆಯುಂ ಕಮಳಾ
ಪೃನ ಕದಿರುಂ ಕಾದಿ, ಮಡಿವುತಳಯುಂ ಚಾಂವೇ |
ಯ-ನಿಕಾಯಮಾದುದಲ್ಲದೊ
ಡೆ ನಸುಂ ತೆದ್-ದ್ವೂಯಕೆ ಪಗೆತನಂ ಸಮನಿಪುದೇ? 1 359 ॥
ಪೆ. ಬನ-ಕಬ್ಬಲೆಯುಂ ಕಮಳ-ಆಪ್ತ್ಯನ. ಮಡಿವುತ ಅಳಿಯುಂ , , ನಿಕಾಯಂ (ನಿಕಾ
ಯಮುಂ) ಆದುದು; ಅಲ್ಲಡೊಡೆ. ಚಾಂಪೇಯಕ್ಕೂ (-ಸಂಪಗೆಗೂ) ಅಳಗೂ ಪಗೆತನ ಉಂಟ,
ಅಳ ಸಂಪಸೆಯಲ್ಲಿ ಕೂತರೆ ಸಾಯುವದೆಂತ, ಜನರ ಮಾತು. ಈ ಪಗೆತನದ ಕಾರಣವು ಕಾಮ್ಯ
ಮಾರ್ಸವಾ? ಹೇಣಿಡ ಪರಸ್ರರ-ತಾಧ್ಯಪಲ ಸತ್ತ ಕತ್ತಲೆ ಅಳಿಯಾಯಿತ್ಕು ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣ
ಸಂಪಗೆಯಾಯಿತು.
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ
ಹೊಳನೊಂದಿರ್ದುದು ಕಣ್ಣೆ ಸೌತುಕಮನೀವುತ್ತಲ್ಲಿಯತ್ಯುದ್ದ-ನಿ
ರ್ಮಳ-ಪಾನೀಯದಿನುರ್ವಿ ಬರ್ಪ ತೆರೆಯಿಂ, *ೆನ್ಪೆಯ್ದಿಲಿಂ, ನೆಯ್ದಿ
[೨೦ |
ದಳಯಿಂದಂ, ಕಳ-ಹಂಸೆಯಿಂ, ಹಮಳದಿಂ ಹಕೋಸಕಂಗಳಂ, ಮಾಂ
[ಗಳಂ,
ಚಳ-ಕೈವಾಲದಿನಿತ್ರರಂಬಿಡಿದ ಭೂಜಾತಾಳಯಿಂ, ಪಾಳಯಿಂ.
॥ 860 |
ಪ. ಕೊಳಂ ಒಂದು. ಅಲ್ಲಿ ಅಶಿ-ಉರ್ಭು. ಪಾನೀಯದಿಂ, ಉರ್ಪಿ. ಕೈೈವಾಲದಿ೦ ಇತ್ರ
'ರಂ-ನಿಡಿದ ಭೂಹಾತ-ಆ೪೦ಖಂ.
LNT
CHANDRAHASA IS BROUGHT TO THE NOTICE OF DUSHTABUDDHI 145
78. CHANDRAHASA 78 BROUGHT TO THE NOTICE OF DUSHTA-
BUDDHI, MINISTER AT KUNTALA (see No. 74)
ದುಷ್ಟಬುದ್ಧಿ ಎಂಬ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಗೆ ಚಂದ್ರಹಾಸನ ಗೊತ್ತಾದದು
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟದಿ
ಹುಂತೀಘಹುಮಾರ, ಹೇಳ್! ಆ ಮಹಾ-ಪಟ್ಟಣದೊ
ಅಂತೆರ್ಭಕರೊಳಾಡುತಿಹೆ ಪಸುಳೆಗೆಯ್ದು ವರು
ಪಂ ತುಂಬಿತಾ ಸಮಯದೊಳ್ ಪ್ರಬಲದಿಂ ಪ್ರವರ್ಶಿಪ ದುಫೃಬುದ್ಧಿ
[ಯೆಂಬಾ I
ಹುಂತಳ್ಗೇಂದ್ರನ ಮಂತ್ರಿ ತನ್ನ ಮನೆಯೊಳ್ ವಿಪ್ರ-
ಸಂತರ್ಪಣಂಗೆಯ್ದೊಡಾ ದ್ದಿಜರ್ ಭೋಜನಾ
ನಂತರದೊಳೆಯೆ ಸತ್ತ ತರಾಗಿ, ಕುಳರ್ದು, ಪರಸುತಲಿರುತಿರ್ದರೂ.
|361/
ಪ. ಇಂತು ಅರ್ಭಕಕೊಳೆ. ಪಸುಳೆಗೆ ಎಯ್ದು. ತುಂಬಿತು; ಆ. ಭೋಜನ-ಅನಂತರಡೊಳೆ.
ಅಲ್ಲಿ ಘೆಳೆಯರೊಳಾಡುತಿರ್ದ ಶಿಕುವಂ ಕಂಡ
ರುಲ್ಲಾಸದಿಂದೆಸೆವ ವಿಪ್ರವಿರ್ ಬಾಲಕನ
ಸಲ್ಲ ಲಿತ-ರಾಜ-ಲಕ್ಷಣಹೆ ಬೆಐಗಾದರವನಂಗಮಂ ನೋಡಿ ನೋಡಿಲ್ಲ
ನಿಲ್ಲದನುರಾಗದಿಂದಾರ ಸುತನೀ ತರುಣ
ನೆಲ್ಲಿಂದ Wಂದನೆಂದಾ ಧುರ
ಮೆಲ್ಲನೆ ವಿಚಾರದಿಂ ಸೇಳ್ಲೊಡಾ ವಿಪ್ರರ್ಗೆ ನಗುತಾತನಿಂತೆಂದನೂ--
|| 362 ||
ಪ. ಕಂಡ5; ಉಲ್ಲೂಸದಿಂಡೆ. ಬೆಜಸಾದರ; ಅವನ. ನಿಲ್ಲದೆ, ಅನುರಾಸದಿಂದೆ.
೬ ಪರಿಯೊಳೆನಿತಿಲ್ಲನಾಥರಾಗಿಹ ಬಾಲ
ರೀ ಪುರಡೊಳೆತ್ರಣವನಾರ ಸುತನೆಂದಖ್ಯೆ
146 CHANDRAHASA IS BROUGHT TO THE NOTICE OF DUSHTABUDDHI
ವೀ ಪಸುಳೆಯಂ, ರಾಜ-ಸಾರ್ಯದೊಳಗಿಹೆವಿದಖ ಚೆಂತೆ ನಮಗೇ
[ತಕೆನಲ್ಯೂ; |
ಆ ಪಾರ್ವರೆಂದಿರ್ದೊಡಂ *ತಾರು-ಲಕ್ಷ ಇದೊ
೪ ಪೊಲುಲ್ಲೀ ಶುಂತಳಾಧೀಕನಾಳ್ಸ್ನ್ಲ
ಮಾ ಪೊಡನಿಗೊಡೆಯನಹೆನೀತನಂ ನೀನ್ ಇರಿಬ ಹೊಂಡು, ರಕ್ಷಿ
[ಪುದೆಂದರೂ. || 368 |
ಪ. ಶೂ ಪರಿಯೊಳೆ ಎನಿತು ಇಲ್ಲಿ ಅವಾಢರಿ ಆ ಇಹ ಬಾಲರಿ, ಈ ಪರಡೊಳೆ! ಎತ್ತ
ವಂ? [ಹೇಟ್ದಂತೆ ಛೇಹವಾದರೆ, ಈ ಪರಿಯೊಳ್ಳೆ ಇಲ್ಲಿ ಈ ಪುರಜೊಳೆ, ಎನಿತು ಅನಾಥರಾ
ಇಹ ಬಾಲ! ಎಂತ ಅನ್ನ ೦ತಿಸ ಬೇಕು. ಟೇಜಕೆಯಾ? ಛೇದಿಸಿದರೆ ಇಂತಾಸುತ್ತದೆ-ಈ ಸಾ
ಯೊಳೆ ಎನಿತು (ಎನಿತುಂ) ಇಲ್ಲ! ಈ ಪುರಡೊಳೆ ಅನಾಥರಾಗಹ ಬಾಲರ (ಬಾಲರಲ್ಲಿ) ಎತ್ತಣ
ವಂ] ಇಹೆವು; ಇದಲ ಅಹಂ (ಆಸುವಂ); ಈತನಂ. ಟೀ. ಆಳ್ಗ್ ಅನ್ಸುಂ ಸೂ. 246.
ಶ್ರೂರ-ನಕ್ರಾ-ಕುಲದೊಳಡಿದಿರ್ದ ಹೆರ್ಮಡು ಗ
ಭೀರ-ನಿರ್ಮಲ-ಜಲದೊಳೆಸೆವಂತೆ, ಮನದೊಳ್ ಈ
| ಶೋರತರ-ಭಾವಮಂ ತಳೆದು, ಬಶಿರಂಗದೊಳ್ ವಿನಯಮುಳ್ಳಾತ
[ನಾಗಿ |
ಚಾರು-ಲಕ್ಷ್ಮಣದ ಶಿಕುವಂ ನೋಡಿ, ಧರೆಯ ವ್ಭಂ
ದಾರಕರ ನುಡಿಗೊಪ್ಪಿದೋಲ್ ಇರ್ದು, ಬರಿ ಸ
| ತ್ವಾರದಿಂದಾ ವಿಪ್ರರಂ ಕಳುಹಿದಂ ಸಯ ನಿಜ-ಭವನದಿಂದಾ.
| 364 ||
ಟೀ. ದುಪ್ಪಬುದ್ದಿಯ ಭಾವವನ್ಯು ಆ ನಕ್ರೆ (ನೆಸಬಿ) ಅಡ?ರುವ ಆಟಿವಾಡ ಮಡುವಿಗೆ
ಸಮ ಮಾಡಿದಂಶಾಯಿತು: ಒಳಗೆ ಬೇಕೆ, ಮೇಲೆ ಬೇಹ. ಒನ್ಸಿರೋ೮ ಒಪ್ಪಿದ ಓರೆ ಎಂ
ತು೦ಟು; ಒನಿದ ವೋ ಈ ಎಂಕ ಶುದ್ಧ ೦, ಸೂ. 214.
NS ಸೂಯ ಎದಷ್ಟು
ಅಸಾ |
NEAR THE 9114-5110878
79. NEAR THE SEA-SHORE
ಸಮುದ್ರವರ್ಣನೆ
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟದಿ
ವಿಲೆ, ಮಹೀಶ್ಸ್ರ! ನಾಗನಗರಮಂ ಪೊಳುಮಟ್ಟ
ನಿಲಸುತೆಂ ಪಯಣ-ಗತಿಯೊಳ್ ಬರುತೆ, ಕಂಡನಗ-
ಕುಲದ ಪರಿಘಾತ-ಚಯ-ಕಮನೌಪಧಿಯನತುಲ-ಕಲ್ಲೋಲ-ನಿರವಧಿ
[ಯನೂ |
ಹಲ-ಜಂತು-ಚಾರಣ-ವಿಧಿಯನಿಳಾ-ಮಂಡಲವ
ಬಳಿದ ಪರಿಧಿಯನಪಹೃತಗಣಿತ-ಸುಧೆಯನವಿ
ರಳ-ಘೋಪದುದಧಿಯನನೇಕ-ರತ್ತ-ಪ್ರತತಿಗಳ ೧ಧಿಯನಂಜುಧಿಯ
[ನೂ. | 365 ॥
ಪ ಪೊಜಮಟ್ಟು ಅನಿಲಸುತಂ (ಭೀಮಂ) ... ಕಂಡಂ ಅಸ.-ಕುಲದ ಪರಿಘಫಾಶ-
ಛಯ-ಕಮೆನ-8ನಧಯಂ, ಅತುಲ. ವಿಧಿಯಂ; ಇಳಾ. ಪರಿಧಿಯಂ, ಅಪಹ್ಸುತ-ಅಸಣಿತ-ಸುಧೆ
ಯಂ, ಅವಿರಳ-ಫೋಷಪದ. ಟೀ. ಇಲ್ಲಿಯ ಕ್ಲೆ (ಪಾಲಂಕಾರದ ಎರಡನೆಯ ಅರ್ಥವನ್ಯು ಕುಶಿ
ತು 38 ತಕ್ವರೇನಂದರೆ-ಅಸ-ಕುಲದ ಪರಿಮಾತ-ಚಯದ ಕಮನವು ಆದ ಔಪಧಿ ಎಂಬ ಹೆಸ
ರನು ಸಮುದ್ರಸ್ವಿಡುವದು ಅಬದ್ಧವೇ ಸರಿ; ಪಾಪದ ಸಮೂಹವನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲಿಕ್ಕೆ ಸಮುದ್ರದ
| ಲ್ಲೇನು ಶಕ್ತಿ? ಅಸ ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಜೇಹರೋಸನೆಂದರೆ ಆದೀತು. ಅದಲ್ಲದೆ ಅಪಹ್ಭ್ಛ
ತ-ಅಸಣಿತ-ಸುಥೆ ಎಂದರೆ ಅದೇನು? ಮೊದಲು ಅದೆಲ್ಲಿಂದ ಅಪಹೃ್ಭತವಾದದೆ೦ತ ಕೇಳ ಬೇಕು; |
ಆ ಮೇಲೆ ಅದು ಸುಧೆಯೋ? ಸಮುದ್ರದ ನೀರನ್ತು ಕುಗಿಂಖರಿ! ಬಜ ಓಕರಿಕೆಯೂ ಹೊಟ್ಟಿ |
ನೋವೂ ಬರುವದು. ಒಂದನೆಯ ಅರ್ಥ ನಿಫುಂಟುವಿನ ಮೇಲೆ ಮೂಡುತ್ತದೆ.
ಘುಟೌಮುಲ್ಸುತೇಯ್ವ ಬೊಬ್ಬುಳಗಳಂ, ಸುಲೌಗಳಿಂ
ಸೆಳೆಸೆಳೆದು ನಡೆವ ಖೆರ್ತೆರೆಗಳಂ, ನೊರೆಗಳಂ
ಪೊಂವ ತುಂತುಖ್ನ ನೀರ್ವನಿಗಳಂ, ಧ್ಹನಿಗಳಿಂ, ವಿವಿಧ-ರತ್ತಂಗ
[ಳಂದಾ, |
ಒಳ ಕೊಂಬ ನಾನಾ-ಪ್ರವಾಹದಿಂ, ಗ್ರಾಹದಿಂ
148 NEAR THE SEA-SHORE
ದಳತೆಗಳವಡದೆಂಬ ಹೆಂಬಿನಿಂ ಗುಂಬಿನಿಂ
ದಳದ ಪವಳದ ಮಾರ್ದ *ಕುಡಿಗಳಂ, ತಡಿಗಳಂದಾ ಕಡಲ್ ಕಣ್ಣೆಸೆದು
[ದೂ. || 866 ॥
ಪ. ಸ್ರಾಹದಂದೆ, ಅಳತೆಗೆ ಅಳವೆಡದು ಎಂಬ.
ದಿವಸಾಧಿಪತಿಯಂತನಂತ-ರತ್ನಂ, ರಾಜ-
ನಿವಹದಂತಪರಿಮಿತ-ವಾಶಿನೀ-ಸಂಗತನು
| ಪವನಾಳಯಂತೆ ವಿದ್ರುಮ-ಲತಾ-ಕೋಭಿತಂ ತಾನ್ ವಿಂದುದಧಿ ಮೆ
| [ಬಿತದುದೂ. | 867 ॥
ಪ. ಅಂಕೆ ಅನಂತ-ರತ್ನುಂ. ನಿವಹೆದಂತೆ ಅಪರಿಮಿತ. ಸಂಗತಂ, ಉಪವನ-ಆಳಿ. ಎಂ |
ದು ಉದಧಿ.
ಚೆಪ್ಪೊಡೆದು ಬಡಿವ ಮುತ್ತುಗಳಲ್ಲದಿವು ಮಗು
ಯ್ಲುಪುರಿಸುವೆಳೆಮಾನ್ ಬಿಧಿರ್ವ ಶೀಕ್ರಮಲ್ಲ
ಮೊಪ್ಪುವ ಸುಲಲಿತ-ಕಂಖದ ಸೆರಿಗಳಲ್ಲದಿವು ಬೆಳ್ನೊರೆಗಳೊಬ್ಬ ಲಲ್ಲಾ;
ತಪ)ುಲೊಳಗಣ ರನ್ನವೆಳಗಲ್ಲದಿವು ತೊಡ
ರ್ದಿಪ್ಪ ಕೆಂಬವಳಮಲ್ಲಿವು ಪಯೋನಿಧಿಯ *ನೆ
ಯೊಪ್ಪಮಲ್ಲದೆ ನೀರ್ಮೊಗೆಯಲಿಲೌ್ವ ಮೇಘುಂಗಳಲ್ಲೆನಿಬತಾ ಕಡ
[ಲೊಳೂ. || 368 |
ಟೀ. (ಇವು ಬಿಜರ್ವ ಶೀಕರಂ ಅಲ್ಲ, ಚೆಪ್ಪೊಡೆದು ಸಿಡಿವ ಮುತ್ತುಸಳೆ ಅಲ್ಲದೆ (ಎಮ
ತ್ತೆ) ಇವು ಮೆಸುಬ್ದು ಉಪ್ಪರಿಸುವ ಎಳೆಮಾನ; ಇವು ಒಪ್ಪುವ ಸುಲಲಿತ-ಶಂಖದ ಸರಿಗೆ
ಅಲ್ಲದೆ, ಚಿಳಿ-ಸೊರೆಸಳ ಬಟ್ಟಿ ೮ ಆಲ್ಲ; ಇವು ತಪ್ಪುಪೊಳಸಣ (ತಪ್ಪುದೊಳಸಣ ಎಂತ ಪಾಠಾಂ
ತರಂ) `ನ್ನ-ಜೆಳಸು ಅಲ್ಲದೆ, ತೊಡರ್ದು ಇಪ್ಪು ಸೆಂ-ಪವಳಂ ಅಲ್ಲ; ಇವು ಪಯೋ-ನಿಧಿಯ
(ನಾ ಹಾಲಿನ ಪಾತ್ರೆಯ) ಕೆನೆಯ ಒಪ್ಪಂ ಅಲ್ಲದೆ, ನೀರ್ನೊಸೆಯಲೆ ಇತ್ಯಾದಿ. ಶೀಕರವೂ ಬೆಳ್ಳೊ
ರೆಯೂ ಕೆಂಬವೆಳವೂ ಮೇಘುಂಗಳೂ ಸಹ ಅನೆ ಎಂತ, ಕವಿ ತನ್ನ ವರ್ಣನೆಂಖಂದ ಸೂಚೆ
ಸುತ್ತಾನೆ.
NEAR THE SEA-SHORE
ಕ್ರೂರ-ಕರ್ಸಟಕ-ಕಟಿಕಂ, ಹಮಠ-ಮಠಮಿಡಿದ
ನೀರಾನೆಗಳ್ ನೆಗಲುಪ್ಸಿಡೆ, ಮುದಮುದಯಿಪ ಕಾ
ಲೂರ-ಹುಲ-ರಾಜೆ ರಾಜೆಪ ಗೃಹಂ, ನಿಬಿಡ-ಗಂಡೊಪದ-ಪದಂ, ಖಿ
[ರ್ಟಿದಾ |
ಘೋರ-ಸಮುದಗ್ರದ ಗ್ರಾಹ-ಚಯ-ಭವನಮಂ,
ಭೂರಿ-ಭೀಹರ-ಮಕರ-ಮಹಿ, ತಿಮಿ-ತಿಮಿಂಗಿಲ-ಕ
ಶೋರತರ-ರಾಜೀವ-ಜೇವ-ಪ್ರತತಿ-ವಾಸಮಾ ಸಮುದ್ರದೊಳೆಸೆದು '
[ದೂ. || 369 |!
ಪ. ಕಮೆಠ-ಮಠಂ; ಇಡಿದ. ಟೀ. ಕಟಕಂ, ಮಠಂ ಎಂದು ಆದಿ ಆಗ ವಾಸಂ ಎಂ
ದು ಅಂತವು ಆದ ಪ್ರಥಮೆಸಳೆ ಕರ್ತ್ರಗಳೆ. ಭವನಮಂ= ಭವನವೂ ಸೂ. 814.
ಖುಲ್ಜೊಂದು ಮಾನ ವಾನ್ ನುಂಗಿತಾ ಮಾನನಾ
ಗಳೆ ನುಂಗಿತೊಂದು ಮಾನ್; ಆ ಮಾನ ನುಂಗಿದುದು
ಬಲ್ ಹೊಂದು ಮಾನ್; ಅದಂ ಮತ್ತೊಂದು ವಿನಾನ್ ನುಂಗಿತಾ ಮಾ
: [ನ ನುಂಗಿತೊಂದೂ; |
ತೊಲಿಲುತೊಂಜೊಂದನೊಂದಿಂತು ಮುಂಗಲ್ ತಿಮಿಂ
ಗಿಳಮೆಲ್ಲಮಂ ಮುಂಗುತಿರ್ಪುದೆನೆ, ಬೆದಜ್ೌ' ಮಾ
ನ್ಗಳೆ ತಿರುಗುತಿರ್ದವೆಬಕೆಗಳೊಡನೆ ಮುಂಪೊಕ್ಸ್. ಗಿರಿಗಳೆಡೆಯಾಡು
[ವಂತೇ. ॥ 370 ॥
ಪ. ಕಿರುಸುತ ಇರ್ಡವು ಎಜಕೆಗಳೊಡನೆ. ಟೀ. ಆ ಮಾನುಗಳಂದ ದೊಡ್ಡೆ ಜಲ
ಚಲನನಾದದಜಿಂದ ಶಾವು ಸಮುದ್ರದೊಳಗೆ ಮುಂಪೊಕ್ವ ಎಣಕೆಸಳೆಂಬ ಅಗಲವಾದ ಕೆಳಭಾ
ಗಂದ 9ರಿಗಳೇ ಎಡೆಯಾಡಿಡಂತೆ ಆಯಿತು. ಹೀಗೆ ಟೀಕಿಸುವದು ಉತ್ತಮ; ಬೇಜತಿ ಕಥೆ
ಬೇಡ.
ಆ ಮಹಾಂಭೋಧಿಯಂ ನೋಡಿ, ಹರ್ಬಿತನಾಗಿ,
ಭೀಮಸೇನಂ ಬಂಕ ನಲವಿನಿಂ ದ್ಹಾರಕೆಯ
150 AUTUMN
| ಬೀಮೆಗೆಯ್ದಂದು, ನಗರ-ದ್ದಾರಮಂ ಪೊಕ್ತು, ಬರೆ, ರಾಜ-ಮಾರ್ಗ
[ದೊಳಗೇ |
ಸಾಮಜ-ಗಿರಿಯ ಹೆಯ-ತೆರಂಗದ ನೆರವಿದೊಳು3ಯ
ಚಾಮರ-ಶಫರಿಯ ಬೆಳ್ಗೊಡೆನೊರೆಯ ಭೂಪಣ-
ಸ್ಫೋಮ-ಮಣಿ-ಗಣದ ಕಳಕಳರವದ ಜನದ ಸಂದಣಿಯ ಕಡಲಂ
[ಕಂಡೆಮೊ. ॥ 871 |
ಟೀ. ನಿಜಸಮುದ್ರವನ್ನು ವರ್ಣಿಸಿದ ಮೇಲೆ ದ್ಸರೆಯೆಂಬ ಪಟ್ಟಡೊಳಗ9ದನ್ನು ಸಹ ವ |
ರ್ಣಿಸುತ್ತಾನೆ. ನೆರವಿ ಎಂಬ ತೊಯೆಯ, ಚಿಳೆ-ಕೊಡೆ ಎಂಬ ನೊರೆಯ.
ಹಾರ್
80. AUTUMN
ಶರತ್ವಾಲ
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟದಿ
ತುರಗಂ ನಡೆದುದು ಮಣಿಪುರದಿಂ ಕರದ್-ದಿನದೊ
ಳರಸಂಚೆ ಸಂಚರಿಸ ತೊಡಗಿದವು; ನದಿಗಳು
ಬರಮಡಗಿ, ತಿಳದು, ಪರಿದವು; ಜೆಳೆತುದಾಗಸೆಂ; ಮೆಖುತದವುಡು-
ಬ
[ರಾಜೆ ಕೊಡೇ. |
ತರಣಿ ಶಶಿಗಳ *`ರಣಮಯ್ದೆ ಬಸಹು ಗಲಸಧುಹು:
ವರವಿಂದದಲರನಬಿನಿದವಳಗಳೆಣ್ನೆ ಸೆಯ
ತರುಣಿಯರ ನನ-ಭೂವಣಾನಾಸನಿಂಬಂಕೆ ಗಿರಿ-ನಿಕರಮೆಸೆದಿರ್ದುದೂ.
(MTN
ಪ. ಶರಣ್ಣನಜೊಳೆ; ಅರಸಂಚೆ. ನಿರ್ಮಲಂ ಆದುವು; ಅರವಿಂದದ ... ಅಲಸಿದವು
ಅಳಸಳೆ. ಭೂಪಣ-ಆನಾಸ. ಟೇ. ಜಿಸೆಯ ತರುಣಿಯರ ಕುಳಿತು 848ನೆಯ ಕ್ಲೋಕ
| ನೋಡು. ತುರಸಂ ಎಂಬದು ಧರ್ಮೆರಾಯನ ಅಧ್ಗರದ್ದು.
ಧಲತತಬತದ ತಮ್ಮ ಮಲತಿವನಿಗಳಂ ಶಶಿಕಾಂತ
| ದೊಳುತೆವೊನಲುಖ ವೆಗ್ಗಳಸೆ, ನಾಚಿ, ಬೆಳ್ರಾದ
CHANDRAHASA IS TAKEN TO THE FOREST TO BE MURDERED 151 |
ತೆಜದಿಂ ಮುಗಿಲ್ಲಳರೆ, ಜೆಳ್ಜಂಗಳೊಪ್ಬಿದುದು; ಜೆಳಸುಗಳ ಪಣ್ಣೆನೆಗ'
[52
ಮಿಜುಪ ಹೊಂಬಣ್ಣದ ಹರಿದ್ರ-ಲೇಪನದಿಂದ
ಮೆಜತವ ಮೆಯ್-ಬರಿಯ ಮಾಂಗಲ್ಕದಿಂ ೂ-ಮಾತಶೆ |
ನೆಬ3 ಕೋಭಿಸುವ ಕರತ್-ಕಾಲದೊಳ್ ತಿರುಗಿತಧ್ದೂರ-ಹೆಯಂ ಧರೆ |!
[ಯ ಮೇಲೆ. | 373 | '
ಟೀ. ಕಶಿಕಾಂತದ ಒಂತೆ-ಪೊನ5 ಎಂಬದನ್ನು ಕುಜಂತು 292ನೆಯ ಶ್ಲೋಕ ನೋಡು.
ಮುಗಿಲ್ಲ ಳಿ ನಾಚಿ ಬೆಳ್ಳಾದ ತೆಜಬಂ ಇರೆ.
SES
81. CHANDRAHASA, BY DUSHTABUDDHI'S ILL-WILL,
75 TAKEN TO THE FOREST TO BE MURDERED (see No. 78) |
ವೆ ಇಬ ಖಿ £9
ದುಷ್ಟಬುದ್ಧಿ ಚಂದ್ರಹಾಸನನ್ನು ಕಾನನಕ್ಕೆ ಒಯ್ಯಲೂ ಕೊಲ್ಲಲೂ ಹೇಟೌದದು |
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟಿದಿ
ಈ ಹುಂತೆಳೇಂದ್ರಂಗೆ ಸುತರಿಲ್ಲ, ರಾಜ್ಯಮೆನ
| ಗೇಹಾಧಿಪತ್ಯಮಾಗಿರ್ದಪುದು, ಮುಂದಿವಂ
ಭೂಸಾಂತನಾದಪಂ, ಗಡ! ವಿಪ್ರರೆಂದ ನುಡಿ ತಪ್ಪದೆನ್ಪಾತ್ಚಜರ್ಗೇ” |
ಜೇಣಾದ ಸಂಪದಂ ಬಯಲಾಗಿ ಪೋಪುದೆಂ
| ದಾ ಕುಮತಿ ಜೇಜುತೊಂದುಪಾಯಮಂ ಚೆಂತಿಬ, ಭೆ
ಯಾಕಾರದೊಡಲ ಚೆಂಡಾಲರಂ *ಕರೆಬ, ಜೆಸೆಬಿದನಾರುಮಖ್ಯದಂ
[ತೇ--॥ 874 ||
ಹ. ರಾಜ್ಯಂ ಎನಗೆ ಏಕ-ಆಧಿಪತ್ಯುಂ ಆಗ ಇರ್ದಸಪ್ರುದು, ತಪ್ಪದು; ಎನ್ನು. ಭಯ-ಆ |
ಕಾರದ ಒಡಲ. ಆರುಂಷಾಆರೂ,
ಹಾನನಾಂತರದೊಳೀ ತರಳನಂ ಹೊಂದು, ನೀ
ವೇನಾದೊಡಂ ಶುಯುಪ ತಂದೆನಗೆ ತೋರ್ಪುದೆಂ
|
152 CHANDRAHASA IS TAKEN TO THE FOREST TO BE MURDERED
ದಾ ನರೇಂದ್ರನ ಮಂತ್ರಿ ಜೆಸಬದೊಡೆ, ಪೆಕು-ಘಾತಕಿಗಳಾಡುತಿಹ ಕಿ
[ಶುವನೂ || 375 |
ಟೀ. ಪಕುಘಾಶಕಿಗಳೆ (ಅಂದರೆ ಆ ಚಂಡಾಲರು) ಆಡುತ ಇಹ.
ಒಯ್ದು ಪಸುಳೆಯನರಣ್ಣದೊಳರಿಸ, ಮಯಿಗಿ, ಬಿಸು
| ಸುಯ್ದು, ಪೆಕು-ಘಾತಕಿಗಳಾ ಜು ೨
ಬಯ್ದು , ಶಿಶು-ವದೆಗಯು 3, ನಿಂದು, ನೋಡುತ, ಕಂಡರರ್ಭಕನೆಡದ
[ಸಾಲೊಳೂ |
ವಿಯ್ದಲ್ಲದೊಂದು ಜೆರರಿರ್ಪದಂ. ಬರಿಕದಂ
ಕೊಯ್ದು, ಹುಲುಪಂ ಕೊಂಡು, ತಮ್ಮ ದಾತಾರನೆಡೆ
ಗೆಯ್ದಿ, ತೋಟ್ದೊಡವನವರ್ಗಳಂ ಮನ್ನಿಸಿ, ಮಹೋತ್ಸವದೊಳ
ರುತಿರ್ದನೂ. || 376 ||
ಪ. ಶಿಕು-ವಥೆಗೆ ಅಟುಕಿ. ತೋಅಂದೊಡೆ, ಅವಂ ಅವರ್ಸಳಂ.
ಬಬವ ನೆತ್ತರ ಘಾಯದೆಡದಡಿಯ ವೇದನೆಗೆ
ಪಸುಳೆ ದೇವಾ! ನಿಂಜೊಲಿಲ್ಲರಿಿತಿರಲ್; ಕಣ್ಣೊ
ಳೊಸರ್ವ ಬಾಪ್ಟಂಗಳಂ ಕ್ಂಡು, ಮಿಗೆ ಪಕ್ಕಿಗಳ್ ನೊಂದು, ಕಡು
[ಕೋಶ್ದಿಂದಾ |
ಪಬವು ನೀರಡಿಕೆಯಂ ತೊಲಿದಲ್ಲಿ ನಿಂದುಪಜ್
ರಿಸುತಿರ್ದವಾ ಶಿಕುವನೆಂದೊಡೆಲೆ, ಪಾರ್ಥ, ಕೇಳ್!
ವಸು-ಮತಿಯೊಳಾರ್ತರಂ ನೋಡಿ, ಮಿಗೆ ಮಯುಗದಿಹ ಮಾನವಂ
[ಪಾಹಿಯಲ್ಲೈ? ೨2111
ಪ. ಘಾಯದ ಎಡದ ಅಡಿಯ. ಒಜಲ್ಲು ಅಟುತ. ತೊತೆದು, ಅಲ್ಲಿ ನಿಂದು ಉಪಚರಿಸು
ತ. ಎಂದೊದೆ, ಎಲೆ. ಆರ್ತರಂ. ಟೀ. ಪಶ್ಚಿ ಜಾತಿ ಆ ಶಿಕುವಂ ಸಾಕಿತೆಂತ ಹೇಲುತ್ತದೆ.
CHANDRAHASA IS TAKEN TO THE FOREST TO BE MURDERED 153
ಗಳು್ಗೆದಬ್ ಕೊಡೆವಿಡಿದು ನಿಂದವು ಬಿಬಲ್ಗೆ ನವಿ
ಲೆ0ಕೆಯಂ ಬೀಬಿ, ಬಿಜಚ್ಚಣವಿಕ್ಕಿತಂಚೆ; ತುಂ
ತುಖುನುದಿರ್ಚೆತು ಸಾರಸಂ, ಸಲಿಲದೊಳ್ ನನೆದ ಪಕ್ಕ್ಂಗಳಂ ಬಿದಿ
ಗರ್ಜೀ; |
| ಮಯಗ, ಮೆಲ್ಲುಡಿಯಲುಪಚರಿಬಿದುವು ಗಿಳಗಳ
ಸ್ಟ್ಅಕೊಳಳಗಳರ್ಭಕನ ರೋದನದ ಕೂಡಯಿವ
ತೆಬುದೊಳ್ ಮೊಲುಕಿದವಲ್ಲಿ, ಕಲಿುಬರಿರ್ದೂರ್ಗಿಂದೆ ಹಾ
[ಸುವಂತೇ. WES
ಪ. ಸಲಕೆದಬ. ಬಿಸಿಲ್ಲೆ ನವಿಲು; ಎಜಕೆಯಂ. 7೪4; ಅಕ್ಕಯೊಳ್ಳೆ ಅಳಸಳೆ.
ಕೂಡೆ ಅಟುವ. |
ಕೋಗಿಲೆಯ ನಿಹುಸರಂ, ಪಾರಿವದ ಶಲ್ಲುಣಿಸು,
ಗೂಗೆಗಳ ಕಣ್ಣೊಳಸು, ಬಕನ ಮೌನದ ಜೆಲಗ್ಗು,
ನಾಗದ ನಿರಾಹಾರಮಳಗಳ ಪರಿಭ್ರಮಣಮಿಭದ ಬೀತ್ವಾರಂಗಳೊ |
ಪಫೋಗಲಡಿಯಿಡಲಖ್ಯವಾರಯ್ದ ಜನಮಿಲ್ಲ
ದಾ ಗಹೆನೆ-ಗಂಹರದೊಳಟುವ ಶಿಕುವಂ ನೋಡ
ಲಾಗಿ, ಬಂದೆಡೆಗೊಂಡ ದುಃಖಾತಿರೇಕಮೆಂಬಂತೆ ಹಾಣಿಸುತಿರ್ದು |
[ದೂ. || 379 |
-
ಪ. ಪೋಸಲೆ ಅಡಿ ಇಡ ಅಜಿಯವು; ಆರಯ್ಸೂ ಜನಂ ಇಲ್ಲದೆ ಆ. ಟೀ. ಆಪ!
| ಕ್ಲಿ ಮೃಗಗಳ ಅಂತಃಕರಣ ಚಂದವಾಗಿ ಒನ್ಸಿದರೂ ಆ ಶಿಶು ಹೊರಟು ಹೋಸಲಿಕ್ಟೆ ಹೊಸ |
ಅಡಿಯನ್ಮು ಇಡಲಾಜದು. ಆ ಶಿಕುಮೇ ದುಃಖದ ಅಶಿರೇಕಪೆಂಬಂತಾಂಉತು.
IKI
WINTER
82. WINTER
ಹಿಮಕಾಲ
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ನೆಗೆದುಡು-ಜಾಲದಂತೆ ಪೊಸ ಮೊಲ್ಲೆಯ ಬಲ್ಬುಗುಳೊವು, ಪೆದ್ಧಮಂ
ಮಿಗೆ ತೊಬತಿದಲಿ ಲ& ನಿಲೆ, ನೆಯಿ ಲೊಳುರ್ಬಿದ ಮರ್ಜು ಖಂ
೧ಗಿ ಬ್ರ ಎ
[ಗಿದಂ |
ತಗಲಿರೆ, ಕಾರ್ಮುಗಿಲ್ ನೆಗಿಲತಿ ಜೊನ್ನದ ವೊಲ್ ಪೊಸ ಮಂಜು-
| [ವಾರ್ಥಿ ಬಿ
ರ್ಚುಗೆಯನಮರ್ಚೆ, ತಾಳ್ಗ್ನುದಿಶೋದಯಮಂ ಹಿಮ-ಹಾಲ-ಚೆಂದ್ರ
[ಮಂ. || 380 |
ಪ. ಬ6-ಮುಸುಳೆ ಒಪ್ಪೆ. ನ್ಥ೦೫ದಂತೆ ಅಸಲಿ ಇರೆ. ಪೆರ್ಚುಗೆಯಂ ಅಮರ್ಚೆ.
ಟೀ. ಇದು ಹಿಮಕಾಲದ ಚಂಶ್ರೋಡಯದ ವರ್ಣನೆ. ಆ ಕಾಲದ ಪೊಲ್ಲೆಯ ದೊಡ್ಡೆ ಮುಸು
9 ಉಡುಸಳಂತೆ ಇದ್ದವು, ಸೂರ್ಯನಿಗೆ ಅರಳಿದ್ದ ಪಡ್ಚ ಚಂದ್ರನಿಗೆ ಮುಚ್ಚೆ ಕೊಂಡ ಮೇಲೆ ಅ
ದಜ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಎಂಬ ಚಲ್ಲು ರೂಪು ಬೇಲಿ ಕಡೆಗೆ ಹೋ೦ಖತು, ಚಂದ್ರನಿಗೆ ಅರಳಿದ ನೈವಿಲ ಮ
ರ್ಬು ಅಸಲಿತು; ,.. ಮಂಜುನೆಂಬ ಸಮುದ್ರ ಉಪ್ಪ ವಿಸಿತು.
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ A
ಇಳೆಯಂ ಮುರ್ಜಿ, ಮುಸುಂಕಿ, ನಿಕ್ಚ ಲತೆಯಿತ್ತಾಶಾಧಿಪರ್ ಗೊಂ
[ಟುಗೊಂ
ಟೊಳೆ ಸಾರ್ವಂತಿರೆ ಮಾಡಿ, ವಜ್ಜಿ-ಸಖನಾನೆಂಜೊಂದಹೆಂಕಾರಮಂ |
| ತಳೆದಾ ಮಾರುತನಂ ಕರಂ ಹಿಡಿದು, ತನ್ನೆಯ್ಯಿಲ್ಲಳಂ ನಾಂದಿ, ಸಂ
ಚಳನಂ ಮಾಡಿ, ತದಾಪ್ಕನುರ್ಕ ಮುಖ್ದೇಂ ಪರ್ಜಿತ್ತೊ ಹೈೈಮಾ
[ಗಮಂ? 11381 ||
ಪಾ ನಕ್ರ ಅತೆ ಇತ್ತು. ಆಕಾಧಿಪ5 (ಅಂದರೆ ಕ್ಕು ದಕ್ತಿ ನಲ್ಲಿ ಇದಾರೆಂತ ಕವಿ ನೆನಸುವ
ಪುರುಪರು, 848ನೆಯ ಶ್ಲೋಕ ನೋಡು). ವಹ್ನಿಸಖಂ (ಅಂದರೆ ಜೆಂಕಿಯೆಂಬ ದೊಡ್ಡ ಪುರುಪ
ನ ಸಖನು) ಆಂ (ಅವನ ಹಕ್ತಿರ ನಾನು ಛಳಿ ಕಾಸಿ ಕೊಳ್ಳುವೆನು) ಎಂಬ ಒಂದು ಅಹಂಕಾರ
ಮಂ ತಳೆದ ಆ ಮಾರುತನಂ (ಅಂದರೆ ಸಾಳಿಯಂ). ತಔ-ಆಪ್ಪನ (ಆ ಸಾಳಿಯ ಆಪ್ಪನ ಅಂ
ದರೆ ಜಿಂಕೆಯ). ಹೈೈಮ-ಆಗಮಂ. ಟೇ. ಪರ್ಬಿತ್ತೊ ಇ ಪರ್ಬಿತೊ, ಸೂ. 226,
[ವಧುವರರ ಲಮಜದಯರರಾದಾರಲಾದರಿಯುದರುರದ ದಾದು
WINTER
ಶಂದಂ
ಪಗೆಯ ಕಳೆಯುಡುಗಿದುದು, ಗಡ,
ಪಗೆಯಂ ಹೌಳೆಗೊಂಡ ನಳನಿ ಕೊರಗಿದಳೆಂದೇ |
ನಗುವುದೆನೆ, ನೆಯ್ದಿಲೆ ಪಗಲ್
ಮುಗಿಯದು, ಬೆಳ್ಳಿಂಗಳೆಂದು ಭಾವಿಬ ಹಿಮಮಂ. | 389 |
ಟೀ. ನ್ಹಣಲೆ ಹಿಮೆವನ್ಮು ಬೆಳ್ಳಿ ೦ಗಳೆಂದು ಹಗಲಲ್ಲೂ ಮುಚ್ಚ ದು ಇಂತಿಂಶಾಲಉತೆಂತ
ಲೇ ನಗೆಯ (ಅರಳಿರ) ಜೇಕಲ್ಲ? ಎಂಬಂತೆ. ನ್ಹೈ ಬಲೆಯ ಪಗೆ ಸೂರ್ಯನು.
ಮರನಡರ್ದಂ ಶಿಖಿ; ದಿವಾಕರಂ ನೀರ್ನೊಕ್ಕ್ಂ |
| ಪರಿಗತ-ಬಿಂಬ-ವ್ಯಾಜದಿ
ನರರೆ, ಹಿಮಾಗಮ-ಮಹೀಕನೇಂ ಕಡುಗರಠಿಯೋ? || 388 |
ನ ನೀರಿ-ಪೊಶ್ವಂ ಪರಿಸತ-ಬಿಂಬ-ವ್ನಾಜದಂ; ಅರೆಅರೆ. ಕಡು-ಕಲಿ. ಟೀ. ಹಿಮ. |
| ಆಗ್ಮ ಎಂಬ ರಾಜನು ಶಿಖಿಯನ್ನೂ ದಿವಾಕರನನ್ನೂ ಗೆದ್ದ ದು. ಮರ ಹತ್ತುವದೂ ನೀರ ಪ್ರಸುವ |
' ಹೊ ಅಪಜಯದೆ ಕುಜುಪು. ಪರಿಸತ-ಬಿಂಬ-ನ್ಯಾಜಬಂ=(ನನ್ನು) ಬಿಂಬ ಆಕಾಶವನ್ಶು ಸುತ್ತಿ |
ನಡೆಡು ಬಂತೆಂಬ ನೆವದಿಂ. |
ಮರದೊಳೆಸೆವೊಂದು ನೆವದಿಂ |
ರಯದಿಂ ಮುಸುಂಹುತಿರ್ಪತಿ
ಶಯ-ಶಿಮಮಂ ಕಳೆಯಲೆಂದಿನಂ ಶಿಖಿಯ ಸಮಾ |
ಶ್ರಯಮೆಸಗಿ, ಕಳೆಯನೆನಲಾ
ಶ್ರಯಾಕನಾಶ್ರಯದಿನಿಪ್ಸಮೇಂ ಸಮನಿಪುದೇ? | 384 |
ಪ. ಇರ್ಪ ಅತಿಶಯ. ಕಳೆಯ ಎಂದು, ನಂ. ಕಳೆಯಂ ಎನಲೆ, ಆಶ್ರಯ-ಆಕ
ನ. ಟೀ. ಸೂರ್ಯನು ತಾನು ಶಿಖಿ ಸಮಾಶ್ರಂಖನಿಡರೂ ಹಿಮಮಂ ಕಳೆಯನು (ಕಳೆಯ ಕೂ |
ಡದು) ಎನೆ (ಎಂದಾಗಿ), ಆಕ್ರಯಾಕನ (ಅಂದರೆ ಅಳ್ಡು ಎಂಬ ಬ್ವಿನ) ಆಕ್ರಯದಿಂ. ಈ
ದಿಶ್ವಿನಲ್ಲಿ ಇನ ಹಿಮಸಾಲಡೊಳು ಮೂಡುವನು.
| ಪುದಿದ ಹಶಿಮಮೊಡಲೊಳರ ತಂ
| ದುದರಾಗ್ನಿಯನೆಯ್ದೆ ನಂದೆವೊಯ್ದುದು; ಲಜಮ |
156 WINTER
ಲ್ಲದೊಡೆಂತು ತೋರ್ಪ್ರದೋ, ಹೇ,
ಮೊದಲಿಲ್ಲದ ಪೊಗೆ ಪೊದಬ್ಬಿ ಜನದಾನನದೊಳ್? 885 ||
ಪ. ಒಡಲೊಳೆ ಇಬಂತಂಡು, ಉದರ-ಅ'ಗ್ಬಿಯಂ. (ಅದು) ನಿಜಂ ಆಲ್ಲದೊದೆ, ಎಂತು.
ಟೀ. ಜನರ ಹೊಟ್ಟಿಯೊಳ?:ನ ಬೆಂಕಿ ಹಿಮದಿಂದ ನಂಡಡಲಿಂಡ ಅದ ಕುಜುಪಾಗಿ ಜನರ ಉ
ಸುರು ಹೊಗೆಹೊಗೆಯಾಗ ಹೊಅಡುತ್ತ ಡೆ ಎಂಬ ಆಲೋಚನೆ.
ಮಹಾಸ್ರಸ್ಸರೆ
ನಡುಕಂ ಸೆಯ್ಯೊಖತ, ದಂತ-ಚ್ಛ್ಚದಮೊಡೆದು ಹುಹು-ಧ್ಹ್ದಾನಮುಂ
[ಪೊಣ್ಣೈ ಮೆಯ್ಯೊಳ್ |
ಬಿಡದೆತ್ತಂ ತೋಲ ರೋಮೋದ್ಗಮಮಮರ್ದಿರ ಬೀತ್ವಾರಮಂಗೆ
[ಯ್ಹೊರಲ್ವಾಲ್ |
ಕಡಿವೆತ್ತಂತಾಗೆ, ತಲ್ಮಯ್ರಿಲ ಭರದೆ ಪಡಲ್ಪಟ್ಟು ಗೇಣಾಗಿ ಪಾಂಥರ್- |
ತೊಡೆ ತೋಳ್ಲ್ಗಳ್ ಹೊಡೆ, ಜಾನು-ಪ್ರಶಿತ-ಶಿರರದೇನಿರ್ದರೋ ಶೀತ-
[ಭೀತರ್? ॥ 386 ॥
. ರೋಮ-ಉದ್ದಮಂ, ಅಮೆರ್ದು ಇರೆ ಸೀಶ್ವಾರಂ, ಅಂಗೆಯ್-ಚೆರಲೆ' ಕಾಲಿ ಕಡಿ-ಸೆ
8 Wa ಶಿರರು, ರುಸ ಏನ, ಇದ್ದ ೯ರೋ? ಟೀ. ದಾರಿಸರಿಗೆ ಹೊಮದಿಂದಾದಹನ್ಯು ವೆ
ರ್ಣಿಸುತ್ತಾನೆ. ಪಾಂಧರ್ಕೊಡೆ 1 ಕವಿಯ ಆಲೋಚನೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಒಂದು ತತ್ಸುರುಪ |
ಸಮಾಸ ನ ೦ತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ; ಯಾಕೆಂದರೆ ತೋಳ್ಗಳೆ ಎ೦ಬದು ಬ್ಸಿತೀಯೆ ಅಲ್ಲ ಹೂಡೆ ಎಂ
ಬದು ರೂಗಿ೦ಖಂಡ ಸಕರ್ಮಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲ. ಗೇರ್ ಗೇಣಪ್ಪಾ?. ಜಾನುವಿಸೆ ಪ್ರಹಿತನಾದ
ಶಿರದವರು. ಅಮರ್ದಿರೆ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಶಿಥಿಲತ್ಸ್.
ಸ್ಪ್ಸಿಸತಂ
ಗೇರ ಪಣ್ಣನಿದು ಕೆೇಂಡಮೆನುತ್ತಂ,
ಸಾರಿ, ಮೇಲೆ ತ್ರುಣಮಿಟ್ಟದನೂದಲ್, |
ಸೇರಿ, ಬಾಯ ಪೊಗೆ ತಿರೆ, ಕಂಡಾ
ದಾರಿಗಂ ಮುದದಿನೂದುತಮಿರ್ದಂ. || 387 |
ಟೀ, ಜಿಂಕಿ ಜಿಣೆಂತ ಬಹಳ ಆಸೆ ಪಡುವ ಒಬ್ಬ ದಾರಿಸನು ಕಣ್ಣು ಕುಕ್ಕಿ ಕೆಂಪಾದ ಸೇರ
ಹೇಣ್ಣ ಒಂದು ಕೌಂಡನೆಂಡೂ ಊದಿ ತನ್ನು ಬಾಯ ಉಸುರು ಅಡ ಹೊಗೆ ಎಂದೂ ನೆನಸುತ್ತಾನೆ.
WINTER
ಕಂದಂ
ಚಳಿಗಾಲುದೆ ನೇರಾಲದ
ಹೆಳಗಿರ್ಪನಿತೆಬತೊಳೆ ಚಪಳ-5ಓ ದಿಡುಗೋಡಂ |
ಸೆಳೆದಲುಗೆ, ಸೂಸುವೆಲೆವನಿ
ಗಳನೊರ್ವಂ ನನೆದು, ನಡುಗಿ, ಬಡಿಮಿಡಿಗೊಂಡಂ. | 388 |
ಟೀ. ಚಳಿಗೆ ಆಅಡಿಎ ಚಳಿ ತಾಳಲೂಜಕಿ. ಮತ್ತೊಬ್ಬ ದಾರಿಸನಿಸೆ ಒಂದು ಚಪಳ-ಕಪಿ |
ಉಂಡ ಬಹಳ ಹೋಸ ಬಂತು. |
ಇಡಿದಿಂಧನದೊಳೆ ಫಣಿಯೊಳ
ಗಹಂಗೆ, ಮಣಿಗೆಂಡು, *ೌಂಡಮೆಂದೊರ್ವಂ ಹ್ |
ಯ್ತು ಡುಣೆ, ಮೊಜಖು3ದೇಲತಿ ಭಯದಿಂ
ಕಡುಚಳಯಿಂದೊರ್ಮೆ ಸೆಡೆದು, ನಡುಗುತಿರ್ದಂ. | 389 ||
ಟೀ. ಮತ್ತೊ ಬ್ಬ ದಾರಿಸನಿಗೆ ಇಂಧನದೊಳಗೆ (ಸೌಡೆಯೊಳಗೆ) ಅಡಂಿರುವ ಹಾವಿನಿಂ
ದ ನೋಸ ಬಂತು. ಒರ್ಮೇೆ-ಕೂಡಿ, ಒಂದೇ ಹೊತ್ತಿಗೆ. (ಆ ಹಾವು) ನೊಯೆದು ಎಬಿ.
' ಹಾದಿಯೊಳೂದಿದನೊರ್ವಂ,
' ಬೂದಿ ಕರಂ ಪಾಲಿ ಕೆಂಡಮಂ; ಶಕಂಡಮಿದೆಂ |
ದಾದರಿಬ, ಕುಕ್ಕೆ ಹೊಕ್ಕಿಂ,
ಮೇದುದದಂ ಹಾಗೆ. ಮಾಗೆಯೇನ್ ಅತಿಶಯಮೋ? 1890 |
ಪ. ಮೇದುದು ಅದಂ ಕಾಗೆ. ಟೀ. ಒಂದು ಕಾಗೆಗೆ ಸಹ ಪೋಸ ಬಂತು.
ಪುಶ್ಲಿಸ್ಸಿ, ಪೋಗೆ ಪಥಿಕರ್,
ಮೆಲ್ಲನೆ ಸುಡಲಾಖಿದಗ್ಗಿ ಹಿಮ-ಸೆಮಯ-ಮಹೀ- |
ವಲ್ಲಭನತ್ನಣಿನಗಿದೇಂ
ಪುಲ್ಲಂ ಕರ್ಚಿದುದೊ? ಪೇರ್! ಎನಲ್, ತಃಖ್ಮೆಸೆಗುಂ. || 391 1
158 WINTER
ಪ. ಸುಡ ಅಜೆ, ಅಸ್ನು. ಅಗಿದು, ಎಂ, ಪಲ್ಲಂ. ಟೀ. ಅಸ್ತು ಹಿಮಕ್ಕೆ ಬಲ ಸೋ
ತು, ಅಗಿದು, ಹುಲ್ಲು ಕಚ್ಚೆ ದಂತೆ ಆಯಿತು. ಹುಲ್ಲು ಕಚ್ಚು ವದು ಅಪಜಯ ಪಟ್ಟವರ ಕುಜುಸ.
ಗಮಾಗೆದಬ್, ಬಿದಿರ್ದು, ಹೊತ್ಳೆಂ
ದಿಖ್ದಿಖ್ಡೆಳೆವಿಬಲನೆಳಬ, ಸೇಡುಂಗೊಂಡೇಂ |
ತುಲುಗಿರ್ದುವೊ, ತುದಿಗೋಡೊಳ್
ಮಲು ಬೆರತಿರೆ, ನೋಡಿ ಬಾಡುತಂ ವಿಹಗಂಗಳ್? | 392 ||
ಪ. ಕೊಂಕಿಂಜಿ ಇಅಿದು ಇಂದು, ಎಳೆ-ಬಿಸಿಲಂ ಎಳಸ್ಸಿ ಸೇಡುಂಗೊಂಡು, ಖಂ,
ಟೀ. ಎಹಸಂಸಳೆ ಎಂಬದು ಕರ್ತ. ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗಾಡ ಕಪ್ಪ ವರ್ಣಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವು ಸೇಡುಂ
ಗೊಂಡು ತಮ್ಮ ಮಠಸಳೊಂದಿಗೆ ತುದಿಗೊಂಬಿನೊಳೆ ಇರುವಾಗ ಇವರ ಬಡತನ ನೋಡಿ, ಬಾ
ಡಿ ಸುಂಸಸುಂಪಾಗಿ ಕೂಡಿ ಕೊಂಡವು.
ಸರೆ
ಥಿ
ಏಯುತ್ತೆಂ ಮೆಲ್ಲನಲ್ಲಿಂ ಮಲ್ಯಮದರ್ದಿರೆ, ಕಲಸ್ರೊ
೧ಗಿ ೧
ಬಾಳಿಂ ಮೇಣ್ ಬಳ್ಳೆ ನೋಡುತ್ತಸವಸದೆ ಬಿಲ್ಲೆ ತ್ತು ಜೇರ್ಣ-
[ಚ ದಂಗಳ್ |
ಲ
ಮೇಳಂಗೊಂಡೊಫಿ, ಕಾಖಾಗ್ರಮದೊಳಡರ್ದಲುಗಲ್, ಸೂಸೆ ಮೇಲ್
[ನಿಯ್ದಿಲೆತ್ಮಂ,
ನಾಳೋಜಂಘುಂ ಕರಂ ಪಲ್ಲೆಅಕಿದು, ನಡುಗಿ, ಪಶಜಿಕ್ರಿಂದು, ಪುರ್ಬಿಕ್ಷಿ
ಶಿ
[ತಾಗಳ್. | 898
ಪ. (ನಾಳೀಜಂಸುಂ ಕಾಗೆ) ಮೆಲ್ಲನೆ ಅಲ್ಲಂ (ಆ ಪಥ್ಚಿಗಳಿದ್ದ ಮರ), ಮಣ ಅಮ
ರ್ದು ಇರೆ, ... ಸುರ್ಕು-ಪೆತ್ತು. ಆ (ಅಂದರೆ ಎಲ್ಲರಿಗೆ ಗೊತ್ತಿರುವ ಅದಜ ಆ) ಬಾಳಂ ಮೇ
ಕ್ (ಮೇಲಕ್ಕೆ) ಬಳ್ಳೆ (ಬಾ?:ರಅಾ?), (ಇತ್ತೂ ಅತ್ತೂ) ನೋಡುತ್ತ, ಅಸವಸಶೆ ಬಿಖಲಿ-ಸೆ
ತ್ತು (ಗರು ಎಂಬ ಧಾತುವಿನದು), ... ಅಡರ್ದು, ಅಲುಸಲಿ, ಸೂಸೆ (ತನ್ನು) ಹೇಲಿ ಎಂಖ್ವು
ಈ ಎತ್ತಂ "ಇತ್ಸಾಂದಿ. ಟೀ. ಇದು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾ? ಕಾಗೆಯ ಕಪ್ಪ. ಅಮರ್ದು ಎಂಬಲ್ಲಿಯೂ
ಅಡರ್ದು ಎಂಬಲ್ಲಿಯೂ ಶಿಥಿಲತ್ಸಿ.
NE ಪರತ್ ಎಷು ಎಚ ಸತ 77
KULINDAS HUNT IN THE FOREST
ಮೂಡಣೆಲರೂದೆ, ಜವದಿಂ
ದೋಡುಗುಮಿಾ ಹಿಮ-ಸುಧಾಬ್ಬಿಯಗ್ರದೊಳೆನಿಪೊಂ |
ದಾಹಂಬರಮಂ ಜನದೊಳ್
ಮಾಡಿ, ಕರಂ ತರಣಿ ಶಳರ್ದ್ಜುದಂಬರ-ತಳದೊಳ್. || 394 ||
ಅ
ಪ. ಮೂಡಣ ಎಲರ. ಓಡುಸುಂ ಈ ಹಿಮ-ಸುಧಾ-ಅಬ್ಲಿಯ ಅಸ್ರಡೊಳೆ ಎನಿಪ ಒಂ
ದು. ತಳರ್ದುದು ಅಂಬರ. ಟೀ. ತರಣಿ ಎ೦ಬದಕ್ಕೆ ಸೂರ್ಯನೆಂತಲೂ ನಾನೆಯೆಂತಲೂ ಆ
ಸುತ್ತದೆ. ಸೂರ್ಯನು ಶಾನು ಒಂದು ನಾನೆಯಿಂಬ. ಆಡಂಬರವನ್ಯು ಮಾಡಿತು; ಮೂಡಲ
ಗಾಳಿ ಊದಲಾ?, ಅದು ಹಿಮನೆಂಬ ಸುಧೆಯ ಸಮುದ್ರದ ಅಸ್ರರೊಳೆ (ಮೇಲೆ) ಜವದಿಂಡಿ
ಹಿಡಿದಂತೆ ಆ೦ಖಉತು,
ಲಾಲ —
88, KULINDAS HUNT IN THE FOREST IN WHICH CHANDRAHASA
HAS BEEN EXPOSED (see No. 81)
ಚಂದ್ರಹಾಸನನ್ನು ಇಟ್ಟು ಬಿಟ್ಟಿ ಕಾನನದಲ್ಲಿ ಕುಳಿಂದರು ಬೇಟಿಯಾಡಿದದು
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟಿದಿ
ದಿನಪನು ಪಟಳದಿಂದ ನೆಲೆಗೆಟ್ಟು ಪಲವು ರೂ
ಪನೆ ತಾಳ್ಪು, ವನ-ವಾಸದುರು-ತಪದ ಬದ್ದಿಯಿಂ
ಜಿತಂ ಪಡೆದು, ಮಿಗೆ ಪಗೆಯಾದ ವಾ ತೊಲಗಿಪಂಧಕಾರ |
[ಮೆನಲೂ, |
ಆ ್ ಹಾರೊಡಲ ಜಬೇಡಪಡೆ ಜೇಟೆಿಗೆ ವಿ
ಏನದೊಳೆಯ್ದರುತಿರ್ದುದಬ್ಬರದ ಬೊಭ್ಸಗಳ
| ನಿನದದಿಂ ಜೇವಿಗಳ ಹೊಲೆಗೆಳಬದಂತಕನ ದೂತ-ಸಂಘಾತದಂತೇ.
|| 395 |
ಪ. ಬನಪನು ಪಟಳದಿಂದ ಎಂತ ಛೇದಿಸ ಬಿಹುದು [ಉಪಟಳ ಹೆಚ್ಚುವಿಕೆ (ಸಂಕಟ)
ಎಂತಲೂ ಉಂಟು, 486 ಕ್ಲೋಕ ನೋಡು]. ತೊಲಗಿಪ ಅಂಧಕಾರಂ (ಆಯ್ತು). ಎಯ್ಯರುತ
ಇರ್ದುದು; ಅಬ್ಬರದ. ಕೊಲೆಗೆ ಎಳಸಿದ. ಬೇ. ಆ ಜೀಡರ ಪಡೆ ಹಸಲನ್ಕು ತೊಲಗಿಸುವ
| ಆ ಅಂಧಕಾರದಂತೆ ಇತ್ತು; ಇದು (ಹಗಲಲ್ಲಿ) ವನವಾಸದ ಉರು-ತಪದೆ ಸಿದ್ಧಿಂಉಂ ಘುನತೆಯ |
160 KULINDAS HUNT IN THE FOREST
ಪಡೆದತ್ತೆ ೦ಬ ಉಪಮೆ ಹಸಲುಹೊತ್ತೂ ಕಾಡಿನೊಳಗೆ ಕತ್ತಲೆ ಉಂಟಿಂತ ಸೂಚೆಸುತ್ತ ಡೆ ಸೂ
ರ್ಯನು (ಅಂಧಕಾರದ) ಪಟಳದಿಂದ (ಅಂದರೆ ಮುಚ್ಚು ವಿಕೆ೦ಖಂದ) ನೆಲೆಸೆಟ್ಟು ಇತ್ತ್ಯಾದಿ.
ತಪ್ಪತಪೈ್ಪಲೊಳಲ್ಪಿಗಲ್ಲಿ ಮಂಜುಗಳೆಸೆವ
ವ್ ರುದ
ಕಪ್ಪಕಪ್ಪನೆಯ ಗಿರಿಗಳ ಪರ್ಬುಗೆಗಳಂತೆ,
ಬಪ್ಪಬಪ್ಪೆಳೆನಾಯ್ಲಳಂ ಹಾಸೊಳಾಂತು, ಬಂದುದು ಕಬರಸೇನೆ; ಬ
[೮೫ ಕಾ |
ಸೊಪ್ಪುಸೊಪ್ಪುಗಳ ಮೆಳೆಮೆಳೆಗಳಂ ಸೋವುತ್ತ,
ತಪ್ಪತಪ್ಪದೆ ಕರಕರಂಗಳಂ ತೆಗೆದೆಚ್ಛು,
ನ
ತೊಪ್ಪತೊಪ್ಪನೆ ಮೃಗಮೃಗಂಗಳಂ ಈೌಡಶಹಿದರ್ ಕಾನನದೊಳೇವೇ
[ಬಿಕ್ನಿನೂ? ॥ 896 ||
ಟೀ. ಎಚ್ಚು ಎಂಬದು ಇಸು ಎಂಬ ಥಾತುವಿನದ್ಳು ಸೂ. 288.
ಸೊಕ್ಳಾನೆಗಳ್ ಸೊಗಡನುರ್ವ-ಕತ್ತುರಿಯ ಮೃಗ
ದಿಕ್ಕೈಗಳನಲ್ಲಲ್ಲಿ ಪುಣುಗಿನ ಜವಾದಿಗಳ
ಬೆಕ್ಕುಗಳ ಬಿಡಯದಾಡುಂಚೊಲನನಬಸುವ *-ರಾತರಂಗ-ಚ್ಛವಿ
(ಗಳೂ, |
ಅಕ್ಕ್ಲೌಂದವರವರ ತನು-ಪರಿಮಳಂಗಲ್ಗೆ
ತುಶ್ತುವೆಳೆದುಂಬಿಗಳ ಬಳಗಂಗಳೆಂಬಂತೆ,
ಪೊಕ್ಚುಪೊಹ್ಶಡವಿಯೊಳ್ ಕಣ್ಣೆ ಈಾಣಿಸುತಿರ್ದವೇನ್ ವಿಂಬೆನಚ್ಚರಿ
[ಯನೂ? (1397 |
ಪ. ಸೊಸಡಂ, ಉರ್ವ. ಇಕ್ಕೆ ಗಳಂ, ಅಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲ. ಆಡುಂಜೊಲನಂ ಅಜಸುವ ಕಿರಾತರ
ಅಂಸ-ಳವಿಗಳು, ಅಕ್ವಣಂಪಿ ಅವರ ಅವರ... ಟೇ. ಅದದನ್ಶ್ಯು ಅಜಸುವ ಕಿರಾತರ ಅಂಸ-
ಛವಿಗ್ಳು ಯಾತಅಂತೆ ಕಾಣಿಸುತಿರ್ದವು ಎಂತ ಹೇ? ಅದೆ.
ಇದೆ ಪಂದಿ ಹೌದಖ್*ದ ನೆಲಂ! ನೋಡಲಿದೆ ದಂತಿ
ಕದಡಿದ ಹೊಳಂ! ತೋಹಲಿದೆ ಪುಲಿಯುಗಿದ ಮೃಗದ
KULINDAS HUNT IN THE FOREST 161
ಮೆದುಳತ್ತಲಿದೆ ಬಂಗಮೆಜುಗಿದಾನೆಯ ತಲೆಯ ಮುತ್ತುದಿರಿ ನೆತ್ತ
[ರೊಡನೇ! |
ಇದೆ ವನ-ಮಹಿಪನುದ್ದಿ ಹೊಂಡ ಮರದಿಗುಡಿತ್ತ
ಠದಿಕೂ ಸಾರಂಗಮಿಸ್ಟ್ಡಿ ಗೈದ ಪಾವಿತ್ಮ
ಠಿದೆ ಪುಲ್ಲೆಗಳ್ ಪ ಪತೆ ಶ್ವೈವಯ್ಗಳ ಶೈೈಗಳೆಂದು ಪ ಪರಿದರ್ ಪುಳಂದರಂದೂ.
| 398 |
ಪ. ಮೆಡುಳೆ! ಇತ್ತ. ಮುತ್ತು, ಉದಿರಿ (ಎ ಉದಿರ್ಡು, ನೆತ್ತರೊಡನೆ ಉದಿರ ಎಂ
ಬಂತೆ), ಮರ-ಶಿಸುಡು! ಇತ್ತ ಇದು ೧೧ಕೊ.
ನಡೆ! ಪಥ್ಚೆವಿಡಿ! ಪೋಗು! ತಡೆ! ನಿಲ್ಲು! ಜಡಿ! ಬೊಬ್ಬೆ
ಗೊಡು! ಪೊದಲತೊಳಿಡಗು! ಕೆಯ್ದೆ ಡದಿರೆಸೆ! ನಿಡುಪರಳ
ತೊಡು! *ೆಲಕ್ ಬಡಿಯದಿರ್! ಪೊಡೆ! ಸಾರು! ತುಡುಕು! ಮೊ |
[ಗಸಡಗು! ಮರಕಡರೊಡರ್ಚೂ! |
ಅಡಗಿ ಪೊಯ್! ಇಡಿ! ಹೋಲನಿಡು! ಮುಂದುಗಡೆ ನಾಯಿ
ವಿಡು! ಕೂಡೆ ಪಡಿ ತಲ್ಸು! ಸೆಡೆಯದಿರ್! ಸೌಡವೆಂಬ
ಗಡಣ ಕವಿಗಿಡಿದುದೆಲ್ಲೆ ಡೆಯೊಳಂದಡವಿಯೊಳ್ ಘಡುಪೊ
[ಸೆತೆನೇ. ॥ 399 ॥
ಉಭ್ಭಿದುರದೇಜತಿದೆಗೆದೊಡೆಲ, ಬಾಗಿದ ಬೆನ್ನ,
ಹೆಬ್ಬುಗೆಯ ಪಚ್ಚಳದ, ಸೆಳೆದ ಬಾಲದ ಕೊನೆಯ,
ಕೊಬ್ಬಿದ ಈೊರಲ, ಸಣ್ಣ ಜಂಘೆಗಳ, ಕೊಂಕುಗುರ, ಮಡಿಗಿವಿಯ, |
[ಕೌಡಿಗಣ್ಣಳಾ, |
/ ತುಡುಕಿದುವು; ಹೇಸರಿಗಡೆರ್ದು, ಮೇಲ್ಭ್ಸಾಯ್ಬು, ಪುಲಿ
ಯಂ ಶೊಂದುವೂ. ॥ 400 ||
162 KULINDAS HUNT IN THE FOREST
ಟೀ. ಉಬ್ಬಿದ ಉರದ್ಕ ಏಲಿತೆಗೆದ ಒಡಲ ಮೊದಲಾದ ಪಸಪ್ಟಿಸಳು ಸಬ್ಬಿನಾಯ್ಗಳ ಎಂ
ಬದಕ್ಸೆ ಸಂಬಂಧಿಸುತ್ತಪೆ. ಬಿಡೆ ಎ೦ಬದಕ್ಚೆ ಕಬರರೆಂಬದು ಕರ್ತ.
ಬಿಡದೆ ಕುತ್ಕುರ್ಗಳಂ ಸೋವಿದರ್; ತೀವಿದರ್
ಗಿಡಗಳ; ಪೊದರ್ಗಇಂದೆಬ್ಬಿಸಿದರುಬ್ಬಸಿದ
' ರೊಡನೊಡನೆ ಖಗ-ಮೃಗ-ವ್ರಾತಮಂ; ಪಾತಮಂ ಮಾಡಿದರ್ ಕೂ
[ಡೆ ಕೊಡೇ |
ಬಡಿಗುಂಡು ಬಡಿಗೋಲ್ಲ ಳುಯಿಬೆಯಿಂದಿಯಿಬೆಯಿಂ
ದಿಡುವ ರಣೆ ನೇಣ್ ಉರುಲ್ಲೊಲೆಗಳಂ, ಬಲೆಗಳ,
ಹಡಿದಾರ್ದು ಬಜೊಭೈಯಭ್ಭರದಿಂದ, ಕರದಿಂದ ಹಾಡೊಳ್ ಕರಾತ
[ರಂದೂ. | 4011
ಪ. ಬಡಿ-ಕೋಲ್ಲಳ ಉಜುಜೆಯಿಂದೆ, ಇಲುಜೆ೦ಖಂದ ಇಡುವೆ.
ಕುತ್ತುಖಿಕೊಳ್ ಪುದುಗಿರ್ದ ಪುಲಿ ಪೊಖಮಡಲ್, ಕಂಡು,
| ಕಿತ್ಲೆ ಕೂರ್ಗಣೆಗಳಂ, ಪೂಡಿ, ಗೆ
: ರಿತ್ಕತ್ಕಲಿರ್ಮ, ಸರಿಸದೊಳೆಚ್ಚೊಡದಬಿಕೂಡಲನುಚ್ಚಳಓದಂಬು
[ತಾಗಿಆ |
ಇತ್ತಂಡಮುಂ ವ್ಯಾಫ್ರುದೊಡನಿಳೆಗುರುಳ್ಳರು
ದ್ದ ತೃದಿಂದುಭಯ-ಜನಮೇಶಾರ್ಥಕೆಳಬದೊಡೆ,
ನಿ ಲೇಸಾದಪುದೆ? ಜಗದೊಳೀ ಮೂವರುಪಹತಿ ಚಿತ್ರಮಲ್ಲೆಂ
[ದನೊ. || 402 |॥|
ಪ. ಎಟೊಡೆ ಅದಕ. ಉರುಳ್ಲರಿ: ಉದ್ ತ್ರದಿಂಡೆ. ಟೀ. ಈಾಗಿ= ಠಾಗಿದವೆರಾಗಿ.
ಆಶ್ ೦ ಸ್ಟ್ರೊ
ಇಸ ಭಾಷ ಇಹ ಮಾಜ ಇದೂ...
THE YOUTH OF RAJASEKHARA AND HIS FRIEND MITAVACHANA 163
i
84, THE YOUTH ೦೯ RAJASEKHARA
AND HIS FRIEND MITAVACHANA (see No. 77)
ರಾಜಶೇಖರ ಮಿತ್ರವಚನ ಎಂಬಿವರ ಯೌವನಕಾಲ
(ಚೋಳಮಂಡಲದ ಧರ್ಮವಶಿಯೆಂಬ ಪುರರೊಳ್ಳೆ ಸತ್ಟೋಂದ್ರಡೋಟಿನೆಂಬ ಸ್ಫೃಪನಿರ್ದ೦;
ಅವಂಗೆ ಅಮ್ಭತಮಶಿಯೆಂಬ ಸತಿಯುಂ ಪಕಿನೋಹಿಯಿಂಬ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯುಂ ಇದ್ದರೆ.
ಪಠಿಶೋಹಿಸೆ ಮಿತವಚನನೆಂಬ ಕುಮಾರಂ, ಸಕ್ಕ್ಯೋಂದ್ರಂಸೆ ರಾಜಕೇಖರನೆಂಬ ಕುಮಾರಂ).
ವ ಇಂತು (ಆ ಕುಮಾರಿ) ಬಳೆವುತ್ತಮಿರೆಯಿರೆ,
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಜನಪತಿ-ಪ್ರತ್ರನಂ ಕುಭ-ಮುಹೊರ್ತ ದೊಳೋರಗೆಗೊಂಡ ಮಂ
[ತ್ರಿ-ಪು
ಶ್ರನೊಳೊಡಗೂಡಿ, ಮಂಗಳ-ವಿಳಾಸಮೊಡಂಬಡೆ, ಸರ್ವ-ವಿದ್ಯೈ ಸಂ|
ಜನಿಪ ವೊಲೋದಲಿಟ್ಟು ಮುದಮೊಂದಿರೆ, ಕಲ್ಕರನೂನ-ವಿದ್ಯೆಯಂ,
ಘುನತರ-ಕಪ್ರೆ-ಕಾಪ್ರ-ಹೆಯ-ಹೆಪ್ಬಿ-ವಿಕೇಪಕ-ವಾಹಕತ್ಸುಮಂ.
| 408 |
ಟೀ. ಪ್ರತ್ರನಂ- ಪ್ರತ್ರನುಂ. ಕೂಡಿದ ಮೇಲೆ ಮಂಸಳ-ವಿಳಾಸಂ ಒಡಂಬಡಲಾ?. ಓದ
೮ ಇಟ್ಟು ಎಂಬದಸ್ಕೆ ಶಾವು ಓದಲಿ ಇಟ್ಟು ಅಂದರೆ ಓಜ ಎಂತ ಟೀಕಿಸ ಬಹುದು, ಅಲ್ಲದಿದ್ದರೆ
ಪರಕರ್ತ್ಟೃವೆನ್ನೂಹಿಸ ಬೇಕು.
ವ ಇಂತು ಪರಿಣತಾಖಿಳ-ರಾಜವಿದ್ಯಾ-ವಿಕಾರದರೆನಿಸಿ,
ಕಂದಂ
ಸಮ-೫ಚರಿತರ್, ಸಮ-ವಿನಯರ್,
ಸಮಾನ-ವಯಸರ್, ಸಮ-ಪ್ರಭರ್, ಸಮ-ವಿದ್ಯರ್, |
ಸಮ-ರೂಪರ್, ಸಮ-ಗುಣರು
ತೃಮ-ನೃಪಸುತ ಮಂತ್ರಿಪುತ್ರರಿರ್ವರ್ ಬಳೆದರ್. | 404 ||
oI
164 THE YOUTH OF RAJASEKHARA AND HIS FRIEND MITAVACHANA
ಅವರಿರ್ವರಿರವನುರ್ವರೆ
. ಯವರೀಕ್ಷಿಸುತಂ, ಸಹೋದರರ್, ನಿಜಮೆಂಬರ್; |
| ವಿವಿಧ-ವಿಳಾಸದಿನಾ ನೃಪ-
' ಯುವತಿಯುಮಾ ನ್ಫಪನುಮಂ್ವಿಯೌಂ ಸರಿಗಾ್ಬರ್. || 405 ||
ಪೆ. ಅವರಿರ್ವರ ಇರವಂ , , , ನಿಜಂ! ಎಂಬಕೆ; ವಿವಿಧ-ವಿಳಾಸದಿಂ ಆ ನ್ಫಪ-ಯುವ
' ಶಿಯುಂ ಆ ನೃಪನುಂ. ಟೀ. ಆ ನ್ರುಪಯುವಕಿ= ಅಮ್ಭೃುತಮತಿ ಎಂಬಿ ಹೆಂಡಶಿ.
| (ವ ॥ ಬಲೌಕಂ)
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ವಿತತ-ಮಹೋತ್ಸವಂಜೆರಸು ಸತ್ಯುಲ-ಸದ್ಗುಣ-ಸದ್ದಾಯಸ್-ಸಮುಂ
| ನತಮತಿ-ಯುಣ್ಕೆಯಂ, ಕಮಲಲೋಚನೆಯೆಂಬ ಮನ್ನೋಜ್ಸ-ಕನ್ನೇ
| [ಯಂ |
ಮಿತವಚನಂಗೆ ಜೋಲ-ಧೆರಣೀಪತಿ ಮಾಡಿ, ವಿವಾಹಮಂ ಸಮ-
ಸಿತಿ ಥು-ಸಂಪದಂಗೊಳಬ, ರಂಜೆಬದಂ, ಬುಧ-ಕಲ್ಪಭೂರುಹಂ.
| 406 |
ಟೀ. ಮಹೋತ್ಸವಂಬೆರಸು (-ವಂಜಿರಸು ಎಂತಲೂ ಸರಿ) ಎಂಬದು ಒಂದು ಪ್ರಕಾರದ
(ಅಮ್ಯಯದ) ರೂಪ; ಅದು ಕಾವ್ಫೇೆದಲ್ಲಿ ಬಹಳ ರೂಢಿ; ಜೆರಸೆಂಬದನ್ಯು ಸಹಿತ ಎಂಬದಣಂತೆ
ಪ್ರಯೋ? ಸುತ್ತಾರೆ; ವಿತತ-ಮಹೋತ್ಸ್ಯವಂ ಬೆರಸೆಲಾಗ ಎಂತ ಇಲ್ಲಿಯ ವಚನದ ಅರ್ಥ. ಬು
ಧರಲ್ಲಿ ಕಲ್ಪಭೂರುಹನಾದವಂ.
| (ವ|| ಕಾಲಕ್ರಮದಿಂ)
ಕಂದಂ
ಧರಣೀತಳ-ಭಾರಮನೀ
ತರುಣಂ ತಳೆಯಲ್ಫೈೆ ನೆಜಿಕಿದನೀತನ ಭುಜ-ಭೂ |
ಧರದೊಳದನೀಖಹಿಯಾಕತ
ಚರಣೈಕ-ಧ್ಯಾನಮಾಂತು, ಸುಖದಿಂದಿರ್ನೆಂ | 407 |
THE WINTRY AND COLD SEASONS 165
ಪ. ಭಾರಮಂ ಈ ತರುಣಂ ತಳೆಯಲ್ವೆ ನೆಜಕಿದಂ; ಯ . . ೬ ಇದ೦ ಇಯಿಪಿ.
ಟೀ. ಡನ್ನು ಸಕ್ಯೋಂದ್ರಂ ಪಶಿನೋಹಿಸೆಂದದು.
ವಿಂದೊಡಮಾತ್ಮ್ಯನೊಡಂಬ
| ಟ್ರೈಂದನಿಳಾರಮಣ! ಕಜ್ರಮಿದು ಲೇಸು! ಸದಾ |
ನಂದ-ನಿಧಿ-ನಂದನಂಗೊಲ
ವಿಂದಂ ಬಗೆದಂತೆ ಮಾಯ್ಬಿದತುಳೋತ್ಸವಮಂ! || 408 |
ಟೀ. ಇದು ಆ ಅಮಾತ್ಯುನ ಉತ್ತರ.
|
|
|
ವ|| ವಿಂಬ ಶಿಶೋತಕ್ಕಿಯನವಧರಿಬ, . . . . ಅತುಳ-ಸಂಭ್ರಮಂ |
ಹು... ಸತ್ಕೇಂದ್ರ-ಕ್ಹ ತೀನಾಥನಾದರದಿಂದಾತ್ಸಭವಂಗೆ ಪಟ್ಟ
ಮನಮಂದೋತ್ಸಾಹದಿಂ ಕಟ್ರದಂ.
ನಾರಾ ಸಂ ಎಂದು ಮಾರ
85. THE WINTRY AND COLD SEASONS
ಹೇಮಂತಶೈಶಿರಕಾಲ
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಛದಿ
ಭೂಮಿ-ಪತಿ, ಹೇಳ್! ಬಂಕ ಸಾಲಾ ಸು
| ತ್ರಾಮಕ್ರಶ್ರಂ ಕ್ರಪ್ಣ-ಸೆಹಿತ ಕುದುರೆಗಳ ಕೂ
ಡಾ ಮಹಾನದವನುತ್ನ್ಥರಿಬ, ನಡೆತರುತಿರ್ದನಾ ಪಥೆದೊಳೆಯ್ದಿಲಿಂದಾ|
ಹೇಮಂತ-ಕೈಶಿರದ ಮಾಗಿ ಮಡಲಿಡೆ, ತರಣಿ
| ಸೋಮನಂತಿರೆ, ಬಿಬಲ್ ಬೆಳ್ಳಿಂಗಳೋಲ್ ಆಗೆ,
ತಾಮರಸೆ-ರಾಜಿ ನಸಿದವು; *ಕುಗ್ಗಿದವು ಕೋಗಿಲೆಯ ಕಂಠ-ಕಲ-
[ರವಗಳೂ. | 409 |
ಟೀ. ಸುತ್ರಾಮೆಪುತ್ರಂ- ಅರ್ಜುನಂ. ಬೆಳ್ಳಿಂಗಳೋಲೆ ವಿ೦ಬದು ಅರ್ಧ ಹೊಸಗನ್ನಡ,
ಬೆಳ್ಳಿಂಗಳ ಪೋಲಿ ಎಂಬದು ಕ |
1606 THE WINTRY AND COLD SEASONS
ಬಾಲೆಯರ್ ಚಿತ್ರದಸುವಾಸಫೆಯ ಪುವ್ಪದಿಂ,
ರೋಲಂಬ-ರಾಜೆ ಸೊಸ್ತಾನೆಗಳ ಸೊಗಡಿಂದ
ಹಾಲಮಂ *ಳೆವೊಲಾದುದು, ಪೂಗಳಲ್ಲದೆ; ಮಸುಳ್ವಿನ-ಕಕಿ-ರುಚಿ
[ಗಳೂ; |
ಜಾಲೆ ಶೀತಳ್ಮಾದುದು
ಮೂಲೋಕೆಮಂ ಮಾಗಿ ನಡುಗಿಬತು, ಮೇಣ್ ಉಡುಗಿಸಿತು ಪೆರ್ಚಿ
[ದೆಯ್ದಿಲಿಂದಾ. || 410 |
ಟೀ. (ಚೆತ್ರದ ಅಸುವಾಸನೆಯ). ಕಳೆವೊಕ ಎಕಳೆವ ವೊ.
ನೆಐಕಿಲೋಭಿ ನಿತ್ಯಮಂ ಸುಯಿದಾನಮಂ ಮಾಲಿ
. ಇಡಿದ ಕೈಶಿರದ ಶೀತಳಕ್ ಪಗಲಿರುಳ್ ತಮ್ಮ ಗೂಡುಗಳನೂ|
ಪೊರಿಮಟ್ಟು ಪಾಬಿಲೊಲ್ಲದೆ ವಾಯಸೆ-ಪ್ರತತಿ,
ಗಬ್ಗಳಂ ಪೊದಿಬ, ಮಗ್ಗು ಲೊಳಟು ಕೋಗಿಲೆಯ
ಜಾ |
ಮಂಗಳಂ, ಮೆಯ್ಯೋೊಳ್ ಪುದುಗಿ ಹೊಂಡು, ಮಯುಶದಿಂದೆಯ್ದೆ ಪಾ |
ಠಿಸುತಿರ್ದವೂ. | 411 |
ಭವನಮಂ ತೀವಿರ್ದ ಹಿಮವನುಂ ತಮವನುಂ
ತವಿಸುವುತ್ಸವದಿಂದಲವಗಡಿಬ, ಜವಗೆಡಿಬ,
ಭವಣಿಗೊಂಡಭ್ರದೊಳ್ ತೊಲಿಲುತ್ತ ಬಂಿಲುತ್ಮ ಬಂದೊಡಂ, ಮ
ತೈ ಬಿಡದೇ |
ಕನಿಯಲ್; ಪುತಾಪದೇಟ್ಗೆ ನಂದಿ, ಮಿಗೆ ಕುಂದಿ,
ಇರು ತಣ್ಣಗಾದನೆನೆ ಹಾಣಿಬತು ಆ ಕೈಶಿರದೊಳೂ.|| 412 |
ಪ. ತವಿಸುವ ಉತ್ಸವದಿಂದಲೆ. ಟೀ. ಬಂಜೊಡಂ ಎಂಬದಣ ವರೆಗೆ ಸೂರ್ಯ ಕರ್ತೃ.
ಕವಿಯ 5 ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಹಿಮ ತಮೆಸಳು ಕರ್ತ.
TEESE
KULINDAKA FINDS CHANDRAHASA AND TAKES HIM TO HIS CAPITAL 107
86. THE KULINDAS’ CHIEF, KULINDAKA, DUSHTABUDDHI'S
VASSAL, FINDS CHANDRAHASA, ADOPTS HIM, AND TAKES HIM TO
HIS CAPITAL CHANDRANAVATI (seo No. 83)
ಕುಳಿಂದಪತಿಯಾದ ಕುಳಿಂದಕನು ಚಂದ್ರಹಾಸನನ್ನು ಕಂಡು, ಸ್ವೀಕರಿಸಿ,
ಚಂದ್ರನಾವತಿಯೆಂಬ ತನ್ನ ಪಟ್ಟಕ್ಕೆ ತೆಕ್ಟೊಂಡು ಹೋದದು
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟದಿ
ಪುಲಿ ಕರಡಿ ಕರಿ ಬಂಗ-ಸಾರಂಗಮಖ್್ ಪಂದಿ
ಮೊಲ ಪುಲ್ಲೆ ಹಾಡೆಮ್ಟೆ ಚಮರಿಗಳ್ ಮೊದಲಾದ
ಪಲವು ಮೃಗ-ಜಾತಿಯಂ, ಸ್ರೌಂಚ-ಶಿಖಿ-ತಿತ್ತಿರಿ-ಸಪೋತಾದಿ-ಪಕ್ರಿಗ
[ಳನೂ |
ಹೊಲುತ ಬಹ ಬೇಡರ್ಗೆ ಬಕ್ಟದೋಡಿದುದೊಂದೆ
ರಲೆ; ಹುಳಿಂದಕನೆಂಬ ದೊರೆ ಕಂಡು, ತನ್ನ ಚಾ |
ಪಲ-ಹಯದೊಳದಜಿ ಬಂಸಂದನತಿವೇಗದಿಂ, ಬಿಲ್ಬಿಡಿದು, ಈೊಲ್ಟೇೆ
(ನೆಂದೂ. | 418 | |
ಆ ಕುಳಂದಂ ಚ್ಟ ಮಯ ನಿಯೋಗದಿಂ
ದಾ ಹಾನನದ ನಾಡ ವಳತಮಂ ಸೈೈಹೊಂಡು,
ಭೂಸಾಂತನಾಗಿಹಂ ಚಂದನಾವತಿಯೆಂಬ ಪುರದೊಳ್ವನಯ್ಲ್ಯಿಂ
[ಸೆ
| ಈ *ಿರಾತ-ಪ್ರಕರದೊಡನೆ ಪೊಬಿಮಟ್ಟು ಮೃಗ
ಯಾ-ಹಾಮನಾಗಿ, ಬಂದಿರ್ದವೆಂ ಬಡಿದೋಡು
ವಾ ಹುರಂಗದ ಬೆನ್ನನೆಯ್ದಿ ದಂ, ತೇಜೆಯ ಜವಂ ಗಾಳಯಂ ಮುಂಚ
[ಲೂ. || 414 ||
' ಹೆರಿಣನಂ ಬೆಂಬತ್ತಿ ಬರಲಾ ಶುಳಂದಕಂ
ನಿರಿಯೊಜೆಯ! ವಿನುಕಮಯುತಿಹೆ ಬಾಲನಂ ಕಂಡು, || 415 ||
168 KULINDAKA FINDS CHANDRAHASA AND TAKES HIM TO HIS CAPITAL
pe
ಪ. ಪುರಡೊಳೆ; ಅವಂ. ಬಂದು ಇರು, ಅವಂ. (ಪಿರಿಯೊಡೆಯ= ಪಿರಿಯ ದೇವ).
ಅಂದು ನಿಹ-ವಾಜೆಯಂ, ಸಾರ್ದು, ಮೆಯ್ದಡವಿ, ಬರ
ಸೆಟತಿದು, ಬಿಗಿಯಭ್ಕ, ಕಂಬನಿದೊಡೆದು, ಹೊಡೆ ಸ
ಗ್ಗಳೆಯ ನೀರಿಂದ ಹಾಲ್ಲುದಿಯೊಳ್ ಬಬವ ನೆತ್ಮರಂ ತೊಳೆದು, ಮೋ
[ಹದಿಂದಾ |
ಗಳದೊಳುಬು ವ ಗಡ ದಂಗಳಂ ಸೈನಿಟ್ಸು,
ಬ ಗಿ
ತ್ರಿಳುನ, ಲಾಲಿಬದಂ ಶುಳಂದಕಂ ಸೌಭಾಗ್ಯ-
ನಳಯದೆಲಕೆಯ ವಸುವನೊದವಿದಗ್ಗದ ಪುಣ್ಯದೊಡಲೊಲೆಸೆವಾ ಶ್ರಿ
[ಶುವನೂ. || 416 |
ಪ. ಮೆಯ್-ತಡವಿ. ಕಂಬಿನಿ-ಕೊಡೆದು. ನಿಭಯದ ಎಅಕೆಯ ವಸುವಂ ಒಡವಿದ ಅಸ್ಸ್ದ
ಪಣ್ಣುದ ಒಡಲ ಒಲೆ ಎಸೆವ. ಟೀ. ಒಡಲೊಲೆ ಎ ಒಡಲ ವೊಳೆ. ಆ ಶಿಕು ಯಾತಅಂತೆ ಎ
ಸೆಂಖತು? ಅಗ್ಗದ ಪುಣ್ಳುಡ (ನ್ ಶೃೃಸಾರಪ) ಕರೀರದಂತೆ. ಆ ಕರೀರ ಯಾವ ವಸುವಂ (ಎಐ
ಶ್ಟಿರ್ಯವಂ) ಒದವಿತ್ತು (ಇ ಪ್ರಾಫ್ಲಿಸಿ ಕೊಂಡಿತ್ತು)? (ಒಂದು) ಸೌಭಾಸ್ಫವುಳ್ಳ ನಿಳಯದ
ಎಜಕೆಯ (= ಮಾಡಿನ) ವಸುವಂ. ಒಡಲು ತನ್ನೊಳಸಣ ಆತ್ಮದ ಎಜಕೆ ಎನ ಬಹುದು.
ಪತ್ತು ವಿಧಮುಂಟು ಸುತರದಬುತೊಳೌರಸ-ಪುತ್ರ
ನುತ್ಮಮಂ; ಮೇಣ್ ಆತನಿಲ್ಲದೊಡೆ ಮಿಶ್ಚವೊಂ
ಬತ್ತು ಬಗೆಯೊಳಗೊಂದು ತೆಬಿದ ಮಗನಾದೊಡಂ ಬೇಕ್ೆಲಾ, ಮಾ
[ನವರ್ಗೇ! |
ತತ್ನನಯರೊಳ್ ತನ್ನ ತಾನೆ ದೊರೆಸೊಂಡವಂ
ದತ್ಮ-ನಂದನನಿವಂ ತನಗೆಂದವಂ ಮುದದೊ
ಳೆತ್ತಿ ಹೊಂಡಕ್ತುಮನಡರ್ದು, ಪರಿಜನ-ಸಹಿತ ನಿಜ-ಪುರಕ್ ಬರುತಿ
[ರ್ದನೂ. || 411 ||
ಪ. ಸುತರ; ಅದಣಯೊಳ್ಳಿ ಔರಸ. ತಠ-ಕನಯರೊಳೆ. ನಂದನಂ; ಇವಂ ತನಗೆ (೧೦
ಥವನು) ಎಂದು ಅವಂ. (ಔರಸ ಮೊದಲಾದ ಪುತ್ರರನ್ನು ಕುಜಿಿತು ಯಾಜ್ಞ ವೆಲ್ಲೃಧರ್ಮದ 2ನೆ
ಯ ಅಧ್ಯಾಯದ 128ನೆಯದು ಮುಂತಾದ ಕ್ಲೊ ಕಸಳನ್ಯು ನೋಡು).
A KIRATA MESSENGER COMES TO RAJASEKHARA’S COURT 169
ಮೃಗಯಾ-ವ್ಯಸೆನದಿಂದ ಹಾನನಸೌ ತಾಂ ಸ್ಫೃಫ್ಚ
ಮೃಗದ ಕೂಡೆಯ್ದಿ ದೊಡೆ ದೊರೆಕೊಂಡನೀ ಸೃಫ್ಣ
ಮೃಗ-ಭಾವದರ್ಭಕಂ, ಪಾಪಕೆಳಬದೊಡಾಯ್ದು ಪುಣ್ಯಮೆನುತಲ್ಲಿ
[ಮಡಿದಾ |
| ಮೃಗ-ಜಾತಿಗಳನವರವರ್ಗೆ ವೆಚ್ಚ ಬ, ನೆರೆದ
ಮೃಗದ ಜೇವಿಗಳೆಲ್ಲರಂ ಕಳುಹಿ, ನಿಜ-ಪುರಣೆ
ಮೃಗಧರನೊಲೆಸೆವ ಶಿಕುವಂ ಕೊಂಡು ಪರಿಜನದೊಡನೆ ಬಂದನು
[ತ್ಸವದೊಳೂ. || 418 |
ಟೀ. ಮೃಗದ ಜೇವಿವ ಬೇಡನು. ಮೃಸಧರನೊಳ ೨ಮ್ಭುಸಧರನ ವೊಲೆ.
87. A KIRATA MESSENGER FROM THE PULINDA
KING KALAMEGHA COMES TO RAJASEKHARA’'S MAGNIFICENT
| COURT IN DHARMAVATI, AND IN CONNEXION WITH THE STORY
OF A PRECIOUS GEM HE HAS BROUGHT, DESCRIBES THE HOT’
SEASON IN WHICH HIS MASTER WITH THE KIRATAS
STARTED FOR A HUNT (see No. 84)
ರಾಜಶೇಖರನ ಬಟ್ೌಗೆ ಕಿರಾತದೂತನು ಬಂದದು
ವ| ಮತ್ತಂ ಮಣಿ-ಮಕುಟಂಗಳೊಂದೊಂದನೊರಸೆ ಸಂದಣಿಗೊಂ
| ಜಾ ಮಣಿಮಣಿದನರ್ಫ್ಯು-ಕರಿ-ತುರಗ-ರಥ-ರತ್ನಾದಿಗಳಂ ಘ್ |
ಪ್ರುಂಬಿಡಿದಂತ8ಕರುಣಂಬಡೆಯಲೆಂದು, ನಿಂದಂಗ-ವಂಗ-ಕಳಂಗ..ತ್ರಿ
ಠಿಂಗ-ಮಗಧ-ಮಾಳವ-ಗೌಳ-ಪಾಂಚಾಳ-ನೇಪಾಳ-ಶಿಂದೂಳ-ಕೇರ
ಳ-ಹಾಶ್ಲೀರ- ನೌವೀರ-ವಿದರ್ಭೆ-ಬರ್ಬರ- ಗುರ್ಜರಾದಿ- ದೇಶಾಧೀಶ್ಟಾರ
ರಂಜೆಬಿದುದಾ ರಾಜಹೇಂಪ್ರನೊಡ್ಡೋಲಗಂ. |
22
170 & KIRATA MESSENGER COMES TO RAJASEKHARA’'S COURT
ಮತ್ತೇಭವಿಶ್ರೀಡಿತಂ
ಹೆಬುಪಾರ್, ಗುರ್ಜರ! ಸ ಮಗಥ-ಸ್ವಾ ಪಾಲ! ನೀಂ ಸಾಣ್ವೆಯಂ
ನೆ೫3 ನೀಡಂಗ! ಈಳಿಂಗ್ಯ ಹಂಗು! ಡೆ ನಿಲ್, ಕರ್ಣಾಟಿಕಾಧೀಶ!
[ಬಂ |
ದೆಖಗೈ, ಹೇರಳ! ಪಾಂಡು ನೀಂ ಗಟಿಪದಿರ್! ಪಾಂಚಾಳ್ಕ ಲಾಲ೨ಂಗೆ
[ನೀಂ
ತೆಖಪಂ ಮಾಡೆನುತಲ್ಲಿ ಕಂಚುಕಿಗಳಾಗಳ್ ಗರ್ಜೆಸುತ್ತೊಪ್ಪಿದರ್.
| 4101
ಇದು ಹಾಶ್ಮೀರ- ಮಹೀಶನಿತ್ತ ಮದವನ್- ಮಾತಂಗ-ಸಂಘಾತಮಿಂ |
ತಿದು ಕಾಂಭೋಜ-ನರೇಂದ್ರನಟ್ಟದ ಹೆಯ-ವ್ರಾತಂ! ಧರಾಧೀಶ, ನೋ]
ಡಿದು ಪಾಂಚಾಳನಲಂಖಬನಿಂ ಕಳುಓಿದುದ್ಯದ್-ರತ್ತ-ಸಂತಾನಮಿಂ
ತಿದು ನೇಪಾಳ-ನೃಪಾಳ-ದತ್ಮ-ವಿಳಸನ್-ಮುಕ್ಕಾವಳ-ಭೂಪಣಂ!
| 420 ||
ವ ವಿಂದ್ಕು, ದೂತರ್ ಬೇಬಿ5ಬೇಲತಿ ಚಪ್ಪನ್ನ-ದೇಕದರಸರ್ ಹ್
ಬದ ಕ್ಪುಂಗಳನೊಪ್ರಸುತ್ತಮಿರ್ಪನೆಗಂ . . . . ಬಂದಂ ಪ್ರತೀಹಾ
ರಕಂ; ಅಂತು ಬಂದು, ನಿಂದು, ನಿಜ-ನಿಟಲ-ತಟಿ-ಫಘುಟಿತ-ಕಈರ-ಪುಟಿ
ನಾಗಿ, ದೇವಾ! ಬಿನ್ನಪಮಾಗಳೊರ್ವನಪೂರ್ವಾಗತ-ಕರಾತೆ-ದೂತ
ನಭಿನವ-ಸಾರ್ಯ-ನಿಜ್ಞಾನೋತ್ಸುಕಂ ದ್ವಾರ-ದೇಶದೊಳ್ ಬಂದಿ
ರ್ದಪನೆಂಬುದುಮವನಿಪನಪಾಂಗ-ಪ್ರೇರಣೆಯಿಂ ಬರಮೇಲ್! ವಿಂ.
ಬುದುಂ (ಬಂದು ಇರ್ದಪಂ ವಿಂಬುದುಂ ಅವದಿನಂ ಅನಿಂಂಸ-ಪ್ರೇರಣೆಯಿಂ ಬ
`ರಸೇರಿಶ್ ವಿಂಬುದುಂ ವಿಂಬ್ಲಿ ವಿಂಬುದುಂ ವಿಂಬುದುಂ ವಿಂಬುದು-ವಿನೆಯೂ ವಿನೆ
ಯೂ) ಅವಂ ಪೋಗಿ, ತಳ್ವ್ದಾ ಶುವ್ಯಾದ-ನಾಮ-ವ್ಯಾಧನಂ ಪೊಗಿಬ
| ದಾಗಳ್
A KIRATA MESSENGER IN RAJASEKHARA’S COURT
ಕಂದಂ
ತಳರ ತಲೆಗಟ್ಟು, ದಂತದ
ಬಳೆ, ಕತ್ತುರಿಜೊಟ್ಟು, ಮುತ್ತಿನೇಣಾವಳ, ಬಿಲ್, |
ಸಪೊಲತಿವಂಬು, ಬೆನ್ಹು ನಿಡುಬ
ತೃಳಕೆ ವಿರಾಜೆಸೆ, ಪುಳಂದನಂದೊಳಪೊಸ್ಟ್ಂ. | 421 ||
ಟೀ. ಇಡು ಆ ಪ್ರಶೀಹಾರಕಂ ತಳ್ಳಿದ ಮಹಾ-ಆಸ್ಲ್ಯನದೊಳೆ ಪೊಗಸಿದ ಪ್ರಳಿಂದನ ರೂ
ನಿನ ವರ್ಣನೆ.
ವ| ಅಂತೊಳಪೊಕ್ತು, ಮಹಾಸ್ಟಾನಮಂ ಹಂಡು, ಕೌತುಕಂಬಟ್ಟವ
ನತ-ಶಿರಸ್ವಂ ಮೆಲ್ಲನೈತಂದನತಿದೂರದೊಳ್ ಮೈಯಿಸ್ಸಿ, ಮಣಿದು, |
ಈತ್ಲುರಿವೀಣೆಯನಿಭದಲೆ
ಮುತ್ತಂ ಫಣಿಮಣಿಯನಮರ್ದ ಹೇಂಗೊಡಮಂ ಕಂ |
ಪೊತ್ತರಿಸುವ ಬಾವನ್ನಮ
ನಿತ್ತಂ ಹಾಣ್ಟೆಯನಿಳಾಧಿಪಂಗೆ ಪುಳಂದಂ. || 422 ||
ಟೀ. ಇಡು ಪುಳಿಂದನ ಕಾಶ್ಚೆಸಳ ವರ್ಣನೆ. ಅಮರ್ದ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಶಿಭಿಲತ್ಸ್.
ವ|| ಅಂತಿಂತು ತನ್ನ ತಕ್ಷ -ತಳ್ದೊಳಿಯಿಂಕಿದ ಸಪೊಂಬುಲಿಯ ಚ
ರ್ಮದ ಕಕ್ಷ-ಪಾಳಕೆಯೊಳಳವಟ್ಟ ನಿಗ್ಗವದ ಕರಂಡಕದೊಳಗೆ ಮು |
ದ್ರಬರ್ದನರ್ಫ್ಯ-ಮಣಿಯಂ, ಬಾಲ-ದಿನಮಣಿಯಂ ತುಹುಂಕುವ ರಾ
ಹುವೆನಿಬ ನಿಜ-ಕರಮೆಸೆಯೆ, ತುಡುಂಕಿ, ತೆಗೆದು, ಶತ್-ಪಾದ-ಹೀಠ
ದೊಳಯಿಹಿದಾಗಳ್
ಆ ಮಣಿ ಮೆಲತಿದುದು, ತರುಣ-ನ
ಛೋಮಣಿ-ನಿಜ-ಸು-ಪ್ರತಾಪ-ವಿಜೆತಂ ಪರಿತಂ |
172 A KIRATA MESSENGER IN RAJASEKHARA'S COURT
ದಾ ಮಹಿತ-ರಾಜಕೇಖರ-
ಭೂಮಿಾಶ್ಟಾರನಂಟು/-ಕ್ಮಳಮಂ ಸೇವಿಪ ವೋಲ್. || 428 |
ಟೇ. ಇಡು ಪುಳಿಂದನು ಆ ಕರಂಡಕದೊಳಗಂದ ತೆಗೆದ ರಾಜಕೇಖರನ ಪಾದಕೆ ಇಟ್ಟ ಅ '
ನರ್ಫ್ಫುವಾದ ಮಣಿಯ ವರ್ಣನೆ; ಅದು ಬಾಲ-ಸೂರ್ಯನ ಪ್ರಕಾಶದ ಮೇಲೆ ವಿಜೆತವನ್ನು |
ಹೊಂದಿದ್ದಾ 7. ಬಂದು ಆ ಇತ್ಯಾದಿ ಮೆಖಕೆದುದು.
| ವ|| ಇಂತೆಸೆವನರ್ಫ್ಯು-ಮಣಿಯಂ ನೃಪ-ಶಿರೋಮಣಿ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿ,
ಸೌತುಕಮನಾಳ್ಬತಿಪ್ರಸನ್ನ-ಮಧುರ-ದೃಷ್ಟ್ರಿಯಿಂ ನೋಟ್ಟಾಗಳಾ ಕ್ |
| ಟಾತ್ತಮಭಯಂಗುಡೆ, ಸೈಂಕರ್ಯಮನಷ್ಪುಸೈದವಂ ನಿಜಾಗಮನ-
ವಿಜ್ಞಾಪನೋತ್ವಂಠತೆಯಿಂದಿಂತೆಂದಂ-
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಸೊಗಯಿಪ ದಕ್ಷಿಣಾಂಬುಧಿಯ ತೀರದೊಳರ್ಪುದು ಬೇಡರೊರ್ಗಿನಿಂ
ನಗರಮದೊಂದು; ಸಂದ ಹೆಸರಿಂದೆ ಪುಳಂದಪುರಂ; ಪೊಡರ್ಬನಿಂ|
| ದಗಣಿತ-ಭಾಗ್ಯದಿಂ ಮೆಜತಿವನಾ ಪುರದೊಳ್ ಕಠಿ-ಸಾಲಮೇಘು-ನಾ
ಮ-ಗತ-ಕಿರಾತ-ನಾಥನವನೀಶ್ಚರ, ನಿನ್ನ ಪೆದಾಬ್ರ--ಂಕರಂ.|| 424
ಟೀ. ರಾಜಕೇಖರನ ಕಟಾಕ್ಸ್ಸಂ ಅವನಿಗೆ ಅಭಯಂ ಕುಡೆ (ಕೊಡಲಾ?), ಆ ಪುಳಿಂದ
ನು ತನ್ನು ಆಗಮನದ ವಿಜ್ಞಾ ಪನೆಯ ಉತ್ಪಂಠತೆಂಖಂಡ ಎನುವದು ಆರಂಭವಾಯಖತು, ಅ
ವಂ, ಈಕ್ಸ್ರ, ನಿನ್ನ. ಇದು ಕಾಲಮೇಫುನೆಂಬ ಪುಳಿಂಡಪುರದ ರಾಜನ ವರ್ಣನೆ.
ಕೂರನನವರತ-ಘುನ-ಕಾಂ
ತಾರಾಂತರ-ಚಾರಿ, ಕರ್ಕಕಾಂಗೆಂ, ಮೃಗಯಾ- |
ಧೀರಂ, ಧೀವರ-ವರನವ
ನೋರಂತೊಪ್ರಿರ್ದನಿರ್ನ ಸಮನಂತರದೊಳ್. | 425 |
ಪ. ಕೂರಂ, ಅನವರತ-ಘುನ-ಕಾಂಶಾರ-ಅಂತರ-ಚಾರಿ, ಕರ್ಕಕಠ-ಅಂಸಗಂ. ಧೀವರ-ವರಂ
ಅವಂ (ಅಂದರೆ ಆ ಪುಳಿಂಡರಾಜಂ) ಓರಂತೆ. ಇದು ಆ ರಾಜನ ನಿತ್ಯುಗಳ ್ಳುತ್ಕಾಸ್ಳ
ವರ್ಣನೆ.
A KIRATA MESSENGER IN RAJASBKHARA’S COURT 173
ದೆಸೆವೆಣ್ಲ ಳ್ ಬಿಬವಿಬಲಿಂ
ಉಸೆವಲ್ದುಕಹೆಂದು, ಸುಯ್ದು, ಬಿಸುಸುಯ್ಯಲರೆಂ |
ಬೆಸಕಮನೊಡರ್ಚಿ, ಬೀಬದು
ದಸೆದ್ಭಶ-ಸೋಪ್ಸ-ಪ್ರಭಂಜನಂ ಜೇಸಗೆಯೊಳ್. || 426 ||
ಪ. ಬಿಸುಸುಯ್ಗೇ, (ಆ ಬಿಸುಸುಯ್ಯು) ಅಲ (ಅಲರಾಗಿತ್ತು) ಎಂಬ ಎಸಕಮಂ ಬೀ
ಸಿದುದು ಅಸದ್ಭುಕ. ಟೇ. ಇದು ಪುಳಿಂಡನು ಜೇಸಿಗೆಗಾಲದ ವರ್ಣನೆ ಮಾಡಿದದಣ ಮೊದಲು;
ಅಡಲನ್ಲಿಯ ಬಿಸಿಗಾಳಿ ಕಪ್ಪ ಪಟ್ಟಿ ರೆಸೆವೆಣ್ಗಳ ಬಿಸುಸುಯ್ಯೊಂಬಂತೆ ಹೇಯುತ್ತಾನೆ,
ಪೊಡವಿಯಖಿತಖಿಳ-ಜಳಮಂ
ಹುಡಿದುಂ ತೃಪೆಯಡಗದಾ ಮರೀಚೀ-ಜಳಮಂ |
ತಡೆಯದೆ ಕುಡಿಯಲ್ ಮಿಗೆ ಬಾ
ಯ್ದೀಡುವಂತಿರೆ ಬಿರಿದ ಬೀಡೆಗಳ್ ಬಿಡದೆಸೆಗುಂ. | 427 ||
ಪ. ಪೊಡವಿ ಅಜತು (ಸೂ. 940), ಅಖಿಳ. ಅಡಸದು; ಆ. ಟೇ. ಭೂಮಿಗೆ ಬಹಳ
ನೀರಡಿಕೆ ಇರುವದಜ್೦ಂದ ಅದಣ ಬಿರುಕುಗಳು ಯಾತಲಂತೆ ಅನೆ ಎಂತ ಹೇಯುತ್ತದೆ. ಕುಡಿ
ಯಲೆ ಕುಡಿಯಲ್ಳೈ.
ಪುಡಿ ತನಿಗೆಂಡದ ಬುದಿಯ
ಪಡಿ, ನೆಲಮಟ್ಟೊಲೆಯ ತೊಲೆಯೆಲರ್ ಬಿರಯಿಯ ಬಾ |
ಯೆಡೆಯಲರ್ಗೆಣೆಯುರಿಗಿದು ಸರಿ
ಕಡುವಿಬಲೆನಿಬರೆ ನಿದಾಘುಮೇಂ ಪಸರಿಬತೋ? || 428 |
ಪ. ನೆಲಂ ಅಟ್ಟ ಒಲೆಯ ತೊಲೆ (ವ ತುಲೆ=ಸಮ), ಎಲರ ., ಬಾಯ ಎದೆಯ ಅಲ
ರ್ಸೆ ಎಣೆ, ಉರಿಗೆ ಇದು (ಈ ಕಡುಎಸಿಳೆ) ಸರಿ. ಟೇ. ಪುಡಿ, ನೆಲಂ ಇತ್ಯಾದಿ ಯಾನಕ್ಕೆ
ಸರಿ ಎನುತ್ತದೆ. ಬಿರಂಖಗಳ ಕಪ್ಪನೆಂಬ ತಾಪದ ಮಾತು ಹಿಂದೆ ಉಂಟು, 259ನೆಯ ಶ್ಲೋಕ.
ದಿನಮಣಿ-ಮಣಿ-ಕಾಣ್ಫೋಪಲ-
ವಿನಿಹಿತ-ಫ್ರುಪ್ರಾ ರ್ಶ್-ಕರಣ-ಖರ-ಖವಡೆ -ಲತಾ- |
ಲೆ ಗಿ
174 A KIRATA MESSENGER IN RAJASEKHARA’S COURT
A ನಲಿಂಗ-ಸ -ಸಂಘಮಿ
ದೆನೆ ತದ್- ವಿಸ್ಫು ರಿತ- ವಜ್ನಿ- ಣ-ತತಿಯೆಸೆಗುಂ. || 429 |
ಟೀ. ಬೆ ಮಣಿಯುಳ್ಳ ಶಾಣ-ಉಪಲದಲ್ಲಿ ವಿನಿಹಿತವಾಗಿ ಫುುಪ್ಪವಾಡ ಅರ್ಕ-
ಕಿರಣವೆಂಬ ಖರವಾದ ಖಡ್ಗದ ಲಕೆ೦ಯಂದ (= ಅಲ?ನಿಂದ) ಜನಿತವಾದ ಸ್ಟುಲಿಂಸ್ಗಳ ಸಂ
ಫುಂ ಇಡು ಎನೆ, ಕದಿ (ಅಂದರೆ ಅದಣ=ವ ಆ ಸೂರ್ಯನ)-ವಿಸ್ಸುರಿತವಾದ ಇತ್ತ್ಯಾದಿ.
ಮತ್ತೇಭವಿತ್ರೀಡಿತಂ
ಇಳೆ ಮಗ್ ನೀರ್ದೆಗೆದುದಾಶಕಾ-ದಂತಿ ಬಾಯ್ಬಿಟ್ಟು ದು
| ರ್ಶಳದರ್ ದಿಗ್-ವರರಂಜೆದರ್ ದಿವಿಜರುರ್ವೀಧ್ರ-ವ್ರಜಂ ಬೀಯು ದು
ಸ ವದತಿ ವ- -ಬಿಂಬಮಂಬುಚರಮೆಲ್ಲಂ ಬೇಗೆಗೊಂಡತ್ತು. ಯಾಂ
ಜೊ ಬತ್ತಿತ್ತು, ಮರೀಚಿ ಪೊಣ್ಣಿದುದರಣ್ಯಂ ಜೆಂದುದಾ ಗ್ರೀಪ್ತ
ಗದೊಳ್. | 480 ||
ಪ. ಏಣಳಿಡುದ್ದು ಅಬ್ಬಿ ನೀ5-ತೆಗೆದುದ್ಳು , , ಬಾಯ್-ಬಿಟ್ಟುದು ಉರ್ಕಳದ5 ದಗೆ-ವರ
| ರಿ (ಅಂದರೆ ಕವಿ ಉಂಟಿಂತ ಕಲ್ಪಿಸುವ ದೆಸೆನೆಣ್ಗ ಳ ಗಂಡರು), ಅಂಜಿಡರ ಬವಿಜರ (ಅಂದರೆ |
| ಕವಿ ಉಂಟಿಂತ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಭೂತಮಯಜೇವಿಸಳು), ಉರ್ವೀಧ್ರ. ಉಜ್ಜ ನಿಳಂ ಆದತ್ತು ಇ
ನ-ಬಿಂಬಂ, ಅಂಬುಚರಂ. ಆದತ್ತು ಎಂಬಾಬಿಗೆ ಸೂ. 226.
ವ ಅಂತುಮಲ್ಲದೆ |
' ಅಗ-ಶಿಖರಂ ಛಲ್೪ಅಟಲೆನೆ
' ಮಿಗೆಬಿಡಿದುದು ಧಗಭಗ-ಸ್ಪುನಂ ನಿಮಿರೆ ವನಂ| (-ಸ್ಫನಮಿರೆ ವನಂ ಥು?) '
ಭುಗಿಲನುರಿದುದು, ಖಗ-ವುಜ-
ಮೃಗ- -ತತಿ ಘುರಿಘುರಿಲನೆಯ್ದೆ ಬೆಂದುದು ಬಿಬಲೊಳ್. 1481
ಹೊಳದಂಬು ಬತ್ತೆ, ಚುಯ್ಯೆಂ
ದೊಳಗಣ ನಳನಾಳ ಕರಿಕುವರಿಗುಮೆನುತ್ತಂ, | (-ಕರಕುವರಿ)
A KIRATA MESSENGER IN RAJASEKHARA’S COURT
ಉಳಜ-ಸಖಂ ಜಳ--ರಣಾ
ವಳಯಂ ಪಿಲ್ದಂತೆನೋಲ್ ಮರೀಚಿಕೆ ಮೆಖತಿಗುಂ. || 482 |
ಪ. ಕೊಳದ ಅಂಬು, ನಳನಾಳ-ಕರಿಕು-ಪರಿಸುಂ ಎನುತ್ತಂ. ಬೇ. ಪ್ರಕಾಕವುಳ್ಳ ಜ
ಳಕಿರಣಸಳ ಆವಳ೦ಖಂದ ನಳಿನಾವಳಿಸೆ ಕರಿಕು ಬರುತ್ತದೆಂತ, ನಳನ-ಸಖಂ (ಅಂದರೆ
ಸೂರ್ಯಂ) ಹೇ, ಜಳ ಇತ್ಕ್ಯಾದಿ. ಬಂಕ ಕೊಳದ ಹೊಗೆ ಮರೀಚಿಕೆ ತೋಲ ಸೂರ್ಯನು
ಕೊಳದ ನಳಿನಾಳಿಗೆ ಮಾಡಿದ ಉಪಕಾರವನ್ನು ಸಾಜುತ್ತದೆ.
ವ| ಮತ್ತಮಲ್ಲಿ
೧ಗಿ
ಉತ್ಸಲಮಾಲಿಕೆ
ನೋಡಿ ಮರೀಜಿಕಾ-ಜಲಮನಂಖಬುವಿದೆಂದೆಳಸುತ್ತೆ. ಬಂದು, ಸ
ನೀಡಿ, ಕಲಂಕಿ, ಸೊಕು, ತೆಗೆದಿಕ್ಶುತೆ ಪುಪ್ನರಮಂ ನಿಜಾಸ್ಕದೊಳ್,
ಶ್ರ
ಬಾಡಿ, ಬಲಿಲ್ಬು, ಬಲ್ಪಲ್ದು, ಫೀೌಡುತಂಗದೊಳೆತ್ಕಲುಂ ಪುಗುಳ್
ಮೂಡಿರೆ, ಬಿಬ್ಬು ದರ್ಶ-ಕರ-ಕಲ್ರಿತ-ಸಂಜ್ಪಾರನೊಂದು ಹುಂಹರಂ.
| 488 ||
ಟೀ. ಒಂದು ಕುಂಜರಂ ಎಂಬದು ಕರ್ತು. ಅದು ಅಂಥ ಜಲಮೆಂ ನೋಡಿ... (ಕಡೆ
ಯಲ್ಲಿ) ಅರ್ಕ-ಕರ-ಕಲ್ಫಿತ-ಸೆಂಜ್ಞ್ರನಾಗಿ ಬಿಯ್ದುಮು (ಬೀಜ್ ಸೂ. 241). ನಿಜ-ಆಸ್ಕುದೊಳೆ.
ಕಂದಂ
ಬಾಯ್ದಿಡುತೆಯ್ದಿ ದ ಮಲ*ಯಂ
ತಾಯ್ದೇಡಿ ನಡೆ ನೋಡಿ, ಬಾಡಿ, ತಾಪಂ ಮೊದಲಿಂ |
ದಯ್ತೂಡಿ ನೆಗಲ್ಬುರೆ, ತೆಗೆದೇಂ
ಈಕಯ್ದಿಡಿದೂದಿದುದೊ ಸೋಫ್ಟ-ಜಳಮಂ ಬಸುಉ30? 1434 |
ಹ. ತಾಯಲ-ಪಿಡಿ (= ತಾ೦ಖಯಾಡ ಆನೆ). ಮೊದಲಿಂದೆ ಅಯ್ದು-ಮಡಿ. ತೆಗೆದು, ಏಂ
ಕಯ್-ಪಿಡಿದು, ಊದಿದುಕೊ. ಟೇ. ಆ ತಾಂಖ್ಬಾಡಿ ತನ್ನು ಮಅಂಯಂ ತನ್ನು ಸಂತಾಪದಿಂದ |
ತಂಪು ಪಡಿಸುವದುಂಟೀ?
176 A KIRATA MESSENGER IN RAJASEKHARA’S COURT
ನಡುನೆತ್ತಿ ಬಿರಿದು, ಮುತ್ತುಗ
ಳೊಡೆದುಚ್ಚಳಸುತ್ತ ಪಾಜಕ ಪನಿಗೆತ್ತು ನವಿಲ್, |
` ತುಡುಕೆ, ನಿಜ-ಚಂಚುವಂ ಸುಡೆ,
ಮಿಡುತಿದುದು, ನಿದಾಘು-ತಪ್ಮ-ಕರಿ-ಸಂಸುಳದಾ. || 435 ||
ಅ. ನಿದಾಫು-ತಪ್ಪ-ಕರಿ-ಸಂಕುಳದ ನಡುನೆತ್ತಿ ಬಿರಿದು, (ಬಲಂಕ ಆನೆಯ ತಲೆಯ) ಮು
ತ್ತುಸ4 ಒಡೆದು. ಪ. ಪನ-ಗೆತ್ತು (ಗು). ಟೀ. ನವಿಲಿಗೆ ಮೋಸ ಬಂತು.
ತಳಮಂ ಸುಡೆ ನೆಲನಡಿಯಿಡ
ಲಳವಲ್ಲದೆ ನಿಂದ ಬಂಧುರಂಗಳ ನೆಬಿಲೊಳ್ |
ಬನ್ ಗೊಂಡು, ನಿಂದು, ಬಿಬಲುವ
ಟಳಮಂ ಕಳಗುಂ ಕ್ಷಣಂ ಮೃಗೇಂದ್ರ-ಕದಂಬಂ. | 436 |
ಅ. ನೆಲಂ (ಅಡಿಯ) ತಳಮಂ ಸುದ, ಅಡಿ ಇಡಲೆ. ಟೀ. ಸಿಂಹಂಸಳು ಸಿಂಧುರಂ
ಸಳೆಡೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಸಿಲ ಉಪಟಳವನ್ನು ಕಳಿಯಕ್ಕೆ ನೋಡುತ್ತ ನೆ.
ಈಡುಗಾದ ಪೆಡೆವಣಿಗೆ ತಲೆ
ಗೊಡಪುತ್ಕಂ, ಭಯಮನುಟ್ದು, ಪುಗೆ ಸೋಗೆಯ ಸೊಂ |
ಪಡರ್ಜ ಪೊಸ ಏೀಲಿಯೊಳ್, ಫಣಿ
ಬಿಡದುರಿದುದದೆಂದೊಡದನದಾರ್ ಬಣ್ಣಿಸುವರ್? || 487]
ಪ. ಕಡು-ಕಾದ ಸೆಡೆ-ಮೆಣಿಗೆ ತಲೆ-ಕೊಡಪುತ್ತಂ. ಸೊಂಪು ಅಡರ್ದ. ಬಿಡಡೆ ಉರಿದುದು
ಅದು ಎಂಜೊಡೆ. ಟೇ. ವೀಲಿ (= ನವಿ೮) ಫಣಿ ಶಿನ್ನುವ ಜೀವಿ; ಹಾಗಾದರೆ ಅದ ಹತ್ತರ '
ವೂ ಫಣಿ ತನ್ನು ಉರಿಯೊಳಗೆ ಹ್ಯಾಗೆ ಹೋದೀತು? ಸೋಗೆ ಎಂತ ನವಿಲ ಹೆಸರೂ ಅರೆ; ಇಲ್ಲಿ
ಅದು ಕಬ್ಬು ಮೊಡಲೂದದಣ ಸೋಗೆ ಎಂತ ಶಿಳಿಯ ಬೇಕು.
ಹೆಡೆಯಂ, ಹೊಡೆಯಂತಿರೆ, ಬಡಿ
ದಡಿಯೊಳ್ ನೆಅತ3 ನಿಂದ ಮಖಾ ಯನಾನನದೆಲರಿಂ |
ಬಿಡದಾಶ್ಚಾಬಬ, ಮಯುಕಂ
ಇ
ಬಡೆದೋವುತ್ತಿರ್ದುದುರಗಿ ಪರ್ಜಿದ ಬಿಬಲೊಳ್. | 438 ||
A KIRATA MESSENGER IN RAJASEKHARA’S COURT 111
ಪ. ಪಿಡಿದು (ಪೆಡೆಯ) ಅಡಿಯೊಳೆ. ಮಜಳಯಂ ಆನನದ, ಮಖುಕಂ-ಪಡೆದು. ಇ
ರ್ದುಡು ಉರಗ. ಟೇ. ಉರ? ತನ್ನು ಮಜಂಸಳನ್ನು ಕಾಪಾಡಿದ ವರ್ಣನೆ.
ಅಳುರ್ವ ಬಿಬವಿಬಲ ಬೇಗೆಯ
ನಿಳೆ ಸೈರಿಸಲಾಐದಭ್ರು-ಗಂಗಾ-ಜಳದೊಳ್ |
ಮುಯುಗರಿರದೆಬ್ಬಿ ವೋಲ್ ಈ
ಹ್ಲೊಳಬತು ಸುಟ್ಟ್ಯುಅಕಿ ಸು-ರೇಖ ಪಸರಿಸೆ ನಭದೊಳ್. | 439 ||
ಪ. ಜೀಗೆಯಂ ಇಳೆ ಸೈರಿಸ೮5 ಅಜಿ. ಮುಯು೮, ಇರಡೆ (ಎ ತಡೆಯರೆ). ಟೀ. ಇ !
ಳೆ ಶಾನು ಅಭ್ರಸಂಗೆಯ ಜಳರೊಳೆ ತಂಪೆಂದು ಮುಯುಸುವೆಡಕ್ಕೆ ಎದ್ದಿತು ಎಂಬಿಂತೆ ಸುರೇ |
€ಉ ಉಠಿ ಸುಟ್ಟು ನಭಜೊಳೆ ಪಸರಿಸೆ ಕಣ್ಗೊಳಿಸಿತು. ಇಲ್ಲಿ ಕವಿಯ ವಿಪರೀತವಾದ ಆಲೋಚನೆ
ಯೊಂದುಂಟು ಅಂದರೆ ಆಕಾಶಗ್ಂಗೆಯದು.
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಬಡಿದುದು ದಂತಿ-ದಂತಮದು, ಸಂಗಡಮಾಗಿರೆ ಕುಂಭ-ವೌಕ್ತಿಕಂ; |
ವೆಡೆವಣಿ ಪಾಲುತ್ತಿ ನೆತ್ತಿ ಬಿರಿದತ್ತಹಿ-ವೃುಂದದ; ಬಂಹ-ಹೇಸರಂ |
ಬಿಡದುರಿದತ್ಕು; ಪತ್ಯಿಗಳ ನುಣ್ಣಟೌ ಬೀದುದರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂ
ಗಡಿಬದ ಖುಕ್ಷ-ರೋಮ-ತತಿ ಬೆಂದುದು. ಬೇಸೆಗೆಯುಗ್ರಮೆಂತು |
(ಟೋ! | 440 ||
ಪ. ಬಿರಿರತ್ತು ಅಹಿ-ವೃಂಡದ. ಸೀದಿದುದು; ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ. ಟೀ. ದಂಶಿಯ ದಂತವೂ
ಅದೇ ಪ್ರಕಾರನಾಗಿ ಕುಂಭ-ಮಾಕ್ರಿಕವೂ ಸಿಡಿದುದು; ಅಹಿವೈಂದದ ಪೆಡೆವಣಿ ಪಾಜುವೆಂತೆ ನೆ
ಠಿ ಇತ್ಯಾದಿ.
ವ|| ಇಂತಳವಿ-ಗಳದಳುರ್ದ ಘುನ-ನಿದಾಘು-ಸಾಲದೊಳ್ ... ಕಾ
ಲಮೇಘುಂ ಕಾಲ-ಮೇಘುಂಗಳೆ ಮನುಜ-ರೂಪುವಡೆದಂತೆಸೆವತಿ-ಬ
ಳರೆನಿಪ ಕರಾತರ್ವೆರಸು ಬೇಂಟೆವೋಗಲೆಂದು, ಸಮದ-ಸಮುತ್ಸು
' ಹ-ಚಿತ್ಕನಾಗಿ,
| 178 A KIRATA MESSENGER IN RAJASBKHARA’'S COURT
ಮೆಹಾಸಸ್ಪರೆ
41
| ಸುಶಿಪಲ್, ಹೊಂಕಿರ್ದ ಪುರ್ಬಂಬುದ-ನಿಭ-ತನು, ಸೆೌಂಗಣ್ಣಳೊಳ್
[ಮಾಸೆ ಚೆಲ್ತಾ
, ಲಸನ್-ಮತ್ಕ್ಶೇಭ-ಮುಸ್ಕಾಭರಣಮೆಸೆಯೆ, ಕೂರ್ಪಾಸಮಂ ತೊ
[ಟ್ರು, ಕಟ್ಟು |
ತೈ ಲತಾ-ಸಂದೋಹ್ದಿಂ ಹೇಕಮನಮರೆ ಧನುರ್-ಬಾಣಮಂ ತಾಳ್ಪು,
| [ಕೌರ್ಪಂ
' ನಲವಿಂ ಮೆಟ್ಟುತ್ತೆ ಹೂರ್ನ್ವಾಯ್ದೊರಬ, ಕಬರರೊಂದಾಗಿ ಬಂದಂ ಪು
[ಳಂದಂ. ॥ 441 |
ಪ. ಪುರ್ಬು, ಅಂಬುದ. ಮತ್ತ-ಇಭ-ಮುಕ್ತಾ-ಆಭರಣಂ. ಕೇಶಮಂ, ಅಮರೆ.
ಟೀ. ಇಡು ಕಾಲಮೇಫುನೆಂಬ ಆ ಪುಳಿಂದರಾಯನು ಬೇಟಿಗೆ ಹೊರಟ ವರ್ಣನೆ.
ವ|| ಮತ್ತಮಾಗಳ್
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಬಿಡುವಲೆ, ಸೊರ್ಕುಮರ್ದು, ಪದವಿಲ್, ಮಿಡಿವಿಲ್ಲೆ ಲೆಯಂಜು, ಮಿ
| [ಭ್ವನೇ
| ರಡಿ, ಬಡಿಹೋಲ್, ತುಪಾಕಮಿಡುಗಲ್ಲೆರೆ, ಪೇರ್ಬಲೆ, ಕೂಳ, ಗಾಳ
| [ಮಂ |
| ಟಿಡುವಲೆ ದೀಹೆದೇಣನುಡಿಗಲ್ಲಿಯಡಾಯುಧಮಡ್ತ ೦ ಸೊಡ
ರ್ಗಿಡಿಗಮೆನಿಬ್ಬನಂ ಸಿಡಿದು ಬೇಂಟೆಗೆ ಸಂದ ಪುಳಂದರೆಯ್ದಿದರ್.
| 442 |
ಪ. ತುಪಾಕಂ, ಇಡುಸಲೆ, ಎರೆ. ಸಾಳಂ, ಅಂಟು, ಇಡು-ಬಲೆ (ಆ ಮೇಲೆ ಬರುವ ಒಂ
! ಜಿರಡು ಶಬ್ದ ಜಮ ಅನುಮಾನದವು). ಅಡಾಯುಧಂ, ಅಡ್ಡ ೯9೦. ಎನಿಪ್ಪ ಇವಂ. ಟೀ ೧
ವು ಪ್ರಳಂದರ ಬೇಟಿಯ ಸಾಮಾನುಗಳು.
CHANDRAHASA IN CHANDRANAVATI 179
ವ | ಇಂತೆಯ್ಯ್ದಶೆ, ಪುಳಂದ-ಪತಿ ಪುಳಂದಪುರದುತ್ತರ-ದಿಕಾ-ಭಾಗದ
ಜೇಮೂತವಸನಮೆಂಬ ಗಿರಿಯ ಸಾರ್ಣೆಗೆಯ ರ್ಬ್ಞನಮಾ ಗಿರಿಯ
(ನಾನಾನಿಚೆಶ್ರಂ) ಒಬದ್ರಿತ್ತು, ಅದೇಂ ಬಣ್ಣಿವೆಂ?
———oogfovo————
88. CHANDRAHASA IN CHANDRANAVATI (see No- 86)
ಚಂದ್ರಹಾಸನು ಚಂದ್ರನಾವತಿಯಲ್ಲಿದ್ದದು
| ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟದಿ
ಮುಂದೆ ಪರಿತಂದು, ಚರರಬುನೆ, ಬಂಗರಿಬದರ್
ಚಂದನಾವಶತಿಯ; ಸಂಭ್ರಮದಿಂ ಹುಳಂದಕಂ |
ಬಂದು, ನಿಜ-ಭವನಮಂ ಪೊಗಲಿದಿರ್ವಂದು, ನಲಿದವನ ಸತಿ-ಮೇಧಾ
[ನಿನೀ।
ಕಂದನಂ ತೆಗೆದೆತ್ತಿ ಕೊಳುತ, ಬಿಗಿಯಥಫ್ರಿ ಸಾ
| ನಂದದಿಂ ಪೊರೆಯೇಖ್ದಳ್್, ತನ್ನ ಬಂಜೆತನ |
' ಮಿಂದು ಪೋದುದು, ಪುತ್ರವತಿಯಾದೆನೆನ್ಸ ಪುಣ್ಯ-ದ್ರುಮಂ ಘಲಿಬ
[ತೆಂದೂ. || 443 ||
ಪ. ಪಫೊಸಲೆ, ಇದಿರ್ವಂದ್ಕು ನಲಿದು, ಅವನ.
| ಉಕ ನಗರದೊಳಾದುದುತ್ಸವಂ; ಪಾರ್ವರ್ಗೆ
| ನಿಳಯದ ಸಮಸ್ವ-ವಸ್ಕುಗಳನೊಲಿದಿತ್ತನೊಂ
ದುಲಖ್್ಯದೆ; ವಿದಿತ-ಜಾತ-ಕರ್ಮಮಂ ಮಾಡಿಸಲ್, ಬುಧರುತ್ತರೋ
[ತೈರವನೂ |
ತಿ೪ದು, ನಿರ್ಮಲ-ಮುಖಾಂಖಬುಜದಿಂ ಶಶಾಂಕನಂ
ಹಲಕಲ್ಬ ನಗುವನದಬ್ಂ ಚಂದ್ರಹಾಸನೆಂ
ದಿಳೆಯೊಳೀತೆಂಗೆ ನೆಸರಾಗಲೆಂದುಚ್ಚರಿಬ, ನಾಮ-ಕರಣಂಗೈೈದರೂ.
| || 444 |
2೦೮
150 CHANDRAHASA IN CHANDRANAVATI
ಪ. ಮುಖ-ಅಂಬುಜ. ಟೀ. ಚಂದ್ರ-ಹಾಸಂ= ಚಂದ್ರನಂ (ಚಂದಸಿಗೆ) ನಸುವೆಂ.
ಕತೃಲೆಯ ಮನೆಗೆ ಮಣಿ ದೀಪವಾದಂತೆ, ಸಲೆ
ಬತ್ತಿದ ಸರೋವರಣೆ ನವ-ಜಲಮೊದವಿದಂತೆ,
ಬಿತ್ತರದ ಸಾವ್ಯ-ರಚನೆಗೆ ದೇವರ ಸ್ಮುತಿ ನೆಗಬ್ಬಂತೆ, ಭೂತಳದೊ
[ಳೂ |
ಮತ್ತೆ ಸಂತಾನಮಿಲ್ಲದ ಈುಳಿಂದನೆ ಬಾಲಿತ್ತಿ
| ಗುತ್ತಮ-ಶುಮಾರನಾದಂ ಚಂದ್ರಹಾಸಂ 1 445 ॥
ಮೆಲ್ಲನಿಂತಿರಲೆಂಟನೆಯ ವರಠುಷಮಾಗಲ
ನಿಲ್ಲದುಪನಯನಮಂ ವಿರಚಿಬ, ಹುಳಿಂದಂ ಸ
ಮುಲ್ಲಾಸೆಮಂ ತಾಳ್ಗ್ನಂಗ-ಸಹಿತಖಿಳ-ವೇದಂಗಳಂ ನೀತಿಗಳನೂ |
ಸಲಲಿತ-ಶಬಾ ದಿ-ಕಾಸ್ಪ-ಬದಾಂತಗೆ
ಡಾ ೦ ಛ
ಳೆಲ್ಲ ಮಂ ಗುರು-ಮುಖದೊಳಧಿಕರಿಬ, ಜೇಹಾದ
ಬಿಲ್ಲ ವಿದ್ಯೆಯನಯಬ್ೌದು, ಗಹ-ತುರುಗದೇಯಾಟಿದೊಳ್ ಚತುರನಾದ |
[ನವನೂ. | 446 |
ಪ. ಮೆಲ್ಲನೆ ಇಂತು ಇರಲೆ (ಅಂದರೆ ಚಂದ್ರಹಾಸನ ಶೆ ಬಲಾಶ್ವಾರವಲ್ಲಡೆ ಮೆಲ್ಲನೆ ಸಾ
ಸುಕ್ತಿರಕೆ). ಶಾಳ್ದಂ; ಅಂಗ. ಟೀ ಸಜ-ತುರುಸ-ತೇರು-ಆಟದೊಳ್ಳಿ ಎಂತಲೂ ಅರ್ಥ
ವಾದೀತು.
ಪೋಡಕ-ಪ್ರಾಯದೊಳವಂ ಪುಬಲ-ಬಲನಾಗಿ,
ಮೂಡಿದಗ್ಗಲೌಕೆಯಿಂದೆಯ್ದೆ ರಥಿಕರ್ಕಳಂ
ಕೂಡಿ ಕೊಂಡೆಯ್ದಿ, ನಿಜ-ತಾತಂಗೆ ಮಲೆವ ಮನ್ನೆಯರೆಲ್ಲರಂ ಘಾ
[ತಿಬ |
ಮಾಡಿದಂ ದಿಗ್ದೊಜಯಮಂ; ಕುಳಂದಕನಾಳ್ಗು
THP KIRATA RELATES HOW THE GEM HAD BEEN FOUND, ಹಂ. 181
ನಾಡಲ್ಲದೆಣ್ಣೆಸೆಯ ಬೀಮೆಗಳನೊತ್ತಿದಂ;
ಪೂಡಿಬದನವಲಬವಐ ಮನೆಗಳಿಸು-ವಸ್ಮು-ಜಾಲಂಗಳಂ ತನ್ನ ಪುರಕೇ.
| | 447
ಟೀ. ಕಥಿಕರ್ಕಳೆ ಎಂಬದಕ್ಚೈ ಸೂ. 101.
ನಿಳಯ*ೆಯ್ಯಂದನುತ್ಸವದಿಂ; ಕುಳಂದಕಂ
| ಬೀ ತನ್ಹಾಧಿಪತ್ಯಮನಾತ್ವಜಂಗೆ ಮಂ
ಗಳ-ಮುಹೂರ್ತದೊಳತ್ತನಂದಿನಿಂ ಚಂದ್ರಹಾಸಂ ಪಾಲಿಸುವನಿಳೆಯ
[ನೂ. | 448 ||
ದಾರು ಹಕಾರ ಸತಾರಾ
89. THE KIRATA MESSENGER RELATES HOW
TOWARDS THE END OF THE CHASE THE GEM HAD BEEN
FOUND, AND HOW THE SERVANTS OF VISHNU SIMHALA, THE KING |
OF SIMHALA, HAD BEGUN TO QUARREL WITH HIS MASTER AS TO
WHOM THE GEM BELONGED. RAJASEKHARA DETERMINES
TO HUMBLE SIMHALA (see No. 87)
ತಾನು ತಂದ ಮಣಿ ಹ್ಯಾಗೆ ಸಿಕ್ಕಿತೆಂದೂ ಸಿಂಹಳರಾಯನ ಆಳುಗಳು
ತಮ್ಮ ಯಜಮಾನನದೆಂತ ಜಗಳಾಡಿದರೆಂದೂ, ಆ ದೂತನು ವರ್ಣಿಸಿದ ಮೇಲೆ |
ರಾಜಶೇಖರನು, ಸಿಂಹಳನ ಗರ್ವ ಮುಖಯ ಬೇಕೆಂತ, ನಿಶ್ಚಯಿಸಿದದು
ವ || ಅಂತುಮಲ್ಲದೆ ಕಾಳಮೇಘುಂ (ಕೊಜಿಸಿನೇಂಔಿಯುನುನಾಡಿ) ತಡಿಗೆ
ಯಿ, ನಿಂದಿರ್ನಿನಮಾಗಳೊಂದುದ್ದಂಡ-ಪ್ರಚಂಡ-ಕಂಠೀರವಂ ಗೆಂಕಟಿ
ನೊಳ್ ವಿಲಯಾಗ್ನಿ ಮೈವೆತ್ತುದೆಂಬ ಗುರ್ವನೊಳಸಕೊಂಡು, ಗರ್ವದ,
ನಿಂದು,
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಘುನ-ನಿನದಕ್ಕಿದರ್ಗಳಮೆನಿಪು ವೊಲಿಂದ್ರ-ಗಹಜೇಂದ್ರಮಲತ್ತಿ, ಗ
ರ್ಜನೆಗುಡುತೆಬ್ಬು, ಲಂಭುಖ್ಕ ವಿಚ್ಛಂಭಿಬ, ಕುಂಭಿ-ಶಿರಃ-ಪ್ರದೇಶಮಂ।
182 THP KIRATA RELATES HOW THE GEM HAD BEEN FOUND, ಹಿಂ.
ಕೊನೆವುಗುರಿಂದೆ ಬೀಲ್ತು, ರುಧಿರೋನ್ಹದ-ಕ್ಭ್ನ್-ಮಧುವೀಂಟಿ, ಗೆಂ |
[ಟನೊಳ್
ತೊನೆದು, ಕುನುಂಗಿ, ಕುಪ್ಪಳಬ, ಶಣ್ಸಿಡಿ ಸಾಲಿಡೆ ನೋಡಿ ಬೇಡರಂ,
| 449 ||
ನಿರ (= ಮೇಘು)-ನಿನರಕ್ಕೆ ಇದು ಅರ್ಗಳಂ ಎನಿಪ್ಪ ವೊಲೆ. ಸರ್ಜನೆ-ಕುಡುತ-
ಎದ್ದು. (ಶಾನು ಸೀಬ್ಬಿ ಕುಂಭಿಯ) ರುಭರನೆಂಬ ಉನ್ವದ-ಕೃಠ-ಮಧು. ಟೀ. ಇದು ಜೇ
ಟಿಯ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಆನೆಯನ್ನು ಸೀಬ್ದಿ ಒಂದು ಸಿಂಹದ ವರ್ಣನೆ. ಮೇಫುದ ನಿನದಕ್ಕೆ ಇದು
(ಈ ಸಿಂಹಸರ್ಜನೆ) ಅರ್ಗಳಂ ಎಂದು ಇಂದ್ರನೆಂಬ ಕವಿಕಲ್ಫಿತವಾದ ಭೂತದ ಆನೆ ನುಡಿದು |
ಅಲಿಸ್ವಿಡದು ವಿಪರೀತವೇ ಸರಿ. ` |
ನೆಗೆದುದು; ಪಾಯ್ತು, ಪೊಯ್ದುದೊಡಶಿರ್ಕಡಿಯಾಗಿರೆ ಖಂಶ-ದಿಂಡೆ
[ಯಂ
ತೆಗೆತೆಗೆದಿಟ್ಟುದೊಟ್ಟಹೆಯಿನೊಟ್ಟದುದಟ್ಟೈಯನಲ್ಪ, ಗಂಡುಗೊಂ |
ಡುಗಿಬಗಿ ಮಾಡಿ, ಮಾರ್ಮಲೆತ ವೀರ-ಕರಾತರನೊಕ್ಕಲಿಕ್ಕ, ಧಾ
ತ್ರಿಗೆ ಪೊಸ ರಕ್ತ-ಪೂರಮೆಸೆಗಿತ್ತದು ಕೇಸರಿ. ಕೇಳ್, ಧರಾಧಿಪಾ!
| 450 ||
ಹು. ಸೊಯ್ದುದು; ಒಡಈ. ತೆಗೆಟ್ಟುಡು; ಒಟ್ಟಜೆ೦ಉಂ ಇತ್ಯಾದಿ, ಟೀ. ಇದೆಲ್ಲಕ್ಕೆ
ಅದು ಕೇಸರಿ ಎಂಬ ಕರ. ಕೇಳೆ ಧರಾಧಿಪ ಎಂತ್ಯ ಆ ಕೆರಾತದೂತನು ತನ್ನು ಕಥೆಯನ್ನು
ಆಲಿಸುತ್ತಿರುವ ರಾಹಶೇಖರನಿಗೆಂದದು.
ವ || ಆಗಳ್
ನಡುಗುವ ಸಾಲ್ಲಳುಬ್ರರಿಬ ಸೂಸುವ ಸುಯ್ಸೆ ಮೆರೇಲ”ದಾನನಂ,
ಪೊಡರ್ವೆರ್ದೆ, ಪೊಯ್ದು ಕಿರ್ಬರಿ, ಬಡುಂಬಿನ ಮುಳ್ಗಳ ಘಾಯಮಂ
[ಗದೊಳ್, |
ಬಿಡೆ ಬೆದರ್ವಕ್ಷಿ, ಬೆರ್ಚುವ ಮನಸ್-ವ್ವತಿ ತೋಣತಿ ಪುಳಂದನೆ
[ಯ್ದುತೆಂ
ಮೊಡೆಯನ ಮುಂದೆ ಸ್ಸ ಮುಗಿದು, ನಿಂದವನೆಂದನಿದಂ, ಧರಾಧಿಪಾ!
| 451 ||
THE KIRATA RELATES HOW THE GEM HAD BEEN FOUND, ೬೦. 183
ಪ. ಕಾಲ್ಗಳೆ, ಉಬ್ಬರಿಸಿ ಸೂಸುವ ಸುಯ್-ಜೆಮರಿ ಏಜಿದ ಆನನಂ, ಪೊಡರ್ವ ಎರಿ.
ಫಾಯಂ ಅಂಗನೊಳೆ. 5 ಇದು ಆ ಸಿಂಹದ ಸ ಸುದ್ದಿಯನ್ಮು ತನ್ನು ಒಡೆಯನಾದ ಕಾಲಪಷೇ
ಫುನಿಗೆ ಬಂದು ತಿಳಿಸಿದ ಒಬ್ಬ ಪುಳಿಂದನ (ಕಿರಾತನ) ವರ್ಣನೆ. ಅವನೆ೦ದದು ಮುಂದಿನ ಶ್ಲೋ
ಕದಲ್ಲಿದೆ. ಪೊಡರ್ಪೆರ್ದೆ ಳು ಬೆದರ್ವ ಎಂಬಲ್ಲಿಯೂ ಶಿಭಲತ್ಸ್.
ಎಲೆ, ಶಬರೇಶ! ನೋಡಿದೆ ಇದೇಖ್ಮರುತಿರ್ದಪುದಿತ್ಮ! ನಿನ್ನ್ನ ಹೆ
ರ್ಬಲಮುಡಿದಬ್ಬ ಯಿಂ, ಸುರಿವ ರೋಹಿತದಿಂ, ಸಡಿವೋದ ಸಾಲ ಲಿ ಳಂ, |
ತೊಲಗಿದ ತೋಳ್ಳಳ, ಪರಿದ ಪೆರ್ಗರುಳಂ, ಪೊಲಿಮಟ್ಟ ಆ
ವಿಲಯದ ಮೃತ್ಯು ತ್ಯುವಂತೆ, ತವೆ ಕೊಂದುದು! ತಿಂದುದದೊಂದಿಭಾಂ
[ತಕಂ! 4509 ||
ಪ. ನೋಡು! ಇದೆ ಇದೆ ಎಲ್ಲರುತ್ತೆ ಇರ್ದಪುದು ಇತ್ತ! ಪೆರ್ಪಲಂ ಉಡಿದ ಅಸ್ಲಿ ಯಂ,
ಕಡಿ-ಪೋದ. ಶಿಂದುದು! ಅದು ಒಂದು ಇಭ-ಅಂತಕಂ! ಟೇ. ಆ ಕಿರಾತರು ಕಾಲಪೇಘು
ನ ಬಟಾಗೆ ಕಳುಹಿದ ಆ ದೂತನ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಈ ಸಿಂಹದ ಕೇಡು ಮು ಸಯೆಯನ್ನಾಡಿದ ಶಾಪ
ಬಿಂದ ತಮ್ಮ ಮೇಲೆ ಬಂತೆಂಬ ಭಾವವುಂಟು.
ವ | ವಿಂದ *ಿರಾತ-ದೂತೋತ್ಕಿಯಂ ಕೇಳ್ದು,
ಮಹಾಸ್ರಸ್ಥರೆ
ಫನ-ಹೋಪಾಟೋಪಮಂ ತಾಳ್ಚರುಂತರ- ತರತ್-ತಾರ-ನೇತ್ರಂ, ತ
[ತ-ಸ್ರ
ದನ-ಯುಳ್ತೋಪ್ಪಂ, ಪ್ರಬದ್ಧ- ಬಮ್ರಹುಟ-ನಿಟಲನುತ್ತಿ ಜಾ
| [ಬು-ಭೀಪ್ಚ್ರಾ
ನನನುದ್ಯತ್-ಖಡ್ಸಮೊಂದಂ ಬಡಿದು, ಜಡಿದದೇಂ ಧೀರನೊ? ಧೀವ
[ರಂ ಛೋಂ |
ಕನೆ ಬಂದಂ-ದೇವ, ಸೇಳ್!-ಭೀಕರ-ಕರಿರಿಪುವಿರ್ಪಥ್ಲಿಗಾ ಹಾಳ |
[ಮೇಘಂ. | 458 |
ಪ. ಕೋಪ-ಆಟೋಪಮಂ ತಾಳ್ದು. ಯುಕ್ತ. -ಓಪ್ಪ ಲ, ಪಿ ಭ್ರುಕುಟಿ- ನಿಟಿಲ, ಉ |
ಶ್ವೇರ್ಣ-ಘುರ್ಮ-ಅಂಬು- ಭೀಪ್ಮ-ಆನನಂ, ಉದ ತ್ರ 1.1% ಅದು ಖಂ ಧೀರನೊ?-ಛೀ
ಆ (ಇದು ಕರ್ತೃವಾ?ಡೆ). ಕರಿ-ರಿಪ್ರಜಾಸಿಂಹ. ಟೀ. ಇದು ಆ ಕಾಳಮೇ೨ಘುನ ವರ್ಣನೆ.
|
|
184 THE KIRATA RELATES HOW THE GEM HAD BEEN FOUND, ಹಿಂ. |
ವ|| ಅಂತು ಪರಿತ್ರಾಸೆ-ನಿರ್ಯಾತ-ಕರಾತ-ಸಂಜಾತಮೊಡವರೆ (ಅವಂ)
ಪನ್ನತಿಕೆಯಿಂ ಬರ್ಪಾಗಳ್ ಮುಂದೆ ಮಂದ್ವೆಬಿ ಮಡುಗಟ್ಭದ ನೆತ್ತರ
ವೆರ್ವೊನಲಿಂ,ಕುಪ್ಪಳಬ ಗುಪ್ಪೆಗೊಂಡದೊಂಡೆಗರುಳ್ಗಳಂ, ಬಂಡುಗೊಂ
ಡು ಜೊಂಡೆಲ್ಲು ಹಾಳ್ಟ್ದುಳ ಹೋಲಿಸಿ ಸಖ್ಂದರೆದೆಯ3ಿದ ಕ್ಲಳಂ, ಕದ
ರ್ದ ತಲೆನವಿರಿಂದ, ಜೆಗಿಜೆಗಿಯಾದ ಪೊಡೆಯಿಂದರೆಗರ್ಚಿದ ನಾಲಗೆ
ಯಿಂ, ಹೌಲದೊಳೊಕ್ಕ್ ಬಿಲ್ಪರಳ್ಳ್ ೪೦, ಘಡಿವಡೆದ ಶೋಳ್ಲಇಳಂದುಡಿದ
ನಡುಗಳಂ, ಜರಿದ ಮುಡುಖಿಂ ಪಾದ ಪರಬಿದಂತೆ ಬಿಬ್ಬಿ ವೆರ್ವೆಣಂಗ
ಅಂದತಿ-ಭಯಾವಹಮಾದ ಬಟ್ಟೈಯಂ ನಿಟ್ಟಸುತ್ತಿರೆ, (ಆ ಸಿಂಹಂ) ತೊ
| ಟನೆ ಕಭದಿರೊಳತಿ-ಭೀಕರಾಕ್ಟುತಿವೆತ್ತು ಮುರಿದೆಬ್ಬುರಿಗೆದರ್ವ ಫ್
ಇ ಜೆ ನ ಸ
6್ಲಳಿಂ ನುಂಗುವಂತೆ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿ, ಸಂಧ್ಯಾ-ರುಣಿತೆ-ಪೈಕ್ತಿಮಾಚಲ-ಗುಹಾ-
ವಿವರದಂತಿರ್ಹ್ಪ ಬಾಯಂ ತೆಬುತಿದು, ಈಲ್ಪಾಂತ-ಕಠೋರ-ಘನ-ಘುನ- |
ಧ್ವಾನಿಯನೇ ೭ ಪಂತೆ ಗಜರಿ, ಗರ್ಜೆ, ನಿಂದವ್ಠಾಳಸಲುಜ್ಸು ಗಿಪಾಗಳ್ :
ಕಂದಂ
ನಡೆನಡೆಯಿದೀರ್ಜಿದಿರ್ಜೊ
| ರ್ಗೊಡೆಯದಿರೊರ್ಗೊಡೆಯದಿರ್! ಕರಂ ಕರವಾಳಂ |
' ಪೊಡೆಪೊಡೆಯೆನುತ್ತೆ, ನಾಲ್ಕುಂ
| ಕಡೆಯೊಳ್ ಶವಿದರ್ ಕಿರಾತರವನೀ-ನಾಥಾ! || 454 |
ಪ. ಕಿರಾತರ; ಅವೆನೀ-ನಾಥಾ (ಅವನೀನಾಥನಾದ ರಾಜಕೇಖರನೇ)!
ವೆ|| ಆಗಳ್ ವಿಲಯಾಗ್ದಿ ಮೈವೆತ್ತಂತೆ ಮಾಮಸೆಕಂ ಮಸಗಿ,
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ
ಜಲಮಂ ಪೊಕ್ಕ್ ಲುಲಾಯಮಂ, ಪರಿದು ಪುತ್ತೇಖೌರ್ದ ಭೆಲ್ಲೂಕ್ಮಂ,
ಸಲೆಪುಲ್ಲರ್ಚಿದ ಪುಲ್ಲೆಯಂ, ಕುಜದಕೊಂಬಂ ಸಾರ್ದ ಸಶ್-ಪಸ್ತಿ-ಸಂ |
OOOO 7.337...
THE KIRATA RELATES HOW THE GEM HAD BEEN FOUND, &. 185
ಹುಲಮಂ ಕುಂದದೆ ಹೊಂದಘತ್ಸಿದೆ ಫಲಂ! ನೋಡೆಂಬ ವೋಲ್,
[ಬೇಡರಂ
ಬಲಿಗೊಂಡತ್ತು ಬಲಾಹಕ-ಧ್ವೊನಿ-ಮಿಳ್ತ್-ಕಂಶೋಗ್ರ-ಕಂಠೀರವಂ.
|| 405 ||
ಟೀ. ಜೀಡರು ಮೃಸಸಳನ್ನು ಕೊಂದ ಪಾಪಕ್ಟೋಸ್ವರ ಕಂಠೀರವ ಅವರನ್ನು ಬಲಿಗೊಂ
ಡಿತು (ಬಲಿಯೆಂತ ಹಿಡಿಂಖತು) ಎಂಬಂತೆ ಆಂಪತು. |
ವ|| ಅಂತೆದಂ ಕಂಡು, ಕಾಲಮೇಘುಂ ಪ್ರಲಯ-ಸಾಲ-ಮೇಘದಂತೆ |
ಗಜರಿ, ಗರ್ಜೆ ್ರಳ್ಳು, ಕಡಿಕೆಡಿಯೋಗಿ, ನೋಡಿ,
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಜಡಿದಬಯಂ ರುಳುಂಪಿಬ, ಕರಾಗ್ರದೊಳೆತ್ತಿ, ಕಡೆಂಗಿ, ಸಾರ್ದ್ಮು, ಜೊ
ಬ್ರಿಡುತೆ ಪಳೆಂಚೆ, ದಂಡೆಗೊಡುತಾರೆ, ಪುಳಿಂದರಮಂದ-ಸೆತ್ಸೌದಿಂ, |
ಪಡುಗಲಿ-ಕಾಳಮೇಘನವನೀಕ್ನಾರ-ಕೇೊಖರ-ರಾಜಕೇಖರಾ! 456 | |
ಪ. ಹಡಿದ ಅಸಿಯಂ. ಕರ-ಅಸ್ಪದೊಳೆ. ದಂದೆಸೊಡುತೆ ಆರಿ. ಪೊಯ್ದಂ ಅದಂ ಇರ್ತ |
ಡಿಯಾಗಿರೆ (ರಾಜಕೇಖರನೇ!) ನಿನ್ನು ಭ್ಳುತ್ಯಾಂ, ಆ. ಟೀ. ಇದು ಕಾಳನೇಫುಂ ಆ ಸಿಂಹ |
| ವನ್ನು ಹೊಂದ ವರ್ಣನೆ.
ವ || ಅಂತು ಪೊಯ್ದನಂತರಂ
ಉತ್ಸಲಮಾಲಿಕೆ |
ಬಲ್ಬು, ತದೀಯ-ಮಸ್ಮಕ್ದ ಮಾಣಿಕಮಂ ನಡೆ ನೋಡಿ, ಕೌತುಕಂ
| ದಾಳ್ಳದನರ್ಫುಮೆಂದು, ಬಗೆಪುತ್ತಿರೆ; ಬಂದುದಿದೆಮ್ಮ ದೇಶದಿಂ, |
ಕೇಳ್! ದಿಟಮೆಮ್ಮದೀ ಮಣಿಯೆನುತ್ತಿರದೆಯ್ದಿ, ತೊಡಂಕ, ಬಂಹಳ
| ಶ್ಯಾಳ್ನ ಇಧಂಟಿರುರ್ವಿ ಮಿಗೆ ಹಾಳಗಮಂ ತೆಗೆದರ್. ಧರಾಧಿಪಾ!
|| 457 ||
24
186 THE KIRATA RELATES HOW THE GEM HAD BEEN FOUND, ಹೀ.
ES ENE is ಎಎ
ಸ ಕೌತುಕಂದಾಳ್ಬು, ಇದು ಅನರ್ಫ್ಸುಂ- ಟೀ. ಕಾಳಮೇಫುಂ ಸಿಂಕದ ಮಸ್ತಕ
ದ ಮಾಣಿಕಮಂ ನಡೆ ನೋಡಿ, ಸಂತೋಪಂಬಡಲಾ?, ಸಿಂಹಳದೇಶದ ಅರಸನ ಬಂಟರು ಎಂ
ದಡು-ಇದು ಎಮ್ಮೆ ದೇಕದಿಂ ಬಂದುದು ಕೇಳೆ! ಇಡು ಐಟಂ! ಈ ಮಣಿ ಎಮ್ಮದು! ಎಂತ.
ಅಡು ಕಾರಣ ಕಾಳಗ ಹುಟ್ಟಿತು.
| ಆಗಳ್
ಮತ್ತೇಭವಿಶ್ರೀಡಿತಂ
ಶರೆದೆನ್ನಂ ಕಠಿ-ಸಾಲಮೇಘುನೆಲೆ, ನೀಂ ಪೋಗಲ್ಲಿಗಾ ರಾಜಕ
ಖರನೆಮ್ಹಾಳ್ಸನವಂಗೆ ಹಾಷ್ಟೆಗೊಡು! ನ್ಯು ತೆದ್-ರತ್ನೆಮಂ, |
ಭರದಿಂದಂ ಕಳುಪುತ್ತೆ, ಮತ್ತವರೊಳಿನ್ನುಂ ಹಾದುತಿರ್ದಪುನೀ
ಪರಿಯಂ ನಿಮ್ಮಡಿಗಿಂದು ಬಿನ್ನವಿಸಲಾಂ ಬಂದೆಂ, ನೃಪಾಲೋತ.ಮಾ!
| 458 ||
ಪ. ಕರೆದು ಎನ್ನಂ ಕಲಿ-ಕಾಲಮೇಫೊಂ, ಎಲೆ, ನೀಂ ಫೋಸು ಅಲ್ಲಗೆ! ಆ ರಾಜಕೇಖರಂ
ಎಮ್ಮೆ ಆಳ್ಜಂ; ಅವಂಗೆ ... ಕೊಳೆ! ಎಂದು, ಇತ್ತು (ಈ ಎಂಬ ಧಾತುವಿನದು). ಕಾಡುತೆ
ಇರ್ಡಪುಂ; ಈ. ಟೀ. ಇರ್ದಪ್ಪ೦- ಇರ್ಡಪಂ, ಸೂ. 288. ಕಾಳಸ ಹಶ್ರಿ ದಾಸ ಕಾಲಮೇ
ಫುನು ಆ ಮಾಣಿಕವನ್ಯು ನನ್ನ ಮುಖಾಂತರ ನಿಮ್ಮ ಬಾಗೆ ಕಳುಹಿದನೆಂದು, ಆ ದೂತನು ರಾ
ಜಕೇಖರನಿಗೆ ಹೇಬುತ್ತಾನೆ.
ವ | ಮತ್ತಮಾ ಬಂಹೆಳಂ
ಕಂದಂ
ಈ ಮಣಿಗೋರಗೆಯೆನಿಪ ಮ
ಹಾಮಣಿಯೊಳವೆಂಬ ಬಿಂಕದಿಂದಂಬುಧಿಯೊಳ್ |
ಶ್ರೀಮಹಿಮೆಯಾಂತೆನಾನ್ ಖಂ
ಬೀ ಮದದಿಂದೆನಗೆ ದೊರೆಯದಾರ್ ದೊರೆಯೆಂಬಂ. | 459 |]
ಪ. ಈ ಮಣಿಗೆ ಓರಗೆ (ಸಮ). ಮಹಾಮಣಿ (ಮಣಿಗಳು ನನ್ನು ಬಲೌಯಲ್ಸಿ) ಬ
ಛವು ಎಂಬ. ಅಂತೆಂ ಆನಿ. ಎನಗೆ ದೊರೆ (ಆದವನು) ಅದು ಆರಿ ದೊರೆ (ಯಾವ ದೊರೆ)?
ಇದು ಸಿಂಹಳ ದೇಶದ ಅರಸನ ಗರ್ವದ ವರ್ಣನೆ. ಒಳವು ವಂಬದಕ್ಲೆ ಸೂ. 245.
ವ || ಎಂದುಸುರ್ದು, ಮತ್ತ್ಕಮಿರದೆ
THE KIRATA RELATES HOW THE GEM HAD BEEN FOUND, &. 187
ದೇವರಡಿಗಂಡು, ಕಪ್ರಮ
ನೀವರ್ ಚಪ್ಪನ್ನ-ದೇಶದರಸರ್; ವಸು-ರ |
ತ್ಹಾವಳಯನತುಳ-ಬಂಹಳ
ನೇವೇಟಿಕ್ಟಿಂ? ಗಣಿಸದಾಗಳುಂ ಜೆಜುತಿತಿರ್ಪಂ. | 460 |
ಪ. (ನೀವಾದ) ದೇವರ ಅಡಿ-ಕಂಡು. ರತ್ತು-ಆವಳಿಯಂ ಅತುಳ-ಸಿಂಹಳಂ, ಏವೇಯಸೆಂ?
ಟೆಲರಿತು ೧ರ್ಪಂ. ಟೀ. ಜೀ ಎಲ್ಲೂ ರಾಜರು ಡೈ ನ್ಫುಂಬಟ್ಟರೂ ಸಿಂಹೆಳನು ಚಿಆ3ಿತಿರುವನು.
ಸಣಿಸೆದಾಸಳುಂ ಎಂಬದು ಸಣಿಸದಾಸಳ್ಗೆ ಎಂತಲೇ ಆಸ ಬಹುದು; ಹಾಗಂದರೆ ಶಬ್ದಮಣಿ
ದರ್ಪಣದ ಒಂದು ಹಣಿ ಪ್ರತಿ 822ನೆಯ ಸೂತ್ರಮೃ ಕ್ರಿಗೆ ಕೂಡಿಸುವೆಡೇನು-ವಿಕಲ್ಪಬನವಜ ಬಿಂ
ದುಗೆ | ಆಸಳುಂ ಈಗಳುಂ, ಆಗಡುಂ, ಈಸಡುಂ. ಇಪ್ಟಲಲ್ಲಿ ಆ ಕಿರಾತದೂತನ ವರ್ತ
ಮಾನ ಶೀರಿತು.
ವ|| ಎನೆ; ನಿರೀತ್ಷಿಪರಸಂಗೆ, ದೇವಾ! ಬಂಹಳೇಂದ್ರನೆಂದುಂ ಕಪ್ಪ
ಮಿತ್ತನಲೆಂದು, ಗಣಕ-ಗಣಮಣಿಯರಂ ನಿಂದು, ಸ್ಸ್ ಮುಗಿದು, ಹೇ
6೨8; ಹೇಳು, ಶೆರಳು,
ದಿ ದಿ
ಗಲ್ಲಿ ಯ ಮಧ್ಯದೊ
ಉರಿದ ಬಂಹೆಳನ ಮದಕದೌಪಧಮೆನಿಹುಂ |
ತೋರ್ಣೆವಡೆದೆಸವ ಬಾಳು! ಪೊ
ಉರಿಗೆ ಪೊಡಯಿಪುದು ಭೇರಿಯಂ ಭರದಿಂದಂ! | 461 |
ಪ. ಸೊರ್ಕು ಬಗೆದ (ಮತ್ತೆ) ಅಬ್ಬಿಯ ಮಥ್ಮ್ಯಡೊಳೆ. ಮದಕೆ ಇದು (ಬಾಳು) ಔಷ
ಧಂ ಎನಿಕುಂ. ಟೀ. ಆ ಸಣಕರ ಸಣಿಂ ಅಣಿಯರಂ ನಿಂದು ಹೇಲಂದದಕ್ಕೆ ಇದು ರಾಜ
ಕೇಖರನ ಉತರ
ತ್ತರ,
ವ || ವಂದು, ನಿಜ-ಮಂತ್ರಿ-ವದನಮಂ ನೋಡಿ, ಮತ್ತಮಿಂತೆಂದಂ--
ಜಳನಿಧಿಯೊಳರ್ಪೆನೆಂಬ
ಗ್ಲಲೌಕೆಯದಂತಿರ್ಕ! ಮಿಶ್ವ ಲೋಸಾಂತರದೊಳ್ |
188 7೫8 KIRATA RELATES HOW THE GEM HAD BEEN FOUND, ಹಿಂ.
ಬಳವೆರಬ ನಿಂದೊಡಂ ತೆಂ
ನಳ್ವಂ ಬಲ್್ಸೌದು, ತೋರ್ಟೆನೆನ್ಹಯೆ ಬಳವಂ! | 409 ||
ಪ. ಎಂಬ ಅಸ್ನಲೀಕೆ ಅದು ಅಂತೆ ಇರ್ಕೆ (ಸೂ. 19)! ಟೀ. ಎನ್ಸುಯಿ, ಸೂ. 58.
ರಾಜಕೇಖರನ. ಮಂಶ್ರಿ ಆ ಮಿಠವಚನನೆಂಬವನು.
ಉಕ್ಸಲಮಾಲಿಕೆ
ಇಂತೆನೆ, ದೇವ! ದೇವ! ಪತಿ-ಮುಖ್ಯ! ದಿಕಾಧಿಪರಯ್ಬುತಿರ್ವರ್ಲೋ |
| ರಂತೆ ಭವತ್-ಪ್ರತಾಪ-ವಿಭವಕ್ಕೆನೆ, ಗಣ್ಣುನೆ ಸಿಂಹಳಂ? ಮಹಾ- |
ದಂತಿಗಳಂ ಬೆಗಟುತೊಳಿಪ ಬಂದೆ ಲಕ್ಷ ಮೆ ಪುಲ್ಪಿಗಂ? ಮಹೀ
ಹಾಂತೆ-ವರೇಣ್ಯ! ಮಾಬ್ಬುದೆನಗೀ ಬೆಸನಂ! ಸೆಬತಿಗಟ್ಟಿ, ತಂದಹೆಂ!
| 468 ||
ಪೆ. ಏಕಾ-ಅಭಿಪ5 ಅಯ್ಯುತೆ ಇರ್ಪ5 ಓರಂತೆ. ಟೇ, ಇಡು ಮಿತವಚನನು ಧೈರ್ಯ
ದಂದೆ ಕೊಟ್ಟ ಉತ್ತರ.
ವ | ವಂದು, ನುಡಿದ ಮಿತವಚನ-ಕುಮಾರನ (ಮಿತವಚನನೆಂಬ ಕುಮಾ
| ರನು ವದನಾರವಿಂದಮಂ (ರಾಜಂ) ನೋಡಿ,
ಕಂದಂ
| ವಿತತ-ಚತುರಂಗ-ಬಳ-ಸಂ
ಯುತನತಿ-ಸಾಹೆಬ, ಸರೋಧಿ-ಮಧ -ಬಿತನು |
ದತನಾ ಬಂಹಳನಲದೊ
ಛ ೧ಗಿ
ಡಿತರರ ವೋಲ್ ಕಪುಮಿತ್ಮದೇಂ ಸೇವಿಸನೇ? 1 4041
ಹ. ಸಂಯುತಂ, ಅಶಿ-ಸಾಹಸಿ, , , . ಸತಂ, ಉದ್ದತಂ ಆ ಸಿಂಹಳಂ; ಅಲ್ಲರೊಡೆ ಇ
ತರರ. ಟೇ. ರಾಜಕೇಖರನು ಸಿಂಹಳನು ರೊಡ್ಡೆವನಾಗರ ಚೇಕೆನ್ಯುತ್ತಾನೆ.
ವ | ಇಂತೌದ್ದಶ್ನ-ಸಾಹಸ-ಸಮಗ್ರನಾಗಿರ್ಪನಾಡೊಡಂ
ಛಿ
|
|
CHANDRAHASA SENDS HIS TRIBUTE TO DUSHTABUDDHI 189
ನಿನ್ಚಿಂ ತೀರದ ಕಚ್ಚ ಮ
ದಿನ್ನೆನಗೊಂದುಂಟಿ? ನಿಜದಿನಂತಾದೊಡಮೇನ್? |'
.ವನ್ಹಯೆ ಛುಜ-ಕಂಡೂಹೃತಿ
ಯಂ ನೆಗಂಸಿಂ! ತೋರ್ನಿನೆನ್ನ ಸಾಹಸದಿರವಂ! || 465 ||
ಸ್ರಸ್ಗರೆ
ಎಂದಲ್ಲಿ ಂದೆಬ್ಬಿಮಾತ್ಯಂಜೆರಸು ಛರದಿನೆಯ್ಮಂದು, ತೆದ್-ರತ್ನಮಂ ತಾಂ.
ಮುಂದಿಟ್ಲಾದ್ದಂತೆ-ಹಾರ್ಯ-ಬ ತಿಯನೊಸೆದು ವಿಜಾ ಪನಂಗೆಯ ಮಂ
ಟಿ ಈ ಜಾ ದಿ
2!
| ಜಟ ಗತೂಯು ಕಂಭ ಪೆರಕೆಯಂ ಕೊಂಡು, ಚೋಯಿಕ್ಕಂ |
[ದ್ರನಿಂತಾ :
ಳ್ಹಂದೊಲ್ಬಾ 8 ತದ್-ರಣಕ್ ತಳರಲುದ್ಲ್ದುಕ್ಕ ನಾದಂ ಕುಮಾರಂ. :
| 466 ||
ಪ. ಎಂದು ಅಲ್ಲಿಂದೆ ಎಯ್ಗು. ಆದಿ-ಅಂತ. ಗೆಯ್ದು, ಅಮಂದ-ಆನಂದಂ-ಪೆತ್ತು, ....
ಚೋಟಿತೇಂದ್ರಲ ಇಂತು ಆಳ್ಗಂದು (ಆ ಮಿಶವಚನನೆಂಬ ಮಂತ್ರಿಯ) ಕುಮಾರಂ ಒಲ್ಲು, ಆ.
ಇಂ
90, CHANDRAHASA SENDS HIS TRIBUTE TO DUSHTABUDDHI
(see No. 88)
ಚಂದ್ರಹಾಸನು ದುಷ್ಟಬುದ್ಧಿಗೆ ಕಪ್ಸವನ್ನು ಕಳುಹಿದದು
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟಿ
ಈ ತೆಬದೊಳರೆ, ಕುಳಂದಂ ಚಂದ್ರಹಾಸನಂ
ಬ್ರೀತಿಯಿಂದಲಿ ಕರೆದು, ನುಡಿದನೆಲೆ, ಮಗನೆ! ವಿ
ಖ್ಯಾತಮಾಗಿಹ ರಾಜಧಾನಿ-ಕುಂತಳನಮಿಲ್ಲಿ ಗಾಮ ಯೋಜನದೊಳಹು |
[ದೂ; |
ಭೂತಳಮಿದಾ ನಗರದರಸಓನದು; ನಮಗೊಡೆಯ
190 CHANDRAHASA SENDS HIS TRIBUTE TO DUSHTABUDDHI
ನಾತನ ಶಿರ? ಪ್ರಧಾನಂ ದುಘ್ಚಬುದ್ಧಿ; ಸಂ
ಜಾತ-ವಸ್ತುಗಳ ಸಿದ್ದಾಯಮಂ ಕೊಡವೇಖ್ಬುದರಸಂಗೆ ನಾವೆಂದನೂ.
| 467 |
ಟೀ, ಕೊಡಪೇಯ್ಬುದು- ಕೊಡ ಬೇಡ್ಬುದು-ಕೊಡ ಬೇಕು.
ರಾಯಂಗೆ ವರುಪವರುಪಃೆ ನಾವು ಕೊಡುವ ಬ
ದ್ಹಾಯಮಂ, ಎ ಬುದ್ದಿಗೆ ಸಲಿಬ ಬಪ್ಪ ನಿ
ಪ್ರಾಯುತ-ದ್ರ ವ್ಯಮಂ, ನ್ಭುಪನ ರಾಣಿಗೆ ಪುರೋಹಿತನಾದ ಗಾಲವಂಗೇ |
ಬ್ರೀಯದಿಂದುಪಚರಿಸುವರ್ಥ್ಧಮಂ ತತ್ವಾಲ
ಕೀಯ ಬೇಕೆಲೆ, ಮಗನೆ! ಧನವನೊದವಿಬ ಕಳುಹ
ಸೂಯೆಗೀಡಾಗ ಬೇಡೆಂದು, ನಿಜ-ನಂದನಂಗಾ ಕುಳಂದಂ ನೇಲ್ಲನೂ.
|| 468 |
ಪ. ಕಳುಹೆ, ಅಸೂಯೆಗೆ.
ಹಸ್ಮಿ-ಹಯ-ರತ್ತ-ವಸ್ತ್ರಾಭರಣ-ಕರ್ಪೂರ-
ಕ್ಸ್ಕೂರಿ-ಮಲಯಜ-ಸುವರ್ಣ-ರಜೆತಾದ್ಯಖಿಳ-
ವೆಸ್ಮು-ಚಿಯಮಂ ಕೊಂಡು, ಚಂದ್ರಹಾಸನ ಚರರ್ ಬಂದು ಕುಂತಳ-
[ನಗರಿಗೇ, ॥ 469 ॥
ಸುತ್ಕಲುಂ ದಿಗ್ದಿಜಯಮಂ ಮಾಡಿ, ನಿಶ್ರು-ರಿುಸ
ep
ಳೊತ್ತಿ, ಭುಹ-ಬಲದಿಂದಂ ಕ್ ಪ್ರಮಂ ಕೊಂಡು, ಬಂ
ದುತ್ಕಮ-ಸು-ವಸ್ಕುಗಳನೆಂದುಮಾವರ್ಥಮಂ ಚಂದ್ರಹಾಸಂ ಕಳುಹ
(ಲೂ, |
ಪೊತ್ತು ತಂದಿಹೆವನೇಕ-ದ್ರವ್ಯವರಮನೆಗೆ,
CHANDRAHASA SENDS HIS TRIBUTE TO DUSHTABUDDHI 191
ಹೆತ್ತು ನಿನಗೊಂದಖುತೀಣಿಕೆಯೊಳೆಂದು, ಲೇಖನಮ
ನಿತ್ತೊಡೆ, ಕುಳಂದಕನ ಸೇವೆಕರ್ಗಾ ದುಘ್ಪಬುದ್ದಿ ನುಡಿದಿಂತೆಂದ
| [ನೊ- | 470 |
ಪ. ಎಂದುಂ ಈವೆ ಅರ್ಥಮಂ. ತಂದು ಇಹೆವು ಅನೇಕ ದ್ರಮ್ಯವ ಅರಮನೆಗೆ.
ಐನಿದೆತ್ತಣ ಕೌತುಕದ ನುಡಿ? ಕುಳಂದಂಗೆ
ಸೂನು ಜನಿವಬಿರ್ದಪನೆ? ಬಂಜೆಯಾಗಿಕಾಳವನ
ಮಾನಿನಿ! ವಿಚಿತ್ರಮೆನಲಾ ಚರರ್, ಜೀಯ! ಪುನಿಯಲ್ಲವಂ ಬೇಂಟಿ
[ಗೆಯ್ದೇ, |
ಕಾನನದ ಮಧ್ಯದೊಳನಾಥನಾಗಿಹ ಶಿಶು-ನಿ
ಧಾನಮಿರೆ, ಕಂಡೆತ್ತಿ ಕೊಂಡು, ಬಂದಾತ್ಸಜ-ವಿ
ಧಾನದಿಂದೋವಿದಂ, ಪ್ರೀತಿ ಮಿಗೆ, ಚಂದ್ರಹಾಸಾಭಿಧಾನದೊಳೆಂದ
[ರೂ. || 471 |
ಹೇಳ, ಪ ಅವಾದವಾ ದುಪ್ಸಬುದ್ದಿ. ನಾಂ
ಪಾಲಟಿವಿಯೊಳ್ ಪಸುಳೆಯಂ ಕೊಂದು ಬಹುದೆಂದು
ವೇಖೌದರೆ ಚಂಡಾಲರಂದುುಹಿ ಬಂದರಹುದೆಂದು, ನಿಶ್ಚಯಿಸಿ, ಬ |
ಪ. ಚಂದ್ರಹಾಸ (ಎಂಬ)-ಅಭಿಧಾನಶೊಳೆ.
|
ತಾಳದಂ ದ್ವೋಷಮಂ ಚಿತ್ಯದೊಳ್; ಪೊಲುಗೆ ಕರು
ಣಾಳುಗಳ ತೆಜದಿಂದವರ್ಗಳಂ ಮನ್ನಿಸಿ, ನಿ |
ಜಾಲಯಕೆ ತೆಗಿಬದಂ ಚಂದ್ರಹಾಸಂ ಕಳುಹಿದಗಣಿತ-ಸು-ವಸ್ಮುಗಳ |
[ನೂ. | 472 |
ಟೀ. ಕೊಂದು ಬಹುರು=ಕೊಂದು ಬರ ಬೇಕು.
192 RAJASEKHARA STARTS WITH HIS ARMY TO MAKE WAR UPON SIMHALA
ದುಪೃಬುದ್ಧಿಯ ಚೆತ್ತಮಂ ತಿಳುಏಿ, ಮಯಣುದಿನದೊ
೪ಪೃ-ಭೋಜನದಿಂದ ಸನ್ಹಾನಮಂ ತಳೆದು,
ಹೃಪ್ಯ-ಮಾನಸೆರಾಗಿ, ಬೀಲಿಕ್ಕ್ರೊಂಡು, ತಿರುಗಿದರ್ ಚಂದ್ರಹಾಸನ ದೂ
[ತರೂ. || 478 ||
ಎಂ ೃ೯ಉ೮ಉ ಲಾಲು ಭ್ರ ಲಲ ್ಲ್ಲ್ಲ್ಲ್ಲಿಿಿ..
91.೫: AUTUMN RAJASEKHARA STARTS
WITH HIS ARMY TO MAKE WAR UPON SIMHALA (see No. 89)
ರಾಜಶೇಖರನು ಶರತ್ಯಾಲದಲ್ಲಿ ದಂಡೆತ್ಲಿ ಕೊಂಡು ಸಿಂಹಳರಾಯನ
ಕಾಳಗಕ್ಕೆ ಹೊಬಿಟಿದು
ವ|| ಆಗಳಾ ರಾಜಕೇಖರ-ನರೇಂದ್ರನ (ನಿಂಹಳಭೂಪಶಿಯ ಮೇಲಣ) ವಿ
ಜಯ-ಯಾತ್ರೆಗೆ ಸಹಾಯಂ ಬರ್ಪಂತೆ ಕರದಂ ಬರಲೊಡನೆ
ಮಹಾಸ್ರಸ್ಸರೆ
ಮೊಳೆವೋದತ್ತೆಬ್ಬ-ಕ್ಂದಂ ಹೊಳದೊಳೆ; ಬೆಳೆದಾಳ್ಬತ್ತಿಳಾ-ಮಂಡ
(ಳಂ; ಮಂ
ಡಳಗೊಂಡಾಗಳ್ ಮರಾಳಾವಳ ನೆಗೆದ ಬಿಲ-ದ್ಹಾರದಿಂದೆಬ್ಬು ದಾಕಾ-
ವಳಯಂ ತೋರ್ಪಟುುದಬ್ಬಂ ಪಳಚೆನಲರ್ದುದಬಾರಿ-ಬಿಂಬಂ ಈ
ಊ ಹ ಜ
[೪೦ಕಂ
ಹೆಳೆದತ್ತೆಂಬಂತೆ ನೀಡುಂ ತೊಳಗಿತು; ತಿಳದತ್ತಾಪಗಾ-ವಾರಿ-ಪೂರಂ.
| 474 ||
ಆದಿ
ಪ. ಮೊಳೆ-ಪೋದತ್ಟು (ಹೋಯಿತು) ಅಬ್ಬ-ಕಂದಂ. ಬೆಳೆ-ಶಂಳ್ಗತ್ತು ಇ್ಲಳಾ-ಮೆಂ
ಡಳಂ; ಮಂಡಳಿ-ಕೊಂಡ್ಕು ಆಸಳೆ ಮರಾಳ-ಆವಳ. , , ದ್ದಸ್ದಿರದಿಂದೆ ಎಬ್ದುದು; ,,
ತೋಜರ್-ಪಟ್ಟುದು; ಅಬ್ಬ೦ ಪಳಚನೆ ಅಲರ್ದುದು; ಅಬ್ರಾರಿ , ,, ಕಳೆದತ್ತು ಎಂಬಂತೆ.
ಶಿಳದತ್ತು. ಟೇ. ಇದು ಆ ಸಮಯದ ಕರತ್ವಾಲ ಬಂದದಲ ವರ್ಣನೆ. ಅರ್ಥವು ಸ್ಪಷ್ಟ.
ಅಲರ್ದುಡು ಎಂಬಲ್ಲಿ ಶಿಭಿಲತ್ಸ್.
| | ಅಂತುಮಲದೆಯುಂ
| [ae
RAJASEKHARA STARTS WITH HIS ARMY TO MAKE WAR UPON SIMHALA 193
ಕೆಂದಂ
ಅತಿ-ನಿರ್ಮಲತೆಯನೀ ಮಲಿ
ನತೆಯಾಂತ ಪಯೋದ-ಮಾಲೆಗಾಗಿಪ ಕರದಂ |
ವಿತತ-ಸಿತ-ದ್ಭುತಿ-ತತಿ-ರಂ
ಜಿತ-ಚಂದ್ರಂಗೀವನೆಂಬುದೊಂದಚ್ಚರಿಯೇ? | 475 |
ಅ. ಮಲಿನತೆ ಆಂತ ಈ ಪಯೋದ-ಮಾಲೆಗೆ (ಶಾಸ) ಅಶಿ-ನಿರ್ಮಲತೆಯಂ ಆಪ (ಆ
%ಸುವ) ಕರದಂ (ಅಂಥ ನಿರ್ಮಲತೆಯಂ ಈಸ "ಇಂತಿಂಠಾಗರುವ) ಚಂದ್ರನಿಗೆ ಸಹ ಈವನು
ವಿಲ೦ಬುದು ಒಂದು ಅಚ್ಚರಿಯೇ?
ವ|| ಮತ್ತಂ
ಮಹಾಸ್ರತ್ಥರೆ
ಘುನೆ-ನಾಮಂ ಲೋಕದೊಳ್ ಪೆರ್ನಗೆಗೆಡೆಯೆನಿಬತ್ತ ಸ್ಯಟಾ! ಸೌಮ್ವ
[ನೀ ಮಿ
ತ್ರನ ತೇಜಸೃಡ್ಡಲಾದೆಂ, ದ್ದಿಜ-ಗತಿಗೆಡಿಬರ್ದೆಂ, ಜಗತ್-ಪಂಕಮೆನ್ನಿಂ|
ಜನಿಬತ್ತಾ ರಾಜಹೆಂಸಾಹಿತನೆನಿಬದೆನೆಂದುಂ ಜಡ-ಗ್ರಾಹಿಯಾನ್ ಆ
ದೆನೆನುತ್ತಂ ಜೆಂತೆಯಿಂ ಬೆಳ್ಳಡರ್ದುದೆನೆ ತದಬ್ಬಂ ಕರನ್-ಮೇಘುಮಿ
[ಕುಂ | 476 |
ಪೆ. ಫುನ-ನಾಮುಂ ಲೋಕರೊಳ್ಳೆ ಸಿರ-ನಗೆ-ಕೆಜೆ, ಎನಿಸಿತ್ತು; ಅಕ್ಕಾ! ಕೆಮ್ಮನೆ ಈ |
ಮಿತ್ರನ ತೇಜಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡ ಈ ಆದೆಂ, ದ್ಹಿಜ-ಸಶಿ-ಕೆಡಿಸಿ ಇರ್ದೆಂ, ಜಾ ಬ ಜನಿಸಿ '
ತ್ತು; ಆ ಆ ಟ್ ಎನಿಸಿದೆ೦, ಎಂಡುಂ ಜಡ-ಸ್ರಾಹಿ ಆನ ಆದಂ ಎನುತ್ತಂ, ಜೆಂ |
ತೆಂಖಂ ಬೆಳ್ಳು-ಅಡರ್ದುಡು ಎನೆ, ತಔ-ಅಬ್ಬಂ, ಬೀ. ಆ ಶರತ್ತಿನ ಮೇಘುದ ಪ್ರಲಾಪ ಇ |
ಲ್ಲಿ ಉಂಟು. ಅದು ವಂದದು-ಮೊದಲಲ್ಲ ಘುನ-ನಾಮ ಎನ? ತ್ತು ಸ (ಫುನವದೊಡ್ಡ್ವೂ ಮೋ
ವೂ); ಆದರೆ ನಾನು ಸೂರ್ಯನಿಗೆ ಹಗೆ ಮಾಡಿ, ಪಕ್ಷಿಗಳ (ಅಥವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ) 7ತಿಯ
ನ್ಯು ಕೆಡಿಸಿದದಲೌ೦ದ ಶಕೆಸಜೂ (ಪಾಪವೂ) ಆಯಿತು; ನಾನು ಅರಸಂಚಿಸಳ (ಅಥವಾ ಕ್ಷತ್ರಿ
ಯರ) ಹಗೆಯಾ?, ಜಡೆ (ಚಳಿಯೂ ದಡ್ಡ ವೂ ನೀರೂ)-ಸ್ರಾಹಿ ಅಜಿನು. ಅಶರ್ಡುದು
ಎಂಬಿಲ್ಲಿ ಶಿಥಿಲತ್ಟ್. ಹೆಂಸಸಳಿಗೆ 244ನೆಯ, 842ನೆಯ ಕ್ಲೋನ್.
194 RAJASEKHARA STARTS WITH HIS ARMY TO MAKE WAR UPON SIMHALA
ಅಡ್ಡಮಿರೆ ಹಾರ ಕಾರ್ಮುಗಿ
ಲೊಡ್ಡ ಣಮಿಳೆಗಿಟ್ಯದೊತ್ತರಿಬ ಮಂದೈಸು |
ತೈಡ್ಡಮೆನೆ ನಿಂದ ಚಂದ್ರಿಕೆ
ಯೊಡ್ಡೆನೆ, ಬೆಳ್ಳುಗಿಲದೇಂ ಮನಂಗೊಳಬದುದೋ? | 4717 ||
ಟೀ. ಕಾರ ಕಾರ್ಮುಗಿಲ ಒಡ್ಡ ಉಂ ಮುಂಚೆ ಚಂದ್ರನ ಬೆಳಕಿಗೆ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲ ಅಡ್ಡವಾಸುತ್ತ
=O |
ಇತ್ತೋ, ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರಿಕೆ ಭೂಮಿಗಲ್ಯದೆ ಒತ್ತರಿಸಿ ಮಂಡೈೆಸುತ್ತೆ ವಡ್ಗವಾಗ ಈಸ್ ನಿಲ್ಲು
| ವದು ನಿಂದಂಥ ಆ ಚಂದ್ರಿಕೆಯ ಒದ್ದೆಂಬಂತೆ ಬೆಳ್ಕುಗಲೆ' ಮನಂಗೊಳಸಿದುದು.
ರಾಂಬೊಲತಿಯೊಳಗಿದು ಮುಯಿಗಿ
ರ್ದಂಬುದಮದು ತೊಲಗೆ ನೆಗೆದು ನಿಂದಂಜೆಯ ಹಿಂ |
ಡೆಂಬಂತಿರೆ ಬೆಳ್ಳುಗಿಲದ
೮೫0 ಬೀವಿ ತುಪಾರಮದಲ ಗಬೌಿವನಿಯಕ್ಟುಂ. {| 478 ||
ಪ. ಮುಖ? ಇರು, ಅಂಬುದಂ ಅದು ತೊಲಗ್ಕೆ ನೆಗೆದು... ಜೆಳೆ-ಮುಗಿಳೆ; ಅ
ದ. ಟೀ. ಇದು ಒಂದು ವಿಪರೀತವಾದ ಉಪಮೆ. ಕವಿ ಒಂದು ಬಾನಿನ ಹೊಣೆ ಉಂ
ಟು, ಅಂಜೆಗಳು ಮಣಿಯ ಮೋಡಕ್ಟ ೦ಜಿ ಅದರೊಳಗೆ 1 ಮುಯು?ದ್ದು, ಆ ನೋಡ ಹೋದಾಸ
ತನಿ ಹೊಲಟು ನಿಂದವು ಎಂತ ಕಲ್ಲಿ, ಅಂಥ ಬಾಂಬೊಲನಿನೀರು ನನೆದ ಅಂಚಿಗಳಿಗೆ ಜಿಳೆ.
ಮು? ೮ ಸರಿ ಎನುತ್ತಾನೆ.
ಉಶ್ಸಾಹಂ
ನಾಕ-ಪ್ರಂಡರೀಕಮಂಬರಾಪಗಾ-ಪಯಸ್- ಬ್ಬ ತ-
ಸ್ಫೋಕ-ಪುಂಹರೀಕ-ರಾಜೆಯಂ ಟಟ |
| ಟಿಕ್ಷೀಕ-ಸಾಲದಲ್ಲಿ ಜೆಲ್ಲಿ ದಂತೆಮೋಲ್, ಮೃಣಾಳ-ನಾ
ಯ್ೀ-ಕದಂಬ-ಕುಭ್ರಮ್ರಮಚ್ರುದೊಳ್ ವಿರಾಜೆಹುಂ. 479 ॥
ಪ. ನಾಕ-ಪುಂಡರಿ೫ಂ (ಅಂದರೆ ಕವಿಸಳು ಒಂದು ದಿಕ್ವಿನಲ್ಲಿ ಉಂಟು ಎಂತ ಭಾವಿಸುವ
ಒಂದು ಆನೆ) ಅಂಬರ-ಆಪಸಾ (ಅಂದರೆ 478ನೆಯ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಹೇಠಿದ ಆ ಬಾಂಬೊಲಸಿ)-
ಸ್ಥಿತ ತ-ಸೊ ್ಲೋಕ-ಪುಂಡರೀಕ (= ಕಮಲ)-ರಾಜೆಯಂ ತ್ ಅ ಅಸೃದಿಂಡೆ ಠೆಯ್ಲಿ ed ಮ್ರುಣಾಳ
ತೆ ಎಂಬಕಮಲಗ್ಳ ಬಿಳಿ ನಾರಿನ)- -ನಾಲೀ (= ಮತ್ತೆ ಕಮಲ್ ಳ ಕಡಂಬ (= ಕದಂಬ
RAJASEKHARA STARTS WITH HIS ARMY TO MAKE WAR UPON SIMHALA 195
` ಹಂತೆ)-ಕುಭ್ರಂ (ಬಿಳಿದಾದ ಅಭ್ರಂ (= ನೋಡಂ) ಅಭ್ರಜೊಳೆ (-ಆಕಾಕದೊಳ್ಳೆ).
ಭೇ. ಇದು ಅಂದಿನ ಮೋಡಸಳ ರೂಪಿನ ವಿಪರೀತವಾದ್ದೊಂ೦ದು ವರ್ಣನೆ.
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ತಡಿವಿಡಿದೇಕ-ಪಾದದೊಳೆ ನಿಂದರೆಗಣ್ ಮುಗಿದಾತ್ವ-ಚಂಚುವೆಂ
ನಿಡುಗೊರಲಿಂ ಮರ್ಲಿ, ನಿಜ-ಪಕ್ಷದೊಳೊಯ್ಯನೆ ಸಾರ್ಜಿ,. ಮೌನ
[ಮಂ |
ಏಡಿದೆಡೆಗೈದಿದಂಬು-ಚರಮಂ ಇವದಿಂ ತವೆ ನುಂಗಿ, ಸಾರ್ದು, ಸಾ
ಲ್ಲಿಡಿದೆಡೆಗೊಂಡನೇಹ-ಬಕ-ಪಂಕ್ಲಿಗಳಂ ಸಿಕ ತಮ್ಮಿ, ರಂಜೆಕುಂ.
| | 480 ||
ಪ. ತಡಿ-ಪಿಡಿದು, ಏಕ. ನಿಂದು ಅರೆ-ಕಣ್ ಮುದು ಆತ್ಮ (ವ ತನ್ನು). ಪಿಡಿದು, ಎಡೆ
ಸೆ ಐದಿದ. ಸಾಲಿ-ಪಿಡಿದು, ಎಡೆಗೊಂಡ. ಟೇ, ಕೆಯ ತಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಕಪಕ್ಷಿಗಳು ನಿಂತ
ವರ್ಣನೆ.
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ
ಪರಿದೆಯ್ದಂದರಸೆಂಚೆಯಂ ಕರೆದು ಭೃಂಗೀ-ನಾದದಿಂದಿತ್ತು ಗಂ
ಧ-ರಜಸ್-ಪೂರ್ಣ- ಮರಂದದರ್ಫ್ಯುಮನಮರ್ಚುತ್ತಂಬು -ರುಟ್-
[ಹೀಠಮಂ |
ಮರುದಾನೀತ-ದಳಾಂಬರಂಬೊದಿಸುಂಲ್ವಿ ತ್ರಜ್ಞ-ಬೀಜಂಗಳಂ,
ಕರದಂಭೋಯಜಿನಿ ಮಾಡಿದಳ್ ದ್ವಾಜ-ವರಂಗಾತಿಥ್ಯ್ಯ-ಸತ್ಯಾರಮಂ.
( 481 ||
ಪ. ಪರಿದು ಎಯ್ಯಂದೆ ಅರಸು-ಅಂಚೆಯಂ. ನಾದೆದಿಂಡೆ, ಇತ್ತು (ಎಜೆ) .... ಮು
ರಂದದ ಅರ್ಫ್ಯುಮಂ ಅಮರ್ಚುತ್ತೆ , ೬. ಮರುಔಈ.ಆನೀತ-ದಳ-ಅಂಬರಂ-ಪೊದಿಸ್ಕಿ ಉ
ಇಲ್ವೆ ಇತ್ತು ,. ಕರಠ-ಅಂಭೋಜಿನಿ. ಟೇ. ಕರತ್ತಿನ ಅಂಭೋಜಿನಿ ಎಂಬದನ್ಶು ಒಬ್ಬ
ಸ್ತೀ ಎಂದೂ ಇವಳು ಅರಸಂಚಿಗೆ ಆತಿಥ್ಯ ಮಾಡಿದಳೆಂದೂ ಕವಿಯ ಕಲ್ಪನೆ. ಬ್ದೌಜ ಇ ಪಕ್ಷ್ನಿ
ಯೂ ಹಾರುವನೂ.
ವ|| ಇಂತೊಗೆತಂದ ಶರದ್-ಯತುವಿನೊಳಾ (ರಾಜಕೇಖರನೆಂಬ ಅರಸ)
ಕುಮಾರಂ ವಿಜಯ-ಯಾತ್ರೆಗೆ ಪೋಗಲುಜ್ಞುಗಿನಿ, ಪೊಬಿಮಟ್ಟು, ಪೊ
25*
190 RAJASEKHARA STARTS WITH HIS ARMY TO MAKE WAR UPON SIMHALA
ಅಗಿಕ್ಕಿದ ಪಟ್ಟವಣಿಯನಳಂಕರಿಸಿ, ತುಳ್ಳರ್ದಮಾತ್ಯ-ನೆದನಾರವಿಂ
ದಮಂ ನಡೆ ನೋಡಿ, ಸಮರ-ಪುಸ್ಲಾನ-ಭೇರಿಯಂ ಪೊಡೆಯಿಸೆಂಬು
ದುಮವಂ ತಂತ್ರಾಫ್ಲಕ್ಷನಪ್ಪ ಮೇಘನಾದನಂ ಬರಿಸಿ, ಜೆಸಸುವುದು
ಮವಂ ಬಂದು, ಕನತ್-ಕನಕ-ಹೋಣಮಂ ಬಿಡಿದಡನ, ಪೊಡೆದಾಗಳ್
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ
ಕಡಲೇಖಿಂ ಕದಡೆಬ್ಬು ತುಳ್ಳೆ, ಫಣಿ-ರಾಜಂ ಬಳ್ಳೆ ದಿಸ್-ಪಾಲಕರ್
ಸೆಡೆಯಲ್, ದಿಸ್-ಕರಿ-ವೃಂದಮಲುತ್ತಿ, ಭಗಣಂ ಪಾಯ್ಬುಳ್ಳೆ, ಭೂಭ್ಭ್ಛ
[ತ್-ಕುಳಂ |
ಕಡುಬಂ ಕಂಬಸ್ಕೆ, ಭೂಮಿಯಂಡ-ಘುಟಮಂ ತುಂಬಿತ್ತು ಶಲ್ಪಾಂತದು
ಗ್ಲಹದಂಭೋದ-ರವಂಜಬೊಲಿಂಬುವಡೆದಾ ಗಂಭೀರ-ಭೇರೀ-ರವಂ.
| 482 ||
ಪ. ಕಲ್ಬು೦ತದ ಉಗ್ಗಡದ ಅಂಭೋಡ-ರವಂ-ವೊಲೆ, ಇಂಬು-ಪದೆದ ಆ. ಟೀ. ಇದು
| ಆ ಚೇರಿಯ ರವದ ವಿಪರೀತವಾದ ವರ್ಣನೆ.
(ಮುಂದಿನ ಸದ್ಯದಲ್ಲಿ ತ್ರ 7`ಹಂಸಳನ್ನೂ ನೋಡುವ ಪ್ರರಜನರನ್ನೂ ಆಧೋರಣರನ್ನೂ
ಸಜಭೂಪಣವಿಲಾಸವನ್ನೂ ಅಕ್ಸ್ಂಗಳನ್ನೂ ಘೋಟಿರಾಯ್ಲುರನ್ನೂ ಅಕ್ಸ್ಭೂಪಣಿವನ್ನೂ ರಥಾ
ಬಸಾಮಗ್ರ)ಸಳನ್ನೂ ಪಾರ್ಥಿವರನ್ನೂ ಬಿರುದುಗಳ ಪದಾತಿಗಳನ್ನೂ ವಾದ್ಯುಂಗಳನ್ನೂ ರಾಜಕೇ
' ಖರನು ಪರೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನೂ ವರ್ಣಿಸುತ್ತಾ ನೆ)
ವ|| ಅದಂ ಹೇಳು, ಈಡುಸಡೆಗರಂ ಮಿಕ್ಲು ಮಾಖಂಕಮಾವುತೆಂಗಿ
ಸ್ಥಿ ಬಿರುದಿನ ತೊಡರ್ ರುರುಣಿಸಲೆಬ್ಬು, ಸಪ್ಪಮತ
ಯಿಂ ಮುಂದುಗಾಣದೆ, ಬಲ್ಲಂಬಮಂ ಮುದು, ನಿಗಳವಾಂ ಹೌ
ದು ನಿಟ್ಕೋಟದಿಂ ಬೀದಿವರಿದಾರೆಕಾಖರನಬಿತೆಯಟ್ಟ, ಹೆಂಗಣ್ ಮ
ಸಗಿ ಕೇರ್ಗಳಂ ನುರ್ಗಿ, ಬಲ್ಯಿದರಂ ಬಲ್ಲಿ, ಘಂಡರಂ ಹಾಲ್ಲೆ ಡಿ,
ಪೊಡೆದು, ಕಹಂಗಿ, ಹಾಯ್ರೇಲ್, ದಿಕ್-ಹುಂಭಿಗಳಳಿತ್ತಿ ಬ್ರುಂಹಿತಂ
ಗೆಯ್ದಂಗಡಿಗಳನಣೆದು, ವೊಯ್ದು, ಮಾಮಸಕಂ ಮಸಗಿ, ಕೋಲಾ
RAJASEKHARA STARTS WITH HIS ARMY TO MAKE WAR UPON SIMHALA 197
ಹಲಮನೆಸಗಿ, ಬಾಳೆಮಾನಂತೆ ಬರಿಕ್ಯ್ಯ ನೆ೦ಲೊಳ್ ಪರಿವ, ಹು
ಬದಿಟ್ಟ ಚಕ್ರದಂತೆ ಹುನುಂಗಿ ಪರಿವ, ಸುಂಟುರೆಗಾಳಯಂತೆ ಸುಲ್
ಸುಲೌದು ಪರಿವ, ತೋರಣದೊಳ್ ನುಸುಳ್ಸ್ಂತೆ ತಲೆದರ್ಗಿ ಪರಿವ,
ಕಳಕಳಮನಾಲಿಸುತಡ್ಡ ವರಿಯೊಳಾಂತು ನಿಂದಿದೀರ್ಜಿ ಪರಿವೊಟ್ಟಜೆ
ಯಿಂ ಏಪ್ಫಿದರಂ ಬಡಿವ, ಜಡಿವ, ಜಾಡಿಸುವ, ತುಡುಂತಿ ತೆಗೆವ, ತೊ
ಡೆಂಗಿ ಪಾಯ್ರಾ ಕಡಂಗಿ ಪೊಯ್ದೆ ತ್ಲ್ತಿಯಿಲ್ಪುವ, ಪೊತ್ತು ಪರಿವ, ಸು
ಶ್ರಿ ತೆಗೆವ, ಮೆಟ್ಟ ಬೀಲ್ಟೂ ಕ್ಬ್ಬುಬ್ಬಟೆಯ ದುಫ್ಯ-ಗಜಂಗಳಂ (ಇದು
ಕರ್ಮವಾದ ಮಾತು) ಸರಿಸದೊಳ್ ನಿಂದು, ಸರಂದೋರಿ, ಸಮ್ಮುಖಂ
ಗೆಯ್ದು, ಗಜಾರಿ-ಗರ್ಜನೆಯಿಂ ಗಜರಿ, ಗರ್ಜೆ, ನೆರೆದು ನೋವ್ರ್ಸಿ
| ಪುರಜನಮರಿದರಿದೆನೆ (ಫುರಜನಂ ವಿಂಬದು ಕರ್ತ್ರಾ)--ಸರಸರನೆ ಪರಿದು,
ಬರಿಕ್ಯ್ಯಂ ಭಡಿದಡರ್ದು, ಬಿದುವನಪುಳಬ, ಚಪ್ಪರಿಬ, ಕೂಲಂಕುಕ
ಮನಿತಿ,, ಸೆಳೆಡೆಳೆದಂಗುಟಿದ ತುದಿಯಿಂ ಕರ್ಣ-ಮೂಲಮನಣೆದಲೆ
ದು, ನೂಂತಿ, ಕಂೆಯಿಲ್ಲದೆ ಬಂಡಾನೆಗಳೊಂದುಗೂಡಿ, ಶಿಶ್ಟೋಪಕರ
ಉಂಬೆರಸು ಸುಲೌ*ದೇಯಿವ, ಸುತ್ತೆಂ ಮೆಟ್ರಸುವ, ವಿಸಟಿಂಬರಿಯಿಪ
ಡ್ದ್ದ ತರದೊಳಕ್ಕುವ, ತಟ್ಟುವರಿಯಿಪ, ತೇರೈಪ, ಯೋಳ್ಳೆಪ, ಹೋಹ
ರ[ಣ] ದೊಳ್ ಸೆಐಕಿಗೈವ, ಚೌವಟಿದೇರಾಟಿದೊಳ್ ಚದುರಂ ತೋ
ರ್ಪ, ಸ್ಸಗೊಲೆ ಬಾಯ್ಲೊಲೆ ಮೈಗೊಲೆ ಹಾಲ್ಲೊಲೆ ಕೊರಲ್ಲೊಲೆಯಂ
[ಕೋಶ್ಗೊಕೆ] ಕಲಿವ, ಕಡುಬಿನ್ನಣಂಬಡೆದು ಕಟ್ರ್ಯಾಳ್ಕನಂಬೆತ್ತಿಂತು
ಗಜಾರೋಹೆಣ-ಧುರೀಣರಾದಾಧೋರಣರ್ (ಧುರೀಣರ ಆದ ಆಥೋರ
೨5 ಎಂಬದು ಕರ್ತಾ) ನೆರೆನೆರೆದು, ಪರಿಪರಿದು, ಬೇಲತಬೇಜಬು3 ನಿಜ-
ಗಜಂಗಳಂ ಪಣ್ಣಿ, ಸೈಗೆಯ್ದು, ಪೂರ್ವಾಸನಮನವಪ್ಸಂಭಿನ, ಸಂಭ್ರ
ಮಂ ಮಿಗೆ ನೆಜತಿಬಿದಾಗಳ್ ಕೋಡ ಮೊನೆಯೊಳ್ ತೆಗುಲ್ಳೌದ ಸೂ
ಮುಗಿಗತ್ತಿಯ, ಹೊನೆಗೊಡಂಕೆಯೊಳ್ ತೊನೆವ ಬಿಳಿಯ ಚಾಮರದ,
198 84745881147 STARTS WITH HIS ARMY TO MAKE WAR UPON SIMHALA
ಬಿದುವೊಳ್ ಬರೆದು ಬರ್ಚಿಬದ ಬಂಧೂರದ, ಬರ್ಜ್ಣೆಯ ಪಣೆವಾ
ಸರೆ [-ನಕೆ] ಯೊಳಮರ್ಚಿ ರಚಿಬದ ತಮಾಲ-ರೇಖೆಯ, ತಲೆವಳಬ
ನೆಲೆಗೊಳಬದ ಮಾಣಿಕ್ಯದ ತಲೆಮಾಲೆಯ, ಪರಿಸರದೊಳೆಬಲೆವಿಟ್ಟ
ಕನಕದರಳೆಲೆಮಾಲೆಯ, ಕಟ-ತಟದೊಳರಿಪಿದಾಣಿಮುತ್ತಿನಚ್ಚಕು
ಚ್ಚುಗಳ, ಕ್ನಕ-ಘುಂಟಿಗಳ (ಭಂಟಿಸ$] ಮಿಳರ್ವ ಕೊರಲ ಮಿ
ಸುನಿಯ ತೊಂಗಲ್ಲುರಜೆಯ, ಚಿನ್ನ-ಮಣಿ ಪುದಿದ ಪಕ್ಳ-ಘುಂಟೆಯ,
ಬೆನ್ನೊಳೆತ್ಲಿದ ಕ್ದಳೀ-ಕಂಭದ, ಯಕ್ತ-ಚರ್ಮದ ಪಕ್ಷ-ರಕ್ಷಯ ಮೇ
| ಲೆ ಪೊಡೆವ ಬೀರದೌಡೆಯ [-ಡೌಾಡೆಯ], ಹಿಂಗಾಲೊಳೆಬಲ್ಲು ಭಾರಿ
ಸಂಕಲೆಯ, ರುಣರುಣಿಪೆ ಪೊನ್ನಂದುಗೆಯ ವಿಳಾಸಮಳವಡೆ, ಬಳ.
ವೈರಿಯೊಳ್ ಪಳಂಚಲೆಂದು ನೀಲಾಚಲಂಗಳ್ ಸಾಲಿಟ್ರವೆಂಬ ಬಿಂಕ
ಮನಂಕಿಬ ಕಣ್ಣೆವಂದ ಗಂಧ-ಬಂಧುರ-ಸಂದೋಹ್ದಿಂ-- |
ಮತ್ತಂ ಕಳರ್ವ ಗೋರಿ್ಗೆಯ ದನಿ ಇಕಿವಿವೊಗದ ಮುನ್ನಂ,
ಮಂದುರದೊಳಂದಂಬಡೆದು, ನಿಂದ ಬಲ್ಗೆ ಚ್ಚಿನ ಮುಂಡಿಗೆಯಂ ಮು
ದು, ಬಂಗಾಲೆ ತೊಡರ್ಚಿದಗದಗರಣೆಯಂ ಛಟಭಟನೆ ಕಯ
7 A]
ಕ೪ರ್ದು, ಬಡಿಯಲೊಡರ್ಚಿ, ತಡೆದು, ತೊಡಂ%, ತುಡುಂಕೆದ ಗೋ
ವಳನಂ ಕೊಡಪಿ, ಫೆಡಟಿ, ಕಡೆವಾಯ್ಬು, ನಡುವೀದಿಗೆ ಕಡುವೇಗದಿಂ
ಪರಿತಂದು, ನಿಂದು, ನೆರೆದ ಜನಂ ಕಲ್ಲೊಳಟ್ಟ ಕವಡಿಕೆಯ ರಾಶಿಯಂ
ತೆ ರುಲ್ಲನೆ ಕೌದಬಿತಿ ಖರ-ಖರಾಗ್ರ-ಘಾತ-ಜಾತ-ವಿತತ-ಧರಾತಳ-
ರಜ8-ಪಟಿಲಂ ರವಿ.ಮಂಡಲಮನಂಡಲೆದು, ಮುಸುಂಕ್ೆ--ವಿಸಟಿಂಬ
ರಿವ ಕೂಕಳಾಶ್ಟಂಂಗಳನಂಕಣಿಯಂ [ಸೂಕಳಾ-] ಬಗೆಯದೆ, ಮುಂ
ಕೊಂಡು, ಕಂಕಿಸದೇಯ್, ಮಾಬ್, ಬೀದಿಗೊಂಡು, ಪರಿಯಿಪಾಗಳ್--
ಮುಂಗಾಲ್ಲಳಂ ನೆಗಪಿ ನಿಲ್ದು, ಹಿಂಗಾಲ್ಲಳಂ [೪೦] ೀಖ್ಮ ದಾಂಟುವ,
ಪೊಹಾಲ್ಗ್ದೊಳ್ಳು, ಮರಳ ಮೆಟ್ಟುವ, ಬವಯ್ವರಿವ [ಬರಿವರಿವ],
|
RAJASEKHARA STARTS WITH HIS ARMY TO MAKE WAR UPON SIMHALA 199
ಸರಳ ಪಾಯ್ತು, ಚಪ್ಪರಿಸುತುಪ್ಪರಿಪ [-ಇ], ಮಿಡಿವ, ಕಡೆಗಣಿಸಿ
ಪಾರ್ವ, ದುಂಡಿಪ, ದಿಂಡುವಾಯ್ತ, ಬವಬ್ವರಿವ, ಚಮ್ಮಟಿಗೆಗೆ
ಚಳಯದ, ಕಡಿಯಾಣಮಂ EE ಬಗೆಯಂ ಬಗೆದಂತೆ (ಫೋ
ಲಿಕಾಯ್ಲೆ 5) ಕಂಡು, ಮನಮಂ ದು, ಮೈೇಯಯಬ್ದು, ಹೊಲಂಬಬ್ದು,
ಸೊಟ್ಲಿಬ್ದು, ದನಿಯಬ್ದು, ದೆಸೆಯಲೌದು [ದಕೆ-], ಬಜೋಳ್ಳೆನಿ, ಹ
ಜ್ಹೆಗೊಳಸ, ತೊಡೆ ಮಡ ದನಿ ಚಮ್ಮಟಿಗೆಗಳನೊಯ್ಯನೊಯ್ಯನೆ ಮ್ಸೆ
ವಳಗೆ ತಂದೊಡಂಬಡಿಬ, ಕಡಂಗಿ, ನಡಯಿಪ, ಪೊಳಯಿಪ, ದುವ್ಪಾ
ಅಪ, ವೊಹಮಡಿಸಿದಿರೇಲೌಪಡ್ಚಂಬರಿಯಿಪ, [ರಾಮಿ] ವಾಘೆಯೊಳ್
ಸರಿಸಂಗೊಂಡೊಂದೆ ಮೈಯೊಳ್ ಸೂಬಬ್ದೇಯುವ, ಸುತ್ತೇಯುವ,
ಬಿತ್ಕರಂಬಡೆದ ವಾಹಳತನದೊಳ್ ನಳನನಿಬೌತ್ಸ್ವ (ನಳನೆಂಬ ರಾಯ
ನಂ), ಕಾಲಿಹೋತ್ರನನಾಳಗೊಳ್ಳ್ು (ತಾಶಿಹೋತ್ರಸೆಂಬ ಅಸ್ಸ ಮೈದ್ಯನಂ-)
ಘೋಮಯಾಯ್ಲ ರ್ ನೆರೆದು, ಕನಶ್-ಕಸನಕ-ಕವಚಮಂ ತೊಟ್ಟು, ಹಾ
ಲ್ಲುಪ್ಪಸಮನಿಟ್ಟು, ಬೀಸಕಮಂ ಬಂಗರಿಬ, ಬಾಹುರಸ್ಥೆಯನಾಂತು,
ಸಾಂಬ್ರಾಣಿಯಂ ಬಿಗಿದುಡಿಯೊಳ್ ಪೊಂಜುರಿಗೆಯಂ ಕಟ್ಟ ಗಟಾ್ಗ
ಣೆಗಳ್ ತುಬುಗಿದ ಪೊನ್ನ ಬತ್ಕಳಕೆಯಂ ಬೆನ್ನೊಳ್ ತಳೆದು, ತರಕ
ಸಮನೆಡವೆಗಲೊಳ್ ತೊಡರ್ಚಿ, ಪಂಚವಣ್ಣದ ಪಟ್ಟೆಯ ಬಿರಿದಿನ
[ಬಿರುದಿನ] ಬೀರಗಣ್ಚೆ ಗಟ್ಟ [ಜ್ಞ ಗಟ್ಟರ್ದ], ಏರಿಯ ನೇಹೆಯನೋ
ಜೆಯಿಂದೆತ್ತಿ ಏಡಿದು, ಸಮರ-ಸಮಯ-ಸಮುತಿತ-ನ್ರೆ ಪಧ್ಯಂಬಡೆದ
ಬ್ಬರಿಸಿ, ಬೊಭ್ರಗೊಟ್ಟೇಜ, ಸರಭಸಂ ಪರಿಯಿಪಾಗಳ್-- ಪೊನ್ನ ತ್
ಡಿವಾಣದ, ರನ್ನದ ಮೊಗರಂಬದ, ಕವಿಯ ಚಾಮರದ, ಸುತ್ತು ರು
| ಲ್ಲಟ್ಯ ನೆತ್ತಿಯ ಬೆಳ್ನಬೌಯ, ನೊಸಲ ಕನ್ನಡಿಯ, ರೇವಂತ-ಮಾ
ಲೆಯ ಗರ್ಗರದ ತರಜಣೆಗತ್ತರಿಯ [ಶರಜ-], ಸೊರ್ಕ್ಷುಲ ಘಂಟೆಯ,
ಪೊಂಜೆಸದ ಗುಬ್ಬಿಯ ಪಾರಿವದ ಸಂಧ್ಯಾ-ರಾಗದ, ದೇವಾಂಗದ (ನೇ |
200 RAJASEKHARA STARTS WITH HIS ARMY TO MAKE WAR UPON SIMHALA
ಯಿಕಾಲಿರ ವಿಶ್ಯೆಯ) ನವ-ರಂಗದ ಸುರ್ವಾ-ಪಂಯ, ಪಳದಿಯ
ಜಹೋನೆಗವಳಯ, ಪಲಬಗೆಯ ಪಲ್ಲಣದ ಪಕ್ಕರುಲ್ಲಿಯ ಪದ್ಧರಾಗ
ದ ಪಾವುಡದ ಪರುಠವಣೆ ಪಸರಿಸೆ, ಕರಧಿ-ಮಂಥನ (೧ಕೆಕೆ ಒಂದಕ್ಕೊಂ
ದು ಬಡೆದಾಡುವ) ಸಮಯದೊಳ್ ಘುಯುಘುಲ್ನ, ಫುಲ್ಲನೆ ಪರಿವ
ಹೆರ್ಜೆರೆಯ ದೊರೆಗೆವಂದು, ರಯದಿಂ ಹರಿದು, ನೆಬತಿದು,, ತರಂ
ಗೊಂಡ ತುರಂಗ-ಸಂಘಾತೆದಿಂ- | |
ಮತ್ತಂ ಪೂಡಿದ ಹಯಂಗಳೆ ಹೋಡಿಓದ ಚಕ್ರಂಗಳ, ಮುಗಿ
ಲೊಳ್ ಪಳಂಚುವ ಪಟುಯಿಗೆಯ, ಸುವರ್ಣದೊಡ್ಡು ವಲಗೆಯ, ನೆ
ಗಏ ನೆಟ್ಟ ಘುನ-ತ್ರಿಶೂಲದ, ಸೆಲದೊಳಲೆಬದಂಬಿನ ಪೊದೆಯ (ಜಿ
ನೆಯ], ಸಾರ್ಚೆ ನಿಲಿಬಿದ ಶರಾಸನದ, ಕಲುಿಸ್ವೊಳೆಯೊಳಿಟ್ಏಿದ [ಕ
ಲ್] ಪಾಯಿಂಬಳೆಯ, ಸಂಗಳಬದ ಮುಕುರ-ತೋರಣದ, ಮುಂಗ
ಡೆಯೊಳಿಕ್ತುವ ಧವಳ-ಚಾಮರದ, ಮೇಲೆ ಮೆಖತ3ವ ಮೇಘು-ಡಂಬ
ರದ, ರಣ-ಕಬಳ-ರಸ್ಥೆ-ಮರ್ಮಗಳ್ ಪುದಿದ ಭರಣಿಗಳ, ಪೊಸ ಸ
ವಗ ಹನೀಸಕಂಗಳ ವೆಚ್ಚಗಳ [ಸಟ್ಟಿಸೆ-, ಚಕ್ರ-ಚಿತ್ಕ ತಿಗೆ ಜತಿಗೊಡು
ವ ಮೂಲೆಘುಂಟೆಯ [ಮಾಠಿ-], ಸಾರಿ ನಿಂದ ಧೀರ-ಸಾರಥಿಯ ಸಮ್ಮ
ಖದೊಳ್ ಬಿರಿದನುಘ್ಪುಡಿನ ವಂದಿ-ವೃಂದದ ಸಂಭ್ರಮಂಜೆರಸು ನಿಂದ
ನಿಜ-ರಥಂಗಳೆಂ (ಸಾರಥಿಸಕ4) ಬೀರಬರಿಯ [-ನಿಂಯು] ಮಣಿ-ಮಂಚ
ಮನೇಯುವಂತೇಬ್, ಮಣಿ-ಮಹುಟ-ಕರಣಮಿನ-ರುಚಿಯನೊತ್ಮರಿ
ಸೈ ಕರಿತ-ಸರ್ಣಾಭರಣ-ಕಾಂತಿ ಕಪೋಲದೊಳ್ ನರ್ತಿಸೆ, ತೊಡೆ
ದ ಯಕ್ಷ ಕರ್ದಮದ ಕಡುಗೆಂಬಂಗೆ ಮದಾಳ ಮೊಬುದೆಬಗೆೆ ಕನಕ-
ಕವಚ-ರುಚಿರ-ರುತಿಯೊಳ್ ಹಾರ-ರುಚೆ ಮಲ್ಲ ಗಾಳಗಮನೊಡರ್ಜೆ,
ಛಭಜ-ವಲ್ಲರಿಯ ಮಂಜರಿಯ ಬರಿಯಂ ಭುಜರೀರ್ತಿ ತಳೆದು, ತೆಬೆಂ
ಯೊಲುತಿಯೆ, ಪೊಂದೊಡರ [ ಫೊಂದಕ] ನುಣ್ಣ ದಿರ್ ಚರಣಾಂಬುಜಕ್ಕ್
RAJASEKHARA STARTS WITH HIS ARMY TO MAKE WAR UPON SIMHALA 201
ಪೊಸವಿಬಲಂ ಪಸರಿಸೆ, ಪಸದನಬರಿ ಮಿಸುಗೆ, ರಥಾರೋಹೆಣ-ನಿಪು
ಇತೆಯೊಳ್ ಪಾರ್ಥನಂ (ಅಂದರೆ ಅರ್ಜುನನಂ) ಪಟೌವ ಪಾರ್ಥಿವ-ಸ
ಮುದಯಂ ಮುದಂದಳೆಡೇಬ, ಪನ್ನತಿಕ್ಯಿಂ ಪರಿಯಿಪಾಗಳಂಬು
ಧಿಯ ತರಂಗದ ಬೆಂಬಬ*್ಯೊಳ್ ಪರಿವ ವಹಿತ್ರಂಗಳಂತೆ ತುರಂಗದ
ಜೆಂಬು್ಯೊಳ್ ಪರಿದು, ಪಾೌವೆತ್ತ ರಥೆಂಗಳಿಂ-- | |
ಮತ್ತೆಂ ರಣ-ರಂಗದೊಳದಿರ್ಚಿದ ವೀರನಂ ಸದೆದು ಬಿಸುಡು
ವ, ತೊಡಂಕದ ವೀರನನಡಂಗಿ ಪೊಯ್ತಾ, ವಂಚೆಬ ಪಾಯ್ಸ ವೀರನಂ
ಸಂಚಯೌದೆಬಿಗುವ [ಸಂಚಮಖ್ದೆ.-], ತೊಲಗದೆ ನಿಂದ ವೀರನಂ ತಲೆ
ಗಡಿದುರುಳ್ಳುವ, ಮೂದಲಿಪ ವೀರನಂ ಶೌದಲೆಗಾಣಿಪ, ಮಾಯದ
ವೀರನಂ ನೊಯ್ಯಲಿಬ್ದು ಹೌಡವುವ ಪರಾಶ್ರಮಸ್ಥೆ ಪಕ್ಟಾದಹವಣೆವರೆ |
ಯ, ಹಾಲ ಸರಪಳಿಯ, ಬಾವುಲಿಯ ಜೊಂಜಬೆಯ ಭುಜರೀರ್ತಿ-ಮು |
ಖದ, ಬೀರಜಹೇಗಟೆಯ, ಬೆನ್ನ ಚಾಮರದ, ಪಳದಿಯ ಬೀಗುರಿಯ, |
ಪಗಲ ಸೈದೀವಿಗೆಯ, ವಜ್ರದಂಹುಕದ, ವಿಜಯ-ಪತಾಕೆಯ, ಪುಲಿಯ
ಚರ್ಮದ, ಪಲುಂಬಿಯ ಗಬೌಯ, ತೋಳ ಕಚ್ಛಲೌ್ಯ, ತೊಂಗಲ್ಲ ೦
ಟೆಯ, ಹೋಡುಕಂಖದ, ಜಗಜಂಓನ ಸತ್ತಿಗೆಯ ಪಲಬಿರುದುಗಳ್
ನೆಗರಿಚ್ಮ ವಡೆಯೆ_ಮುಡುಘುಡಿಬ ಇಡಿದು ಹಿಡಿದ ಕರವಾಳ, ಕ್ಕ್ಸಡೆ |
ಯ, ಸಬಳದುಲ್ಬ ಇದ, ಹುಂತೆದ, ಹೌಫ್ಲೇಯಕ್ದಡ್ಡ ೧ದಡಾಯುಧದ,
ಮುಸಲದ, ಮುದ್ಗರದ, ಪರಕುವಿನ, ಪಟ್ಟೆಯದ [ಸಟ್ಟಿಯೆದ], ಪಾಕ
ದಂಕುಶದ ವಂಸ್ಯ [ನಂಕಿಯೆ], ಲೌಡಿಯ, ಹಮದಾಡೆಯ, ಚಾಪ
ದ, ಚಕ್ರದ, ಕರದ, ಶೂಲದ, ಸಲ್ಲೆಹದ [-]} ಬಲ್ಲೆಹದ ಪೊಡರ್ಪು
[-ರ್ಪ] ಪಡಿತಳಸೆ, ಬಡಿಲ ಪಡೆ . . . . ಕಟ್ಟ್ಟಾಳ್ಕನಂಜೆತ್ತಂತೆ
ಮೆಲುಕಿದು, ನೆಜು3ದ ಪೆದಾತಿ-ವ್ಯೂಹದಿಂ- |
ಮತ್ತಂ ಮೊಲುಕಿವ ಚಂಬಕವಜು3ತಿಯ, ಮೊಲಿಗುವ ಪಳಹದ,
96
202 RAJASEKHARA STARTS WITH HIS ARMY TO MAKE WAR UPON SIMHALA
ಸೂಳ್ಸೆಪ ನಿಸ್ಸಾಳದ, ಪೂರೈಪ ಶಂಖದ, ಡಮಡಮಮೆಂಬ [-ಕನೆಂ
ಬ] ಡಿಂಡಿಮದ, ಭೋರೆಂಬ ಕಹಳೆಯ, ಬೊಬ್ಬಿಡುವ ಬೀರಮದ್ದಳೆ |
ಯ, ಇತಿಗುಡುವ ತಂಬಟಿದ, ಬೆಂಬಂಿಿವಿಡಿದ ಜೊಂಜಬುಳಯ, ಗಿ
ರೆಂಬ ಗಿರುಗಟಿಯ ನಿಬಡತರ-ಪೆಟುರವಸೆದೊಡನೆ [-ರಜಿನಶೊತನೆ]
ಘುಡುಘುಡಿಪ ಸು-ಭಟ-ಪಟಲ-ಕಳಕಳಂ ರಥ-ಚಶು-ಚಟುಲ-ಜೆ
ತ್ವಾರಂ |
ಮತ್ತ್ಕ-ಮಾತಂಗ-ಸಂಘಾತ-ಸಮುದಿತ-ಬೃಹದ್-ಬ್ಛಂಶಿತಂ ತ
ರಂಗ-ತರಳ-ತುರಂಗ-ಸಂಘು-ಹೇಪಾ-ಸಮುದ್ರೋಪಂಬೆರಬ, ನಭೋ
ತ ಸಚ ಇಹ ಯಾನಂ ಬಾಸೇಿ
ಸೈ ಹರತಳ್ದೊಳೊಜುತಿಗಳೆದು ರುಳುಂಪಿಸುವ ಸ್ಫೈದುಗಳ ಘ್
ಗು. ಬಳ ಜೆಳೆದು [ಬಕ್ಳೆದು] ಕವಲಿಬೌದು ಕವಿಯೆ, ನೀಳ ಪತಠಾಸೆ
ಗಳ ಪಸರಿಬದ ಪಟಪಟಲಂ ಪದ್ಭಸಖ-ರುಚೆಯಂ ಪರಿಭವಿಸೆ, ವೆರ್ಮೆ
ಮೆತ್ತು ಕಲ್ಪಾಂತದೊಳ್ ಕವಿತರ್ಪ ಕಡಲಂತೆ ಘುಮಖುಮುಲ್ೌಬ, ನೆನೆ
ವ ಮನಕ್ಕಂ ಜೋಲಿ ಕಂ ನುತಿಪ ರಸನೆಗಸದಳಮೆನಿಬ, ಜಗ
ದಗಲಕ್ಕ್ ತೆಕ್ಕ್ನೆ ತೀವಿದ ಚತುರಂಗ-ಬಲಮಂ ಚತುರ-ಚಮೂ-ಪತಿ
ತೋಮ್ದಾಗಳದಂ ಕಂಡು, ಕೌತುಕಂಗೊಂಡಾರ್ಪು ಮಿಗೆ, ರಾಜಕೇ |
ಮಾತಾ ನಂ ಪಚೀಸಸನ ನಾಗಿ, ಯಥೋಚಿತ-ನೈಪ '
| ಧ್ಯಂದಳೆದಮಾತ್ಸ-ಸಮೇತಂ ಪಣ್ಣಿ, ಬಂದಿಭೇಂದ್ರಮನೇಯ್, ಸಮ
| ರ-ಸಮುಚಿತ-ಸಂಭ್ರಮಂ ಮಿಗೆ, ಶುಭ-ಮುಹೂರ್ತದೊಳ್ ಶಿಬಿರಸ್ಕೆ
ನಡೆತರ್ಪಾಗಳ್ |
ಮೆಹಾಸನ್ನರೆ
ಸ್ಥ
ಬಳವದ್- ದೋರ್ದಂಡ-ದಂಡಾಧಿಪ- ಮಿತವಚನಾಮಾತ್ಮರೊಂದೊಂ
[ದಿಭೇಂದ್ರಂ
RAJASEKHARA STARTS WITH HIS ARMY TO MAKE WAR UPON 8IMHALA 203
ಗಳನಾರ್ಬಿಂದೇಯ್, ಹ ಚ್ ರವಿ-ಶಶಿ- ವಂಕೋಧ್ಭ ಪರ್
es |
ಗಳೊಳೊಪ್ಪಂಜೆತ್ತು. ಸುತ್ಕುತ್ಕೊಡವರೆ, ಚತುರಂ ಚಾತುರಂಗಾನ್ಸಿ
[ತೆಂ ಮಂ
ಜುಳ-ಖಡ್ಗ -ನೃಹ್ನ-ಹೆಹ್ಮಂ ತಳರ್ದನಶಿತ-ಸೇನಾಬ್ಜಿನೀ-ಕುಂಜರೇಂ |
[ದ್ರಂ. | 4881
ಇ ಟ್ಟ -ಅಮಾತ್ಯುಶಿ, ಆರ್ಪಿಂಡಿ ಎಐ. ಸುತ್ತುತ್ತೆ ಒಡ-ಬರೆ. ಚಾತುರಂಗ- |
ಅನ್ಸಿತಂ. ತಳರ್ದಂ ಅಹಿತ. ಸೇನಾ-ಅಬ್ಬಿನೀ-ಕುಂಜರ-ಇಂದ್ರಂ. ಭೇ. ಬಳನಔ-ಡೋ
ರ್ದಂಡನು=ರಾಜಕೇಖರನು ದಂಡಾಧಿಸನು= ಮಿತವಚನನು ಎಂಬಂತೆ ಅಮಾತ್ಸೃಠಿ ಎಂಬ
| ಬಹುವಚನದಿಂದ ತಿಳಿಯ ಬೇಕು; ಸವಿ-ಶಶಿ-ವಂಶ-ಉದ್ಭವ5 ಎಂಬವರು ಸಹ ಅವರಿಬ್ಬರೇ-
| ಅಬ್ಬನೀಸಂಹಾರವ ಕುಜಂತು 419ನೆಯ ಕ್ಲೋಕ ನೋಡಿರಿ.
| ವ|| ಮತ್ತಮಾ ಸೈನ್ಯಮುದ್ಯಾನದಂತೆ ಮಹಾಗಜಾತಿಕೋಭಿತಮುಂ
(ಮಹಾ-ಸಜ= ದೊಡ್ಡ ಅನೆ, ಮಹಾ-ಅಗಜ- ದೊಡ್ಡ ಮರ), ರಣಾಜೆರಂಗದಂತೆ
| ಮೆನೋಗಮನವಾಜಿರಂಜಿತಮುಮಯೋಧ್ಯಾ-ನಗರದಂತೆ ಸಮಾಶ್ರಿ
ತ-ಮಹಾ-ದಕರಥ-ಸಮಂಚಿತಮುಂ, ಶ್ರಿವಿಕ್ರಮಮೂರ್ತಿಯಂತೆ(ಮೂ '
ಆಮಿ ಪದನೆಂಬ ಹೆಜ್ಜೆಯಿಂಶೆ; ಉದಯ-ಮಧ್ಯಾಹ್ನ-ನಾಯಂಕಾಲ ವಿಂಬವುಃಸಳಿಂದ,
ನಡೆನವನು-ಸೂರ್ಯೆನು) ವಿಪು ೪ಳಪದಾತಿಮಂಡಿತಮುಂ, ಘುನಾಗಮದಂತೆ
ಹೆಪು ು ಚಾಪೆಕೆರ-ಕ್ರಕೋದಂಚಿತಮುಂ (ಘುವ-ಆಸಮ-ನೋಡದ ಅಥವಾ
ಮಹಿಮೆಯೆ ಆಗಮ; ಜಿಮ್ಮ ಚಾಪಾಮರಿಶೆಬಿಲ್ಲು, ಜಿವ ಸ್ ಜಯನುಳ್ಳಿ » ಚಾವಣ್
ಬಿಲ್ಲು; ಶರ-ನೀರೂ ಜ್ ಕರಕ=೮ನೆಕಲ್ಲೂ ಜಟ
ನಭಸ್ಸ ಳದಂತೆ ಸಮುಜ್ಛ್ಚಾ ಮರಸಮಂಂಕಿತಮುಂ, ಪೃಥುಳಪುರದಂ
| ತ ಬೆ೪ತಘುಂಟಾಧ್ದನಿಕೇತನಾಲಂಬಿತಮುಂ,
ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ದಂತೆ ಸಮುತಿ ಶ್ರೀ ಧರಾಪರಾಗಮುಂ, ಕರ
26*
204 RAJASEKHARA STARTS WITH HIS ARMY TO MAKE WAR UPON SIMHALA
ಧಿತಟಿದಂತೆ ಮಹಾಪುಭಾವನೀಪಾಲಂ್ಳೃತಮುಮೆನಿಖಿ*, ಸಡಗರಿಬ,
ನಡೆತರ್ಪಾಗಳ್ |
ಬಾನನ...
ತಡಿಯೊಳ್ ನೀರ್ಗೊಂಂಬ ಕಾಡಾನೆಗಳನಳಗಳಂ ತಟ್ಮ ಕಂಜಾತದಿಂ,
[ಜಾ
ಕ್ರಾಡೆದೆತ್ತಂ ಕೂಡಿ ಹೋಲಾಹಲಮನೆಸಪ ಚಕ್ರಾ'ಳಯಿಂ, ಪೋಲಿ
[ಯಿಂ ಮೆ |
ಲ್ಲಡೆದೋರ್ಪುದ್ಯನ್-ಮರಾಳಾವಳಯಿನೊಳಗೆ ಮೇಲ್ಪಾಯ್ದು ಮತ್ಸ್ನಂ
[ಗಳಂ, ಬೆಂ
ಏಡಿದೊಪ್ಪಿತ್ತಲ್ಲಿ ಫೇನ-ವ್ವಿತೆಯೆನಿಸುವ ಪೊಚ್ಚಂ, ಪೊದಟಸ್ತೊಪುದಿಂ
[ದಂ.|| 484 |
ಪ. ಆನೆಸಳಂ. ಮೆೆ-ನಡೆ-ತೋರ್ಪ ಉರ್ವಾಔ-ಮರಾಳ-ಆನ೪೦ಂ, ಟೀ. ಇ
| ಹೊಂದು ಪೊಚ್ಚದ (ಹೊಣೆಯ) ವರ್ಣನೆ.
ವ | ಮತ್ತಮಿತ್ಕರಂಬಿಡಿದೊತ್ತರಿಓ ಬಳೆದ ಮರದುಯಿಗಲ್ಲಿರದೆಜಿರ
| ಗಿ ಮುಲೌ್ವ ಕರಿ-ಕರಕಂಜೆ, ನೀರ್ವೊಕ್ತು ನಡುಗುವಂತೆ, ತೆರೆವೊ
| ಯ್ಲಿಂ ಕಂದಿಪದಖ ಪೆಡಿನೆಖಲ್ ಪರಿರಂಜೆಸೆಯುಂ-_ನಡುವಗಲೊಳ್
ಸ್ಡುನೀರನೊಳೊಡವೆರೆದು [-ದ] ಬಖಲ್ಪೆಗಳೆಯಲೆಳವ, ಘುಲ್ಲನೊ
ಳವೊತ್ತು, ಮೆಯ್ದೊಳೆದು, ನಡುನೀರೊಳೊಗೆದ ನಳನಮಂ ಮುಬಾ
ಯಲೆಳಬ್ಕ ಮಗುಬ್ಬು, ತೆರೆವಿಡಿದೀಸುವೆಳೆವೇಹತಿಯ (ಬೇಶತಿ-ಪೇಶರ
| ಹೆಣ್ಣು) . . . ಬಿಂಬಮಂ ಮುಯುಂಗಿ ತೋರ್ಹ ಶಕರಿಣಿಯ ಶಿರಂಗೆ
ತ್ತು, ತುಡುಂಕಲೊಡರ್ಚಿ, ತಡಿಯೊಳ್ ನಿಂದು, ನಿಳ್ವ ನೀಡಿದ ಮ
ದ-ಗಜದ ಕರದ ಮಾರ್ಪೊಂಲಪು ಸಷ ಜಯ ರಸಾತಳದಹಿಕ
ಸ್ರ ವಚನದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಶ್ಲೇಪಾಲಂಕಾರದೆ ಸಮಾಸಪದಸಳನ್ನು ಕುಣಿತು ವೆಚನಮಧ್ಯದ
ಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಹೇಬಲಾಸದು; ನಿಘಂಟುವಿನಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ವಿವರವದೆ.
DUSHTABUDDHI PROCEEDS TO CHANDRANAVATI 205
ಣ್ಲೆ ಹಾಣಿಪಂತೆ ಕ್ಮನೀಯಮಾಗೆಯುಂ-ಪುಳನ-ತೆಳದೊಳೆಣೆವಕ್ಕಿ
ಗಳುಡಿದುಡಿದು ಸೊಬದ ಮೃುದು-ಮೃಣಾಳ-ನಾಲ-ತೆಂತು-ಜಾಲಕ್ದೊ
ಳೊಯ್ಯನೊಯ್ಯ ನೆ ರಯ್ಯಮೆನೆ ನಡೆವೆಡೆಯೊಳಡಿ ತೊಹಂತಿ, ತಡೆಗೆಡೆ
ವ ತರುಣ-ಮರಾಳಂಗಳಂ ಕಂಡು, ಗಹೆಗಹಿಬ ನಗುವಂತೆ ಘುಖುಘು
ಬ ನೊರೆವಿಂಡು ಪಸರಿಸೆಯುಂ--ಆ ಹೆರ್ನೊಲತಿ ಪರಿಯುಡುಗದ ಬ
ರಿಯನೊಳಕೊಂಡು, ಭೂಮಂಡಲಕ್ಕೆ. ಮಂಡನಮೆನಿಬ, ರಂಜಿಬರ್ಪು
ದದಖ ತೀರದ ಮಣಿ-ಕಟಿಕ್-ನಗೇಂದ್ರ-ಕಟಿದೊಳ್ ನರೇಂದ್ರ-ಕಟಿಕೆಂ |
(ಅಂದರೆ ರಾಜಕೇಖರರ) ಪಾಂಯಿಂ ಪಾಳೆಯಂಗೆಯ್ದು, (ಇರ್ದಂ). |
ಎರು ಸಾವಾಸ 2 --
92. DUSHTABUDDHI HAVING APPOINTED HIS SON
MADANA ACTING MINISTER AT KUNTALA, PROCEEDS
TO CHANDRANAVATI (see No. 90)
ದ ಸಿ 9, 9
ದುಷ್ಟಬುದ್ಧಿ ಮದನನೆಂಬ ತನ್ನ ಮಗನ ಕೈಗೆ ಪ್ರಧಾನತ್ನವನ್ನೊಪ್ಪಿಸಿ
ಚಂದ್ರನಾವತಿಗೆ ಹೋದದು
ವಾರ್ಧಕಪೆಟ್ಸಬಿ
| ಮನ್ನಿಬ ಕುಳಂದಕನ ಚರರಂ, ಕಳುಹಿ, ಮಂತ್ರ-
ಭಿನ್ನವಾಗದ ವೊಲರಮನೆಗೆ ಬಂದಾಗ ತಾ
ಮನ್ನಿಬದ ಬಗೆಯನಾಳೋಜೆಬ, ನೃಪಾಲನಂ ಬೀಲಿಸ್ತೊಂಡು, ಮದ
[ನನೆಂಬಾ |
| ತನ್ಪ್ಪ ತನಯನ ಮೇಲೆ ರಾಜ-ಕಾರ್ಯದ ಭಾರ
ಮಂ ನಿಯೋಗಿಬ, ದುಫ್ಯಬುದ್ಧಿ ಸಪೊಖಮಡುತಿರ್ದ
ನನ್ನೆಗಂ ವಿಷಯಾಭಿಧಾನದಿಂದೆಸೆವ ನಿಜ-ಸುತೆ ಭರದೊಳೆಯ್ದಂದಳೊ.
| 485 ||
206 DUSHTABUDDHI PROCEEDS TO CHANDRANAVATI
ಪೆ. ವಿಷಯಾ (ವಿಷಯೆ)-ಅಭಿಧಾನಬಂಕಿ. ಟೀ. ದುಪ್ಪಬುದ್ದಿಸೆ ವಿಷಯೆ (ವಿಷಯಾ)
ಚ ಧಿ
ಎ೦ಬ ಮಗಳಿದ್ದಳು.
ಕನ್ನೆವಳ ಈೆಳದಿಯರ ಕೂಡೆ ಕೈಶವೋ
ಧಿನ್ನುಯೌವನೆಯಾದ ವಿಷಯೆ ಬರೆ, ಕಂಡಿವ
|
ಳನ್ನು ವರನಾಗ ಬೇಕೆಂದು, ಬೆಂತಿಬ ಮನದೊಳಾ ದುಘ್ಫಬುದ್ದಿ,
[ಬಲೌಕಾ | 486 ||
ಮನೆಗೆ ಮಗಳಂ ಕಳುಹಿ, ರಾಜ-ಕಾರಿಯಕ್ ಮದ
ನನ ನಿಲಿನಿ, ತನ್ನ ಪರಿಜನ-ಸಶಿತ ಪೊಬಿಮಟ್ಟು,
ದಿನವೆರಡಕೆಯ್ದಂದು, ಮುನ್ನಿರ್ದ ಸಾಡೆಲ್ಲಮೆಸೆವ ನಾಡಾಗಿರಲ್ವೇ |
ಮನದೊಳ್ ಕಯುಬನಾಂತು, ಮೆಚ್ಚಿ ದವನಾಗಿ, ಲೇ
ಬನೊಳಾ ಕುಳಂದಕನಿದಿರ್ವಂದು ಸತ್ವರಿಸೆ,
ಧನ-ವಿಭವದಿಂದ ರಾಜಿಪ ಚಂದನಾವತಿಗೆ ಬಂದನಾ ದುಘ್ಫಬುದ್ದೀ...
| 487 ||
ರಿಪು-ಮಥನ, ಕೇಳ್! ಹುಳಿಂದಂ ಬಹಳ ವೈಭವದೊ
ಳುಪಚರಿಓ, ತನ್ನ ನಂದನ-ಚಂದ್ರಹಾಸನಂ
ವಿಪುಲ-ಪರಿತೋಪದಿಂದೊಡೆಯಂಗೆ ಕಾಣಿಕೆಯ ನೀಡಿ, ಕಾಣಿಬದ
[ಬಲ್ |
' ವಿನಿನದೊಳ್ ತನಗೀ ಹುಮಾರಕಂ ಮುಂಗೆಯ್ದ
ತಪದ ಫಲದಿಂ ತಾನೆ ದೊರೆಕೊಂಡನೀತನಂ
ಕೃಪೆಯಿಂದ ಲೀವೆ ಪಾಲಿಸವೇಯ್ರಿದೆಂದು, ನಿಜ-ಪತಿಗೆ ಕೆಯ್ದುರ್ತಿಬ
[ದನೂ. || 488 ||
ಟೀ. ಪಾಲಿಸ-ಜೇಬ್ಬುರು--ಟೀಡ್ಸುದು, -ಬೇಕು (ಬೇಡ್ತುಲ).
DUSHTABUDDHI PROCEEDS TO CHANDRANAVATI 207
ಗಾಡಿಬದ ನೃಪ-ಲತ್ಮಣದ ಚಂದ್ರಹಾಸೆನಂ
ನೋಡಿ, ವಿಬ್ದತನಾಗಿ, ತನ್ನ ಮನದೊಳ್ ಪಿಂತೆ
ಮಾಡಿಸಿದ ಕೃತ್ಯಂ ನೆನೆದು, ವಂಚಿಸಿದರೇ ಚಂಡಾಲರೆಮ್ಹನೆಂದೂ, | |
ಹೂಡೆ ಮಮ್ಮಲಮರುಗಿ, ಪುಬಗೆ ನಸು ನಗುತ, ಹೊಂ
ಡಾಡಿ, ಮನ್ನಿಸಿ, ತನಗೆ ನಿನ್ನ ಸುತನಂ ಕಂಡು
ಮೂಡಿತುತ್ಸಹಮೆಂದನಾ ಮಷ್ಯುದ್ರಿ ವಿನಯದೊಳಾ ಕುಳಂದನೊ
[ಡನೇ. || 489 |
ಟೀ. ಮಮ್ಮಲಮರು? ವಿಂಬದು ಅನುಮಾನದ್ದು; ಅರುಸು ಎಂಬ ಧಾತು-ಕಡಿಮೆ
ಯಾಸುು ಸವಿದು ಹೋಸು; ಮಮ್ಮಲ ಎಂಬದು ಮಮ್ಮರೆಂಬಡೋ? ಮಮ್ಮರೆಂದು ಕರಕರೆ.
ವ್ಯಾಳದಂಗದ ನಯವೊ? ಗರ್ತ-ಸಂಛಾದಿತ-ತೃ
ಹಾಳಗಳೊ? ಮಹಕರದಿಕ್ಟೌಯ ಮಡುವಿನಂಬುಜವೊ?
ಬಾಳ್ ಧಾರೆಗೆ ಲೇಹಿಬದ ಮಧುವೊ? ಕಮಲಾಂಬಕಿಯರ ಕೃೃತಕದ
[ಬೇಟನವೋ? |
ಹಾಳ್ಹೂಟಿಂ ಬೆರಬದಮೃತಾನ್ಪ-ಭೋಜನವೊ?
ವೇಲಿಲಖ್ಯದೆನೆ, ಸೊಗಬಿತು ಸವ ಘಾ
ತಾಳಕೆಯನೊಳಗೊಂಡು ಹೆರುಪ- ಲಾಂಛನದಿಂದ ನಸು ನಗುತ ನು
[ಡಿದ ಮಾತೂ. || 490 |
ಟೀ. ಇದು ದುಪ್ಪಬುದ್ದಿ ನಗೆಯೊಡನೆ ಸುಡಿದ ಕಪಟವುಳ್ಳ ಮಾಶಿನ ವರ್ಣನೆ. ಒಂದು
ಸರ್ತವು (= ಕೊಂಡ) a (ನಮುಚ್ಚ ಲ್ಪಟ್ಟಿ ಟೈ) ಫ್ರಣ.ಆಳಿಸಳೋ? ಅಂಥ ಫ್ಭುಣ
| ನಂಬಿ ಮೆಟು ವವರು ಹೊಂಡದೊಳಗೆ ಬೀಯಿವರು. 'ಮಲಾಂಬಕೆಯರ (ನಹೇಂಬ್ಣನುಕ್ಕ ೪) ಕ್ಸ
ತಕದ ೬೭2೭21 ತೋಜಂಸಿದ) ಜೇಟಿವೋ (ಎನೀ ಜೇಣೆಂಬ ಬ್ರೀತಿದ್ಭುಪ್ಟಿ ಯೋ)?
ನಿತ್ಯ ಬಲ್ಲರ್ ಸುಜನರೆಲೆ, ಪಾರ್ಥ, ಕಪಓಟಗಳ
ಚೆತ್ತದೊಳ್ ಪುದುಗಿರ್ದ ಮಾಟಿಮಂ? ವೀಳಯವ
SIMHALA MAKES PEACE WITH RAJASEKHARA
, ಮಂತ್ರಿ-ಪತಿ ಚಂದ್ರಹಾಸನಂ ಈರೆದು, ಕುಳ್ಳರಿಸಿ
(ಕೊಂಡು, |
ಮತ್ತೆ ವನದೊಳ್ ಮುನ್ನ ವಿಪ್ರವಿರ್ ತನಗೆಂದ
ವೃತ್ತಾಂತಮಂ ನೆನೆದು, ತನ್ನ ಸುತರಾಳ್ಯೆಗಾ
ಯಿತ್ತು ಕಂಟಿಕಮಸಕಟ! ಪಗೆಯಾದರನಿವನೊರ್ವನೆಂದು, ಜೆಂತಿಸು
[ತಿರ್ದನೂ. || 491 |
ಪ. ಸುತರ ಆಳಿಗೆ ಆಂಖತು; ಸಂಕಟಂ ಅಕಟ!
೫೦) Dd
TI
93. SIMHALA BEING DEFEATED RETREATS INTO
HIS FORT KAMALAVATI, FOLLOWING THE ADVICE OF HIS
MINISTER NITIBHUSHANA MAKES PEACE WITH RAJASEKHARA,
AND GIVES HIM HIS DAUGHTER SARVAMANGALA
IN MARRIAGE (see No. 91)
ಸಿಂಹಳರಾಯನು ಅಪಜಯ ಪಟ್ಟು, ಹಿಂದಿರುಗಿ, ಕಮಲಾವತಿ
ಎಂಬ ಕೋಟೆಯೊಳಗೆ ಆಶ್ರಯಗೊಂಡು, ನೀತಿಭೂಷಣನೆಂಬ ಮಂತ್ರಿಯ
ಮಾತು ಕೇಳಿ, ರಾಜಶೀಖರನ ಸಂಗಡ ಸಂಧಾನ ಕಟ್ಟಿ ಕೊಂಡು,
ಅವನಿಗೆ ಸರ್ವಮಂಗಳೆ ಎಂಬ ಮಗಳನ್ನು
ಮದುವೆ ಮಾಡಿ ಕೊಟ್ಟಿದು
ವ|| ಮತ್ತಂ [ಒಗೆದ ಯಾಮಿನೀ-ಪ್ರುಥಮ-ಯಾಮಂಸಳ್ಳೆದ] ಆ ಸಮಯ
ದೊಳಾ ರಾಜಕೋಖರಂ . . . , ಯಥೋಚಿತ-ಪ್ರಾತರಾಚಾರಮಂ
ನಿವರ್ತಿಬ, ಮಿತವಚನನೊಡನೆಬ್ಬು, ನಡೆಗೊಂಡು, ದಂಡನಾಥ-ಮು '
೫-ಮಂಡಲಮಂ ನಡೆ ನೋಬ್ಬುದುಂ (-ನೋಡಲಾಗಿಯುಂ) ತದ್-ಭ್ರೂ- |
ವಿಕ್ಷೇಪಣ-ಪ್ರೇರಿತಂ ಮೇಘನಾದನಾದರದಿಂ ಬಂದು, ಸಮರ-ಸನ್ಹಾ
ಹ-ಭೇರಿಯಂ ಪೊಂಗುಡುಪಂ ಹಿಡಿದಹಬ, ಪೊಡೆಯಲೊಡನೆ, |
SIMHALA MAKES PEACE WITH RAJASEKHARA
ಕಂಡಂ
ಆ ರವಮಂ, ಜಳಧರದ ಮ
ಹಾ-ರವಮಂ ಹೇಲ್ಸ್ ಬಂಹದಂತಿದೆ, ಕೇಳ್ದಾ |
ಧೀರೋತ್ತಮ-ಬಂಪಹೆಳ-ಧರ
ಣೀ-ರಮಂಂ, ಹ್ರಳ್ಳು, ನೋಡಿದಂ ನಾಲ್ಲೆಸೆಯಂ. || 492 ||
ಟೀ. ಸಿಂಹೆಳರಾಜನು ಸುಡುಗನ್ನು ಕೇಳಿದ ಒಂದು ಸಿಂಹದಂತೆ ಆ ರವವನ್ಯು ಕೇಳಿದನು.
ವ || ಅಂತು ನೋಟಬುಕ್ಪಾಗಳ್ ನಿಜ-ಸಭಾ- ಸದರೆಲ್ಲರದ್ಳು ಶಶ
ಸ್ಥಾಂತರಾಗಿರ್ಬಿನಮೊರ್ವ ಚರಂ ತ್ಪೊರಿತೆ-ಗತಿಯಿಂ ಬಂದು,
ದಡದಡಿ ಪಡಿಪಡಿ ಮಾತಂ
ಪಡೆಯಲೊಡರ್ಚುವ ಮನಂತಡಂಬಡಿಪ ತಳ |
ರ್ನುಡಿಯಡಿಗಡಿಗೊಡನೊಡರನಿ
ಟೈಡೆಗೊಂಡಿರೆ ನುಡಿದನಾಗಳಾ ಚರ-ಮುಖ್ಯಂ-- || 498 ||
ಟಿ
ಪ. ಪಡೆಯಳೆ ಒಡರ್ಟುವೆ, ಮೆನಂ-ತಡಂ-ಪಡಿಪ ತಳಠ-ನುಡಿಯ ಅಡಿಗಡಿಗೆ ಒಡ
ನೊಡನೆ "ಇಟ್ಟಿ ಹೆಗೊಂಡು ಇರೆ. ಟೀ. ಇದು ಸಿಂಹಳನ ಬಲ್ಗೆ ಬಂದ ಆ ಚರಮುಖ್ಯುನ
ಅವಸರದ ವ ವರ್ಣನೆ,
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ವಿಲೆ, ವಿಲೆ, ದೇವ! ದೇವ! ಹರಿದತ್ಟು ತಮದ್ಭುತಮೇನನೆಂದನೆಂ
ನೆಲನಿರದೀದುದೋ? ದೆಸೆಯೆ ತಾಂ pe i ಚ.
[ನಭಂ? |
ಬಲಮಿದೆ ಬಂದುದದ್ರಿ ಪುಡಿಯಬ್ಬಿನಮಗ್ಗದರಣ್ಯಮೆಲ್ಲಮುಂ
ನೆಲಸೆರಿಯಪ್ಪಿನೆಂ, ಫನ-ತರಂಗಿಣಿ ಪಂಕಿಳಮಾಗುತಿರ್ಹಿನಂ!| 404 |
ಪ. ಬಂದುದು, ಅದ್ರ ಪಡಿ ಅಪ್ಪು ಇನಂ, ಅಗ್ಗದ ಅರಣ್ವಾಂ. ಟೀ. ಇದು ಆ ಚರನ
ಆಶ್ಲರ್ಯದ ಮಾತು,
ವ|| ಅದೆತ್ತಣದೆಂಬುದು ಮಾತನಿಂತೆಂದಂ |
SIMHALA MAKES PEACE WITH RAJASEKHARA
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ
ಚತುರಂಭೋಧಿ-ಪರೀತ-ಭೂತಳದ ಭೂಪರ್ ಕಪ್ಪ ಮಂ ತರ್ಪರು
ದ್ಬತ- ವ್ಸತ್ಮ-ಪ್ರಭ- ವಿಷ್ಣು ಬಂಹಳನದೆಂದುಂ ಶೆತ್ತನಲ್ಲೆಂದು, ಖೇ |
ತೆ ತದುದ್ಯದ್-ಗಣಕಾಳ; ಹೇಳು, ಕರಳ್ಲಾ ಸೆ ಸತ್ಯೇಂದ್ರ ದ್ರ-ಜೋರಿಕೀಂ
[ದ್ರ-ಚೆಂ
ದ್ರ-ತನು- ಪ್ರೋಧ್ಭ ವ-ರಾಜಕೇಖರ-ನರೇಂದ್ರಂ ಬಂದಪಂ. ಭೂಮಿಪಾ!
|| 495 || |
ಪ. ವಿಶ್ಣು ಸಿಂಹಳಂ ಅದು (ಆ ಸವ] ಎಂಡುಂ ತೆತ್ತಂ (ಪತೆತ್ತ್ವವನು) ಅಲ್ಲು!
ಎಂದು. ತಔ-ಉದ್ಯತ-ಗಂಕ-ಆಳ ಪೇ. ಟೀ. ಇದು ಆ ೫.) ಅದ್ಭುತದ ೫ ೪
ನ್ಯು ಶಿಳಿಸಿದ್ದು.
ವ|| ನ ಮಾತಂ (ಸಿಂಹಳ್ಳಂ) ಕೇಳ್ದತ್ಸಂತ-ಕೋಪಾರೂಢನಾಗಿ,
ಕಂದಂ
ಹುಡಿ ನಿಮಿರ್ದ ಪುರ್ಜು ಶುಣಿವು
ತ್ಕೊಡನಿರೆ ನೆಜತ3 ಮುರಿದು ಮಾಸೆಯಂ, ಕ್ ಘೆಂ |
' ಗಿಡಿ ಸಾಶಿಡೆ ಸರವಾಳಂ
ಜಡಿದೆಂತೆಂತೆಲವೊ? ಮಗುಬ್ಬು ವೇಲ್! ಎನುತೆಬ್ಬಿಂ. || 496 ||
ಟೀ. ಸಿಂಹಳನು ಕುಡಿ ನಿಮಿರ್ದ (೧ದಲಲ್ಲ ಶಿಇಲತ್ಸ್) ಪರ್ಬು ಒಡನೆ ಕುಣಿವುತ್ತೆ ಇರು
| ವಲ್ಲಿ ತನ್ನು ಮಾಸೆಯಂ ನೆಜಕೆ ಮುರಿದು ಇತ್ಯಾದಿ. (ಬಲ9ಿಕಂ ಕಾಳಗಮಾಯ್ತು; ಮತ್ತಂ)
ಅಡ್ಡಣಮೊಡ್ಡಿದ ಹಾರ್ಮುಗಿ
ಲೊಡ್ತ ೧ಮಿರದಿಯ್ದು ವಂಚೆಪಬ ಮಿಂಚುವ ಮಿಂ |
ಚೆಡ್ಡ ಮೆನಿಬರೆ, ಬಡಿಲ್ ಪಡೆ
ಯೊಡೆ ನೆ, ಘುಡುಘುಡಿಬ ಕಾದಿದರ್ ಕಲಿ-ಸು-ಭಟಿರ್. 11497 |
ಬ ಇದು ಆ ಕಾಳಗವನ್ನು ಮಬಕಿಸಾಲತ್ವೆ ಸರಿ ಮಾಡಿದಂಶಾ೦ಖತು (477ನೆಯ ಶ್ಲೋ
ಕ ನೋಡಿರಿ). ಒಡ್ಡಿದ ಕಾರ್ಮುಗಿಲ ಬಡ್ಡೆಣಿಂ= ಅಡ್ಡಣ೦, ಮಿಂಚ ಎಡ್ಸೆ೦ಇ ಇರದೆ ಜರಿದು
ವಂಚೆಪ ಅಸಿಯ ಮಿಂಚು, ಇತ್ಯಾದಿ.
SIMHALA MAKES PEACE WITH RAJASEKHARA 211
ವ|| (ಮತ್ತಂ ಕಡೆಯೊಳೆ ಸಿಂಹಳ್ಳಂ ಜೆಡನಿಟ್ಟಿ) ನಿಜ-ಬಳಂ ಮುದಂಜಡುತ್ತಿ
ರೆ ಪಡಿಬಳಂ ಕ್ಲೆ ಡುತ್ತೆಮಿರೆ, ಕಡುವೇಗದಿಂ ಕಮಲಾವತಿಯೆಂಬ
ಲಜ-ದುರ್ಗಮನವಂ ಪೋಗಿ ಪೊಕ್ತ್ರಾಗಳ್ ಹುಖಿತ-ರಿಪು-ಪನ್ನಗ-ಸು
ಪರ್ಣಂ (ಆ ಕುಪಿತ-ರಿುನೆಂಬ ಪನ್ನುಸಕ್ಕೆ ಸುಪರ್ಣದಂತಿರುವವಂ) ಬೆನ್ನನೆ ಪೋ
ಗಿ, ಪನ್ಹತಿಕೆಯಿಂ ತೆನ್ನ ಬಳಂಬೆರಸು ಸುತ್ತಿ, ಪತ್ತಿ, ಮುತ್ತಿದಾಗಳ್
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಉರಿವರಿವೆಣ್ಟೆ [ಉರಿವು-] ಪಂದಿದಲೆ ವೆರ್ದೊಲೆ ಬಲ್ಹೊನೆಗಳ್ ಪೃ
[ಶಾನುವೊಳ್
ಜೆರಬದ ಪುಲ್ಲ ದೊಂದೆ ಪೆಟಲುಪ್ರಿನ ಪೆರ್ದಿದಿಮರ್ದಿವೆಂಬಿವಂ |
ಸುರಿದಿಂ೫ವಾಯ್ಕಿ, ನೂಂತಿ, ಸೆಳೆದಿಬ್ಬೊಡನಲ್ಲಿಬ್ದಿಟ್ಟು, ಸೂಬ, ಪೊ
ಯ್ದ ರಿ-ಭಟಿರಿಂತು ಹಾದುತಿರೆ, ಮುತ್ತಿದರಲ್ವದೆ ತನ್-ಮಹಾ-ಭಟಿರ್.
|| 498 ||
ಪ. ಎಂಬ ಇವಂ (ಅಂದರೆ ಹಿಂಜಿ ಹೇಲಿದ ಉರಿನೆಕಿ ಮೊದಲಾದ ವಸ್ತುಸಳಂ) ಸುರಿ |
ದು, ಇಟಿಳಿ-ಪಾಲಂ್ವ (ಹಾಕಿ). ಟೀ. ಕಾಡುಶಿರೆ ಎಂಬದಜ ನೆರೆಗೆ ಕೋಟಿಯೊಳಸಣಿ ಸಿಂ
ಹಳನ ಅರಿಭಟರಿ ಎಂಬದು ಕರ್ತ.
ವ|| ಇಂತು ಮೊತ್ತಂಜೆತ್ತು ಮುತಿ
೦)
ಹಳೇಂದ್ರಂ ಘೂರ್ಮಿ-ಸಿ, ನಿಜ-ಬಳಂಬೆರಸು ಕಾಳಗಸ್ತ ಪೊಬಿಮಡಲು
ಲಗೆಗಗಲ೫3ಬರ್ಪೊಗಳಾ ಬಂ
AN
ಚ್ರುಗಿಬಿ ಸೆಚ್ಚುಗೆಯ್ಬೂತಿರ್ಬಿನಮಾಗಳ್ ನೀತಿಭೂಪಣನೆಂಬ ಮಂತ್ರಿ '
ಪಂಸ್ಭ್ರತಾಂಜಶಿ-ಪುಟನಾಗಿ (ಕ್ರುಶ-ಅಂಜಕಿ-), ವಿನಯದಿಂದಿಂಶೆಂದಂ-- |
ದೇವ! ನೃಪ! ನೀತಿ-ಸಾರಮ
ನಾವಂ ನಿನ್ನುಂತೆ ಬಲ್ಲನೀ ಯಭವನದೊಳೇಂ? |
ನೀಂ ವಿಚ್ಛ್ಞಾಪನಮಂ ಪರಿ
ಭಾವಿಬ, ಸಂತಸಕ್ಕೆ ನಡೆ, ಸಮುನ್ನತ-ಸತ್ಟಾ! || 499 ||
|
27”
DD SIMHALA MAKES PEACE WITH RAJASEKHARA
ವ || ವಂದನೇಕ-ವಿಧದಿನಾ ನೀತಿಭೂಪಣ-ಮಂತ್ರಿಪಂ ಸಾಭಿಪ್ರಾಯ-
ಹಿತ-ಮಿತ-ಪ್ರಚುರ- ವಚನ-ವಿಚಯದಿನೊಡಂಖಡಿಸುತ್ತಲಿಂತಳ್ಳುದೆ,
ಘಕೊಳುಗುಳದೆಡೆಗೆ ತಳರ್ದು, ತನ್-ಮಂತ್ರಿಪನಂ ಸಂಧಿಬ, ಸಂಧಿ-ಸಾ
ರ್ಯೋಚಿತ-ವಚನ-ನಿಚಯದಿನೊಪ್ಪುಗೊಳಬ, ತತ್-ಸೆಮೇತೆಂ ಬಂ
ದು, ಮಣಿ-ರಥದೊಳರ್ದ ರಾಜಕೇಖರ-ರಾಜೇಂದ್ರಂಗೆ ಮಣಿ-ಮಹು
ಟಿಮಂ ಮಣಿದು, ಬದ್ದಾಂಜಲಿಯಾಗಿ (ಬದ್ಧ-ಅಂಜಕಿ-), ೧ಂದಿರ್ಪೆದಂ
ನಿಜ-ಮಂತ್ರಿ-ವದನೆ-ನಿಜ್ಞಾ ಪೆನ-ವಿದಿತಾಖಿಳ-ವೃತ್ತಾಂತನುಪಕಾಂತ-
ಚಿತ್ತನಾಗಿ (-ಪ್ರಾಶ್ತಾಂತನು ಉಪಕಾಂತ-), ನಡೆ ನೋಲ್ಪಾಗಳ್
ಅಲೌಯೆ ತಮಮಿಂದು ಜೆಂಗದಿ
ರ್ಗಳನುಟ್ದಮಳಾಂಕುಗಳುತಿವ ವೋಲ್; ರಿಪು-ಗರ್ವಂ |
ಕಲ ಯೆ, ಗತ-ರಾಗ-ನಯನಾ
ಚಳಿ-ರುಜೆಯಂ ತನ್-ಮುಖಾಭಬ್ಬಮೇಂ ಸೂಬದುದೋ? ||500 ||
ಪ. ತಮೆಂ ಅಲಿಯ ಇಂದು (ಎ ಚ೦ದ್ರಂ) ಚೆಂಗಜರ್ನಳಂ ಉಟೀಡು (ಬಿಟ್ಟು) ಅ
ಮೆಳ-ಅಂಕು-ಕಠಕಿವ. ನಯನ-ಅಚಳ. ಟೇ. ಇಡು ಸಿಂಹೆಳನನ್ಮು ನೋಡುವ ರಾಜಕೇಖ
ರನ ಮುಖದ ವರ್ಣನೆ. ಚಂದ್ರನು ನಿರ್ಮಳಾಂಕುಸಳನ್ಮು ಕಜಿಯುವಂತೆ ಅದಾಗಿತ್ತು.
ವ || (ಬರಿೌಕಂ ಸಂಧಿಯಾದನಂಶರಂ) ಪಟ್ಟಣಮಂ ಬಂಗರಿಬ, ನಿಜ-ಸಚಿ
ವ-ಸಾಮಂತ-ದಂಡನಾಥ-ಮಂಡಳಕರ್ವೆರಸು ವಿಶತ-ಕರಿ-ತುರಗ-ರ
ಥ-ಸುಭಟ-ಪಟಲ-ಪರಿವೃತಂ ಪಟಹ-ಡಿಂಡಿಮ-ಶಕಂಖ-ತಾಳ-ಕಹಳಾ-
ಬಹುಳ-ನಾದ-ಬಧಿರೀಕ್ಛೃತ-ದಿಕೇಂದ್ರಂ ಬಂಹಳೇಂದ್ರಂ ಸಾಂದ್ರ-ಹರ್ಪ
ಮನಾಂತು, ನಡೆದಿದಿರ್ಗೊಂಡು, ರಾಜಕೇಖರ-ರಾಜೇಂದ್ರನಂ ರಾಜ-
ವೀಥಿಯೊಳೋಣ್ ಮಿಗೆ ತರ್ಪಂ. |: (ಮತ್ತಂ) ಬಂಹ
ಳೇಂದ್ರಂ ಮಯಿದಿವಸದುದಯ-ಸಮಯದೊಳೇಕಾಂತ-ಭವನದೊಳ್
ಮಣಿ-ಬೀಠಡೊಳ್ ಸುತ ನಿಜಾಮಾತ್ಯನೊಡನೆ ತತ್-ಪರಿಣಯ
DUSHTABUDDHI SENDS A LETTER TO MADANA 213
(ಅಂದರೆ ಸರ್ವಮಂಸಳ್ಳೆ ಬಿಂಬ ತನ್ನ ಮಸಳಿನ್ನು ಕುಖಯೀಿತಾದ ಆ ಪರಿಣಯ)
-ಪ್ರಸಂಗಂಗೆಯ್ಯ್ಯುತಮಿರ್ಪ್ಪ್ಟಾಗಳ್ (ಆ ಮಿಶವಚನನಸೆಂಬವನ ಶಂಜಿಯಾದ)
ಪತಿಮೋಹಿ-ಮಂತ್ರಿಪಂ ರಾಜಕೇಖರ-ಪ್ರೇಹಿತನಲ್ಲಿ ಗೇಟ್ಮಿಂದು, ನಿಜ-
ವಿನಯಮಂ ಮೆಬತಿದು, ತನ್-ನರೇಂದ್ರ-ಸನ್ಮಾನಿತನುಚಿತ-ವಚನದಿ
ನಿಂತೆಂದಂ--
ವರ-ರಾಜಕೇಖರಂಗೆಲೆ,
ನರೇಂದ್ರ, ಕೊಡು ಸರ್ವಮಂಗಳೆಯನನುನಯದಿಂ! || 5011
ವ|| ಎಂದ ಮಾತಿಗೆ ಮನೋರಥಂ ಸ್ಸಸಾರ್ದಂತೆ ಸಂತಸಂಬಟ್ಟು,
ೊಬ್ಬೆಂ! ೊಟ್ಟೈನೆಂದು, ಬಂಹಳೇಂದ್ರಂ ನುಡಿದು, . . .
ಪರಿಣಯಸ್ಕ್ಕ್ ತೆಕ್ಸ್ ಕಲ್ಫ್ಯಾಣ-ಮಂಟಿಪಮಂ ಹಕೌತುಕ-ವಹಮಪ್ಪಂತೆ
(ಕೀರ್ತಿಸೊಂಡ ಶಿಶ್ಪಿಕರಾದ) ಮಯ-ಮಾಂಡವ್ಯರಂ ಪ್ ಶಿಲ್ಪವಿದ್ಯಾ-
ವಿಕಾರದರಿಂ ರಚಿಸುವನಾದಂ.
ದರಾ ರಾಯಾ“ ಸಾರೂ IDS
94, DUSHTABUDDHI SENDS BY CHANDRAHASA A SEALED
LETTER TO MADANA, CONTAINING THE CRUEL ORDER TO GIVE
THE BEARER POISON (VISHA, TO EAT). CHANDRAHASA
ENTERS THE KING'S GARDEN AT KUNTALA (see No. 92)
ಮೆ ಹ 9
ದುಷ್ಟಬುದ್ಧಿ ಚಂದ್ರಹಾಸನ ಕೈಯಲ್ಲಿ ತಾನು ಬರೆದು ಮುದ್ರಿಸಿದ
ಒಂದು ಪತ್ರವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು, ಅವನನ್ನು ಮದನನ ಬರಿ೨ಗೆ ಕಳುಹಿಸಿದದು;
ಮದನನು ಶಂದವನಿಗೆ (ಅವನನ್ನು ಕೊಲುವಂತೆ) ವಿಷವನ್ನು
ಕೊಡ ಬೇಕೆಂತ ಆ ಕಾಗದದ ದುರಭಿಪ್ರಾಯ
ಬಂಜೆಯಾಗದು ವಿಪ್ರರಂದೆನ್ನೊಳೆಂದ ನುಡಿ;
ರಂಜಿಸುವ ರಾಜ-ಲಕ್ಷ ಇದೊಳೊಪ್ಪುವರಿವಂ;
೩14 DUSHTABUDDHI SENDS A LETTER TO MADANA
ಭಂಜೆಸದೊಡೀ ಧರಣಿಗೀತನರಸಾದಪಂ; ಒರ್ ತನ್ನಾತ್ಸಜರ್ಗೇ|
ಸಂಜನಿಸಲಖ್ಯದು ನ್ಫುಪಾಲತ್ಸುಮಗ್ಗ ಲ್ಕ್
ಗಂಜುವವನಲ್ಲ, ಬಲವಂತನಹನೀತಂಗೆ
ನಂಜನೂಡಿಖಬ ಹೊಲ್ಬುಪಾಯಮಂ ಮಾಲತ್ರಿನೆಂದೇಿಬದಂ ಇ
[ಬುದ್ಧೀ. | 503 |
ಪ. ನ್ರುಪಾಲತ್ಸ್ಂ; ಅಸ್ನಲಾಕೆಗೆ. ಬಲವಂತಂ ಅಹೆಂ; ಈತಂಗೆ.
ರಾಶಾ-ಶಕಾಂಕ್ನಭ್ಯುದಯಮಂ ಹೆಡಿಬ್ಯ ತೆಂ
ನಾಕಾರಮಂ ತೋಟಖಾ್ಸುವೆನೆಂಬ ಕತ್ಕಲೆಯೊ
ಲಾ ಕಮಲ-ಲೋಚನನ ಭ್ರುತ್ಯನಂ ಘೊಲಿಬ, ಶಾ ಬಾಲಸ್ಷಿನೆಂಬುಚ್ಚ
[ಗದೊಳೂ |
ಆ ಕುಮತಿಯಹ ಮಂತ್ರಿ ಬಟ್ ಹೊಂದು ಲೇಖನಮ
ನೇಶಾಂತದೊಳ್ ಬರೆದು, ಮೇಣ್ ಅದಕೆ 'ಮುದ್ರೆಯಂ
ಯೋಕ್ೆಯಿಂದಳವಡಿಖ, ಕರೆಬ ಕಶಿಹಾಸನಂ, ನೋಡಿ, ನಗುತಿಂತೆಂ
[ದನೂ- || 508 ||
ಪ. ಕತ್ತಲೆಯ ಒಲೆ (ಕತ್ತಲೆಯ ನೋನಿ).
ಉರ್ವ-ಮಂತ್ರದ ಕಜ್ಜಮಿದು, ಚಂದ್ರಹಾಸ! ನೀ
ನೊರ್ವನೆ ಹಯಾರೂಢನಾಗಿ, ನಾಲ್ದುರು ಸೇವ
ಕರ್ವೆರಬ, ರಾಜಧಾನಿಗೆ ಪೋಗಿ, ತನ್ನ ಮಗ-ಮದನಂಗೆ ಮುದ್ರೆಸೆ
[ರಿತ್ಯಾ |
ಸರ್ವ-ಹನಮಖ್ಯದಂತೀವುದೀ ಪತ್ರಿಕೆಯ
ನುರ್ವರೆಯೊಳಾವೆಸೆಗಿದತಿಕಯದ ಮಾಬಕ್ಕಿ ನಂ
ಮಿರ್ವರೊಳ್ ಗುಪ್ಮಮಾಗಿರಲೆಂದು, ಈೊಟ್ಟನಾ ಮಂತ್ರಿ ತಲ್-ಲೇ
[ಖನವನೂ. || 504 ||
ಪೆ. ಅಜಯದಂತೆ, ಈವುದು ಈ ಪತ್ರಿಕೆಯಂ, ಉರ್ವರೆಯೊಳೆ ಆಂ.
CHANDRAHASA ENTERS THE KINGS GARDEN
ಬ್ರೀತಿಯಿಂ ಸೇಲ್ಬಿನಂತಸ್ಪಮಂ ತನ್ನೊಳ
ಮಾತು ನಿಕ್ಚಯಮೆಂದು, "ನಂಬಿ, ಸೌಯ್ತೊಂಡು, ಹೆರು
ಪಾತಿಶಯದಿಂದ ಮಂತ್ರಿಗೆ ಮಣಿದು, ಬೀಯಿಕ್ಯ್ರೂಂಡು, ವಂದಿಬ ಕುಂ
[ದನಡಿಗ್ಗೇೊ |
ಆತನೊಳ್ ಪಹರಣೆವೆತ್ತೊಡನೆ ಕಳುಹಿಬ ಕೊಂಡು,
ಮಾತೆ-ಮೇಧಾವಿನಿಗೆ ಬಂದು, ನಿರ್ಗಮಮನಾ
ಖ್ಯಾತಿಬ ಪದಾಂಬುಜಕೆ ಪಣೆಯಿಟ್ಟನಾ ಚೆಂದ್ರಹಾಸನಭ್ಲಗ್ರದಿಂದಾ.
|| 50೨ ॥|
ಪ. (ದುಷ್ಟಬುದ್ಧಿ) ಪ್ರೀತಿಂಖಂ ತನ್ನೊಳೆ ಅಂತಸ್ಸಮಂ ಪೇಲ್ಲಿಂ, ಈ ಮಾತು ನಿಶ್ಚಯಂ!
ಎಂದು, (ಚಂದ್ರಹಾಸಂ) ನಂಬಿ. ನಿರ್ನಮೆಮಂ ಆಖ್ಯಾತಿಸಿ.
ಹಯ-ವರ-ಸಮಾರೂಢನಾಗಿ ಸೇವಕ-ಜತು
ಪಯದೊಡನೆ, ವಿಧವಿಭ-ಕುಘೋದಯದ ಕಕುನಾವ
ಅಯನಾಶಿಸುತ, ಬಟೈವಿಡಿದು, ಕುಂತಳ-ಪ್ರರದ ಬಾಹ್ಟೋಪವನಕೆ
ಆ
[ಬರಲೂ, |
ನಯ-ರಸದ ಕೋಗಿಲೆಯ ಸಾದರದ ನುಡಿಯೊಳತಿ
ಶಯ-ಫಲೋತ್ಪರದ ತರು-ಕಾಖೆಗಳ ಸೆಯ್ಲಾಣಿ
ಕಯೊಳದಿರ್ಗೊಂಂಡುಪಚರಿಸುವಂತೆ, ಚಂದ್ರಹಾಸನ ಮುಂದೆ ಕ್ಲೆ
[ಸೆದುದೂ. || 506 ||
ಪು. ಕುಭ-ಉದಯದ ಕಕುನ-ಆವಳಿಯಂ. ಬಾಹೈ-ಉಪವನಕೆ. ನುಡಿಯೊಳೆ (ಮತ್ತೆ)
ಅಶಿಕಯ-ಫೆಲ-ಉತ್ಕರದ ಎ. ಶೆಯ್-ಕಾಣಿಕೆಯೊಳೆ.
ತಳರ್ದುಯುಗಿದೆಳೆಮಾವುಗಳ ನೆಬಲ್ಲವಿದ ನಿ
ರ್ಮಳ-ಪುಳನ-ತಳದಿಂ, ತ ಅ
ಗಳ ಮಂಟಪಂಗಳಂ, ವಿವಿಧ-ಮಣಿ-ಮಯ.-ಕ್ಛತಕ-ಗಿರಿ-ಕ್ಂದರಂಗ
[ಅಂದಾ |
216 RAJASEKHARA AND SARVAMANGALA IN SIMHALA’S PALACE
ತೊಳೆಪ ರನ್ನದ ಪಾಸಲಕಿಗಳಂದ, ರಂಜಿಸುವ
ನಳನೋತ್ಪ್ರಲ-ಪ್ರಕರ-ಕೋಭಿತ-ಸರೋವರಂ
ಗಳ ರಮ್ಯ-ಸೋಪಾನದಿಂದ ತೆದ್-ರಾಜ-ಕೇಳ-ವನಂಕ್ಣ್ಲ್ ಸೆದುದೂ.
| 507 |
ಪ
ಪ. ತ95-ತುಣು?ದ. ನಳನ-ಉತ್ಸಲ. ಟೇ. ಶ95 ಎಂಬಲ್ಲಿಯೂ ಅಲರ (-ಬಳ್ಳಿ)
ಎಂಬಲ್ಲಿಯೂ ಶಿಭಲತ್ಸ್.
ಸರಸ ಮಿಗೆ ನಲಿದಾಡುವಂಜೆಗಳ್ ಹೊಂಜೆಗಳ,
ಜೆರಬ ರಮಿಸುವ ಕುಣಿವ ಹೋಕಗಳ ಕೇರಿಗಳ
ನೆರೆನೆರೆದು ಮೊಬತ3ವ ಮಮಬಾ್ದುಂಬಿಗಳ ಡೊಂಬಿಗಳ ಚೇರ್ವ ಗಿಳ
[ಕೋಗಿಲೆಗಳಾ, | |
ತರು-ಲತೆಯ ತುಣುಗಲರ ಸಾಲ-ಪ್ರವಾಳ-ಪ್ರ
ಕರದ ಕೋಟೆಗಳ, ಕುಸುಮಾಳಗಳ ಗಾಳಗಳ |
ಪರಿಮಳದ ಮನದಿಂದ ಸೊಗಯಿಸುವ ಬಗೆಯಿಸುವ ರಾಜೋಪವನ
[ಮೆಸೆದುದೂ. || 508 ||
ಟೀ. ಆ ಮುಖ್ಯ ಪಸ್ಟ್ರಿಸಳು ಮನದಿಂದ ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಹೋಸುತ್ತಪೆ. ಮನ- ಅಂತಃಕ
ರಣ, ಒಳಭಾವೆವೂ ಮಾನಸಸರೋವರವೂ.
TI
95, THE RAINY SEASON IS SPENT BY RAJASEKHARA
AND SARVAMANGALA IN SIMHALA'S PALACE (see No. 98)
(Their journey to the Husband’s home is related in the
next chapter of the poem)
ರಾಜಶೇಖರನೂ ಸರ್ವಮಂಗಳೆಯೂ ವರ್ಷಕಾಲವನ್ನು ಸಿಂಹಳನ
ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದು ಕಳೆದದು
ವ | ಮತ್ತಂ ರಾಜಕೇಖರ ಸರ್ವಮಂಸಸೆಯರ ವಿನಾಹಮಾ?, ದಂಪತಿಗಳ್ಗೆ |
ಮಾಸಂಗಳ್ ದಿವಸಂಗಳಾಗಿ, ದಿವಸಂಗಳ್ ನಿಮಿಷಂಗಳಾಗಿ ಸಲುತ
| ಮಿರೆಯಿರೆ,
RAJASEKHARA AND SARVAMANGALA IN SIMHALA’S PALACE 217
ಕಂದಂ
ಧ್ಭೃತ-ಚಂಚಲ-ಮತಿ ಚಪಲ-
ಜಡ-ಭರಿತಂ ಸಟು-ಸ್ಟಾರಂ ಒರೆ ಮೇಘುಂ, |
ನುತ-ಹಂಸಂ ತಳರ್ದುದು; ಮಲಿ
ನತರಂ ಬರೆ, ಕುಚಿ-ಸು-ವೃತ್ತನೇನ್ ಇರ್ದಪನೇ? || 509 ||
ಟೀ. ಇದು ಮೇಫು ಬಂಡು ಸೂರ್ಯ (ಹೆಂಸ) ಹೋದ ವರ್ಣನೆ; ಆದರೆ ಕ್ಲೇಪಾಲಂ
ಕಾರದ ಮೇಲೆ ಇದು ಹಂಸಪಕ್ಷಿ ಸಹ ಮಜ೦ಿಗಾಲಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ವರ್ಣನೆ; ಅದಲ್ಲದೆ ನುತಹಂ
ಸಂ ಕೊಂಡಾದಲ್ಪಟ್ಟಿವರಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಪ್ಮನೆಂತ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿದರೆ ಮತ್ತು ಮೇಘುಂ (ಜನರ) ಸುಂಪೆಂ
ದು ಟೀಕಿಸಿದರೆ ಇನ್ನೊಂದು ಸ್ರಹಿಕೆ ಆಸುತ್ತದೆ. ಧ್ರೃತಚಂಚಲಮಶಿ ಎಂದು ಹೊಡಲೂದ
ನಾಲ್ಕು ಸಮಾಸಗಳು ಮೇಫುಕ್ಳೆ ವಿಶೇಷಣಗಳು. ಚ೦ಚಲಣ ಅನ್ಲಿರವೂ ಮಿಂಚೂ; ಚಪಲ
ವೇಗವೂ ಲಕ್ಷ್ಯಾಹೀನತ್ಪುವೂ; ಜಡ ಮೂರ್ಹತ್ಸಿವೂ ನೀರೂ, ಸ್ಟೌರಂಪಶಬ್ದವೂ ಮಾತೂ,
ಗಲ್ ನೆಜುತಿಯದ ಕಲುವಲ್ಗಳ
ನಿಯಿಂಕಿ ಪಕ್ಷದೊಳೆ, ಪಾಬಲಾಲಣದೆ, ಏರಿದುಂ |
ಮಲುಗುವ ಮರಾಳಗಳ ನು
ಣ್ಲೌವೊತ್ತೆಡೆವಿಡದೆ ತಳರ್ದವಂಚೆಗಳಾಗಳ್. || 510 ||
ಟೀ. ಇದು ಅಂಚಿಸಳು ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗುವ ರೀಶಿಯ ವರ್ಣನೆ. ಮರಾಳಸಳೆಂಬ ಹೆ
ಣ್ಲಿಂಚಿಗಳು ತಮ್ಮ ಚಿಕ್ಕ ಮಗಳನ್ನು ಪ ಕ್ಷರೊಳಗೆ ಇಖುಂಕ್ಕಿ, ಚನ್ನಾಗಿ ಹಾಜ ಕೂಡದಲ್ಲಿ
ಸಂಡೆಂಚೆಸಳು ಅವಣ ನುಣ್ಣಿಜ್ಸಳನ್ನು ಸೊತ್ತು ಹೋಸುತ್ತಪನೆ.
ಮತ್ತೇಭನಿರ್ರೇಡಿತಂ
ರವಿ-ಚಂದ್ರ-ಪ್ರಚುರ-ಪ್ರಭಾ-ಪ್ರಚಯಮಂ ಮೇಘುಂ ಮುಸುಂಕುತ್ತೆ
[ಕಾ
ರ್ಪ್ಲ್ಯ-ವಿಶಿಷ್ಟ್ರಂ, ತಟಿದಂಕುರಾಲ್ಪ-ರುಳೆಯಂ ಬೀಜೌತ್ತುದಗ್ರ-ಸ್ಫುರತ್-
ಕವಿ-ಕಾವ್ಯ-ಪ್ರಕಟ-ಪ್ರಭಾವಮನದಂ *ಿೀಬ್-ಕಭ್ರಿಗಂ ಗುಪಗ್ಗೆ
ದವರಾಶ್ಮೀಯ-ಕೃುತಿ-ಪ್ರಭಾವತೆಯನಾದಂ ತೋರ್ಪ ವೋಲ್ ಧಾ |
[ತ್ರಿಯೊಳ್. || 511 |
28
016 RAJASEKHARA AND SARVAMANGALA IN SIMHALA’S PALACE
ಟೀ. ಕಾ ಪ್ಲ ೯-ವಿಶಿಷ್ಟ ನಾದ ಹೇಘುಂ ಹೇಜಿಕಿದ ಪ್ರಭೆಯ ಪ್ರಚಯಮಂ ಮುಸುಂಕುತ್ತೈ,
ತನ ಕ ಆರಿತು ಆಂ -ರುಚೆಯಂ ಬೀಜ9ತ್ಸು; ಇದು ಕಲ್ಪ ಬ್ಬಿ ಸರು Se ಆ
ವ ವು ವ?
ಸುತ್ತದೆ. ಅವರ ವೆರವಲ್ಲದ, ಹೀನತರ. ಆದಂ ಹೆಚ್ಚಾಗ.
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಅಡಿಗಡಿಗುರ್ಧಿ ಮಿಂಚುವೆಳೆಮಿಂಚು ಮರುದ್-ಭಟಿನೆತ್ತಿ ಜೇಗದಿಂ
ಪೊಡೆವ ಸುವರ್ಣ-ಹೋಣಮೆನೆ ತರೆ, ತಾನೊಗೆದತ್ತು ಸಾರ್ಮು
an
ಲ್ಲಡಣಮನಿಪು ದಂತಿ-ತತಿಯಗ್ರದ ಡಿಂಡಿಮ-ನಾದದಂತೆ ಜೆ
ರ್ಗುಡುಗು, ನಿದಾಘುನಂ ತಗುಳಲ್ಫೈದಿದ ನೀರದ-ಕಾಲ-ರಾಜನಾ.
| 512
ಟೀ. ಅಡಿಸಡಿಸೆ ಉರ್ವಿ ಮಿಂಚುವ ಎಳೆಮಿಂಚು ಯಾತಂತೆ ತಟಿಕ್ಸಿತ್ತು? ಮರುಔ-ಭ
ಟನೆತ್ತಿ ಜೇಸದಿಂ ಪೊಡೆವ ಸುವರ್ಣಕೋಣದಂತೆ. ಹಾಗೆ ತಯಿರುವಲ್ಲಿ ನಿದಾಫುನೆಂಬ ಪೆರಿ
ಯನ್ನು ತಸುಳಲೆ ಎ೦ಬ್ಬದ ನೀರದಕಾಲರಾಜನ ಸುಡುಸು ತಾನು ಕಾರ್ಮುಗಲೆ-ಸಡಣಮೆನಿ
| ಸುವ ದಂಶಿ-ತಶಿಯ ಅಸ್ಪದ ಡಿಂಡಿಮ-ನಾದದಂತೆ ಒಗೆದತ್ತು (ಒಗೆಂಖತು).
ಕಂದಂ
ಗಟ್ ಮೂಡಿದಂತೆ ಕೆಲದೊಳ್
| ತಿಜುಮುಗಿಲಿರೆ ಜಲದ-ನೀಲ-ಗಿರಿ ನೆಗೆಯೆ, ಕರು |
ತೈಬಿಗಿದ ವಜ್ರೆಯ ವಜ್ರದ
ದ)
ಬಿಯುವೊಯ್ಲ ರವಕ್ಕೆ ಬಜನಿಡಿಲ್ ಸರಿ ಬರ್ಕುಂ. [| 513 ||
ಪಿ ಘಃ
| ಟೀ. ಕವಿ ಇದಲಲ್ಲಿ ಅಶಿವಿಪರೀತಭಾವವನ್ನು ತೋಜಂಸುತ್ತಾನೆ; ಏನಂದರೆ ಜಲದನೀಲ
| ರಿಸ ರೆಕ್ಕೆ ಬಂದಂತೆ ಆಯಿತು; ಆ ರಕ್ಕೆ ಯಾವದು? ಅದಜ ಕೆಲದೊಳಿರುವ ಚಿಕ್ಕ ಮೋಡ
A ತ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಎ ಬಜಅಸಿಡಿ5 ಆಂಉತು; ಯಾತಅಂತೆ? ಕರುತ್ತೆಂ
ಬ ಸಪ್ಸಳಿಂದ ಅದಲಂ ಮಚ ಬಿದ ಪ್ಪ ವಜ್ರೆ ಎಂಬ 7ನಡುಗುದೊರೆಯ ಡಬ್ರವು ಸಿಡಿಲುಕೆಷ್ದು
ನ ಪೊಂಬ್ಲುನ ರವಡಂತೆ. ಕವಿಯ. ಮನೋರಥಕ್ಕೆ ಹತ್ತು ಕುದುರೆಯಬ್ಬನೋ?
ನೆರೆದು, ಘನ-ಘುನ-ಮದೇಭೋ
ತ್ವರಮಿಾಂಓಿ ಮರುತ್-ತೆರಂಗಿೀಣೀ-ಹಳ್ಮಂ, ಪೂ |
RAJASEKHARA AND SARVAMANGALA IN SIMHALA’S PALACE 219
ತ್ವರಿಸೆ, ಪಿಡಿದಿಟಿವ ಕಣ-ಗಂ
ದಿರವೆನಿಬಿದುದರರೆ ಸುರಿವ ಪೆರ್ಮಟಕಿ ನಭದಿಂ! | 514 |
pe)
ಪ. ಫುನ (ವಮೇಘಫುನೆಂಬ)-ಫುನ (ಎ ಡೊಡ್ಡ)-ಮದ-ಇಭ-ಉತ್ಕರಂ. ಕಣ-ಸಣಿದ ೧%
ರವು ಎನಿಸಿದುದ್ಕು ಅರೆಅರೆ! ಟೀ. ಗಾಳಯ ಹೊಟೆನೀರು; ಇದು ತಿರಿಗಿ ಎಂಥಾ ಭಾವನೆ! |
ಆದರೆ ದಕ್ಲಿ೧ಣಸೆಯ ಮರುತ್ತು ಮೋಡವಾಸುವದಕ್ಸೆ ಕಾರಣನೆನ್ನು ಬಹುದು.
ಸುರಚಾಪ-ಚಂಪಕ-ಸ್ರಜ
ಹುರವಣಿಸುತ್ತಬತೆ-ಜಳದ-ಮದ-ಮಧುಪೆ-ಸೆಮು |
ತ್ವರಮೆಬುಗಿದಂತೆ ಮೆಜು3ಿದುದು
ಪರಿಕಿಸದಾಶ್ಮೀಯ-ಜೇವನ-ವ್ಯಯ-ಭಯಮಂ. sts |
ಪೆ. ಸುರಚಾಪ (ಎಂಬ)-ಚಂಸಕ-ಸ್ರಜಕೆ ಉರವಣಿಸುತ್ತೆ, ಅಸಿತ. ಟೀ. ಕಪ್ಪಾದ
ಮೋಡವು ಸೊಕ್ಕುಳ್ಳ ತುಂಬಿಯ ಸಮುತ್ವರಡಂತಿತ್ತು "ಇತ್ಯದಿ; ತುಂಬಿಗೂ ಸಂಪಗೆಸೂ ಇರು
ವ ಪರಸ್ಪರಭಾವವನ್ನು ಕವಿ 859ನೆಯ ಕ್ಲೋಕಡಲ್ಲಿ ಕೋಜೀಸಿದಂಶಾ೦ಉತು. |
ಮೆಲ್ಪರಿ, ಸೊಬ್ಸಿರಿ, ಮುಗಿಲೊ
ಲ್ಲಿಲ್ಪರಿ, ತೆಳ್ಸರಿ, ಕರಂ ಪೊನಲ್ಪರಿಯಿಪ ಬಂ |
ಒಲ್ಸರಿ, ನಿಲ್ಲದೆ ಹಾಲ್ಯರಿ, |
ಸಾಲ್ಸರಿ ಸೆಲೆ ಸುರಿದು, ಕಲತಿದವಿರುಳುಂ ಪಗಲುಂ. 516] |
ುಡುಘುಡು ಛಳಛಟಲೆಂದು
ಗಡದ ಬಡಿಲ್ಲನಿಯೆ ಪೊಡೆಯೆ, ಜು |
ದುಡುಗಳ್ ಪಲಪಲWನುದುರ್ವ ವೊ
ಲೆಡೆವಿಡದಿಟ್ವಾಲಿವರಲ ಮಖಕ ಬಗೆಗೊಳಕುಂ. | 517 ||
|
|
ಪ. ಉಡುಸಳಿ ಪಲಪಲನೆ ಉರುರ್ವ (ಇದಲ್ಲಲ್ಲಿ ಶಿಣಲತ್ಸ್) ಪೊರ ಎಡೆ-ಬಿಡದೆ ಇಂವ. |
28
220 RAJASEKHARA AND SARVAMANGALA IN SIMHALA’S PALACE
ಉತ್ಪಲಮಾಲೆ
ಖಿನ್ನ ಸಹಾಯದಿಂ ನೆಬಿತಿದು, ತಾಳ್ಗು ಘುನತ್ಸುಮನಸ್ಥದೀಯ-ಮಿ
ತ್ರೋನ್ಹತೆ-ತೇಜಮಂ ತವಿಪನೆಂದನಿಲಂ ಮುಗಿಲಂ ಕ'ನಲ್ಲು, ಪೊ |
| ಯ್ಹಂ; ನೆಗಬಲ್ ಘುನ-ಧ್ಲುನಿ, ಕಳಲ್ಲುದಿರ್ದತ್ತು ಘನೋಪ
kr -ದಂ
ತಂ. ನಿಜಮಲ್ಲದಿರ್ದೊಡಿಳೆಯಲ್ಲಿದು ನೀರದ- ನಾಮಮಾಂಪುದೇ?
| 518 ||
=)
ಹು. ಫುನಕತ್ಸಿಮಂ, ಅಸ್ತ ಸ್ವದೀಯ-ಮಿತ್ರ-ಉನ್ನುತ-ತೇಜಮಂ ತವಿಪಂ! ಎಂದು, ಅನಿಲಂ.
ಕಳಲ್ಲು ಉದಿರ್ಹತ್ತು (ಉದರಿತು) ಫುನ-ಉಪಲ-ಅಚ್ಛ-ಡಂತಂ. ನಿಜಂ ಅಲ್ಲದೆ pia
ಟೀ. “ಅನಿಲನ ಮಿಶ್ರ ಬೆಂಕಿ. ಮುಗಿಲು ಇದನ್ಯು ಆಲಸುವೆದಲೌಂಡೆ ಅನಿಲನು ಕೋಪ
ಟ್ಟು ನೋಡಕ್ಕೆ ಕ್ಕೆ ಹೊಯ್ದ ನು; ಡೊಡ್ಡ ಕಬ್ಬ ನೆಸಯವಲ್ಲಿ ಏನಾಂಖತೆಂತ ಪಾಠಕರೇ ಹೇಲ ಕ
| 2 ಕೊಡುವದು) ಮೋಡ; ನಿರ-ರದ= ಹಲ್ಲಿಲ್ಲಷವನನು. ಉದಿರ್ದತ್ತು ಎಂಬಲ್ಲಿ
ಶಿಣಲತ್ಸ್.
ಕಂದಂ
ಬವಳಿ, ನಿಜ-ಚಂಚು-ಪುಟಿದೊಳ್
| ತಳೆದಿನೆಯಳ್ಲಿಜಿತಿದು, ಮಜಾ್ಗಳಂ ತೇಣಿಬಿ, ಮನಂ |
ಗೊಳುತಯಿಖಿ, ಸೆಳೆದು ಹಲ-ಪಣ-
ಹುಳಿಮಂ, ಹೀರ್ದತ್ತ್ಮು ಚಾತಕಂ ಚದುರಿಂದಂ. ೬...
ಪ. ತಳೆದು, ಇನೆಯಲ್ಗೆ ಎಜತಿದು. ಮನಂಗೊಳುತ ಅಬುಪಿ. ಟೇ. ಚಾತಕಪಕ್ಲಿ ತನ್ನು
ಹೆಂಡತಿಗೂ ಮಕ್ವಳಗೂ ಮಖೆಹನಿ ಕುಡಿಸಿ, ಶಾನು ಕುಡಿಯುತ್ತದೆ. ೩44ನೆಯ ಶ್ಲೋಕ.
2)
ಉತ್ಸಲ ಮಾಲೆ
ಮಂಗಳ-ವಾದ್ಯಮಬ್ಬ-ರವಮುಂ್ಞುವ ಮಿಂಚದು ದೀಪ-ಮಾಲೆಯು
ತ್ಲುಂಗ-ಪೆಯೋದಮಿಟ್ಟ ತೆರೆ ತೋರಣಮಿಂದಿರನಿಲ್-ಸು-ವೃಪ್ಯಿಯೇ |
RAJASEKHARA AND SARVAMANGALA IN 91111147,4'5 PALACE 221
ಸಂಗತ-ಧಾರೆಯಾಲಿವರಲೊಪ್ಪುವ ಮುತ್ತಿನ ಸೇಸೆಯಾಗೆ ಕಾ
ರುಂ ಗಗನ-ಸ್ಪಳ£-ರಮೆಯುಮೊಂದಿದರೊಂದು ವಿವಾಹ-ರೀಲೆಯಂ.
| | | 520 ||
ಅಣಿಯರದಿಂ ಕೇ? ಕುಣಿವ ನನಿಲೆಸೆದರ್ಕುಂ| 120
ಪ. ಮಂಸಳವಾಡ್ಗುಂ ಅಬ್ಬರವಂ, ಉಜ್ಜನ ಮಿಂಚು ಅದು ದೀಪಮಾಲೆ, ಉತ್ತುಂಗ
ಪಯೋದಂ ಇಟ್ಟೆ ತೆರೆ ತೋರ£90, ಇಂದಿರವಿಳೆ' (= ೧ಂದ್ರವಿಲ್ಲಿ ನೊಡನೆಯ)-ಸುವುಪ್ಟಿಯೇ ಸಂ
ಸಠ-ಧಾರೆ, ಆಲಿ-ವೆರಲೆ' ಒಪ್ಪುವ ಮುತ್ತಿನ ಸೇಸೆ ಆಗೆ, ಕಾರುಂ ಸಸನಸ್ನಳೀರಮೆಯುಂ ಒಂ
ಬದರ. ಟೀ. ಕಾರಿಸೂ ಸಸನಕ್ಟೂ ಮದುನಿಯಾಹಂಶಾಲಉತು.
ಹಳ-ಮಯಮಿಳೆ, ಜಳದ-ಮಯಂ
' ಹಳ್ಧರ-ಮಾರ್ಗಂ, ತಟಿನ್-ಮಯಂ ದಿಗ್-ವಳ್ಯಂ; |
ಘೆಳೆಗೊಳೆ ನವ-ಸ್ಫುಪ್ಯಿಯನೇಂ
ತಳೆದುದೊ ಭುವನಂ ಘನಾಗಮಾಣ್ಯ-ಶ್ರಭುವಿಂ? | 521 ||
ಟೀ. ಇಳೆ ಜಳ-ಮಯವಾಗಿತ್ತು "ಇತಾದಿ. ಪರಸ್ಸರವಾದ 7ೆಳೆತನವಿರುವಲ್ಲಿ ಭುವನವು
ಫುನಾಸಮ ಎಂಬ ಸ್ಫಪ್ಟ್ರಿಕರ್ತನಿಂದೆ ಇತ್ಯಾದಿ.
| ವ|ಫಣಿಯಂ ತುಂಡಿನ, ವಿಷಮಂ ನೊಣೆದು
ದಿಂ ಹೇಗಿ ಗೇಕಿ], ಕುಣಿವ ನವಿಲೆಸೆದಿರ್ಶುಂ (8ನೆಯ ಕ್ಲೋಕ) | 522 |
ಉತ್ಸಲಮಾಲೆ
ಚಾದಗೆಯಂತೆ ಮುಂಬನಿಯನೇಂ ಬರೆ ಹೀರ್ದುದೆ? ವಲ್ಲಿಯಂತಿ
[ದೇೇಂ
ತೋದುದೆ ವಾರಿಯಿಂ? ಕಡವಿನಂತೆ ಮುಗುಳ್ಳುದೆ ತತ್.ಸಹಾಯ
[ದಿಂ?.|
ಈಕೇದಗೆಯಂತೆ ಪೂತುದೆ? ಮುಗಿಲ್ಲಳ ಪಂಗಿನಿತುಂಟೆ? ಹೇಕಿಯಾ
ಹ್ಲಾದದೆ ಕಂಡು, ನರ್ತಿಪುದಿದಲ್ಲೆ ಸಮಾನ-ವಯಃ-ಪ್ರವರ್ತನಂ?
|| 528 ||
222 RAJASEKHARA AND SARVAMANGALA IN SIMHALA’S PALACE
ಟೀ. ಚಾಡಗೆ ಮುಂಶಾಡಕ್ಕೆ ಮುಗಿಲ್ಲ ಳಿಂದ ಸ್ಪಪ್ಕೃವಾದ ಪ್ರ ಪ್ರುಯೋಸನುಂಟು; ಆದರೆ ನ
ವೆಲಿಗೆ ಇಲ್ಲ. ಮುಗಿಲ್ಲಳ ಸಂಚು ಅದಕ್ಕೆ ಇನಿತೂ ಉಂಟೇ? ಹಾಗಾದರೆ ಅದು ಕಂಡೇ ನರ್ತಿ
ಸುವದು. ಇದು ಸಮಾನ-ವಯಸ್ಸಿನಿಂದ ಹುಟ್ಟುವ ಪ್ರವರ್ತನನಲ್ಲನೇ?
ಮತ್ತೇಭವಿಶ್ರೀಡಿತಂ
ತಳರಲ್ವೆಂದಡಿಯಿಟ್ಟು, ಜಾ, ಜವದಿಂ ಕೆಯ್ಯೂರಿ, ಬಿರಿಕ್ಲಿಬ್ಟು, ಪಂ
ಕ ಳಮಾದಂಶುಕಮಂ ಪೊನಲ್ಬರಿವ ನೀರೊಳ್ ಕರ್ಚಿ, ಮೆಯ್ಸಾರ್ಚೆ,
[ಪ |
ಲ್ಲಳ ನಾದಂ ಪುಳಕಾಂಕುರಂ ಮೊಳೆಯೆ [ಸೊ€೫ೆಯೆ], ಮೇಣ್ ಆರ
[ಯ್ಚು, ಇಾಲಿಟ್ಟು, ಹೋ
ಲ್ಗಳನಾಂತೆಯ್ದುವ ಪಾಂಥರಂ ನಗುವರಾ ಹರ್ಮ್ಯಾಗ್ರದಬ್ಚಾತ್ಸಿಯರ್.
|| 5೨24 ||
ಸತ ತಳರಲ್ವೈ (ತಳರ ಬೇಕು) ಎಂಡು ಅಡಿ ಇಟ್ಟು. ಪಂಕಿಳಂ ಆದ ಅಂಶುಕಮಂ. ಪು
ಛಕ-ಅಂಕುರಂ. 'ರ್ಮ್ಯ-ಅಸ್ರದ ಅಬಾಕಿ ಯರ. “ಹ. ಎಯ್ದುವ ಎಂಬದಅ ವರೆಗೆ ಇ
ಓಣಿ
ರುವ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ಪಾಂಥರಂ ಎಂಬದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸುತ್ತ ಷೆ. ನಸುವರಿಇ ಪಾಂಥರಂ
ಕುಜೌತು ನಸುವರಿ.
ವ | ಇಂತೊಗೆತಂದ ಸಕಲ-ಜನ-ಮನೋ-ನಯನ-ಹರ್ಪ-ಪ್ರದಮಾ
ದ ವರ್ಪಾ-ಹಾಲದೊಳ್ (ರಾಜಕೇಖರಂ ಶಾಂ ಮದುನೆಯಾದ) ಇನೆಯಳೊ
ಡನೆ ಸಡಗರಂ ಮಿಗೆ ಗಗನಮಂ ತುಡುಂಕುವ ಭರ್ಮ-ಹರ್ಮ್ಯಮ
ನಾರೋಶಿ, ಮೇಲ್ಲೆಲೆಯ ಕನಕ-ಪರ್ಯಂಕ-ಹೀಠದೊಳ್ ಗಾಡಿ
ಯಿಂ ದಶೆ (ನೋಡುತ್ತಮಿರ್ದಂ).
VISHAYE READING THE LETTER CHANGES 1716114 INTO VISHAYE 228
96. CHANDRAHASA BEFORE DELIVERING THE
LETTER IS TAKING A NAP IN THE KINGS GARDEN, WHEN
HE IS SEEN BY DUSHTABUDDHI'S DAUGHTER VISHAYE, THE
PLAYMATE OF THE KINGS DAUGHTER CHAMPAKAMALINI, WHO
OBSERVES THE LETTER BROUGHT BY THE MESSENGER THAT IS
FAST ASLEEP, TAKES AND READS IT, THINKS THAT A DREADFUL
| MISTAKE HAS HAPPENED, AND BY CHANGING VISHA (POISON)
INTO VISHAYE GIVES A QUITE DIFFERENT MEANING
TO HER FATHER’S WORDS (see No. 94)
pe
ರಾಜವನದಲ್ಲಿ ನಿದ್ರೆ ಗೊಂಡಿರುವ ಚಂದ್ರಹಾಸನನ್ನು ದುಷ್ಟಬುದ್ಧಿಯ
ಮಗಳಾದ ವಿಷಯೆ ಕಂಡು, ಅವನು ಅಖಯೌಯದಂತೆ ತಂದೆಯ ಆ ಪತ್ರವನ್ನು
ತೆಕ್ಕೊಂಡು, ಓದಿ, ತಂದೆಯಿಂದ ಒಂದು ಬರಹ ತಪ್ಪಾಯಿತೆಂತ
9 ವೆ
ನೆನಸಿ, ತಿದ್ದಿ, ಪತ್ರವನ್ನು ಇದ್ದಂತೆ ಇಟ್ಟು ಹೋದದು
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಛದಿ
ತೇಜೆಯಂ ಕ್ಟ್ರದೆಡೆಯೊಳ್ ಸೇವಕ ರನಿರಿದಬಿ,
ರಾಜವನದೊಳ್ ಪೊಕ್ತು, ಕಶಿಹಾಸನಲ್ಲಿ ವಿ
ಭ್ರಾಜಿಸುವ ನಿರ್ಮಲ-ಸರಸ್-ಶೀರದೊಳ್ ಮಿಂದು, ಶುಚಿಯಾಗಿ, |
(ಸು-ಸ್ಚಳದೊಳೂ || 525 |
ತಖಾದೆಳೆದಳಿರ್ಗಳಂ ಪಾಬ, ಹ
ನೊಹಗಲ್ವ್ಹೆ ನಡುವಗಲ ಬಿಬಿಲಿಂದ ಮಾರ್ಗದೊಳ್
ನೆ೫ತಿ ಬಲಂಲ್ಲಿಹೆ ಚಂದ್ರಹಾಸಂಗೆ ತಣ್ಣೆಲರ ಸೊಗಬಂದಸಣ್ಣೆವೆಗಳೂ]
ದ 9 9
ಸೆಕಿತಿಗೊಂಡವಾಲಿಗಳನಾಶ್ಲೀಯ-ಸ್ಸೃ್ತೃಮಂ
ಮಲಿತಿದು, ನಿದ್ರಾ-ಲೋಲನಾಗಿ, ಮಲಗಿದನವಂ || 526 ||
ಪ. ಕಕ್ಎಎಷೆಸಳು ಆಲಿಸಳಂ ಸೆಜೆಗೊಂಡೆವು; ಆಶ್ಮ್ಮೀಯ.
224 VISHAYE READING THE LETTER CHANGES VISHA INTO VISHAYE
ಕುಂತೀಶುಮಾರ, ಹೇಳ್! ಚಂದ್ರಹಾಸಂ ಬನದೊ
ಅಂತು ಸುಖ-.ನಿದ್ರೆಯಿಂದಿರುತಿರ್ಪ ಸಮಯದೊಳ್
ಹುಂತಳೇಂದ್ರಂಗೆ ಚಂಪಕಮಾಲಿನೀ-ನಾಮದೊರ್ವ ಮಗಳುಂಟ
[ವಳ್ಲೇ |
ಸಂತತಂ ಮಂತ್ರಿ-ಸುತೆ-ವಿಪಯೆ ಸಖಿಯಾಗಿರ್ಹ
ಳಂತರಿಸದವರಿರ್ವರುಂ ಬಂದರಲ್ಲಿಗೆ ವ
ಸಂತ-ಕಾಲಂ ಪ್ರಾಪ್ತಮಾಗಿರೆ, ಜಲ-ಕ್ರೀಡೆಗಾಳಯರ ಗಡಣದಿಂದಾ.
| 527 ||
ಪ. ಉರ್ಪಳೆ; ಅಂತರಿಸದೆ.
ಅಲರ್ಗೊಯ್ಪು
ಬೇಳಂಬದಿಂದ *ೆಲಬಡಿದು, ಬಂದಾ ವಿಷಯೆ ಚೂತ-ದ್ರುಮದ ನೆಲ
[ಲೊಳೂ |
ತೋಳ ತಲೆದಿಂಬಿನ ತಳರ್ವಸೆಯ ಮೇಲೆ ತಂ
ಗಾಳಗೊಡ್ಡಿದ ಮೆಯ್ಯ ಸಹೊಗಬಂದ ಮಲುಕಿದು ನಿ
ದ್ರಾ-ಳೋಲನಾಗಿ ಮಲಗಿಹೆ ಚಂದ್ರಹಾಸನಂ ಕಂಡು, ಸ್ಫೈವೆಜಗಾ
[ದಳೂ. || 528 |
ದಿವಿಹೇಂದ್ರತನಯ, ಕೇಳ್! ಈ ತೆಬಿದೊಳಾಗ ನವ-
ಯುವತಿ ನಿಂದೀತ್ಷಿಸುತ, ಕಂಡಳವನಂಗದೊಳೆ
ಸೆವ ರುಚಿರ-ಕಂಚುಕದ ತುದಿಸೆಬಗಿನೊಳ್ ಕಟ್ಟ ಹೊಂಡಿರ್ದ ಪತ್ರಿ
[ಕೌಯನೂ; |
ತವಕದಿಂ ಬಿಟ್ಟು, ಮುದ್ರೆಯನೋಸರಿಬ, ತೆಗೆದು,
ವಿವರದೊಳ್ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಹೆಸೆರ ಬರಹಮಿರೆ,
ಲವಲವಿಕೆ ಮಿಗೆ, ನೋಡಿ, ಹರುಪ-ಪುಳುಕದೊಳಂದು ನಿಂದೋದಿ
[ಕೊಳುತಿರ್ದಳೂ. || 529 ||
ಟೀ. ಬಿಟ್ಟು (ಪಶ್ರಿಕೆಯನ್ನು) ವಿನೋಚೆಸಿ.
VISHAYE READING THE LETTER CHANGES VISHA INTO VISHAYE 9223
EE EE
ಶ್ರೀಮತ್-ಸಚಿವ-ಶಿರೋ-ಮಣೆ- ಹಿಸ್ ಸು-
ಪ್ರೇಮದಿಂ ತನ್ನ ಮಗ-ಮದನಂಗೆ ಮಿಗೆ ಪರ
ನೇಮಿವಿದ ಹಾರ್ಯನವಿಖಾ ಚಂದ್ರಹಾಸಂ ಮಹಾಹಿತನೆಮಗೆ, ಮೇಲೆ
[ನಮ್ಮಾ |
ಬೀಮೆಗರಸಾದಪೆಂ, ಸಂದೇಹಮಿಲ್ಲಿದಕೆ,
ಸಾಮಾನ್ಯದವನಲ್ಲ, ನಮಗೆ ಮುಂದಕ್ ಸರ್ವ
ಥಾಮಿತ್ರನಹವನೆಂದೀತನಂ ಕಳುಹಿದೆವು ನಿನ್ಸ 1 ಚ ಜೃ
|| 530 ||
ಪ. ಕಾರ್ಯಂ; ಈ ಚಂದ್ರಹಾಸಂ ಮಹಾ-ಅಹಿತಂ ಎಮಗೆ. ಸೀಮೆಗೆ ಅರಸು ಆದಪಂ '
(ಆಸುತ್ವಾನೆ). ಸರ್ವಥಾ ಅಮಿತ್ರಂ ಅಹವಂ.
ಹೊತ್ತುಗಳೆಯದೆ, ಬಂದ ಬಲ್ಕಿವನ ಕುಲ-ಶೀಲ-
ವಿತ್ತ-ವಿದ್ಯಾ-ವಯೋ-ವಿಕ್ರಮಂಗಳನೀಕ್ಷಿ
ಸುತ್ತಿರದೆ, ವಿಷವ ಮೋಹಿಸುವಂತೆ ಕೊಡುವುದೀತಂಗೆ ನೀನ್! ಅ
[ದಜಕೂಳೆವುಗೇ |
ಉತ್ತರೋತ್ತ್ಕರಮಪ್ಪುದೆಂದು, ಬರೆದಿಹ ಲಿಬಿಯ
ನೆತ್ತಿ, ವಾಚಿಬ ಕೊಂಡು, ತರಳಾಕ್ಷಿ ಶಾನ್ ಅದಕೆ
ಮತ್ಕೊಂದಭಿಪ್ರಾಯಮಂ ಶಿಳದಳುಲ್ಲಂಥ:ಸುವರುಂಟಿ ವಧಿ-ಕೃೃತ
[ವನೂ? || 581 ||
ಪ. ಉತ್ತರ-ಉತ್ತರ (ಮೇಲಿನ ಉತ್ತರ) ಅಪ್ಪುದು (ಆಸ ಬೇಕು)! ತರಳ-ಅಕ್ಷ್ಮಿ
| ಸನಿಗೆ) ಹುಚ್ಚು ಹಿಡಿಯುವಂತೆ; ಅಥವಾ= (ನೀಂ) ಅಪೇಕ್ಷಿ ಸುವಂತೆ.
ಘೊತಂ ತಮಗೆ ಮಹಾ-ಹಿತನೆಂದು, ತಮ್ಮ ಧರೆ
ಗೀತನರಸಹನೆಂದು, ಕುಲ-ಶೀಲ-ವಿದ್ಯೆಗಳ
| (-ಅಕ್ರಿಯುಳ್ಳವಳು). "ಶಿಳದಳ; ಉಲ್ಲಂಥಿಸುವ5. ಬೀ ಮೋಹಿಸುವೆಂತೆವ (ಚಂದ್ರಹಾ |
926 VISHAYE READING THE LETTER CHANGES VISHA INTO VISHAYE
ನೀತನೊಳಜಬುಸ ಬೇಡವೆಂದು, ಮುಂದಕೆ ಸರ್ವಥಾ ಮಿತ್ರನಹವ
(ನೆಂದೂ, |
ಈತಂಗೆ ವಿಷಯ ಮೋಹಿಸುವಂತೆ ಹೊಡುವುದೆಂ
| ದಾ ಶಾತನಣ್ಣಂಗೆ ಬರೆ, ಕಳುಹಿದ ಪತ್ರ
ಮೇ! ತಪ್ಪದಿದು ವರ್ಣ-ಪಲ್ಲಟಿದ ಮೋಸಮೆಂದಬಲೆ ಭಾವಿಸುತಿ
[ರ್ದಳೂ. | 589
ಪ. ಶಾಶ ದ ಅಣ್ಣಂಗೆ. ಎಂದು ಅಬಲೆ. ಟೀ. ಮೋಹಿಸುವಂತೆ = (ಎಷೇಯಿ) |
ಬಹುಪ್ರೀತಿ ಪಟ್ಟ
|
ಕಡುಚೆಲ್ಲುನಾದ ವರನಂ ಕಂಡು, ನಿಕ್ರೆಯಿಬ,
ತಡೆಯದಿಂದೀತಂಗೆ ವಿಷಯ ಮೋಹಿಸುವಂತೆ
ಹೊಡುವುದೆಂದಲ್ಲಿಂದ ತನ್ನ ಏತನೀತನಂ. ಈಛುಹಿದಂ ಸುತನ ಬ
ಓಟು.
| ಬಡಗೂಡದಿರದೆನ್ನ ಮನದೆಣಿಕೆ, ಪತ್ರಿಕೆಯೊ
ಳೆಡಹಿ ಬರೆದಕ್ಕರದ ಬೀಲ್ರ್ದೊಡಿದಬು್ಂದ
ಕೌಡುವುದಗ್ಗದ ಶ್ಚ್ರಮೆಂದಾ ತರುಣಿ ತಾನ್ ಅದಂ ಶಿದ್ದಲನುಗೆಯ್ದಳೂ. |
[PIS
ಪ. ಒಡಸೂಡದಡೆ ಇರದು. ಬೀಟಿ ಇರ್ದೊದೆ ಅದಜರಿಂದ.
ತಬ್ರರ್ದ ಲಿಬಿಯೊಳ್ ವಕಾರಮಂ ತೊಡೆದಲ್ಲಿ
ಗೊಪ್ಪುವ ಯೆಕಾರಮಂ-ಹ್ಲಬಲದ ಮಾಮರದೊ
ಆಪ್ಪ ನಿರ್ಯಾಸಮಂ ತೆಗೆದು-_ಕಿಲುವೆರಲುಗುರ್ಗೊನೆಯಿಂದ ತಿದ್ದಿ,
[ಬರೆದೂ, |
(| ಮೊದಲಿರ್ದ ಮುದ್ರೆಯಂ ಸಂಘುಟಬ,
RAJASEKHARA GOES WITH HIS WIFE TO THE ROYAL GARDEN py.
ಹುಪುಸದ ಸೆಬಗಿಮೊಳ್ ಕಟ್ಟ ಪಟತಿಯೋಲಿರಿಬ,
ಸೊಪ್ಪುಳಾಗದ ತೆಬಿದೊಳಿರ್ದು, ಮೆಲ್ಲನೆ ಮಂತ್ರಿಸುತೆ ತೊಲಗಿ, ಬ
[ರುತಿರ್ದಳೂ. ॥ 5841
ಪ. ತೊಡೆದು, ಅಲ್ಲಿಗೆ. ಕಿಮು-ಜೆರಲ ಉಸು5-ಕೊನೆಂಬಂದ. ಟೀ. ಸಲಿ ಓಕ
ಪಲಿಪೋ ಲವ ಮುಂಚಿನ ಪೋಲೆ ಎಂಬಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ.
A
97, IN THE SEASON OF SPRING RAJASEKHARA GOES
WITH HIS WIFE TO THE ROYAL GARDEN AT DHARMAVATI
(see No. 11), AND ENTERS A GROVE (see No. 95)
ವಸಂತಕಾಲದಲ್ಲಿ ರಾಜಶೇಖರನು ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿಯ ಸಂಗಡ
ರಾಯತೋಟಕ್ಕೆ ಹೋದದು.
ವ|| ಅಂತುಮಾ ಯುವ-ರಾಜಂ ರಾಜೆಸುತ್ತಿರ್ನ್ಬಿನಮೊರ್ವಂ ದ್ಹಾರಪೌ
ಲ-ನಿವಾರಿತೆಂ ವೇತ್ರಧರ-ನಿವೇದಿತನಾ (ರಾಜಕೇಖರನ) ಮಾ
ಪೊಪ್ಸು, ಮೆಯ್ಯಿಕ್ಸ, ಕ್ಯ್ಯಂ ಸಜಗಿದು. ಔಂತ
ಮಹಾಸ್ತಸ್ಸರೆ
ವನ-ಪಾಲಂ ಹಾಣ್ಯೆಗೆಯ್ದಂ ವಿಚಕಲದಲರಂ, ಪಣ್ಚೆಯಂ, ಬಾಳೆವ
(ಣೊ
ಳ್ಲೊನೆಯಂ, ದಾಳಂಬವಣ್ಣಂ, ಸುರಯಿಯನುರು-ಚಾಂಪೇೇಯಮಂ,
[ಚ್ಛೈತ್ರದೂತೀ- |
ಘುನ-ಗುಚ್ಚ-ವ್ರಾತಮಂ, ಪಾಟಳಯನೆಸೆವಕೋಶಕ-ಪ್ರಸೂನಾಳಯಂ, |
[ಮಾಂ
ಗೊನರಂ, ಮಾಧೂ-ಫಲ-ಕ್ರೇಣಿಯನರೆವಿರಿದಂಛಭೋಜಮಂ ಕೂರ್ಮೆ
[ಯುಂದಂ; / 885 ||
29*
928 RAJASEKHARA 6075 WITH HIS WIFE TO THR ROYAL GARDEN
ಪ. ವಿಚಕಲದ ಅಲರಂ. ಬಾಳೆ-ಪಣ್ಣ ಒಳ್ಳೆ (ಇ ಒಳ್ಳೆ )-ಕೊನೆಯಂ. ಸುರ೦ಖಯಂ, ಉ
ರು. ಪಾಟಳಿಯಂ, ಎಸೆವ ಅಕೋಕ- ಪ್ರಸೂನ- ಆಳಿಯಂ. ಅರೆ-ಬಿರಿದ ಅಂಭೋಜಮಂ.
ಟೀ. ಇದು ವನಪೆಂಬ ಅರಸನು ಮಧುಮಾಸದಲ್ಲಿ ತಂದ ಕಾಣ್ಛಿಯ ವರ್ಣನೆ.
ವ! [ಆ ನಂದನಮಂ ನಿರೀತ್ರಿಸ ಲ್ ನಡೆ, ನೃಪತೀ! ಯಂದು, ಬಿನ್ನಪ
ಗೆಯ್ದ ತೋಟಿವಾಳಂಗೆ [-ನಕ್ಸಂಗೆ] (ರಾಜಂ) ಪ 2 2 11 ಪ
| ಟೃವಣೆಯಿಂದೆಲಿಕ್ಲೋಲಗಮಂ ಪರಯಿಬ, ವನ-ಹೇಳೀ-ಲೋಲ-ಮಾ
ನಸಂ ಮಾನವೇಶ್ಚರಂ ಮಹೋತ್ಸವಂಬೆರಸೆಂತಃಪುರಕ್ಟೇಲ್ಲಂದು,
' ಸರ್ವಮಂಗಳಾ (ಸರ್ವಮಂಸಳ್ಗೆ ಎಂಬ)-ಮಹಾದೇವಿಯಿರ್ಪ ಮಣಿ-ಮ
| ಯ-ಮಂದಿರದೊಳಗನೆ ಪೊತ್ತು ನಿರೀತ್ರಿಖ ೌಯ್ಯನೊಯ್ಯ
ನೆ ಬಡಿದು. . ಏಲಲೀಯಜೆ, ಮಣಿ-ಮಂಚದೊಳವಳ್ಗೂಡಿ ಗಾಡಿಯಿಂ
| ಇ ಡೆ . . . ಅರಬಯ ಮೊಗದಾವರೆಯಂ ನಡೆ ನೋಡಿ, ನೇಹ
: ದಿಂದಿಂತೆಂದಂ| ವಿನುತ-ಮಧು (ಮಾಸ)-ಲಕ್ಷ್ಮಿ ನಿಜ-ನಂದನಾವಲೋಕನ
ಮನೆಳಬ ... ಭೋಂಕನೆ ಬಂದು, ನಿಂದು, ಚಂದ್ರಾನನೆ, ನಿನ್ನಂ ಣ್
ದಪಳ್; ಅದು ಸಾರಣದಿಂ, . . . ಹಿಹಳೆ, ನಡೆ ನಂದನಕಸ್ತೈ! ಎನೆ
| ನಿಜ-ವಲ್ಲಭೆ ಚೈ ಉಚಿತ-ವಚನ-ನಿಚೆಯದಿನೊಡಂಬಟ್ಟುದಂ
| ತಹಿಸೆಲೊಡನವಳ್ಲೂ ಡಿ, ಗಾಡಿಯಿಂದೆಲು ಪ್ಸಿನಂತ-ಕಾಂತಾ-ಜನಂಜೆರಸು
| es , ಚೈತ್ರೋದ್ಯಾನ-ಕೇಳೀ-ಪ್ರ ಪ್ರಸ್ಥಾನ. ಭೇರಿಯಂ ಪೊಯ್ಸೆ
ಜಿ. ರಾಜಕೇಖರನುಂ ಸರ್ವಮಂಸಸ್ಥೆಯುಮಿವಳ ಸನಿಯರುಂ ಬನಂ
[is ಸ್ಥ ಛಸ್ನ ಕೈದ ಫೊಲಿನಂ ಧೋತುಕ್ತೆ ಮಾತಾಡುತ್ತಿಶೆ, ರಾಜಕ್ಲೇಖರಂ)
ವ |ಸೊಂಪುವಡೆದಲರ್ದ ಚೆಂಪಮಂ ತೋಮಬ್. .. ಅಲ್ಲಿಂ ತಳರ್ದು,
ಮಧು-ಲಕ್ಷ್ಮಿ-ಮಧುತರ-ವಿಳಾಸಮಂ ಬಗೆಗೊಂಡು, ಪೊಗಲುತ್ಕಂ ಬ
ರೆವರೆ, ವನ-ಮಧ್ಯದ ತೆಖಂಬಜೊಲಕಿವ ತೆಜಹಿನೊಳಳವಟ್ಟ ಕೊಳವೇ
ರ್ಗೆಳ ಸೇರ್ಗಳೊಳಗೆ ತಮಾಲದೆಳೆದಳರಂ ಕೊಬಿಕಿದು ಚಿತ್ರಪತ್ರಮ
RAJASEKHARA GOES WITH HIS WIFE TO THE ROYAL GARDEN 229
ಪ್ಪಂತೆ ಪತ್ತಿನ ನಟ್ಟ ಪೊಂಬಾಳೆಯ ಬಾಬ್ಸಿಂಬಂಗಳಂ | ಸೋಗೆವೆ
' ಬದ ಪುಂಡ್ರೇಫ್ಲು-ದಂಡೆಂಗಳನಮರ್ಚಿ ಬಾಳವೇರ್ಗಂ ಬಿಗಿದೆಡೆಯೆ
ಡೆಯೊಳ್ ಸಂಪಗೆಯ ಬಿರಿಮುಗುಳ್ಗಳಂ ತೆತ್ತಿಬ ನಿಬಿಡಮೆನಿಬ ನಿಮಿ
| ರ್ಚೆದ ಪೊಂಗೇದಗೆಯ ನುಣ್ಣಲ್ಯ ಬಲ್ರಂತೆಗಳಂ | ಚಂದನ-ರಸೆಂ |
ಗಳಂ ತೊಯ್ದೆಳೆಯ ದವನದ ಮೇಲ್ಪೊದಣೆಯಿಂದೆ | ಒಳಗೆ ಬಾಳೆ
ಲೆಯ ಪಲಗೆಗಳ ಪರಿಸರದೊಳೊಂದಿ ಸಂದುವಿಡದಂತೆ ತರಂಗೊಳಿಬ
ರಚಿಬದ ಸಕರ್ಣಿಕಾರದ ಪೆಲಗೆಗಳ್ಳಂ | ಎಡೆಯೆಡೆಯೊಳರೆಯೆಸಳ್ಲ |
ಳಂ ನೆಗಹಿ ಹೀಲಿಬದ ಪೊಂದಾವರೆಯ ಮೊಗ್ಗೆಗಳ ನುಣ್ಸೊಗರಿಗಳಂ|
ಮಲ್ಲಿಗೆಮುಗುಳ ಸೂಸಿಕಂಗಳಂ ತೊಡರ್ಚಿ ನಿಮಿರಿದ ಚೂತ-ಪಲ್ಲ |
ವದ ಚುಂಚುಲೋವೆಯಿಂ | ಸರಸ-ಪರಿಮಳಕೆ ನಾಲ್ಲೊಂಡೆಬಿಗಲ
ವ್ಹಳಪಳ-ಪ್ರತಾನಮನೊಳಗಕಣ್ಣೆ ಪೋಗಶಠೀಯದೆ ಸೋದುಕಳೆವೆಳೆ
ಗೌಂಗಿನ ಬಾಗಿಲ್ದಾಡದ ಕಾನ ಚಾಂಪೇಯ-ನಿರ್ಮಿತಮಾದ ಜಂತ್ರ
| ದ ಪುತ್ತಳಗಳಂ | ಕುಂಕುಮ-ರಸೆದೊಳ್ಲ್ಲಿದ ಹುಮುದ-ಮುಹುಳದ
ಮೊಳೆಗಳಂ ತೊಡರ್ಚಿ ಮಾಡಿದ ಮೃ ಣಾಳ-ನಾಲಿದಮಳ್ಲಿದಂಗಳಿಂ| |
ರಂಜಿನಿ, ಕಂಓನ ಕರಂಡಕಮುಂ ತಣ್ರಿನ ತವರ್ಮನೆಯುಂ ಬಂಗರದ |
ಶೀಲಾ-ಭವನಮುಮೆನಿಬರ್ದ ವಸಂತ-ಮಂಟಿಪದ ಮಧ್ಯದ ಮಕರಂ |
ದ-ರಸದ ತುಂತುಐಂ ತೂರುವ ಪಚ್ಚಳಪನ ಗೊಳ್ಚಗೆಯರಲ ಜಹಂತ್ರದ
ಬೆಳ್ಳುಗಿಲ ಹೆಳಗಳಿವಡಿಬದ ಸುರಯಿಯರಲ ಪರಾಗದ ಪೊಂಜಗಲಿ
| ಯ ಮೇಲಣಸುಗೆದಳರಲರ್ವಾಬನೊಳರಬವೆರಬ, ಸತ ನರೇಂ |
[ದ್ರಂ ಇತ್ಯಾದಿ. | 536 ||
I
280 CHANDRAHASA’S MARRIAGE AND KULINDAKA’S DEPOSAL
98. MADANA RECEIVES THE LETTER,
READS IT ACCORDING TO HIS SISTER'S CORRECTION,
AND FIRMLY BELIEVING THAT HE FOLLOWS HIS FATHER'S
INSTRUCTION, HAS CHANDRAHASA AND VISHAYE MARRIED.
MEANWHILE DUSHTABUDDHI DEPOSES KULINDAKA
AND RETURNS TO KUNTALA
ಮದನನು ವಿಷಯೆ ತಿದ್ದಿದಂತೆ ಆ ಪತ್ರವನ್ನು ಓದಿ ಗ್ರಹಿಸಿ,
ಚಂದ್ರಹಾಸನಿಗೂ ತನ್ನ ಸಹೋದರಿಗೂ ಮದುವೆ ಮಾಡಿಸುವಾಗ ದುಷ್ಟ ಬುದ್ದಿ |
ಹುಳಿಂದಕನ ಉದ್ಯೋಗ ತೆಗೆದು, ಕುಂತಳಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿದದು
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಟದಿ
ವಿಜಯ, ಹೇಳ್! ಇತ್ತೆ ಬನದೊಳ್ ಚಂದ್ರಹಾಸನಂ
ಬುಜ-ಮಿತ್ರನಪರಾಹ್ನಣ್ಯ್ದಲ್ವೆ ನಿದ್ರೆಯಂ
ತ್ಯಜೆಬಿ ಮೊಗದೊಳೆದು, ಮುಶ್ಪುಳಿದ, ಈರ್ಪುರ-ವೀಳೆಯಂಗೊಂಡು, |
[ಬಲ್ ಬಿಗಿಬ |
ಲಜ-ವಾಜಿಯಂ, ಬಂದಡರ್ದನುಚರರ್ಮೆರಬಿ,
' ರುಜುವಾದ ಕಣುನಂಗಳಂ ಹೇಘುತೊಲೆದು, ಪೌ
'ರ-ಜನಮಿವನಾರೆಂದು ನೋಡಲ್ಯೆ, ನಗರಮಂ ಪೊತ್ತು ನಡೆತರುತಿ
[ರ್ದನೂ. || 587 |
ಪ. ಚಂದ್ರಹಾಸಂ, ಅಂಬುಜಮಿತ್ರಂ ಅಪರಾಹ್ಮಕೆ ಎಯ್ದಲ್ವೆ. ಬಂದು, ಅಡರ್ಜು, ಅ
ನುಚರರಿ-ಚಿರಖಿ.
ಹೇಳ್ಸು ಕ
ಶಾತಕುಂಭಾಲಂಸ್ಟ್ರತಾಸನವನಿಲೌದು, ಹರು
ಪಾತಿಶಯದಿಂದ ಮದನಂ ಚಂದ್ರಹಾಸನನಿದಿರ್ವಂದು, ಕಂಡು, ನಗು |
[ತಾ, |
CHANDRAHASA’'S MARRIAGE AND KULINDAKA'S DESPosAL 9231
ಬ್ರೀತಿಯಿಂದಪ್ರಿ, ಸೆಯ್ದಿಡಿದೊಡನೆ ಸಭೆಗೆ ತೆಂ
ದಾತನಂ ಸತ್ವರಿಬ ಚಂದನಾವತಿಯ ತದ್- '
ೂತಳದ ಮೇಧಾವಿನಿಯ ಕುಳಂದನ ಕುಕಲದೇಲಿ3ಿ ಯಂ ಜಿಸಗೊಂ
[ಡನೂ. | 588 ||
ಪ. ಕಾತಕುಂಭ-ಅಲಂಕ್ಟ್ರತ-೮ಸನ.
ವಿನಯದಿಂ ಮತ್ತೆ, ನಸುನಗೆವೆರಬ, ನಿನ್ನ ದರು
ಸನಮಿಂದಪೂರ್ವಮಾದುದು! ಬಂದ ಹಾರ್ಯಮಂ
ತೆನಗೊರೆವುದೆಂದು, ಮದನಂ ಚಂದ್ರಹಾಸನಂ ಕೇಳ್ಪೊಡಾತಂಗೆ ನಿನ್ನಾ]
ಜನಕನೆನ್ನಂ ನಿನ್ನ್ನ ಬ್ಗತಿ-ರಹೆಸ್ಯೃದಿಂ
ದನುಮತಿಬ ಕಳುಹಲಾನ್ ವಿಯೃ್ದಂದೆನೆಂದು, ಶುಯಿ
| ಏನ ಮುದ್ರೆ ಸಹಿತ ನಿಜ-ಕರದೊಳಹ ಪತ್ರಮಂ ಈೊಟ್ಟನಾತನ ಸ್ಸ್
[ಯ್ಯೊಳೂ. || 539 |
ಇದ್ದವರನಾ ಸಭೆಯೊಳರಿಬ, ಕಶಿಹಾಸೆನಂ
ಗದ್ದುಗೆಗೆ ನೆಲೆಗೊಳಬ, TE
ದೆದ್ದಮಲನೆಂಬ ತನ್ನನುಜನಂ ಹೊಡಿ ಶೊಂಡೇಹಾಂತ-ಭವನಕ್ಯ್ಲೂ, |
ಹೊದ್ದಿಬದ ಮುದ್ರೆಯಂ ತೆಗೆದು, ಪತ್ರಮನೋದಿ,
ತಿದ್ದಿ ದಕ್ಟರಮನಬೌಯದೆ, ನಜದ ಬರಹೆಮೆಂ
ದದ್ದನತಿ-ಹರುಪಾರ್ಣವದೊಳಾಗ; ಕತಯಾಗತನಯ, ಹೇಳ್ ಹೌತು
[ಕವನೂ! | 540 |
ಹ
ಪ. ಎದ್ದು » ಅಮಲನೆಂಬ ತನ್ನು ಅನುಜನಂ. ಅಡ್ಡ ನು (ನಾ ಅಬ್ಬ ನು) ಅಶಿ-ಹರುಪ-ಆ
೧೯೯ವದೊಳ್. ಟೀ. ಶತಯಾಗತನಯ= ಅರ್ಜುನ.
232 CHANDRAHASA’S MARRIAGE AND KULINDAKA'S DEPOSAL
ಸ ನೇಮಿಬ ಕಳುಹಿ
ದೀಸು ಸು-ವಕ್ಕ ಣೆಗಳ್! ಮಹಾ-ಹಿತೆಂ ತನಗೀತ
ನೀ ಸತ ಸರ್ವಥಾ ಮಿತ್ರನಹನಹುದು, ನಿಶ್ಚಯಮಿ
[ದೂ! |
ಮೋಸವೆ ಹುಲಾಚಾರ-ಗತಿಯನಾರಯ್ಕೊಡೆ! ವಿ
ಲಾಸದಿಂ ವಿಪಯೆ ಮೋಹಿಸುವಂತೆ ಕೊಡುವೆನಿದ
ಘೋಸರಿಸಲೇಕೆ? ತಂಗಿಗೆ ತಕ್ಕ ವರನೀತನೆಂದು, ಮದನಂ ತಿಳದ
[ನೂ. || 541 |
ಪ. ಲೇಸು ಆದುದು ಅಯ್ಯಾಂ ಇಂದು ಎನಗೆ. ಅ.. ಸತಿಯಂ ಆರಯ್ದೊಡೆ
ಹೋಸನೆ!
ಬಂಡಾರದಖಿಳೆ-ವಸ್ತುಗಳೊಂದು ತೃ್ರಣಮಾಗಿ
ಹಂಡು, ವೆಚ್ಚಬ, ಚಂದ್ರಹಾಸನ ವಿವಾಹಮಂ
ಕೊಂಡೆಸುಗುತಿರ್ದನೊಲವಿಂ ಮದನನಿತ್ತ ಕುಂತಳ-ಪುರದೊಳವನ
[ತ್ಕಲೂ |
ಅಂಡಲೆದು ಚಂದನಾವತಿಯೊಳ್, ಶುಳಂದನಂ
ದಂಡಿಬದನಾ ಆ ಬ್ಯ ಉರುಕೆದುಲುಕಿ ಬಯ್ದು,
ಹಿಂಡಿ, ಹೀಿದರ್ಥಮಂ ತೆಗೆದು, ಸಿಅಸಿಮನೆಗಿತ್ಳ , ನಿಗಳಮಂ ಹಾಲ್ಲೆ
[ee | 542 |.
ಪ. ಮೆಡನಂ ಇತ್ರ (ವಾತ ದೆಸೆಯಲ್ಲಿ) ಹುಂತಕಳಪುರರೊಳ್ಳೆ ಅವಂ; ಅತ್ತಲು (ಎ ಆ ಜಿಸೆ
ಯಲ್ಲಿ ಡುಪ್ಟಬುದ್ದಿ).
| ಹ ಥಿ
ಹೆಕ್ಕಳಬ ರಾಜ್ಯಮಂ ಕೊಟ ಬೈರೆನ್ಸಂ ಮಜುತಿದು,
ಹೊಕ್ಕ ತನಗೊರ್ವ ಮಗನಂ ಮಾಡಿ ಹೊಂಡವನ
| ಮಕ್ಶಳಾಟಕೆಯಿಂದ ದೇವಶಾಲಯ-ತಟಾಸಾರಾಮ-ಕೋಟಿೆಗಳಗೇ|
CHANDRAHASA’'S MARRIAGE AND KULINDAKA’'S DEPOSAL 233
ಇಸ್ಟ ಹೆಡಿಬದನೆಂದವನ ವಳತಮಂ ತೆಗೆದು,
ಶಸ್ಟ್ರ್ಸೆದ ಬಂಧನದೊಳರಿಬ, ಕುಂತಳ-ನಗರಿ
ಗಫ್ಟಬ್ಂದೆಯ್ದಂದನಾ ಹು ಬುದ್ದಿ, ವಾಹಕರನವಘುಡಿಒ, ನಡಿಬೀ.
[Ny
| 543 |
ಪ. (ನಾನು) ಹೆಕ್ಟಳಸಿ ರಾಜ್ಯುಮಂ ಕೊಟ್ಟರೆ (ಅವಂ) ಎನ್ನು. ತಟಾಕ-ಆರಾಮೆ. ವಾ |
ಹಕರಂ ಅವಘುಡಿಸಿ. ಟೇ. ಅವನ- ಅವನಂ , . , . ಕೋಟಿಗಳಿಗೆ (ಅಂದರೆ ಕೋಟಿಸ |
ಳ ಮೇಲೆ) ಇಕ್ಕೆ, (ಅವನ್ನು) ಕೆಡಿಸಿದಂ. |
| ಘೊಂದಪನೊ, ವಿಪಮನೂಡಿಬ, ಚಂದ್ರಹಾಸನಂ?
ಮಂದ-ಮತಿಯಾಗಿ ಮಲಕಿದಿರ್ದಪನೊ ಮಗನೆಂಬ |
ಸಂದೇಹದಿಂ ಚಂದನಾವತಿಯೊಳರದೆ, ಹುಂತಳ-ಪುರಕ ದುಪ್ಫಟುದ್ದೀ,
: ನಿಂದಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲದೆಯ್ದರೆ; ಪಥದೊಳದಿರಾಗಿ `
ಬಂದು, ನುಡಿದುದು ಸರ್ಪಮೊಂದು--ನಿನ್ನಾಲಯದೊ
ಅಂದುವರೆಗೊಡವೆಯಂ ಕಾದಿರ್ದೆನದು ನಿನ್ನು ಸುತನಿಂದ ಸೋದುದೆಂ
[ದೂ. || 544 |
ಪ. ಮಸಂ? ಎಂಬ. ನಿಲ್ಲೆ ಎಯ್ದರೆ. ಇಂದು ವರೆಗೆ (ಒಂದು) ಒಡವೆಯಂ ಕಾಡು
ಇರ್ದೆಂ ಅದು. ಟೀ. ಕವಿ ಒಂದು ಸರ್ಪವನ್ಮು ನುಡಿಸಿದಂತೆ ಆಯಿತು.
ಮಾನವರ ತೆಬದೊಳಂತೆಂದೊರೆದು, ಫಣಿ ಬಿಲಕೆ
ತಾನ್ ಇಂೆಯೆ; ಹೇಳು. ವಿಬ್ದತನಾಗಿ, ಮಂತ್ರಿ ದುಂ
| ಮಾನದಿಂ ನಗರದ ಸಮಾಪಕೆಯ್ಯರೆ; ವಾದ್ಯ-ಘೋಸಿತಂ ಕನವಿಯೊ
| [ಳಡಿಯೇ; |
ಏನಿದುತ್ಸಹಮೂರೊಳೆನೆ; ಕಂಡವರ್ ನಿನ್ನ
' ಹೂನಮು-ಮದನಂ ಚಂದ್ರಹಾಸಂಗೆ ತಂಗಿಯ ಎ
ಧಾನದಿಂ ಮದುವೆಯಂ ಮಾಡಿಬದನದಜಕೂಸಗೆ ಪೊಟಿಲೊಳಾದಪು
[ದೆಂದರೂ. || 54ರ |
ಅ. ತಂಡಿಯ ಮದುಹೆಯಂ ವಿಧಾನದಿಂ.
ದಾರುಲ್ ಲು. ್ಲಡಂಡಲ..ಂ,
SUN-SET AND MOON-RISE
99. SUN-SET AND MOON-RISE
(The chapter from which this is taken introduces Rajasekhara
as taking a walk through his capital by moon-light)
ಸೂರ್ಯಾಸ್ತಮಯವೂ ಚಂದ್ರೋದಯವೂ
ವ ಅನಂತರಮರಸನಮಾತ್ಯ-ಸುತಂಜೆರಸು ರಾಜ-ಗ್ಯೃಹೆ-ದ್ಯಾರದ
ಪಜಳಿಪ ಬಜರದ ಸೆಜೆ ವನೆಯೊಳೊಡೋಲಗಂಗೊಟಿರುತ್ಕಮಿರೆ,
ಇ ಹ ರ @ ೨)
ಗಗನ-ಗಜ-ನಿಟಿಲ-ತಟಿದಿಂ
ಜಗುಲ್ಲು ಂತೆ ಪುರಾಣ-ರಶ್ವಿಮೇಕಿ-ಮಯ-ಮುಕುರಂ, |
ಮಿಗೆ ಮೆಖತಿದುದರರೆ ಪ್ಚಿಮ-
ನಗದಗ್ರದೊಳಲ್ದು ತೋರ್ಪ ದಿನಕರ-ಬಿಂಬಂ! | 546
| ಪೆ. ನಗದ ಅಸ್ರಶೊಳೆ. ಮೆಂೆಡುದು, ಅರಕೆ! ಟೀ. ಸಸನನೆಂಬ ಗಜದ ನಿಟಿಲ-ತ
| ಟಿದೆಲ್ಲಿಂದ ಪುರಾಣವಾದ ರಶ್ಚ್ರಿಯುಳ್ಳ (ಕಾಲಿಂದ ಮಂದವಾದ ಪ್ರಶಾಶನ್ರಳ್ಳ) ಮಣಿ
ಅರುವಂಥ ಮುಕುರಂ ಹಾಅ ಬಿದ್ದ ೦ತೆ. ಜಸುಬ್ದ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಶಿಣಲತ್ಸ್.
ಅರುಣಂ ಬಿಲ್ಲ ತುರಗೋ
ತ್ರರಮಂ ಮೆಯ್ದೊಳೆಯಲಬ್ಬಿಯೊಳ್ ತೆಗೆದು, ಕೆಲ |
ಕ್ಲಿರಿಬದ ರನ್ನದ ಪಲ್ಲ .
ದಿರವೆನೆ, ನೆಹಕ ನೆಗೆದ ಸಂಜೆಗೆಂಸೆಸೆದಿರ್ಕುಂ. i] 547 ||
ಟೀ. ಸಂಜಿಗೆಂಪನ್ಯು ಬಹುವಿಪರೀತವಾ ವರ್ಣಿಸುತ್ತಾನೆ; ಹ್ಞಾಸಂದರೆ ಸೂರ್ಯನೆಂಬ
ರಥಿಕನು ತನ್ನು ತುರಸ-ಉತ್ಕರವನ್ನು ತೊಳೆಯಕ್ಕೆ ತೆಗೆದ್ಗು ಕೆಲಕೆ ಇಟ್ಟ ರನ್ನುದ ಪಲ್ಲದ ಇರವು
ಅಡಲಲ್ಲಿತ್ಲು ಎಂತ ಹೇಯುತ್ತಾನೆ.
ವ|| ಮತ್ತಮಾಗಳ್
ಇನ-ವಿರಹೀಣಿ ತನ್ನಯೆ ಹಾಂ
ತನಗಲೈಯನಾಂತರಸುಗೆ ಮುಳವ ನಿಶಾ-ಹಾಂ |
SUN-SET AND MOON-RISE
ತನ ಕರೆ ಬೇರ್ಚಿ, ಮುಚ್ಚೆ ದ
ಳೆನೆ, ಮೊಗವಂ ಮುಗಿವ ಪಂಕಜಂ ಕರಮೆಸೆಗುಂ. || 548 ||
ಪ. ಕಾಂತನ ಅಸಲ್ವೆಯಂ ಆಂತು, (ತನ್ನು) ಅರಸುಗೆ (ಅಂದರೆ ಇನಕ್ಸೆ) ಮುಳವ ನಿ
ಶಾಕಾಂಶನ (ಅಂದರೆ ಚಂದ್ರನ) ಕರಕೆ (ಪುಕಾಕನೆಂಬ ಕೆಯ್ಲೆ). ಟೀ. ಇದು ಇನವಿರಹಿಣಿ
| ಯಾಗ ಮುಚ್ಚೆ ಕೊಳ್ಳುವ ಕಮಲದ ವರ್ಣನೆ.
ಮೆಹಾಸ್ರಸ್ಸ್ರೆ
ಘುನ-ಸಂಧ್ಯಾ-ರಾಗ-ತೀವ್ರಾನಲನೊಳೊಲವಿನಿಂ ಕಾ ತಿಗ್ವಾಂಕು
[ವೆಂದೆಂ
ಬ ನವೀನ-ಸ್ಪಾರ್ಣ-ಸತ್-ಬಂಡಮನಮಳ-ನಭ8-ಶ್ರೀಗಲಂಕಾರಮಂ
[ಮಾ | |
ಉತ್ತಿನೆನುತ್ತಿಚ್ಛೆ ಈ ಪೂರ್ಮೇತರ-ಕರನಿಧಿಯೊಳ್ ಸಾಲಮೆಂಬೋಜನ !
\
[ಬ್ಹಿಲ್,
ಜನಿಸುತ್ತುರ್ಜಿಲ್ದುದೋ ಕಾರ್ಜೊಗೆಯೆನೆ, ದೆಸೆದೀವಿತ್ತು ಘೋರಾಂ
[ಧಕಾರಂ. || 549 |
ಅ. ಕಾಲಂ (ಎಂಬ) ಓಜಂ ಘುನ-ಸಂಧ್ಯಾ-ರಾಸ್ (ಮೂಡಿ ಬಿಂದಾಸ ಒಂದು ಶಿದಿಯ ಉ |
ಸುರಂತೆ ಬೀಸುವ)-ಶೀವ್ರ-ಅನಲನೊಳೆ ಶಿಸ್ಮ್ರಾಂಶು ಎಂಡೆಂಬ ನವೀನ-ಸ್ಪ್ರ್ಣ-ಸಠಿ (ವ ಇರು
| ಮೆ)-ಪಿಂಡಮಂ ಕಾಸಿ ಅಮಳ-ನಭಃ (ಎಂಬ)-ಶ್ರೀಗೆ (= ಉತ್ತಮಸ್ಟ್ರೀಗೆ) ಆಲಂಕಾರಮೆಂ
ಮಾಲಿಕೈೆಂ ನಿತ ಇಚ್ಛಿಸಿ, (ಕೆಂಪಗೆ ಕಾಸಿಡಂಕಿರುವ ಆ ಪಿಂಡಮಂ) ಪೂರ್ಮ್ಬೀತರ (= ಪತ್ತಿ
ಮ) ಕರನಿಧಿಯೊಳೆ ಅಬ್ದಲ್, ಕಾರ್ಬೊಗೆ ಜನಿಸುತ್ತ ಉರ್ಬಿ ಎಬ್ಬುರೋ? ಟೀ. ಕವಿ ಅಂಧ
ಕಾರದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯನ್ನು ಹೇಯುತ್ಕಾನೆ.
ಡ್ರುತಪೂರ್ವವಿಲಂಬಿತಂ
ಬಿಗಿದ ಭಯು ನೇ್ಬಕಿಯಂತೆವೋಲ್
ಭಗಣಮೊಪ್ರಿರೆ, ಕಾಳ-ವನೇಚರಂ
ಜಗದ ಲೋಚನ-ಮಿಾನಕ್ ಬೀಬದಾ
ನೆಗಲ್ಬ ಕಾರ್ಬಲೆವೋಲ್ ತಮಮೊಪ್ಪುಗುಂ. 5501
30*
236 SUN-SE'T AND MOON-RISE
ಟೀ. ಜಿಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಗಿದ ನುಣ್ಣಣಿಸಳಂತೆ ಭಸಣ ಎಂಬ ಮಾನಗಳ (ನಕ್ಷತ್ರಗಳ) ರಾಶಿ
| ಒನ್ಬಿರೆ, ಒಬ್ಬ ಕರಿಮೆಯ್ದೂ ಕೆರಾತನು ಬಂದು, ಜಗದ ಕೋಚನ7ಳಾದ ಆ ಮಾನಗಳಿಸೆ ಮ
ಶ್ಲ್ಗ7ಳೆಂದು ಬೀಸಿದ ಆ ನೆಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಬಲೆಯ ಹಾಗೆ ತಮಂ ಒಫ್ಸಿದಂಶಾ೦ತಿತು. ನೆಸಲ್ಜ ಎಂ
ಬಲ್ಲಿ ಶಿಥಿಲತ್ಸ್.
| ವ ಮತ್ತಂ (ಮ್ರೂಸಧರಂ ಮೂಡೆ)
ಮಹಾಪ್ರಥ
ಧರೆಯೆಲ್ಲಂ ಚಾರು-ಚಂದ್ರೋಪಳ-ವಿರಚಿತಮಾದಂತೆ ತೋರ್ದತ್ಲು;
[ಮೇಲ್ ಅಂ.
ಬರಮೆಲ್ಲಂ ಹೊಡೆ ಧೌಶಾಂಬರದ ನವ-ವಿತಾನಂಜಬೊಲಿಂಬಾದುದಾ '
ಶೋ |
| ತ್ರರಮೆಲ್ಲಂ ಚಂದನಾಲೇಪನದೆ ಬಳದ ವೋಲ್ ಒಪುತಿರ್ದತ್ತು;
[ಧಾತ್ರೀ-
| ನರರೆಲ್ಲಂ ಚಂದ್ರ-ಸಾರೂಪ್ಯಮನೆ ಪಡೆದರೆಂಬಂತೆ ಕಣ್ಗೊಪ್ಪುತಿರ್ದರ್.
1551
pe
ನ. ಧೌತ-ಅಂಬರದ ನವೆ.-ವಿಶಾನಂ-ನೊಳೆ ಇಂಬು ಆದುದು, ಆಕಾ (= ದಿಕಾ)-ಉತ್ವ
ರಂ. ಚಂದನ-ಆಲೇಪನದೆ.
ಚಿಂಪಕಮಾಲೆ
' ಗಗನಮೆನಿಪ್ಪ ಪಾಖಿಕ್ಟೊಲದೊಳರ್ಕ-ಸಮುದ್ದ ತಿಗೆಯ್ದು ಸಂಜೆಯೆಂ |
| ಬಗಿನಿಯನಿಟು, ಮರೆನಿಪ ಗೊಬರಮಂ ತಳದಲ್ಲಿ ಚಿ ತಾ| |
3 ಬ ೧೧ ೧೧
ರಗೆಗಳೆನಿಪ್ಪ ಬಿ:ಯುಗಳನಂತವರ್ಕೈಂದವ-ಬಿಂಬ-ರೌಷ್ಯ-ಕುಂ
ಭ-ಗತ-ಸುಧಾ-ಮರೀಚಿ-ಹಲಮಂ ಸುರಿದಂ ಸಲೆ ಶಾಲ-ಪಾಮರಂ.
|| 552 1
RAJASEKHARA GOES TO HIS COURT 237
ಅ. ಕಾಲ (ಎಂಬ)-ಪಾಮರಂ ಸಸನಮೆನಿಪ್ಪ ಪಾಟಿರ್.ಪಫೊಲದೊಳ್ಳೆ ಅರ್ಕ (ಅರ್ಕನೆಂಬ
ಕಳೆಯ)-ಸಮುದ್ಧ ವಿತೆಸೆಯ್ದು , ಸಂಜೆ ಎಂಬ ಅ?ನಿಯಂ ಇಟ್ಟು ಮರ್ಬು ಎನಿಪ ಗೊಬ್ಬರ
ಮಂ ತಳಿದು ಶಾರಗೆಸಳೆ ಎನಿಪ್ಪ ಬಿಯ್ತುಸಳಂ ಅಲ್ಲಿ ಚೆಕ್ಷಿ ಅಂತೆ ಅವರ್ಕೆ ಐಂದವ , , , ,
ಸಲೆ ಸುರಿದಂ. ಅವರ್ಕೆ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಶಿಥಿಲತ್ಯ್ಂ.
LI NLL
100. AT SUN-RISE RAJASEKIIARA GOES TO HIS
COURT, AS A SECOND SUN
ಸೂರ್ಯೋದಯದಲ್ಲಿ ರಾಜಶೀಖರನು ಆಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹೋದದು
ಕಂದಂ
ಜವದಿನುಪಃ-ಕಾಲ-ವೃಪಂ
ತವೆ ಕದಡಿದುದೆನಿಬ ಮರ್ಜುವೆಳಗಂ ತಳೆದೊ |
| ಪ್ಲುವ ಬಾಂಗೆಜಿತಿಯೊಳ್ ಮಾಂಗಳ್
ತವಕದೊಳೆ ಮುಯಿಂಗುವಂತಹಂಗಿದುವಾಗಳ್. || 558 ||
ಪ. ಹವದಿಂ ಉಪ 8-ಕಾಲ (ಎಂಬ)-ವೈಪಂ (ಇಹೋರಿ) ತಪೆ ಕಡಡಿದುದು. ಬೇ. ಮಾಂ
ಗಳೆಂಬ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ಹೇಲ್ದ ವೈಪದಿಂದ ಕಡಡಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ಬಾಂಗೆಣಿಯೊಳೆ ಮುಯು?ದಂ
ಶಾಂತು,
ಬೆಳ್ಜಿಳಗಿನ ಬಾಲಿಸ್ಸಿಳೆಯಂ,
ತಳ್ಳುದೆ ಬಾಂಜೊಲದೊಳರುಣಕರ-ಶಿಖಿ-ಕೆಖೆ, ಪಾ |
೮೫ೇ೨ಢಓನಮಳಾುರ್ದು, ಚೆಂತೆಯ
ನಾಳ್ಗುಂತೆವೊಲೋಪಧೀಶ್ಟಾರಂ ಕಳೆಗೆಟ್ಟಿಂ. || 554 |
ಟೀ. ಹಿಪಧೀಕ್ಸ್ರಂ (= ತ್ರುಣರಾಶಿಸಳನ್ನು ಅಭಿವರ್ಧಿಸುವ ಚಂದ್ರಂ) ಅಳುರ್ದು, ಜೆಂ
ತೆಯಂ ಆಳ್ಫು ಅಂತೆವೊಲಿ ಕಳೆಗೆಟ್ಟಂ; ಯಾವಾಸಂದರೆ ಬಾಂಚೊಲದೊಳಿ ಅರುಣಕರನ ಶಿಪಿ-
ಶೆಖೆ ತಳ್ಸಿದೆ (ಬಂದ ಕಾರಣ) ಚಂದ್ರನ ಬೆಳ್ಳೆಳಸುಳ್ವ ಬಾಟಿತ್-ಬೆಳೆಯಂ (ಅಂದರೆ ಬೆಳೆಯೂ)
| ಎಂಬ ನಕ್ಷ ತ್ರರಾಶಿಸಳೂ ಪಾಟರ್ ಏಲ್ಸಿ ಇನಂ (ಪಾಯ್ಸ್ ಗ), ಪಾಲತೇಣ್ ಕೆಟ್ಟು ಹೋ
ಗೆಂತ ಸುಹಿಸ ಬೇಕು.
238 RAJASEKHARA GOES TO HIS COURT
ಹಳ-ಕಣ-ಕರಿತ-ದಳಂ ನೀ
| ರ್ದಳದಿಟ್ಟೈಲೆಯಾಗೆ, ನಳನಿ ಫೆಲದಟ್ನೆಗಳ |
ಟ್ರಳೆನಿಸೆ ವಿಕಚಾಬ್ರಂಗಳ್,
| ಹೊಳನೆಸೆದುದು ರಾಜಹಂಸದೌತಣದೆಡೆವೋಲ್. || 555 ॥
ಆ
ಅ. ನೀರೆ.ತಳಿದು ಇಟ್ಟ ಎಲೆ ಆಗೆ ವಿಕಚ- ಅಬ್ಬ ೦ಸಳೆ ನಳಿನಿ (ಎಂಬ ಸ್ತ್ರೀ) ಸೆಲ್ಲತ
ಟ್ಟಿ ಸೆ (ತಟ್ಟಿ ಸಳಂ) "ಇಟ್ಟಿ ಳೆ (ಎಂಬಂತೆ) ವಿಫಿಸೆ ರಾಜಹಂಸದ ಔತಣದ ವಿದೆವೋಈ ಕೊಳಂ
ಆ!
ಪಾಡುವ ಪರಮೆಗಳಂದೊ
ಲ್ಲಾಡುವ ಮುದ್ದಂಚೆವೆಜೌಗಳಿಂ, ನಯಿಗಂಬಂ |
ತೀಡುವೆಳೆಗಾಳಯಿಂ ಬರಿ
ಗೂಡಿದ ಗೃಹದಂತಿರಿರ್ದುದಲರ್ದಂಭೋಜಂ. (856 |
ಇ ಒಲ್ಲು ಆಡುವೆ. ಸಿರಿ-ಕೂಡಿದ ( (ಒಂದು) ಸ್ಟುಹದ ಅಂತಿರೆ ಇರ್ದುದು ಅಲರ್ದ ಅಂ |
ಜೋಜಂ. ಭೀ ಅಲರ್ದ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಶಿಭಲತ್ಸಿಂ.
ತೀರದೊಳರೆ ವಿದ್ರುಮ-ತತಿ,
ವಾರಿಯೊಳರೆ ಪದ್ದರಾಗಮಬ್ರಾಕರಮಾ |
ನೀರಾಕರಮೆನೆ ಕ್ಂಣ್ಲೇಂ
ರಾ ರಾಜೆಬಿದುದೊ ಬತಾಬ್ಬ-ಮುಕ್ತಾಳಿಗಳಂ? | ಶರ? |
ಪ. ಪಠ್ವರಾಗಂ, ಅಬ್ಬ-ಆಕರಂ ಆ ನೀರ-ಆಕರಂ. ಟೀ. ಶಿರದಲ್ಲಿ ವಿದ್ರುಮ ಎಂಬ
ತಳಿರ ತಶಿ, ವಾರಿಯಲ್ಲಿ ಪದ್ಧ ದ ರಾಸ (ಬಣ್ಣ); ಇಂತು ಆ ನೀರ-ಆಕರಂ ಒಂದು ಅಬ್ಬ (ಎಂಬ
ಕಮಲ)-ಆಕರಂ ಎನೆ. ಸಿತ-ಅಬ್ಬ (= ತಮ್ಮನ್ಯು ರಾತ್ರಿಯೊಳಗೆ ಮುಚ್ಚೆ ಕೊಂಡಿದ್ದ ಬಿಳಿಯ ಕ
ಮಲಡೊಳಗಂದ)-ಮುಕ್ತ್ (ಎಜಿಡೆಲ್ಪಟ್ಟ)-ಅಳಸಳಿಂ (= ತುಂಬಿಸಳಿಲೈ ಏಂ ರಾ (-ವಿಭ್ರಮ)
ರಾಧ (7465 ಅರ್ಥ ಮಾಡಿ, ಇನ್ನೊಂದು ಅರ್ಥ ಮಾಡ ಬಹುದು, ಹ್ಯಾಸಂದರೆ ಕು|
ದ್ರುಮೆ=ಪವಳ; ಪದ್ಧರಾಸ=ಕೆಂಬರಲು; ಅಬ್ಬ ಶಂಖ (ಜೆಪ್ಪು); ರಾಜ ಪ್ರಕಾಶಕ; ಸಿತ-ಅ |!
ಬ್ವ-ಬಿಳಿಯ ಶಂಖ; ಮುಕ್ತಾ-ಆಳ-ಮುತ್ತು7ಳ ರಾಶಿ. ಇದು ಸಮುದ್ರದ ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಆ ಕೆಣಕಿ
ಯೊಳೆ ಇದ್ದಂಶಾ೦ಯಿತು.
RAJASEKHARA GOES TO HIS COURT
ವ|| (ಬಯ್ಕಂ) ಕುಮುದ-ವ್ಭಂದಂ ಸಮ್ಮದಂಗುಂದೆ, ೩೬೫೩...
ನಿರ್ಮೆಳಾಂಗಂ ಪತಂಗಂ.
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಸಕಸ ಥ್ಪನೆಲ್ಲು ದಿವಿಜೇಂದ್ರ-ದಿಶಾದ್ರಿ-ಗುಹಾ-ನಿವಾಸದಿಂ
ದುರು-ತಮಿರಾಭಿಭೂತೆ-ಭುವನೋನ ್ಲತೆ-ಲೋಹಕೆ, ತನ್ನ ವಿದ್ಧೆಯಂ।
ಧರೆಗಣ?ಪಲ್ಯೈ, ಮುಟ್ಟಸೆ ಕರೋ ತ್ವರ- -ಬದ್ದರಸ -ಪ್ರವಾಹಮಂ,
ಏರಿದುದು ಜೆನ ನ್ಲೆಮಾದುದೆನೆ, ಕಣ್ಣ್ ರಂಜಿಕುಂ.
(| 558 ||
ಹ. ಖರ-ಕರ-ಸಿದ್ಧನು (= ರವಿಯೂ ಲೋಹೆವಿಶ್ಯೇಯುಳ್ಳ ಒಬ್ಬ ಪುರುಷನೂ) ಎಬ್ಬಿ ದಿವಿ
ಜೀ೦ದ್ರ (ಎ ಪೂರ್ವ)-ವಿಶಾ (= ದಿಕೆಯ)- ಅರದ್ರಿ-ಸುಹಾ-ನಿವಾಸದಿಂದೆ, ಉರು-ತಮಿರ (ಆ ತಮಿರ
ದಂದೆ)-ಅಭಿಭೂತ (= ಮೆಚ್ಞ ಲ ತ ಲ್ಬಟ್ಟ)-ಭುವನ (ಎ೦ಬ)- ಉನ್ನುತ-ಲೋಹಕೆ (ಎ ಕಬ್ಬಿ ಿದ ದೊ
ಡ್ರ ತ್ಸ ತುಂಡಿಗೆ), ತನ್ನು ವಿಶ್ಯೆಯಂ. ಧರೆಗೆ ಅಜಾಪಲ್ವೆ ಸ ಕಯ್, ಕೆರಣ)- _ಉತ್ವರೈಸಿದ್ದರಸ.ಪ್ರ
ಮುಟ್ಟಿಸೆ ಬಿಸ ಬಿರಿದುದು ಚೆನ್ನುಂ 2೫] ಎನೆ. ಟೇ. ಕವಿ ತನ್ನು ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಪೊಂಬಿಸಿ |
ಲಿನ ಉತ್ಪತ್ತಿ ತಮಿರ ತುಂಬಿದ ಭೂಮಿಯೆಂಬ ಕಬ್ಬ ಸ್ಟ್ ಒಬ್ಬ ಸಿದ್ಧನು
ತ ಸೂರ್ಯನು) ಸಿದ್ದ ರಸ ಮುಟ್ಟಿಸಿದಂಶಾ೦ಖತು.
ವ।ಳಆಗಳ್ . . . . ಬಂದನೆಸೆಪೋಲಗ-ಕಾಲೆಗಿಳಾಧಿನಾಯಕಂ
(ರಾಜಕೇಖರಂ). ಅಂತೇಲಂದು, ಮಣಿ-ಗಣಾಗಣಿತ-ರುತಿ-ನಿಚಯ-ನಿ
ಚಿತ-ಸಮುತ್ತುಂಗ-ಮಂಗಳ-ಮೃಗೇಂದ್ರ-ವಿಫ್ಟರೋಪವಿಫ್ಚನಾಗಿ, ಸ
ಲ್ಲೀಲೆಯಿಂ ಮೆಲ್ಲನೆ ತ್ಯ
ಕಂದಂ
ಉದಯಾಚಳಾಗ್ರದೊಳ್ ಮೂ
ಡಿದ ಪೂರ್ಣ-ಸುಧಾಕ್ರಂಗೆ ದೊರೆಯಾದಂ, ಶಾ |
ಳ್ಚದ ಮಣಿದೊಡವಿನ *ೆಂಜೆಳ
ಸೊದನಿರೆ, ರಾಜಂ ಸಭಾ-ನಭಸ್- ಜಳ, | 559 |
ಟೀ. ಮ್ಯುಸೇಂದ್ರ-ವಿಪ್ಪರಡೊಳ್ಳೆ ಕುಳ್ಳಿ ಎ ರಾಜನು ಸಭಾ-ನಭನ-ಸ್ಥಳಡ್ಷಿ ಮೂಡಿದ
ಸೂರ್ಯ ನಂತಿದ್ದ ನು.
THE WRATH OF DUSHTABUDDHI
(37110 then intends to kill Chandrahasa by another scheme. He orders
him to go to a jungle and worship a certain demon, at the same time sending
there a band of murderers. | Meanwhile the old king of Kuntala is persuad-
ed by his Purohita to give his daughter to Chandrahasa and to appoint him
as his successor, and sends Madana to call him. Madana finds Chandrahasa
on his way to the jungle, sends him to the king, and goes in his stead to the
temple where he is killed by the murderers. Afterwards his father goes
there, and kills himself by knocking his head against the temple-posts)
ದುಷ್ಟಬುದ್ಧಿಯು ಕೋಪವನ್ನು ತೋರಲ್ಸಿದದು
ವಾರ್ಧಕಪಟ್ಛದಿ
ಕೂರ್ದಬಯನಿಯಿಹಿದಂತಾಯ್ಕು ಕರ್ಣದೊಳಾಗ
ಹಾರ್ದವ್ತಿಗಳೆರುಣತೆಯನುಗ್ರ-ಹೋಪದಿಂ,
ಮಾರ್ದನೇ ತನ್ನ ನೇಮಮನಕಟ, ಮಗನೆಂದು, ಪೆಲ್ಲಡಿವುತೆಯ್ದರ
(ಲ್ಯೇ; |
ಸಾರ್ದ ಸಂತೋಪದಿಂ ಬಂದು ಹಾಲ್ಲೆಬಿಗಿದೊಡೆ,
ಚೀರ್ದು, ಸುತನಂ ಬಯ್ದು, ಮಂತ್ರಿ ನಿಜ-ಸದನಮಂ
ಸೇರ್ದು, ಪೊನ್ನಂದಣಮನಿಲ್ ದಾತ್ವ್ಯಹಾತನಂ ನೋಡಿ, ಮುಳದೆ
[ಯ್ಮಂದನೂ. || 560 |
ಪ. ಕರ್ಣಡೊಳೆ ಕೂರ್ದ ಅಸಿಯಂ ಇಯಿಹಿದಂಕೆ ಆಯಿತು; ಅಕ್ಷಿಗ$ ಅರುಣತೆ
ಯಂ ಕಾರ್ಶವು. ಟೀ. ದುಪ್ಪಬುದ್ಧಿ ಬಯ್ದ ಆ ಸುತನು ಮದನನ ತಮ್ಮನು; ಆ ಬೇಜರಿ
ಆತ್ಮಜನು ಮದನನು.
ಮದನನಂ, ಮದವಕ್ಕ್ಳಂ, ಮಹಾ-ವೈಭವದ [-ವರ್ಕಕ್ಳಂ]
ಮದುವೆಯಂ, ತ್ಯಾಗ-ಭೋಗಮನುಚಿತ-ರಚಿತಮಂ,
ಮುದದಿಂದ ಬಣ್ಣಿಸುವ ಭಟರನುಂ, ಬಿತ್ತರಿಬ ಪರಸುವ ಬ್ರಾಹ್ನಣರ
ತಿ
[ನೂ, |
THE WRATH OF DUSHTABUDDHI
ಸುದತಿ-ವಿಪಯೆಗೆ ತಕ್ವ್ ವರನಿಂದುಹಾಸನೆಂ
ದಿದಿರಾಗಿ ಬಂದಾರತಿಯನೆತ್ತಿ ನುಡಿವ ಶಶಿ
ವದನೆಯರನವಗಡಿಬ, ಮಂತ್ರಿ ಬಯ್ದಂ ತೆನ್ನ ಮನೆಗಾಪ್ಕರಾದವರ
(ನೂ. | 5611
ಪೆ. ಭೋಗಮಂ, ಉಚೆಕ. ವರಂ ಇಂದುಹಾಸಂ. ಶಶಿವದನೆಯರಂ ಅವಗಡಿಸಿ. .
ಮೂಢ ನೀನೆಲವೆಲವೊ, ಮದನ! ನಿನ್ನೆಡೆಗೆ ನಾಂ
ಗೂಢದಿಂ ಬರೆಬ ಕಳುಹಿದೊಡುಯುವ ಕಜ್ರ್ರಮೆಂ
ರೂಢಿಯಂ ಮಾಡಿ ಸೌಡಿಬದೆ, ಪಾಹಿ! ಹುದಯ-ಕೂಲಮನೆನಗೆ ಮೇ
[ದಿನಿಯೊಳೂ |
ಗಾಢದಿಂ ಬಲಿದೆ! ಸಾಮ್ರಾ ್ರಾಜ್ಯ- -ಬಂಹಾಸನಾ
ರೂಢನಾಗಿರಲೊಲ್ಲದಾರ್ಜಿಬದ ವಿತ್ತಮಂ
ವೇಡ್ಸೆಸದಖಿಳ-ಜನಕೆತ್ತೆ! ವನವಾಸವೇ ಗತಿ ನಿನಗೆ! ಹೋಗೆಂದನೂ.
|| 562 ||
ಬತನ ಮಾತಂ 'ಶೇಳ್ಸು, ಮದನನು“ತ ಜೆಲಗಾಗಿ,
ಖತಿಯೇಕೆ? ಯೇಯ್ಯ! ನಿಮ್ಮಡಿಗಳ ನಿರೂಪಮಂ
ಪ್ರತಿಪಾಲಿವಿಡೆನಲ್ಲದಾನ್ ಅತಿಶ್ರಮಿಬ ಮಾಡಿದ ಕ್ಜ್ರ ಮೇನ್ ಇದ
[ಉಖಕೊಳೂ? |
ತ್ಲಿತಿಗೆ ಹೌತುತಮೆ? ತಂದೆಯ ಮಾತಿಗಾಗಿ ರಘು
ಪತಿ ವರ್ತಿಸನೆ ವಿನಿನ-ವಾಸಮಂ? ಪತ್ರ-ಸಂ
ಮತವಿಡಿದು, ವಿಪಯೆಗೆ ವಿವಾಹಮಂ ವಿರಚಿಸದೊಡಾಯ್ಕೆನಗೆ ವನ |
[ಮೆಂದನೂ. || 568 |
ಟೀ. ರಘುಪತಿ ಎಂಬವನು ದಶರಥನ ಪ್ರಥಮಜ-ಕುಮಾರನು; ತಂಡೆ ಇವನಿಗೆ ಪಟ್ಟ
ವನ್ಯು ಕಟ್ಟುವದಲ್ಲಿಂ೦ದು ಕೆಲವು ವರುಷದ ವನವಾಸಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಡನಂತೆ. ಸಮ್ಮ ತವಿದಿದುಎಸನ್ನೆ
ತ-ಹಿಡಿದು.
242 THE WRATH OF DUSHTABUDDHI
ಗನ್ನಗತಕದ ಮಾತು ಸಾಕೆನ್ಸ್ಪಕಣ್ಣ ಮುಂ
ದಿನ್ನಿರದೆ, ಪೋಗೆಂದು, ಮಂತ್ರಿ ಮಗನಂ ಬೆಯ್ದು.
ಮುನ್ನ ತಾಂ ಬರಬ ಕಳುಹಿದ ಪತ್ರಮಂ ತರಿಬ,: ನೋಡಿ ಹೊಂಡದ
[ಬಿತೊಳರ್ದಾ |
ಭಾವಾರ್ಥಮಂ ತಿಳದು, ತೆಬ್ರಿಲ್ಲ
[ee]
ಪೊಸತೆಂದು, ಬಿಸುಸುಯ್ದು, ಜೆಜುಗಾದಮೂ.
| 564 |
ವಿಷವೆ ಮೋಹಿಸುವಂತೆ ಕೊಡುವುದೆನಲೀತಂಗೆ
ವಿಷಯೆ ಮೋಹಿಸುವಂತೆ ಲೇಖನದ ಬರಹ ತಾಂ
ವಿಷಯಮಿದು ವಿಧಿ-ಕೃೃತವೊ? ತನ್ನ ಮೋಸವೊ? ಬರೆದವನ ಮ
[ಬಿಹೊ? ಕಶಿಹಾಸನಾ |
| ಮೃಷೆಯೊ? ಮದನನ ಮೇಲೆ ತಪ್ಪಿಲ್ಲ! ಮೊದಲೆನಗೆ
ಯನಿಗಳಾಡಿದ ಮಾತು ಪುಹಓಯದೆಂದಾ ಮಂತ್ರಿ
ನಿಷಮ-ಬುದ್ಧಿ ಯೊಳೊಂದುಪಾಯಮಂ ಮನದೊಳಗೆ ನೆನೆದು, ಚಿಂತಿ
(ಸುತಿರ್ದನೂ. || 565 |
ಪ. ವಿಷಯಂ; ಇದು.
| ವಿಧುಹಾಸನಂ ಪಲವ್ರಪಾಯದಿಂದೀಗ ನಾಂ
ವಧಿಸದಿರ್ದೊಡೆ, ತನ್ಪ ಸಂತತಿಗೆ ಧರೆಯನಾ
ಳ್ನಧಿಕ-ಸಂಪದಮಾಗದದಣ3ಂದ ಕುಲ-ಘಾತಕಗೆ ಮದುವೆಯಾದ ವಿ
[ಪೆಯೇ |
ವಿಧವೆಯಾಗಿರಲೆಂದು, ಹೃದಯದೊಳ್ ನಿಶ್ಚಯಿಸಿ,
GOOD COMPANY IS TO BE SOUGHT FOR
ಮಧುರೋತಿ,ಯಿಂದ ಮದವತ್ಯಳಂ ಮನ್ನಿಸಿ, ವಿ [-ನರ್ಕಳಂ]
ವಿಧ-ವೈಭವಂಗಳಂ ನಡಿಬ, ಜಾಮಾತನಂ ಮಂತ್ರಿ ಕರೆದಿಂತೆಂದನೂ--
| 566 ||
ಈ ವರೆಗೆ ಆ ಕಥೆಯನ್ನು ತಂದಲ್ಲಿ ಮೂಲು ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ತೀರಿಸಿ ಬಿಡೋಣ. ಆ ಮಂಶ್ರಿ ತ '
ನ್ನು ಹಾಮಾಶಿಗೆ--ಒಬ್ಬನೇ ಹೋಗ ಹೊಲಬನದೊಳಗೆ ಪೂಜಿ ಮಾಡಿ ಬಾ! ಎಂದು, ಕಳುಹಿಸಿ,
ಅವೆನನ್ಯು ಕೊಲುವದಕೆ ಚ೦ಡಾಲರನ್ಯು ಸಹ ಸುಪ್ತವಾಗಿ ಕಳುಹಿಸಿದನು. ಅಪ್ಪರಲ್ಲಿ ಕುಂತಳದ
ರಾಜನು ಸಾಲವನೆಂಬ ಪುರೋಹಿತನ ಆಲೋಚನೆಯ ಮೊರೆಗೆ, ತನ್ನು ಮಗಳಾದ ಚಂಪಕಮಾ
ಲಿನಿಯನ್ಯು ಚ೦ದ್ರಹಾಸನಿಗೆ ಮದುನೆ ಮಾಡಿ ಕೊಟ್ಟು ಪಟ್ಟ ಕಟ್ಟಿಸ ಬೇಕೆಂದು, ಮನಸು ಮಾಡಿ
ಕೊಂಡು, ಅವನನ್ಯು ಕರಕೊಂಡು ಬರಲಿಕ್ಕೆ ಮದನನನ್ಯು ಕಳುಹೆ, ಇವನು ಹೋಸ, ದಾರಿಯ |
ಲ್ಲಿ ಅವನನ್ಯು ಕಂಡು, ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಿ, ಆ ಪೂಜಿಯನ್ಯು ಶಾನು ಮಾಡಲಿಕ್ಕಾ?: ವನಡೊಳ |
ಪೊಸ, ಚಂಡಾಲರು ರಾಜ ಹೇಟಿ೨ಿದವೆನೆಂದು ಅವನನ್ನೇ ಕೊಂದರು. ಆಸ ಚಂದ್ರಹಾಸನ ಮಂ |
7ಗಳಕಾರ್ಯವಾಸುವಲ್ಲಿ ಅವನು ದುಪ್ಪಬುದ್ದಿಗೆ, ನಿಮ್ಮ ಮಗನು ಆ ಪೂಜಿ ಮಾಡಲಿಕ್ಕೆ ಐದ |
ದ್ಲಾನೆಂದು, ಶಿಳಸೆ, ಇವನು ಹೋಗ, ಮಸನ ಹೆಣ ಕಂಡು ಕಂಬಕ್ಸೆ ತಲೆ ಬಡಿದು, ಸತ್ತನು.
ರ
ಚಂದ್ರಹಾಸನು ಅವರಿಬ್ಬರನ್ನು ಕರಿ ಬದು3ಸಿದನೆಂದೂ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಕವಿ ಹೇಟುತ್ತಾನೆ.
—oooo——
102. 6002 COMPANY IS TO BE SOUGHT FOR
ಸಶ್ಸಂಗವನ್ನು ಪಡಕೊಳ್ಳ ಬೇಕು
ಪ್ರಿಪದಿ
ಬಂಧನವ ಮಾಡಿದರು, ಸಂದ ಜ್ಞಾನಿಯೆ ಲೇಸು!
ಹೊಂದಿ, ಸಾಓರವ ಹೊಡುತಿರಲು, ಕರ್ಮಿಯ
ದಂದುಗವೆ ಬೇಡ! ಸರ್ವಜ್ಞ! | 567 1
ಟೀ, ಮಾಡಿದರೂ, ಕೊಡುಶಿರಲೂ ಎಂಬಂತೆ ದೀರ್ಫುವ ಶಿಳಿಯ ಜೀೇಕಾ.
ನೀರ ಬೊಬ್ಬುಳಿ ನೆಚ್ಚಿ, ಸಾರಿ, ಹೌಡದಿರು, ಮರುಳೆ!
ಸಾರ-ಗುಣಿಯಾಗು! ಸರ್ವರೊಳು ನಿಜ ತಿ೪!
ಕಾರಣಿಕನಾಗು! ಸರ್ವಜ್ಞ! | 568 ||
RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW
ತೆಬತಿದ ಕೆಂಡವ ಮೆಟ್ರ ಮಹಖುಗುವಾ ತೆಉನಂತೆ
ಯಮ್ ಯದರ *ಕೂಟಿ; ಬಜು3ಹೂಟಿ ತನ್ನನೆ
ಯಿಬ್ೌದು ಕೊಂಡಂತೆ. ಸರ್ವಜ್ಞ! 150691
ತ ಸತ ಒಡನಿರ್ದು, ಗ
ಅಳದ ಕಳನೊಡನಾಡೆಯವ ಶುದ
ಅ) ೪ ಲ
Js} ದು | |
ಡಡ ಅಶ್ಟು. ಸರ್ವಜ್ಞ! | 570 ||
ಸಾವ ಊರು, ಸಳ್ಳಮೊಡನಾಟಿವೂ
ಸಪ ಮಾತು, ಇವು ಮೂಯು ಸಪೌಸಲಸೊಳಗೆ
ಮುಳ್ಳು ತುಟ ದಂತೆ. ಸರ್ವಜ್ಞ! 15711
NL
108, RAJASEKHARA, AGAINST
MITAVACHANA’S ADVICE, PERFORMS A HORSE-SHOW
AT WHICH THE LITTLE SON OF THE WOMAN TIRUKOLAVINACHI
15 UNFORTUNATELY KILLED BY A KICK OF MITAVACHANA’'S HORSE
(The drift of the remaining portion of the poem is given in Canarese
at the end of this chapter; here only 80 much; Rajasekhara is able to per-
suade his judges to believe that he is the culprit, and thus is condemned to
suffer death. Then follows the description how the chief personages of
the poem, including Tirukolavinachi and Rajasekhara’s father, ‘cut their
own heads off ”, are brought to life again, and taken up to heaven)
ವ ಅನಂತರಮಾ ಮಹಾನುಭಾವಂ (ರಾಜಕೇಖರಂ) ಮಿತವಚನ-ಸ
ಮೇತಂ . . . . ಕರ್ಪೂರ-ತಾಂಬೂಲ-ಮುಖಾಂತರ್ವಳಯ.-ವಿಳ
ಬತೆಂ (ಪೂಜಾಗಾರದ) ಅಲ್ಲಿಂದೇಬೈಿಂದು, ಮುತ್ತಿನ ಕರುಮಾಡದ ಮುಂ
RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW 24೬5
ದಣ ಮೊಗಸಾಲೆಯ ಪಚ್ಚಳಪ ಬಜ್ಜರದ ವೇದಿಕಾಗ್ರದ ಮಣಿ-
ಯ-ಮೃಗೇಂದ್ರ-ಹೀಠದೊಳ್ ಸಲ್ಲೀಲೆಯಿಂ ನ ದಿರೊಳ್
ಲೆ
ಕಟ್ರರ್ವ ವಾಜಿಗಳಂ ನೋಡಿ,
೬ ನವ್ಯ-ವಾಜೆಗಳನಿಂ
ದಾನುಂ ನೀನುಂ ವಿಳಾಸೆದಿಂದೇಲ್, ಮಹಾ- |
ಸೇನೆಯೊಡಗೂಡಿ, ವಿಹರಿಪ
ಮಾ ನಗರದ ರಾಜ-ವೀಥಿಯೊಳ್ ಸಂಭ್ರಮದಿಂ! [SRD]
ಹ. ಇಂದು ಆನುಂ. ವಿಹರಿಪಂ ಈ.
ವೆ ॥ ವಿಂದತಿ-ಬ್ರೀತಿಯಿಂ ನುಡಿಯೆ, ಚತುರ-ಮತಿ-ಮಿತವಚನನುಚಿ !
ತ-ವಚನ-ಜ್ಞನನುಚಿತಮಿದೆಂದು, ತನ್ನೊಳ್ ಬಭಾವಿಬ, ಕಾರ್ಯಮಂ
ಬಗೆದಿಂತೆಂದಂ--
ಸರಸ-ಗುಣ-ಹಾರ! ವಿನಯಾ
' ಭರಣ! ವಿವೇಕ್ಟೌಕ-ನಿಧಿ! ಈಳಾ-ನಿಳೆಯ! ದಯಾ |
ಕರ! ಸತ್ಯ-ಕಾಲಿ! ಸು-ಯಕೋ.-
ಭರಿತಾಶಾ-ವಳಿಯ-ಭಕ್ಕ-ಕರಧಿ-ಕಕಾಂಕಾ! | 573 1
ಪ. ಭರಿತ! ಆಕಾ-ವಳಯ (ವ ಬಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಸುತ್ತಿಕೊಳ್ಳುವ)-ಭಕ್ತ (ಇ ಭಕ್ತರೆಂಬ)- '
ಶರಧಿ-ಕಕಾಂಕಾ!
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಬೆಸಬದ ಕಜ್ಞಮಂ ನೆಗಲುದುತ್ತರಮಿತ್ತಪನೆಂದು, ನಿನ್ನು ಹಾ
ನಸದೊಳಥೀಶ, ನೀಂ ಬಗೆಯದಿರ್, ಸಕ! ಭಕ್ಕ-ಜನ-ವ್ರಜಂ ನಿಚ್ಛಂ|
| 246 RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW
ಕ ತ್ರಾ... EN
ಭಿ ನೆಲಸಿರ್ದ ಪೆಟ್ಟಿಂಮಿದಿಂತಿಡಲಿಸೊಳ್ ಬಳಗೂಡಿ, ಗಾಡಿ ರಂ...
ಜೆಸೆ ಪೊಸ ವಾಜಿಯೇಜ? ವಿಹರಿಪ್ಪುದು ಬಲ್ಲತನಸ್ಕೆ ತಕ್ಕುದೇ? |
| 574/
ಪ. ನೆಗೆದ ಉತ್ತರಂ (ಉತ್ತರಮಂ) ಇತ್ತಪಂ (ಈ ಮಿತವೆಚನಂ) ಎಂದು. ಪ
೯9೦ ಇದು; ಇಂತು (ಅದು) ಇದಯೊಳೆ.
ವ || ಅಂತುಮಲ್ಲದೆಯುಂ
ಕಂದಂ೦
ಮೊದಲೊಳಭಿನವ-ತುರಂಗಮ
| ನೊದವಿದ ಸಹಣಿಗಳನೈದೆ ತಿರ್ದಿಬ, ಬಸಮಾ |
ದುದನಣದೇಯಿವುದರಸೆ
ರ್ಗಿದು ವಿಹಿತಂ, ವಿಶ್ವು-ವಿಬುಧ-ಹನ-ಮಂದಾರಾ! || 575 |
ಪ. ಅಆಿದು ಏಜುವದು.
| ಏನಾನುಮೆಮ್ಮ ದೆಸೆಯಿಂ
ದೀ ನಗರದ ಭಕ್ತೆ-ಜನಕೆಡಬು್ ಬಂದೊಡೆ, ಮದ್. |
ಭೂನಾಥಂ ಚೋಟನ್ಭಪಂ
ತಾನೇಂ ಸ್ಫೆರಿಪನೆ? ಕಾರದಾ-ಮಣಿ-ಮುಹುರಾ! || 5761
ಮೆಹಾಕೃಸ್ನರೆ
ಸಜಿ
ಖನಗತ್ಯಂತ-ಪ್ರತಾಪೆಂಗತುಳ-ಗಜ-ಹೆಯಾರೋಹೆಣಾರೂಢ-ಸು-ಪ್ರ್
' ಢಿ-ನಿಯುಕ್ಕಂಗೀ ಹೆಯಾರೋಹಣದೊಳವನದೇಂ ಭೀತಿಯಂ ಹೇ
[ಲ್ಷಾನೆಂಬೀ |
RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW 2417
ಮನವಂ ನೀಂ ಮಾಡದಿರ್! ವ್ಯಗ್ರತೆಯನುಲ್ದು, ಸಂದಿಗ್ಸ-ಕಾರ್ಯಂ
| '[ಗಳಂ ಮೆ
೪ನೆ ಮಾಲಕ್ರೊಂದಂಗಮೆನ್ನೀ ಬಗೆಗಭಿಮತಮಾಗಿರ್ಪ್ರದೈ, ರಾಜ-
| [ಪುತ್ರಾ! | 577||
ಕ. ಚಕಕ ಅತ್ಯುಂತ-ಪ್ರತಾಪಂಗೆ, ಅತುಳ. .ಹಯ-ಆರೋಹಣರೊಳೆ ಇವಂ ಅದು
Be ಮಾಬ್ಬಿ ಒಂದು ಅಂಗಂ ಎನ್ನು ಘೂ,
ಕೆಂದಂ
ಹೇಳದತಿ-ಹಿತರ ವಚನಮ
ನಾಳೋಚಿಸದಗ್ರ-ಕಾರ್ಯಮಂ, ವ್ಯಗ್ರತೆಯಂ |
ತಾಳ ಕಡುಗಜ್ಯಮೆಸೆವುದ
ನೇಟ್ಪುದುರ್ನೀ-ಜನಂ? ಜಗನ್-ನುತ-ಚರಿತಾ! || 578 ||
ಅ. (ಯಾರಾದರೂ) ಅಶಿ-ಹಿತರ ವಚನಮಂ ಕೇಳಿ ಅಸ್ರ-ಕಾರ್ಯಮಂ ಆಳೋಚೆ
RS ಕಡು-ಕಜ್ಚ ೦ ಎಸೆವುದ೦ ಉರ್ಮೀಜನಂ ವಿಬಿಠಿಪುದು?
ಬರಿಯೊಳ್ ಪರ-ಹಿತಮನಮ
| ತೈರ-ಮತಿಯಂ ವಿದ್ಯೆಯೊಳ್, ವಿಭುತ್ವೇದೊಳೆ ನಯಾ |
ಚರಣಮನತಿ-ಕೌರ್ಯದೊಳೊ
ಬ್ರರೆ ವಿನಯಮನಾಳ್ಪು ಬಾಬ್ಬವಂಗೆಣೆಯುಂಟೇ? | 579
ಪ. ಹಿತಮಂ, ಅಮತ್ಸರ. ನಯ-ಆಚರಣಮಂ, ಅತಿ.
| 'ಭಾವಿಯೆನಿಬರ್ದುದದು ಪರಿ
ಭಾವಿಬಿ ಕಳೆಯಲ್ವೈ ಸಾಧ್ಯಮಾಗದು ಜಗದೊಳ್ |
ದೇವಂಗಾದೊಡಮೆಂದೆಲೆ
ದೇವ, ಬುಧಂ ನೆಗಬಿಲಕ್ತುಮೇ ಪೊಲ್ಲದುದಂ? || 580 |
ಹ ತತಾ ರಾಮ,
|
248 RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW
Ue
ಟೀ. ಜೀವಂಗೆ ಆಡೊಡಂ-ರಾಜನೆಂಬ ದೇವಂಗೆ ಆರೊಡಂ=ರಾಜರಿಸಾಡರೂ. ಎಲೆ,
ಡೇವ!= ಎಲೆ, ರಾಜಕೇಖರನೆ! ಎಂದು, ಬುಧಂ (ಹೇಟ್) ಪೊಲ್ಲದುದಂ ಎಂಬಂತೆ ಅನ್ಸಿಯಂ:
ತುದಿಗೆಯ್ದಿದುದಂ, ಫಲಮಿ
ಲ್ಲದುದಂ, ಪಟ್ಗೀಡು ಮಾಖ್ಯುದಂ, ಪರ-ಸೆಂಠಾ |
ಪದಮಂ, ಪರ-ಗತಿ-ವಿಲಯಾ
ಸ್ಪದಮಂ ಹಾರ್ಯಮನುದಾರ-ಮತಿ ನೆಗಬ್ಬಪನೇ? | 581 ||
ವಿಲಯ-ಆಸ್ಸರಮಂ ಕಾರ್ಯಮಂ ಉದಾರ.
ಶಿಥಿಲತ್ಸ್.
ಕರಣೀಯಮಿಪ್ಯ-ಕರಣಮ
ಕೆರಣೀಯಮನಿಪ್ಯ-ಕರಣಮೆಂಬೀ ನಯಮಾ |
ದರಣೀಯಮಲ್ಲದುದು ಪರಿ
ಹರಣೀಯಂ ಭೂಮಿಪಂಗಿಳಾಧಿಪ-ತಿಳಕಾ! | 589॥
ಪೆ. ಕರಣೀಯಂ ಇಪ್ಟಕರ90) ಅಕರಣೀಯಂ. ನಯಂ ಆಡರಣೇಯಂ. ಭೂಮಿಪಂಗೆ.
ಬಿಡದೆಸೆಪ ಕಜ್ಞಮಾವುದ
ನಡಿಗಡಿಗಾಪ್ಕರ್ಸಳೊಳ್ ವಿಚಾರಿಬ ಮಾಬ್ಬಿಂ |
ಗೆಡಖಯುಂಟೆ? ಗ
' ತೊಡಂಕು ತೋರ್ಪುದೆ? ಹಳ ಸತತ ಇ || 588 ||
ಪ. ಅಡಿಸಡಿಗೆ ಆಪ್ತ ರ್ಕಳೊಳೆ.
ನೆರಪಲ್ ಬರಿಯಂ, ದುರಿತಮ
ಸುತು, ದಕ-ದಿಕೆಯೊಳಂದು-ಕರ-ರುಚಿ-ಯಕಮಂ |
ಪರಪಲ್, ಪರ-ನೃಪರುಮನೊ
ತ್ತರಿಸಲ್, ಸಾಲ್ಬುದು ನೆಯಜ್ಞ-ಹಿತೆ-ಮಿತ-ವಂತನಂ. “| 584 |
ಹ
ಲ
RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW
ಭ್ರಮರ-ಹಿತಾಮೋದ-ಪ್ರದ-
ಸುಮನೋ-ಗಣ-ಹೃದ್ಯಮವಿಕಲ-ಸ್ಪಾಸ್ಟ ಮುದ |
ಗ್ರ-ಮನೋಜ್ಛ-ಫಲದಮಖಿಲಾ
ಗಮ-ವಿನುತಂ ನೀತಿ, ಸುರ-ಮಹೀ-ರುಹಮರಸಾ! | 585 |
ಟೀ. ದಲ್ಲಿ ನೀಶಿಯನ್ಯು ವರ್ಣಿಸುತ್ತಾನೆ. ಭ್ರಮರ ತುಂಬಿ; ಆನೋದ- ಸರಿಮ
ಳ; ಸುಮನನಿ= ಹೂವು. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಫ್ಲೇಪಾಲಂಕಾರವಾದ್ದಜೌ೦ದ ಭ್ರಮರ ಯ್ೌವನಸ್ಸ,
ಆಮೋದ -ಸಂತೋಪ್ಯ ಸುಮನಭ ಜ್ಞಾನಿ ವಂತ ಶಿಳಿಯ ಬೇಕು. ಯ್ೌವೆನಸ ರಿಗೆ ಹಿತವಾದ
ಸ೦ತೋಪ ಕೊಡುವೆ ಜಾನಿಸಳ ಸಣಕ್ಕೆ ಹೃದ ವಾದ೦ಥದು ಎಂಬಂತೆ. ಅವಿಕಂ-ಸ್ಪ್ಸ್ಟಂ, ಉ
ಡಸ. ಅಖಿಲ-ಆಸಮ. ಸುರಮಹೀರುಹಂ= ಪರಲೋಕದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದು; ಕಲ್ಪವೈಕ್ಸವೆಂತಲೂ
ಆಗುತ್ತದೆ.
ತನುಭ್ಭದ್-ಗಣದೊಳ್ ತೋರ್ಬೂ
ತನು-ಧನ-ಲೋಭಂಗಳೆಂತುಮೇಂ ಶೋರ್ನುಮೆ, ನೇಲ್ |
ನಿನಗೆ? ಭುವನಾಕ್ತಿಗಡಸುವ
ಘುನ-ತಿಮಿರಂ ಭುವನದಕ್ಷಿಯಂ ಮುಸುಕುಗುಮೇ? || 586 |
ಪ. ಲೋಭಂಸಳೆ ಎಂತುಂ ಏಂ. ಟೀ. ಭುವನ-ಅಸ್ಲಿಸೆವ ಭುವನಪೆಂಬ ಮನುಷ್ಯ
ಮೊದಲಾದ ಜೀವಿಗಳ ಅಕ್ಷಿ. ಭುವನದ ಅಕ್ಷ್ಮಿಯಂ ಎ ಸೂರ್ಯನಂ.
ಅದು ಹಾರಣದಿಂ ನಿಜ-ಥ್ರೈ
ರ್ಯದೆ ಗಣಿಸದೆ ಮುಂದೆ ಬರ್ಪುದಂ ಬುಧರಲೈಂ |
ಬುದನೆಸಗದೆ ಬೆಳ್ಳ ಸವಾ
ಳ್ಪುದು ಕ್ಚ್ರಂ, ಸಜ್-ಜನಾಬ್ವ-ವನ-ದಿನನಾಥಾ! || 587 |
ಟೀ. ಶಾನು ಮುಂಡೆ ಬರ್ಪದಂ ಸಣಿಸದಿ ಇರುವಂಥ ಮತ್ತೆ ಬುಧರ ಅಲ್ಲು ಎನುವಂ
ಥ ಕಚ್ಚವಂ ಎಸಗಡೆ, ಚಳೆ-ಜಸವಾಸುವ ಕಜ್ಜಂ (ಕೆಜ್ಜವನ್ನು) ೮ಳ್ದುಡು (ಆಳ ಬೇಕು).
[ಅಥವಾ , , , ಎಸಗದಿದ್ದರೆ ಕಜ್ಜ೦ ಬೆಳ್ತಸಂ (ಬೆಳ್ಲಸವನ್ಮು) ಆಳುವದು ಎನಲೂ ಬಹುದು].
CE ಈ
ವ|| ವಿಂದವಂ ನುಡಿಯೆ, ಮೊಗದೊಳ್ ಮಂದ-ದ್ವಿತೆಂ ಮೊಳೆಯೆ, ನ
ರೇಂದ್ರ-ತನಯನಿಂತೆಂದಂ--
RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW
ಉತ್ಪಲಮಾಲೆ
ತೀರದ ನೀರದಂ ನೆಗೆದು ಗರ್ಜಿಪುದೆಂದು, ಪಯೋಧಿ-ಕೇಳಯಂ
ಸಾರ-ಮರಾಳನೇನ್ ಉಪ್ದುದೇ? ನವ-ಚಂಪಕ-ಗಂಧ-ಭೀತಿಯಿಂ |
ಸಾರದೆ ಮಾದೇ ವನ-ವಿಹಾರಮನಾಜಡಿ? ಮುಳ್ನಳಂಭ್ರಯಂ
ಬಾರಿಪುದೆಂದು ಬಿಟ್ಟುದೆ. ಮದ-ದ್ದಿರದಂ ಗಹನ-ಪ್ರಚಾರಮಂ?
ಛೆ
| 588 |]
ಟೀ. ಅರ್ಥವು ಸ್ಪಪ್ಪ. ಆಅಡಿ ಎಂಬ ತುಂಬಿಗೂ ಚಂಪಕಕ್ಕೂ ಇರುವೆ ಭಾವದ
ಯನ್ನು ಕುಜೌತು 515ನೆಯ ಕ್ಲೋಕ ನೋಡು.
ವ ಅದು ಹಾರಣದಿಂ
ಕಂಡಂ
ಮುಂದೇಂ ಬರ್ಪೆದೊ ಹಾನಿಯ
ದೆಂದಲಿ ವಿಮೋದ-ಹೇಳಯಂ ತೊರೆವಾತಂ |
'ಪಂಜೆಯಿವನೆಂಬ ನಿಂದೆಯ
ನೊಂದುವನಿದು ರಾಜ-ಧರ್ಮಮೊ, ಬಗೆವಾಗಳ್. || 589 |
ಟೀ. (ಚನ್ನಾಗಿ) ಬಗೆನಾಸಳೆ, ಇದು (ನಾನು ಮಾಡಲಿಕ್ಕೆ ರುವದು) ರಾಜಧರ್ಮಷೋೇ!
| ವ|| ವಿಂದು ತಾನೆಂದುದನಪ್ಪುಗೆಯ್ಯದೆ ನುಡಿದ ನರೇಂದ್ರ-ನಂದನಂಗೆ
ಪತಿಮೋಹಿ-ನಂದನನಿಂತೆಂದಂ--
ಉತ್ಪಲಮಾಲೆ
ಧರ್ಮಜನಂಬರ-ಧ್ಹಾನಿಯನಾಲಿಬ, ತಾನ್ ಉಲ್ದಂಬು-ಪಾನಮಂ,
ನಿರ್ಮಳ-ಬುದಿ ತನ್ನನುಜರಾಯುಮನಾಗಳೆ ಸತ್-ಪ್ರಸಂಗದಿಂ |
| ಕೂರ್ಮೆಯೊಳಲ್ಲಿ ಮೇಣ್ ಪಡೆದನಾಪ್ಮ-ನಯೋತ್ನಿಯನೊರ್ಮೆ ಕೇ
[ಳ್ಹೊಡೇಂ
ಹೆರ್ಮೆಗೆ ಹಾನಿ ಬರ್ಪುದೆ? ವಿಚಾರಿಪುದಾತ್ವ-ಹಿತಾಹಿತಂಗಳಂ!
|| 590 ||
RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW 25]
ಪೆ. ಧರ್ಮಜಂ ಅಂಬರ. ಉಟ್ಡು ಅಂಬು. ತನ್ನು ಅನುಜರ (ಶಾನಲ್ಲದ ಬೇಕೆ ಪಾಂ
ಡವರ) ಆಯುಮಂ. ಪಡೆದಂ; ಆಪ್ತ-ನಯ-ಉಕ್ತಿಯಂ ಒರ್ಮೇೆ ಕೇಳ್ದೊಡೆ, ಏಂ. ಟೀ ಧ
ರ್ಮಜಂವ ಯುಧಿಪ್ಕಿರಂ; ವಿತವೆಚನನು ಇವನದೊಂದು ಕಥೆ ಸೂಚೆಸಿ ರಾಜಕೇಖರನ ಮನ
ಸ್ಲಮ್ಮು ಚೀರ್ಪಡಿಸಲಿಕ್ಕೆ ನೋಡುತ್ತಾನೆ.
ಕಂದಂ
ವಿತತಾಭಿಮಾನ-ನೀತಿ-
ಕ್ಷತಿಗಂ, ಸದ್-ಭಕ್ಕಿ-ಧರ್ಮ-ನಿರ್ಮಳ-ಕೀರ್ತಿ- |
ಚ್ಛುತಿಗಧಟನಪ್ಪೊಡಂ, ಭೂ
ಪೆತಿಯೇಪ್ವಿಲ್ಪೋಯ್ಯುಮಮಳ-ಗು-ಗಣ-ನಿಳಯಾ? || 591 ||
ಪ. ವಿತತ-ಅಭಿಮಾನ. ಚ್ಚುಂತಿಗೆ, (ತಾನು) ಅಧಟಂ ಅಪ್ಸೊಡಂ, ಭೂಪತಿ ಅಬ್ಬಿಲಿ-
ಜೇಯ್ವಂ, ಅಮಳ.
ವಿದಿತ-ನಿಜ-ರೂಪಮಂ ಮುಕು
ರದೊಳೀಕ್ತಿಪ ವೋಲ್ ತ್ಪೌದೀಯ-ನಯ-ಸೌಕಲ-ಸುಂ |
ಪೆದಮನಿದನೆನ್ನೊಳೀಕ್ತಿಪು
ದಿದು ಯುಕ್ತಂ ನಿನಗೆ, ನೀತಿ-ವಿದ್ಯಾಭರಣಾ! || 592
ಪ. ಸಂಪದಮಂ ಇದಂ ಎನ್ನೊಳೆ ಈಕಿ ಪುದು! ಇದು.
ವ|| ಎಂದತಿ-ಹಿತಕರ-ಪ್ರಸನ್ನತರ-ಸದರ್ಥ-ಸಮರ್ಥನ ಪ್ರಸಂಗಮನ
ವಂ ನುಡಿಯಲೊಡನೆ,
ಮಹಾಸ್ರಸ್ಥರೆ
ಪೊಸತುದ್ಧೋಗಾಶ್ಷ್ಪಾಮೆಂದೇಉದೊಡೆ, ಸಮನಿಕುಂ ವಾಹಕ ತ್ಸುಕ್ಕ ಭಂ
[ಗಂ,
ನಿಸದಂ।! ವೈಹಾಳಯೊಳ್ ಜೇವರ ಕರಣ-ಜನಂ ನೋಯೆ, ಕಾಯ್ದಪ್ಪ
ನೆಮ್ಮಾ |
ಸರ್
ಎ RAJASEKHARA PERFORMS A ೫೦೫5೫-510177
| ವಸುಧೀಕಂ ಮಾಣದೆಂದಟ್ಕುವುದನುಚಿತಮಾಶಾಜ್ಞಿಯಂ ಬಲ್ಲನಾರ್?
[ಮುಂ
ಹೆ ಸಮಂತಂತಾಗೆ, ತೋರ್ಜೆಂ ವಿಪುಲ-ಮಶಿಮೆಯಂ, ಮುಹ್ಮಿಯಂ
| [ಸೂಜಿತಿಗೊಂಬೆಂ. 1 593 ॥
ಪ. ಪೊಸತು (ಆದ) ಉಡ್ಲೇಗ-ಅಕ್ಸನ್ನಿಂ. ಕಾಯ್ದಸ್ಸಂ ಎಮ್ಮ ಶೂ ವಸುಧೀಶಂ, ಮಾಣ
ಡೆ (ಕಾಯ್ದಪ್ಸಂ ಎಂಬಂತೆ) ಎಂದು, ಅಯ್ಯ ವುದು ಅನುಚೆತಂ. ಮುಂದೆ ಸಮಂತು ಅಂತೆ ಆಗೆ
(ಸಮಂತಂ ತಾಗೆ ಎಂತಲೂ ಆದೀತು).
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಉಗೆಗೊಗೆದಂಫ್ಲೀಯಂ ಸರಿಸವೇಯ್ರ್ಬುದು! ಜೇಡೆನವೇಡ! ತಂದೆ ನೆ
ಟ್ವಗೆ ಮುಳದಪ್ಪನೆಂದೆಣಿಸದಿರ್! ನಿನಗಾವಪರಾಧಮೆನ್ನದೆಂ |...
ದಗಣಿತ-ಸಂಭ್ರಮಂ ಮಿಗೆ ತುರಂಗಮ-ಯುಗ್ಧಮನೇಜ, ನೋಪ್ರಿ
[ರೊಳ್
| ನೆಗಂಂ3ಿ ಮಹೋತ್ಸವಂ ವಿಹರಿಪಂ ಪುರದೊಳ್ ಪರಮಾನುರಾಗದಿಂ!
|| 594 ||
ಪ. ಬಗೆಗೆ ಒಗೆದ. ಮಹಾ-ಉತ್ಸೃವಂ (ಎ ಮಹೋತ್ಸುವಮಾಗಗ). ಪರಮ-ಅನುರಾಸದಿಂ.
ವೆ || ವಿಂದರಾಜೇಂದ್ರನುಕ್ತಿಯನೆಂತಾನುಂ ಮನದೆಗೊಂಡು, ನಿಜ-ಮ |
ಹತ್ಪಾ-ದರ್ಶನಾರ್ಥಮಿದು ಶೇವ-ಕೃೃತಮ್ಟ್ತುಮೆಂದು, ನಿರ್ಧರಂಗೈದು,
ಕಲ್ಲಾಡಿ
ಮತ್ತೇಭಿವಿರ್ರೇಡಿತಂ
ಇನಿತೊಂದಾಗ್ರಹಮಂ, ಮದೀಯ ನಯ-ವಾಕ್ಟೋಲ್ಲಂಘನಂಗೆಯ್ದು. |
[ಮಾ
ನಿವಂ ನೀತಿ-ವಿದಂ! ನವಾಶ್ಚು-ಗತಿಯಿಂದೇನಾನುಮೊಂದಕ್ಟುಮ
ಲೈ ನವೀನಂ? ಕಡುಗಜ್ಞ ಮೆಂದೇಕಿಬಿಯುಂ, ತಾನ್ ಅಪ್ಪುಕೆಯ್ದಿರ್ದನಾ |
| ತನ ಮಾತಂ ಪುದುವಾಳ್ಕನಂ ಗಡ ಸಖರ್ಗೆಂತಾದೊಡಂ ಮಿತ್ರರೊ '
(ಳ್! || 595 |
|
RAJASEKHARA PERFORMS A ೫೧೫೩೫-5೩7೦೪7 213
ಪ. ವಾಕ್ಯು-ಉಲ್ಲಂಘುನಂ. ಮಾಛ್ಬಿಂ; ಇವಂ. ಶಾಧಿ ಅಪ್ಪುಕೆಯ್ದು ಇರ್ದಂ;, ಆತನ
ಮಾತಂ (- ಮಾತು ಸಹ) ಮಿಶ್ರರೊಳೆ ಸಖರ್ಗೆ (ಇ ಅತಿಪ್ರೀತಿಯುಳ್ಳವರ್ಸೆ) ಎಂತಾಜೊಡಂ
ಪ್ರದು-ಆಳ್ವನಂ (= ಹೊಸ ಸೇನೆ ಎಂಬ ಆಳ್ರನ ಮಾಡುವದಕ್ಕೆ ಆಸ್ಸದವಾಸುತ್ತದೆ), ಸಡ!
ವ || ಅಂತಿರ್ಪನ್ನೆಗಂ . . . (ಜರ್ವನೊರ್ವನಂ) ನಿಜ-ಪಕ್ಷದೊಳಬ್ಬ
. ಇರ್ಪ ವೇಳೆಯೊಳ್ ವನರುಹ-ಮಿತ್ರನಸ್ಮ-ಗಿರಿ-ಮಸ್ಕತದಲ್ಲಿರೆ
. ಶೊಲಗಿದವು ಜತ್ಕ್ವತ್ಳೆಗಳ್ ° « ೬ ಬಂದುದಾಲಂಬಿತ-ರಾ
ತ್ರಿ-ರಮ್ಯ-ರಮಣೀ-ಕುಂಡಳಮಿಂದು-ಮಂಡಳಂ | ಟು
ಯಲ್ಲಿ ವೃಕ್ಷ-ತತಿಯಲ್ಲಿ ಮರುತಶ್ಪಥದಲ್ಲಿ ವಂಕಜಾಕರದೆಡೆಯಲ್ಲಿ ತಲ್ಲು
| ತಿಳಹೊನ್ನಮನಂಚೆಗಳಾದರಾಳಗಳ್ . .. ೬. ಗಜಂಗಳೊಸೆದೀಂಟಿ
| (ಬರಿ೨ೌಕಂ ರಾಜಸ್ನೇಖರನುಂ ಸರ್ವಮಂಸನ್ಸೆಯುಂ ಒಲ?)
| ಪರಮ-ಸುಖ-ನಿದ್ರಾನುಭವದೊಳರ್ವರಿರ್ಪನ್ನೆಗಂ,
ಸ್ರ ಲ
ಇದೆ ಪೆದ್ದಾಮೋದಮಂ ತಾಳ್ಗೊಲೆದು ಸುರಿವ ಮಂದಾನಿಲಂ! ಹಾಂ
[ತಿಗುಂದು
ತ್ತಿದೆ ನಕ್ಷತ್ರಾ೪! ಕಂಖ-ಧ್ಹನಿಯಿದೆ ಮಕ-ಗೊಹೆಂಗಳೊಳ್! *ೆಂಪು
[ಮೂಡು
ತ್ಕಿದೆ ಪೂರ್ವಾದ್ರೀಂದ್ರದೊಳ್! ಚಂದ್ರಿಕೆ ಕಳೆಗಳೆದೀಗಳ್ ನೆಡೆಂ
(ಮೆಟ್ಟಿ, ಪೋಗು
ತ್ತಿದೆ! ತಳ್ಳೇಕೀಗಳೊಲ್ಬುಪ್ಪವಡಿಸು ಜಗತೀಮಾನಿನೀ! ಜೇವಿತೇ
[ಕಾ! | 596 |
ತ
ಪ. ಪಡ್ವ-ಆನೋಡಮೆಂ. ಮಂದ-ಅನಿಲಂ. ಪೂರ್ವ-ಅದ್ರಿ-ಇಂದ್ರಜೊಳೆ (ಎ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ
ಯ ಪರ್ವತರಾಜನೆನ್ನಿಸುವ ಪರ್ವತದೊಳ್ಗೆ). `ಕಳೆ-ಕಳೆದು. ತಳ್ಳು ಎಕೆ?
ವ |! ವಿಂದುಪ್ಪವಡಮಂ ಪಾಡುವ ರಾಗಾಧರೆಯರ ರಾಗ-ರಸ-ಪೂರಂ
ಮೇರೆದಟಬ್ರಿ, ಮೇಲ್ಭಾರಿಯೆ; (ಅರಸಂ) . . . ಮೃದುಳ-ಕಯ್ಯಾ-ತಳ
RAJASEKHARA PERFORMS A IIORSE-SHOW
(ತದನಂತರಂ ಭೂವಣಮನಾಂತು,) ತೊಳಗಿದನಿಂ
ದ್ರವಂದನನ (-ಅರ್ಜುನನ) ಮೈಸಿರಿ ಜಜಕಿದಾ ಮೃಗಾಂಕನುಜ್ಚ ನ್
ನಿಲೌಂಕೆಗೆಯ್ದು , ನಳಕೂಬರನ (ಅಂದರೆ ಕವಿಸಥು ಕಶ್ಪಿಸುವ ದ್ರವ್ಯದೇವಕೆ
ಯಾದ ಒಬ್ಬ ರಾಜನ ಮಸನ) ಅಗ್ಗದ ಗಂಡುಗಾಡಿಯಂ ಪಲೌದು,....
ಕಾಯ -ಸಾಂತಿ - ಮಂಜುಳ- ವದನಾಂಕು -ವಿಭ್ರ ಮ-ವಿಳಾಸೆ-ವಿರಾಜೆತ-
ರಾಜಕೇಖರಂ ॥ 60 | ಆಗಳ್ ಮಿತವಚನ-ಕುಮಾರನಂತೆ (ಅಂದರೆ
ರಾಜಕೇಖರನಂತೆ) ತಾನುಮನೂನಾಲಂಕಾರಾಲಂಕ್ಭೃತನಾಗಿ,
ಉತ್ಪಲಮಾಲೆ
ನುಣ್ಣದಪಂ ಪಳಂಚಲೆಯೆ, ಕುಂಡಳ-ಮಂಡಳೆಮಾನನಾಂಜಬುಜಂ
ತಣ್ಣದಿರಂಗೆ ಸೋಲಮನಮರ್ಚೆ, ವಿಭೂಪಣ-ಕಾಂತಿ ಭಾನುನಂ |
ನಾಣ್ಸೆಡಿಪಂತೆ ಪರ್ಜಿರೆ, ಕನತ್-ಕವಚಾಂಶು-ಸಮೇತಮೊಪ್ಪಮಂ
| ಕಣ್ಣಿರದೀಯೆ ರತ್ತ-ಮುಕುಟ-ದ್ಯುತಿ, ಬಂದನಮಾತ್ಯ-ನಂದನಂ.
|| 597 ||
ಪ. ಪಳಂಚೆ ಅಲೆಯೆ, ಕುಂಡಳ-ಮಂಡಳಂ (ಉಳ್ಳ) ಆನನ-ಅಂಬುಜಂ. ಕವಚ-
ಅಂಕು-ಸಮೇತಂ (ಆದ) ರತ್ಸ-ಮುಕುಟ-ದ್ಯುೂತಿ ಒಪ್ಪಮಂ ಕಣ್ಣೆ ಇರದೆ ಶೂಯೆ.
ವ॥ ಆನಂತಮವಂಬೆರಸಲ್ಲಿಂ ಸಲ್ಲೀಲೆಯಿಂದೇಲ್ಲಿಂದು, ಭದ್ರ-ಮಂ
' ಟಪದ ಮುಂದಣ ಮುತ್ತಿನ ಮೊಗಸಾಲೆಯೊಳ್ ಕತಿಪಯ-ಭಟ-ಪ
ಟಲ-ಪರಿವೃತನೋಲಗಂಗೊಟ್ಟು, ಮಿತವಚನ-ವದನಮಂ ನಿರೀಕ್ಷಿ
| ಬ, ರಾಜಾಲಯದೊಳೋಜೆ ಮಿಗೆ, ರಾಜೆಪೆ ರಾಜ-ವಾಜಿಗಳಂ ಬರಿ
| ಸೆಂಬುದುಮವಂ ಬೆಸಸಲೊಡನೆ ಕಡುವೇಗದಿ ಸೈಗೈದು, ಪೆಲ್ಲಣಿಬ,
ಪಟ್ಟ-ಸಹಣಿಗಳರ್ಕೆಲದೊಳ್ ಬಡಿದು, ತಡೆಯದೆ ತರ್ಪಾಗಳ್
37778888322 ೫333777177 37333373---*- ಎ೯೯
RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಮಿಸುನಿಯ ಪಕ್ಕರಸ್ತೈ, ಪೊಸ ಮಾಣಿಕ-ವಲ್ಲಣಮಜ್ಞ ಮುತ್ತು ತ
ಲತ್ಮಿಸೆವ ಮ ಪ್ರಸ್ತಾರ ಮಾರಕ್ಷಿ್ಟತ-ಕಿಡತ ಕತಾರ್, ಪಕ್ಚದೊಳ್ |
ಮಿಸುಗುವ ಜಲ್ಲಿ [ಹೆಕ್ಲಿ]. ಬೆಳ್ನಲೌ್ಕೊಡಂಸ್ಯ ಚಾಮರಮೊಫೈ
[ಬಂದವಂ
ದಸದ್ಭಶ-ವಾಜೆಗಳ್, ಸುಗುಣ-ರಾಜೆಗಳುತ್ತಮ-ಸತ್ಪು-ಭಾಜೆಗಳ್್.
|| ೨98 ||
ಪ. ಕಿಂಕಿಣಿಕಾ-ಲಳ. ಬಂದವು ಅಂದು ಅಸದ್ಭುಶ.
ಕಂದಂ
ನೊಸಲೊಳ್ ಮಿಸುಗುವ ಮಿಸುನಿಯ
ಪೊಸ ಕನ್ನಡಿ ಕಣ್ಣೆವಂದುದಿನ-ಬಿಂಬಂ ಬಂ |
ದೆಸೆವಂತೆ, ನಿಜ-ಸಮನ್ನುಯ-
ವಸುಧೀಶ್ಟುರ-ವಿಹರಣೇಕ್ಷಣಾಪೇಕ್ಷತೆಯಿಂ. 1599
ಅ. ನಿಜ-ಸಮನ್ಸ್ಯ (=ನೆಂಕ)-ವಸುಧೀಕ್ಕ್ರ-ನಿಹರಣ-ಈಸ್ಟ -ಅಪೇಫ್ಸತೆಂಉಂ ಇ
ನ-ಬಿಂಬಂ ಬಂದು ಎಸೆವಂತೆ.
ವ ಅಂತುಮಲ್ಲದೆಯುಂ
ಜವದಿಂ ಗಮಿಪುದನೆನ್ನೊಳ್
ತವೆ ಕಲ್ಕಂ ಪವನನವನನಹಿ ನುಂಗುಗುಮೆಂ |
ದವಧರಿಬ ಕರ್ಚಿದಂತಿರೆ,
ನವಾಶ್ಚಾಮಾಸ್ಸುದ ಖಲೀನದಿಂ ಕಣ್ನೊಳಕುಂ. || 600 ||
ಅ. ಪವನೆಂ ಜವದಿಂ ಸಮಿಪುದಂ ಎನ್ನೊಳೆ ತನೆ ಕಲಂ, ಅಹಿ ಅವನಂ ನುಂಸುಸುಂ
ಎಂಡು ಅವಧರಿಸಿ. ಟೀ. ಅಹಿಸಳು ಪವನಾಕನರಂತೆ.
256 RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW |
ವ|| ಅಂತೆಸೆದು ಬಂದಾ ಸಗರ್ವ-ಗಂಧರ್ವಂಗಳಂ ಸಸಂಭ್ರಮಂ ನಿ
ರೀತಿಬ, ಸಂತಸಂಬಟ್ಟು ಕುರ ಇಷ ಸಪಪ ಪೊಯ್ಸೆಂದು, |
ದಂಡೆ-ನಾಥೆಂಗೆ ಧರಾಧಿಪಂ ಜೆಸಸೆ, ತನ್-ನಿರೂಪದಿಂ ಮೇಘನಾದಂ
ಬಂದು, ಭೇರಿಯಂ ಭೂರೀ-ಸ್ಪಾನಂ ನೆಗಲುತಿ ಕನಕ-ಹೋಂಣಮನಡಹ
ಬ, ಬಡಿದು, ಪೊಡೆಯಲೊಡನೆ
ಮತ್ತೇಭವಿಕ್ರೀಡಿತಂ
ಬಿಡುಗಣ್ಣರ್ ಕಡು ಬೆರ್ಚೆ, ಬಬಿ್ವಿ ದಿಗಿಭಂಗಳ್, ಭೋಗಿಪಂ ಬಾಗಿ
[ಕರಂ |
ಬಿಡೆ, ಭಾಸ್ಟುದ್-ರಥದಕ್ಟುಮಲಿಿತ್ತಿ, ಕದಡೆಲ್ಲ ೦ಜೋಧಿಯುಂ ತುಳ್ಳೆ |
ಣ್ಲೆಡೆ ವಿದ್ದುಟ್-ತತಿಯುರ್ಬಿ, ಪರ್ಬಿ, ವಿಪುಳ-ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಮಂ ತುಂ
[ಬಿ ತೆ
ಲತ ಡೆಗೊಂಡೆತ್ಲು ಧಮಖಂಧೆಖಂಧರ-ನೆದದ್-ಗಂಭೀರ-ಭೇರೀ-ರವಂ.
|| 601 ||
ಪ. ವಿಣ್ಛಿವಿ-ತಪ್ತಿ, ಉರ್ಬಿ, ಟೀ. ದಲ್ಲಿ ಕವಿಯ ಮನೋರಥವು ಎನ್ಟೋ ಉದ್ದ
ಕ ಹೋಯಿತು! ವಾಸ್ತ್ರವವಾಡದು ಒ೦ದಾದರೂ ಅವನ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ!
ವ॥ ಆಗಳಾ ವಿಹರಣ-ವಿಳಾಸ-ವಿಪುಳ-ಭೇರೀ-ರವಂಗೇಳ್ಬು, ಮೇಘು- '
ನಾದಮಂ (-ನೋಡದ ದನಿಯಂ) ಹೇಳ್ಳ ಮಯೂರಂಗಳಂತೆ, ಕಡುಸ :
ಡಗರಂ ಮಿಕ್ತು, ಪೊಕ್ಚು, ಗಂಧ-ಬಂಧುರಂಗಳಂ ಬಂಧುರಮೆನೆ ಏಂ
ಗದೆ ಬಂಗರಿಬ, ಗಜಾರೋಹಕರ್ ಪಸದನಂಬಡೆದೇಲಖು್, ಮಾಲ,
ನೆರಖಿದಾಗಳ್
ಮಹಾಸ್ರಸ್ಸ್ರೆ
| ಪುಥು-ಕುಂಭಂ, ದೀರ್ಥು-ಹೆಸ್ಮಂ, ವಿಪುಳತರ-ರದಂ, ಏೀನ-ಬದ್ಗೋ
| ಇಫ ಕಳ ಲಿ
[ದರಂ, ಸಂ
RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW 257
ಗ್ರಥಿತೋದ್ಭಟ್-ಚಾಮರ-ಪ್ರಸ್ಬುರಿತ-ಚಳಿತ-ಕರ್ಣಂ, ಭ್ರಮದ್-
1
[ಭ್ಭೃಂಗ-ಸಂಗ- |
-ಪ್ರೋ -ಘುಟತ-ತಟ-ಕಟಂ, ಮೇಚಕೋಕ್ಸ್ಛ ೦ಹ-
[ಚಂಚತ್-
ಪೃಥಿ ಥಿವೀಭ್ಯತ್- 'ಸಾಮ್ಯ-ಸಾಯಂ, ಘ ಘನ-ವಿನದಮದೇಂ ಬಂದುದೋ
[ದಂತಿ-ಜಾಲಂ? || 602 |
ವ ॥ ಏಲಬ್ಮಂದ ಪಂಚಪಲ್ಲವದ ವಾಜೆಗಳ ರಾಜೆಗಳ ಏಂದೆ ಸಂದಣಿ
ಗೊಂಡು,
ಮಿಳರ್ದೆತ್ಮಂ ಬಯಿಗೆಗಳ್, ಮೇಲೆ ಮು
| [ಕ್ರಾತಪತ್ರಾ.
ವಳ ಜೆಲ್ಪಂ ಬೀತಿ ಚಸ್ರೋಜ್ಞ್ ೪ತ-ಚಟುಳ-ಚಿತ್ಪಾರಮಾಶಾ-ಪ್ರ
[ದೇಶಾ |
ವಿಳಮಾಗಲ್ ಮಾಜತಿ, ಸೂತ-ವುಜದ ಬಗೆ ತುರಂಗಂಗಳಾದಂತೆ
[ಮುಂದು
೦ ಪೂಜಿತಿ ಕೂಡಿತ್ಕಮಮ, ಪೃಥು-ವರೂಢ-ವುಜಂ ಖೆ
ಗರ್ಮೆಯಿಂದಂ. | 603 ||
ಪ. ಚಕ್ರ- ಉಚ್ಚಳಿತ. ಪ್ರಶೇಕ-ಆವಿಳಂ ಆಗ6 (-ಆಸುವಂತೆ). ಕಾಡಿತ್ತು, ಅಮ |
ಮೃ ಪುಥು. ಗಿ 'ದುಳಿರ್ದು ಎಂಬಲ್ಲಿ ಶಿಧಿಲತ್ಸ್.
ವ || ಅಂತು ನೆರೆದೇಲಟ್ಲಂದು ನಿಂದ ವರೂಥ-ವಾಜಿಗಳಲ್ಲದೆಯುಂ
ಮಹಾಸ್ರಸ್ಥರೆ
ವಿಡಗಾಲೊಳ್ ಪೊಂದೊಡರ್ ತಮಿಿರೆ ರುಣರುಣ-ನಿಶ್ಸಾೊಣವು
[ರ್ಥ್ಯೋರುಕಂ ನೇ
ತತ
258 RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW
ರ್ಪಡೆ ಚೆಲಂಂ ಬೀಬತಿ, ಗೋಣಂ ತಳೆದು ಮಿಸುಗೆ ಸಂದ, ಪೊಂಗು
| ನ ೬
| [ಪ್ಪಸಂದೊ |
ಟ್ರೊಡನಿಟ್ಟೋರಂತೆ ಮಾಣಿಕ್ಯದ _ವಿದೂಡವಂ, ಬೀಸಕಂದಾಳ್ದು,
[ಕಾಲಾ
ಳ್ಸಡಂಣಂ ಸೈಶೊಂಡು ನಾನಾಯುಧಮನಮಮ ಒಬಂದತ್ತದಂ ಹೇಲತ್ನಿ
[ನೇನಂ? (604 |
ಪ. ನಿಕನ್ಸಿಣಂ, ಅರ್ಥೋರುತಂ. ಕುಫ್ಪೆಸಂದೊಟ್ಟು, ಮಾಣಿಕ್ಸದ ಕೆವಿೊಡವಂ ಒಡನೆ
ಓರಂತೆ ಇಟ್ಟು, ನೀಸಕಂ. ನಾನಾ-ಆಯುಧಮಂ ಕೈಕೊಂಡು, ಅಮಮ!
ವಟ ಇಂತನಂತ-ಸಂಭ್ರಮದಿಂ ನೆಲನೆಲ್ಲಮನಟುರ್ಕೆಗೊಂಡು, ಘು
ಯುಘುಪ್ಬ, ನೆರೆದು ತೆಕ್ಸನೆ ತೀವಿದ ಚತುರಂಗ-ಬಲಮಂ ಕಂಡು, ಕ
ರ"
ಡುಸಂತಸಂ ಮಿಣ್ಚು
ವಂದಿಗಳುಫ್ಪುಗಡಿಸುತ್ತಿರೆ,
ದುಂದುಭಿ ಮಿಗೆ ಮೊಗೆ, ಬಹಳ ಕಹಳಾ-ನಾದಂ |
ಮುಂದೆಸೆಯೊಳೆಸೆಯೆ, ನೃಪನೊಲ
ವಿಂದಡರ್ದಂ ಪವನಗಮನನಾ ಮದ-ಹೆಯಮಂ. || 605 ||
ವ|| ಅಂತೇಬ್ದಾಗಳಾ ಮಿತವಚನ-ಕುಮಾರಂ ಹೆರಿಣಗತಿಯೆಂಬೆ
ರಡನೆಯ ತುರಂಗಮನಾರೋಶಿಓ, ತನ್ನೊಡನೆ ಸಹಗರಂ ಮಿಕ್ತ್ತು
ಸುರ-ತುರಂಗಮನಡೆರ್ದ ಜಯಂತನೊಡನೆ (ಜಯಂಶನೆಂಬವನು ಕನಿಸನ್ನು
ಕಶ್ಚಿಸಿ ಹ್ಹೇಮಿವ ಇಂದ್ರನ ಮಸ) ಧನದಾಶ್ಪುಮನಡರ್ದ ತಳರ್ವ ನಳಕೂ
ಬರನಂತೆಸೆದು (ಇವನು ಕವಿಗಳು ಕಲ್ಪಿಸಿ ಹೇಮಿವ ಕುಪ್ಲೇರನ ಮಸ್), ಬರೆ,
ನಿಜ-ಮಹುಟ-ರುಳಿರ-ರುಣಿ ರವಿ-8ರಣಮಂ ಪಳಂಚಲೆಯೆ, ತೊಡೆ
ದ ಮೃಗ-ಮದ-ಕರ್ದಮದ ಕಡುಗಂಹಿಂಗೆ ಏಂಗದೆ ಭೃಂಗಾಳಿ ಕವಿ
RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW 259
ತರೆ ಪುಪ್ಪರ-ಪುಂಡರೀಕಮಿಲ್ಲೆ ೦ಬ ಬಗೆಯನಿಲ್ಲೆನಿಪಂತೆ, ಸಲ್ಲಲಿತ-
ಮುಕಸ್ತಾ-ಮಯಾತಪತ್ರಂಗಳ್ ಮೇಲೆ ಲೀಲೆಯಿಂ ಬರೆ ಗಗನ-ಲಕ್ಷಿ
ಯ (-ಸಸನನಿಂಬ ಐತ್ಸುರ್ಯವುಳ್ಸ್ಯ ಸ್ತ್ರ ಯೆ) ಪಯೋಧರಮಂ ಮುಸುಂ
ಹಕದ ಚೇನಾಂಬರದ ಸೆಖಗಿನಂತೆ, ತೊಳ ತೊಳಪ ಪಟಿಯಿಗೆಯ ಪಟಿಂ
ಗಳ್ ಮಿಳರುತ್ತಿರೆ ವಿಭವ-ರಮೆಯ (ಎಉನ್ನತಿಕೆಯುಳ್ಳ ಬಬ್ಬ ಸ್ತ್ರೀಯ) ಡ್
ಟಾಕ್ಷ ಮೆಂಬಂತೆ, ಭಾಮಿನೀ-ಚಾಶಿತ-ಚಾರು-ಚಾಮರಂ ಮುಂಬಿನೊ
ಅಂಬುವಡೆಯೆ, ಬರಿದು ಸಂಭ್ರಮದಿಂ ಪುರ-ವೀಥಿಯೊಳ್ ಬರ್ಪಾಗಳ್
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಮಣಿ-ಮಯ-ಭೂಪಣಾಂಕು, ಮಕುಟ-ದ್ಯುತಿ, ಹಾರ-ಮರೀಚಿ, ವಜ್ರ-
[ಕಂ |
ಲ್ಲಿ ಇ 9 9 ) ಇ
ಶೂ-ರುಚೆ, ಮಯ್ಯ ನುಫ್ರೆಳಗು, ಕಯ್ಯ ಬತಾಹಿಯ ಶಾಂತ್ರಿ ಪೊನ್ನ
[ನೇ | |
ಠಣೆಯ ಪೊಗರ್ ಥಳಥ್ಟಳಸೆ, ದಿವ್ಯ-ಹಯಂಗಳನೇ ಬಂದುದಂ
ದೆಣಿಕೆಗಳುಂಬಮಾಗಿ ವಿಭವಂ ಮಿಗೆ, ರಾಜಕುಮಾರ-ಸಂಕುಳಂ. |
| [| 606 ||
ಪ. ಬಂದುದು ಅಂದು, ಎಣಿಕೆಗೆ ಅಳುಂಬಮಾ?. ಟೇ. ರಾಜಕುಮಾರರು=ರಾಜ
ಪುತ್ರರೆಂಬ ಕುಲವಂಶಸ್ಥರು.
ಕ
ಆ ರಾಜಸುತರ ನಡುವೆ ಮ
ಹಾರಾಜ-ಸುತೆಂ ಬತಾಶ್ಟ್ಸಾದಗ್ರದೊಳೆಸೆದಂ, |
ಕಾರದ-ನೀರದದಗ್ರದೊ
ಳಾ ರಾಜಂ ಭಗಣ-ಪರಿವೃತೆಂ ರಂಜಿಪ ವೋಲ್. 16017
ಟ್ರೀ. ಆ ರಾಜಂ ಚಂದ್ರನು.
200 RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW
ಹೆಂಬಟಿಯಿಗೆ ಲಂಬಿಸೆ, ತ
ಟಂಬುಜ-ಸೆಖ-ಬಿಂಬಮಜ್ಞಿಗಿಂಬಾದುದು, *ೆಂ |
ಕ್ಂಬಡೆದೆಸೆವಂಬುದದಿಂ
ಚುಂಬಿತಮಾಯ್ಕೆಂಬ ತೆ0ದೊಳಂಬರ-ತಳದೊಳ್. || 608 ॥
ಟೀ. ಕೆಂಬಬಂಖಗೆ ಆಸ ಹಾಜಿ ಏಲಂ, ಆಸ ಲಂಬಿಸುಕ್ತಿತ್ತು; ಅದು ಲಂಬಿಸೆ, ಸೂ
ರ್ಯನ ಬಿಂಬ ಕಾಣುವದು; ಅದು ಹಾಲ್ ಹೋಗ ಇರುವಲ್ಲಿ ಕೆಂಕಣ್-ಸಡೆದು ಎಸೆವ
ಮೋಡದಿಂದ (ಸೂರ್ಯನಿಗೆ) ಮುದ್ದಿ ಕ್ಶಲ್ಸಟ್ಟಂತಾ೦ುಿತು.
ಮಹಾಸ್ಪಸ್ಥರೆ
ವಿತತಾತೋದ್ಯ-ಪ್ರಣಾದಂ, ರಥ-ನಿಕರ-ಲಸಚ್-ಚಿತ್ಯ ತಿ-ಧ್ವಾನ
[ಮುಜ್ಚು ೦
ಂಹಿತೋದ್ಯದ್-
[ರವಂ, ವಿ|
ಶ್ರುತ-ವಂದಿ-ವ್ರಾತ-ಕೋಲಾಹಲ-ರುತಿ, ಸು-ಭಟ-ಸ್ಪಾರ-ಹೂಂಕಾರ- |
ಗರಾವಂ,
ಶ್ರಿತ-ಚಂಚತ್-ಕೇತು-ಮಂಟಾರಣಿತಮಖಿಳ-ದಿಗ್-ದೇಶಮಂ ತೀವಿ
(ತಾಗಳ್. |. 609 (|
ತ. ವಿತತ-ಆತೋದ್ಯಂ. ಧ್ಯಾನಂ, ಪ್ರ ೦ಭಿತ. 'ರಸಿತಂ ಇಭ. ಫುಂಟಾ-ಆರಣಿತಂ
ಅಖಿಳ.
ಭಿತ-ರಾಜ್ಟಾದ್-ವಾಜಿ-ಹೇಪಾ-ರಬತಮಿಭ-ಘುಟಾ-ಬ್ಫ
ಮತ್ತೇಭವಿಶ್ರೀಡಿತಂ
ಬಳಭಾರಕ್ತೈ ಧರಾ-ತಳಂ ಹುಬಯೆ, ಸೇನಾ-ಧೂಳಯಿಂ ಮಿಸ್ಸು ಯಾಂ
ಜೊಲತಿ ಪಂಣಾವಿಳಮಾಗೆ, ಭೇರಿಯ ಗಭೀರ-ಧ್ದಾನದಿಂ ದಿಗ್-ಗಜಾ |
ವಳ ಕಂಪಂಗೊಳೆ, ದರ್ಧು-ಸೇತನ-ಪಟಿಂ ಸಂದೋಹದಿಂದೊಂದಿ
[ಮಂ
ಜಹುಳಿ-ಸೂರ್ಯಾತಪಮಿಲ್ಲಮಾಗೆ, ಪದೆದೇಲ್ಲಿಂದಂ ನರೇಂದ್ರಾತ್ಟ್ವಜಂ.
॥ 610 [|
ಪ. ಪಂಕ-ಆವಿಳಂ ಆಗೆ. ಸೂರ್ಯ-ಆತಪಂ.
RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW 261
ವ। ಅಂತೇಬೃರ್ಪಾಗಳ್ ಕಠಿಗಳ್ ಕರತಳದಿನೊಳುತಿಗಳೆದು ಕುರು
ಳ್ಹುವ ಸ್ಸದುಗಳ ಉಂ ಗೊಂಚಲ್ಫಿಂಚುಗಳ್ ಸಂಚಳಬದಂತೆ
ಯುಂ | ಪಡಿತಬ*್ಬ ನಡೆಗೊಳ್ಳ್ ಬಂಧೂರಾರುಣಿತೆ-ಗಂಧೆಬಿಂಧುರ-ಸೆಂ :
ದೋಹದಿಂ ಸಂಧ್ಯ್ಯಾರುಣಿತ-ಪಶಿ ಮಾಚಲಂ ಪಲವು ರೂಪಾಂತು ನಡೆ
ಗೊಳ್ಳ್ಂತೆಯುಂ | ಪಕ್ಕಜಲ್ಲಿಗಳಿಂ [ಜಿಕ್ಲಿ] ಪರಿಕೋಭೆವಡೆದು ಪರಿ
ವ ತುರಂಗ-ಸಂಘದಿಂ ನೊರೆಮಾಲೆವೆರಬ ತರಂಗೊಂಡು ತರಂಗ-ಸೆಂ
ಘಾತಂ ಬಳ-ಜಳಧಿಯೊಳ್ ನೆಗೆದಂತೆಯುಂ | ಮೇಲೆ ನೆಗೆದೊತ್ತರಿ
ಬ ನಡೆವ ಮುತ್ತಿನ ಸತ್ತಿಗೆಗಳಂ ಚಂದ್ರರ್ ಭುವನಮವತರಿಬದಂತೆ
ಯುಂ | ಸಾಲ್ದಿಡಿದು ಸೂಸುವ ಧವಳ-ಚಾಮರಂಗಳಂದಂಚೆವಿಂಡನೆ
ರ್ಬಿದಂತೆಯುಂ | ಭೋಂಕನೆ ನೂಂಕಿ. ಬರ್ಪ ಮಣಿ-ಮಯಮಾದ
ಶೇರ್ಗಳಂದಿಂದ್ರಚಾಪಂಜೆತ್ತ ನೀರ ತೇರ್ಗಳಳೆಗಿಲ್ದು ತಳರ್ವಂತೆ
ಯುಂ | ಕವಿತರ್ಪ್ಹ ಕಠಿಣ-ಬೇಟಕಂಗಳಂ [ಭೇಟಿಕಂ-] ಕಮಠ-ಹೋ
ಕ್ರಿ ಕಣ್ಗೆ ಗೋಚರಿಬದಂತೆಯುಂ | ಮಕುಟ-ವರ್ಧನ-ರಮಣಿ-ಮ
ಹುಟಿಂಗಳಿಂ ಮಾರ್ತಾಂಡ-ಮಂಡಳಂಗಳಯುರ್ಕೆಗೊಂಡುದಿಓದಂತೆ
ಯುಂ | ನೆರೆನೆರೆದು ತರಂಜೆತ್ತು ಭರ್ಮ-ಹರ್ಮ್ಯಂಗಳೊಳ್ ಹೂ
ರ್ಮೆಯಿಂ ನೋಲ್ರು ಪೊಲಿಲ್ದೇಂಡಿರ ಕಣ್ಗೆ ಹೌತುಹಾವಹೆಮಾಗೆ [ಕ್
ತುಕವಹ-] ನರೇಂದ್ರಂ ತುರಂಗಮಂ ಸ್ರತಳಾಸ್ಸಾಲನಂಗೈಡು, ಮಡಸೆ
ನ್ನೆಯಂ ಮನದೊಳ್ ನೆನೆವಲ್ಲಿ ಮುನ್ನಮೆ
ಉತ್ಸಲಮಾಲೆ
| ಹಂತುಕದಂತೆ, ಪುಪ್ಪರ -ತಳಕ್ಟೊಗೆದೂರ್ಮಿಸೆಯಂತೆ ಪಾಯ್ಬು, ಮಾ
ನಂತಿರೆ ಮಾಜ? ಲಂಭುಬ, ಲಸನ್- -ಮೃುಗದಂತಿರೆ ತಾಂಟಿ ೬1
[ಮಿಂಚಿದೆಂ |
| 2692 RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW
ಬಂತೆ ನಭೋಂತದೊಳ್ ಪೊಲುತಿದು, ಸುಂಟುರೆಯಂತಿರೆ ಸುತ್ತಿ ಪ
(ತಿ, ನಾ!
ಗಾಂತಕನಂತೆ ಪಾಖ್ದುದು ತುಂಗ-ತುರಂಗಮಿಳಾಧಿನಾಥನಾ. 611.
ಪು ಮಿಂಚು ಇದು ಎಂಬಂತೆ ನಭನ-ಅಂತರೊಳೆ.
ಕಂದಂ
ಆ ವಾಜಿಯ ಹೇಪಾ-ರವ
ಮಾವಾಸವನಕ್ತೂ-ಕರ್ಣಮಂ ಪುಗೆ, ಭಯಮು |
ತ್ಕೇವೇಖಿಶ್ಸಿನಿನ್ನುಮದನೇ
ಯಹು | ತೋರ್ಪುಂ. || 612 | [ಉಳ್ಚ್ವೈತ್ರ |
ವತ್ಸೊಂ]
ಪೆ. ವಂ ಆ ವಾಸವನ (=ಕವಿಸಳುಂಟಿಂತ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಆಸಸದ ಅರಸನ) ಅಕ್ಸಿ. ಭ |
ಯ-ಮುತ್ತಿ, ಇನು ಅದನೇ ಭಾವಿಸುತೆ ಉಚ್ಚಿ [ಕ್ರವಸ್ಸ್ಂ ಆಳ್ದುದು ತೋಕುರ೯. ಟೀ. ಉ |
ಜ್ರ ಶ್ರವಔ ಎಂತಲೂ ಉಗ್ಲ್ಲೈಕ್ರವಸ ಎಂತಲೂ (ಉಜ್ಜಿ $ಕ್ರವತ್ಸ್ ಎಂತಲೂ?) ಕುಡುರೆಸಳಲ್ಲಿ
ಕ್ರೇಪ್ಕ್ಯವಾದದಐ ಅಂಕಿತನಾಮ.
ವ|| ಅಂತುಮಲ್ಲದೆಯುಂ ತುರಗ-ಖರ-ಖಯರ-ಸಮುತ್ನಿತ-ಧರಾ-ರಜಂ
ಕ
ನೆಜೆದುಃತಿಳನಿಡುದು; . 2 ಇ ೬ ಆಸಳ್
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
| ಪರಿಯಿಪ, ನೆಟ್ಟನಟ್ಟುವಿದಿರೇಲ್ಪ, ಪೂಟಾಪ, ಕಿಯ್ಕಿ ದಾಂಟಿ
ರ್ಬರಿಯೊಳೆ ಸುತ್ತಿಪಾಯತಶಿಕೆಯಿಂ ಮಿಗೆ ನರ್ತಿಪ, ದಿಂಡುವಾಯಲು|
ಪ್ಪರಿಪ, ಬೆಡಂಗಿನಿಂ ನಡಯಿಪಂಗಮಲುಂಗದೆ ಪಂಚಧಾರೆಯೊಳ್
ಪರಿಣತೆದೋರ್ಪ ವಾಹಳತನಂ ಬಗೆಗೊಂಡುದು ಮಂತ್ರಿ-ಪುತ್ರನಾ.
|| 613 (|
ಪ. ನೆಟ್ಟನೆ ಅಟ್ಟುವ, ಇದರ. ದಾಂಟಿಪ್ಕ ಇರ್ಬರಿ. ಸುಶ್ತಿಪ್ಕ ಆಯಶಿಕೆ. ನಡಂಖ
ಪ್ಯ ಅಂಗಂ.
SS
RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW 263
ವ | ಇಂತತುಳ-ವಿಳಾಸಂಬಡೆದಕ್ಟಾರೋಹಣ-ಪರಿಣತೆಯಿಂ ಪತಿ-
ಕೋಚಿವಡೆದಾ ಮಿತವಚನಂಜೆರಸು ರಾಜಕೇಖರ-ರಾಜೇಂದ್ರುಂ ರಾಜ-
ವೀಥಿಯಂ ದಾಂಟಿ, ಪುರ-ಬಜರ್ದೇಶದ ವೈಹಾಳಯ ಬಯಲ್ಲೆ ಸಸಂ:
ಭ್ರಮಂ ಬರೆ, ತದ್-ಆದೇಶಮಂ ಹಡೆದು,
ಬಲಮೆರಡಾಗಿ, ವೆರ್ಮೆವಡೆದೊಡ್ಡಿ, ವಿಳಾಸೆದಿ ನಿಂದು, ಬೊಬ್ಬೆ ಗೊ
ಬ್ರುಲಿದು, ವಿನೋದ-ಯುದ್ದಮನಮರ್ಚಲೊಡರ್ಚಿ, ಕಯಂಗಳೊಳ್
[ಹಯಾ |
ವಲಿ, ಪೊಸ ತೇರ್ಗಳೊಳ್ ಮಿಸುಪ ತೇರ್ಗಳಭಂಗಳೊಳೊಲ್ಲಿಥಂ
[ಗಳು
(೬ 14 ಕಾಜಯೊಳ್ ಸುಭಟ-ರಾಜಿ ಪಳಿಂಚೆದುಜೀನನೆಂದನೆಂ?
|| 613" |
ಪ. ತೇರ್ಸಳೆ, ಇಭಂಗಳೊಳೆ ಒಲ್ಲು ಇಭಂಸಳೆ, ಕ್ಯ
ವ॥ ಅಂತುಭಯ-ವಾರ್ದಿಗಳದಿರ್ಜೆ ಪಳಂಚುವಂತೆ ಪಳೆಂಚೆ, ಮಿಸು
ನಿವೆಸೆದ ಪುಟ್ಸಗೋಲ್ಲಳಂ ಬಡಿದು, ಇಡಿದೊಟ್ಟ ಜೆಯಿಂದಿಟ್ಟಣಿನ,
ನಿಂದು,
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ತಿವಿವ ಮರಳ್ಳುವಭ್ಬರಿಪ ಗರ್ವಿಪ ಬೊಬ್ಬಿಬ್ಪಾರ್ವ ಸಾರ್ವ ಮೇಣ್
ವಿವ ಕಡಂಗುವಿಟ್ಟಣಿಪ ಸುತ್ತುವ ಪತ್ತುವ ನಿಲ್ಲು ಗೆಲ್ಪ ಪೊ |
ಉಯ್ಯುವ ಪುಟಿವೇ್ವಾ ಪಾಯು ಮಿಗೆ ಪೋಯ ತೊಡಂಕುವ ತೋಟಿಗೆ
[ಯ್ತೂ ಕೂಂ
ಕುವ ನೆಲ ನೊಂಶುಮೇಲತಯ ಬಲಂ ಬಗೆಗೊಂಡುದು ತತ್-ಕು |
[ಮಾರನಾ. | 614 |
ವ। ಮತ್ಕಮಾ ಸೇನಾ-ಚಕ್ರಮೊಳಯುರ್ಸೆವೆತ್ತು
RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW
ಲು
ಕೆಂದಂ
ಸುಲ್ಸುಟ್ದಕ್ಸುಮನೇಯುತೆ,
ಪೊಳಯಿಸ, ಮಿಗೆ ದಂಡೆಗೊಡುತಿದಿರ್ಚುತೆ, ನೆಬಿಸಾ |
ಲ್ಲೊಳನಿ, ನೆಡಂಮೆಟ್ಟುತ,
ಮ್ಹಳಸುತ್ತೆ, ಪಳಂಚೆದರ್ ತುರಂಗಿಗಳೆದಯಿಸೊಳ. | 615 ||
ಪ. ಸುಲಿದ ಅಕ್ಸ್ಸಿಮಂ, ಫಲಕು-ಆಲೆ-ಹೊಳಿಸಿ (ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಪೆರಕಾಲ್ಲೊ ೪ಸಿ ಎಂತ
ಇತ್ತು). ಫೆಅ-ಕಾಲೆ-ಕೊಳನಿ ಎಂಬಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ.
ವ ಇಂತು ಪಳೆಂಚುವ ತುರಂಗಿಗಳೆಂ ಕಂಡು, ಸೆಡೆಗರಂ ಮಿಕ್ಕು,
ಅಣೆದಲೆದು, ನೂಂಕಿ, ಗರ್ಜೆಸು
ತಣಿಯರಮೆಣೆಗೊಂಡಿಭಂಗಳಂ, ಬರಿಸ್ಸ್ಗಳ್ |
ವೆಣೆದಿರೆ, ಕಾದಿಬತಾ ಮುಂ
ಪೊಣರ್ದರಿಭಾರೋಹಕರ್ ವಿಳಾಸದಿನಾಗಳ್. || 6161
ಪ. ಎಣೆಸೊಂಡ ಇಭಂಸಳಂ. ಕಾದಿಸಿತು (ಬಹುವೆಚನಾರ್ಥವೆಂತ ಶಿಳಿಯ ಬೇಕು) ಆ
ಮುಂಪೊಣರ್ದರಿ (ಆದ) ಇಛಳ-ಆರೋಹಕ8.
ವ | ಇಂತು ಪೊಣರ್ವಿಭಾರೋಹಕರ ಕಡುಪಂ ನೋಡಿ, ನೀಡುಂ
[ಕಡೆಂಗಿ,
ಇದಿರೊಳ್ ಪರಿಯಿಬ ರಥಮಂ,
ತುದಿಯೊಳ್ ಮಿಳರ್ದಾಡೆ ಕೇತನಂ, ಪೂಸರದಿಂ | [-ಸರರಿಂ]
ಪದೆದೆಚ್ಚಾಡಿದರಧೆಟಂ
ದದಖ ಪರಾಗಂ ನಿಜಾಂಗದೊಳ್ ಸೊರೆವಿನೆಗಂ. | 617 |
ಪ. ಪಜಿದು ಎಚ್ಚ ಆಡಿದ5 ಅಧಟಿಂದೆ, ಅದಿ.
ವ|| ಆರಥಿಕರಾಜೋಪಮನುಭಯ-ಪದಾತಿಕಂಡು, ಸೈಗಣ್ಟೈನಿಂದು,
RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಅಲರ್ಗಳ್ ಚಂಡು [ಜಿಂತು], ಕುಂಕುಮದ ನೀರ್ಗಳ ಈುಪ್ರಿಗೆ, ಚಂದ
ನ-ಚ್ಚಟಾ-
ಕಲಿತ-ಸೆರೋಜ- ಹೋರಕಮುದಾತ್ತ ಕ್ರ ಸತ್ -ಚೂರ್ಣ- -ಪೂ
ಗರ್ಣಮು |
ಜ್ಜ ಲಿತ-ರನಾಲ-ಪಲ್ಲ ವದ ಪೊಟ್ಟ ೧ಮೆಂಬಿವಯ್ೌಂದಿದಿರ್ಚಿ, ತೆದ್-
ಬಲಮೆರಡಿಟ್ಟು, ತಛ್ಲುಡಬ್ಬ ಬೊಭ್ಬಿಅೌದಾಡಿದುದೇನನೆಂದಪೆಂ?
| 618 |
. ಹೋರಕೆಂ, ಉದಾತ್ರ. ಪೂರ್ಣಂ, ಉಜ್ಜ್ಟಲಿತ- ಪೊಟ್ಟಂ ಎಂಬ. ಟೇ. ಅಲ
೯೪ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಶಿಫಿಲತ್ಸಿ.
ವ ಇಂತು ವಿನೋದ- ಯುದ್ದ ಮಂ ಚತುರತೆಯಿಂ ರಚಿಬ, ಚಾತು
ರಂಗಂ ಪುರಾಭಿಮುಖಮಾಗಿ '$ರುಗಿ ಸರಭಸಂ ಖರೆವರೆ,
ಆಂ
ತ್ರಿ-ದಾನಾಸಾರದಿಂ ತಲಿಕ್ಕಿಳೆಬಳ-ಭರದಿಂ ತಾಂಜೆಮರ್ತಂತೆ ತೋಹಿ
ತೆ, ವಾಣಿ-ವ್ರಾತ-ವಕ್ರ್ಯ-ಚ್ಯುತ-ಬತ-ವಿಸರತ್-॥ ಫೇನ-ಓಿಂಡೌಘುಮೊ
[ಸ್ವಂ |
ತಿರೆ, ಭೇರೀ-ಧ್ಹಾನದಿಂದಂ ಭಗಣಮಿನನಡಂಗಿರ್ದ ವೋಲ್ ತೋಟುತಿ,
| [ಕೇತೂ
ತೃರ-ಭೀತೆಂ ಧೂಳ-ಜಾಳಂ ಕವಿಯೆ, ಜವದಿನೆಯ್ಯ್ಮಂದುದಾ ರಾಜ-
[ಸೈನ್ಸಂ. 16191
ಫ ಪ. ದಾನ-ಆಸೂರದಿಂ. ದಿಂಡ-ಓಭುಂ. ಇನನಂ ಆಡಂಗ. ಕೇತು-ಉತ್ಪರ.
ಖರ-ಖುರ-ಘಾತ-ಜಾತ-ಧರಣೀತಳ-ರೇಣವಜಾಂಡ-ಪಂಕಣಜಾ
ತ-ರಜಮಿದೆಂಬಿನಂ ನೆಗೆದು ಶೀವಿರೆ, ವೇಗಣೆ ಸೋಲು ಗೊಂಟನೊ
[ಳ್ |
ಮರುತನಹಂಗೆ, ಮೆಯ್ದರೆಯೆ ಪುಲ್ಲೆ ವನಾಂತದೊಳಂದ್ರನಕ್ಕುಮ
ರೆ ಸುರಲೋಕದೊಳ್ ಕ ೪ರ್ದಿದುದೇಂ ಪರಿದತ್ಕೊ ತುರಂಗಮ-
[ದ್ವೇಯಂ. || 620 1
ಪ. ರೇಣು ಅಜಾಂಡ. ವನಾಂತಡೊಳೆ, ಇಂದ್ರನ ಅಕ್ಸ್ಸಿಂ. ಕೆಳಿರ್ದುದು,-ಏಂ ಪರಿದ
ತ್ಲೊ?-ತುರಂಸಮೆ-ದ್ಸ್ಯಂ. ಟೀ. ಡಲ್ಲೂ ಕಿರಿ ಕವಿಯ ವಾಸ್ತವ್ಯ ಮಾಜಂಿದ ಕಲ್ಪನೆ ಕಾ
ತ್ತದೆ. ಕೆಳರ್ದುದು ಎಂಬಲ್ಲಿ ಶಿಭಲತ್ಸ್.
| ವ ಮತ್ತಂ
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಸುಲ್ಸುಲ್ದೊತ್ತಿ, ಪತ್ನಿ, ತವೆ ಸುತ್ತಿ ಕಡಂಗಿ, ಜೆಡಂಗುವೆತ್ತು
[ಸಂ
ಚಳ, ನಭಕ್ಕೆ ಮಾಬ್ ಮಿಗೆ ಪಾಲು, ಚಮಪ್ಟ ತಿವೀಲ, ತೋ?
[ತಂ |
ನಳವನಿಳಾ-ತಳಕ್ತೈ, ಕಿಳರ್ದುಪ್ಪರಿಸುತ್ತುಲಿಕೆ ಮಾಂಟೆ, ದಾಂಟಿ, ಕಂ
ಟಿಳಬ, ವೊದಬ್ಬು, ಪಾಯ್ಬು, ಪರಿಯಿಟ್ಟುದು ವಾಯು-ರಯಂ ಹೆಯ-
[ದ್ವಾಯಂ. || 621 1
ಡ್
ಪ. ಕೆಳರ್ದು ಎಂಬಲ್ಲಿ ಶಿಭಲತ್ಸಿಂ.
| ವೆ ಇಂತನಂತಂ ಭ್ರಮಂ ಮಿಗೆ, ಜವ-ಗಜವಮನಶಿಕ್ರಮಿಸಿ (ಜನ-
ಗಜವನ್ನಾದರೂ ಅತಿಕ್ರಮಿಸಿ) ಪರಿವಾ ರಾಜ-ವಾಜೆಗಳನೋಜೆ ಮಿಗೆ ರಾಜ-
ವೀಥಿಯೊಳಾ ಸುಮಾರರೀರ್ವರ್ ವಿವಿಧತರ-ಗತಿ-ಚತುರತೆಯಿನೇ
ಉತ್ತಂ ಬರ್ಪಾಗಳ್
RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW
ಮತ್ತೇಭವಿಶ್ರೀಡಿತಂ
ಕನಕ-ಸ್ಟಾಟಿಕ-ರತ್ನ-ಹರ್ಮು-ಚಯಮಂ ಬಂದೇ ನಿಂದಲ್ಲಿ ಕಾ
ಮಿನಿಯರ್ ಸಾಲ್ಟಿಡಿದೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರೆ, ತದಾಸ್ಯ-ಕ್ರೋಣಿಯುಂ ದೀರ್ಫು-
[ಲೋ |
ಚನ-ದಿದ್ಯುದ್-ದ್ಯುತಿಯುಂ ಪಳಂಚಲೆದುದುದ್ಯದ್-ದರ್ನೆಣೇಂದೀ
[ವರಾ
ಅ-ನಿಯುಕ್ಕೋಂನತ-ಚಾರು-ತೋರಣಮನಾ ವೀಥೀ-ಪುರೋ-ಭಾ
(ಗದೊಳ್. || 622 |
ಟೀ. ಹೇಟಿದ ಶ್ರೇಣಿಯುಂ ದ್ಯೂಶಿಯುಂ ಉದಂದಿ-ದರ್ಪಣಿಸಳ ಆಳಿ೦ಖಂದಲೂ ೧೦
ದೀವರಗ್ಳ ಆಳಯಿಂದಲೂ ನಿಯುಕ್ತ ವಾದ ಉನ್ನುತ-ಚಾರು-ತೋರಣಮಂ (ತೋರಣದೊಳಗೆ)
ಪಳಂಚೆ ಅಲೆದುದು.
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ಕ್ರಿತಿ-ಪತಿ- ರಾಜಕೇಖರನಿವಂ! ನವ-ವಾಕ್ಕಿಕ-ಭೂಪಣಾಂಶು-ಭೂ
ಬತ-ತನು! ಮುಂದೆ ಮುಂಬರಿವ ತುಂಗ-ತುರಂಗಮನೇಲಿೌ್ ಬರ್ಪ
ವಂ! |
ಮಿತವಚನಂ, ಮೃಗಾಕ್ತಿ, ನಡೆ ನೋಡಿವನಲ್ಕೆ ನವೀನ-ಭೂಪಣ-
ಪ್ರತತಿಯನಾಂತು ನರ್ತಿಪಬಿತಾಕ್ಟುಮನೇಯುತೆ ಬಂಡೆ ಬರ್ಪವಂ?
|| 628 |
ಟೀ. ಇವು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಮಾತುಸಳು.
ವ || ಎಂದಲ್ಲಿ ವಿದಗ್ಗೆ ಯರ್ (ಇಬಲ್ಲವರಾದ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳು) ಮುಗ್ದೆ ಯರ್ಗೆ
(ಅಯಿ ಉೇಯದೆವರಾದ ಗಣ್ಣ ಮಕ ಳಿಗೆ) ತೋ, ನಶಿ) ಟ್
ಲಕ್ಷಂ ಹ್ ಸಾ ವಿವಿಧ-ವಿಳಾಸಮಂ ತಳೆದು, ಮುಂದಣ್ಣೆ
ಬರೆವರೆ; . . ತಿರುಕೊಳವಿನಾಚಿಯೆಂಬ . . ಭಕ್ತೆಯಣಬಗಂ ಶಂಕರ
ನೆಂಬ ಹೆಸರ ಪಂಚ-ವರ್ಪದ ಕುಮಾರಂ ನಿಜ-ಜನನಿ ನೀರ್ಗೆ ಪೋದ
2068 RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW
ಪೊಟ್ ನೊಳಾ ಕಳ್ಕಳಮಂ ಹೇಳು, ನೋಡಲೆಳಬ, ಸಡಗರಂ ಮಿಗೆ
ನಡುವೀದಿಗೆ ತಡೆಯದೆ ಬಂದು, ಸಂದಣಿಪ ಮಂದಿಯೊಳಪೊತ್ತು,
ನಿಂದು, ನಿರೀತ್ಲಿಪಾಗಳ್ ಕವಿವ ಪಡೆಯ ತಡೆಗಾಲ್ ಪೊಡೆಯೆ ಪೊಡ
ವಿಯೊಳ್ *ೆಡೆದು, ಕಣ್ಸೆಟ್ರಲಿಲ್ದು, ತಾಯಂ ಕರೆಕರೆದು, ಬಾಯಂ ಬಿ
ಟ್ರಬಿಲ್ಬು, ಕ್ಯ್ಯೂರಿ, ಮೆಲ್ಲನೇಯ್ದಿನಿತಖಲ್ಲಿ
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ದಿವಪಶಿ! ಹೇಲಸಿನೇನನವನೀ-ಪತಿ ತನ್ಪ ತುರಂಗಮಂ ಮಹಾ-
ಜವದೊಳ್ಳೆ ಕಂಡು, ದಾಂಟಿ, *ೆಲಂದೆಗೆಯೆಂಬನಿತರ್ಣೆ ಮುಂಜಿ
[ಮುಂ |
ನವೆ ಸಚಿವಾಕ್ಟಾಮೆಯ್ದಿ, ಈೊಳಗಿಂ ತಲೆ ಖಂಡಿಸ ಪಾಲಕ ಮೆಟ್ಟಿತಂ
ಯ
ದವಿರಳ-ರಕ್ಕ-ಧಾರೆ ಪೊಖುಸೊಬರೆ ಬಾಳನ ಕಂಠ-ನಾಖಮಂ. | 624 |
ಟೀ. ರಾಜಕೇಖರನ ಕುದುರೆ ಕಂಕರನೆಂಬ ಹುಡುಗನನ್ನು ಮುಟ್ಟದೆ ದಾಂಟಿತು, ಮಿತ
ವಚನನೆಂಬ ಸಚೆವನಡು ಅವನ ಶಲೆ ಖಂಡಿಸಿತು.
ವ|| ಅಂತು ಪರಿದಾ ರಕ್ಕ-ರಸದೊಳಬ್ಬು ಬಿಬ್ಬಾ ಶಿರಃ-ಪುಂಡರೀಕ
ಮಂ ಕಂಡು, ಸಚಿವ-ಸುತನುಂ ತಾನುಂ ಮನಂ ನೊಂದು, ಮತಿಯು
ಷೂ ಹುಡುಗಿ... ಜೇನ-ಭಕ್ಕ-ಶಿಕು-ವಧಮಾದುದಿದಂ ಶೇನಂ ಬಲ್ಲ
ನೆಂದುಮ್ಮಳಸುತಿನಿಸಾನುಂ ಜೇಗಮಿರ್ದು, ಇನ್ನಿದಕೆ ಚಿಂತೆಗೆಯ್ದೊಡೆ
ಪನ್ನತಿಕೆಗೆ ಬನ್ನವಲ್ಲೆ? . . ಶೇಂ ನೆಟ್ಟನೆ, ಮಚ್ಚೆರೆ, ತೋರ್ಪಂ
ನಿಜ-ಸಾಹಸಮನಿದಣೆ ತಕ್ಕುಚ್ಚುಗಮಂ! ಎಂದು, ನಿಕ್ಷ್ಮಿಬಿ ಮನಸ್ತೂ
ಪಮಂ ಧೃತಿ-ಸಾಂದ್ರ-ಚಂದ್ರಿಕೆಯಿಂ ನಂದೆವೊಯ್ದು, ನಡೆತಂದು, ರಾ
ಯಾಲಯ-ದ್ವಾರೋಪಾಂತದೊಳ್ ವಾಜೆಗಳನಿಲ್ದು, ದಂಡ-ನಾಥ-
ಮಂಡಳಿಸಾದಿಯಂ ಯಥಾ-ಕ್ರಮಂ ಬೀಯತ್ಕೊಟ್ಟು ನಿಜ-ಗ್ಫುಹೆಂಗಳೆಂ
RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW 269
ಪೊತ್ಕರ್ದರನ್ನೆವರಮಿತ್ತಲ್ ನೆರೆದು, ಪುರ-ಜನಮಾ ರುಂಡಮಂ ಮುಂ
ಡಮಂ ಕಂಡು,
ಕಂದಂ
ಅಕಟಕಟಿದಾರಣಬಗನೀ
ಸುಕುಮಾರಂ ಮಡಿದನಕ್ಚಾ-ಯರ-ಹತಿಯಿಂ! ಬಾ |
ಲಕ-ವಧಮಿದನಖ್ಡೊಡೆ ಶಾನ್
ಅಕುಟಲ-ಮತಿ-ಚೋಬಖ-ನೃಪತಿಯೇಂ ಸೈರಿಪನೇ? | 625 ||
ಕರಣ-ಜನ-ವನಜ-ವನ-ದಿನ-
ಕರನಾ ಸತ್ಯೇಂದ್ರ-ಚೋಲಿ-ಧರಣೀಶ್ಟಾರನೀ |
ಶ್ಟಾರ-ಭಕ್ಕ-ವಧಮನಿದನಾರ್
ದೊರಶೊಳಬದರೆಂದು, ಮುಳಯದಿರ್ಪನೆ ಬಟ್ಯಂ? | 620 ॥
ಮನು-ಚೋಲಿಂ ಮನ್ನಿಬದನೆ
ತನಯನನಪರಾಧ-ಯುಕ್ತನಂ? ಏತನೆಂದೇಂ |
ನೆನೆದನೆ ಚಂಡೇಶಂ? ತೆಂ
ನನೆ ಬಗೆದನೆ ಬಗೆಯೊಳಾ ಪಗಲ್ಲೋಲ-ನ್ಫ ಪಂ? (Oza
ಪ. ಚಂಡ-ಕಕಂ- ಫುಟ್ಟಿಸತನವಳ್ಳ ರಾಜಂ (ಒಬ್ಬ ಜೋಬನ್ಸಪಂ)
ಅದಖ್ೌಂದೇನ್ ಅಪ್ಪುದೊ? ಬ
ರ್ಪುದನೀಕಂ ಬಲ್ಲನೆಂದು, ಮಯುಗುತ್ತಿರೆ; ತ |
ಳ್ನದೆ ಘಫುಟಿಮನಿಲ್ಪಿ, ಕಾಣದೆ,
ಸುದತಿ ನಿಜಾತ್ವಜನನಲಯಬ, ತೊಲಲುತ್ಮಿರ್ದಳ್. | 628 ||
ವ ಅಂತು ತೊಪಲ್ಲು, ಹಾಣದೆ, ತೆಲ್ಲಣಿಬ್ಬ ತಳವೆಳಗಾಗಿ,
RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW
ಚಂಪಕಮಾಲೆ
ವಿಲೆ, ಸು-ಹುಮಾರ! ಕಂಕರ-ಹುಮಾರಕ, ಬಾರ! ಮದೀಯ-ಲೋಚ
[ನೋ
| ಶ್ರೆಲ-ರಜನೀಶ, ನಿನ್ನ ಮೊಗದಾವರೆಯಂ ಮಿಗೆ ತೋಲದೆತ್ಮ ಪೋ |
ಇ ಅಲಲಿತ-ಮಂದಹಾಸ-ಲಲಿತ-ಸ್ಛಲದಕ್ಷರ-ವಾಣಿ, ಗೆಜ್ಜೆ ಮೆ
ಲ್ಲುಲಿಗುಡೆ, ಬಂದು, ಬಲ್ಲಿ ಯನವಪುದೆ, ತಳ್ಳುದೆಯೆಯ್, ತನೂಭವಾ?
|| 629 ॥
ಪೆ. ಅಲಿತ-ಮೆಂದಡಹಾಸದಿಂದ ಲಲಿತವಾದ ಸ ಲ? (= ತೊದಲುಳ್ಳ ) ಅಕ್ಸರದ ವಾಣಿ (ವಾಣಿ
ಯೇ 1)» ಸಜ್ಜಿ ಮೆಲೆ-ಉಲ-ಕುಡೆ (ಕೊಡುವಂತೆ).
ವ ವಿಂದು ನಿಡುಸರದಿಂ ಹೊಗಿ, ಶರೆಕರೆದು, ಕಾಣದೆ, ಹರತರಿಬ್ಬ
ರಾಜ-ಪುತ್ರನ ವಿಹರಣಮಂ ನೋಡಲೆಳಬ ರಾಜ-ವೀಥಿಗೆ ಬಂದನೆಂ
ಜು ಬಗೆದು, ಬಗೆಗೆಟ್ಟು, ಬಾಯ್ದಿಟ್ಟು, ಹನನಿ ಜವದಿನೇಟ್ಲಿಂದಲ್ಲಿ
| ಯುಮಖಬಿದಬ, ಕಾಣದೆ,
ಹರಿಗಳ ಹಾಲ್ಲೊ ಳಗಾದನೊ?
| ವರೂಥ-ಚಕ್ರಸ್ಕೆ ಬಲ್ಯಿದನೊ? ಹಯ-ಚಂಚತ್. |
ಖರ-ಹತಿಯಿಂದಬೌ*ದನೊ ಕಂ
ಕರನಕಟಕಟೆಂದು, ಬಗೆದು, ಬಾಯ್ದಿಹುತಿರ್ದಳ್. || 680 |
ತನುಭವನೆಲ್ಲಿದನೆಲ್ಲಿದ
ನಿನಿವಾತಿನ ನೀಜನೆಲ್ಲಿದಂ ಮೆಲ್ಲಗೆಯಿಂ |
ಬನ ಸೊಬಗನೆಲ್ಲಿದಂ ಜೆ
ಪಿನ ಕೇಕಿಯೆಲ್ಲಿದನೊ, ಮನ್-ಮನೋಂಬುಜ-ಹಂಸಂ? || 6811
ವ|| ವಿಂದು ಪಲುಂಬಿ ಪಲವಾಡಿ ಬರ್ಪಾಗಳಾ ಪುರ-ಜನಂ ಕಂಡೀ |
RAJASEKHARA PERFORMS A HORSE-SHOW ial
ಮಡಿದ ಶಿಕುವಿವಳದೆಂದು, ಶಿಳದಳೆವಲಿೌ್ದು ಪಳೆಯಿಸುವಳಂ ಕರೆದು,
ನೆರೆದ ಜನದೊಳಪೊಗಿಬ, ನರೇಂದ್ರ-ತುರಗ-ಖರ-ಹತಿಯಿಂ ಮಡಿದ
ನೆಂದು, ತೊಟ್ಟನೆ ತೋಹಖಿಲೊಡನಾ ರುಂಡಮಂ ಮುಂಡಮಂ ಕಂಡಡೆ
ವಿಗಿಚ್ಚುಗೊಂಡ ಪುಲ್ಲೆಯಂತೆ ಹರಣಂ ಹೆಂಮೈೆಬ, ಪರ್ಜೆಲಗಿದುರಗಿ
ಯಂತೆ ಮಿಡುಮಿಡನೆ ಮಿಡು, ಕಡಿವಡೆದೆಳೆವಳ್ಳ ಯಂತೆ ಹೊಲುಗಿ ಪೊ
ಸದಿಟ್ಟ ಸೂಮಾಲೆಯಂತೆ ಕಂದಿ, ಕುಂದಿ, ಮಂದೈೆಬದಲಲಿಂ ಮುಂದುಗೆ
ಟ್ರು ಕೆಟ್ಟ ಕೆಟ್ಟೈನೆಂದು ಬಬಜಂ ಪೊಸೆದು, ದೆಸೆದೆಸೆಗೆಬಾಯಂ ಬಿಟ್ಟು,
ಮೊಲುತೆಯಿಟ್ಟು, ಮಯುಗಿದಳ್ ಇತ್ಯಾದಿ.
(ಆ ಮೇಲೆ ಸತ್ಕೋಂದ್ರಚೋಬನು ಆ ಸ್ತ್ರೀಯ ಮಾತು ಕೇಳ, 'ರಾಜಕೇಖರನನ್ನೂ ಮಿತವೆ
ಚನನನ್ನೂ ತರಿಸಿ, (೫1೪., ೪. 5), ಅವರಿಬ್ಬರನ್ನು “ಜಡಿದು, ನುಡಿದುಮಾ ಶಿಶುವನೀರ್ವರೊಳೆ
ಆನಾತಂ ಕೊಂದನೆಂಬುದಂ ಜೇ? ಜೆಸಸಿಂ! ಎನೆ” ಮಿತನೆಚನನು ಶಾನಪರಾಧಿ ಎಂದು ಹೆ
ಯುವಲ್ಲಿ «ಆ ಸತ್ಯೋಂದ್ರನಾ ಮಾತಂ ಬಗೆಗೊಂಡು, ನಿಜಮಂಶ್ರಿಯನೀಕ್ಸಿ ಸುತ್ತ ಮಾತನ ಶಿರವನ
ರಿ ಶಿಕುಶಿರಕ್ಕೆ ಪಣಿಗೊಡುವದೆನೆ, ಫುಖೌಲನೆ ಪಿಂ ಫೊರ್ದದಮಳ-ಚರಿತನಿಬರ್ಗೆವಂದೆನ್ನು
ಶಿರಮಿದರ್ಕೆ ಪಛ೨ಿಯೆಂದು, ತೋರ್ಪಂತೆ ಪಣಿಸೆಖೆಯೊಳೆ ಕರಾಂಜುಲಿಯನಮರ್ಚೆ ನಿಂಡು,”
ಶಾನಪರಾಧಿಯೆಂದು ಖಂಡಿತವಾ? ಹೇಲಿ ಪಶಿನೋಹಿ-ಸಚೆವನು ಹೋಗ, «ಚಂಡಿಕೆಯಂ
| ತನೈೆಡಗ್ಳೈ ಯಿಂದಡಿಸಿ, ಥಿಡಿದು, ಸಾರ್ಚೆ, ಕೊರಲ್ಲೆ ಕಡುಸಮನೆ ಫುರಿಫುರಿಲನೆಡೆಯುಡುಸದೆ
ಕೊಟರಿದಂ” (ಇ. 29). ಬಂಕ ಸತ್ಯೇಂದ್ರನು «ಸ೦ಂದಾಯಿಯೆಂಬ ಹೆಡಪದನೆನಾನನಮೆಂ, ಪಿಂ
ಬರು, ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿ, ಕುವರನ ಶಿರಮಂ ಮಿಗೆ ತರ್ಪದೆಂದು ಜೆಸಸಿದಂ'. ತಜುವಾ೦ಖಂದ ಇವ .
ನು ರಾಜಕೇಖರನನ್ನು ಕರೆದೊಯ್ದು ಹೋದಲ್ಲಿ ರಾಜಕೇಖರನೆಂಬ “ಅರಸಂ ಖಡ್ಗಮಂ ಕೊರ
ಲ್ಗೊ೦ದಿಸಿದ೦'' (ಇ. 55). ಶೂಚಿ ಸುದಾಲಖ ಸಹ ತನ್ನನ್ನು ಕೊಂದು ಕೊಂಡ ಬಲಾಕ (೪.51)
ಶಿರುಕೊಳವಿನಾಚೆ ಇದನ್ನು ತಿಳಿದು ಸಕ್ಕ್ರೋ೦ದ್ರನಿಸೆ “ನಿವ್ನಾಳೆನಿಸಿರ್ದನೀ ಶಿರಣೆ ಮಚೆ ರಷೊಃ
ಪೆಟ ನೋಯ್ಬಿ ದೆಂದವಳೆ ; ಬಾಳನಮರ್ಚೆ, ಗೋಣ್ಲೊಆತಿದಳಿ (ಇ. 15). ಶಚಿ ಸತ್ಕೋಂದ್ರನೂ
(೪. 1) ಮಿತವಚನನೂ (ಇ, 81) ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಶಿರವನ್ಮು ಕೊ೦ಖದು ಕೊಂಡರು. ಆ ಮೇಲೆ
ಅರೆಮನೆಯ ಅವರವರ ಹೆಂಡರು ಸಹ ತಂತಮ್ಮನ್ಮು ಕೊಂಡು ಕೊಳಲಿಕ್ಟೆ ಖಡ್ಗ ಸಳನ್ಮು ಹಿಡಿ
ದು ನಿಲೆ (೪, 85), ದೇವನು ತಡಿಸಿ, ಏಯಿ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸತ್ತ್ವವರೆಲ್ಲರನ್ಯು ತಿರಿಗಿ ಬದುಕಿಸಿ (ಇ. 92)
ಪರಲೋಕಕ್ಕೆ ತೆಕ್ಕೊಂಡು ಹೋದನಂತೆ. ಇದು ಬಹು ವಿಪರೀತ.)
EMENDATIONS AND ADDITIONS,
(Observe that several emendations refer only to Punctuation).
ಳ್ನ ಗ: ಅರಿದಲ್ರೆ, and note: (instead of ಶಿಳಿದು ಬಂದು) ಅರಿದು. ೫, 5. Before
ದ್ರುತಪೂರ್ವವಿಲಂಬಿತಂ (hat thus is to become No. 6) insert, as No. a, ಸ್ಪ್ಸಿಸತಂ.
ಇದು ಪದಪದದಲ್ಲಿ 11 ಅಕ್ಷರದ್ದು
ಸ್ಲೋ ಸತಂ
ಏಸಳುಂ ಯತಿ ವತಾಸಜದೊಳೆ ನಿಂ
ದಾಸಳಳ್ನು ದಿವಿಜೇಂದು ಹೆರರ ಸಂ|
ಯೋಗ್ಮಾ9 ಕ್ಕೆ ಪಯೋಕುಹ-ಪಕ್ಷ್ರೇ,
ಸೆಬ್ಸುಸತಂ ನೆಸಲ್ಬ ನಿಂಗ್ಳನಿಂದಂ.
ಟೀಕು, ಯಶಿ ಯಾವಾಗಲೂ ವಿಶಾಸಜಜೊಳೆ ಅಂದರೆ 8ನೆಯ ಅಕ್ಷರದಲ್ಲಿ ನಿಂದಾಸಳೆ
ಅಳಿ (—u —) ಬವಿಜ (Luu) ಇಂದು (—vu) ಹರರಿ (— —) ಎಂಬ ಸಣಸಳು
ಕೂಡಿರೆ, ಕಮಲಮುಖಿಯಾದ ಹೆಂಡತಿಯೇ, ಕೀರ್ತಿ ಪಟ್ಟ ಪಿಂಸಳಪಂಡಿತನಿಂದ ಸ್ಥೌಗತನೆಂ
ಬದು ಆ೦ತಿತು. ೪.13. Tho praise of Nigavarma’s wife in the last two lines
has been somewhat altered. VY, 37. Strike the stop after ಆಕಾಶಮಂ, 3, 54:
ನಾಲುವ. ೪,62, 7019: ಗೆಲ್ಪಂ ಎಂದು. ೪.67, note, add: ಪ್ರಣ್ಯಾಕ್ಸೋಕನೆಂಬದು ನಳನ
ದೊಂದು ಹೆಸರೂ ಉಂಟು. ೪, 68; ಅರಿದನಿದಂ (i. 6. this strange thing). 3. 188:
ಸ್ಫೈವಜಳಿದು. ಇ, 184; ಬಳಿಸಿದವು, ಮೆಲುವಾ೦ತಿದವು 069, ಳ. 187: ಪಡಿಕಟೌಸಿ. ೪. 145,
probably: ಠಕ್ಕೆ ನಿಡಿಲಿತು;- - ಹೊದಲ್ ಇಕ್ಟರಿಸೆ ಮೆಯ್ 6೬, ೪. 158: ಹಣವ (ಗ),
೪.167: ಮೆಖೆದವು. ೪,178; ಬೀಬಿಸಿಡರಹಿತರಂ, ಸೊಯ್ದಾಡಿ ತಲೆಯಂ; ನಿವಾಳಿಸಿದ- -.
ಕೆಯ್ದು ಸಳ್ಯ ಹೋರಟಿಯ 0೬. ೪.185: ಪಂಚಸೌಳ-ವರಾಳನೊಡ್ಡಿಯ-ರಂಧ್ರಂಕಂ. ೪. 199,
2019 ೩8೩: ಅಥವಾ ಮುಂದೆ ಓರ್ವಂ. ೪. 208, ೫080: (ಯಾರಾದರೂ) ಅಡಗಿಸಿಯೆ (ತ
ಸ್ಫುಮ್ಬ ಅಡಗಿಸಿ ಕೊಂಡ ರೀಶಿಯಾ? ಯೇ) ಹಾಲೆಜಕೆದು 6. ೪. 210: ಪಾಬಿಕಿಯಾಯ್ತು 00.
ಇ, 213: ಸಂಡಿಯ್ಯ ಪಲ್ಲವೆ- 09. ೪.217: ಬಿಂಗಾರಿಗ್ಳ, ಮಿಸುನಿಯ 610. ೫, 218 disjoin
ಹೊಂಜಿಸೆನೆ ರಂಜಣಿಗೆಸಳ. ೪,219, note: (ಯಾರೂ) ತುಡುಕಿದರೆ ತೂಳುವಂಥ ಸೂತ್ರ
ಯಂತ್ರದ ಸಡೆಣದ್ಲ ಗತಿಗೊಂಡು (ಮತ್ತೆ) ಬೇಡಿದ (ಜೇದಿದದಂ) ಕೊಡುವ 6೬, 3. 269
Join ವಾರಿಯಂನೀಂಟಿ (ಇ ವಾರಿಯಂ ಈಟಿ). ೪. ೩69: ಕೇರ-ವಿಸರ- 6೬. ೪. 275:
ಮೃಸೆಯಾ-ಸ್ತ್ರೀ-ವ್ಯುಸನ. ೪, 280; ಕೇಯಿ, ೪. 808; ಎಳೆದುಂಬಿ, ತುಂಬಿಗಳ. ೪. 804:
EMENDATIONS AND ADDITIONS 2%
ಬೆಳ್ಳಾವರೆಸಳಲರ್ದಳೆಯಡ. ೪, 305: ಮಸುಜಶೇಲ್ನಿ. ೪, 808: ಭೂಪತಿ-ಶಿಲಕ. ೪. 881:
ತೊಳೆಪ ಕಲಶದ, ಸುಡಿಯ 610, ೪. 888 ;ಂin ಎಸೆವಮಂದ (= ಎಸೆವ ಅಮಂದೆ). ೪.849
join ಶೆ೦ಸಗುಂಸೌಂಸು (5 ತೆಂಗುಂ ಕೌಂಸು). ೪, 860: ಪಾಟಿಳಿ೦ಶಂ. ೪, 365, note:
ಪರಿಫಾತ-ಚಯ. ೪, 811: ಕಳಕಳ-ರವಡ. ೪, 425 strike the stop after ಸಮನಂ
ತರಡೊಳೆ. ೪, 428: ಬೂದಿಯ. ೪. 430: ಉರ್ಕಲಂದರ. ೫, 451: ಸೂಸುವ ಸುಯ್
ಬೆಮೆರೇಖ್ದ, ೩೧೩ 3009: ಸುಯ್, ಬೆಮ 6. ೪. 452: ಪಜಿರಿದ(ಳ). ೫. 184: ಸಂಧ್ಯಾ
ರುಣಿತ (= ಸಂಧ್ಯಾ-ಅರುಣಿತ). ೪. 457; ಭಂಟಿರುರ್ನ್ವಿ, ಮಿಗೆ ಕಾಳಸಮಂ 00, ೪. 489;
ಬಳ್ಳೆ. P. 191: ಸೆಳೆಜಿಟಿದಂಸುಟಿಡ, ೫, 197; ಚೌವಟದೇಅರಾಟದೊಳೆ. 2, 191; ಕಲಿಪ
ಕಡುಬಿನ್ಶು90 68, ೫. 198; ಪಣೆವಾಸಜನಿ. ಗ. 198; ಪಿಡಿಯಲೊಶರ್ಚೆ ತಡೆದು ತೊಡಂಕಿ
ತುಡುಂಕಿಡ ಗೋವಳನಂ. ೫, 198: ಶೂಕಳಾಕ್ಸ್ಸಳನಂ (- ಸಳನ್ಪಾಡರೂ) ಕಣಿಯಂ.
P.200: ಪಕ್ಚರುಲ್ಲಿಯ, ಪದ್ದೆರಾಸದ. p.199: ಪಾರಿವದ್ಕ (ಮತ್ತೆ) ಸಂಧ್ಯಾ-ರಾಸದ, (ಮತ್ತೆ)
et. ೫. 201; ಬೊಂಬೆಯ, ಭುಜಕೇರ್ಶಿ - 619, ನೌ. 201: ಪಡಿತಲಿಸೆ. ೫, 208, strike
the comma after ಬೊಂಬುಳಿಯ. , ೩09; ನಿಬಿಡತರ. ೫,೨08: ಜೆಪ್ಪು ಚಾಪ-ಕರ- 60, |
೫, 205 in the brackets: (ಅ೦ದರೆ ರಾಜಕೇಖರನದು) ಖು4 (ಇರ್ದುದು). ೫, 209,
83019: ತಳರಿ-ನುಗಿಯು. ೪,8907: ಉರ್ವ (= ಉರ್ನಿನ) ಕತ್ತುರಿಯ. 1, 498: ಇಲಾ
ವಿಟ್ಟು. ೫, 212: ಅಲ್ಲಿ೦ ತಳ್ಳಿದೆ. ೪. 500: ವ 1, 504: ಉರ್ವೆ (ಇಉ |
ರ್ವಿನ) ಮಂತ್ರದ. ೪. 508: ತಜುಗಲರ, ಸೌಲ- 00, 3, 512: ತಸುಲಲ್ಲೆದಿದ. 2, 228:
ಚ೦ಪಕಮಂ ಕೋಣ... ೪, 548: ಮುಚ್ಚೆ ಡಳೆನೆ ಮೊಸನಂ (ಎನೊಸವಂ ಮುಚ್ಚಿದೆ '
ಎನೆ). ೫. 549, in the note, strike: ಬಂದು ಶಿದಿಯ ಉಸುರಂಕೆ ಬೀಸುವ, ೩೫೩
put instead: ಉರಿಯಲ್ವೆ ಹತ್ತಿ ದಂತಾದ. ೫, 287 not “sun”, but “luminary,
7. 558, ೩೦; ಕದಡಲ್ಪಟ್ಟ. ೪. 554. Tho ೬೫ 16: ಬೆಳೆಳಗನ ಬಾಲ್ಸ್ ಳೆಯಂ, ತ |
ಳ್ಸದ್ಕೆ ಬಾಂಬೊಲಡೊಳರುಣ-ಕರ-ಕಿಖಿ-ಕೆಬಿ ಪಾಲತೇಬಬ್ಬಿನಮಳುರ್ಣರೆ, ಬೆಂತೆ ಆ. ಟೇ.
ಓಿಷಧೀಕ್ಸ್ರಂ (= ಫುಣ 61೦.) ಚೆಂತೆಯಂ ಆಳ್ಸ್ ಅಂತೆವೊಲೆ ಕಳೆಗೆಟ್ಟ ೦; (ಯಾವಾಸಂಡರೆ)
ಬಾ೦ಬೊಲಜೊ4ೆ ಅರುಣಕರದ ಶಿಖಿಯ ಶೆಖೆ ತಳ್ಳ್ಡಿ ಚಂದ್ರನ ಬೆಳೆಳಸುಳ್ಳ ಬಾಜ.
ಜೆಳೆಯಂ (ಎಂಬ ನಥ್ರತ್ರಗಳನ್ನು), (ಈ ಚೆಳೆ) ಪಾಜರ್ ಎಯ್ಸ್ಂತೆ, ಅಳುರ್ದು ಇರುವಾಸ.
ಅಳುರ್ದಿರೆ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಶಿಣಲತ್ಸ್. ೫. 18೫1: ಕಣ್ಣೇಂ. ೫. 559, note: ಮೂಡಿದ ಚಂಡ್ರನಂತಿ
ಡ್ಲನು. ೪. 512; ವಿಳಾಸದಿಂದೇಅ೨: ೪, 589; ತೊಟರಿವಾತಂ. ೪, 596: ಸುಚಿ೨ವಮಂದಾನಿ
ಲಂ). ೪.597: ಪಳ೦ಚಲೆಯೆ ಕುಂಡಳ - €೬6.; ೫೦೭ ಕು೦ಡಳ - ಮೆಂಡಳಂ ಮುಣ್ಣದಪಂ
ಪಳಂಚೆ ಅಲೆಯ ಆನನ - 61೦.
ooo
ನಿಘ೦ಟು
— BS
ತಾ
ಅ, ಅಔ. & Sanserit prefix implying |
negation.
ಅ೦. The foot; the bottom (ground).
386,
ಅಂಕ. A mark, sign.
ಅಂಕಿಸು. To point out, show.
ಅಂಕುರ. A shoot, germ; a point; the
hair about the body.
ಅಂಕುಶ. An iron goad.
oR. A member; learning (or ೩ sen-
tence) dependent upon the Vedas;
the body; one who has a certain
body.
ಅಂಸಚೆತ್ತ. (3087-8100881), wish. 115,
ಅಂಡಿ. A shop. 205. 296. p.196.
oR. A court, yard, province.
ಅಂಗನೆ. A woman.
oN. A bodice, jacket,
ಅಂಸುಟಿ (ಅಂಸುಪ್ಚ). The thumb.
®ofಯ್. The palm of the hand,
386.
ಅಂಭ್ರು. ೩ 1001,
ಅಂಚೆ. ಎ ಹಂಸ. 808. 322, 849, 848. 878.
478, 508. 510, (555). 556, p. 258.
p. 261. ಅಂಚೆವಜರಿ, A young, ಅಂಚೆ. |
ಅಂಜಿವಿಂಡು. ಇ -ದಿಂಡು.
| ಅಂಜು.
ಅಂಜಲಿ. The cavity formed by put-
ting the hands together (in rais-
ing them to the forehead as a
8812181100). ಅಂಜಲಿಪುಟ=ಕರಸ್ರಟ;
806 ಪುಟ,
To fear, 55, 60, 113. 285. 480.
502,
ಅಂಟು, Gum; bird-lime. 442.
ಅಂಡ. An egg; a terrestrial object;
the world.
| ಅಂತಲೆ. To squeeze much, to vex
greatly. p.198, 542.
ಅ೦ತ. End; extremity; border.
ಅಂತಕ್ಕಿ ಅಂತರ. Within.
ಅಂತಃ8ಕರುಣ. Compassion.
ಅಂತಃಪುರ. The inner (the queen’s)
apartments.
ಅಂತಃ ಸ್ಟ Standing in the interior; a
thought.
ಅಂತಕೆ. An ender, killer; death.
ಅಂತರ. The interior; an interval; a
distance; foreignness.
ಅoತರೆಂR. The heart; secresy.
ಅಂತರಿಸು. To make an interval, to
interrupt. 527,
ಅಂತರ್ವಳಯ. Enclosing, putting into,
ಅಂತಸ್ಥ. ಅ೦ಶಃಸ್ಸ.
ಅಂಕಿಕೆ' (ಅಂತೆ-ಇರೆ). Just ೩5, like.
ಅಂತು--ಅಕ್ಕು 275ರ
ಅಂತು. (ಅ೦ತು೦). In that manner,
80, 80 much.
ಅಂತೆ (ಅ೦ತು-ಎ). Just as, like.
ಅಂತೆವೋಲಿ. ಎ ಅಂತೆ. 432. 419. 550. 554.
ಅಂದ. (Right) manner, nature; beauty,
lustre. 2. 159, 199, 278. p.198.
ಅಂದಣ. ಎ ಅಂದಳ, 560.
ಅಂದೆಳ. A palankeen. 296.
ಅ೦ದು. That time or day, then. 248.
251, 258. 278, 288. 324. 398. 610. 448, |
466. 502. 624.
ಅಂದು. A tie, fetter; an ornament
worn round the ancles. p. 198.
ಅಂದ್ರ. ಅಂಧ್ರ.
ಅಂಧ. Blind; obstructing the sight;
the name of a people.
ಅಂಧಕಾರ. Darkness.
ಅಂಧ್ರ). ವ ತೆಲುಗು.
ಅನ್ನ. What is eaten, food; boiled rice. |
ಅಂಬಕ. An eye. ಅಂಜಕೆ. 586 who |
has an eye. |
ಅಂಬರ. The sky; cloth; a garment. |
ಅಂಬರಮೆಣಿ. The sky-jewel, the sun. |
ಅಂಬಲಿ. A kind of pap; rice gruel.
200,
ows. (A creeper), an arrow. 402.
421, 442. p. 200.
ಅಂಬು. Water,
ಅಂಬುಚರ. The water-goer, an aquatic
animal.
Vow. The water-born, a lotus. ಅ೦
ಬುಜಮಿತ್ರ,-ಸಖ. he lotus-friend, |
the sun.
ಅowುದ. The water-giver, a cloud.
ಅಂಬುಧಿ, The water-hold, the ocean.
ಅಂಬುರುಹ್ವ್-ಟ.ವ ಅಂಚೋರುಜೆ.
ಅಂಬೆಸಾಲೆ. (=ಹೆಚ್ಚಿ-). The hands and
feet used for crawling. 327.
ಅಂಭಓ (ಅಂಭೊ). Water.
ಅಂಭೋಜ. ಎ ಅಂಬುಜ,
ಅಂಭೋಜಾತ. ಇ ಅಂಬುಜ.
ಅಂ೦ಭೋಹೆನಿ (feminine). The lotus
plant; an assemblage of lotus
flowers.
ಅಂ೦ಭಛೋದ. ಎ ಅಂಬುದ.
ಅಂಭೋಧಿ.ವ ಅಂಬುಧಿ.
ಅಂಚೋರುಹ. The water-growing, ೩
10108.
ಅಂಕ. & 0೯08 part.
ಅಂಕು. A ray.
ಅಂಕು. A garment.
ಅಕಟ, ಅಕಟಾ. Als! 83. 326. 491.
560, 625. 680,
ಅಕ್ರಣೀಯ. Unfit 10 be done.
ಅಕಳಂಕ. Spotless, pure.
ಅಕುಟಿಲ, Not crooked, upright, candid.
ಅಕ್ಸುತ್ನೂ. One who does unlawful things;
unkind,
ಅಕ್ಸಟಾ. - ಅಕಟ. 476.
ಅಕ್ಟರ. = ಅಕ್ಷರ.
ಅಕ್ಸಲು, ಅಬ್ಬಿ. Emotion; love. 206,
878, 397,
ಅಕ್ವಾಡು, ಅಬಿಶ್ರಾಡು. To be destroyed,
finished, gone. 147,
ಅಶ್ವಿ. Rice deprived of its husk. 77,
ಅಕ್ಕು, ಅಕ್ಕುಂ, ಅಕ್ಕೆ. V ಅಸು.
ಆಕ್ರೂಳಿಸು. (ಅಲ್ವುಳಿಸು.) To draw in
or contract the body; to fear. 134.
276
ಅಕ್ಷ. An axle-tree; a die for gambl-
ing,
ಅಕ್ಬರ. A letter, syllable.
ಅಕ್ಷಿ. An eyo; one who has eyes.
ಅಖರ್ವ. Not little, much,
ಅಖಿಲ, ಅಖಿಳ. Without remainder,
all.
ಅಖ್ಯಾತಿ. Dishonor.
CRA mountain; sin.
ಅಜ. The hill-born, a tree.
©Rಿತೆ Numberless, immeasurable.
ಅಸ್ರು. Red sandal wood.
ಅಸಲಿ, ಅಗಳ. (8pace), extensiveness,
breadth, (left and right); excessive.
135. 216. p.202.
©AS. To be far or separated from;
to leave, 322. 340. 880,
ಅಲ್ವೆ. The state of being separated.
548.
ಅ. To chew, eat. 46, 161,
ಅ?. To fear. 391.
ಅನಿ, ವ ಅಸ್ಟು.
ಅನ್ನ. (cf. ಅಸ). Great, large, excessive;
greatness, pre-eminence. 193. 416.
p.198. 494, 588, p.254.
ಅಗ್ಗರಣೆ. (ef. ಅರ್ಗೆಳ), A peg. p.198
ಅಸ್ಸಲಕೆ. Greatness, power. 89, 447,
462. 502. 08. ಅರ್ಸೆಳ.
ಅಗ್ಗ ಬಿಸು. To begin. p. 211,
ಅಗ್ನಿ. Fire,
ಅಸು. Beginning, precession; front;
tip, point, summit, (the back);
great.
ಅಕ
4
ಅಡ
ಅಚಮತ್ವಾರ. Not surprising, common-
place.
ಅಚಲ, ಅಚಳ. Immovable, firm; a
mountain,
ಅಚ. ಅಚ್ಚ.
ಅಚ್ಚರಿ, (ಅಚ್ಚರಿಯ). ಆಕ್ಷರ್ಯ.
ಅಚ್ಚ ಭ್ರ, ಅಜ್ಯ
ವ Transparent, clear, pure, white,
beautiful.
ಅಜ ಸ್ರ. Not being finished; continually,
ಅಜಾಂಡ. ವ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ.
ಅಜಾಣ (ಅಜ್ಞಾನ). An unwise, foolish
man. 298,
ಅಜೆರ. A yard, field.
ಅಟಮಟಿಸು. To 4600116, play tricks.
146.
ಅಟಿವಿ. ವ ಅಡವಿ.
ಅಟ್ಟಳೆ. A parapet; a bastion. 211,
ಅಟ್ಟು. To run after; to drive; to
drive off, (pusl away), persue. 156,
171, 289, 420. 450, 618,
ಅಟ್ಟು, ್ಗ ಅಡು.
ಅಟ್ಟಿ. A headless trunk. 450.
ಅಡಂಸು. = ಅಡಗು. 889. ॥.201. 558,
619. 620,
ಅಡಕು. To confine, ram in, pack close-
Iy, fill up to the rim. 76. 219, cf.
ಅಣೆ.
ಅಡಗಸು. o conceal one’s self; to
hide. 208,
ಅಡಸು. To be hidden, hide, disappear,
abate. 288, 372. 899. 427,
ಅಡರಿ, ಅಡರು. To ascend, rise; to be
ಅಫು, ಅಸ. 8in. | or get in possession of. 79. 122, 174.
176, 808. 822, 858, 888, 393. 899,
400, 417, 487, 416. p.197. 507. 587,
605.
ಅಡವಣೆವರೆ? p. 201,
ಅಡವಿ. .& 108681, ಅಡವಿ? ಚ್ಚು ಇ ಕಾಡ್ಗಿ ಚ್ಚು.
೫. 211,
ಅಡಸು. To come to close quarters; to
hold confined or firm, to grasp.
618.
ಅಡಾಯುಧ. A drawn sword. 449, p. 201.
ಅಡಿ, The foot; a verse-foot; the
bottom. 15. 117, 141. 327. 877, 879,
486, 438. 458. 460, p.205. 505. 519,
524, 568. ಅಡಿಗಡಿಗೆ. Step by step,
gradually ; continually, 122, 144, |
309. 338. 899. 493. 588. ಅಡಿಯೊಳ್ಳೆ.
Beneath, under.
ಅಡಿಗೆ, The act of cooking; what is
cooked. 44, 209, 281,
ಅಡಿಸು.ಇ ಅಡಸು, p. 271.
ಅಡು. To cook, dress. 44, 281, 428,
ಅಜೆ (ಅರೆ). ಒಡೆ. 14.
ಅಡ್ಡ. Half a Fanam. 205,
ಅಡ್ಡ. ವ ಅಡ್ಡೆ, 477. ॥. 197. ಅಡ್ಡ ತರ
ದೊಳೆ ಇತು. To make kneel down (9),
p. 197.
ಅಡ್ಡೆ ಂಬರಿಂಉಸು. To make go trans- |
versely. p. 199.
ಅಡ್ಡ ೧9. A shield. 442, p. 201. 497.
ಅಡ್ಡೆ. Transverse, across, opposite. |
416.
ಅಡ್ಡ ವೆರಿ(- ನೆಟ್). A bye-path, foot-
path (?). p. 197,
ಅಡ-ಅದ್ಭು
187. 328. p.196. p.208. 586, p.256, |
277
ಅಡ್ಡವಿಸು. To cross; to oppose. 242,
ಅಣಿಯರಂ.
522, 616,
ಅಬ. An atom. ಅಖಬಮಾತ್ರ. As much
Nicely; greatly. p.187.
as an atom.
| ಅಣಣ. A boy.
ಅಣೆ. To come in or bring into contact
with, to touch (with a pressure),
to strike. 884, p. 196. p. 197. 616.
ಅಣ್ಣ. An elder brother. 582,
St, To be strong or courageous.
p. 264. ಕೈಸಣ್ಣು, to exceed.
ಅಶಿ. Over, beyond, much, great.
ಅಶಿಕ್ರಮಿಸು. To transgress; to over-
come, leave behind,
ಅಶಿಹೇವ, Life remaining, or much
life-time.
ಅತಿರೇಕ. ೫200685.
ಅತಿಶಯ. Abundance; importance,
excellence.
ಅತಿಕೋಭಿತ. Much shining.
ಅತುಲ, ಅತುಳ. Unequalled, unrivalled.
ಅತ್ತಲೆ. ಅತ್ತು. 200. 402. 542.
ಅತ್ತು. That direction; in that direc-
tion, there. 200. 391. ಅತ್ತಣಿಂ. 0%
account of, for.
ಅತ್ಯು೦ತ. Very much, very great.
ಅದರಿ, ಅದರು, To tremble. 117.
| ಅದು. That, it. ಅವು. Those, they.
ಅದ್ದು.ವಅಯ್ಲು. To immerse. 36, 188, 196,
ಅದ್ದು. ಅಯ್ದು. Participle of V ಅರ್,
to immerse.
ಅದ್ಭುತ. Very great, monstrous;
wonder.
278
ಅದ್ರಿ. A mountain. ಅದ್ರೀ೦ದ್ರ. The chief
of mountains.
wu. A violent man. 591.
ಅಧಟು. ಖght. 617. |
ಅಧಮ. Low, vile;
person.
ಅಧರ. The lower lip; the 110, ಅಧರೆ. |
She who has lips.
ಅಧಿಕ. Exceeding.
ಅಧಿಕತರ. ್ಥery great.
ಅಧಿಕರಿಸು. To master.
ಅಧಿನಾಯಕ. A ruler.
ಅಧಿಪ. ೩ ruler, king.
ಅಧೀಶ, ಅಧೀಕ್ಸ್ರ. ಇ ಅಧಿಪ,
a low-minded
ಅಧ್ಯಕ್ಷ. An overseér, master,
ಅಧ್ಗ. A road.
ORR. A road-goer, traveller.
ಅಧ್ವರ. A 88011800.
ಅನಂತ. Endless, eternal; since very
long. 180.
ಅನಂ೦ಶರ. Without an interval, soon
after wards; subsequent time,
ಅನರ್ಫು. Invaluable.
ಅನರ್ಥ. Want of means, poverty;
nonsense.
ಅನಲ. ೫1/9.
ಅನವರತ, Uninterrupted, eternal; con-
tinually.
ಅನಾಥ. Masterless; an orphan.
ಅನಿತು. 80 much (as that), 80 many,
(all). 164. 165, 211. 268. 388,
p.268. 624. |
ತ The violation of the rules of
composition,
ಅದ್ರಿ-ಅನ್ನೆ
| ಅನುಗೆಯ್. To work up 10, attempt. 598.
ಅನಿಬರಿ, 08 ಅನಿತು. 80 many persons
(as those), (all). 229. 231.
ಅನಿಲ. The unsteady, wind.
ಅನಿಲಜ. ಎ ಭೀಮ.
ಅನಿಲನಂದನ. ಇ ಭೀಮ.
ಅನಿಪ್ಟ. Not wished for, harmful.
ಅನೀಕ. A multitude.
ಅನು. Afterwards, then; after; ac-
cording to; proper time. 78, 63.
ಅನುಚರ. ೩ follower, servant.
ಅನುಚೆತ. Unit, improper.
ಅನುಜ, A younger brother.
ಅನುದಿನ. Daily.
ಅನುನಯ. Courtesy, tenderness, kind-
11088.
ಅನುಪಮ. Peerless, excellent, strange. |
ಅನುಭವೆ. Experiencing; enjoying.
ಅನುಭವಿಸು. To expericnce.
ಅನುಭಾವ. Dignity, power; one who
has power.
ಅನುಮಶಿಸು.
directions.
ಅನುಮಾನ. What is arrived at after
proper thought; inferring, conjec- |
To assent; to give
ture; suspicion, |
ಅನುರಾ. Passion, love, satisfaction,
good will.
ಅನೂನ. Wanting nothing, unlessened,
all, perfect.
ಅನೆಸಂ. ವ ಅನೈೆಸಂ. p. 170.
ಅನೇಕ. Not (only) one, much.
ಅನ್ನಂ. Then, at that time, 868.
ಅನ್ರೈಸಂ. Till then; meanwhile. 289.
841, 485. p. 258.
ಅನ್ಕೆ-.ಅಮ
ಅನೈವರಂ. ಡಾ ಅನ್ನೆಸಂ. p. 269. |
ಅನ್ನೂ. Other, foreign.
ಅನ್ಯಾಯ. Injustice.
ಅನಯ. Succession; lineage, 7೩೦9.
ಅನಿಸಿತೆ. Accompanied with; ಅನ್ನಿತೆ.
She who possesses.
ಅಪರ. Posterior, latter; western.
ಅಪರಾಧ. Transgression, offence.
ಅಪರಾಹ್ನ. (Latter day-time), after-
noon.
ಅಪರಿಮಿತ. Boundless.
ಅಪಕಬ್ಬು. An ungrammatical or un-
classical way of expression.
ಅಪಹೃತ. Captivated, enclosed (by
shores, ete.); stolen,
oR. The outer corner of the
eye; a side-glance.
ಅಪೂರ್ವ, New, uncommon; unknown;
incomparable ; (newly, just now).
ಅಪೇಕ್ಷೆ, ಅಪೇಕ್ಸೆ. Desire.
ಅಪ್ಪಳಿಸು, To slap, to beat. 183, 184.
185. 809. p. 197.
ಅಪ್ಪು. To embraಂe. 72. 227. 228, 286.
416. 443, 538, p. 258, 629.
ಅಪ್ಪು. ಸಣ 6007809, ಅಸ್ಸಕೆಯ್, ಅಪ್ರ
7ೆಯ್. To embrace, lay hold of,
assent to. p. 172. p. 250. 595,
ಅಪ್ಪು, ಅಓ. Water.
ಅಪ್ಪುದು ಅಪ್ಪ. 6. 1" ಆಸು. ಅಪ್ಪುಂತೆ,
As well as possible. 534.
ಅಬಲೆ. 4 woman.
ಅ. The water-born, ೩ lotus; @&
shell. ತ The lotus-
enemy, the moon,
ಅಬ್ಬ ಭವಾಂಡ. The earth.
ಅಬ್ಬ. The water-giver, a cloud.
ಅಬ್ಬಾಕರ. (Lotus-mine),a pond abound-
ing in lotus flowers,
ಅಬ್ಬಿ ನಿ. = ಅಂಭೋಜೆನಿ.
ಅಟ್ಲಿ. The water-receptacle, the ocean,
ಅಬ್ಬರ, Vehemence, power; ೩ ery,
noise, report. 243, 313, 395. 401.
ಅಬ್ಬರಿಸು. To urge on, drive; to ory
aloud, shout. 70, 80, 400. p.199.
614,
ಅಭಯ. ್ಥearlessness, confidence,
ಅಭಿಧಾನ. A name. |
ಅಭಿನಯ. A ture.
ಅಭಿನವೆ. Very new; very nice, in-
teresting.
ಅಭಿಭೂತ. Overspread, covered.
ಅಭಿಮತ, Assented to, agreeing with.
ಅಭಿಮಾನ. ಔEotism, pride; honour,
feeling of honour; affection.
ಅಭಿಮುಖ. ೫೩೦188, fronting.
ಅಪ್ಲ್ಯಸು. Near; proximity.
ಅಭ್ಯುದಯ. Rising ; prosperity, ©
ಭ್ಯುಡಯತರ. Very auspicious.
ಅಭ್ರ. A cloud; the sky.
ಅಮಂದ. Not slow, brisk, lively.
ಅಮತ್ಸ್ಯರ. Free from jealousy.
ಅಮಮ. ೫೩! ha! 608, 604.
ಅಮರಿ. To be joined; to come about;
to join, be accessory to, 349, 386,
393. 422. 441,
ಅಮರ. Immortal; a fabulous superior
being,
ಅಮರಾರಿ. A 81೬81.
280
ಅಮರ್ಚು. To lay hold on, obtain;
to make obtain or suffer, to offer ;
to make fit or nice; to put to;
to perform, 380. 481, p.198. p.229.
597, 618, p.271.
ಅಮೆರ್ಯು. = ಅಮೃತ.
ಅಮಲ, ಅಮಳ. 8potless, pure.
ಅಮಳ್ಗೆ. (ಯಮಲ.) A pr. ಅಮಳ್ಗ
ದಾ ಅಮಳೆ-ಕದ.
ಅಮಾತ್ಯ. A counsellor, minister.
ಅಮಿಶ್ರ. Loveless, hostile; a foe.
ಅಮೂಲ್ಯ. Inestimable; a very great
amount.
ಅಮೃತ. Ambrosia. ಅಮೃತಾನ್ನ. A
superior kind of food or rice,
ಅಮ್ಮು. To wish, desire, 188, 240.
ಅಯ್, ಎ ಎಯ್. 7೫1೪0,
ಅಯ್, = ಎಯ್. 61/1
ಅಯ್ಯೂ. Master, (father). 541.
ಅಯೋಗ್ಯ. Unfit, unworthy, shameful:
ಅಯ್ಲೂಡಿ. (-ಮೆಡಿ). ೫176-1014, 484.
ಅಯ್ದ. ಎಿಯ್ದೆ. 872.
ಅರನೇಣ್$. The kingly rose-applo |
tree. 349,
ಅರಮನೆ. A king’s house, palace. 168,
167. 221. 226, 229, 296, 828, 470, |
485.
ಅರಣ್ಣೂ. A forest. 430. 440.
ಅರಿ, ಅರಲು. (ಅಲರ.) To open, blow.
194,
ಅರರೆ. A flower. 236. p.2929.
ಅರವಿಂದ. A lotus.
ಅರಸ್ಯ ಅರಸು. A king. 58. 68, 85. 164,
205, 249, 257, 267, 275. ete, 502. ete,
ಅಮ--
ಅಂ
ಅರಸಂಚಿ. ಎ ರಾಜಹೆಂಸೆ. 819, 481.
ಅರಸಿ. A queen, princess. 299, 981,
888. ॥. 229,
ಅರಳೆ. ಅರಕೆ. A flower. p. 198.
' ಅರಳಿ. The Ficus Religiosa.
ಅರಿ. To eut, cut 08. p. 271.
ಅರಿ. A ಂe.
ಅರಿದು. reat, extraordinary, wonder-
ful. 7. 68. 150. p.197.
ಅರಿಪ್ಟ. Favourable; unfavourable.
ಅರುಸು, ಅಜುಗು. To be dominished,
cease, 489 (?).
| ಅರುಣ. The sun; dark red. ಅರುಣಿತರ.
Very red. ಅರುಇ8ಕರ. A sun-ray.
ಅರುಣತೆ. Redness.
ಅರುಣಿತ. 7846 red.
ಅರೆ. Eh! 856, 514. 546.
ಅರೆ. To grind, 240.
ಅರೆ. lf, 84. p.184,
p. 229.
ಅರೆವೆಣಿವ್. A fruit that 18 half ripe.
355.
ಅಜತು. VY ಆಜ್, to be dried.
ew. Drying up, dearth, 27.
ಅಜಿಸು. To seek, search. 120, 185. 186,
304. 314. 372. 897, 532, 628 p.270.
ಅಜ್. To know, learn to know, discern,
480, 85,
take to heart, remember; to be
able or possible, 5. 26, 44. 46, 48.
49, 52. 58, 66. 71, 72, 78. 109. 177,
179, 182. 198. 204. 247, 271, 273.
215, 276, 286, 363, 3874. 879, 446.
p. 199. p. 201, 490, 502. 504, 580,
540. 569. 575. 625,
Ses ಅತ್ತಾ
ಅಟ್ ಪು, ಎ ಅಮಲು ಪ್ರ. 558,
ಅಜ9ವು. ಇ ಅಲುಹು. 286.
ಅಜಿ. 81%. 828,
ಅಜುಪು, To make known. 443.
ಅಜುಹು. Knowledge, wisdom. 281.
vw, A (flat) rock or stone. 285. |
287. p. 198. 507.
ಅಜತಿಯಟ್ಟು, ಅರೆಯಟ್ಟು. To persue.
148, p.196.
ಅರ್ಕ. A ray of light; thesun; a
weed: swallow wort.
ಅರ್ಗಳ (8. ಅಗ್ಗ ಬಿಕೆ), Powerful. 449.
ಅರು. Fit to be appreciated, esti-
mable; ೩ respectful oblation (to
friends, etc.).
ಅರ್ಥ. Meaning; means, riches; thing;
business ; wish; on account of.
ಅರ್ಧ, Ha!f; a half,
ಅರ್ಧೋರುಕ. Breeches that reach only
to the middle of the thighs.
ಅರ್ಬುದ. A hundred millions.
ಅರ್ಥಕ. ೩ child.
ಅಲಂಕರಿಸುು ಅಳಂ-. To decorate.
ಅಲಂಕಾರ. An ornament, decoration.
ಅಲಂಕ್ಟ್ ಶಿ. - ಅಲಂಕಾರ.
ಅಲಂಕ್ಟ್ತ. Decorated.
ಅಲಂಭುನ. Not jumping over, regard.
oo. Neatness; pleasure. 490,
ಕೆ. A ringlet. ಅಲಕಿ. She who has
ringlets.
ಅಲ... ಎಲರಿ. 426, 428.
ಅಲರಿ (ಅರಲಿ). To open, blow, flower. |
474. p. 228. 556.
ಅಲರಿ, ಅಲರು. A 80108. 241. (ಅಲರಿ. |
281
ತೊಂಸಲೆ). 261. 268, 808, 304. 307.
829, 884, 840, 350. 351. 352. 372. 507.
508. 528. 585. p. 229, (ಅಲರ್ವಾಸು=
-ಪಾಸು). 618.
ಅಲುಂಸು. ಎ ಅಲುಸು. 618.
ಅಲುಸು. To shake. 388. 898.
ಅಲೆ (ಒಲೆ). To wave, wander about,
to rove all over; to make go about
(8). 120. p. 197. 597. p. 258, 616.
ಆಲ್ಲು. 866 ಅಲ್ಲ. 461. 495. 528. 587, 623,
p. 268.
ಅಲ್ಪ. Little.
ಅಲ್ಲ, ಅಲ್ಲದು, ಅಲ್ಲು. ಅಲ್ಲದೆ. Negative
forms of V ©, to be nice, fit,
true, sufficient: not (80, this, that,
such a one, ete.), no; besides. 464.
518. 568. 582. 595. 960. ಅಲ್ವೆ. 15 it
not true?
ಅಲ್ಲದಹುಡು (ಅಲ್ಲಜೆ ಅಹುದು). To prove
unworthy. 298,
ಅಲ್ಲಿ. There. ©gAfR. Here and there,
everywhere. ಅಲ್ಲಿಪರಿಯಂ೦ಶ, & 1೩೯
as that place, till that time, 828.
ಅಲ್ಲಿಗೆ ಅನ್ಲಿ೦. To that place, from—.
393. 458. 458. 466. p.212. 527.
583. p. 228. p.254.
ಅವ. That man, he. ಅವಳೆ, She.
ಅವಗಡಿಸು.
urge on; to attack. 187, 180. 816,
412, 548, 561,
To be quick, hasten, to
ಅವಸದೆ. Haste, impulse, vehemence.
144,
ಅವಸಾಹಿಸು. To immerse; to obtain.
ಅವಘುಡಿಸು. ಎ ಅವಗಡಿಸು. 548.
282
ಅವತರಿಸು. To go ೦೯ come down.
ಅವಜೋಶ್. king; milk. 112 (9).
ಅವಧರಿಸು. To consider, take 10
heart,
ಅವಧಿ. Impediment.
ಅವನತ. ಔowed, bent. ಅವನತಶಿರಸ್ವ.
With (his) turban bent.
ಅವನಿ. The arth. ಅವನೀನಾಧ, ಅವ
ನೀಪ್ಯ ಅವನೀಪತಿ, ಅವೆನಿಪಸ್ಯ ಅವನೀಕ್ಕ
ಅವೆನೀಕ್ಸ್ಸ್ರ. A king.
ಅವರ. Not desired, inferior.
ಅವಲಂಬನ. Hanging down from, lay-
ing hold on.
ಅವಲೋಕನ. ight, observation (its
being looked at).
ಅವಸ್ಸೆ. State, condition.
ಅವಪ್ವಂಭಿಸು. To bind; to rest on.
ಅವಿಕಲ. Unimpaired, excellent.
ಅವಿರಳ. Not separated, close, thickset,
excessive, large.
ಅವಿರಳಿತ. Thickset.
ಅವಿಪಮೆ. Not 088; an even number
or place.
ಅವುಡು. To chew 112 (?).
ಅವ್ಯಯ. Indestructible; imperish-
able nature.
ಅವ್ನ ಳಸು. 70 jump up or upon. 134.
170, p. 184. p. 229. 615.
ಅಕನ. ಔೌting.
ಅಕೋ, ಅಕೋಕೆ. A kind of tree.
ಅಕ್ಕ. A horse.
ಅಪ್ಪು. 80 much (88 that), (all). 44.
ಅವ-.ಅಳ
ಅಸದ್ಭುಶ. Not similar; unequalled;
unbecoming.
ಅಸನ. Shooting.
ಅಸವಸ (ಅಸ್ಟ್ವಕ). Urgency, hurry,
flurry. 898,
ಅಸಿ. A sword.
ಅಸಿತ. (Not white), black.
ಅಸು. 118. ಅಸುವಟ್ಿ. 770 416. 189.
ಅಸುಗೆ. ಎ ಅಕೋಕ.
ಅಸುರ. ೩ gant.
ಅಸುವಾಸನೆ. A tate without fra-
88109,
ಅಸೂಯೆ. ೫/1].
ped
ಗೊ ಆ
ಇ Sun-set.
ಅಸ್ಮಮಯ. ಎ ಅಸ್ತ.
ಅಸ್ಲಿ. A bone.
ಅಸ್ಥಿರ. Unstable, frail.
ಅಸ್ವದೀಯ. Our.
ಅಹ, ಅಹಂ, ಅಹುದು. V” ಅಸು: ೩, 8.
52, 12. 158, 283. 272. 287. 889(9),
868, 472, 502, 508, 580. 582, 541.
ಅಹುದು ೩180 = yes.
ಅಹೆಂ. 1.
ಅಹೆಂಕಾರ. ೫೦818, pride.
ಅಹಹಾ, Aas!
ಅಹಿ. A serpent.
ಅಹಿತ. Not fit, wholesome, unf{riend-
ly; a foe.
ಅಹ್ಹ. Day, daytime.
ಅಳ. ಅಳತೆ, ಅಳವು.
ಅಳತೆ. Measuring; ೫30೩8070, 210. 866,
, ಅಳವಡಿಸು (- ಪಡಿಸು). To make fit, to
join, attach, 305.
ಅಸದಳ. (ಅಸಹ್ಯು). Inability; impos |
sible. 141, p. 202. : ಅಳವೆಡು (-ಪಡು). To be equal, to come
ಅಳ ಆಖ
ಕ್ರ
within the limits of; to be cou-
tained in; to be nice. 366. p.171;
p. 198. p. 228. p. 229,
ಅಳವೆಟಿಿ. 170 aint. p. 271.
ಅಳವಿ. Measure; contiguity, vicinity,
friendship, confidence, 1833. 311.
೫. 1771.
ಅಳವು. (Equality), possibility; streng- |
th; possible. 486, 462, 691,
ಅಳಿ, A bee; the black bee.
ಅಳಿಯ. A son-in-law. 65.
ಅಳುಂಬ (ಅಯಿ೦ಬ). Surpassing, ex- |
cess, 606.
ಅಳು (ಅಯಿ). To cover; to abound.
439. p. 177. 554.
ಅಳುರ್ಕೆ (ಅಯುರ್ಕೆ). Covering. p. 2092.
p. 258, p.261. ).68. ಅಳುರ್ಕೆಗೊಳ್ಳೆ,
-ೆಈಿ೨. To cover, to fill; to be under |
cover or hidden; to be abundant. |
ಅಳ್ಳೆ. The groin or hip. 241, 277. |,
202. ಅಳ್ಮಿಜ್. To agitate, shake,
ಅಯ್. ಎ ಆಟ್,
ಅಟಿರ್, ಅಯಿ. (To be full of emotion); |
to weep. 377, 378. 819. 415,
, ಅಲೆ, ಅಬಲು. To weep. 325. 826. 328.
p. 268.
ow. Weeping, sorrow. 90. p.
271,
ಐತಿ, To wear off, go off, go out,
cease, ` faint, die, be ruined or
worsted, 2, 189. 316. 820, 426. 433,
500. 630.
ಅ. Waste; vanity, faintness. 66,
ಅಣು. To cause to be ruined, to
268
ruin. Its participle appears as
ಆಯಿಪೈ 292.
ಅಯಿಕು, ಎ ಅಯ್ದ. 876,
ಅಯಿಪು. To ruin, destroy; to cause
one’s self to faint, to faint. 288,
519,
ಅಬ್ಬಿಟಿ. Pleasure; love. 405, 543.
ಅದ್ಜು. (70 be affected with any emotion),
to fear. 419. 468, 482. p.196. 498.
589, 591. 593. 601, 620.
594.
Love, pleasure, 43. 329. 414.
ಅಯ್ದಿ. To be immersed or dipped into;
to immerse. p. 229. 549.
ಅಯ್ದಿ. participle of ಆಬಿರ್. ॥, 268.
ಅ
ಆ. That; 18086; =what (in ಆಮದು,
೦೩೦.)
| ಆಂ. (ಆನು), 3; we. 271. 278. 276. 572.
ಆಂತು ಆಂಪುದು. 3 ಆ.
ಆಕರ, A multitude; a receptacle; a
mine,
ಆಕಳಿತ. ೫೩886006, 5866 ಕಲಿತು.
ಆಕಾರ. Form, 88809; a figure.
ಆಕೀ. Crowded.
ಆಕೃತಿ. ಹ್ ಬೂ
ಆಕೆ. hat woman, she.
ಆಕ್ರಾ೦ತ. Approached, seized.
ಆಬ್ದು. Named, called; ಆಪ್ಟೆ. She who
is called.
ನ Reported, named, praised.
ಆಖ್ಯ್ಯಾಶಿಸು, To tell. 505.
264
ಆಸ್. At that time, then. '/`' ಆಸು. |
Rs. Arrived, come.
ಆಗಮ, Advent; sacred science.
ಆಗರ. A house, dwelling place.
ಆಗಸ (ಆಕಾಶ). The sky.
ಆಸಳೆ.ಎಲ್ಸ. 810, 60.
ಆಗಾರ. ಆಸರ,
ಆಸು. To make take place, cause. |
415,
ಆಸು. To take place, become, be fit.
ಆಸುಳಿಕೆ. Gaping, yawning. 116.
ಆಗ್ರಹ. Seizing; pertinacious conduct.
ಆಚರಣ. 60086801,
ಆಚಾರ. A ceremony, observance.
ಆಜಿ. War; level ground, a field,
ಆಕ್ಷೆ * A command.
ಆಟ. A play. 985. 309. 446,
ಆಟಿಕೆ... ಆಟ. 548.
ಟೋಪೆ. Inflation, pride, prowess.
ಆಡಂಬರ. ೩ display. 394.
ಆಡಿಸು. To make play. 326.
ಆಡು. 70 play; to say. 95. 149, 199,
271, 272. 303. 880, 348, 361. 362. 375,
508. 556. 565. 617, 618.
ಆಡುಂಬೊಲ. ೩ play-field, place of re- |
sort. 111. 397.
ಆಸ್ಚಾ. Being in possession of, (hold-
ing).
ಆಣಿ. Chief, costly. p.198. 08. ಅಣಿ
ಯರಂ.
ಆಣ್ವ. A holder, ruler, king. 181,
ಆತ. That man, he.
ತಪ. Shine, heat; sunshine,
ಆತಪತ್ರ. A parasol.
ಆಅಗ_ಆಭ
ಆತಿಥ್ಯ. Hospitality.
| ಆತೋದ್ಭು. A musical instrument.
| ಆತ್ಮ. A spirit; a person; his, her,
its.
ಆತ್ಮಜ, ಆತ್ಮಜಾತ, ಆತ್ವಭವ. ಸ 808.
ಆಶ್ಮೀಯ. Own.
ಆದ, ಆದುದು, 6೬. ್ಗ ಆಸು.
ಆಡಂ. Further, much. 511. ef. ಆನುಂ.
ಆದರ. 0886, love, passion.
ಆದರಣೀಯ. Proper to be considered
or cared for.
ಆದರಿಸು. To lust after, love,
©. Beginning; and 80 on.
He The sun.
ಆದೇಶ. Instruction, order.
ಆಧಿಪತ್ಯ. Government, administration.
ಆಧೋರ(£ಣ. The driver of an elephant.
ಆನಿ. To obtain, gain (experience),
hold, put on; to halt, stop; (to
put down). 78. 269. 331, 332. 354,
855, 396. 407. 459, 415, p.197, p. 199.
481. p.212. 518. 524. 548, p.261,
628,
| ಆನಂದ. Joy.
ಆನಂದಕರ. Pleasing.
ಆನನ. The face, mouth. ನನೆ. She
who has a face,
ನೀತ. Brought.
ಆನುಂ. ಎ ಆದರೂ. 576, p. 252.595. p.268.
ಆನೆ. An elephant. 227. 284. 285. 287.
334, 397. 398. ॥. 197, 484,
ಆಪ. The water-goer, ೩ river.
ಆಪ್ತ. Desired; a friend.
ಆಭರಣ. An ornament, decoration.
ಆಮ--ಆಲಿ
ಆಮಂತ್ರು. 08188; -ಶಾಲೆ. A drawing
room,
ಆಮೂಲ. he very 7001) ಲಮೊಲೂಸ್ತು,
From bottom to top.
ಆಮೋದ, Fragrance; joy.
ಆಯ್. To select.
ಆಯ. Approaching (6810187009); in-
come.
ಯಶ, Extended, drawn, long; ex-
tension, expanse.
ಆಯತಿಕೆ. Dignity (8); ox (ot VY ಆಯ್)
selection, choice (?).
ಆಯಸ (ಆಯಾಸ), ್ಥatigue, trouble.
ಆಯು, Life.
ಆಯುತ. Endowed with, (consisting |
of).
ಆಯುಧ. A weapon,
ಆರಿ, ಆರು. The plural of ಆವ. Who?
which? 188. 593.
ಆರಿ. e?. ಆಈ. To ery aloud. 401, 456.
614,
ಆರಂಭಿಸು. To begin.
ಆರಣಿತ. Sound, noise.
ಆರಣ್ಯ. Related to ಅರಣಣ್ಣಾ; a forest.
ಆರತಿ. The act of waving a lamp or
a Certain mixture on auspicious
occasions; the lamp or mixture
itself.
ಆರಯ್. To look for or after; to be
cautious. 379, 524, 541,
ಆರಾಜೆಸು. To shine.
ಆರಾಮ. Pleasure; ೩ garden.
ಆರೂಢ, Mounted, taken possession
by. p. 196.
i ಆಲಿ. The eye; a row. ಅಲಿಗೊಳೆ, 70
285
ಆರೆಕಾಜ. A fosterer, tender. p. 196.
ಆರೋಹಕೆ. A man who mounts or is
mounted. |
Cರೋಹಣ. Ascending, mounting.
ಆರೋಹಿಸು. To ascend, mount,
ಡಿ. The six-footed, the black bee.
268. 851, 858. 588,
ಆರ್, ಆಜು. To be powerful, able or
possible. 41, 42, 48, 88, 841, 342,
888. 891, 489, 510,
ಆಬಿರ್, ಆಜು. 8x,
ಅಜರ್, ಅಣು, To be dried. 259. 427.
ಆರ್ಜಿಸು. To acquire.
ಆರ್ಣವ. The ocean.
ಆರ್ತ. Distressed, afflicted; © ರ್ತೆ.
She who is sorrowful,
ಅರ್ದ. ಆಲ್ಲಿ, V ಆಯ್. 124.
ಆರ್ಪಣ. A loud cry. p. 202. 488,
ಆಕೆ. 0£ ಆರಿ. To ory out, 388.
ರ. A ery. 615 (೪).
| ಆಲ. ಆಲಯ. 860,
| ©. The Banyan tree. 388,
ಆಲಂಬಿತ. Hanging, Jaid on; sup- |
ported; accompanied with,
ಆಲಯ, ಆಳಯ. A 10080-
ಆಲಲಿತ. Beautiful.
ಆಲವಾಲ. A water-basin round the
foot of a tree.
869; to stand in ೩ row.
ಆಲಿಂಗಸು. To embrace, seize.
ಆಲಿಕ೮. A water-stone, hail. 243,
ಆಲಿವರಲಿ' (- ಪರಳಿ), ಇ ಆಲಿಕರೆ. 511,
520,
286
ಆಲಿ.
೧೧೦0
ಆಸ್ಸಾನ. An assembly; a court.
ಆಲಿಸು. To listen, hear. (Lit. to have
sounded or uttered 10 one’s self).
828. 829. p.197. 506. 590.
ಆಲೇಪನ, Smearing on; ointment.
ಆಲೋಕ, 86118; light; bright.
ಆಲೋಚೆಸು. ಆಳೋ-. To eye, 600“
sider; to put before the eyes. 485,
ಆವ (ಆ). Who? what? which? 888.
ಆವುದು. Which? what? 272. 588.
ಆವಸಂ. Always. 340, 885ರ. 840.
ಆವರಿಸು. To surround; to be spread
about.
ಆವಳಿ. A row, number, assemblage.
ಆವರ್ತ. Turning about; a whirlpool
ಆವಕ. Bringing; causing.
ಆವಾಸ. A ೩)ಂ69.
ಆವಿಳ, ಆವಿ. Turbid ; without splen-
dour.
ಆಶ. Eating; going to,
ಆಕೆ. Desire, hope;
compass, direction.
ಆಶ್ಚರ್ಯ, Astonishing; wonder, sur-
prise.
ಆಶ್ರಯ. Coming to; refuge; protec-
tion. ಆಶ್ರಯಾಶ. The eater of what
he comes in contact with; fire;
the south-east quarter.
ಆಶ್ರಿತ. Gone to, being.
ಆಕ್ಸಿ ಸಿಸು. To breathe upon.
ಆಸನ. ೩ seat; the anus.
ಆಸಖರ್, Fatigue, weariness. 304. 807,
315,
ಸೊರ. Flowing; a stream.
ಆಸುರ. 1801-1116; excess. 106.
SS
a point of the |
' ಆಳಿ, ಆಲಿ. A row; ೩ multitude; ೮೪
ಆಸ್ಸದ. A place; what tends to.
| ಆಸ್ಫಾಲನ. Flapping, patting.
ಆಸ್ಸುರಿತ. Trembling; glittering, shin-
ing.
A The face; the mouth.
ಆಸ್ಸಾದಿಸು. 70 taste, eat.
ಆಹವ. Calling, challenging; war,
battle.
ಆಹಾರ. That which is taken, food.
ಆಹ್ಲಾದ. Gladness, joy.
ಆಹೆಸ್ಟಿಯ. Name; named.
ಆಳೆ, ಆಳು. To obtain, hold (under-
take), possess, rule; to experienoe,
(to behave). 74. 189. 324. p12.
446. 466, 554, 566. 579. 587, 612,
ಆಕೆ, ಆಳು. ೩ servant, soldier. 179.
185. 243. 287. 604. p. 271.
i ಆಳಾಪ, Conversation; thought.
ಆಇ, A female friend, 527,
ಸೊಳೆ. To come ina line or ona
par with. p.199.
ಆಳುಪೇಜಕಿ. A rampart. 211.
ಅಳ್ಛೆ.ನಆಳ್ಮನ. 491.
Cಳ್ತನ. Ruling, mastership, reign,
royalty. 178. p.197. 595.
Gಳ್ಳ. A ruler, king. 178. 240. 451. 458.
©wಿರ್. To be immersed, immerse. 124.
214. 540, p. 268.
ದ
೧೦. 25. Two.
೧೧೦. Sweet, lovely.
ಇಂಗಿ ಇಡು
೧೩೦೫ ತ. Gesture, hint; inquiry,
thought, 57.
ಇಂಚರ (-ಸರ). A lovely voice, 322.
೧೦ತು. In this way, thus. 3. 17. 19.
287
ಇಸ್ಟ್ರಿಸು. Tobecompressed; (to rustle?).
145,
| ಇತ್ವು (ಇರ್ಸು). To place, put, put down
21. 267. 288, 311. 328. p.140. 861, |
862, 870. p.168. ete. 420. p.171;
p.187. 498. p.213. 503, 545,
ಈುವು೦= ಇಂತು ಉವುಂ, 267.
ಇಂದಿರೆ. ಎ ಇಂದ್ರ.
ಇಂದಿರವಿಲೆ. ಇ ಇಂದ್ರಚಾಪ. 520.
ಇ೦ದೀವರ. The blue 10008.
ಇ೦ದು. This time or day; to-day, now.
89. 273. 583, 589, 544.
ಇಂಡುವರೆಗೆ. 7111 now.
ಇ೦ದು. The moon. ಇ೦ದುಮಂಡಲ, The
moon’s orb,
ಇಂದುಹಾಸ, ಇ ಚ೦ದ್ರ ಹಾಸ.
ಇಂದ್ರ. Strong; aking; the guardian |
of the east; the king of the sky |
or of the fabulous demigods.
ಇಂದ್ರಗೋಪ The 608]. 845.
ಇಂದ್ರಚಾಪ. The rainbow.
ಇಂದ್ರಜಾಲ. Juggling, legerdemain.
ಇಂದ್ರನೀಲ. A sapphire.
ಇಂಧನ. Fire-wood, fuel.
cq0ಪು. Sweetness, loveliness; sweet,
pleasant. 303. 321. 681,
೦ಬ (ಇರ್ಮು). A place, (occasion),
881, 357. 482. 551. p.259. 608. %ಇ೦ |
ಬಾಸು, ಇಂಬುವದೆ, 70 take place,
come about; to appear,
ಇಕೊ. Lo! look here! 398.
ಇಸ್ಟ್ಡಿ. ವ ೦ರ್ಕಡಿ. 188, 898. ಇಕ್ಸ ಡಿಯ
ತೋಣು, To cut in two.
೦ |
or on; to kill; to be placed. 88.
120, 133. 189. 309, 378. 391. 393.
p. 111, 488. p. 196. p. 197. p. 200.
542, 543,
ಕ್ಸ್ (ಇರೆ). ೩ place, abode. 111,
114, 144, 212, 396. 398. 490,
| ಇಸ್ಟ ಲ. ಎ ೧ರ್ಕೆಲ. 140, 305.
ಇಶ್ಟು. Sugar-cane.
ಇಚ್ಛೆ, ಇದ್ರಿ. A wish, desire.
ee _
ತ್ತಿ To desire.
ಇಟ್ಟಣಿಸು. To be crowded, thronged,
abundant; to come to close quar-
ters. 102. 198. 289, 614.
| ಇಬ್ಬು. A form of the Adjective ಇಡು
(ಇಡಿ) before vowels: . (01807),
ಇಟ್ಟಿ ದೆಸೊಳೆ. 70 ೫
thronged, closely follow one ೩೫೦
ther. 493.
ಇಟ್ಟು. 1/' ಇಡು.
ಇಡಿ. To be or become crowded, heap-
ed, collected ; to abound. 213. 269,
304. 318. 327, 331. 339, 340. 345. 355,
8517, 364, 869, 388. 399. 411. 484, 545,
thronged,
| ಜ್. To be crowded or in large
numbers, 122, 294,
ಇಡು. To place, put, (cast), (put on),
establish, give, (begin). 141. 274,
86, 884, 879. 387. 399. 401. 408.
436, 450. p.197. p.198. p.199. 498.
505, 520, 524, 552, 555, 604, p.271
(twice).
288
ಇಡು. A puiting, (throwing); ಇಡು
ಸಲೆ. 42. ಇಡುವಲೆ. 44.
ಇತರ. Other.
ಇತ್ತ. ವ ತ್ತಲಿ. 452. 587, 542,
ಇತ್ತಂಡ (ಇರ್ತ ೦ಡ), Two companies;
two persons, 402,
ಇತ್ತರ (ಇರ್ತ). Both banks. 360.
p-204.
ಇತ್ತ ೮, ಇತ್ತಲು. ವ ಇತ್ತು. This direction,
etc. 88, 84. 898, p.269.
ಇತ್ತು. This
meanwhile. 200. 402. 250. 481. ೧೩
ತ್ಮ. Of this place.
ಇತ್ತು. `ಈ.
«255. Front, presence; forwards;
opposite. 181, 240. 308. 443. p.199.
481. p.212. 506. 538. 544, 561.
p.245. 613. 617. p21. ಇದಿರಾಗ
direction, here, now,
ನಡೆ. 70 go out and meet; ಇದಿರ್ಗೊ |
ಳ್ಳಿ ಇದಿರ್ಗವರ, ಇದಿರ್ವ5, ಇದಿರಾಗಿ |
ಬರ. To come and meet; ಇದಿರೇಖಕ
ಸು. To cause to rear up.
DIF. To come into hostile contact;
to oppose, 454. p.197.
p.201. p.263. 615. 618.
ಇದು. This, it; ಇವು. These, they.
ಇದ್ದಲಿ. Charcoal. 101. ef. ಇಂಧನ.
ಇದ್ದು ವಾ ಹುನ್, ¥ cg5.
resist.
೧ನ. The sun.
ಇವ. Now, here, then; thus, 80 that.
12, 241. 929, 492. 494. p21.
p.221. 554, 620.
ಇನಿ. ಎ ೧೦ಪು. 848, 681. ಇನಿವಾತು= ೧
ನಿ-ಮಾತು.
ಕಾಹು. 53ರ
| ಇನಿತು. 60 much (as this). 341. 528, 595.
ಇನಿದು. ಐ ಇಂಪು. 856.
ಇನಿಸು. (ಹ ಇಪ್ಪು). So much (as this).
p. 268.
ಇನೆಯ. A beloved man; ಇನೆಯಳೆ.
A beloved female, a wife. 518.
p. 222.
೧೦ನ್ಮು, Up to this time, still, yet; from
this time, hence, further. 1, ೩, 89,
301. 315. 323, 458. 465, 486, 564,
612, |. 268.
ಇನೆಸಂ. ಇ ಇನ್ಸೆಸಂ. 617.
ನೆ. Till now; so that. 387.
ಇಪ್ಪತ್ತು. ಷಾ ಇರ್ಪತ್ತು.
ಪುದು, ಇಪ್ಪು, 0, ಸ ಇರ್ಪದು, ಕಂ:
V ‘cg5. 15, 51. 165. 267. 305.
ಇಬ್ಬರಿ. = ಇರ್ವರಿ.
ಇಭ. An elephant. (%ಭದಲೆ=-ತಲೈ.
ಇಭಾ೦ತಕ. An elephant-destroyer.
ಇಭೇಂದ್ರೆ. A kingly elephant.
ಇಭಸುರಿ. ಇ ಹಸ್ತಿನಾಪುರ,
| ಇಮ್ಮಡಿ (ಇಮು೯ಡಿ). Twofold, double,
(twice as large). 250,
ಇವ. This man, he; ಇವಳೆ. She.
೧5. Two.
ಇರಿ, ' ೧ರ, To be; to halt, stop,
delay. 16. 19, 21. 80, 92, 126. 268.
214. 305. 826, 887, 840, 818. 481,
೫.204, 4917, 544, 571. 597.
cqಲು. Being, staying, state. 44.
ಇರವು. = ಇರಲು. 405. 465, 514. 541.
೧ದಿಸು. To put; to let be, remain, or
grow; to keep. 205, 363. 376, 525,
584, 540. 548, 547,
ಇರು. ಈ
ಇರು4, ಇರುಳು. Night. 60. 248. 322.
411, 516,
೧೦೮೨, To picrce, stab; to peck. 148,
277. 392, p.201. 497, 569,
ಇಂಕು. To be hold compressed ; to
hold compressed, p.171. 510.
ಮಿಕ. The state of being compress-
ed; adilemma; distress; a firm
hold, 186,
ಬೆ, A compressed state; a throng,
crowd, large number. 401.
2ರ. Two cuts or parts; in two.
450, 456,
ರಲ. Both sides. p.254.
ಇರ್ದಹ, Perhaps = ಇರ್ದಪ್ಯ ಇರ್ಪ.
389.
ಇರ್ಪತ್ತು. Twenty.
ಇರ್ಬರಿ. Both flanks. 618, (ಬಿರಿ here
= ಬಟು ಗ
೧ಇರ್ವೆರಿ, Two persons ; both.
ಲ್ಲ, ಇಲ್ಲದ, ಇಲ್ಲ. V ಇಇ ಇರ. 170
be:
or existing. 417, 581,
there is not; not; not being
ಇಲ್ಲಮಾಗು. To go away, disappear.
610.
ಇಲ್ಲೆ ನ. To deny, do away with. ಇಲ್ಲೆ
ನಿಸು. p.259.
ಇವ. This man, he; ಇವಳೆ. This
woman, she,
ಇಪ್ಪ.
desire,
2x0. To throw, shoot, 396. 402. 617,
ಇಹುದು, ಇಹೆಂ ಇಹಂ, ಇಹರಿ, ಇಹ,
610, ನಾ ಇರ್ಪುದು (ಇಪ್ಪದು), ete. 81,
Wished, delicious, beneficial ;
289
45. 98, 151, 159. 208, 236. 246, 271.
327, 880. 840, 861, 868. 375. 377.
414, 41ರ, 467, 470, 471. 526. 581.
589.
ಇ ಳಾಧಿನಾಥ, ಇಳಾಧಿನಾಯಕ್ಕ ಇಳಾಧಿಪ್ಯ
ಇಳಾರಮ£ಣ. A King.
ಇಳೆ. The earth, ground; a place.
೧೩೦, To go down, descend. 71. 105,
141, 162, 181, 227, 255, 314. 358,
368. 416, 477, 514, 517. 588, 545.
546. 560. ॥. 261, p.268.
ಇಟ್. A going down; decrease.
ಇಟಿಂಕೆಸೆಯ್. To surpass. p. 254.
ಇಬ್ಕೆಯ್್, - ಕ್ಲೇ, To subdue, surpass.
p. 199. |
೧5, To come down. 385.
ಇ್ಲಬಿ೨ಿಪು. ಇ ೧ಯಿಪು. 140, p.198. p.200.
628,
ಇಯೌವಾಯ್ದು (-ಪಾ
498,
ಟಿವಿ). To lower down, 498.
ಭ್ To cast down.
ವಪ. To make descend, to let or
put down; to make one’s self
descend, to come down. 407, p.171.
0.197.
ಇಲಿಹು. ಇ ಇಟುಪು. 809. 560,
ಪಃ
ಈ. This; these.
24. To give, allow, fulfil, to bring
forth, 25. 115. 284, 286, 289. 888,
322. 358. 860. 381. 420. 422. 444.
448. 458, 460, ॥.187, 464. 468. 470.
37
| 290
415. 491. 494. 504.
p. 229. 562. 574, 597.
p.228 (twice). |
ಈಂಟು-ಉಜ
ಜಲಂ
MNT. Pulling and tearing. 450-
(Reeve: ಉಬಿ?. Haste).
B4cWು. To 800% in, drink. 262. 449. | ಉಸು. To become loose; to flow,
514, p.258.
ಕಕ್ಷ ಣ. Seeing, sight.
ಶಿಸು. To see, look at.
ಈಸ್, Now. 826. 566.
ಶೂಗಳ. ಎ ಈಸ್ಟ್ ॥. 170. 596.
ಪಡು. Something put; a mark, object;
equivalent, equal. 287. 328. 468.581. |
4s. This man, he. 580. 581. ete.
ಶೂರ. = ಇ. Two.
ಈರೆಯ್ಯ್ದು. 70%.
ಈರ್ವರ. ಇಣರ್ವ5.
ಈಶ. Strong; ruler; God.
4ಕತಿ. Rulership; supremacy.
ಘೂಕ್ಸ್ರ. ಎ ಈಶ.
ಘೂಸು. 80 much (as this). 108 (9).
251. (08.. ಇನಿಸು).
ಫ್ರಂಸು, To make give; to allow, let.
208. 321.
ಫೂಸು. To 891%. ॥. 204.
ಳೆ. A sour kind of orange. 849.
UU
ಉಂಟು. ್ಗ ಉಳೆ. 828.
ಉಂನತ. = ಉನ್ನತ.
ಉಂಬುಡು. ವ ಉಣ್ಣುದು. 190. 200, 246,
ಉಃಪು. Ugh!
horror). 426.
ಉತ್ತಿ. A word, expression.
(an exclamation of
MH. To draw, pull, pull out; to seize, |
plunder ; to emit, spit; to loosen.
108. 313. 898. 400. cf, ಉಸು.
emanate, proceed; to let loose,
shoot. 88, 118. p.184, 619,
ಉಸುರಿ. The finger or toe nail; a claw.
400. 449. 584,
ಉಸುಖತ್. To emit, spit. 122. 841.
ಉಸ್ಗಡ, ಉಫ್ಯುಡ. An excess, overflow;
hugeness. 87. 219. 482. 517.
ಉ್ಬುಡಿಸು. To make abundant, to
repeat or declare often, (praise).
p. 200. 605.
WF. Ugly, fierce; 80೦೦1088.
ಉಸ್ರಾಣ. A store.
ಉಚೆತ. Proper, fit, suitable.
ಉಚ್ಚ 0B. Passionate; (= ಅವಲಂಬಿತ)
depending; large, bulky.
ಉಚ್ಚಯ. A gathering, collection,
multitude.
ಉಜ್ಚರಿಸು. To utter.
ಉಚ್ಚಾರ. An utterance, speech.
ಉತ! Bet out, proceeding from.
608,
ಜೂ ಉಚ್ಚ ಲಿಸು. To burst forth,
be discharged, run over. 101. 402,
485.
ಉಜ್ಜ ಸ, ಉಜ್ಜು A (ಉದ್ದೋಸ್). Exer-
tion. 508.
ಉಜ್ರುNಸು. To exert one’s self, to
113 preparations.
ಹು ಮಂ ಜ್ಹ್ರಂಭಿತ. Yawning
with the mouth wide open.
| ಎ -©. Splendour; radiant.
ರಾಲ್
ಉಜ
೨೨
ಯಪ
[68)
ನತು ನಅಿವ Shining.
1214, To shine.
ಉಡಿ (ಉದೆ). To break; to pull to
pieces. 134. 452, p.184. p.205,
569 ಒದೆ.
ಉಡಿ. The hip; the pouch formed by
the folds of the garment; the lap.
(4429); p.199.
ಉಡು, ೩ star.
friend, the moon. ಉಡುರಾಜ. The
star-king, the moon.
ಉಡು? ಸು. To cause to shrivel up or
to abate. 260. 410.
ಉಡುಸು. 70 contract, be diminished;
to be impaired. 382. 7, 205, p.268. |
p. 271.
ಉಡುಗೊಜತಿ (ಇ ಪಾವಡ), A garment,
dress. 281,
ಉಔ. To at, enjoy. 40. 44, 55, 82.
190, 200. 246, 307. 481,
ಉಣಿಸು. Eating, f00d. 379.
ಉಣ್ಮು. To rise up, break forth. 520.
ಉತ್ಕಂಠತೆ. The state of having the |
neck raised; longing for, desire.
ಉತ್ಕಟ. Excessive, abundant; fierce,
quick.
ಉತ್ತರ. A heap, assembly; plenty.
ಉಪಶ್ಪೀರ್ಣ. Thrown up, sprung forth.
ಉತ್ತಮ. Highest, best, very good.
ಉತ್ತರ. Crossing; superior; fit; the
north, northern ; answer. ಉತ್ತರೋ
ತ್ತರ, A becoming auswer (or com-
mand).
ಉತ್ತರಿಸು. To 08088. 409.
ಉಡುಕಾಂತ. The star- |
291
| Wa್ಕುoR. High, prominent.
ಉತ್ಸನ್ನು. ೫060006, born.
ಉತ್ಸಲ. The blue 10808; a water-
111%.
ಉತ್ಸ್ಯವ. 718008 (joy), festivity.
ಉತ್ಸಹೆ. ಎ ಉತ್ಸವ.
ಉತ್ಸಾಹ. Effort, energy, ardour,
eagerness.
ಉತ್ಸುಕ. Longing for; care; on ೩೦- |
count of,
ಉದಂಚೆತ. Covered, filled.
ಉದಕ. Water.
ದ್ರ). Pointing upwards, lofty,
excellent.
ದಧಿ. The water-hold, the ocean.
ಉದಯ. Rising, (dawn); one in whom
has come into being.
| ಉದ೦ಖಸು. To rise, 199. 268. -
ಉದರ. The belly, centre.
ಉದಾತ್ತ. Prominent,
ಉದಾರ. ಔExcellent, gentle.
ಉದಿತ. Risen.
ಉದಿತ. Uttered, spoken of.
ಉದರ. To all or drop down or off,
92, 398. 518.
ಉದಿಚು೯. To let drop. 378.
ಉದಿಸು. ಇ ಉದಂ೦ಖಸು. 76. p.261,
ಉದು. That, (this). ಉವೆ, they.
ಉದುರಿ. - ಉದರ. 517,
ಉದ್ದಮ. Rising, standing on 906,
ಉದ್ಭು. Excellence; excellent.
ಉದ್ದ (MF). High, tall, proud.
50, 204.
ಉದ್ದಂಡ. Proud behaviour, 343.
ಜೇ
37
ಬ
ಉದ್ದಂಡತನ. A high or proud be- ಉಪನಯನ. Investiture with the 88-
haviour or state, 82. | erificial thread.
ಉದ್ದ ಂಡತೆ. ೯ ಉದ್ದ ೦ಡೆತನ. 240. | ಉಪಮೆ. ೩ comparison, simile.
292 ಉದ್ದ-ಉಬ
ಉದ್ದಾಮ. Unfettered, long, great, | ಉಪಲ್ಕ್ಯ ಉಪಳ. & 86006, ಘುನೋಪಲ್ಕ
generous; greatness. 228, 887, cf, The cloud-stone, hail,
ಪ್ರೋದ್ಧಾಮ. ' ಉಪವನ. & arden near a city.
ಉದ್ದು. To rub. 298. | ಉಪವಿಸ್ಟ. Seated.
ಸಶಿ A running up, thetide. 292. | ಉಪಶಾ೦ತ. Culmed.
ಶತ. Raised, puffed up, haughty. | ಉಪಶಾಖೆ. & twig.
ಉದ್ದೂತ. Raised. | ಉಪಕತಶಿ. Killing, death, ruin.
ಉನ್ನತ. Raised, exalted, lofty, high, | ಉಪಾ೦ತ, Proximity.
sublime, ಉಪಾಯ. ೩A device, contrivance, ex-
ಭುಪವ- Birth; born.
ಉದ್ದೂಸೆ. A ray; lustre, i | .° To contemn.
ಉ Broken forth; opened; bud- ' * Joined; an assemblage.
ded; ‘(tender). ' ಉಪ್ಪರ. An upper portion.
ಉನ್ನದೆ. Groat madness, fury. | A, An upper story, 167.
ಉದ್ಯತ (ಜಿ, -ದಿ, -5). Risen, ex-
alted; shining. ಉಪ್ಪರಿಸು. To jump up; to make to
ಉದ್ಯಾನ. A garden, rise. 368, p. 199. 613, 621,
ಉದ್ಭುಕ್ತ್. Busy. ಉಪ್ಪವಡ. Rising; (a morning song).
ಉದ್ಯೋಗ. Exertion, work, occupa- 596.
tion, business, affair. | ಉಸ್ಸವಡಿಸು. To rise, awake. 91. 249.
ಉಡ್ಸೈತ್ತ. Excitement, overbearing. | 596.
ಉಶ್ಬೇಸ. Rising; eager, violent. ಉಪ್ಪಾರತಿ (= ಉಲಪಾರತಿ?). A wiek-
ಉಪಕರಣ. An implement. | lamp. 280,
ಉಪಕರಿಸು. To benefit. ಉಪ್ಪು (ಇ ಉರುಪು). The burning subs-
ಉಪಚರಿಸು. To serve, show kindness. tance, salt. 168,
ಉಪಚಾರ. Practice; homage, kind . ಉಬ್ಬಟಿ (ಉರ್ಬದಟೆ). Swelling, excess,
treatment. greatness, (pride), fullness, power,
ಉಪಚೆತ. Loaded or endowed with. | excellence. 127, p.197.
ಉಪಟಳ. rouble. 395 (?); 436, | ಉಬ್ಬರ. 8wolling, 610, 7 ಉಬ್ಬಟೆ. 144,
ಉಪದ್ರವ. What assails; trouble, dis- 196, 879,
tress. ಉಬ್ಬರಿಸು. To be swollen (also with
ಬ. ಉಲಿ
ಶ್ರ ಬಿ
trouble) or be elated with pride,
courage, joy, etc. 134, 451,
ಉಬ್ಬಸ. Swelling (also with trouble, '
anxiety), excessive merriment,
wantonness. 117.
ಉಬ್ಬಿಸು. To make swell (with an-
ಬ
guish), to trouble. 401,
ಉಬ್ಬು. ಉರ್ಬು, ಉರ್ವು. 5, 188, 400. |
416,
ಉಬ್ಬು. The state of being swollen
with joy, ete. 70, 178. 312,
ಉಚ್ಚಿಸ. Swollenness from trouble,
shortness of breath, anguish. 171.
ಉಬ್ಬೇಲರ್, To become puffed up with
joy, pride, ete. 70,
ಉಚಬ್ಛೇಜಿ್್. To be elated, aroused, 178,
312.
ಉಭಯ. ಔoth; two,
ಉಮ್ಮ ಳಸು. 10 grieve. p. 268.
ಉರ. The breast.
MR. The breast-walker, a serpent.
NOR. A female serpent; ಉರಗೇ೦
ದ್ರ, The chief of serpents.
ಉರವಣಿಸು. To be powerful, vehe-
ment, 85. 178. 515.
ಉರವಣೆ. Power, vehemence. 78. 174,
ಉರಿ, To burn, flame. 104. 268, 291,
431. 487, 440, p.184, 498.
ಉರಿ, Burning, a flame. 95. 100, 108.
157. 169, 316, 341, 428, ಉರಿಗೊಳ್ಳೆ.
To catch flames,
ಉರಿನೆಣ್ಣಿ . Blazing oil. 498. (ಅರಿನೆಣ್ಣಿ |
= ಅಬ್ವೆಣ್ಣೆ, Oil of destruction?)
ಉರು. Broad, great, large, tall.
293
| ಉರುಟು, Trespassing (ನ ಅತಿಕ್ರಮಣ,
arrogant. 50,
ಉರುಪು. To cause to flame, 10 burn.
315. 584,
': ಉರು. ೩A 70086, snare. 401.
| ಉರು. 70 fall (or roll) down. 1292.
402,
ಉರು ಸು To make fall down. p. 201.
ಲ್ಲ
ಉಜುಬು. To be abundant, en masse.
98,
-| ಉಜುಜೆ. Abundance, greatness, va-
lour, fierceness. 143. 169. 171,
; ಉಜುವು, ಇ ಉರ್ವ. 569,
' ಉತ. Expanded, great; much, strong-
|
|
ly. 51. 88. 187. 165. 805, 337. 373.
439), 542, 568, 691,
ಉರ್ತು, To be puffed up, be arrogant
or strong, 461,
ಉರ್ತು. Elation, pride, arrogance.
881. 480, ಉರ್ಕ್ಟಿಳಿ. To bo humbled.
ಉರ್ಬು. To swell, rise up, be puffed
up; be massy. 880, 549, 601.
ಉವರ್ವರೆ. The earth; a corn-field.
WSF, The large one, the earth,
ಉರ್ವೀಧ್ರ) The earth-supporter, ೩
mountain,
ಉರ್ವು. = ಉWಖು. 860, 457, 512.
ಉರ್ವ (= ಬೆಜಸಪ್ಪ ಭಾವೆ). Greatness,
wonder, astonishment. 897. 504,
ಉಲಿ. To be hot, 829,
ಉಲಿ. To ery, cry out, crow, sound,
speak. 81, 110, 144, 199. 268,
81333
ಉಲಿ, ೩A ory, sound. 305, 629,
294
ಉಲಿಪು. A ery. 288.
ಉಲ್ಭಣ. Abundance.
ಉಲ್ಲಂಫುನ. Transgression.
ಉಲ್ಲಂಫುಸು. To ump over, evade,
transgress.
ಉಲ್ಲಸಕಿ, Shining.
(೪)
ಉಲ್ಲೂಸ. Moving, sport; shining, de-
light.
WEE. Dawn, morning,
ಉಪ್ಸ. 68.
£2
ಉಸುಔ. To utter, speak. p. 186.
ಉಳೆ. 70 be. ಉಳ್ಳ. ing. 341. 459.
ಉಳ್ಳು. To shine. 482.
we. To be left, remain, survive,
remain behind; to leave, leave be-
hind, put off. 22. 81, 148, 210, 268.
269, 320. 822, 437. 444, 500. 577.
588. 590.
wಉu್ಿವು. Remaining, surviving. 65.
ಉಮುಹು. To let remain, to spare.
412.
UU)
ಊಟ. A meal. 40. 48. 54.
ಉಊಡಿಸು. To cause to eat. 502. 544,
ಊಡು. To eat.
ಊದು. To blow. 387. 390. 394, 434.
ಊ. To put down, fix firmly. 524.
p. 268.
ಊ 5, ಊರು. A settlement, town,
village. 45. 54. 80, 206, 808, 378.
545, 571,
ಊರ್ಮಿಕೆ. & wave, Surge.
wm. To howl, bark. 117.
ಯಕ್ಷ. ೩ 008.
ಯತು. A 868807.
| W2. A learned man.
ಖು
ಎಂ, ಎಔ್ಯ ಎಔ.= ಎಂಟು,
ಎಂಟು. ಔight.
ಎಂಣೆ, ಎಣ್ಣೆ. 00, 88. 326.
ಿoತು. What manner? in what man-
ner? how? 251, 283, 385, 496, 586.
p. 252,
ಎ೦ಶು೦ಟು. How much? 440,
oದು. At what time? when? 888,
884 (?, ಎ೦ದು ಎಂದೊ, ಎ೦ದುಂ; ೦೯
could it be ಎಂದು having said?)
p.187. ಎ೦ದಿನ ನೊಲೆ. A; usually. 288.
ವಿಂಬುದ್ದು ಎ೦ಬ. 6೬. ೪ ಎಥಿ.
ಎಂದು, ಎನ್ನು (ಕ ಎರ್ಮೆ, ಎಲ್ಸಿ. ೩
female buffalo, 41, 413,
ವಎಶ್ಚಡ. A kind of sandal or shoe. 115,
ಎಸ್ಟ್ಟ್ಲ. [Reeve: An elephant, (but verse
135 ವಕ್ಟಲ is distinguished from
ಕಾಡಾನೆ); ೫106 in his ಪಡ್ಯುಸೂರ ad.
1, 804: a tiger, ಹುಲಿ, (but there
ಪುಲಿ appears side by side with it].
A wild hog. 188, 135. 187,
ವಕ್ಸತುಳ. Excitement, haste. 145,
ಎಚ ಅೌಸು (ಎಲ್ರಿಜೌಸು). To make rise,
awaken, give a warning, put in
mind. 288,
ನ ಇಸು.
ಖಡ ಬಯು
(60)
ಡೆ. The left side; to the left; left.
128. 134. 218, 828. 376. 377, p.199.
607. p.271.
ವಡೆಜಿರ್. Trouble, misfortune. 576, 583.
ವಿಡಹು. 10 stumble, go wrong. 588.
ಐದ. (ಇದೆ. A place; room; (time);
a road; a placing, an offering.
26. 80, 81. 181, 212, 259, 308. 327.
383. 885. 869, 876, 899, 428. 480,
p: 205, p.212. 525. p. 229.
ಎಡೆಸೊಳೆ. To obtain;
come about; to reside, stand. 345,
879. 480, 601.
ಎಡೆಯಾಟ. Playing at (various) places,
moving about, 296,
ಎಡೆಯಾಡು. ಗಂ play or move about,
870,
ವಿಡೆಯುಡುಸು. To all short of a time,
to take place, |
to loiter. ॥, 271, |
ಎಡೆವಿಡು (-ಬಿಡು). To 10896 room, to
loiter. 510. 517. |
ವಡ್ಡೆ. (ef. the Tulu ಎಡ್ಡೆ). Nice, agree-
able; beauty. 477, 497, (Another
ಎಡ್ಜೆ = Stult, stupid).
Fe. Fight. 889, 848, 872. 446.
ಎಣಿಕೆ. Calculation; thought. 158, 470,
583. 606,
ಎಣಿಸು. To count, reckon, think. 181,
502, 594. 595,
ಎಣೆ, Equal, par. pair; nice proportion.
130, 168, 327, 428. 579. 616, ಎಣೆಗೊ
ಫೆ. 10116 with. ಎಣೆವಕ್ಕೈ. ದಂಪತಿ |
ವಕ್ಕಿ. ». 205. |
ಎತ್ತಲಿ. What manner or place? where-
295
to? (=o. Everywhere). 12.
83. 198. 260, 263, 264. 884, 408,
ಎತ್ತು, ಎತ್ತ. ಇ ಎಂತು. And: what place?
what direction? 108, 171, 198, 250,
868. 886, 898, 471. 484. 491. p.209,
608. 619. (ಎತ್ತಣ).
ಎತ್ತು (ಎಬ್ಬಿ). To 11 up, raise. 187.
200 (? ). 240, 287. 829. 417. 448, 456.
411. p. 197. p. 198. p. 199. 512, 561.
ವಿತ್ತು (ಎಯ್ಮಿ). An 0%. 60. 79. 98.
ಎದೆ. = ಎರ್ಜಿ. 959,
ಎದ್ದು. ವ ವಟಿ. V `ಏಬಿರ್,
ಎನಿ, ಎನು, ಎನ್ನು, ₹0 887. 52. 240, 874,
419. 451. p.187. 463. 467. 491. 494,
p.209. p.213. 502. 503. 545, 589.
ಎನಿತು. How much? 868,
ಎನಿಸು (ಎನಿಪುಡು, ಎನಿಪ), To make one’s
self tell, to be called.
ಎನ್ನು, ಎಂನ, ಎನ, ಎಮ್ಮ, 6೬, ೦ ಆನ. 1
ಎಬ್ಬಿಸು, = ಎರ್ವಿಸು. 401,
ವಿಯ್ = ಅಯ್, ir!
ವಿಯ್. 7170.
ವಿಯ್. Going, walking.
ಎಲ೦ಪ್ವುಲಿ. Cold, frost; cold dew.
386. 808, 409. 410,
ವಿಯ್ಸರ್. To come. 80. 121. 125,
294, 825, 871, 89ರ, p.179.
466. 481, 488, 485. 487, 589,
544, 545. 60, 610,
381.
229.
448,
548.
ವಿಯ್ದು. To go, walk; to go to, reach,
come near; (to follow). 174. 328.
376. 414, 434. 442, 446, p.181. 451,
457, 471, 480, 512. 524, 587, 540,
624,
296
` 865, 877, 452, 457. 408, 491, 494.
501. 580. 629. |
ಎಲೆ. A leaf, (wing). 92. 241. 388. 442. |
ಎಯ್ದು. Five,
ಎಯ್ದನ್ಲಿರಿ. Five persons.
ಎಯ್ದೆ. V ಎಯ್, Becomingly, well,
|
much. 9, 361. 372, 393. 411. 446,
ಎಯ್ಸಡಿ. Five-fold.
ಟಿ
ಎಯ್ದ್ಸ!ಈ., = ಎಯ್ಲಿ. 316. 8. ಐಸಲೇ.
ು ೧
ಎರಡು. 7ಇಂ. ಎರಡನೆಯ. 800084, ಎರ '
ಜಾಸು, ಎರಡಿಡು. To be divided. 613.
618.
ಎರೆ. An antelope or deer. 98. 418, -
ಎರೆ. Bait. 442.
ಎರೆ. Black earth. 31.
es. A wing; a branch; a roof.
146. 370, 378, 416,
ಎಐ? ಸು, To make come or fall down,
bend down. 260, 303.
ಎಅಸು. To come down (upon), descend,
fall down, to obeisance. 84. 198.
291, 232, 288. 819. 352. 358. 898.
419, 466, |. 900, p.201. p.204.
513. 515. ॥. 289. 560. ॥. 271.
<e3. A master, lord. 198.
ಎಜೆ. To pour. 37. 92. 131. 208. 326.
519,
ಎದ್ದೆ. The breast. 451.
ಎರ್ಬು (ಎಬ್ಬಿ). ನ ಎರ್ವಿಸು. 261.
ಎರ್ಪಿಸು (ಎಟಿಸ್ಗಿಸು). To cause to rise;
to raise, arouse. 30.
ಎಲರ (ಅಲರಿ). Wind; breath. 259.
260. 267, 315. 348. 394. 498, 438. 526,
ಎಲವೊ, ಎಲಾ. A! aha! eh! holla! 82.
156, 232. 250. 274. 496. 562,
ಎಲು. A bone. 88,
ಎಲೆ, ಎಲೇ. ಇ ಎಲವೊ. 71, 288, 278, 856.
p. 198. p.229. 554.
ಎಲ್ಲ, ಎಲ್ಲಾ, ೩A॥.
6೫). 5
| ಎಲಿ. Where? ಐಲಿಂದೆ, ಎಲ್ಲಿಗೆ.
(3) 6೫) At
ಎಲ್ಲಿದೆ. A of-what-place-he. 631.
®ೆ. An eye-lid. 70. 526,
ವಷ್ಟು. How much? 224.
ಎಸಕ. Shining; appearance, re-
semblance. 426,
ನಗು. To make; to engage in; to
cause to shoot or flow, 384. 450.
p. 191. 504, 587.
ಸಸಿ ಎನದು ಘೂ
| ಎಸ4ೆ. A leaf, petal. 101. 196. 319.
889, p.229.
ಎಸುಸು. = ಎಸಸು. 542.
ಎಸುವ್ಗ್ನಿಲೆ. (?) 113.
ಎಸೆ. To shoot (= ಸು). 399. to begin:
518 (?). to 81100, be renowned or
great. 21. 122. 126. 127, 140. 168,
164, 166, 167, » 219,
. 240, 252. 261. . 2683.
« 289. 296. ಆ ° 322.
* 336, ete. . 851. 358.
. 856, 858, 362. 364, 372.
, 416. 418, p.171..ete. 461.
, 547, ete. 583. ete. 605.
ag = SEN Touder ete.
ಎಳವಳ್ಳಿ (-ಬಳ್ಳಿ) A onder creeper.
241.
ಎಳನೆಣರ (ಪೆ, The young or new
moon (crescent). 241.
ಉಳ-ಉಖವ
ಎಳಸು. (probably ಎಲಿಸು, to make
one’s self drawn 10), To desire,
386, 392, 895, 402,
p.204, 519. p.228. p. 268.
long for. 85,
418. 489,
p. 270.
ಎಳೆ ಎಳೆಯ (ಎಳೆವ). Young, tender,
gentle, soft, frisky, ete. 93. 195,
236. 258, 322. 825, 330, 845, 348,
849). 858, 368. 392, 396. 397, 507.
512, 526. ॥. 228, ॥. 229. p.271.
ಎಳೆಗಾಳಿ. A breeze. 556.
ಎಳೆಡುಂಬಿ, (-ತುಂಬಿ), A youngor beauti-
ful black bee. 264, 808,
ಎಳೆಪೆಲರಿ (ಎಳೆ-ಎಲರಿ). A gentle wind,
breeze. 259. 334,
ಎಲಿಲ್ಲಿ. 10 hang down; to be drawn
along. p.198 (twice). ಐಲಿಲೆವಿಡು.
To let hang down.
ಎಟಿ. To draw, drag. 341. p.197.
ಎಬ್ಬು. ್ಳ ' ಏಐರ್,
ರಿಕಿ
©. What? 240. 826, 460, 612, ಖಿ
#. What for? Sತ®. Of what?
etc.
ಏಕ. One, alone, the same.
ಏಕಾ೦ತ. Solitude; solitary, private.
ಏಕಾವಳ. A necklace formed of asingle
string.
ಏಡಿಸು. To vituperate; to mock threa-
teningly. 83.
Ee. An edge, point (?). 442.
ಅನ ಎಣಿ ಆಂ;
ಏತ್, ವಯು. To go up or on high,
ascend; to increase. 50, 70, 72.
149, 155, 182. 193, 278, 341. 480,
451. 455. p.196. p.197. p.198.
p.200. p.201. p.202. 488, 572.
574, 575. 593, p.256. 605, 615,
p. 266, 629,
ಏಜರ್, ಏಜು. A wound. 185, 148.
ಏಅರಾಟ, Mounting, riding. 446, p.197,
ಏಜಿಸು. To raise. 178. p. 199, 613.
ಏಜ. Ascending. ಖಜಶಜಿಗೆ. To draw up,
raise, 400,
ಏಳಿದಂಗೆಯ್. To fancy, imagine. 238.
ಏಟಿರ್. To stand up, rise. 49. 78, 88,
251. 305. 307, 332. 337. 343, 366,
389, 293. 439, 449, p.184. 466,
414. 482. p.196. p.208, 496. 524,
p. 228, 540. 549. 558. p. 254, 601.
623. p.268.
ಏಯರ್, ಏಯಿ. Seven.
ಏಯಿಗೆ. ಎ ಏಂ. 21. 991. 419.
ಏಬಿಿಸು. To raise; to extol. p-184, 578,
ಏಸ. Rising, growth, greatness, glo-
ry, magnificence, 121. 588. 614,
ಏಟ್ಟರಿ. To come near, come. 452.
p. 212. p.228. p.239), p.24.
p. 254, p.2571. 610, p. 270.
ಈ
ಐಂದವೆ. Relating to the moon, lunar.
ಇತರಿ. = ಎಯ್ಯರಿ. ೪.171,
ಐದು. ಎ ಎಯ್ದು. Five. ಎ ಎಯ್ದು. To ಅಂ.
ಐವರಿ. ಎ ಎಯ್ದ್ರಿ.
298
du Well! bravo! cf. ಎಯ್ಸ ೮.
251.
ಟು
ಒಂ ಒದು. ಒರ. (0ಓ ಇಂವ ಇರಿ).
One.
ಒ೦ದಿಸು. To join, put to. ೫. 271.
ಒಂದು (ಬರ್ದು). 0೫;
with. 441. p.197.
ಓ೦ದು. To be one, together or joined;
in Company
to come about; to obtain; to per- |
form. 352. 408, 520.
589. 610. ef. ಹೊಂದು.
ಬಂದುಗೂಡು. To be joined or in com-
p.197.
p.229. 558.
pany. 339.
_ಓ೦ಬತ್ತು (-ಪೆತ್ಸು). Nine.
ಒಕ್ಟರಿಸು. To vomit, emit. 193.
ಒಕ್ಸಲಿ (ಒರ್ಕ೮ ?), A tenant; tenancy.
54, 206. 02. ಒರ್ಸು.
ಒಕ್ಕಲಿ. (A making loose), a threshing.
450, ಒಕ್ಕಲಿಕ್ತು. To beat out; to slay
ಒಕ್ಕು. '/`ಉಸು.
ಒಸು. ಇ ಉಸು. 827.
ಒಸುಮಿಸಗೆ. overflowing, surpassing.
197.
ಒಗೆ. (68. ಉಸು, ಉಗಿ, ಒಸು). To come
forth or about, be born, proceed.
385. 461. p.204. p.208. 512.594. 611. |
' ಒಡವ5 (-ಬಠ). 70 come along with.
ಒಗೆ. Birth. uf. To be born.
p. 195. p.222. |
ಒಗ್ಗರಣೆ. Seasoning. 75.
ಒಟ್ಟಜಿ. A heap, mass; @ line, row.
450. p.197.
ಒಟ್ಟಿಲೆ: = ಓಟ್ಟಿಜಿ. 868.
ರ)
ಖನಿ
ಒಡೆ
ಒಟ್ಟು. To put together. 450.
ಬಡ, ಒಡಂ. Together.
ಒಡ (ಉಡ). Breaking, cracking ; bro-
ken. 58.
ಒಡಂಬಡಿಸು. To make consent, p.199.
p.212.
ಒಡಂಬಡು (-ಪೆಡು). To be in company,
accompany; to consent. 10. 181,
408. 408. p. 298.
ಒಡಕು (ಉಡಕು). A fracture, crack,
the state of being broken. 55.
ಒಡಸೊಡು (-ಕೊಡು). To 1010; to assent.
403. 588,
| ಒಡನಾಟಿ. Company. 298. 299. 571.
ಒಡನೆ. Togetber with, in company;
withal, at once; then, 78, 144, 155.
171, 208. 272. 290, 307. 311. 329.
310. 398, 401. 402, 418. 489. p. 208.
496. 498. p.212. 505. p. 228. 570.
ಒಡನಂಡು. To be in company. 570.
ಒಡನೊಡೆ, ಒಡನೊಡನೆ. Forthwith. 340.
401, 498,
ಒಡರ್ಚು. To make effort, begin; to
assume. 887. 399, 426. p. 198.
p. 200. p.204. 498. 613°,
ಒಡಈ, ಒಡಲು, An aggregate; the
body. 45. 374. 385, 895, 400. 408,
416. 450.
p. 184. 488,
ಒಡಪೆ. Possession, property, substance.
209. 544.
| ಒಡಪೆರೆ(-ಬೆರೆ). To be in company. p.204.
ಒಡೆ (ಇ. ಉಡೆ, ಉಡಿ). To break, split,
ಒಡೆ--ಒಯ್ಯ 299
burst; to break loose, up or forth,
be scattered. 104. 132, 143, 144,
174, 826, 368. 886, 435, 454.
ಒಡೆ. Together with; (then) if (later:
ಅದೆ, ಅಕೆ).
ಒಡೆಯ. Owner, master, king. 180.
209, 222, 868, 451. 461, 488,
ಒಡ್ಡ. A putting up, wager, bet, stake,
809. 811.
ಒಡ್ಡ ೧9. A mass. 417, 497.
ಒಡ್ಡಿಯ. A name of the country of
the ®ಡ್ಗೆ tribe and of its tribe.
ಒಡ್ಡು (ಒರ್ಡು). To heap up; to place
(or be placed) or put across, in op-
position, before or to, (put at stake).
158. 262. 808. 312. 491, 528. 618],
is the use of a soldier entering the
army of a rude king?”). ಒಡ್ಡುಮೆ
ಅರೆ. To shine in masses. 200, 242.
257, 411, 491,
ಒಡ್ಡುವೆಲಗೆ (-ಪಲಗೆ). A massy or strong
shield. p. 200.
ಒಡ್ಡೋಲಗ. A general audience, an
audience. of. BOR. p.169. p. 284.
uno. Dryness; dry. 102.
WR. To dry up; to wither. 96.
ಒತ್ತರಿಸು. To come (or be) 0% masse |
or by force; to be abundant; to
excel. 816, 422, 471. p. 200. p. 204.
p. 261.
ಒತ್ತು (ಒರ್ತು). To come together or,
upon; to heap up; to come into
A mass, multitude, army. (ಒ |
ಡ್ಲೊಕ್ಸು probably =ದ್ಗೊಕ್ಸು: “what |
01086 contact; to press down, sub-
due, rule, 108, 447. 470. 621,
ಒತ್ತು. Accumulation, closeness, near-
ness, union, 122. 158, 296, 881,
ಒಹ? ಸು. To make to come on, to
cause. 316.
ಬದು. To be at or come to hand, be
ready, prepared or obtained, set
in, 96, 151.
' ಒದು. To ery, shout. 809,
ಒದವಿಸು. To make ready. 468.
ಒದವು. ಓದಸು. 20, 445. 559, To ob-
tain, 416, 57ರ,
wೆ. To kick, knock against, 96, 117,
ಒನಕೆ. A wooden pestle, 58.
ಒಪ್ಪ. Neatness, beauty. 868, 488, 484,
597,
ಒಪ್ಪಣ (ಬಪ್ಪ), One Fanam. 131.
ಒನ್ಸಿಸು. To present, deliver. p. 170.
ಒಸ್ಳು (ಒಪ್ಪು್ಕ). To be (joined), fit or
pleasant, (to shine); to agree with,
assent to. 10, 164. 235. 296, 819,
846. p. 139. 349. 364. 368. 373.
880, 898, 419. 425, p.179. 484,
502, 520, 584, 550, 551. 558, 579,
591. 598.
ಒಪ್ಪ. Agreement; lustre. 176. p.212,
ಒಪ್ಪುಗೊಳಿಸು. To make consent,
ಒಬ. ಇ ಒರ್ವ.
ಒಬ್ಬುಳ. A mass, assemblage, 90.
ಒಮ್ಮೆ. ವ ಒರ್ಪೆ. 898,
ಯ್, ಉಯ್. To carry off, carry.
125 (?). 282. 376.
ಒಯ್ಯನೆ. Slowly, with leisure, gently.
88*
800 ಒಬಯ್ಯ- ಹಗ
81. 806, 841, 480, p.199. p.205. 526,
p.228,
ಒಯ್ಯಾಲೆ (0). ಒಯ್ಯನೆ (?). 125.
ಒರಸು, To rub, grind, crush, 188.
216. p. 169.
ಒರೆ. To tell, relate. 323. 589. 545,
ಒಜಸು. To lie down, be inclined. 851.
526.
ues. Oozing; ೩ spring. 814. 818.
ಒಲೆ, ಒಹಜಲು. To cry out. 87. 185,
871,
ue. To (come forth,) ooze, trickle,
flow. 287.
ue. A sheath, scabbard. p. 202.
p. 261.
WRoF. A settlement; a mass, mul- |
titude; a line. 424. 454, of, ಬಹ.
ಒರ್ಮೆ, One time, once; at thesame
time. 389, 590,
ಒರ್ವ. One, one person. 129. 325. 080.
ಒಲೆ. ಎ ಪೊಲಿ. 298. 410. 416. 418. 508.
©. To be pleased; 10 wish; like.
11. 214, 411. 466, 556, 562, 596.
618,
ಒಲವು, 71688070, love. 78, 91, 408.
542, 549, 605,
ಒಲಿ, ಒಲೆ. = ಒರೆ. To be pleased, ete.
13. 230, 265, 274, 288, 444, 587.
596 (?).
ಒಲೆ. 08. ಅಲೆ. To vibrate, wave; to |
make wave, 306. 596 (?).
ಒಲೆ. ೩ ಗಿre-place. 428. ef. ಉಲಿ.
ಒಲೆದಾಡು. To wave; to make wave
or swing, 306.
ಒಲ್ಲೆ. ಎ ಒಲವು, 98.
ಒಸಗೆ. Pleasure;
feast. 280. 545,
ಒಸರಿ, ಒಸರು. ₹o 0029, leak, drop.
196, 292, 377.
ಒಸೆ. To be pleased, delighted. 818.
889, 466. p. 258.
joyous occasion,
' ಓಳೆ. Good, nice. ಒಳ್ಳೊನೆ. A beauti-
ful bunch. 585,
ಒಳೆ, ಒಳ, ಬಳು. In. 21, 889. 421 (ಬ
ಭಣ). 432. p.198. p.204. p.228
(ಒಳಸನೆ). p. 229 (ಒಳಸಣ್ಣೆ » into).
p. ೩68. ॥. 211.
ಒಳಕೊಳೆ, ಒಳಸೊಳೆ. To include, con-
tain, assume. 366, p. 181. p. 205,
490,
ಒಳಸಗೂಡೆ. To prevail, 574.
ಒಳಗೆ. In, into, within, 141. 232. 484.
p. 229,
ಒಳವು. They are. ಉಳ್ಳಿ,
ಒಳ್ಸ್ನೆ (-ಮನೆ). An inner house or
apartment. 165.
ಒಳ್ಳಿತು. Good, 310, 878.
ಒಳ್ಳಿದ. A good man, 570.
ಒಳ್ಳೆ. 008, 571.
ಒಳ್ಳೆ. A blind worm, 168.
ಜಿಲ್ಲ ಈ. Being mixed together. ಚ
ಲ್ಲ(ರಿ. A kind of rain. 516 (9).
ಹಿ
ಓ. To love, pay regard. 86,488, p.228
(ಓಪಳೆ).
ಓಗರ. ೫0008 rice. 32.
ON
ಓಸು, ಹಿಂಗು. ಇ ಉಸು. |. 165. |
ಓಫು. A ream, flood. |
ಓಜ. A clever fellow, an artisan. 549. |
ಓಜಿ (ಓಿಜಔ). Luster; valour, power; |
pomp; ೩ mass. 81. p. 199. p. 202.
p.212., p.254. p.266,
ಓಟ. Running, a run. p. 196,
ಓಡು. Torun; 10 700 away, 0806. 199, |
200. 264, 342. 894, 413. 414.
ಓತು. 1/- ಓಕಿ
ಓಡು. To read, study. 34. 60. 408. 599,
540, ಹಿದಲೆ ಇಡು. To give one's
self up to reading, to begin to
study.
ಓಿಪುದು. ಹಿ.
ಹರಿ. One; equal, alike, like, fit. ಹಿ
ರಂತೆ. like; nicely. 495, 463. 604,
ಓರಗೆ. Equality, similarity. ಓರಗೆಸೊಳೆ.
To be on a par with. 4098, 459.
ಓರಣ. A line, row. 126. 226. 881.
ಓರಣಿಸು.
77,
ಓಕೆ. ಇ ಓರ. 184 (9).
ಓರೆ (ವಾರೆ). Uneven, slanting; some-
To be in a line or row.
thing uneven. 277.
ಓಲೆ. = ವೋಲೆ. 222. 864, 409,
ಓಲಸ. A service; giving an audience;
an audience; ೩ levee; an assem-
bly, 164, 888, 257. p. 228. 558, p.
254,
ಓಿಲಗಪು. To wait on, serve. 284.
ಹವು. ಎಕ, 471,
ಹಿಪಣ. 7 ಔಷಧಿ. ಓಿಷಧೀಕ್ಸರೆ. The lord
of herbs, the moon.
ಔಪ
an upper lip.
301 |
The upper lip; one who has
ಓಸರಿಸು. To get something out of the
way, do away with, remove; to
keep aloof, doubt. 6. 276, 529, 541.
ಓಿಸುಸಗೆ. (68 ಓಸ್ವರ and the Tamil
ಹಸರ, cause, reason ; and ಉತ್ಸುಕ).
Cause; for, on account. 275.
ಓಳ. & row, multitude, assemblage,
mass, 318.
ಓಳ್ಳೆಸು. To be together with or ac-
companied by, 128,
ಬ
ಕ್ಷೌಕು. To press. 146. 258.
ಔಚೆತ್ಯು. Somebody to whom one is
accustomed, 264,
ಕೌಡಂಬರ (= ಔದುಂಬರ). & kind of
tree.
ಔತನೆ. A meal, feast. 555.
ಔಡ್ಯತ್ಯು. Largeness, greatness.
ಈಸ,
Belonging to one's breast.
-ಪುತ್ರು. A legitimate son.
ಕೌಷಧ. = ಔಪ.
2. A herb; ೩ medicine; the ag-
gregate of all herbs Of v, 365 the
first translation is: “(The place
that is) the aggregate of all the
herbs (that are found on the sur-
face) of the massy mountains, (of
such herbs as are apt) to allay (the
sicknesses of the body) by ೩ great
number of removing qualities.”
ಕ._ಕಟ್ಟು
)
ಕಂಬ, ಕಂಭ. & ೨8, (stem), pillar.
ರ
3. This letter when the initial of the
second member of a compound,
often appears as A.
ಈ ಕಂ. Water.
oT. An ornament, ೩ bracelet.
ಕಂಕೆಲ್ಲ (ಕೆಂಕೇಲಿ). ಇ ಅಕೋಕ. 849,
ಕಂಚುಕ. A jacket, dress.
ಕಂಚುಕ. A master of ceremonies. 419. |
ಕಂಜ. The water-born, a lotus.
ಕಂಜಾತ. ಇ ಕಂಜ.
೫ಂಟಿ. = ಕಂಠ.
ಕಂಟಕ. A thorn; an obstacle.
ಕೆಂಟಳಿಸು. To be vicious or capricious
6). 681.
ಕಂಠ. The throat, neck; an iron style.
ಕಂಠೀರನೆ. The throat-roarer, the lion.
ಕಂಡ (ಖಂಡ), Flesh, 390.
ಕಂಡು. thing; the 1600. ಭುಹಕಂಡೂ
ಹೃತಿ. The taking away of the ir-
ritation in one’s arms.
ಕಂಡು. / ಕಾಔ.
ಕಂತು. A all. 146. 611.
ಕಂಡೆ, ೩A child. 227. 443.
ಕಂಡ. & root.
ಕಂಡರ. A cave; a valley.
| ಕೆಂಬನಿ (ಕಔ-ಸಪನಿ), A tear. 416.
| ಕಂಸೌಳ (= ಜಸಳೆ. A round metal
plate. 127.
ಕಕ್ಕಡೆ. A sort of weapon. p.201.
ಕಕ್ಕಸ. ಎ ಕರ್ಕಶ.
ಕಕ್ಷ. The side, flank; the armpit.
ಕಚ್ಚಲಿ. A honorary bracelet. p. 201.
ಕಚ್ಚು. ಕರ್ಚು. 150. |
ಕಟ್ಟೆ. The end of a lower garment
gathered up behind and tacked
into the waist-band, p.199,
ಕ್ರೆಜ್ಜ. ಕಾರ್ಯ. 408, 465, 504, 588,
"568, 574. 578. ete.
ಕಜ್ಜಾಯ. Sweetmeat. 329.
ಕಚ್ಚಿ . Scab, itch. 300.
ಕಟಿ. The hip; the temples of an ele-
phant; a multitude; grass.
ಕಟಕ, A ring, circle, embrace; a bra-
೧6101; the side 08 a hill or moun-
tain; a province, town; an army.
ಕಟಾಕ್ಷ. A side look, glance; a gra-
cious look; favour.
ಕಟಿ. A trampling or bumping noise.
178. (818).
| ಕಟು, ೫೫81; piercing. ef. ಕಡು.
ಕಟ್ಟಾಡು. To construct and play, 267.
ಕಟ್ಟಿಸು. To make tie or construct. 260,
ಕಂದು. To fade, become pale. 278. p.271. | ಕಟ್ಟು. ೯ ಕಡು. Fierce, eto. 171. ॥. 184.
|
ಕಂಪ. Quaking, trembling.
ಕೆಂಪಿಸು. To quake, be in motion.
ಕಂಪು. A small; fragrance. 126. 195.
307. 318. 339. 352. 422. p. 200. p. 229.
556. p. 258.
p. 197 (ಕಟ್ಟುಬ್ಬಟಿ), (ಕಟ್ಟಾಳ್ವನ) ॥.
201. p. 245. ಕಟ್ಟಿಂರಿ, The very
front.
ಕಟ್ಟು. To tie, fasten; to construct,
build; to be joined or collected. 35,
ತ್ಮ ಟ್ರು-
102, 156. 189. 224, p. 165. 441. p.184.
463, p. 199. 525, 529. |. 245.
ಕಟ್ಟು. ೩ fastening, building; a tie.
168, 252. 421, p.229.
ಕಟ್ಟೆ. A building, bank, dam, seat.
267.
ಕಟ್ಟಿ, (A fastening), stipulation, order,
appointed time, 44.
ಕಠಿಣ, Hard, solid; cruel. 01. ಕಟ್ಟು
೩nd ಕಡು.
ಕಠೋರ. Harsh, terrible. ಕಶಠೋರತರ.
Very cruel.
ಕಡಂಸು. To be full of desire, zeal or
lust. 456, p. 196. p. 197. p. 199. 614.
7. 264. 621.
ಕಡ. A bracelet. 207,
ಕಡಲೆ. ಕಡೆ. The 80೩. 121.
289. 290, 866, 368. 371. 482. p. 202.
ಕಡವು. A kind of shrub or tree. 528.
ಕಡಿ, ಕಡೆ. To out, cut of, chop, hack,
fell; to bite; to churn; to beat
(or pull) the strings of a musical
instrument. 92. 149. 207, |. 201.
560.
ಕಡಿ. A cutting, biting; a cut, bit. 133.
386. 898, 452. p.184. ॥. 271. ಕಡಿ
ನೋಸು, ಕಡಿವದೆ. To be cut, be cut
off,
ಕಡಿಯಾಣ. & bridle. 71. p. 199.
ಕಡಿವಾಣ, ಎ ಕಡಿಯಾಣಿ. |, 199.
ಕಡು,
great, much, very. 36, 87, 51. 95.
107. 174. 807, 816, 338. 889, 357.
377, 888, 389. 899, 428. 487, 456.
249,
Fierce (dangerous), strong,
808
ಕಲ
A
p. 196. p.197. p.198. p.200, p.204,
p. 211. 588, 578. p. 258,
ಕಡುಸ. = ಖಡ್ಗ. p. 271.
ಕಡುಪು. ಇ ಕಡುಹು. 482. p. 264.
ಕಡುಹು. Excess, heaviness, valour.
87, 208,
ಕಡೆ. An end, extremity, (at the end
of = worse 1081); a side; a direc-
tion, place; aside. ಕಡೆಮು? ೮. The
whole sky round about. 19, 24. 45.
108, 160. 209. 268. 270. 315. 419.
454, p. 198. ಕಡೆವಾಯ್. To £೦ ೩8146,
escape.
ಕಡೆಗಣಿಸು (ಕಡೆಗಣ್ಣ). To disrespect,
contemn. p. 199.
ಕಡೆಗೋ. A churning stick. 207.
ಕಡೆಸೂಲೆ. A last or outer line. 214.
ಕಡ್ಡಾಯ. Medicine, 205,
ಕಡ್ಲಿ. A small stick. 242.
ಕಣ, ಕಣ್ಣು. The eye. 52. 69. 72, 195.
198, 281. 240. 805, 318, 820, 327.
331. p.139. 349. etc. 441, p.184.
480. p. 198. p. 202. p. 204. 496. 526.
597. 599. ಕಣ್ಣೆವರಿ. To appear.
ಕ್ಷಣ, A 1008 for beating or treading
out corn; grain; adrop; a spark,
ಕಣಜ. A granary, barn, 165,
| ಕಣರ. Indeed! 62. 64. 66. 272.
ಕಣಿ (= ಶಿಲೆ). A stone, (a trifle). p. 198.
ಕಣಿಯಂ೦ ಬಗೆಯದೆ. Not caring for
in the least.
ಹಣಿ. A mine.
ಕಣೆ. An arrow. 402. p. 199.
ಕಣ್ಣಿಡಿ. An eye-spark. 449.
804
ಕಣ್ಣೆ Ga. To cause to become bewil-
dered. 289.
ಕಣ್ಣೆಡು. To become bewildered. 171.
289. p.211. 601. p. 268.
ಕಣ್ಗೊ ಅಸು. To appear. 288, 289. 819, |
| ಕನ್ನೆ. ಕನ್ಯೆ.
| ಕನ್ಯೆ. A girl, virgin.
4839, 600.
ಕಣ್ಣಿ. A kind of string or rope. 119.
ಕಣ್ಣಿವಲೆ. A variety of net or snare.
9)
ಕಣ್ಣೊ ಳಸು. An eye-washing, weeping.
379.
ಶಶಿಪಯ. 80೫9.
ಕತ್ತರಿಸು. To out. 240.
ಕತ್ತಲೆ. -ಕಬ್ನಲೆ. 188, 198. 199. 264.
268. 269. 445. 508,
ಕತ್ತುರಿ.=ಕಸ್ಸುರಿ.
ಕತ್ತೆ (ಕಯ್ಮೆ). A donkey. 57. cf. 7ರ್ದಭ.
ಕಥಾ೦ತರ. An intervention.
ಕಥೆ. ೩ ale, speech.
ದ. A half of a folding door. 168.
p. 229.
Bow. A kind of tree; plenty; a
multitude.
ಕದಡು. To stir up, make turbid; to
ತಲಾ
NM
ಕನಲಿ.
ಕನಸು.
ಕನ್ನಡ,
ಕನ್ನಡಿ.
881,
To be angry. (0. Ac.). 518.
A dream. 248,
Canarese-
A mirror. 1. 128, 180, 166,
p. 199, 599.
ಕಣ್ಮ ಕಬ, ಕಠ. Blok.
| TSU. Fraud, 87008187. ಕಪಟ. A
hypocrite.
ಕ್ರಿ, A monkey.
| ಕರಿಂಜ, The hazel hen. 100.
ಶರಿಕೃ. The wood-apple.
become stirred up or turbid. 398. |
482. 558. 601.
ಕದಪು. The cheek. 827. 597.
ಕಳ. The plantain.
ಕದಿರಿ, A ray. 359. p.200. 500. 597.
ಕದುಬು. To show violent agitation.
184. 8. ಕದಡು.
ಕದ್ದು ಕಳೆ.
ಕನಕ. 6018.
ಕನಠ. Shining.
ಕಪೋತ. A pigeon or dove.
ಕಪೋಲ. A cheek.
ಕಪ್ಪ (ಶರ್ಪ. What is called for? or
೩"). Tribute. 181. p 169. p.170.
460, 49ರ.
ಕಪ್ಪನೆ (ಕರ್ಪನೆ). ೫1೩೦. 896.
ಕಪ್ಪೆ (ಕರ್ಪೆ. The caller). A frog. 88.
51,
ಕಬಳ, A mouthful; a physic-ball.
p. 200.
ಕಬ್ಬಕ್ತಿ. The black bird, a kind of
partridge (?). 100,
ಕಬ್ಬಿಸ. A poet. 511.
| ಕಬ್ಬು. ಕರ್ವ. 2, 46, 240.
ಕೆಬ್ರೊಗೆ. Black smoke. 102. 106.
ಮಠ. A 10810150.
' ಕಮನೀಯ. To be loved, beautiful,
| ತಮಲ್ಯ ಕೆಮೆಳ. The lotus. 199. ಕಮ
ಉಪ್ಪ, The lotus-friend, the sun.
ಕ್ರಯ, ವ ಕೆಯ. 484, p.197. p. 227. 606.
p. 268.
ಕರ್._ಕರ್ನಿ 808
ಕರಿ, Black.
ಕರ. The hand; an elephant’s trunk;
೩ ray,
ಕರಂ. Eminently, exceedingly, much.
9, 11. 166. 239. 886, 381. 390. 898,
394. 454, 516, 548.
ಕರಂಡಕ. A small box..
ಕರಕೆ. Tribute; hail.
ಕರಕರಿಸು, To be grieved. p. 270,
ಕರ?ಸು. To make liquid, melt, (make
a paste of). 286, 315.
ಕರಸು. To become liquid, melt; to
pine. 30. p.271.
ಕರಡಿ. (A growler), a bear, 112.
418,
ಕರೆ. A double drum, 127.
Eರ%. Making (giving); an action;
a document; an organ of sense.
ಕರಣೀಕ. An accountant.
ಕರಣೀಯ, Proper to be done.
ಕರತಳ. = ಕರ.
ಕರವಾಳಿ (-ಬಾಳಿ). A scimitar. 454.
p. 201. 496.
ಕರಿ ಕರಿಯ. Charred, black. 58.
Td. An elephant. ಕಪು. The ele-
phant’s foe, a lion.
ಕರಿಕು, ಕರಕು. Charring, parching.
482, ಕರಿಕುವರಿ (-ಪರಿ). To be parched.
ಕರಿಣಿ, A 1810810 elephant.
ಕರುಣೆ. ಂmp೩ssion. ಕರುಣಾಳ್ಕು- ಲು.
Compassionate.
ಕರು. 01888118. 513.
ಕರುಮಾಡ. An upper story. p.244.
ಕರುವಿಡು. To plaster; to make by
plastering. 166. (68. ಕಾರಣೆ?),
ಕರುಳ, An entrail. 452. p.184.
ಕರೆ. To ery out, call, invite, 55. 75.
18. 243, 268, 276, 829, 457, 467.
481. 491, p.228, 566, p.268. p.270.
p. 271,
ಕರೆಕರ. To bring. 188.
ತರೆದೊಯ್ (ಕರೆದು ಬಯ್). To conduct
somebody away along with one’s
self, 289,
ಕರೆಸು. To have called. 374. 503.
ಕಣು, A 0818 98.
ಕಬುಬ. An envious man, 378.
ಕಜುಬು. Envy, desire. 487.
ಕಣುವ. ಇ ಕಣುಬು, 186.
Te3. To mill; to yield milk; to emit;
to rain. 41. 198, 287, 815, 345, 373.
500, 516.
ಕರ್ಕಟ. A rab,
ಕರ್ಕಟಕ. ಎ ಕರ್ಕಟ.
ಕರ್ಕಕ. Hard, rough; roughness, se-
verity.
ಕರ್ಕೋಟಕ್ೆ. A bad kind of serpent,
ಕರ್ಚು. To wash, 524.
ಕರ್ಚು. To bite, bite off; to chew.
891. p. 164, 455, 600.
ಕರ್ಣ. The ear.
ಕರ್ಣಿಕಾರ. Tho name of ೩ certain tree
and plant, p. 229,
ಕರ್ತ. A creator, maker, master.
| ಕರ್ದಮ. 3804; ೩ fetid exudation.
| ಕರ್ನಿಕಾರ. = ಕರ್ಣಿಕಾರ.
806
ಕ್ರರ್ಪ್ರು, Charred, black, dark; black-
ness. 35ರ,
ಕರ್ಪುರ, ಕರ್ಪೂರ. C೩amphor.
ಕರ್ಮ. An act, work, (bad deed); a
| ceremony,
ಕರ್ಮಿ. A worker; ೩ bad man.
ಕರ್ತು. (Mlk-yielding?), the sugar-
cane. 305.
ಕ. To be hard, strong, united,
mixed, adhering; to acquire, learn,
403 p. 200. 555. 600.
ಕಲೆ, ಕಲ್ಲು. Firm; a stone. 24.25. 52.
264. 298. 442.
ಕಲ್ಲ ಕಳ. The hum or buzz of ೩
crowd; the uttering of a (low)
plaintive, cooing or lusty sound.
917. 320. 886. 348, 360. 409.
ಕಲಂಕು. -ಕಲಕು. 488,
ಕಲಕಂಠ. What has tho ಕಲ in its
throat; a cuckoo, swan or dove.
ಕಲಕು. To stir up, disturb. 156. 334.
888. 8. ಕಲಿ.
ಕಲಭ, ಕಳಭ. A young elephant.
ಕಲಮ, ಕಳಮ. ೩ standing rice crop.
ಕೆಲವಿಂಕ, A sparrow.
ಕಲಿ. Hard, firm, brave, knowing; ೩
hero.
ಕಲಿತ. %( ಕಲಿ.
ಕಲಿಸು. To teach. 328. p.127.
ಕಲ್ಪ. A precept, order, an ೩೦೦0. ಕ
ಲ್ಸೂ೦ಶ. The end of the world.
ಕಲ್ಪಭೂರುಹ. A fabulous tree yield-
"ing all wishes.
ಕಲ್ಪಿತ. Made, ordered, created.
ಕರ್ಪು-ಕಳ್
ಕಲ್ಯಾಣಿ. Prosperous; marriage:
ಕಲ್ಲಿ. Reeve: a small bunch or clus-
ter; a coarse net used by shepherds
for carrying their cooking uten-
8118, 442.
ಕಲ್ಲುಣಿಸು. Stone-eating (a sign of
sorrow). 379.
ಕಲ್ಲೋಲ. A llow.
ಕಲ್ಲೆಂಟಿ. A hard clod. 80.
‘ಕೆವೆಚ. ೩ 1೩0801; armour; ೩ coat of
mail.
ಕವಡಿಕೆ. A cowrie p. 198 (asif a heap
of cowries were scattered by a
stone thrown into it).
ಕವಡಿಕೆ (ಎ ಕಪಟಿಕೆ?). The stato of be-
ing connected with cheating (9),
or a cowrie? 270.
ಕವತೆ (1). Falling upon, attack. 188,
ಕವಲೆ. A pr. p.202, ಕವಲಿ. 70
separate into branches, to be fickle.
ಕಪಿ. A 700೬ ಕವೀಂದ್ರ. An excellent
poet.
ವಿ, To fall upon, attack, overspread.
102. 253, 316. 412. 454, ೪.2೦೨, 507,
614. 619. p. 268.
ಕವಿ. An attack, overspreading. p. 202.
ಕವಿತರಿ. To fall upon, overspread.
p. 202. p. 258. p.261.
ಘವುಂಸು. -ಕೌಂಸು.
ಕಸ್ತುರಿ, ಕಸ್ತೂರಿ. Musk.
ಕಹಳೆ, A horn, bugle.
ಕಹಿ. ಔitter. 55. 6& ಕೆಯ್ಸೆ.
| ಕಳೆ, 7ಂ take away by force, steal.
904,
|
ಕಳ ಕಾಣ?
ಕಳ (ಕಣಿ). A 0001, 8614, 819.
ಕಳಂಕ. ೬ spot, stain.
ಕಳ. 185, 144, 226, 309. 340, 371.
p. 197. p. 202. p. 268.
ಕಳಚಂ. To strip or throw off, remove.
134.
ಕಳವೆ. - ಕಲಮ. |
ಕಳಲೆ. 08. ಕಳೆ. To be loosened. 518.
ಕಳವಳಿಸು. To be confused, be filled
with anxiety, faint. 147. 255,
ಕಳವು. Theft. 190. 223.
ನವಿ ಕಳವಮೆೊ 17,
ಕಳಸ, ಕಳಕ್ಕ ಕಲಸ. A rounded pin-
nacle or ball; a vase.
ಕಛಾಪ್ಯ ಕಲಾಪ. A mass, bundle.
To. The fork-tailed shrike.
ಕಳುಪು. -ಕಳುಹು. 420. p-170. 458.
ಕಳುಹಿಸು. 70 have (one’s self) sent. 505.
ಕಳು. To send away, dismiss, send.
307 |
ಕಬಕಟಿಿಸು. To utter a lusty sound. 444.
| ಕಟ್ಟಲೆ. Darkness. 359,
ಕಳಕಳ, A confused noise. see ಕಲ, |
75, 364. 418. 468. 472, 485. 481. 580,
582, 588, 589, 541.
ಕಳೆ, ಕಳ. To remove, get rid of,
leave behind, loose, spend, cross,
go beyond; to go away. 2 3. 141,
156. 157, 262, 304. 307. 342, 383,
410. 436. p.177. 414, p.202. p. 204.
500. (p. 2297). 580. 596. p. 261.
ಕಳೆ. Brightness, lustre. 93. 289. 889.
(p. 2297). 554, 596, ಕಳೆಗೆಡು. 70
loose one’s lustre, become dim.
ಕಳ್ಳ, A robber, thicf; a bad person.
204, 570, 571.
ಕಣಕ. ಎ ಕಳಕಳ. 104.
|
|
ಕಾಂಚನ. 6014.
ಕಾಂಟೆ, A string of the flowers of
the Abrus precatorius.
ಕಾಂತ. A friend, master,
ಕಾಂತ. A stone.
ಕಾಂಶಾರ. A wild, forest.
ಕಾಂತಿ. Lustre.
ಕಾಂತೆ. A mistress, lady, a woman.
ಕಾಕ. A crow. ಶಕಾಕಾಳಿ, A multitude
of crows.
ಕಾಕರಿಪು, The crow-foe, a kind of bird.
91
ಕಾಗೆ. ಎ ಕಾಕ. 890,
ಕಾಡಿ, ಕಾಡು (ಕಾಬಿರ್), A forest, wild.
59. 113. 142, 8178, 401. 418, 484, 487°
ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚು (ಕಾಯ್ವಿಚ್ಛು). Wild fire on
mountains, etc. 158,
ಕಾಣಿ, To perceive, see; to appear. 55.
65. 89. 131. 192, 228, 234. 237. 242,
248. 258, 296, 804. 326. 828, 329,
341. 360. 361, 371. 376. 377, 387,
389. 400. 402, etc. p.185. 460. 471.
p.196. p.199, ). 202, p.205. 486.
489, 528, 528. 529, 588, 588 549,
545. p. 258. 617, 624, p. 268. p. 269.
628, p. 270 (twice). p.271.
ಕಾಣಿಕೆ. (A seeing or showing), a pre-
sent. 227, 229. 280, 284, 488, 506,
ಕಾಣಿಸು. To make appear (or experi-
ence), let 806, show; to make one’s
self appear, to appear. 177. 263.
294, 814, 379. 397. 412, p.201.
89”
308
p. 205, 488. ಕಾಣಿಸಿಕೊಳೆ, To have |
ghown to one’s 501, 281,
ಕಾಠ್ಚೆ. ವ ಕಾಣಿಕೆ. 419. 422. 458, 585,
ಕಾಶರಿಸು. To be in a hurry, be uneasy.
ಕಾದು. ಕಾಯ್,
ಕಾಣಿಕೆ
ರ
ಕಾದು. To ಗight. 180. 181. 359. 458, |
497, 498.
ಕಾನನ. ೩ 108681.
ಕಾಬುರುಲೆ (1). A Kind of bird. 100.
ಕಾಮ. Love, desire ; desirous.
ಕಾಮಿನಿ. A woman.
ಕಾಯ, To guard, keep in check,
protect, 84, 807, 544, 598,
ಕಾಯ್, To be or become hot. 101.
316, 437.
ಕಾಯ್. To get or bear young fruits.
345, 351,
ಕಾಯ್, ಕಾಯು. An unripe fruit. 54.
821.
ಕಾಯ, The body.
ಕಾಪು (ಕಾಯ್ಬು). Guarding, watching.
p. 229.
ಕಾಯು. Heat. 316. 430. p. 196,
ಕಾರಿ, ಕಾರು. Black; the dark, 1. 6.
rainy, Season. 245, 344. 858, 880,
395, 471, 491. 512. 520,
ಕಾರಂಡ. A sort of duck.
ಕಾರಕ. Making. ಕಾರಕವಿರಕಿತ. A 80%-
ಕಾಸ
painting upon the lower parts of
the walls of a house. 126.166, 214.
ಕಾರಿಯ,. = ಕಾರ್ಯ.
ಕಾರುಣ್ಳೀ. Pity.
ಕಾಜಿರ್. To vomit, emit, 560.
ಕಾರ್ಪಣಳ್ಕಿ. Poverty; avariciousness,
ಕಾರ್ಬಲೆ. (Black net?), a variety of
tence in which the agent is not |
clearly pointed out.
ಕಾರಣ. 0೩೩5, ೫6೩802. (ಅದುಕಾರಣ,
p.228 587.) |
ಕಾರಣಿಕ. A man of judgment.
ಕಾರಣೆ. The red ornamental stripe or
net. 550.
ಕಾರ್ಜೊ?ೆ. Black smoke. 549.
ಕಾರ್ಯ. A work, business, affair.
ಕಾರ್ಲ. Blackness, darkness.
ಕಾಲೆ, ಕಾಲು. & 100 198. 58. 232. 287.
288. 816, 886, 416, 451. etc. ॥.196,
p. 197. ॥. 198. p.201. 524. 542. 560.
604. 680. ಕಾಲವೆ. ೩ 1008 soldier. 178.
ಕಾಲ. Time; death.
ಕಾಲ್ಯ ಕಾಳ. ದಾಳ, ಕಾಳು,
ಕಾಲಾನುಕಾಲ. From time to time, now
and then.
ಕಾಲುಗಣ್ಣಿ (-ಕಣ್ಣಿ). A variety of string
or snare. 119,
ಕಾಲ್ಬುಪ್ಪುಸ (ಕಾಲಿ-). Trowsers. ೫.199,
ಕಾಲ್ಲೆಡು. To become lame, be impeded.
341,
| ಕಾರ್ಗೊ ಳ್ಳ. To 11 up one’s foot. ೨.198.
ಕಾಲ್ಲುಟಿಿ (-ತುಲ್ರಿ). To trample upon
with the feet. 240.
ಕಾಲ್ಸರಿ. A kind of rain. 516.
ಕಾವ (ಕಾಯ್ದ). ್ಗ ಕಾಯ್.
ಇವಲೆ (1). ವ ಕಾಲುಜೆ. A channel, 285.
ಕಾವಿ. Red; red chalk, (cloth coloured
with it). 34.
ಕಾವ್ಯ. Poetry.
ಕಾಸರ. A buffalo.
ಕಾಸು--ಕುಕಿ.
ಕಾಸು. To heat, to boil. 106, 240,
321. 549.
ಕಾಹು. 118. 314.
ಕಾಹುರ. Vexation, trouble. 289.
ಕಾಳ. ಕಾಳೆ.
ಕಾಳಕೂಟಿ. A kind of virulent poison.
ಕಾಳಗ. A war, fight.
ಕಾಳೆ, ಕಾಳು. Black; very wicked. 157,
p.184.
ಕಾಳೆ. ಕಹಳೆ. 127,
ಕಿಂಕರ. A servant, slave.
ಕಂಕಿಣಿಕೆ. A small bell.
ಕಿಂಚೆತ್ತು. 1780500108.
ಕಿ೦ಂಚುಲಕ. A worm, prawn, shrimp.
ಕಕ್ಫಲಂಿ. To be thickset, crowded, 289,
ಕಚ್ಚು » Fire. 60. 150, 291.
5B. A spark. 95. 101. 106, 107, 169,
170. 400. 449. 455. 496,
ಕಿತ್ತಳೆ. An orange. 140.
ಕೆತ್ತು. ೪ ಕೀಲಿ.
ಶರಣ. A ray.
ಕರಯ (ಕ್ರಯ). A price.
ಕಿರಾತ, A forester, fowler.
ಕಟಿ ಕೆಣಿಯ. ttle, small. 288, 287.
ಈಜು. = ರೆಜರಿ. 518.
Be. To be veiled, darkened; to be
separated. 278.
ರೆಟಿವೆಣ್. A 810811 young one. 510.
ಶಿಜುವೆರಲಿ. he little finger. 584,
ಕಿಜುವೆಲರಿ 4 ಅರಿ) A breeze. 260,
ಕಿರ್ಬರಿ, ಕಿಬ್ಬಿರಿ. The lower part of the
side, the region ofthe stomach. 451.
Bvtಿdೆ. A ory expressing joy, ete.
e, ಕೆಳಕಿಳ.
309
ಕಿವಿ. The ear. 175. 237, 804, 399. 400.
p. 198. p.199. 545. 604, ಕವಿನೊಸು,
To enter or fall into the ear.
ಕಳಕಳ, A screeching sound, 104.
| ಕೇಳಿಮ್, 89ರ. To neigh. p.198. 620.
621.
ಬರ್. Low ; base, mean. Bಟಸ್ಯೊಟ್ಟೆ. The
abdomen. 393. p.200. 511.
ಕೆಯ್ಮಿ. ೪ ಕೇಲ್,
ಶೀರ. A parrot.
ಕೀರ (ಶ್ಲೀರ). ಗ.
8. Praise, honour.
ಕೀರ. Praiseworthy, famous.
ಶೇಲಿಸು, To 8% in. p. 229.
| ಕೇಳು, ಎ ಈಟನ್ ಶೇಖರ್. 280.
ಕೇಟಿ. To draw or pull out; (to lift
up one’s legs). 402. 479, p.198.
618,
ಈ. Bad, inferior.
ಕುಂಕುಮ. A crimson powder.
ಕುಂಜರ. An elephant. ಕುಂಜರೇಂದ್ರೆ.
The chief among the elephants. '
| ಘುಂಡೆಳ. An ear-ring; a ring.
ಕುಂತ. A spear, lance.
ಕುಂದು. To shrivel, decrease, become
fragile, 1811, 93, 152. 289, 412.
455. p.289. 596. p. 271.
ಕುಂಬು. ಕೊಂಬು. A bow, obeisance.
ಕುಂಬಿಡು. To 40 obeisance. 601.
| ಕುಂಭ. A pot ;ಕುಂಭಸ್ಥ ಯ
ಶುಂಭಸ್ಗಳ. The frontal globe of aun
elephant’s head,
ಕುಂಭಿ. An elephant.
ಕುಕೆಲ. A Kind of bird. 99.
310
ಕುಕ್ತು. To peck. 390.
ಕುಕ್ಸೆ. A small basket. 206,
ಕುಗ್ಗು (ಕುಯ್ದು). To contract, be de-
creased, sink. 409.
ಕುಚ್ಚು °- A bunch, bouquet, tassel.
124, 166, p. 198.
ಕುಜ. A te.
ಕುಟಜ. A thorn tree; ೩ useful me-
dicinal plant.
ಕುಟಿಲ. Crooked, deceitful.
ಕುಟ್ಟು. To strike, beat, pound. 146,
ಕುಡಿ, 70 drink. 5. 81.47. ಕುಡಿವಾಲೆ.
milk to drink. 826,
ಕುಡಿ. A point; an eye, bud, germ,
shoot; extremity. 243. 885, 348.
866, 496,
ಕುಡು. To give. 329. 858, p. 172. 440,
``. 208, 629.
musical instrument is struck. p.208,
ಕುಣಿ. ಗಂ 48006. 885, 496. 508, 599,
ಕುತ್ತುಕಿರ್. A ticket. 401. 402.
ಕುದಿ. To be boiled, boil. 101. 121.
ಕುದುರೆ. A horse. 341. 409.
ಕುದ್ಧಾಲ. A spade.
ಈುನಿಕೇಲ್. A sack. 76. 77.
ಹುಮುಂRು. To bend, stoop, couch.
449, |. 197.
ಕುನ್ನಿ. A (young) dog. 81. 184,
ಕುರಿತ. Enraged.
ಕುಪ್ಪಸ. ವಾ ಕೂರ್ಪಾಸ. 584, 604.
ಕುಪ್ಪಳಿಸು. To jump up with the fect
kept together; to be together or
in a heap. 449. p.184.
ತು ಕ್ಬು-
| ಹುಸುಮ.
ಸುಸು
ಕಬ್ಬಿಗೆ. A small vessel. 618.
ಕುಮತಿ. An ovil-minded person.
| ಕುಮಾರ. A son. ಕುಮಾರಕ. ೩ little
son,
ಕುಮುದ. 1710106 desire; the white
water-lily.
ರಂಗ. A monkey; an antelope (=
ರೆ. 114); (a musk deer).
ಶಕುರುಜು, An artificial mound; ೩ de-
corated car, 128, 125,
ಕುರುಡ, A blind man; blind. 60, 130.
ಶುರುವೆ. 184. An island. ೫%, 1, 12,5.
ಶುರುವೆಕ. A crimson amaranth.
ಕುರುವು. ವ ಕುರುವ, 184.
| ಕುರುಳೆ, ಕುರುಳು. A curl of hair. 327.
ಕುರುಳ್ಳು ° To turn about, flourish,
ಧ್ರ
brandish. p.261.
| ಹೆಣ್. A sheep. 46.
ಕುಡುಪು, The thing with which ೩ .
ಹುಯುಪು. A sign, token. 375, 876, 589.
| ಕುಜುಹು. = ಕುಲುಪು. 46.
| ಹಲ, ಕುಳ. A flock, herd, tribe, family;
೩ 71೩85; ೫18857.
ಕುವರ. ಇ ಶುಮಾರಂ, 94, 121,
ಶುವಲಯ. A ೩೬02-1111.
ಕುಶಲ. Healthy, clever; health,
ಹುಶೀಲಕ (ಎ ಕುಶೀಲವೆ). A 6೩7008.
ಈುಪಿ. To be damaged, break down or
p. 197. 610.
ಹೆಸುಬು. To beat, strike, 184,
A flower. ಕುಸುಮೆರಸೆ. The
sink in,
flower-essence, honey.
ಹುಸುಮಿತ. Blossomed.
ಕುಸುರಿ. The pulp or small seeds of
fruit. ಕುಸುರಿದಣರಿ. To cut up fine. 42.
ಇರಾ ಚಣ
ಕುಹಕ. Fraudulence; fraudulent, hy-
poeritical. ಶುಹಕಿ, A cheat.
ಕುಳ. A grammatical name of the
true Canarese letter %.
ಕುಳ್ಳಿ ರ್ (ಹುಳಿರ್). To be bent, sit down,
sit. 361. 419, p.196. p.212. p.222.
526. p.228. p.229. . 289, p.245.
ಕುಳ್ಳಿರಿಸು. To make sit down. p.491.
ಕೂಂಕು, To soar upwards. 614,
ಕೂಸು. To ory aloud, shout. 269. 884,
p. 270,
ಕೂಟ. A joining, meeting, company;
a (fraudulent) admixture, deceit;
arsenic (vide ಕಾಳಕೂಟಿ). 569.
ಕೂಡ. Together with. 209, 409.
ಕೂಡು. To come together, bo joined,
meet, be possible, be in company,
accord as in music; to join, 149.
169, 173, 199, 259, 321, 334, 386,
446, 484, p.228. 540. 556, 608.
ಕೂಡೆ. Together, together with; at
10, 188,
174. 193, 264, 268, 269, 272. 330.
372, 378. 399. 401. 416, 418. 486,
489, 551.
ಕೂದಲ. The hair. 136.
ಕೂರಿ, ಕೂಡು. Sharp, fierce; bad, rude.
54, 408, 441. 560.
ಕೂರ್ಪಾಸ. A bodice, jacket, 610,
ಕೂರ್ಮೆ. Love, respect. 535. 590. p. 261.
ಕೂಳಿ, A coarse net. 442.
ಕೂಟಿರ್, Boiled rice, food. 77. 81, 82, 148.
ಕೂಲರ್. = ಕೂರಿ, ನ. 191.
once; at the same time.
311
ಕ್ಟ್ತ. Made; ordered.
ಕ್ಸುತಕ. Artificial, (hypocritical); arti-
fice.
| ಕತಿ. A work, deed, business.
ಕೃಪೆ, Pity, grace.
ಕೃಪಣ. A scimitar,
ಕ್ಸುಕಾನು. Fire.
ಕ್ಸುಪಿಕ. An agriculturist.
| ಕೃಷ್ಣ. ೫1೦%. ಕೃಪ್ಸಮೈಸೆ. The black
antelope.
ಕೆಂ, ಕೆನೆ (ಚೆಂ, ಚಂ). Red. 360. 368.
400, 441. p.196. 496, 559, 604.
205. A red (affectionate) eye (red
colour). 608, ಕೆಂಕಂಬದೆ, = ಕೆಂಕಣ
ಪಡೆ.
ಥೆಂಗೆಂಡೆ. A red or shining coal. 268.
ಕೆಂಡ. ಸ live coal. 268. 888, 387. 389.
390. 428. 569.
ಕೆಂಡಳ. A red leaf. 819,
ಕದಳಿ, Red young sprouts or leaves.
941,
ಕೆಂಧೂಳೆ. Red dust. 176.
ಕೆಂಪು. Red; redness. 195; 199. 261. 264.
269, 339, 355, 357. 5417, 596,
ಕೆಂಬಬಿಂತಿಗೆ. ವ ಕೆಂ-ಪಟಿಂಖುಗೆ. 608.
ಕೆಚ್ಚು. Pith. p.198.
ಕೆಟ್ಟು. '/`ಕೆಡು. ಕಿಡು.
ಕಡಪ. To make fall, throw down, fell.
899. p.198.
ಕೆಡವು. = ಕೆಡಪು, p. 201.
ಕೆಡಹು. = ಕೌೆಡಪು. 180. 896,
ಕೆಡಿಸು. To destroy, ruin, impair, make
ಕೃತಿ. Creating, making. disappear. 181. 176. 416. p.196, |
312
508. 548, 562. ಕಾಲ್ಗೆ ಡಿಸು. To retard,
hinder.
ಕೆಡು, ಕೆಡು. To be ruined, go out, be
impaired, 399. 476. 533. p.271.
ಕೆಡೆ, ಕಡೆ, To fall, be beaten down.
456. p.268.
ಕು. To provoke, irritate. 188, 158.
ಕೆತ್ತು. '/ ಕಣು.
ಇೌದಖರ್, To 8078100, paw; to be di-
shevelled, be scattered about, to
spread; to throw or scatter about.
117. 119. 169, 812, 848, 378. 899,
398. ೨. 184. p.198.
ತೆನೆ. Scum, cream. 368,
ಕೆಮ್ಮನೆ. Uselessly. 476.
ಜಯ್. The hand; the elephant’s trunk.
50. 85. 156. 251. 260. 810. 332. 389.
524. p.228. 588. ಕೆಯ್ಯು ಮುಟ್ಟು.
To touch,
ಕೆ, ೩ 86014, 807,
ಕೆಯ್ಕೊಳೆ. To seize, take, take posses-
sion of, hold; to regard. 260. 414.
p. 199. 505, 604.
ಕೆಯ್ಗಾಣಿಕೆ. ಕಾಣಿಕೆ, 506.
ಕೆಯ್ಗೆಡು. To 10086 the power (or hold)
of one’s hand. 899,
ಕೆಯ್ಗೆಯ್, ಕೈಗೆಯ್. To rub down (a
horse); to decorate. p.197. p.254.
ಕೆಯ್ಲೊ ಡು. To shake hands. 251
ಕೆಯ್ದು. A weapon. 169. 177. 178
p. 202. p.261.
ಕೆಯ್ದುಡುಕು (-ತುಡುಕು). To stretch out
the hand hastely for seizing. 389,
ಕೆಯ್ಸೆ. Bitterness; bitter. 36.
ಕೆಡು-ಕೇಸ.
ಕೌಂಖ್ಯಾಜರ್. To get or escape out of
one’s hands; to become excessive,
182, 886.
ಕೌಯ್ಸ್ರ್ಶಿಸು. To deliver over. 488.
ಳೆ. To become furious or very
angry. p.185. p.186. 492. 495.
ಕೆಜಿ. A tank. 285, 302, 814, 490.
ಕೆಪು೯. A sandal. 441.
ಕೆಲ. Side; left side or right side; aside;
(= ಎದೆ, A leaf-plate). 93. 186. 805,
808, 399. p. 184. p. 200. 513. 528.
584, 547, 555. 624, ಕೆಲಜೆಗೆ. To 80
aside. i
ಕೆಲವು. & 80%. 324.
ಕೆಲಸ. Work, business, 84.
ಕೆಸಲಿರ್. ಖMud. 29. 196, ॥. 184, 571.
ಜ್ರೆಳಗೆ Beneath; down. 888. p.229.
ಕಳದ. A female friend. 280, 806. 486.
| ಕೆಳೆ, Friendship, love. 382. 591, ಕಳೆ
ಸೊಳ್ಳೆ. To be on intimate terms.
ಥೆಳೆಯ. A male friend. 869,
ಕೇತಕಿ. A peacock.
ಕೇಸು. To cry, as a peacock, 522,
2, Shame, hesitation. 177,
ಕೇತಕಿ. A tree, the pandanus odora-
tissimus,
ಕೇತನ. A banner, flag.
ಹೇತು. = ಕೇತನ.
ಕೇದಗೆ. = ಕೇತಕಿ. 528,
ಕೇರ (ಗೋಡೆ). A wall. p. 196. p. 228.
ಕೇರಳ. ಇ ಮಲೆಯಾಳ.
ಡೇರಿ. A street, 124.
ಕೇಶ. The hair.
ಕೇಸರ, A mane; the filament of a lotus,
ಕೇಸ್._ಕೊರ
ದಾಲ
ete.; pollen, ಈೇಸರಿ. The maned
one, ೩ lion.
ಕೇನ. ೫೦4, ಕೇಸುರಿ. A red 089. 98.
106, 107,
ಕೇಳೆ, ಕೇಳು. To hear, listen to; to
ask, 20. 21, 87, 44, 74, 131. 210.
245, 258, 824, 868, p.188. p.187.
etc. 568,
ಕೇಳ, Play, sport, pleasure.
ಕೇಳಿಸು. 170 play, perform. 178.
ಕ್ಟ. ವ ಕೌಯ್. 438. 451. p. 201. 589.
ಕ್ಲೈಸಣಣ್ಕು. To be transgressing, be
overbearing, ॥. 264,
ಕೈಸ್ಸೆ. ಕೆಯ್ದೆ ಯ್.
ಕೈಂಕರ್ಯ. Service.
ಫಡ. ಕೆಯ್ದು.
ಕೈಮೆ (ಕೆಯ್ದೆ). Dexterity. 251.
ಕರವ. The white water-lily. 199,
ಕೈಸಾ5. To come to hand, be obtained,
p. 218,
Bೊಂಕಣ. The Concan country.
ಕೊಂಕು. To be crooked or curved. 149.
ಕೊಂಕು, Crooked, curved, bent. 400, |
441,
ಕೊಂಚೆ. ಕಿಂಚ. 100. 196. 508.
ಕೊಂಡಾಡು (ಕೊಂಡು ಆಡು). To praise.
69. 256, 489,
ಕೊಂಡು. ್ಗ ಕೊಳ್ಳೆ.
ಕೊಂದು. ್ಗ ಕೊಲೆ.
ಕೊಂಬುದು. ್ಗ ಕೊಳೆ,
ಕೊಂಬು. & horn; a branch, 241. 889,
455, 8. ಕುಂಬು, ಕೊಂಕು.
ಕೊಂಬುಸಾಳೆ (-ಕಾಳೆ). A curved horn.
127.
ಕೊಕ್ಕು. Tho boak or bill. 390. 399.
ಕೊಟ್ಟ, A tuft, comb. 247. of. ಕುಡಿ.
ಕೊಟ್ಟುಸ (ಅಕೊಟ್ಟುಕ?), A paddy bird.
100.
ಕೊಡೆಂಕೆ. The ear. p.197. 598.
ಕೊಡ. An earthen pot. 222, 422,
| ಕೊಡಪು. ಎಕೊಡಹು. 487, 7. 198.
ಕೊಡಹು, To shake off, throw off or
down; (to shake). 87. 107. 187. 147.
ಕೊಡು, ಕುಡು. To give away, give.
present, emit. 24. 27, 44, 86, 88,
136. 207, 219, 229, 280, 286. 251,
297. 311. 399. 456, 458. 467. 501.
504. 581. 582, 539. p.284. 548,
p. 254. ಕೊಟ್ಟು ಪೇಟಿ5್. To upraid.
56. s
ಕೊಡೆ. A parasol. 213. 871. 818, 488.
ಕೊತ್ತಳ. The bastion of 8 fort. 189.
ಕೊತ್ತಿ. A 0೩೬ 57.
ಕೊನ. ೩ shoot, 1626111, 885, 888, 585.
ಕೊನೆ. A point, extremity, top, branch,
bunch (of plantains). 382. 337. 400.
449. p. 197, 534. 585, ಕೊನೆವುಸುರ.
A sharp claw.
ಕೊಬ್ಬು (ಕೊರ್ಪ). To be fat, rank,
proud. 186. 400,
ಕೊಬ್ಬು. Fat, rankness, luxurian¢ce,
pride. 240.
ಕೊಯ್, ಕುಯ್. 70 cut, cut off, 158,
876. 528.
ಕೊರಗು.
suffer pain. 268. 382. p.271.
ಕೊರಲೆ. The neck, throat. 158. 289,
806, 400, 480. p. 197. p.198. p.271.
To become sapless, wane,
ei)
40
314
ಕೊರ. To cut or saw into, to cut into
pieces, to break through. p.228.
p.271.
ಕರ್ವ. ನಾಶೊಬ್ಬು. To be fat, ete. 305.
ಕೊಲೆ", ಕು$ಔ'. 170 beat down, kill. 40.
89, 202. 246, 875. 400, 418, 452. 4ರ5.
502. 544.
ಕೊಲಿಸು. To have killed. 508.
ಕೊಲೆ. Kling, murder. 395, p.197.
ಕೌ ಗೊೊಲೆ. The 801 (or faculty) of Xill-
ing with the trunk.
ಕೊಳ್ಳೆ. To take; to receive, obtain;
to buy; to take possession of; to
take to; to take away; to experi-
ence. 5. 87. 41. 181, 148, 229. 233,
259, 264. 268. 825, 349. 876, 888,
392, 418, 480, 458, 466, 469. ॥. 198,
587, 542, 598,
ಕೊಳ. A tank. 101, 235. 254, 255. 808,
804, 807, 818, 319. 884, 348. 860,
898. 432. 474, ರ55,
ಕೊಳಸು. A hoof. 624.
ಕೊಳಪವೇರ (-ಲಾಮಚ). ೩A fragrant
grass (a sort of Andropogon). p.228.
ಕೊಳಿಸು. To make take, obtain or 6%-
perience, 406. 463, p. 199. 615.
ಕೊಳುಸುಳ.= ಕಾಳಸೆ. ನ. 213.
ಕೊಳ್ಳ, (= ನಿಕುಂಜ). A thicket. 184,
ಕೊಟಿತ್. Putridness. p. 184,
ಕೊಲೆ. Rot, putrid decay. 59.
ಕೊಟೆ. ಗಂ rot, decay. 54,
ಕೋಕ. The ruddy goose.
ಹೋಕನದ. The red water-lily; the
red lotus. 219,
ಕೊಲೆ... ಕ್ರವ್ಧ
ಭ್ರ
| ಕೋಕಿ, ಇ ಚಕ್ರವಾಕ. 508.
ಹೋಕಿಲ. The cuckoo.
ಕೋಗಿಲೆ. ಸ ಕೋಕಿಲ.
eggs 809 ಇ. 411.)
(Regarding its
ಕೋಟಿ. A point; ten million,
ಕೋಟೆ. A 108%. 189. 294. 382. 548.
(p.261?).
| #ೋಡR. A monkey. 59.
A point, peak; a horn, (೩
husk); a branch. 264, 388. 392. p.198.
ಕೋಣಿ. An instrument for beating ೩
musical instrument. p.196. 512.
p. 256.
ಶೋ, A male buffalo. 60.
ಕೋದಂಡೆ. A bow; (the sugar-cane
240.
ಕೋಪ. Anger, wrath.
ಕೋರಕೆ. A flower bud.
ಕೋರಿ. & stick, 8188; an arrow. 282.
399. 401, 442, 584,
ಕೋಲಾಹಲ, A eat and confused
flag).
noise; shouting.
Bೋಕ. A receptacle; a storehouse,
store, treasure.
| ಕೋಟಿ. A 8011 (cock or hen). 199.
Tc. The Areca nut and tree.
ಕೌಫ್ಟೇಯಕೆ. A sword.
ಕೌತುಕ. A novelty, wonder; surprise.
ಕಾರಿ (ಕವರಿ). A fetid smell. 107.
ಕೌಶಲ, Happiness; skilfulness.
| ಹೌಳಿಕೆ. Dಂಂeit. 282. ೭8. ಕೂಲಿ. Bd.
ಕ್ರಮ. Stop; order, arrangement.
ಕ್ರಷ್ಣ. Raw flesh. ಕ್ರವ್ಕಾದ. Raw flesh-
eater.
ಗಾದ್
ಕ್ರಿಯೆ-ಗಂತು
ಕ್ರಿಯೆ. Action; an act; the predicate.
ಕ್ರಿಯಾಳಂಕಾರಕೀನ. A sentence that
| ಖಂಡೆಯ. ೩ pint. 114,
ಮಿಗ್. The sky-goer, ೩ bird.
does not show any elegance in the | ಖಚೆತ. Provided or enriched with,
use of the predicate.
ಕ್ರೀಡಿಸು. 70 play.
ಕ್ರೀಡೆ. Sport.
ಕ್ರೂರ. 0ruel, harsh.
ಕ್ರೋಡ. A hog.
ಕ್ರೋಕ. A measure of length of about
three Eng. miles.
ಕ್dou. A kind of heron or curlew.
ಕ್ರಣ. A moment.
ಕ್ರತಿ. Hurting, destroying, harm.
ಕ್ಸ ತ್ರ. The military order.
ಕಪಿಯ. A. man of the ಶ್ಚತ್ರ-
ಪ್ರಯ. Decay, annihilation.
ಫಳ. A grammatical name of the
Sanserit letter 1],
it from the ಕುಳ.
ಥ್ಲಿಕಿ. 7೫ 08%, ಶ್ರ ಶೀನಾಥ, ಕ್ರಿಶಿಪತಿ,
ಶ್ಲಿತೆಪಾಲ. A king.
ಕ್ಷೇತ್ರ. ೩ ಗಂ.
ಕ್ರೋಣಿ. The earth.
distinguishing
ಕ್ಟೋಭ. Agitation, commotion.
ಕಪಿ" The earth. ಕಾಪಾಲ. A king.
ಖ
ಮಿ. The sky.
ಖಂಡ. ೩ piece, part; flesh,
ಖಂಡವಲೆ. A variety of net. 119.
ಖಂಡಕರ್ಕರೆ. Sugar candy.
ಖಂಡಿಸು. To be broken or severed;
to sever.
|
inlaid, tied.
ಖದ್ಗ. A sword; ೩ 78110008088 horn;
a rhinoceros. 98, 114.
ಖಣಿ. A rustling or lashing sound. 178,
ಖುತಿ. Anger, passion,
ಮರ. Sharp; hot, rough.
ರ್ಹೂರ. The date tree.
ಖಲೀನ. The bit of a bridle.
ಖಳ (= ಕಳ್ಳ). A wicked person
ಖಾಡಾಖಾಡಿ. A combat, 147.
ಖಾತಿ. ಎ ಖಶಿ, 85,
ಖಳ (ಕಿರಿ, ಖಿರಿ?). A wild boar. 112.
ಖುರ. A hoof.
ಖೋಡಿ, Evil, deceit. 271.
ಗ
A. This letter whon the initial of the
second member of a compound,
often is a substitute for ಕ.
A Going; a place to go to.
ಗ್. The going or flowing one; the
Ganges.
RoW: A knot, joint. 104.
Ro. Huge, wonderful. 120; a hus-
band, 55.
Ro. Valiant, great; a male; va-
lour. 53. 450. p.254. ಸಂಡುಗೊಳೆ.
To become courageous or fierce.
ಸಲಡೊಪದೆ. The joint-wulker, a worm.
Roತು. A dance. 189,
816
Ro. Fragrance, perfume; sandal.
7ಂಧರ್ವ. ೩A horse.
ಸಂಭೀರ. ಎ ಸಭೀರ.
ಸಂಹರ. ಇ ಸಹ್ಞೇರ.
ತ್ಸ್ನ, ಸಸನನ್ನಳಿ. The sky. ಸಸನಮೆಣಿ.
The sky-jewel, the sun.
AW. An elephant. 7ಜೀ೦ದ್ರ. The chief
of all elephants. A®e®. The 610-
phant-foe, a lion.
ಸಜಸಲಿಸು. To glitter. 91.
ಸಜರಿ, ಸಜರು. To produce a loud
sound. 91. 127. p. 184. p. 185. p. 191,
7್ಹಜುಸ, An unnatural protuberance
from a perished eye. 52,
'7.ಟ್ವಿಸು. To knock against, beat. 187.
AB. Well! eh! 11, 271. 878. 889. 595.
AGM. A mass, multitude. 102. 107.
128. 141. 219, 355, 512, 527. 604,
ಸಡಬಡಿಸು. To be confused, (difficult?).
118,
AG. A frontier; (district, place). 229,
(296).
ಡ್ಡ. The beard. 205.
AW. A mass, assemblage, host; ೩
metrical foot.
ಗಣಕ, 7ಣಿಕ, An accountant, clerk.
7ಣಿಕೆ, A danoing girl.
Reಿಸು. To count, esteem, think of.
ಸಣ.
Rs. Gone, gone to, entered, (having
obtained).
Fit to be counted or esteemed.
RS. A going, course, walk, behavi-
our; condition, destiny. ಸಶಿಗೊಳೆ.
To walk, move, play. 219.
pl
ಗಂಥ--ಗವಾ
ಸದೆ. A club.
ಸದ್ಗೆದೆ. A faltering voice, ೩ sob.
416.
೫
WL
- To reprove, rebuke. 848,
° A seat, throne. 308, 540.
2 ೨೬
5 ನಿ
Prose.
7.ತಕ. Great deceit. 564.
(R2F). Proud. 400.
. To dig. 279.
Rec. Deep; deep-toned.
ಸಮಕ.
pound, cf. 508788 168 seq.
೫ 2 2ೀ
ಣ್
Leading; an impulse-com-
Rಮಕ. A lofty woman; a singer.
| ಸಮೆನ. 60188 departure.
ಸಮಿಸು 0 80.
ಸರಸಸು ಕಚ). A 88%. 158.
ಸರವೊಟ್ಟೆ. Whirling, frenzy. 108.
ಸರಿಸ (ರುಸ). A kind of bird, the
ಭ್ರುಂಗರಾಜ. 100.
ಸರುವ (ಸರ್ವ).
able person. 274, 276,
R&S. A feather, wing; ೩ leaf. 378.
392. 411. 440, 418. p.199. p.201.
510. 518, p.229, 598. ಸಲಸಣೆ. ೩
Haughty; a vener-
winged arrow. p.199.
7ರ್ಗ್ರ. A small round bell. p.199.
ಗರ್ಜನೆ. Rolling, roaring, shout-
ing.
ಸರ್ಜಿತ. = ಗರ್ಜನೆ.
7ರ್ಜಿಸು, To roar, shout.
RF. A hole; a ditch.
ಸರ್ವೆ. Pride.
ಗವಿಣಸು. To be proud.
ಸೆವಾಸುದ. A cow-pen.
ಗಹ--ಗುಫ್ರೆ
ಸಹೆಸಹಿಸು. To produce the sound of
loud laughter. ಐ. 205,
ಸಹೆನ. ೩ 1807088.
ಸಹ್ಗ್ನ್ರ. A thicket; a cave.
Rಳ, Ro. The throat. |
7:೪. Dropped.
ಸಬಿಪೆ. To chattor. 419.
Ref. An Indian hour of twenty
four Eng. minutes. 247,
AG. Beauty; nicely, p.222. p.228
(twice), 574, p. 254,
ಸಾಡಿಸು (ಸಾಡಿಸು). To be great or
amassed. 489,
ಗಾಢ. Dived into; great, strong;
920088,
Nor. ೬ 11111. 240,
ಸಾನ. Song, music.
ಗಾಯಕ್, A singer, musician.
ಸಾಲಿ. A wheel, 288, 889,
ಗಾವ. ಗ್ರಮ. ಸಾವೆಸಿಂಗೆ. The village
lion, a dog. 180,
ಗಾವಳಿ. A sound. 296. 840,
"ಗಾವುದ. A distance of about ten or |
twelve Eng. miles. 210.
ಸಂಕರ. Diving into; cunning, deceit;
entrance. 118.
Nev. A hook, an angle, 442.
729. Wind. 224, 286, 259. 267, 808.
315. 335. 345, 414, p.197. 508.
Nou. A kind of bird. 100,
NG. A small tree, plant. 87,
NBR: The falcon or hawk. 146, 442.
? ಡಿಬಿಡಿ. A small drum shaped like
an hour-glass, 127,
317
NO, ಖರ್, The sound of whirring or
whirling, p. 202. R
ND. A mountain. Nರಿವೆಜ. The name
of a town,
ND. A whirring noise. 146, Nರಿಗಿರಿ
ಸುಟ್ಟು. To strike 80 that a whir-
ring noise is heard. 146,
ಗರು. Whirling up and down. 170.
ಗರುಸಟ್ಕೆ ಇಜು., Whirring, whirling
p. 202.
NS To think about, to imagine
(wrongly), take for. 898, 435, p.204.
(to disrespect? 108),
99. A parrot. 194, 288, 261. 305. 348.
350. 351, 378. 508.
NeEA. The tailor bird. 100,
Nes. Singing, a song.
Noು. A ball, knob. 401.
ಸುಂಡುವಲೆ. A variety of net. 119.
ಗುಂಪು. A mass, flock, multitude. 195.
866. €8. ಗುಪ್ಪೆ.
ಸಸ್ಸುಳ. A gum or resin tree.
ಗುಚ್ಛ A cluster of blossoms.
ಸುಡ. Jaggory.
NG. A temple; an ornamental ves-
sel. 24, 128, 218, 226, 881,
ಸುಡುಸು. Thunder. 512.
7ಬ. A quality, property. ಗುಣವಂತ,
A man of good qualities.
Ro®ೆ. One who has a certain property.
7ಬದಿ. A bunch, cluster, 124,
ಸುಪ್ತ. Hidden, secret.
ಸುಪ್ಸೆ. A heap, pile. ಸುಪ್ಸೆಸೊಳೆ. To
be piled up. p.184,
318
ಸುಬ್ಬಿ. An (ornamental) sparrow, p.199.
Aoರು. Great; ೩ teacher.
pe pS “4
AS. An aim, mark; exposition
(exposed). 62. 118. 808,
ತುರ್ವು. A terrible form. p.181.
ಸುಹೆ.
ಸುಳ್ಳಿ.
ಸೂಗಿ.
A cave.
A bubble. 267.
An owl. 822. 879,
7ೂಡಾರ, & 0011, 294. 295.
ಸೂಡು. A nest. 268, 411.
Ae. Concealed, secret;
ಸ್ಫಹ, A house. ಸ್ಫುಹಕಾಂತಿ. A 0076
secretly,
mony on completing a house.
ಸೆಂಟು. Distance. p. 181. 449.
ಜಿ. A small tinkling ornament. 629.
AH. A friend. 56. of. ಕೆಳೆ ಸೆಳೆಯ.
ಸತ್ಕು. 1/7 ?ಜು.
ಸಯ್, ಸೆಯ್ಯುೂ. To make, perform. ಉ
ದೇಯಂ ಗೆಯ್. To rise. 190. 298. 824,
829, 886, 887, 361. 398, 444. 466.
p. 196. p. 197. p.205. p. 211, p. 218.
511, 585. p. 228. 552. p.252. p.268.
ಗೆಯ್ದು. To make do or perform. 229,
ಸೆಲೆ, ಗಲ್ಲು. To gain; to overcome. 74.
179. 181. 809. 614,
ಸೆಳೆಯ. A male friend. 841,
Ae. A finger-span;a sword. 386. 604.
ಗೇಯ, ೩ 8088.
1೫೫೫1 3 ಅರುಪ್ಯರು). The marking nut.
887,
ಗೇಶ್. ವ ಸ್ಫಹ.
ಗ್ಗೆ. = ಗಯ್.
ಗೊಂಚಲ, ಗೊಂಚಲ. & bunch, cluster.
808. 381. p. 261.
ಗುಬ್ಬಿ--ಗ್ರೀಪ್ಮ
ಸೊ೦ಟು. A point of the compass, di-
rection. 381, 620,
ಸೊ೦ದಳ. A multitude, mass, throng.
296, 331,
ಗೊಜ್ಜಗೆ (ಸುಜ್ಜ on). A cluster.
ಗೊಡ್ಡು.
1 205,
ಸೊತ್ತು. Aim, mark, knowledge. 39.
ಗೊಬ್ಬರ. Manure. 552.
ಗೊರಸು. The hoof of an animal, 58.
ಸೊಲೆ. The noose or slipknot of a
(a barren cow). 28.
bowstring, the horns of a bow. 401.
ಸೋ. A cow; the eye.
ಗೋಚರಿಸು 70 enter the eye, appear.
ಗೋಣಿ. A sack. 59.
ಗೋಪುರ. A town-gate, tower.
| ಗೋಮಾಯು. ೩ 18081.
ಸೋರಿ. A ridge, pass. 113.
ಗೋವಳ. A cowherd.
ಗೋಷ್ಟಿ. An assemblage; a Conversa-
tion.
ಗೋಲಿ (ಘಾಟಿ). A horse.
'ಗೋಬಿತಾಯ್ದ. A horseman,
ಗೋಟೀೌಗೆ (ಘೋಟಕೆ). A mare. p.198.
ಸೋಲಕಿದು. 70 howl, lament, 171,
ಸೌಂಸು. =ವಕೌೌಂಸು. 849.
Nಲಜು. A wagtail. 100.
ಸಹ. ೩ planet.
ಗ್ರಾಮ್ಮ A multitude, the aggregate;
a village.
ಸ್ರಾಹ. A seizer; ashark; analligator.,
ಗ್ರಾಹಿ. Seizing, holding, containing.
Heat. ಗ್ರೀಪ್ಕಕಾಲ. The hot
season, including the months of
ಗ್ಗ
ಗ್ರೀಪ್ಕ.
ಘಂಟೆ--
[
ಜ್ಯೇಪ್ಕ and ಆಪಾಧ್ಯ from the mid-
dle of May to that of July, |
ಪ
ಘಂಟಿ. A gong, bell.
ಫುಟಿ. An earthen pot or jar.
ಘುಟಿತ. Joined, put together.
ಘಟಿ. A mass, troop, herd.
ಘುನ. A mass; solidity, strength, |
firmness; a cloud; greatness, dig-
nity, honor; great, large. ಘುನತರ,
Very massive or important.
ಫುನತೆ. = ಫುನತ್ಸ್.
ಫುನತ್ಸ್. Greatness, eto.
ಫುರಿಫುಿಲನೆ. With a noise as proceeds
from being grilled, ground, or cut
(sawed). 481 (0r= ಫುಲಿಿಲನೆ, (010%-
18). p. 271.
ಫುರ್ಮ. ೫೦೩೬ ಫುರ್ಮೌಂಬು, (10:
water), sweat.
ಫುಲ್ಲಿಸು. To strike, Kill, 814,
ಫುಣೌಲನೆ. Quickly. p. 200, p.204. p.271.
ಫುಬಿಿಸು. To amass, acquire. 2. 40.
190, 191.
ಘುಯಿಭುಬಿಕಿಸು, According to one Ms. =
ಭುಖತಿಮುಖಿತಿಸು. ನ. 258.
ಘಾಟಿ. The nape of the neck.
ಭಾದಿಸು, To become massive, strong,
tight, great. 147.
ಘಾತ. A blow, stroke; murder.
ಘಾತಕ. ಇ ಘೂಾಶತಿ.
ಘಾತಕ. A striker, slayer, destroyer.
ಘಾಶಾಳಿಕೆ. ಹschiovousness. 490.
ಚಂಚ 819
- A stroke, wound, (ಮಾಯವ
ಡೆ ಘಾಯ-ಪಡೆ, 185).
ಫೀಟ್ಿಡ. To roar. 488.
ಘುಡುಮುಡಿಸು (68. ಸುಡುಸು). To make
water bubble; = ುಲೌಘಯುಬಿಿಸು.
122. p.201. ॥. 209, 497,
ಭುಶುಮುಡು. Roaring. 517.
ಘುಖಯೌಮುಬ್ಸು. 70 produce ೩ bub-
bling, roaring, thundering or
whizzing noise. 366. p. 200. p.202.
1೩1.
ಘುಖಯಿಭುಯು. he sound of running
water or of large flames. 104.
ಭೂರ್ಣಿಸು. 70 roar.
ಭೂರ್ಮಿಸು. ಇ ಘೂರ್ಣಿಸು.
೫.211,
ಭತ. Clarified butter,
ಫ್ಭುಪ್ಪ. Ground, rubbed.
ಘೋರ. 11081010,
139. 141,
ಫೋ. A sound, roar, roaring.
ಘೋಪಣ. ತಾ ಘೋಷ.
ಘೋಷಿತ. Sounded ; a sound,
ಘೋಟಬಿರಾಯ್ದ. ವ ಗೋದಿರಾಯ್ದ. ನ. 199.
ಣು
ಚ
ಚಂ (ಚೆ). = ಚೆಂ (ಚೆಂ), ಕೆಂ (ಚಿ).
ಚಂಚಟಠ. ಖoving.
| ಚ೦ಚರೀಕ. The black bee.
ಚ೦ಚಲ, Moving to and fro, fickle,
unsteady; wind; lightning; for-
tune. ಚ೦ಚಲಮತಶಿ, Fickle minded;
full of lightning.
820
ಚೆ೦ಚಂ. A beak.
wo. Flaming, hot, fierce, wrathful.
ಚಂಡು. A ball. 618.
ಚೆ೦ಡಾಂಕು, He with hot rays, the
sun.
ಚ೦ಜಡಾಲ. A man of 00700, cruel man-
ners, a tribe 80 called.
ಚ೦ದಿಕೆ, The lock of hair left on the
head. p. 271.
woo. Beauty. 230. 354.
ಚಂದನ. ಔSandal; its wood, oil, ete.
ಚಂದ್ರೆ. The moon.
ಚ೦ದ್ರಕಾ೦ತ. The moon-stone, a kind
of crystal.
ಚಂದ್ರಮ. The moon.
ಚಂದ್ರಿಕೆ. Moonlight, a moonbeam;
valour.
ಚಂಡ್ರೋಪಳ. ಇ ಚಂದ್ರಕಾಂತ.
ಚಂಪಕ (ಸಂಪಸೆ). A kind of tree with
yellow, fragrant flowers.
` ಚ೦ಬಕ. A kind of musical instru-
ment. 121, ಚಂಬಕವಲತಿ. ಸ 800 0?
drum. p.201.
ಚಕೋರ. The Greek partridge. 99.
298,
ಚಕ್ರ. The ruddy goose or swan; ೩
wheel; a discus; a 017016, ೩ cir-
cular position. 199. 264, 318. 322.
484, ಚಕ್ರಾಸಿ(ಚಕ್ರ-ಅಸಿ). Discus and
sword,
ಚಕ್ರವಾಕ. - ಚಕ್ರ. 99.
ಚಟುಲ. Unsteady, beautiful; piercing.
ಚಡಾಳಿಸು. To fasten, put on. 115,
ಚೆ. ಕ್ಮ.
ಚರಿಸು.
ಚಂಚತು-ಚಲ
| ಚತುರ. Four.
ಚತುರ. Dexterous.
ಚತುರತೆ. 0161081688.
@aುರಂ್ಗ. An army of four consti-
tuents: infantry, cavalry, ele-
phants and chariots.
ಚತುರ್ಬಲ. ಇ ಚತುರಂಗ.
ಚತುಪ್ಪಯ. A collection of four.
ಚದುರ, ಚದುರ. Clever; dexterity.
ಚನ್ಮು. Nice, straight, 224.
ಚನ್ನಿಸ್. A handsome, happy man.
189.
ಚಪಲ, ಚಪಳ. Tickle, unsteady; swift;
inconsiderate.
ಚ ಪಲತೆ. Fickleness, unrest, swiftness.
ಚಪ್ಮನ್ನು. ೫1-81೬. ೫.170. 460.
(ವಿ 3
ಚಪ್ಪರ. A shed, 216,
ಚಪುರಿಸು. To smack the lips. p.197-
p.199.
ಚಮೆತ್ವತಿ. Surprise, wonder.
ಚಮರ. The tail of the yak. 128.
ಚಮರಿ. The yak; = ಚಮರ. 881.
| ಚಮು (ಚಮೂ). A army.
ಚಮ್ಮಟಿಸೆ. A whip. p.199.
ಚಯ. A heap, large number.
ಚರ. A walker, messenger.
ಚರಣ. A 1001; a line.
ಚರಿತ. Conduct; a man who observes
a certain conduct.
To walk, wander, roam,
move:
ಚರ್ಮ. A skin; leather.
ಚಲ, ಚಳ. Moving, trembling, fickle;
glittering.
ಚಲ- ಚುಂಬಿ
ಚಲ (ಛಲ). Resolution; obstinacy,
malice,
ಚಲುವೆ. ಇ ಚಲ್ಸ್. 128. 209. 257.
wo. Beauty; beautiful, nice. 11.
12. 357.
ಚವುಳು. Brackish. 58.
ಚಳಕ. Skill. 177.
ಚಳಿ. 0014. 388. 389.
ಚಳಿ. To be deprived of power, to
suceumb. p.199.
ಚಳಿತ, ಚಲಿತ. Moving about.
ಚಳಿಸು. To move about, go.
ಚಳೆಯ. ಔattering, sprinkling. 128,
126.
ಚಾಂಪೇಯ (ಸಂಪಸೆ).ಎ ಚಂಪಕ; ೩ಗಂwer
of the ಚ೦ಪಕ.
ಚಾಚು. To stretch or hold out; to
offer, 107,
ಚಾಟಿ. A whip.
ಚಾಡಿ. Slander, 131.
ಚಂಪಕ. A kind of cuckoo. 99. (244).
342, 343,
ಚಾತುರ. Charming.
ಚಾತುರಂಸೆ. ಚತುರಂಗ.
ಚಾತುರ್ಯ, Charm, beauty; charming.
ಚಾದಗೆ, ಇ ಚಾತಕ, 523.
ಚಾನ. A chisel.
ಚಾಪ. A bow.
ಚಾಪಳ್ಕ-ಲ. Fickleness, change of mind;
unsteady, quick,
ಚಾಮರ. The tail of the Yak, used as
a fly-brush, etc.
ಚಾರಣ9, Moving, going; a strolling
singer.
|
321
ಚಾರಿ. One who walks or roams about.
| ಚಾರಿ. Observing; right aim. 177,
ಚಾರು. Beautiful, ಟಾರ್ವಾನನೆ. She
who has a lovely face.
| ಚಾಲಿತ. Moved about, shaken:
ಚಾವಡಿ. An office-room.
ಚಾಳೆ. Habit, practice. 177.
ಚಿಂತಿಸು. To think; to think of, con-
sider; to be full of care.
ಚೇನ. Chinese; a sort of cloth,
ಚಿಂತೆ. Thought, consideration; grief.
ಚೆಸು5, ಚೆಸುರು. 70 sprout, get young
leaves. 303. 322.
ಚೆತ್ವಾರ. Chirping, screaming, croak-
ing, creaking.
೨ 2
| ಅತ್ವತಿ. ಚತ್ವಾರ. p. 200, p.202, 609,
ಚಿತ್ತ. Thought, will; the heart; one
who has a wish.
ಚಿತ್ತ ವಿಸು. To pay attention, consider.
111. 112.
ಚೆತ್ರ. Variety of colour; a picture;
variegated, wonderful, extraordi-
nary. ಚೆತ್ರತರ. Very variegated,
etc. ಚೆತ್ರ ಪತ್ರ. A wonderful variety
of leaves,
ಚೆತ್ರಭಾನು. He of various lustre, the
sun.
ಚೆನ್ನು. 6014, 207. ಗ. 198. 558.
ಬೆಪ್ಪು. A shell. 368.
ಚೇರ. To scream, cry out. 508. 560.
ಚು೦ಚು. Coping of a wall; a porch;
small, p. 229,
ಚುಂಬಿತ. Kissed.
ಚುಂಬಿಸು. To kiss.
322
ಚುದ್ರತನ. Niggardness.
ಚುಯ್ಕೆನಿ. To hiss, fizz. 432.
ಚೂಣಿ, The front, van.
ಚೂತ. The mango tree:
ಚ್ಯೂರ್ಕಿ. Powder.
ಚೆಂ, ಚೆ. Red, (beautiful).
ಚಿಂಸರರ. A red ray. 500.
ಬೆಂಡು. ಇ ಚಂಡು.
ಚೆಂದಳರ, A red young leaf. 308, |
354.
ಜೆ೦ಬೋತ (ಕೆಂಬೋತ).
“bird,
A kind of
ಬೆಲಿ. To throw away, scatter about,
disperse. 334. 479. 552.
ಚೆಲ್ಲಿ. A beautiful man. 533.
ಚೆಲ್ಲ. ಚಲ್ಲು. 166. 317. 329. 381.
845, 441, 603. 604. 681,
ಚೇತನ. Thought; the heart; he who
has a heart.
ಚೇಬಿತ್. A scorpion. 150. 157, 224,
ಚ್ಲೆತ್ರ, ಚೈತ್ರಮಾಸ. The first lunar
month (belonging tospring),March-
April.
ಚ್ಚ ತ್ರಡೂಕಿ. The messenger 08 ಚೈತ್ರ;
a kind of flower.
ಚೊಕ್ಕ. Pure, neat, handsome. 206,
ಚೋಜಿ. Wonder. 184.
ಚೋರ & ef.
ಚ್, Four.
ಚೌಕಿಗೆ. A squarc room, 255.
ಟೌವಟ, ಚಾವಟ್ಟಿ (ಚತುಃಪಟ್ಟ). ೫088
methods. ). 197.
ಚತ. Departed, fallen.
ಚ್ಯುತಿ. Departing, deviation; perishing.
ಚುದ್ರ-ಜಗ
ಛಂದ ಛಂದಸ್ಸು. 12.
ಛಂದಸ್ಸು. Prosody; & metre.
ಛಟಭಟನೆ, With the noise of breaking
or crackling. 96. |. 198.
ಛಟಿಸು. To crackle. 96.
ಛಟೆ. A mass.
ತು. A parasol, used also as an
emblem of rulership.
ದ. A cover; a wing, a leaf.
ಛವಿ, Lustre, colour; the skin, a hide.
ಛಳಿಭಟಿವ. Clash! clash! 517.
ಛಳೆಯ. ನ ಚಳೆಯ, 214.
ಛಚಿಿಭಟಿ. Crack! orack! 431.
ಛಾಯೆ. Shade; hue.
ಲಿಟಿಸು. ಇ ಛಟಿಸು. 102.
ಛಿದ್ರೆ. An opening.
ಉಿಳಿಛಿಳಿ. The sound of smacking or
hissing. 104,
ಯ
ಜ. Born.
ಜಂ. The calf of the leg; the leg.
ಜಂಜಡ. 61168 8078219 76.
ಜಂತು. A living creature; an 108008
or worm.
ಜಂತೆ. A rafter. 163. p.299.
ಜಂತ್ರ. ಇ ಯಂತ್ರ.
ಜಂಬೀರ. The lime tree:
ಜಂಬು, The rose-apple or ifs 1766.
ಜಕ್ಕವಕ್ಕೆ. The ruddy goose. of. ಚಕ್ರವಾ
೫ ಜಾಯಿ
323
ಜಸಜಗಿಸು. 70 glitter. 218. 866 ಜಗೆ.
ಜಗತ (ಜಗ). Tho world, ಜಗತೀ
ಮಾನಿನಿ, A world-respected woman.
ಜಗಲಿ. A raised seat, a bench of
stones, 980, 165. 217, p.229,
ಜಸಂಬಿತ್. To slide; to drop. 546.
ಜಗೆ (ಯುಗೌ). Radiance. 252.
ಜಠರ. The belly.
ಜಡ. Solid, rigid, material; cold; water;
dumbness; dulness, stupidity,
ಜಡಿ. To be shaken, tremble, quake,
be astir, to blow; to shake; to set
in a quick motion, urge on, chase.
76. 79. 133. 144. 286, 270. 899, 401,
458. 456, 2.197, p.201, 496. p.271.
ಜತಿ, ಜತೆ (ಯತಿ). A yoke, pair. p.200.
p. 22. ಜತಿಸುಡು, ಜತಿಗೊಡು. 70
accompany, harmonize.
ಜನ. A person; people. ಜನಪ್ಯ ಜನಪತಿ.
A king.
ಜನಕ. Generator, father.
ಜನನಿ. A motber.
ಜನಪದೆ. A country.
ಜನಿತ. Born.
ಜನಿಸು, To be born.
ಜಮದಾಡೆ (ಯಮ-ದಂಡೆ), A 188010
sword, p.201.
ಜಯ. Victory,
ಜಯದ್ರಥೆ. A king of the Sindhus.
ಜರಿ. To wear away, fall or slip down,
drop. p.184,
ಜಣತಿ, ಜಜ೨. To 701116, (despise). 180,
165, 287, 542, |, 254,
ಜರ್ಜಿ. Whirring.
ಜಲ, ಜಳ. Water.
| ಹವಾದಿ. 0110
ಜಲಚರ. The water-goer, a fish.
ಜಲಜ, ಜಳಜ. ಇ ಅಂಬುಜ.
ಜಲದ. ಇ ಅಂಬುದ,
ಜಲಧರ, ಜಳ-. Tho water-carrier, 4
01084, ಹಜಳಧರಮಾರ್ಸ್. The 887.
ಜಲಧಿ. ಇ ಅಂಬುಧಿ.
ಜಲನಿಧಿ ಹಳ-. ಜಲಧಿ.
ಜಲವ. Full of water.
ಜನ್ಗಿ, ಜೆಲ್ಲಿ. Ornamental tassels of the hair
of the yak. 123, 124, 166, 598, p.261,
ಜವ್ ಯು,
ಜವ. Strength, speed; quick, power-
ful, able; greatly, much. 76. 200,
394, 431. 414. 480, 584, 558, 600.
619. p.266. 624.
ಜವಗೆಡಿಸು.
power. 412.
ಜವಳಿಸು (ಜಿ ಳಸು). To be blazing or
glittering. 253.
ಜವಾದಿಬೆಕ್ಟು.
To exhaust one's own
A civet
cat. 397.
ಸ. = ಯಶ.
ಜಳ, ಹಲ ಥಿ.
ಜಾಜೆ. The great-flowered jasmine; the
nutmeg.
ಜಾಡಿಸು. -ರಾಡಿಸು. p. 197.
ಜಾಔ.= ಜ್ಞಾನ. 46, 484,
ಜಾತ. Born; belonging to a race or
caste; birth,
ಜಾತಿ. Genus, race, caste.
ಜಾನು. The knee.
` ಹಾಮಾತೆ. A son-in-law.
ಜಾಲಖಯಲ, (01088013 = ರುಲ್ಲಿ ಜಲ್ಲಿ ಮಿ
ಛಿ). The yak. 185,
41
824
ಜಾಐರ್ಕ್ ಜಾಯು, To slide, run off, flee.
70, 524,
ಜಾಲ ಜಾಳ. A net; a 66086 mass,
assemblage, large number.
ಜಾಲಕೆ. A 708.
ಜಾಲೆ. ಎ ಜಾಲೆ.
ಹಾವ. A watch of three hours. 199.
247,
ಜಾಹ್ನೆವಿ, The Ganges.
ಹಾಳಿಗೆ. A concourse, multitude, col-
lection. 252,
ಜಾಳಿಸು (ರಾಡಿಸು). To shake, shake
off; to subdue. 179.
nN. Sticky, glutinous, diseased. p.
184,
ಜಿನುಗು, ೫1೧6 rain. 245.
ಹೆಪ್ಪು... ೫101081088, excelling. ಹೆಪ್ಪು
ಚಾಪ. The rainbow.
ಜೇಮೂತ. A 01004; ಜೇಮೂತಲತೆ. The
cloud-creeper, lightning. ಹೇಮೂತ
ವಸನ. Cloud-dwelling.
ಹೇಯ. Father! sir!
41). 563.
ಜೀ. Worn, tattered, wasted.
ಜೀವ. Life; a living creature. ಹೇವಾ
ಈ, A host of living creatures. ಜೇ
ವೆರತ್ಸು. The pearl which is life.
ಜೇವನ. 1119; livelihood, food.
ಜೇವಾತ್ಸ. A created sentient being,
living creature; a man,
ಜೀವಿ. ವ ಜೀವಾತ್ಮ. One who feeds on,
ಹೇವಿತ. Living, ೩ living being; life.
ಜೇವಿತೇಶ. .& ing.
ಜೇವಿಸು. 170 live.
111, 112. 120. |
ಜಾಣ್-ಜ್ಲಾಲ
೨೨
ಜೂಜು. Gambling.
ಜಿಲಿ. To be lofty or high. 327.
ಜೇಂ, ಜೇನ, ಜೀನು. Honey. 222. 297. 422,
ಜೀ೦ಗೊಡ. A vessel containing honey.
(222). 4922.
ಜೇಸಟಿ (ಎ ಡಿಂಡಿಮ). A circular gong
(or drum). 127. p.201.
| ಜೊಂಡು (ಜೊಳ್ಳು). ಔpty, dry, insi-
pid. ಜೊಂಡೇಟಿರ್. To 1086 ones’ sap.
p. 184.
ಜೊ೦ಪ, ೩A cluster, bunch. 351.
ಜೊತ್ತು. 0೮10862688, 296,
` ಜೊನ್ನು (ಜ್ಫೋತ್ಸೆ| 2). The moonlight;
valour. 260, p. 258,
ಜೊಲೆ, ಜೊಲ್ಲು. Saliva, spittle. 327.
ಜೋಕೆ (ಯೋಸ?). Care, attention.
191. 503.
ಜೋಡಿ. Union, accompanying. 161.
ಜೋಡಿಸು. To become or be joined;
to be ready. 77. 178. p.200.
ಜೋಡು. A pair, junction, conjunction,
meeting, concourse, 89. 288, p.201.
ಜೋಶಿ. Radiance, light; ೩ lamp.
| ಜೋದ. An elephant keeper. 178. 258.
ಜೋನೆಸವೆಳಿ, ? p.200.
ಜೋ. To wave, oscillate. 827, 400.
ಜೋಕ್ (ಯೋನ, 08806). Disguise,
fancy. p.191. ಜೋಕ್ರ(9. A sham-
fight,
ಜ್ಞ * One who knows.
ಜ್ಞಾನ. Wisdom, knowledge.
ಕಾ A wise man, knower.
ಜ್ಞ. A bow-string.
ಜಿಲ, ಜಲಲೆ. ೫1೩19, heat.
ರುಗೆ. Radiance, 102,
ರುಣಿರುಣಿ. inkling. 604.
ರುಣರುಣಿಸು. To tinkle. p.196. p.
198.
ಯುಲ್ಲನೆ. Suddenly, p. 198.
ಬಲ ಲಿಿ HOD. A 100% or curl;
ರಲ್ಲಿಯ ನುನ ೨08 ೦೯ 9೫೯ | ಧಾವರಿಸು. To fy about. 106, 170.
ornamental tassels. 218, 7, 199,
ರುಲ್ಲಿ. ವ ಜಲ್ಲಿ. ॥.200,
ಯುಳ (ಜಲ). (Blazing); heat. 101.
105, 161, 171.
ಯುಳಪಸು. 170 shine; to make shine;
to brandish. 195, 253.
ಯುಳುಂಪಿಸು. ಇ ರುಳನಿಸು. 456, ॥, 202.
ರಾಡಿ. A stream; ೩ mass. 72. 161.
'ರಯೂಡಿಸು. To 80% in a stream ; to
shake 08; to shake (80 as to throw |
whatis under uppermost), 96, 147.
ರೋಂಕಾರ. Humming. 886,
ರೋಂಪಿಸು (ಜೊಂಪಿಸು). To make
start, to thrill 230.
೨
ಟಿಟ್ಟಿಭ. The quail.
ಟುಮುಕು. ೩ 180191 127,
J
©
ಠಳಥಳಶ್ವಾರ. Tho sound of bursting
or snapping. 104.
ಪಾವು. A p1ಂe. 202, 84ರ,
Be. A high position. 164,
ಡೆಂಬರ. ಈracefulness; mass, assemb-
lage.
| ಡಮೆಡೆಂ. om, tom! ), 208,
| ಡಮಾನ (ಡೆಮಾರ?). A 800016 kettle-
drum. 127.
ಡಿಂಡಿಮ. A (small) drum. p.202.
p212. 512.
ಡೆಂಕಣಿ. The 88೩-8188 of a fort-
bastion. 3832,
ಡೊಂಕಣಿ. ೩A 189611, 177.
ಡೊಂಸುರ. A drum used in proclaim-
ing something. 221, 248,
ಡೊಂಬಿ. A multitude. 508.
ದೊಕ್ಚರ (ಎ ಸುದ್ದು). A low with the
fist, (a blow or beating in general),
145.
ಡೊಕ್ಕರಿಸು. To box. 88.
ದೊಳ್ಳಾಸ (= ಮಾಯೆ). Magical power,
wickedness. 106.
ಡ್ಡೆ. A small drum beaten on one
side. 127.
ಧಕ್ಕೆ. A small drum shaped like an
hour-glass. 175, .
ಡಾಳಿಸು. To make appear or shine.
128,
ಢೆಂಢಣಿಸು. To emit a sound like that
of a large drum, 145,
ತ- ತನ
ತೆ. This letter often appears as ದ
when forming the initial of the
second member of a compound,
ತಂ, ತಣ್. €ಂಂ1.
ತಂಗಳ. A cool wind, 161, 193, 197,
264, 307, 528.
goT. A younger sister, 541, 545,
ತೆಂಗೊಳ. & 0001 tank. 850,
ತಂಡೆ. A mass, multitude. 408,
ತಂಈು. & thread.
ತಂತ್ರ.
An extension, a warp; a
scheme, system; ೩ ceremony; an |
army.
ತಂದು. ್ಗ ತ5.
ತಂದೆ. A ther. 64. 247, 326. 529.
568, 594,
ತಂಪು. Coolness; cool (00017). 161,
198, 199, 318,
ತೆಂಬಟಿ. A tambourine. 127. p.202.
ತ೦ಜೆಲ5 (ತಂ-ಎಲ8). A cool wind. 291.
806, 889,
ತಕಪಕನೆ. The sound of boiling or
bubbling. 121.
ತಕ್ಕ. V ges. Fit, proper. 206. p. 218.
541. 561. p. 268.
ತಕ್ಕ್ ದು. ಎ ಶಕ್ಕ-- ಉದು. 574.
ತಸುಟಿ5್, To stick 10; to run after,
pursue. 170. 512,
ತಗುಟ್ಲು » To stick, fasten. p. 197.
ಟೆ. A bank, shore; place.
ತಟಾಕ. & 180%,
ತಟಿ (-ಔ). Lightning.
ಲ
| ತಟ್ಟು. A side. ತಟ್ಟುವರಿ೦ಖಸು (-ಪರಿ
೦೨ಸು). To make go to one side (7).
2.197, (or ತಟ್ಟುವ, ಅರಿಯಖಪ? ಅ
ಅ೨೦ಖಪ?).
ತಟ್ಟು. To striko (0. 1977).
ತಟ್ಟಿ. A (metal) plate. 555.
ತಡೆ. Stopping. 498, ತಡೆಂಬಡಿಸು. 10
cause to stop, to perplex.
ತಡೆವ. To grope; to touch lightly, to
stroke. 416,
| ತಡಿ. ತಟಿ. 122, 193, 866, p.181. 480,
p. 204,
ತಡಿಕೆ. The act of stopping or ob-
structing. 119, ತಡಿಕೆವಲೆ. A variety
of net.
ತಡಿತ. ಎ ತಡಿಕೆ. 108,
ತಡೆ. 70 stop, obstruct, restrain; to
stop, wait. 70, 224, 242, 399, 427,
p. 193. 588, p. 254, p. 268.
| ತಡೆ. An obstacle; delay, p.205, p.268,
ತಡೆಸಾಲೆ. A 100 that meets with
an obstacle. ತಡೆಸಡೆ೨. To be aroused.
ತಔ. 0001, 526. 591, ತಣ್ಲಿದಿರ. The
cool-rayed, the moon.
ತಣಿಪು. To 0001 satisfy. 519.
ತಣ್ಣಗೆ. Cool. 412,
ತಣು. Coolness ; happiness. p.229.
ತಠಈ. (ತದಿ, ತನಔ, ತಲಿ). That; of that,
of her, of him.
ಶತ. Extended,
ತಶಿ. Extension, multitude,
ತದೀಯ, Relating to that, her or him;
that, 72,
ತನಯ, & 808.
ತ 327 |
ವಿತಯ
ತನಿ. Mature, ripe, perfect, great,
sweet, brilliant. SARS, To be tho-
roughly boiled. 46, 101, 161. 186.
228, 807, 818, 829, 887, 388, 885.
428,
ತನಿವಔ. ೩ ripe fruit. 829, 355.
ತನು. 881811, 95.
ತನು (ತನೊ). The ಯಂತ್ರ. ತನುಜ. ೩ 500.
ತನುತ್ರ. Armour, mail.
ತನುಭವೆ. ಎ ತನೂಭವ.
ತನುಭತಿ (-5). Body-bearing; a |
living creature; ೩ man,
ತನೂಭವೆ. A 80೫,
ತನ್ನು ತನಗೆ. 6. ಳ ' ತಾಂ. ತನ್ನು ಶಾನೆ,
By one’s self, on one’s own accord.
417,
Heat; tormenting ; penance.
ಪ್ರ. Heated.
ತಪ್ಪದು. V ತರಿ.
ತಪ್ಪಿ (ತಬ್ಬಲಿ), ತಪ್ಪಲು. The side of
a mountain; table-land, 289, 368.
896. p.179.
ತಪ್ಪು. 'To be missed, slip, fail; to be
ತಪ.
ಪ್ರ
pe
ಅ
amiss; to be lost, 50, 158, 191, 373. |
896, 582. p. 258.
ತಪ್ಪು. A mistake, misdemeanour. 51.
584, 564,
ತಮ. ಇ ತಮಿಸ್ರ.
ತಮಗೆ, ತಮ್ಮ. 6೬. ್ಗ ಶಾ.
ತಮಾಲ. The Honge tree; ೩ sign
made with its juice, ete. on the
forehead.
ತಮಿರ. = ತಮಿಸ್ರ.
ತಮಿಸು. Darkness.
|
ಠಯವಾಯ್. ಔuccession,
ತಮಿಸ್ರೆ. A dark night.
ತರ (= ಕೊಂಡು ಬರಿ). To bring, (to
take). 68. 69. 89, 201, 375. 463.
470. p.199. 495. p. 212. 588,
ತರ (ತೆಜ). Manner. ತರತರ. Variety.
126, 165, 166. p.197 (ಅಡ್ಡೆ ತರು.
ತರ. A row, line; bank. ef. ಥರ. 296.
860. p.200. p. 261 (twice), ತರಂಗೊ
ಲ ತರಂಬೆಜು (-ಪೆಜು. To be in a
line or properly arranged (or heap-
87). ತರಂಗೊಳಿಸು, |. 229.
ತರಂಗ. A wave, surge.
ತರಂ?:ಣೆ. $he full of waves, a river.
ತೆರಕಸ. A quiver (?). p.199.
| ತರಜಿಸತ್ತರಿ. (-ಶ್ರಾಸ-?). A terrible |
sword. p, 199,
” ತರಣಿ. The 0708508; ೩ ship; the sun.
3ರ. Passing over, conquering.
ತರಳ. Trembling; fickle.
ತರಳ. A )07. 375.
ತರಿಸು. To have brought. 230. 281, 564.
ತರು. ೩ ee.
ತರುಣ. ್ಫYoung, fresh; just risen; ೩
young man.
ತರುಣತೆ. Freshness, tenderness.
' ತರುಣಿ. Tender, fresh, new; ೩ young;
a youth either male or female; a
young wife; the lately risen, or
the not powerful sun; the blossom
of the Achyrantes aspera (ಜುಬ್ಬ
ಪುಪ್ಪು); the 1181719 01 soveral flower-
plants.
successive
time.
328
ತರ್ಕ. The science of logic; disputa-
tion,
ತರ್ಸು, ತದ್ಗು. To lower. p.197.
ತರ್ಜಿತ. ಖMenacing.
ತeೌ, To out or strip off. 186. 526.
ತಲೆ. The head. 49. 247, 806, 898, 429,
487. p.184. p.197. p.198. p.201.
624.
ತಲೆಸಟ್ಟು. A heud-tio. 421.
ತಲೆದಿ೦ಬು (-ಶಿ೦ಬು). A 8088-0888107.
528.
ತಲ್ಲಣಿಸು. 70 ar. 814, 628.
ತವಕ, ೫8 6೫೫085, haste. 125. 529. 553.
ತವರ, ಶೌರಿ, Akin, relationship (with
regard to a woman). p.229. ತವ
ರ್ಮನೆ (0೩ 0್ಶ ಸರ್ವಮಂಸಳೆ. A
woman's native dwelling.
ತವೆಲೂ೦ಖ (ತಪ್ಪಲೆ). A 1886 metallic
vessel. 218.
ಶವಿಸು. To make decrease; to appease.
342. 412, 518.
ತವುರು. ಇ ತವರ. 206.
ತವೆ, Nicely, greatly, much, ete. 176.
342, 350. 452. 480. 553. 600. 621.
ತಳ, ತಳಿ. 0ಓ ತಬಿಕ್ಸ್ ಕಳೆ, ಶಾಳೆ. ಗಂ
sprout, bud, bloom; to shine, glit-
ter, glimmer. 138. 195. 262, 385.
08. ೩180 ಥಳಿಸು.
ತಳ. A place; the ground, bottom;
a dale; the sole of the foot. 285.
319. 394. p.171. see ನಕ:
ತಳ. To move; to start; to set in
motion, 394. 466. 483. p.212. 509.
510. 524. p.228. p. 258. p.261.
|
ತರ್ಕ-_ತಾಂಬೂ
| ತಳಔ. Agitation, excitement. 493.
ತಳವಾರ. A beadle. 228.
ತಳವೆಳಸು. Agitation, alarm. p.269.
ತಳ. Shining, bright (?). 818.
ತಳಿಗೆ. A metal plate. 226. 280,
ತಳಿರ. To sprout, get young leaves.
92,
95. A bud, sprout, young leaf. 260,
321. 3381. 388. 850, 358. 354. 507.
526, p. 228. p. 229.
ತಳರ್ವಸೆ(-ಪಸೆ). A bed of young leaves.
528.
ತಳೆ, ತಳಿ. 8. ತೆ, ತಾಳೆ ೩೧೩ ದಳೆ. ಗಂಂh-
tain, acquire, take, hold ; to sprout,
bud, bloom. 141. 259, 804. 806. 331.
864. 381. 407. 478. p.199. p.200.
p. 201. p.202. 518. 521, 552. ರಿರ8.
ಶಶ5. 604. p.267.
ತಳಿ. To halt, stop. p.170. p.212.
554, 628, 629,
ತಳು. Delay. 596.
ತಣ್, To be held, obtained, acquired,
be possessed of; to come about;
to go to. 351. 386. 387. 391. 480.
484. 512. p.258. 598. 601, 604. 608.
618. 619.
ತಣಿಸು. (ತಳಿಸು). To hold forth, evince.
137. 399.
ತಯ್ತಿ. A hold, an embrace. 808.
ತಾಂ, ತಾನು, ತಾ. 16, she, it.
ಈಾಂಟು, ಶಾಟು. To put into close con-
tact, strike. 611 (9). 896 ದಾ೦ಟು;
68. ತಟ್ಟು.
ಶಾಂಖೂಲ. ೫0861.
ಡ್ನ 3 ಎ
ತಾಗು. ತಿಳು
ತಾಗು. 70 touch, hit; to charge. 108, |
174, 402. |
ಶಾಶ. & father.
ಶಾಸ. 11681; pain.
ಶಾಮರಸ. he lotus.
ತಾಮಸ, Darkness; anger, rancour.
ತಾಯ್, A mother. 78, 826, 434. p.268.
ತಾರ. Going through, piercing.
ಠಾರಣೆ ತಾರಕಿ. - ತಾರೆ.
ತಾರಸೆ. ಇ ಶಾರಕೆ.
ಈಾರೆ, ೩ tar.
ತಾವರೆ. The lotus, 161. 196. 254. 304.
348. 359. p. 228.
ತಾಳೆ, ತಾಳು. To obtain, hold, seize,
possess, put on, bear, endure, ex-
perience. 157, 269, 337, 342, 347.
380. 395. 441. 446, 458, 457, 472.
474. 518. 578, 596, 604.
ತಾಳ. A cymbal. 127, p.212.
ತಾಳ, ಶಾಳೆ. The palmyra. (305). 349.
ತಾಳಿಗೆ. Tho throat. 88.
ತಾಳ್ಸು.=ಈಾಳೆ. 70 208 08, 559.
ಶಿಂಗಳೆ. The moon; a month. See
ಬೆಳ್ಳಿ ೦೫4.
ಶಿಂತ್ರಿಣಿ. The tamarind tree.
ಶಿಂಧಿಣಿ. A multitude. 218. 885,
ಶಿಂಬು. & filling; a cushion (?). 528.
ತಿಗ (ಪ್ರಿಕ). A triad. 313.
ಶ್ರಿಸುಡು. The bark of a tree. 398.
ಶಿಸ್ಮ. Sharp, hot. ಶಿಸ್ಮ್ರಾಂಕು, He with
hot rays, the sun.
ತಿತ್ಲಿರಿ. The francoline partridge.
8. A leather bag. 498.
ತಿದ್ದು » ಶಿರ್ದು. To make straight, rec-
329
tify, correct, train, 204, 208, 588,
584. 540.
ಶಿನಿ, ತಿನ್ನು. 0 68೬, 81, 458,
ಶಿಮಿ. A large fish, (a whale).
ಶಿವಿಿಂಗಳ. The 3ವಿ೨-swallower, a fish
greater than the ಶಮಿ.
ಶಿಮಿರ. Darkness.
ಶಿರಿ (ಶ್ರ). Holy, (sacrificial). 148,
2ರ. To move or wander about. 825,
ಶಿರಿಶಿರುಗು, To move forwards and
backwards. 189,
8ರುಣು. To turn or go back or round;
to roam about, 88. 288. 334, 370.
878. 478. p. 265
ಶಿರುಹೆ. To turn round, whirl, 280.
ಶ್ರಿಜು, To barter, pay, present. 179.
193. 495,
ತಿರ್ದಿಸು. To have corrected or trained.
575.
ತಿಲಕ್, ಶಿಳಕ್. A certain tree with beauti-
ful flowers; an ornament; the
best man.
ಶ್ರಿವಿ. To pierce, fix in; to enter in
strongly, pervade, 87. 138. 187,
258. 812, 614.
ಶ್ರಿಳಿ. To become clear; to be known;
to know, learn to know, under-
stand; (to be over), 2. 89, 52. 75.
144, 204. 320, 872, 444, 474, 581,
541, 564, 568,
3%. Clear, transparent. 101, 307. 884.
ತಿಳಿಗೊಳ. A clear tank. 161,
ಶಿಳಿವು. Understanding, reasoning. 280,
Sಳುಪು. 70 make known; to make one’s
330
self acquainted with, have re-
lated to one’s self; (10 make clear
or make cheer up). 416, 472.
ಶೀಷು. To blow. 161. 199. 262. 556.
8:0. A shore, bank.
ತೀರ, ತಿರು. To end, be finished or
accomplished. 38, 90, 336. 465,
ಶೀರ್ಥ. The place where a river is
crossed and people use to bathe.
ಶೀವು. 08. ಶಿವ. To be full, abound;
to fill. 129. 175, 222.258. 269. 388. |
850, 401. 412. p.202.549. p.258. 609.
p.262. 620.
ಶೀಷೆ. Abundantly. 340.
ಶೀವ್ರ. Sharp, hot, blazing, (quick).
ತುಂಡ್ 11%.
ಶು೦ದಿಸು. To make 01606-173681, 7.221,
ತು೦ಡು. A fragment, piece. 58. 240,
ಈುಂತುಟಿರ್, ತುಂತುಜು, A drop. 267. 866,
878. p. 229.
ತುಂಬಿ. The black bee. 101. 194, 196.
260. 290. 303. 335. 386. 352. 897,
ತುಂಬಿಸು. To have filled. 184,
ತು೦ಬು. To become full, to be ful-
filled; to fill. 36. 44. 82, 85, 135.
206. 219, 222. 290, 356. 361. 482,
601.
ತುಂಬುರು. A kind of tree, the ಕಾಲ
ಸ್ವೈಂಧ- 97.
ತುಕ್ಕು. To come in force or en masse. |
397.
ತೀಡು-
ತೂ
ತುಡುಂಕು. ಇ ತುಡುಕು. . 171.
೫.198. p.204. ॥. 822,
ತುಡುಕು. 10 80126 hastily or vehe-
೫.197,
mently ; to reach to, touch, 67,116,
184, 219. 389. 899, 400, 485,
ತುಡುಬು. A double drum. 207.
ತುತ್ತು. A handful of rice to be put
into the mouth, a mouthful (trifle).
88, 84. 201; (another reading is ಹು
ಕ್ರಿನ ಹುಣಿವ ತರುಶಿಹುದು).
ತುದಿ. An extremity, end, point. 20.
50, 108, 892, 416, p.197. 529, 581,
617, (ತುದಿಸೆಏಸು=ಸೆಜಗಿನ ತುದಿ), ತು
ಬಗೆಯ್, ಗಂ go to the extreme, be
hazardous,
ತುಪೂಕ. A musket. 442.
ತುಪ್ಪ. Ghee. 32. 77. 81,
ತುರಂಸೆ. ಎ ತುರಸ್.
ತುರಂ?. A horseman:
ತುರತ. A horse.
ತುರಂಗಮೆ. ಇ ತುರಂಗ.
ಈಜು. Extension, multitude; (fo-
liage). p. 204.
ತುಜಿಂ. To be or become extensive,
much or full, be crowded together.
198. 292, 887, 898. p. 199. 507.
ತುಜುಸು. Abundance. 508.
ತುಪೂರ. Thin rain.
ತುಳುಂಕು. To flow over. 222.
ತುಳ್ಳು, ಐ ತುಳುಂಕು. 482, 601.
ಈುಟ್. To trample on. 240. 340.
| ತುಡು, To be put on; to put on; to
cover, 102, 115, 171. 441, p.199. |
604,
ತೂಗು. To wave, nod; to woigh. 88,
167, 806,
| ಈೂಣ (ತೂಳ). 7080887, frenzy. 388.
ತೂತು-_ತೊಟ್ಟು
ತೂತು. A hole. 47, 48, 53.
ತೊಜು. To shake, to winnow, to make
to start up, to make to drop; to
fly off, drop. 3. 70, 188, p.229,
ತೂಳೆ. 70 retreat; to spring back
with elastic force. 219.
ತೂಳಿಸು (ತೂಣಿಸು?). To excite, urge
on (8). 178.
ತ್ಭುಣಿ. Grass; a blade of grass (baga-
telle).
ಫ್ರಪೆ. Thirst.
ನ್ನ. ತೃಷೆ
ತೆ೦ಗು, The cocoanut and its tree. 54.
140, 349. 356.
ತೆಕ್ಟ್ರನೆ (ತಛ್ವಿನೆ). Tightly, strongly, den-
8013. p. 202. p. 258.
ತೆಕ್ಕೆ (ತಲುತ್ವಿ. An embrace, a coil, 113.
144, 161,
ತೆಗಸು. To have taken. 472.
sೆNಸು. To ordor to be taken. 115.
ತೆಗ್ಗೆ To lay hold of, (commence,)
take, take out or away, remove;
to be taken away, 76. 186, 198.
224, 240, 328. p.171. 480, 433, 434,
443, 450. 457, p.197. 529, 584, 540,
542, 543, 547, 624,
ತೆತ್ತಿಸು.To pierce, break through.p.229.
ತೆತ್ತು, ೪ ಶೆಜು.
ತೆನೆ. An ear or spike of corn or
leaves; the ramparts of afort. 240,
305, 382, 878,
ತೆಬ್ಬು (ತಬ್ಬಿ). To embrace, olasp.132. |
ತೆರಳೆ, To et 0%. 188.
ತೆರಳ. Setting out, marching. 183.
331
ತೆರಳಿಚು. To set out, (march against).
108,
ತೆರೆ. A wave. 295. 860, 366. p.200. p.204.
sೆರೆ. A cover, screen, curtain, (mask).
520.
ತೆಜ. Manner. ತೆಲಿತೆಖಿ Variety. 189,
166. 176. 343. 373, 378, 411. ete.
ತೆಖಂಬೊಲರಿ (-ಫೊಚೆ). To shine beauti-
fully. p. 200. ॥. 228,
ತೆಅಪು. ಇ ತೆಜಹು. 419. p. 228.
ಜೆ. An opening, interval, inter-
ruption, space. 258,
ತೆಕ್ಕೆ. To open; to uncover; to be
uncovered (with ashes). 198. 292,
393. p. 184. 569.
ತೆಳ್ಳೆ, Thin, delicate, soft, gentle.
ತೆಳುನೆಲರ (ತೆಳೆ-ಎಲ5), A breeze. 262,
| ತೆಳ್ಳರಿ. A Kind of rain, 516.
ತೇ ತೆಯ್. To grind (with water). 34.
ತೇಸು. A belch. 85.
ತೇಜ. Sharpness, strength; splendour,
light.
ತೇಜಿ. Strong; a horse.
ತೇರಿ. A (large) cart, a chariot, 160,
175. 816. 841, p.261, 618P,
ತೇರ್ಲಸು, ತೇರಲಖುಸು. ₹o strengthen,
give comfort, encourage. p. 197,
ತ್ಯೆಲ. 011,
ತೊ೦ಗ್ಈ. ೩ cluster, 241, 886, p.198.
p. 201. ತೊಂಸಲ್ಲ್ರಜೆ. Beads in
clusters.
ತೊಂಣು. To be in clusters. 140.
ತೊಟ್ಟನೆ. Readily, quickly, suddenly,
p.184. p.271.
332
ತೊಂಡು. Mischievous, (cowardly?).114.
08. the Tamil ತೊಡು, fraud, deceit.
ಈಡು.
ತೊಂಡುಗೆಡು. To prate like a parrot.
351,
ತೊಗ. The skin, a hide, leather,
56.
ತೊಟ್ಟಿಲ. A 08೩419, 326,
ತೊಟ್ಟು. V`ತುಡು.
ತೊಡಂಕು. «8. ್ಗ ' ತುಡುಕು. To become
entangled or entangling; to meet |
with;
p. 198. p.201, p.205. 614.
ತೊಡೆಂಕು. Entanglement, hindrance ;
to oppose, hinder, 457,
perplexity, 114, 588,
ತೊಡಂಸು, ಎ ಕೊಡಸು. p.197.
ತೊಡಕು. ಇ ತೊಡಂಕು. 108, 136.
ತೊಡಕುವಲೆ. & varicty of net. 119.
ತೊಡ. To be entangled, come into
close coutact with,
begin. 83. 170. 372.
ತೊಡ. To get entangled, knock
against, touch. 259. 889, 868, 507.
ತೊಡರಿ (ಬಿರುದಿನ ಹಾಹೆ-ಬೊಂಬೆ).
p. 196,
to meet; to
A honorary ornament,
p. 200. 604.
ತೊಡಚಂ೯, To be joined or tied; to
tie, join, p.198. p.199.
(twice).
ತೊಡವು. (Ornamental) dress; trinkets. |
559, 604,
ತೊಡಿಕೆ. ross, clothing; an orna- |
| ತೊಳೆಸು.
ment, 218,
ತೊಡಿಗೆ. ಎ ತೊಡಿಕೆ. 826,
ತೊಂಡು ತೊಳೆ
p.229 '
ತೊಡು, ಇ ತುಡು. ೭32. 899,
ತೊಡೆ. The thigh. 309. 327. 886. p. 199.
ತೊಡೆ. 70 rub, smear; to rub out, to
wipe away. 416. p.200. 584. p.258,
' ತೊತ್ತು (ತೊಮ್ಮಿ). A male servant. 57.
ಕೊದಳೆ, ತೊದ ಳು. ಔntanglement; false-
hood; stammering. 17. 118, 897,
ತೊನೆ. To swing backwards and for-
wards. 449. p. 197,
ತೊಪ್ಪುನೆ (ತಪ್ಪುನೆ). Quickly 396.
ತೊಯ್. ಎ ತೋ. p. 229.
ತೊರೆ.
abandon, disregard. 987, 877, 380.
589.
ತೊರ, A stream, river. 196, 302, 314.
871. p. 181.
ತೊಲ? ಸು. -To remove. 395.
(To run of); to leave off,
ತೊಲಸು, To move or go away, ‘be 86-
parated; to leave. 60, 160, 288,
292. 322, 884, 452. 478. p.201, 584,
p. 258,
ತೊಲೆ. A beam (08 wood). 168,
ತೊಲೆ, ೫081117, likeness. 428.
ತೊಳಗುಃ To shine. 327, 840, 474, |
p-254,
ತೊಳಸು. The act of washing (weep-
ing). 879,
ತೊಳೆ, To shine. 123, 295, 318. 319. |
881. p. 259.
ತೊಳೆ. To wash. 36. 85, 416, p.204,
587. 547. (68. V ತೊಡೆ. ೫0 ೬೪ 0ut;
and 1 ತೊಳೆ. To make shine).
To make one’s self shine,
be brilliant. 507.
eT
333
ತೊ. 170 roam about. 325. 370. 412, | ತೋಹು. Reve: Deception, guile, im-
628. p.269.
ತೊಟಿಲಿಕೆ. Wandering about. ತಕ್ಕ ತೊ
ಅಲಿಕೆ, Embracing, (leaving) and
beginning to roam (again). 103,
161,
ತೊಬಿಲಿಚ೨. To make roam, send about.
65,
ಶೋ... To become wet or moistened.
528. (p. 229).
ತೋಟ, A garden.
ಶೋಟವಾಳ. A gardener. p. 228,
ತೋಟಿ (= ಹೊಡಕೆ). Beating, driving
or forcing (into the mouth), force,
84, 113. 810, 614,
ತೋಮರ. An iron crow.
ತೋರ. 810% 1889; largeness. 226. |
386.
ತೋರಣ. A 1091008 of 108168, flowers,
ete. 128, 126, 212, 226, 260, 831,
p: 197. p. 200. 520. 622.
ತೋಟರ್, ತೋಣು. 770. shine, glitter,
appear, be prominent; to show,
point at. 88, 87. 188, 168, 167. 199,
207. 285, 810, 882, 341. 348. 349.
857, 875, 876, 385, 886, 898, 451,
462. 465, 7. 197, p.202. 484, 511,
546, 551, 588, 586, 598. 608, 618,
619. 621. p. 267. p. 268. 629. p. 271.
ತೋಟಿಿಸು, To show. 114. 508.
ತೋರೆ, Shining, appearance. 461.
ತೋರ್ಕೆವದೆ. 70 glitter, (be drawn).
ಶೋರ್ಪಡು.
474, -
To be bright, appear.
|
position, 118,
ತೋಳೆ. The arm; a fore-foot. 87. 110.
208. 827, 886, p.184. p.201. 528.
ಶೌಂದಲೆ, ತವು೦ದಲೆ. Humiliation. p. 201.
ತೌಳವ. Relating to the ತುಳು country.
ತ್ಯುಜೆಸು. To 8176 up, abandon.
ಶ್ಲಾಂಸ. AUandoning, giving away,
liberality.
ಟು A liberal person.
ಶ್ರಿ. Three.
ಶಸುಣ. Three times.
ಪ್ರಿವಿಕ್ರಮೆ. Three steps; three kinds
of heroism; the sun,
ಕ್ರಿವೇಣಳುಕ. A certain part of ೩
chariot,
ಪ್ರಿಕೂಲ; ೩ ಕrident.
ತ್ ದೀಯ. Thine.
ತ್ಸ್ರಿತ. Quick.
)
ಥರ. A row, (accumulation), 343. cf,
ತರ.
ಥಳಿಸು, To shine. 606. of. ತಳ್ಳಿ.
2)
ದ. This letter when forming the initial
of the second member of a com-
pound, often is a substitute for ಈ.
ದ. Giving; a donor.
ದ೦ಟು. A talk, 119.
ದಂಡ, ೩ 8888.
884
ದಂಡ. ದಂಡೆ. ದಂಡಾಧಿಪ. A 8600881.
ದೆಂಡಿವಲೆ. A variety of net. 119.
ದ೦ದಿಸು. To apply the stick, punish,
ದಂಡೆ. An army. 55.
ದಂಡೆ. A certain military performance.
456. 615, ದಂದೆಗೊಡು, To execute |
that performance.
ದೆಂತೆ. A 10018, tusk; ivory, ದ೦ಶಚ್ಛದ,
The tooth-cover, lip. ¥
ದಂತ. It with the tusk, an elephant.
ದಂದುಗ. 65011. 567.
ದಂಪತಿ. The dame and her husband.
ದ೦ಪಶಿವಸ್ಥಿ. The ruddy goose or
swan, 196,
ದಕ್ಷ್ಮಣ. Right (not left); upright,
true, honest; the south; a present.
ದಟ್ಟ, ದಟ್ಟಿತು. Massy, thick. 827,
ದಟ್ಟ. A waist-band, sash, 604.
ದಡದಡಿ. In a hurry-flurry. 498,
ದಡ್ಡಿ. A blind or screen. 216.
ದಣಿ (ಧನಿ). A master. 52.
ದಣಿ. To be or become fatigued, tired.
186.
ದತ್ತ. 61798. ದತ್ತ್ವನ೦ಂದನ- ಸ್ಪಿಯ೦ದತ್ರ
ಪುತ್ರ. A boy who presents himself
to somebody to be his son,
ದನ ದನವು. 041/19. 205.
ದನಿ. ಇ ಧನಿ.
ದನುಜ. ೩A (18/01.
ದಯೆ.
passionate, benevolent.
ದುರಿತ. Sin, crime.
ಜಬರುಸನ. ಇ ದರ್ಶನ.
ರ್ಪ£ಣ. A mirror.
Compassion, ದೆಯಾಕರ. Com-
ಹಂತ
ದಾರಿ
ದರ್ಶನ. 866178, a sight; showing, a
display; a visit,
ದವೆ. ೩ ಂrest, wild,
ದವನ. A Kind of fragrant shrub.
p. 229.
ದಕ. Ten. ದಶರಥ. Ten chariots (ten
being a numeral used in old times
for denoting a good number of
chariots); the name of a king.
ದಸ್ಯು. An aboriginal tribe.
ದಹನ. A burning, conflagration.
ದಹಿಸು. To burn.
ದಳ. ೩ leaf.
ದಳೆ. To open, blow. 821, 340, 366.
91, ತಳೆ.
ದಳ್ಳುಣೌಿ. An extended flame, a great
blaze. 170. 171,
ಬಿ An army. 175. 181. 316. 820.
ದಾಂಟಿಸು. To oause to jump over. 618,
624,
ದಾ೦ಟು. To cross, jump over. p.198.
611 (?). ॥. 268. 621.
ದಾಡೆ. The jaw. 241,
ದಾತ. ದಾತ್ಯು.
ದಾತಾರ. ಎ ದಾತ್ಯು.
ದಾತ. A donor, giver.
ದಾನ. A donation, gift; the fluid that
flows from the temples of an ele-
phant. 619, ದಾನಧರ್ಮ. The gift-
law, liberality.
ದಾಯಾಡ್ಕ್ಯ. A distant relation.
ದಾಲಖಸೆ. = ದಾಯಾಡ್ಭು.
ದಾರಿ. A road, way. 155, 345.
ದಾರಿ. A traveller. 305. 387.
ದಾಳಿ೦ಬ. The pomegranate,
doು. The stem or trunk of a tree.
ದಿಂಡುರುಳ್ಬು. 70 make fall down like a
log, (to slay). 240,
ದಿಂಡುನಾಯ್. 170 rise straight up on
the bind legs. p.119. 613.
ದಿಂಡೆ. Hugeness; a large piece. 450.
ಬರ್, ದಿಕ್ಕು, (of) 0B. A direction,
point of a compass; ೩ place; (cause).
Rcd. A district of one of the points
of the compass.
ದಿಗಿಭ್ರ. ವ ದಿಗ್ಗ್ ಜ.
ದಿಸ್ನಜ. A fabulous elephant belong-
ing toa 5೮.
niu ಯ. A conquest (of the countries)
of the eight directions.
ದಿಟಿ, ೫ ದೃಢ.
ಿಡ್ಯುತಿ. Radiant.
ದಿನ. ಸ 687. ದಿನನಾಥ, ವಿನಪೆ. The day-
ruler, the sun. ದಿನಮಣಿ. The day-
jewel, the sun.
ದಿನಕರ. The day-maker, the sun.
ವೆ. The sky, heaven; ೩ day. ದಿವಪ
3. The Lord of heaven, God.
ದಿವಾ. By day. ದಿವಾಕರ. The by-day- |
shiner, the sun; a crow.
ದಿವೆಸ. ೩ 68). ದಿವಸೌಧಿಪ. = ದಿನಪ.
ವಿಜ. A fabulous demigod.
ದಿವಿಜೀ೦ದ್ರ. ಇ ಇಂದ್ರ.
ದಿವಿಜೇ೦ದ್ರತನಯ. A 1೩/39 08 ಅರ್ಜುನ.
ದಿಕೆ.ಎ. ೪೫, ದಿ. ದಿಶೇಂದ್ರ). & king of
the eight OT.
ದೀಧಿತಿ. A ray; light, splendour.
ದೀಪ. A lamp.
ದೀಹ. (ಕ್ಷ ?) Smearing, poisoning.
442. (ದೀಹದ ಅಏಣಿಂ ಏಣಂ ೬h
accusative of ಏನಾಗಿ.
| ಹುಂಡಿಸು. To prance (?). p. 199.
ದುಂದುಭಿ, A kettle-drum.
ದುಮ್ಮಾನ (ದುರ್ಮಾನ). Bad 1. 6. broken
self-confidence, humbled pride,
grief.
ದುಃ (ದುರಿ, ಹುನ್ಮಿ ದುಔ). Bad; 4188001,
ದುಃಖ. (Bad-air), sorrow, affliction.
ದಸ ಪೈ. A bad dream.
ದುಸ(ಬ್ಸಿಕ್). A pair, a deuce at games.
818,
ದುಸುಡೆ. Injury, 279.
ದುರ್ಗ. (Difficult to go 10), ೩ fortress.
ದುರ್ಗಂಧೆ. A bad smell.
ದುರ್ಫುಟಿ.. cult.
ದುರ್ಜನ. A bad man.
ದುರ್ಧರ. Intolerable.
ದುನೀrತಿ. Unwholesome doctrine.
ದುರೌಔ೯. ೫7108068685, ದುರ್ಮಾಗ.
A wicked person.
ದುರ್ವ್ಯುಸನ. Evil inolination or practice.
ದುವ್ಳಿಸು. To Keep in exercise, to
spur on. 178. p.199.
ರುಪ್ಟೀತಿ (ಡುಪ್ಪ್ರತ್ಸ?). A 1೩8 ೩೦೬.
ದುಷ್ಪ. 26028798, wicked.
ದುಸ್ಸೆಂಧಿ. A violation of the rules of
euphony.
ಡುಸ್ಸಹ. Intolerable.
ದೂತ. A male messenger; ಥೂಪಿ. A
female messenger.
586
ಆ ದ್ನಂಿ
ದೂರ. Far; a great distance. 112. 198,
p. 1711.
ಹೂಮ್. To blame, abuse, calumaiate.
228.
ದ್ಭುಢ. Strict, firm, true.
ದೃಷ್ಟಿ. Sight, look.
ಡೆಸೆ. =ದಿಕೆ. In the direction, 199. ದೆಸೆ
R. Into all directions, 132; on
account of, 280.
ದೇವ. A Deity; God; a king, master;
ದೇವಿ. A queen.
ದೇವತೆ. A 8617.
ದೇಶ. A place, country.
ದೇಶಿ. The language of a country.
ದೇಶ (-ಈ). A traveller, stranger.
ದೇಸಿಸಾಅ (= ದೇಕ್ಕ, adjoining?) A
kinsman. 251.
ದೇಹ. The body.
ದವೆ. Connected with a deity; super-
human.
ದೊಂಡೆ (ತೊಂದೆ). The trunk of an ele-
phant. ). 184.
ದೊಂಜೆ. A bundle. 498.
ದೊಡ್ಡಿ ತು. Great, large, big, eto. 98.
ದೊರೆ. To be obtained, (೧೦೫19 up to);
to come about. 264, 417, 418. 488.
626. (ದೊರೆ ಕೊಳೆ. To make one’s
self obtained). ದೊರಕೊಳಿಸು. 70
commit.
ದೊರೆ. Equal; equality. 168. 459. p.200.
859. ಡೊರೆಗೆವರ, 170 liken.
ದೊರೆ. A master, ling. 208. 208. 418.
459.
ದೋಣಿ. ಇ ದ್ರೋಣಿ, 122. 196. 219.
ದೋರ್ದಂಡ. An arm. p. 202.
ದೋಹೆ. Treachery. 131.
ದೋಳೆ. A drum. 127.
ದೌರ್ಹನ್ಯು. 71086611685, ದೌರ್ಜನ್ಯುಕಾ
DO. A worker of evil.
| ದು 3, Splendour.
ದ್ಯೂತ. Gambling.
ದ್ರವ್ಯ. Wealth, property.
ದ್ರಾಕ್ಹೆ A grape.
ದುಮೆ. ೩ ree.
ಡ್ರೋಣಿ. A tub, basin; a boat; a valley,
chasm.
ದಿಯ. A couple, pair.
ದಾರ್ A 8008.
. Two.
20%. Twice-born; a bird (born of hen
and egg); a tooth; a Brahmin.
oz. Twice-drinking (with trunk and
mouth), an elephant.
ದರದ. Two-teethed; an elephant,
ದಿರ್ರೀಪ. Aun island.
ದ್ಫೇಪ. Hatred, aversion, dislike.
)
ಲು
RGR. The sound of blazing flames.
ಧಸಗಧಗಸು. To blaze. 96.
ಧಗೆದ್ದಸನೆ. Flaming, 170.
ಧಟ್ಟು. An army, 174.
ಧನ. Riches.
wealth.
ಧನುಔ (ಧನುರ). A bಂಳ.
ಧನ್ನೂ. Rich; fortunate, well-fated.
ಧನಾಗ್ಗ. Possessing
ಧರ. Bearing, enduring; a mountain,
ಧರ...
ಧರಣಿ, The earth; a country, ಧರಣಿಪ್ಯ |
ಥಧರಣಿಪತಿ, ಧರಣೀರಮೆಣ್ಯ, ಧರಣೀಶ್ಟ್ರ.
A king.
ಧರಣೀತಳ. The earth.
ಧರಿತ್ರಿ. ನ ಧರಣಿ. ಧರಿಶ್ರೀಶ. A ing.
ಧರಿಸು. To bear, endure; to put on,
wear.
ಧರೆ. = ಧರಣಿ. ಧರಾಪ, ಧರಾಧಿಪ್ಯ ಧರಾಧೀಶ.
A King. ಧರಾತಭ.=ಧ್ಯರೆ.
ಧರ್ಮ. Law; virtue.
ಧರ್ಮನಂದನ,= ಯುಧಿಷ್ಮಿರ.
ಧವಳ, White.
ಧಳ್ಳುಜರಿ. = ದಳ್ಳು 9, 95.
ಧಟಿಂಧಬಿಂ. The sound emitted by a
ಭೇರಿ. 601.
ಧಾತು. A elementary thing; the
pulse.
ಧಾಶ್ರಿ. A nurse; a mother; the earth.
ಧಾನ್ಭು. Corn.
ಧಾಮ. A domicile, abode; province;
splendour.
ಧಾರುಣಿ, ಎ ಧರಣಿ.
ಧಾರೆ. A 8070೩೫; a sharp edge; the |
water which is poured by the
mother upon the hand of her
daughter, (which is held by the
father), the water flowing to the
hand of the bridegroom, in token
of their giving them in marriage;
520; a multitude,
ಧಾರ್ಮಿಕ, A virtuous man.
ಧಾಭಾಧೂಳಿ. A great excitement; con-
fusion. 818,
ಧಾಳಿ. Pillage, sacking. 179. 185.
ನಕ 945
೦2
ಧಿ. A receptacle.
ಧೀರ. Firm, courageous, brave; a hero.
ಧೀವರ. A fisherman. 425, 458,
ಧುಮ್ಮಿಕ್ಕು. To jump down. 71.
ಧುರೀಣ, A conductor, chief.
ಧೂತ. shaken, whirled about.
ಧೂಪ. Perfume, incense.
ಧೂಮ. Fume, smoke.
| ಧೂಳ. Dust. 176, 198. 888.
' ಧೂಳಿ. Dust, pollen. 307. 884, 345, 610,
619,
ಧೃತ. Carried; maintained, kept;
ready; observed,
ಧೃತಿ. Holding; steadiness, firmness,
ಧ್ಯೈರ್ಯ. Firmness, courage.
ಧೌಶ, Washed, cleansed.
ಧ್ಯಾನ. Thought.
ಧನಿಜ, A flag, standard.
ಧಕ್ರಿನಿ. A (1009), sound, voice.
ಧನ, = ಧನಿ.
ನ
ನಂಜು. Poison. 205.
ನಂದನ. 6184460108; a son; a garden.
95. 336. 329. ನ೦ದನೆ, A daughter:
ನಂದು. To be quenched. 385, 412.
p. 268. ನೆಂಡೆವೊಯ್. To beat 80 ೩8
to quench.
ನಂಬು. To trust. 191. 505.
ನಕುಲ. A mungoose.
ನಕ್ಟು. ್ಗ ನಸು.
ನಕ್ರ (ನೆಗಟಿ). A crocodile.
ನಕ್ಸ ತ್ರ. A star.
NR. Not-going; ೩ mountain; a tree.
ನೇಂದ್ರ. A kingly, beautiful hill.
ನಗರ, ನಸರಿ. A town.
ನಸು. To laugh; to deride. 43. 84.
282. 250, 212. 213. 804, 310, 362.
382. 444, p.205. 489. 490. 503.
524, 588,
ನ
ನಗೆ. Laughter, a smile, 199. 327, 475.
589. 680. -
ನಚ್ಚು (ಎ ನಲ್ಜು).. To wish for, love.
191.
ನಟಿ. An actor.
ನಡಂಖಸು. ಇ ನಡಿಸು. p. 199. 618.
ನಡಿಸು. To make walk, urge on, carry
on, rule. 81. 222. 288, 301. 543.
566. ನಡಿಸಿ ತರ. 70 drive to or near.
ನಡು. ಇ ನೆಡು. p.229.
ನಡು. The middle, midst; the waist,
Joins. 24, 340. 435. p.184. p.198.
p. 204, 526, p.268, ನಡುನಡುನೆ, In |
the very middle. ನಡುರಂಸ, Mid-
dle place. ನಡುವಸಲೆ, Noon. ನಡು
ವೀದಿ, The road in the midst (main |
road).
ನಡುಕ, Trembling. 386.
ನಡುಗಸು. To cause to tremble, ete.
410.
ನಡುಗು. To tremble, shake, shiver.
388. 389, 898. 451. p.204.
ನಡುವೆ. = ನಡು. In the middle. 123.
819. 339, 340, 607.
ನಡೆ. To move, walk, go, march; to
behave. 54. 149, 155. 175. 179. 180,
182. 194. 224, 314, 888, 841, 366,
311, 399. 454, 4571. p.205. 499,
p. 228. p.261.,
ನೆ. Walk; conduct. 33. 128. 328.
484, p.208. p.261. ನಡೆಸೊಳೆ. ಗಂ
begin to walk or move.
ನಡೆ. Straight on, continually, much,
well. 357. 434. p. 196. p.208, p.212.
p. 228. 628.
ನಡೆಗೆಡಿಸು. 770 interrupt one’s walk,
to cause to stop, 306.
| ಸಡೆಕರ. To come. 122. 181. 225. 289.
409. p.202. p. 204. 587. p. 268.
ನದ. A river.
ನದಈ (-ದ). Sounding.
ನದರಿ (ನಹ). A present to ೩ superior ;
respectability ; fear. 131. (either
ನದರಿಲ್ಲದ ೦೯ ನದರಿಲ್ಲದೆ).
ನದಿ. ೨ ನದ.
ನನೆ. To become moistened or wet.
245. 818. 388.
ನನೆ. (What has moisture), a bud,
germ, sprout. 350,
ನನ್ನು, ನಮ್ಮ. ಎನ್ನ, ಎನ್ನು. 278.
ನಭ. ನಭ,
ನಭಔ (ನಭ ನಭೋ). The sky. ನಭೋಂ
ತ (ನಭಔ-ಅಂತ). The sphere of the
ನಭೋಮಣಿ. The 887-8೦೫,
the sun.
ನಭಸ್ಥ ೪. = ನಭನಿ.
sky.
A)
ನಮಿಸು. To bow, do obeisance.
ನಮ್ಮ, ನಮುಸೆ. ಇ ಎಮ್ಮ, ಎಮಗೆ. 580.
ನಯ. Leading; a rule; political or
polite conduct;
polite, fine.
110917, polish;
ನಯ.
ನಯನ. The eye; = ನೆಯ.
ನರ. A man. ನರನಾಥ, ನರೇಂದ್ರ. ೩
king.
ನಜು. Smelling. 556.
ನರ್ತನ. Dancing.
ನರ್ಶಿಸು. To dance, play; to cause
to dance.
ನಲಿ, ನಲಿ. To be pleased, love, cf.
. ನಚ್ಚು. 289. 326. 840. 448. 508,
ನಲವು. Pleasure. 871. 441.
ನಲಿದಾಡಿಸು. To 10041, 827,
ನಲಿನ್ಯ, ನಳಿನ. A 10608 ಗೆಂwer, ನಲಿನ
ಮಿತ್ರ. The lotus-friend, the sun.
ನಲಿನಿ, ನಳಿನಿ. The lotus.
ನವ. Nine; new, fresh, beautiful,
wonderful.
ನವೀನ. ಎ ನವೆ. New, ete.
ನಮ್ಮ. ಇ ನವೀನ.
ನವಿರಿ. Hair. p. 184.
ನವಿಲೆ. A peacock. 378. 485, 522,
ನಸಿಸು, To go to ruin, decay.
ನಸು. Little, slight, gentle; gently.
810, 359, 489. 490, 589,
ನಳ. (Pleasant), elegant, soft, deli-
cate, 827,
ನಳಿಸು. To be (pleasing), nice, ele-
gant. 77. 805, 881.
ನಾಂ, ನಾನಿ, ನಾ; ನಾಂ ನಾವು. 1; ಇಂ.
866 ಆಂ. 278,
ನಾಂದು. To moisten, 9001. 881, 08
ನನೆ.
ನಾಕ, The heaven, sky.
ನಾಕು. ಇ ನಾಲ್ವು. 67.
ನಾಸ್, A snake; an elephant. ನಾಸನ
ನಾವಿ 889
ಸರಐ ಹಸ್ತಿ ನಾಪುರ. ನಾಗಾ೦ಶಕ, The
brahmany kite.
ನಾಚು (ನಾಂಚ)).
become pale. 878, cf. ನಾಔ.
ನಾಟ್ಟು. A dance.
ನಾಡಿ, ನಾಡು, ನಾಔ. A country. 236.
802. 305, 807, 880, 413. 446, 481,
To be ashamed,
ನಾಣಲ್ದುಡಿ. A saying of the country,
a proverb. 67,
ನಾಔ. 8೩m. 597, ನಾಸ್ಗೆ ಡಿಸು. 70
shame.
ನಾತು. 6 ನಾಜು.
eಥೆ. A master, king.
ನಾದ. A sound.
ನಾನ. Various, 30೩07.
ನಾಭಿ. The navel.
ನಾಮೆ. A name; called.
ನಾಯ್. A 608. 224. 896, 400, 441,
ನಾಯ (ನ್ಯಾಯ). A law-suit.
ನಾ೦ಖ. ಎ ನಾಯ್. 899.
ನಾಂ. A kind of orange. 140.
ನಂರಾಚ. An iron arrow.
ನಾರಿ. A woman.
ನಾಜ್, ನಾಜಿ. 806 ನಜರ್, To smell;
to be fragrant; to stink, 54, 224,
266,
ನಾಲೆ. ೫0%. 492. ನಾಲ್ಲಿರಿ, Four per-
sons. 504,
ನಾಲಗೆ. = ನಾಲಿಗೆ. 941, p. 184.
ನಾಲಿಗೆ. The tongue. 95. 108. 110, 202.
4೧0,
ನಾಲ್ಕು. |
ನಾವ, ನಾವೆ. A (nave), boat, ship.
Four,
ನಾವಿಕ. A navigator, boat-man.
ನಾಳ-_ನಿರಾ
ನಾಳ. The clapper or tongue of ೩ bell.
208,
ನಾಳೀಜಂಫು (ನಾಟಿೀ-). The stalk-leg-
ged one, a Crow.
ನಾಳೆ. T0-morrow. (ನಾಳಿನ, ನಾಳಿನಲಿ,
ete.). 48, 68. 269,
ನಾಜಿ. A 18/9,
tubular stalk, a tube. 644,
ನಾಯಿ.
filament.
The stalk of a plant; a
lotus flower, 479.
ನಿ. Dowuward, into, in.
ನಿಂದು. "ನಿಲೆ.
ನಿಂದೆ. = ನಿಂದೇ.
ನಿಂದ್ಲೆ. Blame, censure.
ನಿನ್ನೆ. Yesterday. 41.
ನಿಂಬ, ನಿ೦ಟೆ. The lime tree, 97.
ನಿಃ (ನಿರಿ, ನಿ%, ನೌ). ಎನಿ. 000೫೩,
forth; without.
ನಿ$ಸ್ಸ್ನ, ೩ ೫೦80.
ನಿಕರ. A multitude, troop, flock.
ನಿಕಾಯ ಇ ನಿಕರ.
ನಿಕುರುಂಬ. ಇ ನಿಕರ.
ನಿಕ್ಕ್ ಣಿ. A sound.
ನಿಖಿಲ, ನಿಖಿಳ. &11,
ನಿಸಳ್ಯ (ನಿಸಡ). ೩ 8006-8900.
ನಿನ್ನವ. Iwory.
ನಿಚಯ. A heap, assemblage, plenty.
ನಿಬೆತ. Pied up, filled.
ನಿಚ್ಚ. Continual; perpetually.
ನಿಚ್ಚಯ. ಆ ನಿಶ್ರ ಯ.
ನಿಚ್ಚಳ. Firm; permanence; perma-
nently.
ನಿಜ. Own; true; truth; certainly.
ನಿಜ್ಭುಂಭಿಸು. To increase.
|
೫.205; a |
ನಿಟಿಲ. The forehead ; one who has a
forehead.
ನಿಟ್ಟಿಸು. To 866. 995. p.184.
ನಿಟ್ಟು. ವ ನಿಡು. p. 196.
ನಿಡು. Long; large, great, loud. 214.
888, 879, 888. 399. 421. 480. p. 270.
ನಿದಾಫು. The hot season. 800 ಗ್ರೀಪ್ಮ.
ನಿದ್ರೆ. 5100).
ನಿಧಾನ. Putting aside; a receptacle.
©. A receptacle; a treasure; an
assemblage, multitude.
ನಿನದ. & 80006, ಫುನನಿನದ, Thunder.
ನಿನಾದ. = ನಿನದ.
ನಿನ್ನು ನಿಮ್ಮ, etc. are forms of ನೀಂ.
ನಿಪಾತನ. ್ಥalling; death; killing.
ನಿಪುಣತೆ. Cleverness.
ನಿಬಿಡ. Thick-set; crowded, ನಿಬಿಡತರ,
Very great.
ನಭ. Resembling.
ನಿಮಿಔ. To extend; to spread about.
481. 496, p.229.
ನಿಮಿರ್ಚು.= ನಿಮಿರಿ, p. 239,
ನಿಮಿಷ, A moment.
ನಿಯಮೆ. Rule, order.
ನಿಯುಕ್ತ. Joined, possessed of.
ಯೋಗ. A joining; an appointment,
order, commission,
| ನಿಯೋಗ. An 081008. 08, ವಿನಿಯೋಗ.
ನಿಯೋಗಸು. To put to or down.
ನಿರಂತರ... Without any interstice;
great; continual.
ನಿರವಧಿ. Boundlessness, immensity.
| ಪಿರಾಶುಲ. Not bewildered, undisturb-
ed, quiet; rest, eto.
ನಿರಾ.
ನಿರಾಲಂಬನ. The state of having no
support.
ನಿರಾಹಾರ. Being without food, fasting.
ನಿರಿಲೆ. A Kind of bird. 100.
ನಿರೀಕ್ಷಿಸು. To look at, see. 162. p.172,
p.184. p.187. p.228. p.254. p.256.
p. 268,
ನಿರುತ. Perpetual; always.
ನಿರೂಪ, Determination; order.
ನ®೨. The folds in a woman's cloth
tucked in in front, 629,
ನಿರ್ಗಮ. Going away.
ನಿರ್ಜರ. Not decaying; a fabulous |
superior being or demigod.
ನಿರ್ಧರ. Verification, ascertainment;
certainty.
ನಿರ್ಮಲ, ನಿರ್ಮಳ. 8/0/1085, pure.
ನಿರ್ಮಲತೆ. Pureness.
ನಿರ್ಮಿತ. Made, built,
ನಿರ್ಯಾತ. Tormented, afflicted.
ನಿಯಾ೯ಸ. ೫೫೬6801008 of trees, such
as gum, resin, etc.
ನಿರ್ವುಶಿಕರ. Pleasing.
ನಿಲೆ, ನಿಲ್ಲು. To stand; to be, remain,
stop (loiter), cease. 8. 18, 18, 84,
85, 90. 154, 230. 238, 274. 276, 289,
309. 315. 329, 362, 876, 377, 878,
880, 399. 0.169, 419, 436, 488, ete.
462, etc. 0.198, ete, 516, 544, 614.
of. ಇಲ್ರಿ, ನಿಲೆ.
ನಿಲಯ, ನಿಳಯ, ೩ 80086, dwelling.
ನಿಲವು. Standing; rest. 259,
ನಿಲಿಸು. To put up, to place. 73. p.200,
481.
ನೀಚ 341
ನಿಲುಕು. To reach, (attack). 184.
ನಿವರ್ಶಿಸು. To perform.
ನಿವಹ. A mullitude.
ನಿವಾರಿಶ. Stopped, opposed.
ನಿವಾಸ, Dwelling; an abode. ನಿವಾಸಿ.
An inhabitant.
ನಿವಾಳಿಸು (ಇ ಲೋಹಾಭಿಸೂರ). 70 per-
form a 1081081101 of arms. 178,
ನಿವೇದಿತ. Made known, reported, pre-
sented.
ನಿಪೇಶ. 880818, place of entrance.
ಕೆ. Night. ನಿಶಾಕಾ೦ತ. The night-
lord, the moon,
ನಿಶ್ಚಯ. Well-known; certainty; cer-
tain, certainly.
ನಿಶ್ಚ ಸು. To ascertain; to resolve,
form a resolution,
ನಿಶ್ಚಲತೆ. Immovableness, firmness, stiff-
ness.
ನಿಷಧ. The ruler of the country ನಿಪಧ.
ನಿಪಾಧ.
A weight of gold,
ನಿಪ್ಟೈ (ನಿಷ್ಕ). Basis; accomplishment;
The name of a people.
ನಿಪ್ಪ.
ascertainment.
ನಿಸದ, = ನಿಪ ಯ. 598,
೩೦
ಸ! A man free from (bad) desire.
ನಿಸ್ಲುಳ. A ind of ಭೇರಿ or kettle-
drum. 127, p. 2092.
ನಿಸ್ಸೀಮ. Boundless, very great.
ನಿಳ್ತು (ನೀಳ). To 11/0 on high. p.204.
ನಿಳ್ಳು. //7ನೀಳೆ.
ನೀಂ ನೀವು. Thou; you, 273.
ನೀವು. To leave, forsake, loose. 68. 88.
| ನೀಚ. Vile; a vile man,
ನೀಡು. To make long, stretch out,
to present. 856, 419. 488, p.204,
488, 8. ನೀಳೆ, ನಿಡು.
ನೀಡು೦. Largely, greatly, 474, p.264.
ನೀತ. Proper behaviour; law. ನೀಠಿವಿದ.
A man who knows how to behave
well.
ನೀಪೆ. The Cadamba tree.
ನೀರಿ, ನೀರು. Water. 80. 54, 58. 261,
28ರ, 814, 826, 868, 383, 416, 480,
484, p.204. 524, 555, 568. 618. p.267.
ನೀರ್ಸೊಳೆ. ೫೭ water, drink,
ನೀರ. ಇ ನೀರಿ. ನೀರಾಕರ. A pond; the
ocean.
ನೀರ. ಎ ನೀಜ. ).204.
ನೀರಡಿಕೆ. (Water-boiling), thirst. 377.
ನೀರ ತೇರಿ. A water-chariot, a cloud,
p. 261.
ನೀರದ (ನೀರ- ದ). Wator-giving, a cloud.
ನೀರದೆ (ನಿಕ-ರದ). Toothless.
ನೀರಸ.
diction,
ನೀರಾನೆ. (Water-elephant), a kind of
aquatic animal, (೩ whale?). 121.
369.
ನೀರುಡು. A water-iguana. 121,
ನೀಜಿ. A beloved person; husband. 681,
ನೀರಾ. A water-place, swamp. 111.
ನೀರ್ವಕ್ವಿ. A water-bird. 318.
ನೀವ್ವನಿ. A water-drop. 139. 866,
ನೀರ್ವಾವು. A water-snake. 121,
ನೀಲ. Dark blue; the sapphire.
ನೀಲಕೆಂಶೆ. The blue-neck, a peacock.
ನೀಲಮಣಿ. The sapphire.
Tastelessness; uninteresting
ofa. To swallow. 108. 370. p-184.
480, 600.
ನುಸ್ಗು (ನುಯ್ಲಿ, ನುರ್ಸು). A bruise. 88.
ನುಡಿ. To emit a sound; 10 speak; to
utter, tell. 49. 61. 81. 87. 114. 144,
208, 223. 276. 311. 399. 468, 467,
490. 493. p.213. 544. p.251. p.267.
ನುಡಿ. A voice, word; language. 1. 2.
159, 208, 285. 827, 828, 864, 874,
378. 471. 493. 502. 506. 561.
ಮಗಾ, ನುಂ. Smooth, soft, brilliant,
827, 335. 440. p.200. 510. p.229.
550, 597, 606, ್ಥ
ನುಣ್ಬು. Smoothness, elegance. 195.
ಮತೆ. Praised; a renowned person,
ನುತಿ. Praise.
ನುಶಿಸು. To praise.
ಮುಸು, ಮುಬ್ಲಿ. To grind, crush,
p. 196.
ಮುಸಿ. Powder; the state of being
broken. 88.
ನುಸು4. 10 enter. 68. 117. p.197.
ನೂಂಕು. ಇ ನೂಕು, p. 191, 498, p-261.
614, 615.
ನೂಕು. To push or pull violently; to
push on or away;
248, 271.
ನೂತನ. ಇ ನವ.
ನೂಯಿ. Hundred. ನೂಈ3ಲೆ. The hun-
dred-leafed, a lotus, 341.
ನ್ರುಪ್ಯ ನೃಪತಿ. ೩ king.
ನ್ಭುಪಾಳ, -ಲ್ಯ ನ್ಭುಪಾಳಕ, ೩ 1088. ನ್ರುಪಾ
©. Dominion.
to spend. 116,
ನೀಕೆ. 70 be tall. ef. ನೀಡು. 305. p.202. | ನೆಂಟ. ೩ relation. ರರ,
ನೆಗ
ನೆಗ್ಪು. To raiso up. ೨.198. p.200. p.229.
ನೆಸಚಿ5್. To be or become conspicuous;
to shine, be notorious, good or
renowned; tobe begun; to under-
take. 128, 170, 316. 369. 434. 445.
518, 550. 574, 580. 581. 594, p.256,
ವಾನೆಸಬಿರ್. 854,
ನಲು
7ಯಿ
ವು
NA
kl « Fame, renown. 10, p.201.
ಇಲಿ. To grow lean, slip off. 880,
(or ಸೆಸಟಿಕ್, To clear up?).
ನೆಗೆ. ₹0 09 bright (lighted up) or
pure. 380. 474, 547,
ನೆಗೆ. 70 rise up; to leap. 170 (?). 450.
418. 513. 588. p.261 (twice). p.262. |
620.
ನೆಗ್ಗು (ನೆಯ್ಬು). To sink in. 144,
ನೆಚ್ರು. = ನಚ್ಚು. 568.
ನೆಟ್ಟು. ಸ ಕೆಡು.
ನೆಟ್ಟೆ Straight; nicely; straight on, |
much. 594. 618,
ನೆಟ್ಟನೆ. = ನೆಟ್ಟಗೆ. p. 268.
ನೆಡು (ನಡು). To plant, fix into, put
straight up. 207, p.200.
ನೆಡೆ, To be planted, be fixed. 114.
ನೆತ್ತ. Dice-playing, back-gammon.871.
308. ನೆತ್ತ ಸಾರಿ, A 6106,
ನೆತ್ತಶಿ. 81004. 877. 398. 416. p.184.
ನೆಕ್ಕಿ. The crown of the head, 201. 435.
440. p. 199.
ನೆನೆ. To think of, mind, remember.
40. 192. p.202. 489. 491. 565. p.261.
627,
ನೆಯ್ದಿಲಿ. The water-lily. 360. 380.
ನೆಂಬ್ಬಲೆ. ಇ ನೆಯ್ದ. 26೬. 582.
ಸಿ
ನೆರಪೆ. To cause to assemble. p. 256.
(ನೆಜಪು?).
ನೆರವಿ. An assemblage, throng. 380.871.
ನೆರಸು, To amass. 584.
| ನೆರಳು. ಇ ನೆಟೆ. 51.
ನೆರೆ. To come together, asscmble. 89,
189, 210. 221. 285. 257, 264, 840,
418, p.197. p.198. p.199, 508, 514,
p.257. p.258. p.261. p.269. p.271.
ನೆಜಿ. To be full, ripe, mature; to be
filled or fulfilled.. 235, 407. p.200 (?).
p. 201 (9). 510. 518,
ನೆರಿ. Fully, well, much, great. 52.
186, 19ರ, 897, 378. 411. 419, 488,
496, 526. ete.
ನೆಖೆಪ್ರ, ನೆಖಪು. ₹0 make every thing
ready. 0.197, p.256 (?).
ನೆಲ. ೪ ನಿಲೆ, Ground, floor; earth,
soil, 87, 189. 809, 345, 428, 486,
494, |
ನೆಲಸಟ್ಟು. ೩ foundation. 252.
ನೆಲಸರಿ. Level with the ground. 494,
ನೆಲಸು. To settle. 574.
ನೆಲೆ. 1/” ನಿಶೆ. A place; an upper story.
111. 124, p.222.
ನೆಲೆಗಟ್ಟು. ವ ನೆಲಸಟ್ಟು. 168,
ನೆಲೆಗೆಡು, To sink or go down. 395.
ನೆಲೆಗೊಳಿಸು. 70 03, 188107; to mako
815 down. p.198. 540.
ನೆಲ್ಲಿ, The Emblic Myrobalan. 140,
ನೆವ. ೩ pretence, pretext. 888,
ನೆ0೮. 51806; a shadow. 193. 255.
262, 314, 357, 486, p.197. 507.
528,
844
ನಚ
ಪಂದೆ
ಜೆ. A lance. p.199.
ef. A rope. 401.
eg). An eye; ೩ man who has an
eye; ನೇತ್ರೆ. She who has an eye.
ನೇಮೆ. An order.
ನೇಮಿ. The periphery of a wheel.
ನೇಮಿಸು. 70 appoint.
ನೇರ. Straightness, regularity, harmo- |
ny. 604, ನೇರ್ಪಡು. To be straight
or exact,
ನೇರ, ಐ ನೇಠಿ. 886.
ನೇಅ೮, The rose-apple tree. 349.
354. 8355.
ನೇಹ. ಸ್ರೇಹ. p. 228.
ನ್ಯೈಪಥ್ಯ- Dress.
ನೊಂದು. V ನೋ.
ನೊಣೆ. To swallow. p.221.
ನೊಯ್ಬುಂ. = ನೋ. 7.881.
ನೊರೆ. ೫0೩೫, froth. 189. 295. 366.
368. 871. ). 205 (ನೊರೆ-ನಿಂಡು).
p. 261,
ಮೊಸಳೆ. The forehead. p. 199. 599.
ನೋ. To suffer pain. 135. 286, 327.
877. 598. p. 268.
ನೋಡ್ಕ ನೋಲರ್, ನೋಡು. To 100% at,
866; to search. 26. 68. 84, 155.
188. 228, 247, 250. 264. 271, 826,
330. 887, 340. 343. 856, 357. 362,
376. 877, 379. 392. 393. 898, 420.
p.172. 433. 484, 449, 452. 455.
p. 185. 457, p.187, p.196. p. 191,
p. 202. 489. p. 208. 492. p. 212. 503.
529, p.228. 587, 564. p.245. 504.
p. 261. p.264. 623. p.269. p. 210.
ನ್ಯುಗ್ರೋಧ. The banyau tree.
ನಸ್ಕ- Placed.
ರ
ಪೆ. This letter often appears as ಹೈ
and, as the initial of the second
part of a compound, as © and ವೆ.
2, Master, king.
ಪಂ, ಪಥಿ. Ten.
ಪಂಕ. Mud, mire; sin.
| ಪಂಕಜ. The mud-born, a lotus flower.
ಪಂಕಜೂಕರ = ಪದ್ಮಾಕರ.
ಪಂಕಜಾತ. ಪಂಕಜ.
ಪಂಕಿಳ. Muddy.
ದ್ದ ನ
ಪಂಸ್ಕ. A line, row.
| ಪೆಂಣು. Obligation, 523.
ಪಂಚ. Five. ಪಂಚವಣ್ಣ. Five colours.
ಪೆಂಚಸ್ಳ. The name of ೩ country
and of its people.
ಪಂಚಧಾರೆ. The five paces of a horse,
as trot, canter, etc,
ಪಂಚಪಲ್ಲವೆ. he aggregate of five
sprouts or shoots, for instance of
the spondias, rose-apple, citron
and wood-apple, with which the
limbs of royal horses are compared.
ಪಂಡಿತ, ಪಣ್ಣಿತ. A. scholar.
ಪಂಥ. A wager, challenge. 177. 178.
ಪಂದಿ. ೩A pig, hog. 398. 400. 418,
ಪಂದಿಡಲೆ. A pig's head, (a certain
means of defence). 498.
ಪಂಡೆ. (ಪಂಡೆ೦ವ?). A mean fellow:
589,
SSS 774
ಪಕ
|
I
= ಪಕ್ಚುರಕ್ಕೆ, sub ಪಕ್ಪ. 598,
vessel without a neck, 81,
al ಬ್ಲ ಖ್
೮560 AH gH
jal fab fel
ಟ್ಟು
೬
. Baked, dressed; seasoned, ma-
ture, ripe; fit, suitable,
The side;
ಪಕ್ಷ. a wing; a place,
site. ಪಕ್ಷ ಕರ್ತೆ. A horse's or an ele-
phant’s trappings.
ಪಕ್ಷಿ. ೩ bird.
ಪಸ. The day time; in the day
time. 322. 882, 395, 411. p.201.
p. 204, 516 526.
ಪಸಲ್ಯೋಬಿ. The name of a king who
lived before ಸತ್ಪೋಂದ್ರಚೋಲು.
Mf. Enmity; an enemy. 382. 395,
491.
ಪಗೆತನ. 11810, 859.
ಪಚ್ಚಳ (ಷು ಚಲ). Trembling, moving
A and fro. 400,
ಚಿ. Green; green leaves; an eme-
[|
rald. 124. 163. 252. 261. 355, 585.
ನ (ಪ್ರಜನ್ನಿಳಿಸು).
blaze or glitter. 291. p. 229, p. 284,
To begin to
p. 245,
ಪಡ್ಚೆ, A foot-step; a foot-print, track.
ಪಜ್ಜಿವಿಡಿ ಇ ಪಜ್ಞೆ ಏಡಿ. 228. 899.
ಪಟ. Cloth; a flag.
ಪಟಹ. A kettle-drum.
ಪಟಳ್ಕ ಪಟಲ. ೩A cover (of clouds, 000);
a guard; a multitude, mass. 395
(?). p. 198, ete. p. 212,
| ಪಟ್ಟವಣ್ಮಿಂಣೆ (-ಮಣಿ. ೩
ಪಡೆ 345
ಪಟು, Sharp, loud; smart, clever.
ಪಟ್ಟ. A badge of royalty; the state
of royalty; a way, method, 328,
p. 165. p. 197. p.254,
ಪಟ್ಟಣ, ಪಟ್ಟ. A 802.
ಟೆ
1 _ royal-seat,
p. 196. p.228
ಪಟ್ಟಿ.
silk. 128, 608 (9).
ಪಟ್ಟು. ೫ ಡು.
An ornamental metal plate;
| ಪಟ್ಟೆ. ಇ ಪಟ್ಟಿ. 194, 166. p. 199.
| ಪಟ್ಟಿಯ, ನಟ್ಟ ಯ. A sharp-ed ged 1809,
ಪುಡಿತಟಿ೨ಸು.
|
|
|
|
p. 201.
ಪಠಿಸು. ₹0 read, learn by heart.
ಪಡಿ. (What obtains),
(what attains to), equality, like-
ness, 357. 498,
ಪಡಿ. By degrees. 498.
a measure;
To evince equality, vie
with; to be great. 187, 399. p.201,
p. 261.
ಪಡಿನೆS. A reflection. 357, p.204.
ಪಡಿಬಳ. A vying with, 1. 6. an op-
posing,
ಪಡು. To obtain, receive, (experience).
222, p17}. p.211. p.218. p.256.
army. p. 211.
ಪಡು. To lie or fall down, repose;
10 419, ಪಡಲೆ' ಪಡು. To sink down
(from exhaustion), 386,
ಪಡು. Sinking, seiting ;
west, 289, 290.
ಪಡೆ. ಎ ಪಡು. 70 receive, ete. 10, 87.
185, 326. 889. 395. p.169. 488,
p. 117, 461, 482. p.197. p.198.
western; the
44
346
ಪಡೆ-.ಪರ
p. 199. p. 201. 498, p. 288. 551. 590.
p. 261. p. 268. 6181,
ಪಡೆ. A multitude, an army. 187. 186.
895. p. 201. 484. 491. p. 268.
ಪಗ. To make or become
p. 197. p.202,
Jf. A ripo fruit. 92. 93. 321. 329.
337, 354. 373. 287. 585,
ಪಣ. A stake, bet. 312.
ಪಣೆ. The forehead. 327. p. 198. 508.
p.271. ಪಣೆವಾಸಣಕಿ (-ಪಾ-), The 8079-
ready.
head which is like a flag-stone.
ಪಣೆವೆಜ3. A moon-like forehead.
ಪತಂಗೆ. ಸ bird; the sun.
ಪತಾಕೆ. A standard, flag.
ಪತಿ. A master, King, husband.
ಪತಿವ್ರತೆ. 886 who is faithful to her |
husband.
ಪಶ್ರಿಸು, To make to go to; to attach,
etc. p. 229.
ಪತ್ರು. To go 10, begin; to adhere;
to climb, ascend, go on high. 264.
294. 415. p. 211. 611, 614, 621.
ಪತ್ತು. Ten.
ಪ್ತಿ. A wife.
ಪತ್ರ. A leaf; ೩ wing; the feather of
au arrow; ೩ letter.
ಪತ್ರಿಕೆ. ೩ etter.
ಪಥೆ. A path, road.
ಪಥಿಕ. ೩ traveller.
ಪಡ. = ಹದ. 449,
ಪದ (ಪದಿ). A foot; a verse-line; ೩
place, site; a word.
ಪೆದಪು. Radiance, lustre. 122.
| ಪದಪೂರಕೆ. A merely expletive word.
| ಪದಶಯೆ. The placing of words.
ಪದಾತಿ. A 1008 soldier.
pr
ಪದಾಯುಧ. He with the foot-weapon,
a cock.
ಪಡೆ. To be full of desire. 610, 617.
ಪದ್ದತಿ. A custom, practice, system.
ಪೆದ್ದ. A lotus flower. ಪದ್ನಸಖ. The
lotus-friend, the sun,
ಪಡ್ಚ ರಾಸ್. The lotus-coloured, a ruby.
ಪೆದ್ಧಾಕರ. The lotus-mine, a lotus
pond.
ಪದ್ಯ. Poetry, verse.
ಪನಸ. The jack fruit or tree.
ಪನಿ. ೩ drop. 245. 373. 388. 416, 485,
418.
ಪನ್ನು. The not-foot-goer, a snake.
ಪನ್ನತಿಕೆ. Prowess. p. 184. 0.201. 7.211,
p. 268.
ಪನ್ನೀರು. Scented water. 128, 126.
214, 218.
| ಪನ್ನೆರಡು. Twelve.
ಪಯ (ಪ್ರಯಾಣಿ). A march, journey.
ಪೆಯನಔಿ (ಪಯೋ). Water ; milk.
ಯೋದ. The water-giver, a cloud:
ಯೋಧರ. The water-bearer, a cloud.
ಯೋಧಿ. ಇ ಪೆಯೋನಿಧಿ.
ಯೋನಿಧಿ. The water-or milk-hold,
the ocean.
ಬು (ಬ ಜಟ (ಹ
| ಪರ. Opposite, other, foreign, beyond,
following, pre-eminent, distinguish-
94. ಪರಬಲಾ೦ಶಕ. A destroyer of
the army of his enemies.
ಪರಕೆ, A blessing. 466. 505.
ಪರ--ಪರಿ
ಪರಪು. To make flow or go, to spread
out. p.184, 584.
ಪರಪುಟ್ಟಿ (-ಪುಪ್ವ). Who is fed by stran-
gers; a cuckoo (ef. 411), 880.
ಪರಮೆ. Highest, most excellent; very
much, ಪರಮಾತ್ನ. The Supreme
Spirit.
ಪರಮೆ, The black bee. 236. 556.
ರಲಿಕುಸು:-ಪರಿಲಿಲಸು p08.
ಪರೆ. A pebble, stone. 355, 517.
520,
ಪರಶು. A hatchet, axe.
ಪರಸು. To utter a benediction, bless.
361, 580, 561,
ಪರಾಕ್ರಮ. ್ಥalour.
ಪರಾಸ್. The pollen or dust of flowers.
ಪರಿ. All round; about; after; manner,
kind, sort, method,
ಪರಿ. To flow; to run; to go, proceed;
to go or run away; to fly about;
to be spread, spread about. 285,
264, 268. 302. 307, 392. 372. 398,
482, 452 (ಗಿ. 455. 481. p.196. p. 197.
p. 198. p.200. p.201. 516, 524.
p. 258. p. 261. 620, p. 268.
ಪರಿ. A flowing, ete. 428, 443. p.198.
p. 205. 621. ಪರಿಯಿಡು. To run.
ಪರಿಕಿಸು (ಪರೀಕ್ಷಿಸು). To examine, care
about. |
ಪರಿಸ್ತ. 086 round. ಪರಿಸತಬಿಂಬ. 1ts
disk having gone all over (the sky).
ಪರಿಸ್ತವಾಸು.
68. 888.
ಪರಿಫು. A moat, 61607.
To arrive, reach.
347
ಪರಿಫೆತೆ. Removing, (೩ removing
quality).
ಪರಿಚಯ. ಸಕendance.
ಪರಿಜನ. An attendant; a retinue.
ಪರಿಣಿತ, Bent or turned after or into;
changed; advanced, mature.
ಪರಿಣತೆ. Skill.
ಪರಿಣಯ. Conducting round (the sacri-
ficial fire), marriage.
ಪರಿತರಿ. ಇ ಹರಿತರಿ, 428. p. 198.
ಪರಿತೋಪ. Joy.
ಪರಿಶ್ರಾಸ. ಖMuch trembling.
ಪರಿದಳತ. Full-blown. 195.
ಪರಿಧಿ. That by which something 18
bordered ; circumference,
ಪರಿಪಕ್. Quite baked or cooked;
quite ripe.
ಪರಿಪಾಳ, ಪರಿಪಾಟಿ. Proper arrange-
ment or order, 210, 809 ಪಾಲಿ
' ಪರಿಭವೆ. Disrespect, humiliation; dis-
regard.
ಪರಿಭವಿಸು. To disrespect.
ಪರಿಭಾವಿಸು. To think of, mind; 499,
to disrespect. 580,
ಪರಿಭ್ರಮಣ. Wandering about.
ಪರಿಮಳ, ಪರಿಮಲ. Fragrance.
ಪರಿಯಂತ. Till.
ಪೆರಿಂಖಸು. To make go or run; to
send away, dismiss. p. 197, p.198,
p. 199. p. 201. 618. 617,
ಪರಿರಂಜಿಸು. To shine.
ಪರಿವಿಡಿ (-ಏಿಡಿ). The state of being me-
thodically or regularly arranged,
regularity, succession, 126, 213,
ಸ್ರ
ಪರಿವಿಸ್ತರ. A great diffusion; very
much,
ಪರಿವು, A ಗow (of water). 189,
ಪರಿವೈತ. Surrounded.
ಪರಠಿಕೋಭಿಸು. To shinc much, be much
adorned.
ಪರಿಕೋಭೆ. Great lustre.
ಪರಿಸರ. Encompassing; ೩ border.
ಪರಿಹೆರಣಿಯ. it to be avoided or
abandoned,
ಪರೀತ. Surrounded. (
ಪರುಠೆವೆಜೆ. Readiness; pomp. p. 200.
ಪ. ಎ ಹೆಬ. |, 196.
ಪಜರ, A drum. p.201.
ಪಣ್ಣಿ ಔ. To sneeze. 898,
ಪರ್ಣ, A wing; a leaf.
ಪಡು೯. An eagle. p.271.
ಪರ್ಬು. To run or spread like a creep-
er; to creep over. 381. 488, 597. 601.
ಪರ್ಬುಗೆ. Spreading; mass, multitude,
396,
ಪರ್ಯಂಕೆ. A couch, pillow.
ಪರ್ವತ. A mountain.
ಪರ್ವು. ಎ ಪರ್ಮು. 3808.
ಈ. A tooth, 327. 393. 441. 524. 560,
ಪಲ್ಲಿ. To gnash the teeth. |
ಪಲ, ಪಲವು. Several, sundry. 170. 395.
413. p.200, p. 201. 566, p. 261. 270. |
ಪಲವಾಡು. To utter many words.
ಪೆ. A plank, board; a shield. 124,
p.200. p.229. ಪಲಸೆಸಟ್ಟು. A board-
ಫು
ಪ
ಚ
ಉಂಬಿ. A peacock, p.201.
goed. To grieve, (lament). p. 270.
ಟಿ, Changing, mistake. 532,
೧9. = ಹೆಲ್ಲಣ. p,200. 547, 598.
ಣಿಸು. To saddle. p.254.
ವೆ. A sprout, shoot. ಪಲ್ಲವರುಲ್ಲರಿ.
AL
14
36 ೨90 aC
ಸ್ಥ
Locks or curls consisting of fresh
shoots.
ವಡಿಸು.
ಪ
ಪ
To lie down, sleep. 261.
ಪವನಜ, ಪವನಸುತ =
ಪಶು. A beast; atame animal; cattle,
ಪಶ್ಚಿಮ. Western; the west.
, ಜಾ ಪ್ರಸಾಧನ. p.201. ॥. 256,
ನಯನ (ಪ್ರಸಾದನ). A present. p.228.
ಸಾಯ್ತ್ಯ(ಇಪಚ್ಚಾ ಯ್ಲ?)- A toilette-man,
a male wardrobe-keeper. 284, 257.
ಪಸೊಯ್ತೆ. A female wardrobe-keeper.
231,
ಪಸಿವು. Hunger. 871.
| ಪಸುಠಿ, ಪಸುರು. een; greenness. 240.
| 305. 819.
ಪಸುರ್ಕಿಳಸು. A grcen light used at
illuminations. 261.
ಪಸುಳೆ. A hild. 325. 328, 880, 361.
868, 876, 877. 4178,
ಪಸೆ, ಹಸೆ. A layer, bed. 528.
ಪಳ೦ಚು. To touch, strike; to plunge;
೦.
to dart, start suddenly and run;
to go up. 8308, 456. p.198. p.200.
597, p.258. 618%, p.268. 615. 622.
ಪಳಕು, ಪಳುಕು (ಸ್ಫಟಿಕ). Crystal; white.
163, 261.
ಫಳಚನೆ. Dartingly, flashingly. 474.
ಪಳದಿ-ಯ. Yellow. 261. p.200. p.201.
ಪಳ೦ಖಸು. To lament, p.271.
ಪಳಹೆ, ಪಟಿಹೆ. ಇ ಪಟಹೆ. ).201.
ಪಟಿಪಣನೆ, In a rattling way. 517.
ಪಟ೦ಖಗೆ. A flag, standard. p.200,
608. p. 259. 608.
ಪಟ್. To abuse, blame, revile. 319.
p.200, p.213. p.254.
ಪಯ, Blame; fault; a sin-offering.
581. p.271,
ಪಣ, A cloth. p.200.
ಪಟ. 014; former, 534. ಪಟನೆಯೋಲೆ,
As before.
ಪಾಂಥ, = ಪಥಿಕ.
ಪಾಂಡು, The name of a king.
ಪಾಕ. Baking, cooking.
ಪಾಗಾರ. = ಪ್ರಾಕಾರ.
ಪಾಠಕ. A lecturer; a bard.
ಪಾಡು, To sing. 61. 199. 26% 330.
ಕರಕ. p.258,
ಪಾಡು. A song; ೩ war-cry. 177,
ಪಾಡು. 1/7 ಪಡು. State, manner. 258.
ಪಾಣಿ. The hand,
ಪಾಟಲಿ, The trumpet-flower.
ಪಾತ. Falling.
ಪಾತಕ. Causing to 1811, sin; sinner.
ಪಾತಾಳ. The Hades.
ಪಾಕಿವ್ರತ್ನೂ. Truthfulness towards the
husband, chastity.
ಪಾದೆ. A 8001; ೩ verse-line.
ಪಾದರಿ. ಇ ಪಾಟಲಿ.
ಪಾನ. Drinking; a drink.
ಪಾನೀಯ. Water.
ಪಾಪ, 8in, ಪಾವಿ. A sinner.
ಪಾಮರ. A servant-man, field-labourer;
low, sinful.
ಪಾಮರಿ. A servant-woman (watching
paddy fields). 238. 305. 306. 307.
ಪಾಯ್, To pass over, cross; to go to
one side; to pass by ov through;
to pass on, proceed, go; to make
a side-thrust, to gore with the
horns; to be struck. 888, 400, 450.
482, p.197. p.198. p.199, p.201,
611, 614, 621,
ಪಾರಣೆ. A breakfast.
ಪಾರಿಫ್ಲವ. Roaming about.
ಪಾರಿವ. A dove. 379. p.199(ornamental).
ಪಾರ್ಥಿವ. Terrestrial; royal, ೩ king;
one of the military tribe,
ಪಾರ್ವ. A Brahmin.
ಪಾಜಿರ್, ಪಾಯು. To jump; to fly; tofly
abont or away; to run, flee. 28.
390. 411, 48ರ, 440, p.199., 510. 603,
611. 621. 624,
ಪಾಣಿ ಸು. To cause to jump or run. 613.
ಪಾಹುಂಬಳೆ. A discus. p. 200.
ಪಾಲೆ, ಪಾಲು. ೩ potion, lot. 38.
ಪಾಲೆ, ಪಾಲು. ಬ. 5. 305.
ಪಾಲ, ಪಾಲಕ. ಪಾಳೆ, ಪಾಳಕೆ, A keeper,
ruler, king.
ಪಾಲಿಸು. To protect, take care of,
nurse, rule.
ಪಾಲ್ಚೆನೆ. A milky or young ear of corn.
305.
350
ಪಾವಕೆ. The purifier, fire.
ಪಾವು. A snake. 898,
ಪಾವುಡೆ. ೩ cloth. p. 200.
ಪಾಶ. ೩ string, rope, fetter.
ಪಾಪೂಣ., ಸ tone.
ಪಾಸಾದ. = ಪ್ರಾಸಾದ.
ಪಾಸು (ಪಾಯು). To make go (aside
or to all sides), to spread, scatter.
p. 184. 526.
ಪಾಸು. ಇ ಹಾಸು. ಪಾಸಜತೆ. A stone slab.
p. 198. 507, p.229.
ಪಾಳಿಕೆ. A margin; the lap; the haunch.
ಪಾಳೆಯ. An encampment. 138. 181,
264. 294. 296. p. 205.
ಪಾಟಿಲ್. ಎ ಕಾಯರ್. 478. 552. ಪಾಣತೊ್ಸಿಲ. |
A waste field.
ಪಾಟಿ (- ಕ್ರಮ). Order, regularity.
360. p.201. 484, p. 205.
ಇ೦ತೇಯಿರ್, To be destroyed. 554,
p. 258.
Bod. A mass, lump.
ಫಿಂಡು. = ಹಿಂಡು. ಪಿಂಡುಸೊಳೆ. T0 be
amassed, p.184. 478, p.197. p.205,
ಬಂತೆ. ಎ ಓಿಂದೆ. 489,
ಪಿಂದಿರುಸು. To turn backwards. p.271.
ಪಿಂಡಿ. ಇ ಹಿಂದೆ. 488. p.257. 628,
ವಿಕ. The cuckoo.
ನಿಡಿ. ಐ ಹಿಡಿ, To seize; to hold; to |
occupy; etc. 303, 888, 360, 378.
881, 399. 413. p.169. 488, 442, 458,
480, p.196, p.197. p.201, p.204.
p. 228. 587. |. 254, p.256.
ಪಾವ ಪುಟ
ಓಡಿ. A seizing, holding; the grasp
(the hand that holds). 36, 126. 218,
289. 434, ॥. 198. ॥. 268.
9
| ಓಡಿ, A (female) elephant. 484,
ತ. 7 ಪಿತು.
ಹಿತ. A father.
ಏಿತ್ಗಂತೆ. A bird.
ಏರಿ ಪಿರಿಯ, ಪಿರಿದು. ಇ ಹಿರಿದು, ಈ,
etc. 268, p.199. 494, 510, 558.p.259.
ಓಿರಿದು೦. Further, (or greatly?). See
ಹಿರಿ.
ವಿಲಿ. ಇ ಕಿಲಿ. 488,
» A seat, throne:
- Fat, bulky.
- To suck in, drink. 519, 523,
° A peacock, 437.
೦ಡರೀಕ. A white lotus flower; a
lotus; the elephant of the south-
east,
ಪುಂದ್ರೇಕ್ಸು. White sugarcane.
ಪುಸು, To enter; 10 attack. 141, 228,
301. 816, 825, 871, 888, 397. 421.
p.171. 433. 487, 455. p.204. 0.811,
525. p.227. p.228. 588. p.256. 612.
p.268. p.269.
ಸು4. ೩ boil, pustule, 488,
A tail.
A basket, concavity, 90; ಕರ
ಪುಟಿಂ. A man that (for saluting)
ಪು
ಪು
ಪ್ರ
ಚ್ಚ.
ಕು
ಟೆ.
forms a concavity with his hands
(putting them before his fore-
head).
ಪುಟಿ Leaping, jumping, bouncing.
ಪುಟಿವಿಡು. 770 108). ಪುಟಿನೆಗೆ, ಪುಟಹೇಟಿತ್.
ಪುಟ್ಟ ಪಡ;
To rise up with a jump. 102. 146.
170. 614,
ಪುಟ್ಟಿ ಗೋಲ. A ೩1೩8 for boating. cf.
ಪೊಡೆ ೩14 ಹುಟ್ಟು. ;.268.
ಪುಟ್ಟು. To be born, spring up. 129.
ಪುಡಿ. ಎ ಹುಡಿ. 428. 494.
ಪುಗಳುಸು. vet. 897,
ವು. Virtuous, good, agreeable; |
a good quality; merit; beauty.
&
a
4
Il
a
\Gs
aa
b
(೬
has a son.
ಪ್ರಶ್ರಿಕೆ. A puppet, figure.
ಪ್ರದಿ. To come to, be joined, enter;
to cover, spread over. 20, 175. 385.
2-198. p.200.
ಪುದು. ಎ ಪೊಸ. 595,
`ಪ್ರದುಸು. To be covered, hidden; to
cover, conceal, hide, guard, 402, |
411, 491,
ಪುನಃ (-ಔ). Again.
ಪುನರಪಿ. Once more.
ಪುನ್ನಾಗ, A Kind of tree.
ಪ್ರರ. ೩ tಂ೪. ಪ್ರರಾಭಿಮುಖಮಾ?, Turn-
ed to the town.
ಪ್ರರಔ (ಪುರೋ). Before, in front.
ಪುರಾಣ. ೦14.
ಪುರುಪ. A man, person.
ಪುರೋಹಿತ, (Placed before), ೩ king's
or queen's priest.
ಪ್ರರ್ಬು. The eye-brow. ಪುರ್ಬಿಕ್ಕು, To
frown. 393, 441. 496.
* A son. ಪ್ರತ್ರವಶಿ, A woman who |
351
ಪುಲೆ. Grass; straw. 267. 321. 392.
891. 455. 498. 08. ಪೊಲಿ,
ಪುಲಿ. ಸ tiger. 398. 400. 402. 413. p.171.
p. 201.
ಪುಲಿನ, ಪುಳಿನ. & 8876-1878, ಪ್ರಳಿನತಳ,
ditto,
ಪ್ರಲುಕ, ಪುಳುಕ. Hair standing on end.
ಸಲ್ಪಿಸ. ಇ ಪುಲ್ಲೆ. 468,
ಪಲ್ಲೆ. A spotted female antilope. 398.
455. 620. ॥.211.
ಪುಪ್ಪರ. Water; a pond; also ಪುಪ್ಪರ
ತಳ,
ಪ್ಭೃ. ಪ್ರಜ್ಪಿ. A flower.
ಪ್ರ
ಪ್ರಪ್ಸಕ, ಪುಲ್ಬಕ. The vehicle of the
fabulous demigod of riches; any
richly ornamented vehicle.
ಪಪ್ಯುರಾಸ. A topaz.
ಪ್ರಸಿ. To be or become false, 10 lie.
565,
ಪುಸಿ. A lie; hypocrisy. 471. 489.
ಪುಳಿ೦ದ. A man of the tribe of the
ಪುಳಿಂದಕಿ,
ಪು. A worm, insect. 168.
ಪುಬಿಕು. Rottenness, baseness. 288,
ಪೂ. To flower. 345. 351. 528, 617.
p. 211.
ಫೂ. A flower. 126, 129, 307. 321. 335.
386, 889. 348. 410.
ಪೊ. The betel-nut tree.
ಪೂಗೊಳ. & flower-tank. 161.
ಪೂಡಿಸು. To have put together; to
have brought to; to have made
ready. 447,
ಪೂಡು. 70 put together, on or to; to
|
882
join; to cover; to put in order, to
plan, scheme. 269. 288. 402. p.200.
542.
ಪೂಶ್ವರಿಸು. To blow the nose, sneeze. 514.
ಪೂಯಶ. A loud ery. 334.
ಪೂರ. Filling; a stream, flood.
ಪೂರಣ. Completing; fulness.
ಪೂರ೦ಖಸು. To finish; to be complet-
ed; to emit a full or strong sound.
84. p. 202.
ಪೂರಾಯ. ಓargeness. 135.
ಫೂರ್ಲೊಸು. ಎ ಪೂರ೦ಖಸು. 1.20.
ಪೂಣಿ್ಕ. Filled, full; abundance. ಪೂ
ಹೇಗ್ಕಂದು. The full moon.
ಫೂರ್ವ. Former (customary), eastern ;
the east.
ಮೇಣತರ. Western.
ಪುಧಿವಿ ಪಥಿ. ಪ್ರಥಿವೀಭ್ಛ ತಿ -ಭೂಭ್ಳತಿ. |
ಪೃಥು. Broad, large.
ಪಥುಳ. ವಾ ಪೃಥು.
ೃಥ§ The large one, the earth. ಖಿ]
ಥಿಕ್ರೀಪಾಳ, A king.
ಬಿಂಕುಳಿನಾಯ್. A mad, furious dog.
ಪೆಂಪು. Greatness, fame, pride, finesse.
126. 366. 484.
RS’. Shoulder. p. 199.
ಚ ಚ
gh
parts, to distribute. 418.
ಟಾ Saltpetre. 498.
ಕ ಪೆಟ್ಟಿಗೆ. A box. p.200.
» ಪೆಡಂ. ಎ ಪೆಜಸು.
ಜಗು ಚಿ
0
ಚ
ಡಂಮೆಟ್ಟು, Tp retreat, 596, 615.
ಯವ
ಸು (ಪೇರ್ತೆಸು). To make many |
ಪೊತ್ಯ-ಪೆರ್ಮೊ
ಫೆ. The hood of a serpent. 314. 487,
438. 440.
2f, ಪೆಂ. Female; a female, woman.
269, ೫48, 426. 486. ॥.261 (ಪೆಂಡಿರಿ).
ಪೆ. A dead body, corpse. 89. p.
184.
» To link, plait; to be linked, 616.
ಕು. ೪ ಪೆಜಿ.
B. ef. ವರಿ. Great, 18786, tall. 98,
387. 364. 366. 459, p.184. 476,
p.205. 512. 514.
ಫಲ. ವ ಪೆಜಸು. 419, 615. (ಪೆಜಕಾಲಿಕೊ
ಅಸು, To cause to rise on the hind
legs).
ಏಸು. Back, backwards; behind.
ಪು. To obtain; to experience, (suf-
fer); to bring forth. 11, 331. 347.
386. 393. p.184. 466 p.197. p.201.
p.202 488, 494. p.211. 505. p.261
(twice). 621.
ಫೆಜ3. The moon. 241. p.271.
ಪೆಚರ್ವಿ, To increase, grow; 10 make
17076886 (into parts), mince; to
beat incessantly, 93. 124, 369. 410,
ಫೆಚ೨೯ಗೆ. 18080886, growth. 292. 330.
ಪೆರ್ರಿ (-ತಿಬ). A large bag. 498.
ಪೆರ್ದೆರೆ. A large wave. p.200.
' ಪೆದೊrಲರಿ. A large stream. 302,
ಪೆ
ರ್ದೊಲೆ, A large beam (as a means
of defence). 498.
ಪೆರ್ಮೆ. Greatness. p.202. 590. 603.
618”.
ರ್ವೆಡಸು. ೩A large ship. 122.
ಪೆ
ಫೆರ್ಪೊನಲೆ. ೩A large stream. p.184.
ಸರಿ. A name; renown. 9, 12, 424. |
444, 529. p.267.
ಪೆಚಕು. Fight, war. 615 9).
ಪೇಠಣೆ. Ornamental work in the bor- |
ders of a cloth, 606.
=ಫೆರಿ, 821. 349. 388. 442.
ರಡಿ, (A large foot). Reeve: a dog.
=ವಪೆರ್ಚು. 260. 884,
ಯಿ. To say, tell, order.109.
246. 385. p.170, 460. p.187. 472.
ete. 571.
ಪೆರು. Standing or growing corn.
222,
ಪೊಂ. ಎ ಪೊನ. p.199. p.208. 558.
ಪೊ೦ಗ್ದೆ. The golden (or gilt) halves
of a folding door. 163,
ಪೊ೦ಸಾಳೆ, A gold-horn. 127.
ಫೊಂಗೇಡಸೆ ಎ ಫೊಂ- ಕೇದಗೆ. ನ. 229,
ಫೊಂಜಗಲಿ. A gold-coloured bench.
p.229,
ಫೊಂಜುರಿಗೆ (- ಸುರಿಸೆ). A gold 100109 or
dagger. p.199,
ಫೊಂದಾವರೆ. A 014-00100704. lotus.
261, 807, ॥. 229,
ಫೊಂದು, ಪೊರ್ದು. The act of being
joined, coalescence. 122.
ಫೊಂಡೇರ. A gilt chariot. 296.
ಪೊ೦ದೊಡರಿ. = ಪೊ೦ದೊಡಿಗೆ. p.200. 604.
ಪೊಂಜೊಡಿಗೆ. A g್ರಂld trinket. 326.
ಪೊಂಬಟ್ಟಿ. Yellow silk (- ಪಟ್ಟಿ), or yel-
low cloth (- ಬಟ್ಟಿ). 608,
ಪೊಂಬಣ್ಣ. Gold colour. 306.
ಫೊಂಬಾಳೆ. A red plantain. p. 229,
358
ಫೊಂಬುಲಿ. A gold-coloured tiger. p.171.
ಸೊಕ್ತು. 1/'` ಪ್ರಸು.
' ಪೊಸ. 18180806, lustre. 118. 305.
885. 606,
ಪೊಸಟಿನ್. To praise. 167. p.228.
| ಪೊಗಸು (ಪುಗಸು). To 08089 to enter.
p.170. p.271,
ಪೊಸು. ಎ ಪ್ರುಗು. 443. p.198.
ಪೊಸು, ಎ ಒಸುುವ ಉಸು. 985.
ಫಗ. Smoke, (steam). 128, 385. 887,
549,
ಚ... = ಪೊಸ, 261. 307,
ಪೊಲ್ಲ?). A river. 484.
೧೨. An instrument for sprinkl-
ing (or squirting a coloured mix-
ture). 618.
ಪೊಟ್ಟಿ. The belly. 393.
ಪೊಡ೦ಖಸು. To have beaten. 461.
ಪೊಡರಿ. To tremble. 451.
ಪೊಡರ್ಪ್ರ. Trembling; glittering, shin-
ing, lustre. 424, p.201.
ಪೊಡವಿ. The ground, the earth; a
country. 207, 326. 363. 427, p.268.
ಪೊಡೆ. To beat, strike; to make go by
beating. 399. 454. p.196. p.198,
p.208. 512. 517. p.256. p.268.
ಪೊಡೆ. ಪೊಟ್ಟಿ. p. 184.
ಫೊಡೆಂಖಸು. ಎ ಪೊಡ೦ಖಸು, ನ. 196.
ಪೊಣಠ. To meet together; to fight.
616. p.264.
ಗರ್ಜೆ. Assembling; a fight. 461.
2+ To rise, go out or forth. 386,
430. 614,
Vv ಪೊಜು.
ಪೊತು.
ಪೂತು
854
ಫೊದಕೆ. A cover. ೨. 229. ಮೇಲ್ಯೊದಕೆ.
A roof. V ಪುದು.
ಪೊದಖರ್, A cover, bush, (thicket); a
mass. 399. 401.
ಪೊದಟಿ5್. To be shining, notorious or
well known. 285. 484, 621,
ಪೊದಿಸು, ಪುದಿಸು. To make join; to put
on or over. 411. 329. 481,
ಪೊದೆ. A cover, quiver. p.200.
ಪೊಔ. 6014, p.199. 560. 606.
ಸೊನಲಿ. A stream. 378. p.184. 516.
524, ಪೊನಲ್ಫ್ರಿ, To 10% instream.
ಪೊಯ್.- ಹೊಯ್. To beat; to Cast
into. 177, 178. 324, 385. 399. 450.
451. 456. p.196. ॥. 197. p.201.
498. 518. 614.
ಪೊಯ್ಸು. Beating; a blow. 332. p.204.
513.
ಪೊಯ್ಸು], To have beaten. p.228. p.256.
ಪೊರೆ. To be joined, ete.; to join, put
on or over, Cover;
nourish; (to be satisfied). ef. ಹೊರೆ.
166. 617.
to protect,
ಪೊರೆ. Nourishing; satisfaction, joy.
ಪೊರೆಯೇಜರ್, To be elated, 443.
ಫೊಠ. Outside; dative: ಪೊಲಿಗೆ. 472.
p. 195. p.198. 624.
ಪೊಳಮಟ್ಟು. V” ಫೊಲಮಡು.
ಪೊಣಮಡಿಪು. To make start; to drive
outside. p. 199.
ಪೊಲಮಡುು. To go or come forth, set
out, start, 127, 260. 825, 365. 402,
411. 414. 452. p.195, 485. 487,
p. 211. p- 228.
ಪಾಡಪ್ರ
ಫೊಜು. To bear or carry (೩ burden).
268. p. 197. 510.
ಪೀಶುrಟಿ್. The navel. p. 199.
ಫೊರ್ದು. To join, be connected or in
company with. p.271.
ಫೊ. To shine, be nice. 580.
ಪೊಲ, ೩ 0018, 111. 304. 307. 397. 552.
ಫೊಲಂಬು. ಎ ಹೊಲಬು. |. 199.
ಪೊಸ. New, fresh, beautiful, wonder-
ful. ef. ನವೆ. 164. 261. 318. 348.
350. 880. 437. 450. p.200. p.201.
574. 598, 599. 613°,
- ನೇ ಪೊಸ. 263. 899. 564, 598.
. To twist, plait. 2.271. ಪೊಸದಿಡು.
To plait and throw away.
ಪೊಳ೦ಖಿಸು. To make roll. p. 199. 615,
ಫೊಳೆ. To roll, ೩8 ೩ horse, ete.
ಪೊಲಿಪು. Shine, lustre. p. 204.
ಫೊಟಲೆ. A town. 228, 325. 868. 545.
p.261.
ಫೊ. To shine; (to appear). 295.
804, 827, 366. 421. p. 200. 5249).
p.228. 611.
ಫೊಲತ. A river. 430. p. 205.
p. 199. p. 268.
Shining; the sun, time,
ಪೋಸು, To go, to go away. p.211
(0. ಸೀಂ.). ಪೋದೆ ಎ ಫೋದಯ್, 629.
ಫೋದುಡು, ಫೋಪುಡು. ್ಗ ಪೋಸು.
ಫೋಲ್. To resemble. 344. of. ಪೊಲಿ.
ಪೊಳ್ಳು. Empty, hollow; an avoidable
thing; chaff. 3.
ಪೌರ, Belonging to ೩ town.
೪.೨)
ಪ. Before; forward; pre-eminent.
ಪ್ರಕಶ್ರೀಷ
ಪ್ರಕಟಿ. Manifest; public; spread about,
abundant. ಪ್ರಕಟಿತರ. Very natural.
ಪ್ರಕಟಿಸು. 'To manifest.
ಪ್ರಕರ. A multitude.
ಪ್ರಚಂಡ. Excessively violent.
ಪ್ರಚಯ. A heap, multitude.
ಪ್ರಚಾರ. 7801108, roaming.
ಪ್ರಚುರ. 1208, many; ಪ್ರಚುರತರ, |
Very much.
ಪ್ರಣಾದ. A loud noise; roaring,
ಪ್ರತಶಿ. Large extension, multitude.
ಪ್ರಶಾನ. £xtonding, spreading, large
number.
ಪ್ರತಾಪ. Lustre; renown; heat; one
full of greatness.
ಪ್ರತಿಪಾಲಿಸು. To execute, fulfil.
ಪ್ರತೀಹಾರಕ. A door-keeper.
ಪ್ರಥಮ. ್ಥirst.
ಪ್ರಥಿತ. Spread, extended; renowned.
ಪ್ರದ. Presenting.
ಪ್ರದೇಶ. ೩ district, region.
ಪ್ರಧಾನ. ೩ principal, minister.
ಪ್ರಪಂಚೆ. Extent; analysis; the world;
illusion.
ಪಟ Bound, fastened.
ಪ್ರಬಲ. Great strength ; powerful,
ಪ್ರಭ. A person who has a certain |
glory. |
ಪ್ರಭಂಜನ. Breaking down; wind.
ಪ್ರಭಾವ. Power, majesty, excellence.
ಪ್ರಭಾವತೆ. ಇ ಪ್ರಭಾವ.
ಪ್ರಭು. A ord.
ಪ್ರಭೆ. Light, splendour, glory.
ಪ್ರಮುಖ. Chief; and 50 on.
| ಪ್ರಲಯ, ಪ್ರಳಯ. ಎ ವಿಲಯ.
ಪ್ರವರ್ತನ. ಸtivity, conduct.
| ಪ್ರವರ್ಶಿಸು. To act, behave.
ಪ್ರವಾಹ. A current, stream.
ಪ್ರವಾಳ. Coral; young foliage.
ಪ್ರವೇಶ. ಔntering.
ಪ್ರಪೆಂ. Reasoning; a conversation;
an address.
' ಪ್ರಸನ್ನ. Propitious. ಪ್ರಸನ್ನತರ. Very
gratifying.
ಪ್ರಸರ. Proceeding; spreading; ೩ multi-
tude.
ಪ್ರಸರಿಸು. To spread.
ಪ್ರಸೌಧನ. Dressing, ornamenting; a
dress, decoration.
ಪ್ರುಸೂನ. A ಗಂwer.
ಪ್ರಸ್ಥಾನ. Departing; march.
ಪ್ರಸ್ಸುರಿತ. Glittering, shining.
ಪ್ರಹಿತ. Put forward or down.
ಪ್ರಹಾರ. Striking; ೩ blow.
ಪ್ರಳಯ. = ಪ್ರಲಯ.
ಪ್ರಾಕಾರ. A surrounding wall; a
rampart, fence, inclosure.
ಪ್ರಾಣಿ. Breath; life. ಪ್ರಾಣಿ, A breath-
ing or living being.
ಪ್ರಾತರಿ (-ತ). At dawn.
2. Obtained, attained.
ಹಾದಿ
ಗ್ರ
ಯ. Age, a year.
ಸ.
ವ್ರಾ
ಪ್ರಾ
ಶ್ರ
the beginning
Alliteration, especially towards
of each verse-
quarter.
ಪ್ರಾಸಾದ, A palace, temple.
ಪ್ರೀತಿ. Delight; love.
ಪ್ರೀಯ. ಇ ಪ್ರೀತಿ.
856
ಪ್ರೇಮ ಬಟ್ಟೆ
BU
(ರಕ. A sender, director, ruler,
preserver.
ಪ್ರೇರಣೆ. Sending, directing ordering,
command.
ಪ್ರೇರಿತ. 5688; ordered.
ಪ್ರೇಪಿತೆ. 6088.
ಪ್ರೋದ್ದಾನ. ವ ಪ್ರೋದ್ಧಾಮ? 602.
ಸ್ರೋದ್ಬಾಮ. Very long, great, huge.
12,
ಪೋಧ್ಯವ. Born,
ಅಪ್ಟ Very resplendent.
ಪ್ರೌಢ. 8111831, clover.
ಪೌ)ಡಿ. Enterprize, skill.
ನು
ಕ್ರ
ಫಣಿ, A serpent.
ಫಲ್ಕ ಫಳ. Fruit; good fruit (581).
ಫಲಿತ್ಯ having fruit.
ಫಲದ. Giving or producing fruit.
ಫೆಲಿಸು. To bear fruit.
ಫೇನ. Foam, froth, vapour.
39)
ಬಂಜೆ (ಬಂಧಂ). Barren, fruitless; ೩ |
barren woman, 130. 471. 502,
ಬಂಜಿತನ. Barrenness. 443,
ಬಂಟಿ. A soldier, 55. 205. 209,
ಬಂಡಾರ. ಇ ಭಂಡಾರ. 542.
ಬಂಡಿ. A cart. 76. 169. 182.
ಬಂಡು. Honey (or pollen). 340.
ಬಂಡು. ್ಗ 'ಬ5.
|
|
ಮೆ. = ಪ್ರೀತಿ. ಪ್ರೇಮಿ. 800 who loves. | ಬ೦ಧ. A band, fetter, tie.
ನ) »
woಧನ. Binding; arrest, imprison-
ment.
ಬಂಧಿಸು. ಗಂ ಟೇ. 89.
ಬಂಧುರ (ವೆಂಧುರ). & charioteer’s seat.
ಬಂಧುರ, ಬ೦ಧೂರ. Beautiful, pleasing;
beauty. 176. 194, 258. p. 256.
ಬಂಬಲೆ. A multitude, swarm. 352.
ಬಂಬಲ್ಲರಿ. A kind of rain. 516,
wo. Marching, humdrum:
ಬಕ. A crane. 480.
ಬಕುಳ. A kind of tree with red,
fragrant flowers.
wn. Dividing, tearing asunder. 450.
wf. To mind, think, consider. 12.
18. 408. 457. p. 198. p. 199. p.245.
574, 589. 627. p. 270. 680.
wf. Thought, notion; manner, sort,
kind. 327. 881. 417. p. 199. p.200.
435. 517, 228. 517. 894, 608. 613,
827. »- 210. p21 ಬಗೆಸೊಳೆ.
To appear; to think of; to be
pleased with. ಬಗೆಗೆಡೆ. To become
bewildered.
ಬಗೆ೦ಖಸು. To make mind, to capti-
vate. 508.
ಬನ್ಸ್ (ವ್ಯಾಫು). A tiger.
ಬಗ್ಗಿಸು. To ery, coo. 351.
ಬಚ್ಚಿ . A drain (of a bath-room). 299.
ಬಜ್ಜರ. ಮಾ ವಜ್ರರ.
ಬಟ್ಟು, ಬಟ್ಟಿ ತು. Stout. 327.
ಬಟ್ಟಿ. Cloth. 608 (8).
ಬಟ್ಟೆ. A road. 281. 289, ॥. 164. 506.
ಬಟ್ಟಿವಿಡಿ. To start.
ಬಡ--ಬಜುಕ
ಬಡ. (Low, down); poor. 98,
ಬಡಬಾಗ್ದು. The fire of the deep.
ಬಡಿ. To beat, 5. 180. 207, 338,
ಬಡಿ. ೫6810. 401. 442. ಬಡಿಕೋಲೆವ
ಬಡಿಗೋಲಿ.
ಬಡಿಗೆ. A hammer, mallet. 207.
ಬಡಿಗೋಲೆ. A beating stick. 401.
ಬಡ್ಡು (ಇ. ಬಂಡು, ಬಂಡ). (Nn);
obscene, rude, 205,
ಬಣ್ಣ. 00108. 68. ಬರೆ.
ಬಣ್ಣಿಸು. To paint, describe; to praise. |
ಬತ್ತಳಿಕೆ, A quiver. 169. 421. p.199.
ಬತ್ತೀಸು. Thirty-two. 108 (5).
ಬತ್ತು, ಬರ್ತು. To dry up. 480, 432.
445,
ಬದಿ. The side. 88,
ಬದಿರ. ಇ ಬಧಿರ.
ಬದುಕು (ಬಬ್ಬು. ಕು; 68. ಬಾಟಿರ್). To live.
82,
ಬದುಕು. Life; livelihood, 42, 43,
ಬಧಿರ. 2681. ಬಧಿರೀಕ್ಬ್ತ. Made deaf,
ಟದ. Bound; firm; true. ಬದ್ಧಾಂಜಲಿ.
The palms of the hands joined.
ಬನ. ಇ ವನ. 140. 195, 286, 261. 308. |
804, 889, 84ರ, 355, 358. ete.
ಬನ್ನು. ಎ ಭಂಗ. p.268.
ಬಪ್ಪದು. V ಬರೆ. |
ಬಯ್. To abuse) revile.
560, 561,
ಬಯಲೆ'. An open space; ೩ vacuum;
vain, 874, p. 263,
ಬರಿ, ಬರು. (ಬರೆವರಿ ಇ ಬರೆ-ಬರಿ. ಗಂ
continue one’s coming), To come.
18, 16, 17, 66, 78, 76, 226, 234,
876, 542,
387
248, 245, 25ರ, 259. 271, 276, 284.
808. 315, 829, 842, 860, 862. 365,
ete. 417, 413, 469, p. 198, 485. ete,
505. 506. 528. 589. 587, 589, ete.
ಬರ್ಕು ಇ ಬರ್ಕುಂ. 22. 00.
ಬರಹ. Writing. 529. 540. 565.
wರಸು. To have written. 564.
ಬರಸೆಟತಿ. (70 make somebody come
near by drawing), to draw to one’s
bosom. 416,
ಬರಿ. ಇ ಬಟ, A road. p.197.
ಬರಿ. The side, the body below the
armpit, 451. (618),
ಬರಿಕಯ್,-ಕೈೆ. The trunk of an ele-
phant, ಐ. 197 (twice). 616,
ಬರಿಸು. 170 make come. p. 196, p. 254.
ಬರೆ. To write, paint. 166, p, 198. 508.
588, 584, 565,
ಬರೆಸು. ಇ ಬರಸು. 189. 582. 562.
ಬಜ. = ಬನಿ, Empty, etc.; emptiness,
fasting. 78. 198, 518,
wu. A vain or low-minded person.
180.
ಬಅತ್ಕಿ, ಬಜಕಿಯ. Empty, bare; useless;
vain; spectral; dry, 78, 81. 109.
198, 810,
ಬಜ್ಕೆಯ್,-ಕೆ. To make bare, empty
out, take away, Strip, plunder.
462,
ಬಜಿಗೆಯ್, ಇ ಬಲ್ಕೌಯ್. 184.
ಬಜಿ To become empty, barren, desti-
tute, dry. 814.
ಬಲಕೆ. ಇ ಬಜ. 569. ಬಜಕಿಕೂಟ, Worth-
less company.
358
ಬರ್ಚಣೆ. (Writing), painting. p. 198.
ಬರ್ಚೆಸು (ಬಚ್ಚಿ ಸು). To 08101. p. 198,
ಬಲಿ, ಬಲಿ. To be or become stroug,
able, great or rich; to make firm
(or great), tie, clench. 84. (98). |
211, 260. 562.
ಬಲೆ, ಬಲು. Great, large, much;
knowing. 79, 106, 118, 123. 138.
188. 287. 380, When this Adjective
is conjugated, the forms: ಬಲ್ಲ (ಬ
ಲ್ಲದೆ), knowing, ete.; ಬಲ್ಲೆಂ, ಬಲ್ಲ
ಯ್, ಬಲ್ಲಂ, ಬಲ್ಲಳೆ, ಬಲ್ಲುದು, ಬಲು
ದು ete. are produced. 48, 57, 58.
59. 60, 62, 69. 150. 198. 233. 282.
298, 810, 491, 499, p.229. 598. |
p. 268. 628. 629.
ಬಲ, ಬಳ. Power, force; an army; ೩
powerful man; the right side; to
the right, 128. 184, 186, 218. 584,
ಬಲವತಿ, ಬಳ್ಳ -5. Strong. |
ಬಲವಂತ. 8808;
force, violence,
importunity. 208,
ಬಲವ. To come en masse, be crowd-
ed; or to grow in strength, 351.
ಬಲಾಹಕ. A cloud;-ಧನ. Thunder.
ಬಲಿ. Oblation, sacrifice. 455. ಬಲಿಗೊ
ಳೆ, ಗಂ seize as ೩ 8೩೦8110181 victim,
ಬಲುಹು, Strength, power. 81, 208.
ಬಲೆ. ಸ ಬಃ. 308. 401. 442. 08. ಬಲೆ.
ಬಲ್ಗೆ ಚ್ಚು. Strong pith. ॥. 198,
ಬಲ್ಬು. Strength. 488,
ಬಲು. Strong, rich. 222.
ಬಲ್ಲೊನೆ. A large pointed instrument,
498.
ಚರ್ಚಾ ಒಳ
ಬಲ್ಲಂಬ.? Probably ಬಲ್ಲಂಬ, A strong
post. ॥. 196,
ಬಲ್ಲ ತನ. Discrimination. 574.
ಬಲ್ಲೂಳ. The name of a Dravidian
country and dynasty, 216,
| ಬಲ್ಸೆಹ. A javelin, spear. ॥. 201,
ಬಿವೆಕಾ (ಭ್ರಮರಿ). Turning round. ಬವ
ಅಳಿವರಿ. To risk about. p.198. p.199.
ಬಸ. = ವಶ,
ಬಸವಟ್. 70 1086 one’s power, be
worn out, 426.
ಬಸಿ. To ooze, drip. 871, 416.
ಬಸಿಜರ್. = ಬಸುಖರ್, ನ, 271, ಬಸಿಜಿಂ ಪೊ
ಸೆ. To twist the body, to get con-
vulsions.
ಬಸುಜರ್. The belly, womb; being
with child, 42,
ಬಹಿರಿ, ಬಹಿ ಬಹಿರ. ೦1೬೪೩೯೩. ಬಹಿರಂ
A. The outside or outward ap-
pearence of something or some
body.
| ಬಹು. Much, many.
ಬಹುದು, ಬಹೆಂ, ಬಹ. - ಬಪ್ಪುದು, 60.
Vw. 4. 84, 117. 156. 157. 158.
272, 418, 412.
ಬಹುಳ. ಇ ಬಹು.
ಬಳ, A spreading, multitude. 397.
ಬಳಸು (ಬಟಿಸು). To 80% turn or wand-
er round about; to environ, to
turn or spread about; to be sur-
rounded; to make spread; to use
round about, to have in common
use. 67, 77. 808, 336. 356. p.198.
p. 202.
ಗಿ ತ್
ಬಳಸು. An encircling, covering. 348.
ಬಳಿ. To turn round or about; to be
surrounded, covered or smeared.
818. 551.
ಬಳಿಗೆ. Turning round about; famili- |
arity; (subjection). p. 199.
ಬಳಿಸು. ಇ ಬಳಸು. 184,
ಬಳೆ. Something round; ೩೫ ೩೯11-711೯.
421. p.200.
ಬಳೆ. To grow. p.168. 404. p.202.
p.204.
ಬಳು. To turn, bow, bend. 398. 482.
ಬಳ್ಳಿ, Turning about; what turns
round about, ೩ creeper. 236. p.202.
507. p.261. ॥. 271. ಬಳ್ಳಿವೆಳಸು, A
flickering or flashiug light.
ಬಟಿರೆ. To be fatigued; to fade. 129,
161, 289, 325. 412. 488. 526, 547.
ಬಟಲಿಕೆ. Fatigue, weariness. 64,
ಬಲಿಲ್ಟೆ. = ಬಬಿಲಿಕೆ. p.204.
ಬಬ. Company; place, road; = ಬಲೌಿಕ.
65, 75ರ, 808, 413. 486, 530. 588, 589,
626, ಬಲ್ಿವಿಡಿ. To accompany, ಬಬಿಕಿ |
ಸಲೆ. 170 follow, persue. ಬಲಂಗೊಳೆ,
To take shelter.
ಬಟ್. (Passing current); afterwards.
ಬಟ್ಟು. - ಬಳ್ಳು. 601.
ಬಾಂ. ಇ ಬಾನಿ.
ಬಾಂಗಿ. The sky looked upon as a |
tank, 5583.
ಬಾಂಹಳ (ಬಂ೦- ತಳ). The sky. 305.
ಬಾಂಧವೆ. & relation, friend.
wಾcಚೊಲ. The sky looked upon ೩8 a
fleld. 554,
359
ಬಾಂಚೊತ. The river that is fabled
to be in the sky, 408, 478, 610.
ಬಾ?ಲಿ, A 8008. 168, 166, 167. 255,
269. p.229. ಬಾ? ಲಾಡ (- ಮಾಡ). A
door-frame.
ಬಾಸು. To be bent, bend. 49. 140,
289. 857, 358. 400, 601.
ಬಾಸು. A bend, leaning to one side.
184. 887,
ಬಾಡು, To fade, be dejected ; to die.
149, 199, 322, 392. 488. 434,
ಯಾಣ. An arrow.
ಬಾಧಿಸು. To oppose, give trouble.
ಬಾನಿ. The sky. p.202.
ಬಾಯ್. The mouth. 25, 88, 152.246.
260, 292. 387, 427. 428. 480, 484,
p.184, p.268, p.270. 680, p.271.
ಬಾ೦೩Bು. To open the mouth,
(to ery).
ಬಾರಿ. ಇ ಬರಿ. ಬಾರ. 0h come! 629.
ಬಾರಿಸು, To cause one self to come or
enter, to enter. 588. (7815 ಬಾಅೌಸು?),
ಬಾಲ, ಬಾಳ. A til. 157. 201. 224,
241. 393. 400.
ಬಾಲ್ಕ ಬಾಳ, Young; ೩ bಂy; ಬಾಲೆ.
A girl. (ef. WY, to grow).
ಇಲಕ. ಇ ಬಾಲ.
ಬಾಲಮೃಗ. A young wild animal, (a
young antilope).
ಬಾವನ್ನು. Sandal wood, 422,
ಬಾವಲಿ. An ornament for the ear.
p.201,
ಬಾಪ್ಸು, ಬಾಬ್ಬಿ. A ಕೀ.
ಬಾಸಣಿಸು. To veil. ॥. 08,
ಚಹಾ
ಬಾಸೆ (ಭಾಪೆ). Language.
ಬಾಹು. The arm, ಬಾಹುರಕ್ಕೆ. A mail
for the arm,
ಬಾಹೆ. ಎ ಬಾಹ್ಯ. 89
ಬಾಹೆ. ಇ ಬಾಹು.
ಬಾಹು. Outside; ೩ place near a town, |
etc.
ಬಾಳೆ, ಬಾಳು.
489.
ಬಾಳ (ಬಾಹುಳ). Much, many. 2083.
ಬಾಳ (ಇ ಲಉಾಮಚ),
A sword. 454. 461. |
A scented grass
(a sort of Andropogon). 389, p.229.
ಬಾಳಪೇರಿ. Its roots,
ಬಾಳೆ. The plantain. 2. 849, 858, 585.
ಬಾಳೆವೆಣ್, A ripe plantain,
ಬಾಳೆವಾಔ. A large kind of fish.
p.197.
ಬಾವಿರ್.
579,
ಬಾಹಿರ, The act or mode of living
To live, prosper, 203. 508,
(household); prosperity, (To pour '
water to another's prosperity =to |
hinder his prosperity). 131.
ಬಾಲಿ. ಎ ಬಾಟಿರ್, 445,
ಬಾಲ್ಲಿಂಬ. A living post. p.228, |
ಬಾಲ್ನಿಳೆ. Full-grown corn (i. e. the
stars). 554.
Wot. Pride; pomp. 459. p.198.
ಬಿಂಗಾರ. ೩ battlement; a vase (%)0
ಸಾರ).
ಬಿಂದು. ಸ &£0॥. 1. ಬೀಬರ್.
ಬಿಂನಾಣಿ. ಇ ಬಿನ್ನಣ. 171,
ಬಿಂಬ. ೩ disk;
a reflected form, |
ನ |
ಬಿಕ್ಕುಳ. Hiccough, sobbing. 88. |
ಬಿಡು
' WN. To be tied, be tight, be fasten-
ed;
145. 147, 217, p.199. p.229. 550.
WN. Firm; firmly, closely. 416, 448.
ಬಿ).ಸು. To cause to be fastened (or
saddled). 587,
ಬಿಸುಪು. 18107085; a firm hold. 146.
147, 318,
ಬಿಚ್ಚು. ಇ ಬಿಡಿಸು (ಊ ಬಿದಿರ್ಚು?), 146.
ಬಿಜಯಂಗೆಯ್ (ವಿಜಯ-). To go in
to fasten, compress, 77. 88,
procession; to go. 250.
ಭು (ವ್ಹೈಜನ). A fan. 378.
ಬಿಡೆಯ. A swarm, flock, troop. 308.
397.
| ಬಿಡಿಸು. To loosen. 260.
ಬಿಡು. To lst go, to leave; to loosen,
separate; to open; to put forth,
to emit; to cease; to lie or settle
down, halt. ಬಿಟ್ಟು ಆಡು. To slander,
(deny). ದಾರಿ ಬಿಡು. To go out of
the way, ಬಿಡದೆ. Without interrup-
tion, 25. 40. 41. 42. 56, 122. 156,
160. 181. 208. 209, 224. 225, 240,
289. 806. 815, 826, 885, 888, 850.
357. 886, 899, 400. 401, 412. 421.
480, 487, etc. 451. p.198, 510, 529.
p.229. 588, 588. p.268.
ಬಿಡೆ. A looseness, an opening.
ಸಾ
open eyes,
A person with (always)
a fabulous demigod.
ಬಿ: ಸಾ A variety of net. 442.
ಬಿಡುವಾ೦ಖಿ. An open mouth. 400.
ಬಲ್ಬು ಬೀಜ್
861
ಬೀಣ್ಸು (ಎ ಸುರು), 1808710088, weight;
wonder, 195,
ಬಿತ್ತರ. ಎ ವಿಸ್ತರ, 445, p.199.
ಬಿತ್ತರಿಸು. ವ ವಿಸ್ತರಿಸು. 561,
ಬಿರ. To be scattered; to expand,
(shake out). 892,
ಬಿಬ5. A bamboo. 96,
WuಚುF. To spread, expand, (shake
out). 378.
ಬಿದು, ವಿದು. The hollow between the
froutal globes of an elephant,
೨.191. p.198.
ಬಿದ್ದು. V” ಬೀಲಿರ್.
ಬಿನದಿಸು (ವಿ-) To sound, ery. 318.
ಬಿನ್ನಣ (ವಿಜ್ಞಾನ). Skill, knowledge.
15. p.127.
ಬಿನ್ನಪ (ವಿಜ್ಞಾಪನ). = ಬಿನ್ನುಹೆ. ॥, 170.
p.228.
ಬಿನ್ನುವಿಸು. 770 request. 458.
ಬಿನ್ನಹ. A request, petition. 111.
ಬಿರಂಖ. ವ ವಿರಹಿ.
ಬಿರಿ. To open. 199.264.421.435. 440. 585,
ಬಿರಿ. An opening; open. p.229.
ಬಿರಿದು. An honorary distinction; ೩
badge of honor or mark. 240. p.199, |
p.200.
ಬಿರುದು. = ಬಿರಿದು. p.196. p.199. p.201.
Ce. Harsh, violent. 285. 513,
ಬಿಜುಗಾಳಿ. A hurricane. 198. 821,
ಬಿರ, ಬಿಲು. A bow. 118. 413. 421.442. |
446. p.184. 520.
ಬಿಲ. A chasm, hole, cave.
we. The Bel Aegle marmelos tree.
140.
ಬಿಸ (ಪಿಸ). The 0818 or fibres of the
stalk of the water-lily.
ಬಿಸ, = ವಿಪ,
ಬಿಸರುಕ್. The water-grown, a lotus.
ಬಿಸಿ, ಬಿಸಿಯ. ಗಂ. 821. 841, 426. 489.
ಬಿಸಿ5. The heat or shine of the sun.
268. 314. 815, 321. 341, 378. 392.
409. 426, 428, 481, 486, 438. 489,
p.201. 526. 558.
ಬಿಸಿಲ್ಲುದುರೆ. The sunshine which is
the horse; mirage, 816,
ಬಿಸು. ot, fervid. 107, 141. 315, 325.
326. 376. 426. 564,
| ಬಿಸುಟು, 1/” ಬಿಸುಡು.
ಬಿಸುಡು, To throw away. 63, ॥.201,
ಬಿಳಿ ಬಿಳಿಯ. White. p.197.
ಬಿಯ್ಲಿ. ೪ ಬೀಬಿ, 5604, 552.
ಬಿದ್ದು. ೪ ಬೀಲಿರ್.
ಬೀ. ಗಂ 80 down, pass away, fail, be
spoiled, 821, 322,
ಬೀಜ. 8604; 08/60.
ಬೀಡು. & halting place; the piles at
such ೩ place. 264. 268,
| ಬೀಡೆ. & separation, crack, crevice, 427,
ಬೀದಿ. = ವೀಥಿ; the different ehequered
stripes on a dice cloth. 318. ಬೀದಿ
ಕೊಳೆ. To keep to the road or
street, p.198.
ಬೀಯ. Failing, vain, fruitless. 78.
ಬೀರ. = ವೀರ. ಬೀರದಾದೆ. (ಹಾ ಬೀರ-ಕಾದೆ
i. 6. ತವೆಟಿ, ತಮೆಟಿ). A war drum.
p.198,
es. To distribute or send forth
freely, cast about, spread. 318.511.
608, 604. 621,
362
ಬೀಸು, To swing, fling, toss; to blow.
187. 259. (291). 315. 321, 378. 426.
550.
ಬೀಸುವಲೆ. A variety of net. 119.
ಬೀಟಿತ್. 170 £೩11. ತೂತು ಬೀಬರ್, To fall
into holes, be holed. 48. 50. 70.
243. 248. 433. 478, 524. p.268.
ಬೇಟಿರ್, ಬೀಯಿ. ೩A falling, obeisance;
a mistake. 533. ಬೀಯಿಕೊಡು, ಬೀ
ಯ್ಯೊಡು. To give permission to go.
282. ॥. 268, ಬೀಯ್ಯೊಳೆ, 70 take
leave. 478, 485. 505,
ಬೀಟಿ್ಸು. To make fall, knock down.
178.
ಬುಸುರು. (ಬುಗುರಿ). A kind of flute
(blown by the nose). 127.
ಬುಸುರುಸಾಳೆ (- ಕಾಳೆ). A kind of horn.
127,
ಬುದ್ಬುದೆ. A water bubble.
ಬುಧ. Sensible; ೩೫ intelligent man.
ಈ Understanding, intellect, inten-
tion; one who has understanding.
ಬೂಶಾಟಿ. Exaggerative talk. 810.
ಬೂತು. Exaggeration, a fib.
Ashes.
ಬ್ರುಂಹಿತ. Roaring.
ಬೃಹತ. ದ. Big, great.
ಜೆಂ. = ಟನ. ?.201. ಇ ಬೆಳೆ. White.
ಬೆಂಕಿ. ್ವire. 268.
ಬೆಂಡು. Pith; tinder. 315.
ಬೆಂಜೆ. Butter. 88.
ಜಟ 142
ಬೆಂಬತ್ತು (- ಪತ್ತು). To follow, 098809.
415,
ಬೂದಿ.
ಬೀಸು
ಬೆಲುಕೆ
ಬೆಂಬಲ. (Back-place), rear. p.201.
p.202. ಬೆ೦ಬಬಿ್ವಿಡಿ. To ಕಂllow.
ಚಿಕ್ಕು, A cat. 397,
ಚೆಸಡು, ಚೆಸಟಿ್್. Alarm, fright. 118,
4683.
ಚೆಚ್ಚರ (ಬೆರ್ಚರ). A bewildered man-
ner, haste. 334.
ಚೆಡಂಸು. ಇ ಜೆಡಸು, 618. 621.
ಬೆಡಸು. A wonder, novelty. 122.
ಬೆಜ್ಜೆ. = ಬೆಂಣೆ. 207. 826,
ಬೆಡ್. To be afraid or frightened.
187. 143. 169, 370. 451,
ಚಿನ, ಚಿಂನು, ಜೆನ್ಶು. ₹hಂ 14%. ಬೆನ್ತುನೆ
ಯ್ದು. To follow. 41. 84. 400. 414,
421. p. 198. p.199. p.211.
ಚಿಮರಿ. 8168. 451. 619.
ಬೆಮಿಸು. ಇ ಭ್ರಮಿಸು.
ಬೆಯ್, ಎ ಬಯ್. 564,
ಚಿರಲೆ. A finger, toe. 83. 828, 376.
386, 584,
ಜೆರಸು. To mix; to be joined, (pos-
sessed of); to meet; to overtake.
126. 158. 280. 441. 462, p.202. 490.
498. 504. 508. p.229 (twice). 587,
589. p.254. p.261.
ಬೆರಸು. Together with. 406, p.165,
೨.177. 466. p.197. p.200. ॥. 811.
p-212. p.228. p.234.
ಬೆರೆ. To be mixed, joined or together
with. 392.
ಬೆಜಸು. Wonder, surprise; astonished.
82. 362. 379. 528. 568, 564,
ಬೆಜಕೆ. To be proud or arrogant. 189,
460,
UE 22. ಯಲು ಸ ಎಂಎ ಲಲ್ಲೆ ಸುಂ ರ್ಯ ತ
ಬೆರ್ಚು._ಬೇಡ
ಬೆಚರ್ವಿ, To tremble, be afraid. 451.
548. 601,
ಬೆಲೆ. A price. 59.
ಬೆಲ್ಲ. Jaggory. 298.
ಬೆಸ (ನ ಪೃಚ್ಛಾ!). An order, command.
468, 588. ಬೆಸಗೊಳ್ಳೆ. To demand,
ask for.
ಬೆಸಲಿ. Giving birth toa child. 494,
ಬೆಸವು. Soldering, being soldered. 218.
ಬೆಸಸು. To order. 874, 375. p.196. 574,
p.254., p.256. ೪.271,
ಚೆಸೆ. To solder. p.199. p.268.
ಜಿಳೆ. 64. ಬಿಳಿ. White, clear, shining.
868, 871. p.199. p.229. 554, 587.
598.
ಚಿಳೆ, ಬೆಳೆ. To become white, clear.
372. 471.
ಬೆಳಗು. To become white or bright.
298.
ಬೆಳಸು. Whiteness, brightness, dawn,
shine, light. 90. 199. 868, p,202,
554. 559. 606. p.261.
ಬೆಳದಿಂಸಳೆ. ಎ ಬೆಳ್ಚಿಂಗಳೆ. 261.
ಬೆಳಸು. = ಬೆಳೆ, Growth, cte. 878,
ಬೆಳು ಬೆಳೆ, White. 218,
ಬೆಳೆ. To grow, increase; to bear a |
crop. 52. 285, 261, 304. 305. 840.
86 ಬಳೆ.
ಬೆಳೆ. Growth; what 18 to grow (seedl-
ings, etc.); standing corn, ೩ Crop.
207. 285. 80೩, 414. p. 202,
ಜೆಳೆವಾರ, ಬೆಳವಾರ (ಇ ಬೇಳ್ದಾನ್ಸಿರ?). & 8001.
228.
ಚೆಳೆಯಿಸು. To make grow; bring up.
387,
೨68
ಬೆಳ್ಲಾವರೆ. A white or bright lotus.
804.
ಬೆಳ್ಳಿಂಸ¥. ಖoon-light. 263. 373. 882,
409,
ಬೆಳ್ಳು. White, pale; whiteness. 878,
416,
ಬೆಳ್ಬುಗಲ. A white cloud. 477. 478,
ಚೆಳ್ಳೆ ಳಂ. White lustre. 554,
ಜೆಳ್ಳಾರನೆಲೆ (ಬೇಳಾರ-). A variety of
net. 98. 119. 182,
ಜೆಳ್ಳಾರಸುತ್ತು. ಇ ಜೆಳ್ಳಾರವಲೆ. (8). 120.
ಬೆಳ್ಳಿ. Silver. 398. 550.
ಬೇ. To be burnt, burn. 108. 286, 815,
480. 431. 440,
ಬೇಂಟೆ, = ಬೇಟೆ. ॥, 117. 442. 471. ಬೇಂ
ಟಿ.ಪೋಸು. To go ೩ hunting.
ಬೇಕು. ಇ ಬೇಯ್ನಿಂ, ಜೇಯ್ವು. V” ಜೇಡು
ರ
(see, for instance, 467, 488, 591).
It is asked, wanted, desirable, fit;
it must. 71, 276, 310. 325, 374. 417,
446, 468,
ಬೇಗ. ಇ ದೇಸ,
ಬೇಗೆ. Burning; flaming. 109. 430. 489.
ಬೇಟಿ. (Cover), disguise; a disguising
look. 490.
ಬೇಟೆ. A (cover), mail-coat (9). p.261.
ಬೇಟೆ. A hunt, chase. 395,
ಬೇಡ. A hunter. 395. 413. 424. 449.
45ರ.
ಬೇಡತಿ. A female of the ಬೇಡ tribe.
p. 204,
ಬೇಡ. ಇ ಬೇಡದು. 1 ಬೇಡು. The cont-
rary of ಬೇಕು. 47, 281. 288. 468.
594,
364
ಬೇಡು, ಬೇಬಿರ್, To ask, beg; to bo re-
quired. 219, 330, 467. 488. 591. 594,
ಬೇರಿ, ಚೀರು. A rಂಂt. 155, 989.
ಬೇಕೆ. Different; another; else; fur-
ther. uಬೇಜಕೆಬೇಜ. One for one;
7೩1008. 19, 24. 46, 228, 981, 288,
251, 281. 341. 874. ). 170, p. 197.
ಬೇಲಿ. A hedge. 109.
|
|
|
ಸೆ. ಬೇಸಿಗೆ. 822, 426. 440.
ಪು
ಬೇಸನ್. Weariness, fatigue, 342, |
ಸ
ಅ. = ಬೇಸ್, 246.
ಬೇಸಿಗೆ, Heat, sultry weather, the hot
season. 314. 315. 849,
ಬೇಸು. To injure by fire, burn. 821,
ಬೇಹುಕಾಣ. A 877. 188.
ಬೇಳಂಬ. Desire. 528.
ಬೇಲಿರ್. ಇ ಬೇಡು.
ಬೊ೦ಬುಳಿ. ವ ಬೊಬ್ಬುಳಿ. p. 202.
ಬೊಂಟೆ. An image, figure. 166. p.201.
ಬೊಗರಿ. A kind of small ornamental
buttress at each end of the main
beam. ). 229,
ಬೊಸ್4ೆ. To bark, make a great noise.
108. 284,
| ಬೊಟ್ಟು. A spot of paint on the fore-
head. 421.
ಬೊಬ್ಬಾಟಿ. Making a loud noise (by
the mouth). 810,
ಬೊಬ್ಬುಳಿ. A confused noise; a multi-
tude. 238,
ಬೊಬ್ಬುಳಿ. A bubble. 139. 366. 568.
ಬೊಚ್ಚಿ. A 1006 ory or noise (made by
beating the mouth ete.). 132. 144.
146, 888. 395. 399. 401, 456. p.199,
ಬೇಡು-ಭರ
p. 202. 618, 614, 618. ಬೊಬ್ಬಿಡು,
ಬೊಬ್ಬಿ ಐ, ಜೊಚ್ಚಿಸೊಡು. To ery out,
shout.
| ಬೋದಿಸೆ. The upper ornamental part
of a pillar, 24,
ಜೋದುಗೆ. ಎ ಬೋದಿಗೆ. 168.
ಬೋನ. 7008. 77.
ಜೋಳ್ಳೈಸು. To ‘caress. p. 197, p. 199.
| ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ, The world.
)
23
ಭ. A star. WAS. The host of stars.
550.
wo. Breaking; a defeat; a wave,
ಭಂಜೆಸು. To break, to frustrate.
ಭಂಡಾರ. A treasury; a storehouse.
83. 222,
ಭಕ್ತ. A devotee. ಭಕ್ತೆ. A ೧೫೫೦
devotee.
ಭಕ್ತಿ, ಭಕುತಿ. Devotion.
ಭಕ್ಷಿಸು. To eat, devour.
ಭಕ್ಸ್ಮ. A ೩k.
ಭಜೆಸು. To adore, honour.
ಭಟ. ಇ ಬಂಟಿ.
ಭಣಿತಿ. A god report.
ಭದ್ರೆ... Excellent; safe; happiness;
safety.
ಭಯ. ೫0೩. ಭಯಂಗೊಳಿಸು. To ಕೇigh-
ten. 241.
ಭರ. A carrying manner; swiftness;
vehemence; weight.
ಭರಣಿ. A small box.
ಇತ
ಹಾ ತ ಪತತ ಎಂ ಬಹ ಬೂ *
ಭರತ, The name of a family; an
actor.
ಭರದ್ದಾನಿಜ. A king-crow.
ಭರಿತ. Loaded; filled, full.
ಭರ್ಮ. 6084,
ಭಲ್ಲೂಕೆ. A bear.
ಭವ. Birth, being; born.
ಭವಣಿ (ಭ್ರಮಣೆ).
wandering; perplexity.
ಭವತಿ, Master; your, thine.
Going round,
ಭವನ. A place of being; a house, |
palace.
ಭಾಂಡೆ. A pot, vessel.
ಭಾಸ್. A portion; lot.
ಭಗ್ನ. Fortune, happiness, merit.
ಭಾಜೆ. Possessed of.
ಭಾನು. The 80%.
ಭಾಮಿನಿ. A good woman.
ಭಾರ. A burden, weight, load; excess.
ಭಾರಿ. Heaviness; greatness; large, |
much.
ಭಾವ. Becoming; state of being, con-
dition, quality; emotion; the mind,
heart; meaning, purpose.
ಭಾವಿ. Future.
ಭಾವಿಸು. To think, mind,
ಭಾಸ್ಕಿಠಿ (-ಔ). Shining; the sun.
ಭಿಂನ. Divided, broken, neglected; |
difference.
ಭಿಂನಿಸು. To change.
ಭಿತ್ತಿ. A wll.
ಭಿನ್ನಿಸು. = ಭಿಂನಿಸು.
ಭೀಕರ. Causing fear, fearful, terrible.
Wes. Frightened, afraid,
ಭೀತಿ. ್ಥear.
ಭೀಮ. ಇ ಭೀಕರ.
| ಭೀಪಣ. ಇ ಭೀಮ.
ಭೀಪ್ಜ. ಭೀಪಣ.
ಭು? ೮. The puffing or roaring sound
of flames. 96, 102, 170.
ಭು?ಲನೆ. ೫೬088617. 481,
ಭುಜ. & bending; the arm. ಭೂಜಕೀ
ರ್ಶ, A badge of honour worn on
the arm.
ಭುಜಗ. The bending-goer, a serpent.
ಭುವನ. ೩A world.
ಭೂ. The earth; land,
ಭೂಕಾಂತ, ಭೂನಾಥ, ಭೂಪ್ಯ ಭೂಪತಿ, ಭೂ
ಭುಜ, ಭೂರಮಣ, ಭೂವಧೂರಮಣ.
A king:
ಭೂಚಕ್ರ. The orbit of the earth.
ಘೂಜಾತ. The earth-born, ೩ tree.
ಭೂತ. Born; a living creature; an
element; a deified element, demi-
god; a goblin,
wೂತಳೆ. The (earth-place), earth; a
country.
ಭೂಧರ. The earth-holder, a mountain.
ಭೂಭ್ಯತಿ. The
mountain; a king,
ಭೂಮಿ. ಇ ಭೂ.
ಭೂಮಿಪ, ಭೂಮಿಪಶ್ರಿ ಭೂಮಾಪಾಳ, ಭೂ
ಮಾಸ್ಟರ. A king.
earth-bearer; a
ಭೂರಿ. A large number; much; gold,
ಭೂರು೫, The earth-grower, a tree.
ಭೂಪಣಿ. An ornament.
ಭೂಪಿತ. Decorated,
ಭೃಂಗ. The black bee.
366
ಭ ಗ). = ಭ ವಂಗ.
ಭ್ರತ್ಸಂ. A (hired) servant.
ಭೇದ. Dividing; distinction ; variety.
ಚೇದಿಸು. To divide ; to break through;
to make a difference, distinguish.
ಭೇರಿ. A kettle-drum.
ಭೋಂಕನೆ. Swiftly. 458. p.228. p. 261.
ಭೋಸ್. Enjoyment. ತ್ಯಾಗ. ಭೋಗ.
Giving and living.
ಭೋ? A snake. ಭೋ? ಪ, Snake-king.
ಭೋಜನ. ಔating; a meal.
wೋರಿ. The sound of a horn or bugle.
p- 202.
ಭ್ರಮ. Whirling, roaming.
ಭ್ರಮ (-). Flying or turning about-
ಭ್ರಮರ. Turning about; the black
bee; a youth.
ಭ್ರಮಿಸು. To fly or run about; 10 be
whirled about, confused, deceived.
ಭ್ರಪ್ಪ. Fallen, depraved, bad,
ಭ್ರುಶುಟಿ, ಭ್ರೂಕುಟೆ. A frown.
ಭ್ರೂ. An eyebrow.
ಸ್
initial of the second member of ೩
compound, often appears a8 ವೆ.
ಮಂಸಳ. Happy, auspicious, pleasant;
happiness, welfare; a festivity;
the planet Mars, ಮೆಂಸಳೆ. 8he
who is beautiful.
ಮಂಚ. ೩ 001.
ಮಂಜರಿ, A bunch.
| ಮಂಥನ.
ಮೆ. This letter when forming the | |
| ಮಂದ. 81086188, slow; gentle. ಮಂ '
ಭ್ರಂಗಿ-ಮಂದಾ
ಮಂಜು. Dew, fog, mist. 880, 896,
ಮಂಜುಳ. Pleasing, beautiful. ಮಂಜು
ತರ. Very pleasing.
'ಮೆಂಟಿಪ. A shed or hall,
ಮಂಡ. An ornament. 130.
ಮಂಡನ, ಎ ಮಂಡ.
ಮಂಡಲ್ಯ-ಳ. . An orbit, disk, circle,
sphere,
ಮಂಡಲಿಿ-ಅ. ೩A 017010; a province; ೩
multitude; walking round. ಮಂಡ
ಅಗೊಳ್ಳೆ. To be in company.
| ಮಂಡಲಿಕ (ಮಾಂಡಲಿಕ), The governor
of a province.
'ಮೆಂಡಲಿಸು-ಳಸು. To 08016 out, put
in acirele; 10 60 something in a
nice manner; to be assembled.
71, 309,
ಮಂಡವಿಗೆಬಲೆ. A variety of net. 119.
'ಮಂಡಿತ, Aಿಸಂrned.
ಮಂತ್ರ. Avice, counsel; an incanta-
tion, prayer.
ಮಂತ್ರಿ, A counsellor, king’s minister.
ಮಂತ್ರಿಪ. A premier.
ಮಂಶ್ರಿಸು. To say prayers. 534.
Churning; the state of
being agitated.
ದೆಹಾಸೆ. A smile.
'ಮಂದತ್ಸ್. Slowness ; gentleness.
A fabulous
that is said to have been used as
mountain
ಮಂದರಾದ್ರಿ.
a churning stick during the 08020
ing of the ocean after the deluge.
| ಮೆಂದಾಸಿನಿ. Tho Ganges.
ಮಂದಾ-ಮದ
'ಮೆಂದಾನಿಲ. A breeze.
ಮಂದಾರ. ೩ celestial tree; eminent.
ಮಂದಿ. A person; people. 188. p. 268.
ಮಂದಿರ. ಇ ಮಂಡುರ; ೩ ಂuse, dwell-
ing.
ಮೆಂದುರ. A horse-stable.
ಮಂದ್ಲೆಸು. To be slow, loitering, slug-
gish, thick. p. 184, 471, p.271.
ಮಕರ (ಪೊಸಯ)).
shark.
ಮಕರಂದ. Nectar, honey.
ಮಕುಟ. & ಂrಂw. ಮಕುಟವರ್ಧನ. &
king.
ಮಕ್ಕೆ, - ಮಸುಕ4. Children. 54. 206.
241. 829, 880, 548, *
ಮಗೆ. A son. 48, 48. 288. 885, 417.
467, 504. 580, 543. 544. ete.
ಮಳೆ. A daughter. 65. 487. p.213.
527,
ಮಸುಖರ್. To return, turn round; to
An alligator; a
do something again; again. 305,
368. p. 204. 496.
ಮಸ್ಗುಲಿ. The side. 411.
ಮಘುಮಭಿಸು. To be fragrant. 218,
ಮಜ್ಜನ. Bathing, ablution,
ಮಠ. A habitation; a cloister,
temple.
ಮಡ. The heel, 187. p. 199. p. 261.
ಮಡದಿ. A wife. 209.
ಮಡಲಿ, Spreading as a
ಮಡಲಿಡು. To spread, prevail. 409.
ಮಡಿ. To be put down, (to fold); to
creeper.
be low down or prostrated, die. |
824, 859, 418, 625. p.271 (twice).
367
ಮಡಿ, A fold (of a newly washed
cloth); a clean cloth; purity;—
fold, times. 36. 67. 199. 250, 258.
329. 400.
ಮಡಿಕೆ. An earthen vessel. 47.
ಮಡು. A deep place in a tank or
river. 368. p. 184. 490, ಮಡುಸಟ್ಟು.
To come together, gather in one
place.
ಮನ್ನಾ ಮಣಬ್ಬ. ಸಟ, clay. 38. 106,
ಮಣಿ. A gem. 107, 128, 258, 814. ete.
550.
ಮಣಿ. To bend; to make obeisance.
p.169. p.171. p.212. 505.
ಮಣ್ಣಿ ಮಣೆ. A 85001, seat. p.196.
ಮುಣಿ- ಖಟಿಲ. inkling and clashing.
313.
ಮಠ (ಮದ, ಮನ). ಗ,
ಮತ್ತಿ. Understanding; one who hasa
mind,
ಮತ್ತ. Mad, intoxicated, furious.
ಮತ್ತಂ. And further, p.140. p.141.
p.142. p.169.
ಮತ್ತು. ೪” ಮಜರ್, Again, further,
and; (other). 52, 458, 581,
ಮತ್ತು, ಮದ. (807).
ಮತ್ತೆ (ಮತ್ತು- ಎ). ಮತ್ತು. ೬11, 600.
402, 412. 445. 491, 589,
ಮತ್ಸರ. Envy, jealousy.
ಮತ್ಸ್ಯ. A fish.
ಮಥನ (ಮೆಂಥನ). Churning; a des-
troyer.
ಮದ. Madness, intoxication, (rutting),
pride, passion, joy. ಮೆಬೋತ್ವಟಿ.
868
Excess of pride. ಮೆದಾಳಿ. An in-
toxicated bee.
ಮದವಕ್ಕಳೆ. The bride and bridegroom.
561. 566,
ಮದವ (- ನ). ೫0೦8868564 08 ಮದ.
ಮೆದಿಪೆ. 2೯1೩ 9. 41.
ಮದೀಯ. ೫.
ಮದುವೆ. ನಾ ಮದಿಹೆ. 42. ಶಿ45. 561.
566.
ಮದ್ದಳೆ (ಮೆರ್ದೆಲ). A 81881) finger-
drum. 127, p.202,
ಮದ್ದು 3532೫೯.
ಮಧು. Sweet, pleasing; honey; spi-
rituous liquor; = ಮಧುಮಾಸ, ಮ
ಧುತರೆ. Very sweet or agreeable.
ಮಧುಕರ. The honey-maker, a bee.
ಮಧುದೂತಿ. The female messenger of
spring, a flower of that name.
ಮಧುಪೆ. The honey-drinker, a bee.
ಮಧುಮಾಸ. Tho month (808800) of
spring, from the middle of March
10 the middle of May.
ಇತಿಸುವ. 7 ಮಧು.
ಮಧ್ಯೇ. The middle, midst; middle
(position).
ಮನ, ಮನಔ (ಮನೋ). The mind;
the interior (also of a garden,508).
ಮನೋಂಬುಜ =ಮೆನಬಿ-ಅಂಬುಜ. ಮೆ
ನಂಸೊಳೆ, To feel inelined; to fancy.
241. 519, ಮೆನಂಗೊಳಿಸು. To capti-
vate the mind. 477,
ಮನಸ್ವಾಪ. Mind-heat, grief.
ಮನಜೆಗೊಳೆ. To take to one’s heart.
p.259.
ಪಪ
ಮರ
ಮನುಚೋಟಿ. The name of a king who
lived before ಸತ್ಕೋಂದ್ರಚೋಣಿ.
ಮನುಜ. A man.
ಮನೆ. A house. 42. 64. 165, 188. 189.
208, 206, 265, 880, 861, 445. 446,
487. p.229. 549, 561.
'ಮನೋಗ್ಮನ. Fascinating, beautiful;
running as quickly as thoughts.
ಮನೋಜ್ಞ. Pleasant, lovely.
ಮನೋರಥ. Desire.
ಮನ್ನಿಸು (ಮನ್ನಿಸು?) To honour, treat
kindly, 229, 232. 376, 472. 485. 489.
491. 566. 627.
ಮನ್ನಿಸು. To (declare), order. 485.
ಮನ್ನೆಯ (ಮನ್ನ), A chief. 441,
ಮನ್ಮಥ. He who crushes. 228. cf.
ಮಧನ,
' ಮಮತೆ. 70019.
| ಮಮ್ಮರಿ (ಮೆಮ್ಮರ). Voxation. 489(?).
ಮಯ್. ಎ ಮಯ್. 606.
ಮೆಯ. Consisting of, full of; abun-
dance, eXCess.
ಮೆಯಣಿ (ಮದನ). Wax. 119.
ಮಯೂರ. A peacock.
ಮರ. ೩ ree; wood. 50. 84. 92. 339.
352. 858, 383. 898, 399. p.204. 584.
ಮಂಚಿ ಇ ಮಕರಂಡ.
ಮರಕತ. An emerald.
ಮರಕುಟಿಗ, A kind of bird. 100.
ಮರಗೊಡೆಲೆ. A kind of bird. 100,
ಮೆರಲ್ಲು = ಮರಳು . 480.
ಮರಳೆ. To return; to turn back; to
do something by turns. 78, 183.
186. 197. p.198.
ಮರ-ಮಹಾ
ಮರಳ್ಟು. To turn away. 614,
ಮರಾಲ, - ೪. A sortof goose or swan;
a flamingo. ಮೆರಾಳಿ. A female swan.
ಮರೀಚೆ. A ray; the mirage.
ಮರುಠಿ,-5. Wind; tho air. ಮರುತ್ತ
`ರಂ?.ಣಿ. The fabulous sky-river.
ಮರುತ್ಛಥ. The atmosphere, sky.
ಮರುತ. ಇ ಮರುಕ.
ಮರುಳೆ, ಮರುಳು. (Turning round
about), confusion, frenzy; a fool,
288, 568,
ಮರುಳೆ. Ain. 146.
ಮಜಸು. ಇಮಖುಸು. 800.
ಮಜಸು. To make (forgetful 02) un-
conscious. 158,
ಮಲಹೆ. ್ವForgetfulness. 565.
ಮಯಿ, ಮೆಲ್. Changed; again; (next),
another; opposite. 74. 478. p.212,
ಮಜ. The young of animals. 107.
186, 288, 392. 898, 398. 411, 418,
484, 438. 519,
ಮಜೌ್ಗೋಗಲೆ. A young cuckoo, 260.
ಮಜೌದುಂಬಿ. A young black bee. 162.
259, 261, 806, 884, 508,
'ಮಜುಕ, Affection, longing. 411. 438.
ಮೆಯಿಸು. To be full of affection; to
grieve, fret, sigh. 107. 141.
825. 826. 827, 828, 876, 871.
510, 569, p.268, 628, p.27i.
ಮಣ. To be hidden; to forget.
158. 287, 887, 526, 528, 548,
ಮಲಿ Concealment; cover, shelter.
154, 315,
ಮರ್ತ್ನು. Mortal,
|
|
| ಮಸೆ.
369
ಮರ್ದು. Powder; medicine, 442, p-200.
498,
ಮರ್ಬು ೧/7 ಮಂತ). Darkness. 380.
552, 558, ಮರ್ಬುವೆಳಗು. A gloomy
or dim light.
ಮರ್ಮ. ೩ 800800; truth.
ಮಲ? ಸು, To make lie down. 839.
ಮಲಗು. To lie down. 526, 528.
ಮಲಯಜ. What is born on the hills
(or in Malabar), sandal wood,
ಮೆಲಯಾಚಲ, 7780 Malabar hills.
ಮಲಿನ. Dirty, black. ಮಲಿನತರ. Very
black, ete.
ಮಲಿನತೆ. Dirtiness, blackness.
ಮಲೆ. To be puffed up; to show dis-
obedience, fight against. 181, 441,
450.
ಮಲೆ. A hill; a forest. 184,
ಮಲ್ಲ. A wrestler; wrestling. ಮಲ್ಲ
AHR. A wrestling match.
ಮಲ್ಲಿ. A jasmine. 261, 889. 350, 358.
p.229.,
ಮಸಕ, Excitement. p.184. p.196.
ಮೆಸಸಪ. To open, extend; to be elat-
ed, be excited, furious, exorbitant;
to prevail. 117. 313. p.184, p.196.
ST deprived of lustre,
grow dim, 90. 410,
To rub, whet. 261,
ಮಸ್ತಕ. The head; a summit.
| ಮಹುತ್ಸ. Majesty.
ಮಹಾ. ಖghty, gat. ಮಹಾಪ್ರಭಾ-
ಅವನೀಪಾಲ-ಅಲಂಕ್ಕ್ರತ ೩d ಮಹಾಪು
ಭಾವ-ನೀಪ-ಅಲಂಕ್ಸ್ರತ,
370
ಮಹಾಮ್ಯಯ. Being called great.
ಮೆಹಿ. The mighty (great) one, the
earth; a place. ಮಹೀಕಾಂತ. A
king.
ಮಹಿತ, Mighty, renowned.
ಮಹಿಪ್ಕ ಮಹೀಪತಿ, ಮಹೀಕ. A king.
ಮಹಿಮೆ. Might, glory.
ಮಹಿಷ. A 10೫/0,
ಮಹೀರುಹೆ. The earth-grown, a tree.
ಮಣೆ. Rain. 226, 285, 245. 821, 828,
885, 845, 878. 514. 517.
ಮಾ. = ಮಹಾ. ಮಾಮಸಕ -ಮೆಹಾ-ಮ
ಸಕ, p.184.
ಮ್ಯಾ ಮಾಂ. A 10810. 195. 338. 858,
358. 354, 584, 585,
ಮಾಂಸಲ. Propitiousness, festive ap- |
pearance.
ಮಾಕಂದ. The mango.
'ಮಾಸಧ. A ard.
ಮಾ, ಮಾ. The 0001 season, from
the middle of January to that of
March; cold. 260, 263. 828, 890,
409, 410,
ಮಾಟ. Doing; a bad design; magic.
491,
ಮಾಡ. A niche;. a building, frame.
p.229.
ಮಾಡಿಸು. To have made. 250, 444, 489.
54ರ,
ಮಾಡು, ಮಾಯಿ, 170 40, perform, make,
cause, create, make up, Commit,
appoint. 12. 26. 30. 36. 78. 86. 92.
162, 168, 180, 183. 209. 277, 806,
824, 880, 887, 381. 894. 401. 406,
ಮಹಾ.
ಮಾರಿ
411, 419, 446, 450. 463. 481, 502.
p.229. 543. 549. 562. 577.581. 595,
ವಾಔ. To leave off, desist, cease,
forbear, fail. 174, 314, 322. 341.
588, 598,
ಮಾಣಿಕ, ಮಾಣಿಕ್ಳು. A ruby. ಮಾಣಿಕವ
ಲ್ಲಿ - ಪಲ್ಲ.
ಮಾತಯ್, An elephant.
| ಮಾತು. & 1೦೫4, ಮಾತಾಡು, ಮಾತುಗಳ
ನಾಡು. To speak. 43. 49. 50. 58.
61, 228, 308. 829, 848, 490, 498,
p.210. p.213. 505. 563.
'ಮಾತುಳಂಣ. A 01808.
ಮಾತೆ, A mother.
ಮಾತ್ರೆ, ಮಾತ್ರ. A measure; the quanti-
ty of a short metrical syllable,
೩ mora,
ಮಾಧು. ಇ ಮಾಧುರ್ಯ.
ಮಾಧುರ್ಯ. Sweetness, gracefulness;
graceful.
ಮಾನ. Minding one’s self, self-con-
fidence; honour.
'ಮಾನವೆ. A man. ಮಾನನೇಕ್ಸ್ರ. A king.
ಮಾನಸ. Relating to the mind; one
who has a mind; the mind.
'ಮಾನಿನಿ. A respectable woman, a wife.
'ಮಾನಿಸ. A man (a caste). 112. 180.
ಮಾನುಪೆ. Connected with man, hu-
man.
An honorable man.
'ಮಾಮರ. A mango tree. 241.
ಮಾಯ, 69061, ಮಾಯವಾದಿ. ೩ 1181.
ಮಾರಿ, ಮಾರು. ೩ fathom. 160.
ಮಾರಿ. Death (personified).
'ಮಾನ್ಸ.
ಮಾರು ಮಿಸು
'ಮಾರುತ. Related to the wind; wind; = |
ಭೀಮ.
ಮಾಲ್. ಎ ಮೆಜು, ಮಜರ್, 450, ೨.196.
7.204. ಮಾಬಿಂಕೆ. A changed sign.
ಮಾರ್ಸ್. ೩A road.
ಮಾರ್ತಾಂಡ. The sun.
'ಮಾರ್ಫೊಟಿಪು. Reflection. p.204.
ಮಾರ್ಮಲೆ. To oppose. 450.
ಮಾಲೆ, ಮಾಳೆ. A garland, wreath,
necklace, string. ಮಾಲಿನಿ. She with
a chaplet of flowers.
'ಮಾಲ್ಕೂ. = ಮಾಲೆ.
ಮಾವ. An uncle. 311.
ಮಾವು. A mango tree. 296, 261, 808,
845, 848, 850, 507.
ಮಾವುತ (ಮಾವೆಂಠ). An elephant dri-
ver. p.196.
ಮಾಸ. A month.
'ಮಾಸು. To become dirty or dim. 821,
ಮಾಚಿ. A work, business. 504.
ಮಾಯ್ಬಿದು. ಎ ಮಾಡುವದು.
ಮಿಂಚು. To shine, lighten, 244, 808,
843, 491. 512.
ಮಿಂಚು. Lightning. 821. 885. 497,
512. 520. p.261. 611,
ಮಿಂಚುಬುಯಿ. A ಗre-ಗy. 168.
ಮಿಂಡವೆಂದಿ. A lusty hog. 114,
ರಂದ ಮಾ:
ಮಿಕ್ಕು. 16
ಮಿಲೆ. Excessive, surpassing, great,
renowned, 67, 74,
ಮಿಸು. To be or become excessive; to
surpass; to remain; 1068001, ಮಿಕ್ತ್ವ
ಮಿಕ್ಪ್ರಾದ. Being left, other. 72. 79.
ಮಿಣಿ. A rope, strap. 56.
371
80, 168, 225. 229. ೩80, 259. 880,417,
468, 411. p.196. p.197. p 202. p.212.
508. p.222. 529, 594. p.256. p.258.
610. p.266.
ಮಿಗೆ. Excessively, much. 102, 113,147,
219, 809. 327, 885, 877, 860, 895.
412. 421, 481, ete.
ಮಿಟ್ಟಿ. Projecting. 442.
ಮಿಡಿ. To strike or propel with the
fingers. p.199.
ಮಿಡಿ. An unripe (grit-like) fruit. 93.
888, 855.
ಮಿಡಿವಿೆ. A pellet bow. 449,
ಮಿಡುಕು (ಹ ಪರಾಕ್ರಮ). Great strength.
116,
ಮಿಡುಕು (ಎ ಬಸವ). 10 become un-
conscious, faint. 485, p.271.
ಮಿಡುಮಿಡನೆ. In a grievous manner (9), |
|
೫.271, |
ಮಿತ. Measured, temperate.
ಮಿತ್ರ. Friendship; a friend; the sun.
ಮಿದುಳೆ. ಇ ಮೆಡುಳೆ. 7.184,
ಮಿನುಸು. To glitter. 295.
ಮಿಜುಸು. To glitter, 260.
ಮಯಿಪು, littering, radiance. 878.
(This form, however, like ಮಿಸುಪ
(ಮಿಸುಸು), may be the Future of |
ಮಿಜುಗು. 860 rule 289).
| ಖಲಿ. ೩ kind of bird. 100.
ಮಿಸುಗು. To glitter, shine. 164, 327.
p-201. 598. 599. 604. 618- (For ಮಿ
ಸುಪ 8. ಮಿಯಿಸು).
' ಮಿಸುನಿ. Gold. (Tho bad persons’ ill-
372
will was not understood by Yudhis- |
thira). 217, 276, p.198, 598, 599, |
p.2683.
ವಿಳ. xed, associated.
ಮಿಳಿತ, ಇ ಮಿಳತೌ.
೪5. To move to and fro, 213. 241.
p.198. 608, p.259, 617,
ಮಾ To bathe, 29, 36. 141. 525.
ಮಾಂ, ಮಾಧ್ಯ, ಮಾನು. & 180; a star,
82, 58. 285. 860, 368. 369. p.197. 611,
ಪಾಂಟಿ, To draw out; to take a run |
(? for jumping). 621.
ವಿಾಂಬುಲಿಸ. A kind of bird. 100.
ಮಾನ. ಮಾಂ.
ಮಾಲ್, ಮಾಡು. To go beyond, cross,
surpass; to be or become excessive
or elated. 182. 288. 332, 341. 366.
p.198. 560, p.256. 603. 611. 621.
ವಾಸರ. Something not to be eaten;
an unclean thing. 57.
ಮಾಸೆ. Whiskers. 441. 496.
ಮುಂ, ಮುದಿ. 866 ಮುಂಡೆ. p. 198.
ಮುಂಸಡಿ (ಮುಂ-ಸಡಿ? ಮುಂ-ಕಡಿ? ಮುಂ-
ಕಡೆ?), The front, 296.
ಮುಂಗಔೆ. The front. p.200.
ಮುಂಸುಡಿ (ಮುಂ-ಕುಡಿ). The front,
van. 248,
ಮುಂಗೆಯ್. To perform before (form-
erly). 488.
ಮುಂಗೊಳೆ. To come to the front; to
commence. p.198.
ಮುಂಚು. To be before, precede; to
go forward or beyond; to excel.
70. 243. 414,
ಮಿಳ_ಮುಕು
ಮುಂಡ. The head.
ಮುಂಡಿಗೆ. A post in a wall. p.198.
'ಮುಂಕೆ. - ಮುಂದೆ. 12.
ಮುಂದಳೆ (ಮುಂ-ತಳೆ). To proceed. 141.
ಮೆಂದು. ಇ ಮುಂ. ೨.196. ಮುಂದಕ್ಕೆ
580. ಮುಂದಣ, |. 244. ॥. 254. p. 271.
'ಮುಂದಣ್ಣೆ, ಗ. 267. ಮುಂಶುಸಾಔ. 70
be with foresight, to know what
10 60, ಮುಂದುಗೆಡು. To despair.
ಮುಂದುಗಡೆ (ಮೆಂದು-೫ಡೆ). In 1:08,
399.
ಮುಂದೆ (ಮಿಂದು + ಎ). Forwards, in
front, before, further on, 11070
after. ಮು೦ದಿಡು. To offer for con-
6. 180, 199. 270. 301.
311. 317. 374. 443. 451, p.184. 466.
587, 593, 603, 623.
'ಮುಂಡೆಸೆ. The front. 605.
'ಮು೦ದೋಹರ್, To appear in front, be
expected. 199, (The form ಮು೦ದೋ
sideration,
ರ್ವ however, may mean ಮುಂದೆ
ಓರ್ವ, 4 6. hereafter somebody).
ಸಲ ಮುನ್ನು.
ಮುಂಪುಸು. To go forwards, jut, pro”
ject. 370.
ಮುಂಪೊಣರಿ. To ಗght in the front, 616.
'ಮಖಂಬನಿ (ಮುಂ-ಪನಿ). Drops that pre-
cede (a shower). 245. 523,
ಮುಂಬರಿ (ಮುಂ-ಪರಿ). To gಂ in front;
to set out, 264. 623,
ಮುಂಬು, The front. p. 259.
ಮುಕುಟ. & crest, diadem,
ಮುಕುರ, A mirror; ೩ bud; the
Arabian jasmine.
ಮುತು.
ಮುಕುಳ. ಇ ಮುಸುಳೆ. |. 229,
ಮುಕ್ತು ಅಸು. To rinse the mouth with
water. 587,
ಮುಕ್ಕ. Loosened, released, freed.
ಮುಕ್ತಿ. Release, relief.
ಮುಕ್ತ್. = ಮುತ್ತು.
ಮುಖ. The face, mouth. ಮುಖಿ. She
who has a face.
ಮುಖ್ಯ. Chief; and so on. |
ಮು?. To be contracted, to shut up; |
to Join, put together, shut. 269,
290, 382. 451. p. 187, 480. p.227.
548,
ಮುಲ. A cloud; the sky. 167. 211,
242, 248, 321. 385, 848, 345, 352.
878. 380. 477. p.200. 497, 512, 519,
516, 518, 528, p.229.
ಮುಸುರಿ. To 8೩11 or settle upon. 305,
ಮುಸುಳೆ. To be shut, shut; to bud.
358. 528,
ಮುಸುಳೆ. ೩ bud. 888. 358. 880. p. 229,
ಮುಗ್ಗು. To stumble, fall. 107. |
ಸಖ Stupid. ಹಾ? A not-knowing |
female.
ಮುಚ್ಚಳೆ. A covering, cover. 124.
ಮುಚ್ಚು. » To cover. 77. 548,
ಮುಟ್ಟಿ ಸು. To cause to touch, apply.
558,
ಮುಟ್ಟು. To touch; to put to. 156.
167,
ಮುಡಿ. To tie (the hair); to insert in |
(the hair). 58.
ಮುಡಿ. A top-knot, coiffure of hair.
807,
ಕ್ 373
'ಮುಡಿವಾಳ (ಮುಡಿ-ಬಾಳ). A fragrant
grass. 889,
ಮುಡುಸು್ರ. ಇಮುಡುಹು. p.184.
ಮುಡುಹು. The back of tho neck,
shoulder. 144,
ಮುತ್ತು. To come upon in large num-
bers; to cover so as to obstruct,
to besiege. 324. 88ರ, p.211. 498.
612,
ಮುತ್ತು. A pearl. 122. 166, 218, 226,
258, 881, 368, 898, 421, 422 435.
p. 198. 520.
ಮುದ. 307.
'ಮುದಂಖಸು. To be happy, play about.
369,
ಮುದ್ದ °. A mallet, mace.
ಮುಜ್ದಸು.. To kiss. 825,
ಮೆದ್ದು. A kiss; love; loveliness.
ಮುದ್ದು ನೋಹಿಸು, To love 80 much
as to kiss. 329, 330, 337, 556,
ಮುದ್ರಿಸು. To be sealed, bo wrapt.
೫.371,
ಮುದ್ರೆ. ೩ 8081,
ಮುನಿ. A learned man.
ಮುನ್ನು (ಮುನ್ನಿನ). Before, formerly
(in former times), ere, first. 80,
81, 86. 189. 811, 828, p.198. 487,
491, 564, p. 261, 624.
ಮುರಿ. To bend, meander, wind; to
stretch out (one’s limbs); to twist,
83. 84. 144, 145. p. 184. 496,
ಬರಿವು. A bend, turn, curve. 189.
ಮುಣ್. To break (in two); to over-
come; to be broken (also in spirit
374
or strength). 53. 88 (? probably
ಮೆರಿ, ಕಂ stretch one’s limbs), 179.
188, 186, 249, 248, 264, 880, 881,
೫. 196, ॥. 198, ). 204,
ಮುಚರ್ಚಿ, To make turn about; to |
wrench, writhe, 881,
ಮುಪ್ಪಿ. The fist.
ಮುಸಲ. & pestle, club.
ಮುಸುಂಕು. ಇ ಮುಸುಕು. 881. 884. p.198.
510. p. 259. |
ಮುಸುಕು. To cover, veil; to be hidden.
172. 175, 176. 228. 263. 816, 586,
'ಮುಸುಡು. The face, head. 278. 280.
ಮುಹೂರ್ತ. Time.
ಮುಳೆ, ಮುಳು ಮುಳ್ಳು. A thorn. 196.
451, 571. 588.
ಮುಳಿ. To become or be irritated or |
angry. 86. 171. 304. 548. 560, 594.
626,
ಮುಖಯುಂಸು. = ಮುಟಯುಸು. p.204. 588.
ಮುಯಿಸು. To immerse one’s self; to
sink under. 80. 290. 489, 478.
ಮೂ. Three. 288. 410, ಮೂವರಿ. Three
persons.
ಮೂಕ. A dumb man.
ಮೂಸ The nose. 88.
ಮೂಡೆ. Rising; the east; in or to
the east. 91. 1883.
ಮೂಡು. To become apparent, to rise.
176. 199. 288. 290, 291. 488, 446,
489. 513. 559. 596.
ಮೂಡು, ಇ ಮೊಡಲೆ. (ಮೊಡಣ). 264.
394,
ಮೂಢ.
Foolish; ೩ fool,
ಮುರ್ಚು- ಮೆಟ್ಟು
ಮೂದಲಿಸು. To taunt, upbraid. p. 201.
'ಮೂರುಶಿ. ಇ ಮೂರ್ತಿ.
ಮೂಜಿ. Three.
ಮೂರ್ಶಿ. A body; person.
ಮೂಲ. Root; capital;
160೩207, ಮೂಲನನ್ಟ ತ್ರ. The 17%
lunar mansion called ಮೂಲ. 208.
ಮೂಲೆ. A corner. 104. 216,
ಮೂಖ, A 130086, rat.
permanent
| ಮೂಳ. ಇ ಮೂಢ. 157.
ಮೃಗ. A (wild) animal; an antelope.
ಮೃಸಪತಿ, ಮೃಸೇಂದ್ರ. ೩ 10%. ಮೈ
ಧರ. The antelope-carrier, the
17007, ಮೃಗಾಕ್ಷಿ. She who has 6168
like an antelope.
ಮ್ಭುಸಯೆ. Chase, hunting.
ಮ್ಭಗಾಂಕ. The antelope-marked, the
moon. 08. ಶಶಾಂಕ,
| ಮ್ಭಸಾದನ. The animal-eater, a hyena
or leopard,
ಮೈಸೋಧ್ಳವ. Musk.
ಮೃುಣಾಲ್ಯ-ಳ. The stalk of a lotus.
ಮೃತ್ಯು. Death.
ಮೃಹಂಗ. A small drum.
ಮುದು. 28114, 808. ಮೃದುತರ. Very
mild,
ಮೃದುಳ. ಡಾ ಮೃದು.
ಮಖೆ. Falsehood.
ಮೆಚ್ಚು (ಮೆಲ್ಲು ?). To be pleased. 810,
To make tread or walk,
To pace; to trample or
tread upon; (to put on); to put
ಮೆತ್ತು. ಮೇಲೆ
down. 287, 441, p.197. p. 198, 569.
596, 624,
ಮೆತ್ತು. To force or press into. 88,
ಮೆದುಳೆ. The brain, marrow. 398.
ಮೆಯ್. The body. 107, 118, 145, 159.
161. 193. 262, 373, 886, 411, 416,
7.204, 528, 547, ಮಯ್ಯ ಮುಖಕೆ. ೫೦
be unconscious:
ಮೆಯ್ಯೊಡು. ಇ ಮೆಯ್ಲೊ ಡು. 88.
ಮೆಯ್ದ d. To hide one’s self. 620.
ಮೆಯ್ಗೂಡು. To contract one’s self. 147.
cf. ಮೆಯ್ಯಾರ್ಚು.
ಮೆಯ್ಲೊಡು. To present or put one’s
body (or shoulders) to; (to come
to close quarters). 208.
ಮೆಯ್ಲಿಸೆ. To take one’s self off, run
away, keep {rom. 114,
ಮೆಂಖ್ಯೂಕ್ತು. To place one’s body, to
posture one’s self, to stand; or
to make an obeisance. p. 227,
ಮೆಯ್ಸಾ/ರ್ಚು. To draw in one’s body.
524.
ಮೆಂತೆ. To be public, to shine, sparkle;
to show. 125, 165. 167. 218, 287,
242, 254, 802, 827, 345, 350, 867.
872, 873. 423, 42. 432, p.200,
p.201, p.212. 515, 546,
ಮೆಲೆ, ಮೆಲು, ೫114, soft, gentle, plea-
sant. 484, 629, 631.
©. To reduce to pap (by the
tongue), to sip, eat. 329.
ಮೆಲುವಾಯ್ (-ಹಾಯ್)). 710 walk gently
or cautiously. 184.
ಮೆಲ್ಲುಡಿ. 4 800 voice. 878.
875
| ಮೆಲ್ಲನೆ. 80817 gently, slowly. 289,
290, 825, 862, 391. 898, p.171, 446,
584, p. 289. 577. p. 268.
ಮೆಲ್ಲತು. 7111, soft, gentle. 348.
ಮೆಲ್ಲಾ್ಸಿಸು (-ಹಾಸು). A soft bed. 329.
ಮೆಲ್ಬಶಿ. A Jind of rain, 516.
ಮೆಳೆ. A bush. 96. 396.
ಮೇ. To eat as boasts do. 890,
ಮೇಕೆ. & goat. 114.
ಮೊ. A cloud; a demon; the rainy
season.
ಮೇಘುನಾದೆ. The cloud-voice, thunder.
ಮೇಚಕೆ. Black; a cloud.
ಮೇಣ್ ಮೊಲೆ. 106, 271, 275. 898.
410, 417, 503. 524, 590, 614.
ಮೇದಿನಿ. The earth.
ಮೇರು. A fabulous mountain round
which the sun is said to move.
(ಮೇರುನೆಯೋ? Perhaps = Indeed
it is the ಮೇರು! 1 it not? 124).
ಮೇರುಪೆ. An artificial mound. 124,
ಮೇರೆ. A measure; boundary. p. 258,
[-
ಮೇಲಿ, ಮೇಲು. Above; on, upon, up-
wards; further; after; afterwards;
excellent, an excellent
upper’;
person, 5. 21. 110. 168, 185. 393,
484. p.229 (twice). 551, p.2858,
(ಮೇಲಣ). ಮೇಲ್ಲಿಯ್ (-ಪಾಯ್).
To jump above (the surface). ಜೀ
ರ. To flow upwards, ascend,
ಮೇಲುಕಟು, ಇ ಮೇಲ ಟು, 216.
ಲೆ ಶಬ
ಮೇಲೆ. = ಮೇಲೆ. 86, 44. 194, 196. 248,
988, 294, 819, 828, 882, 356. 878,
887, 400, p.198. p.200. 580, 565, 608.
376
ಮೇಲ್ವಟ್ಟು An awning, ceiling. 166.
ಮೇಹು. ೌasturago. 118.
ಮೇಳ. A union, concourse. ಹೇಳಂಗೊ
ಳ್ಳ To be united, closed. 393.
ಮೈ, ನ ಮೆಯ್. p.197, p.199. p. 254.
ಮೈಯತ್ತ. ವ ಮೆಂಖ್ಯಾಕ್ಟು. 2111:
ಮೈೌವಳಿಗೆ (-ಬಳಿಗೆ?) ತ5. To get power
over one’s body. p. 199,
ಮೈವೆಖ, ಮೆಯ್ದು. To obtain a body, |
appear. p. 181.
ಮೊಂನೆ (68. ಮುನ್ನು, The day before
yesterday. 41.
ಹೊಸ್ಸ. ಮುಖ. 170. 815. p. 228. 587.
548. p.249. ete. 629. ಜೂತಡದಾವರಾ
-ಶಾವರೆ.
ಮೊಸರಂಬ. ೩ bridle-bit. p. 199.
ಹೊಸಸೊಲೆ. ೩ ಕrಂnt verandah. p.245.
p.254.
ಮೊಸಸು. To engage in or plan ೩
business. 170. 399.
ಸೊಸೆ. To remove water with a scoop,
(to drain, make dry); to draw
water. 170, 327. 368,
ಗ. A small earthen vessel. ಹೊಸೆ
ವಾ. 111% in such ೩ vessel. 5 583.
ಮೊಗ್ಗೆ. = ಮುಸುಳ್ಗೆ. A bud. p.229.
ಹೊತ್ತ. 1" ' ಮುತ್ತು. A multitude, as- |
semblage. 201. p.211.
ಮೊದಲೆ, ಮೊದಲು. Beginning; at the
beginning, at first. 15.20.21. 100.
885, 418, 434. 584, 565, ರ7ರ,
ಮೊನೆ. A point; a pointed instrument, |
SSO NOT SSCS.
ಮುನಿ. ಮುಂ.
ಮೇಲ್ವ-ಮೌರಿ
ಮೊಲಹು. Brawling, roaring, a loud
cry or noise. 116,
ೊಆ3. To brawl, murmur, roar, hum,
hiss. 82. 189, 162. 194. 264. 292,
885, 336, 840, 378, 389. p.200.
p.201. 508.
ಮೊಲ. Brawling, ete. p.271. ಪೊಲಿ
೦ಖಡೆ. To ery, lament.
ಮೊಲ. A hare. 98. 114, 418,
ಮೊಲೆ. The breast, nipple. 136. 247,
ಮೊಲ್ಲೆ.780 many flowered jasmine. 380,
ಮೊಸಳೆ (ಮಾಚಲ). An alligator. 121.
ಮೊಳೆ. To germ, sprout, be born,
come forth or about. 304, 524 (9).
p.249.
ಮೊಳೆ, A sprout, shoot; a point, nail.
114. 474. p.200. p.229. ಮೊಳೆವೋಗು
(- ಪೋಸ). To sprout.
ಹೊಳೆವಲಿ, A coming forth or pointed
tooth, 327.
ಮೊಲ. To roar, thunder. 243. 343,
p:201. 605,
ಮೋದ, 308.
ಮೋಲತೆ. The face. 55, 184, 218,
ಹೋಸೆ, Deceit, trick. 532. 541. 565,
ಹೋಹ. Love. 416.
ಹೋಹಿಸು. To 1099; (to be deprived
of consciousness). 333. 531, 541.
565.
ಮೋಹು. To strike, pierce. 91.
ಮಾಕ್ತಿಕ. ನಾಮುಕ್ತೆ.
ಮೌನ. 86110809.
ಮಾರಿ. A kind of hautboy, a musical
pipe. 127.
(ರಾರಾ
ಯ- ರಚಿ
ಯ
ಯ, This letter, in new 08187086,
appears before © in ಯಾವದು 06,
(ಏವದು, ಏನ).
ಯಂತ್ರ. Machinery, an apparatus.
ಯಕ್ಷ ಕರ್ದಮ. A perfumed paste.
ಯಜಮಾನಿ. A mistress. 188.
ಯಜ್ಞಾ ಳಿ. The various sacrifices.
ಯತಿ. Restraining; an ascetic; ೩
pause or 0೫8818೩ (in verses).
ಯಥಾ. Hಂw. ಯಥೋಚಿತ, Proper, ಯ
ಥಾಕ್ರಮ, I the proper way.
ಯಮ, Twin; a pair; ೩ subduer; death.
ಯಮಕ. The repetition of the same
or similar syllables in the course
of a sentence, Cf, rules 18, 19,
ಯಶ. = ಯಕ.
ಯಶ (ಯಶೋ). Glory, fame.
ಯಾಚಕ. A beggar.
ಯಾತಶಜ್ಯ ಯಾತಕೆ ೩:೦ 08808 ೦! ಖ,
ಯಾತ್ರೆ. 0018, travelling, marching
round, a march.
ಯಾವ. A watch of threo hours.
ಯಾಮಿನಿ. ight.
ಯುಕುತಿ. = ಯುಕ್ತಿ.
ಯುಕ್ತ. 014 10, being endowed
with, in possession of; fit, proper.
ಯುಕ್ತೆ. She who possesses.
ಯುಕ್ತಿ. Union; suitable manner; an
expedient, scheme,
WR. A yoke; ೩ pair. ಯುಸಾಕ್ಟ್ಸ
(ಯು7-ಅಕ್ಷ), Yoke and ೩೫10-1790,
ಯುಸೆ, She who has a pair.
ಯುಗ್ಮ. —
ಯುತ ಹ ಯುಕ್ತ.
ಗ A war, battle.
ಯುವ. Young; a young man. ಯುವೆ
3. A maiden, young woman or
wife,
ಯೆಕಾರ. The letter ಯೆ.
ಯೋಜನೆ. A measure of distance equal
to about ten English miles.
ಯೌವನ. Youth. ಯಾೌವನೆ, A young
female, maiden,
ದ
Do. Colour; a place, site; a stage;
dancing.
ರಂಜಣಿಗೆ. A water-trough. 218.
oಜನ. Shining, glittering.
ರಂಜೆಕೆ, ಎ ರಂಜಕ. Gunpowder (9). 169.
ರಂಜಿತ. Illuminated, shining.
| ಶಂಜೆಸು. To shine; to be pleased.
ರಂಧ್ರ. A hole; a defect, weakness.
185,
ರಂಛ್ರಸು. To bore, enter into, 106,
ರಕ್ಕೆ, ಇ ರಕ್ಷೆ.
ರಕ್ತೆ. Blood.
ರಥ್ರಿಣಿ. ೩ protectress.
ರಕ್ಷಿಸು. To protect, take care of.
ರಕ್ಷೆ. Protection, saving; an amulet,
ರಚನೆ, A construction; a nice array,
display.
ರಚಿತ. Made; a construction; decora-
tion,
ರಚಿಸು. 70 make, construct.
378
Eo
ರಜನಿ. Night, ರಜನೀಶ. The night-lord,
the moon,
ರಜನಿ, ರಹ& Dust, pollen.
ರಜೆತ್ಯ ರಜತ. Silver.
'ರಟನ್ನ A peal of applause. p.202.
0%. Pleasure, a noise, sound; the
bow of a lute; war, ರಣಾಖೆ ಎರ
ಆಜಿ.
ರಣೆ... sling (9). 401. (Whether ©
ರಣೆ?)
| ರತ್ತು, ರತುನ. ೩ jewel, gem.
ರಥ. A chariot, TPR. The different
parts of a chariot (wheels, €10.).
ರಥಿಕ. The rider in a car.
ರದ. ಇ ರದನ.
'ರದನ. ೩ tಂಂoth.
ರನ್ನು, ರತ್ತು.
ರಭಸ. Passion, joy; velocity; a loud
sound or Cry.
ರಮಣ. A husband, master; ರಮೆಣಿ,
a wife; = ರಮ್ಯ.
'ರಮಿಸು, 0 be delighted; to bo plea-
ant.
ಮೆ. A woman, wife, mistress.
ರಮ್ಮ Lovely, beautiful.
ರಮ್ಯುಕ. Pleasing.
'ರಯ. Velocity.
ರಯ್ಯ (ರೈ). Wealth; beauty.
ರವೆ. A sound, report, 70100.
ಸಷ ವ ರಭಸ,
ರವಿ. The sun.
ರಕನಿ (ರಕನೆ). A woman’s girdle.
ರಶ್ಮಿ. A ray.
ಕಚ್ಚ್ತಾಯ
'ರಸ. Juice, fluid, water; emotion,
taste, pleasure.
'ರಸದಾಳೆ. A 1೬107 sugarcane. 305.
' ರಸಣೆ. The tongue.
ರಸಭಾಂಡೆ. A vessel for keeping
liquids,
ರಸಿತ. .A roar, sound.
ರಸೊತಳೆ. The hades.
'ರಸೂಯನ. An elixir, or a medicine
prolonging life.
ರಸಾಲ. 08. ರಸದಾಳೆ. The sugar-cane;
the mango.
ರಹಸ್ಯ. 5608657.
ರಹಿ. Wonder, surprise. 112.
ರಾಶ Full moon, the day of full
moon.
ರಾಸ್. Redness, colour; passion, wrath,
affection, desire;
love; a song.
5eN. Impassioned; one agitated by
desires. 3
ರಾಜ. A king. ರಾಜೇಂದ್ರ. Chief of
kings.
ರಾಜಧಾನಿ. The king's abode, a capital.
ರಾಜಹಂಸ. A white swan with red
legs and beak (ಅರಸಂಚೆ); an emi-
nent man,
ರಾಜೆ. A row, multitude.
ರಾಜೆಸು. To shine.
ರಾಜೇೇವೆ. A lotus; a large fish.
ಾಜ್ಯಂ. A kingdom.
ರಾಜಿ (-ದಿ). Shining.
ರಾಣಿ. A queen.
ರಾಶ್ರಿ. Night.
ರಾಯ. ವ ರಾಜ.
SSS
ರಾವ-ಲವ
ರಾವ. ಎ ರವೆ.
'ರಾಪ್ರತ..& horseman, rider. 178.
ರಾವ. ರಾವುತ. 258,
ರಾಸಿ, ರಾಶಿ, A heap, large number.
ಇ್ ಜು
ದಾ = pe
ರಾಹು. The fabulous giant who is
said to produce the eclipses.
ರಿ (ಯಣ). Debt, obligation; guilt. |
ರಿಪು ೩ 100. |
ವಿನಿ ಯಸ,
'ರುಂಡೆ. A headless body.
ರುಚೆ. Splendour; a ray; appearance;
taste.
ರುಚಿರ. Brilliant.
ರುಜು. Right, proper.
ರುಜೆ. Disease.
ರುತಿ. A ory. 609.
ರುಧಿರ. ೫1004.
'ರುರು, A sort of deer.
ರುಣ, ರುಹ್. rowing.
ರೂಡಿ. Custom, common way; publicity.
ರೂಡಿಸು. To be customary; to be fre-
quented., 147, 880,
ರೂಪ. Form.
'ರೂಪು. ಎ ರೂಪ, 240. 895, p.177. p.261.
ರೇಖೆ. A 110.
ರೇಣು. Dust.
ರೇವೆಂತ. Brilliant; a certain constel-
lation of stars.
ರೊಕ್ಕ. Money, 206,
ರೊಜ್ಜು. Mire. 299.
ಕೋಚೆ. Light, luster.
ರೋದನ. Weeping.
ರೋಮ. ಗ.
ರೋಲಂಕ). & bee.
ರೋಹಿತ. Red; blood.
ರಷ್ಯ, Of silver; silver.
(9)
ಅ. An old Canarese letter, represent-
ed by ರ in new 08087086, 7.
ಲು
ಲಂಥಿಸು. To jump over or up; to
curvet.
ಲಂಚ. A bribe, 181,
ಲಂಪಟ. Greedy for.
ಲಂಬಿಸು. ಗಂ hang or fall downwards,
hang on, be suspended.
ಲಕ್ಷ್. Having a characteristic pro-
perty.
ಲಕ್ಷ್ಮಣ. A peculiarity, property, indi-
cation, mark, sign.
ಲ Riches; beauty.
ಲಕ್ಷ ನಿ” Deserving to be regarded; a
mark; regard.
ಲಗ್ಗೆ (= ಧಾಳಿ). Pillage; (= ಅಸ್ಟು), op-
portunity. 132; ascending, scaling.
p.211.
ಮು. Light; metrically short; quick.
295,
ಲಜ್ಜೆ. Shame.
ಲಬಿಲಟಿಸು, To stretch out the body
with a noise. 146.
ಲಡ್ಡು. A swcetmeat ball. 242.
ಲತೆ... A creeper; a blade.
oಾಮೆ. A mark, chief, principal,
ಲಲಿತ, ಳಿತ. Pleasant, beautiful,
ಲವೆಂ. The clove tree.
ಲವಲವಿಕೆ. Excitement. 529.
880
ಲಸಠ (- ಚ, ದಿ. ದಿ). Radiant, bril-
118110; sporting; pleasant,
ಲಹರಿ. A wave (of beauty).
ಲಾಂಛನ. A mark, sign.
ಲಾಸು. Leaping. 95.
ಲಾಫುವ. ಔleight of hand, dexterity.
ಲಾಜಿ. ೫104 grain. ಜಿ
ಲಾಭಿಸು. To gain. 242.
ಲಾಮೆಚ್ಯ, ಲಾಮಂಚ. ೩A ragrant kind
of grass (the Andropogon muri-
catus).
ಲಾಲನೆ, A friendly play; caressing.
114. 828,
ಲಾಲಿಶ್ಕ. Lovely; loveliness.
ಲಾಲಿಸು. To caress.
ಲಾವಣಿ. Beautiful.
ಲಾವಣಿಗೆ. Loveliness, beauty. 114.
ಲಾವುಗೆ. A quail. 100.
ಲಾಸ್ಥ. Dancing,
oR. A mark; a verbal theme.
ಪಿ. Writing; a letter.
ಲೀಲೆ. Play, ease; loveliness.
ಲುಬ್ಲಕೆ. A greedy man; ೩ huntsmau.
ಲುಲಾಯ್ಕ ಲಲೂಯ. ೩ ufalo.
ಲೆಕ್ಸ. = ಲೇಖನ.
ಲೇಖನ. Writing; a letter; an account.
ಲೇಪನ. 81808118; ointment.
ಲೇಪಿಸು. To smear; to stick like smear.
29,
ಲೇಸು. "Handsome,
nicety, ete. 6. 251. 274. 402. 408.
487. 541,
ಲೋಕ. The world; a man. ಲೋಕಾ೦ತರ.
precious;
Another part of the world.
ಅಸ-ವಟ
ಲೋಚನ. ಔight; an 679; he who has
eyes. ಲೋಚನೆ. 880 who has eyes.
ಲೋಭಿ. An avaricious person.
ಲೋಲ. Shaking, desiring.
ಲೋಪೆ. The eves of a house, the cor-
nice of a wall, the frame-work of
a roof. 124, 252, ॥, 229,
ಲೋಕ್. Iron; any metal.
ಲಾಡಿ, An iron club. p. 201.
ವ. This letter, as the initial of the
second part of a compound, may
be a substitute of ಪೈ ಬ, ಮೈಂ ಹ.
ಕ. The pommel of a saddle.
ವೆಂಸಡೆ. A multitude.
ವಂಚೆಸು. 70 4606196; to play tricks.
‘ ವಂದಿ, A panegyrist, bard.
ವೆಂದಿಸು. 70 salute.
| ವಂಶ. ೩ lineage:
ನಕಾರ. The letter ವ.
ವಕ್ಕಣೆ. A saying, word, order. 541,
| ವೆಕ್ತ . The mouth, face.
good; |
ವಚನ. A word; ೩ sentence.
ಘಟವ
' ಪೆಚೆಲಿ. A ind of bird, 100,
ವಜ್ಜರ. ಇ ವಜ್ರ.
ಜ
ವಜ್ರ. Hard; a thunderbolt; ೩ diamond.
ವೆ. The bearer of a thunderbolt
(Indra).
ವಜ್ರಮುಪ್ಪಿ, A boxer’s artificial knuo-
kles,
ವಟ, The Banyan tree.
ವತ್ಸ ವಳ
ವತ್ಸರ. A year.
ವದನ. The mouth; the face.
She who has a face-
ವಧ. A slaughter, murder.
ವಧಿಸು. To Kill,
ವಧು. ೩A wf,
ವನ ವಧ.
ವನ. A garden, grove; a forest;
ವದನೆ.
water; a residence. 'ವನಾ೦ಶ. The
region of a forest. ವನವಾಸ, Dwel-
ling in a forest. ವನರುಹೆ. Water-
growing, a lotus. ವನಜ. Water-
born, a lotus.
ವನಚರ. ೩ jungle-man.
ವೆನಪಾಲ. A 8೩೩೦068.
ವನಿತೆ. A woman, wife:
ವನೇಚರ. ಎ ವನಚರ.
ವಯಕ್ಕಿ ವಯಔ (ವೆಯೋ). 7000; ೩80;
a bird. ವಯಸ, A man who hasa
certain age.
ರ. Solicited, lovely, excellent; chief;
a gift; a bridegroom; a husband,
master; an enclosure,
ವರಲೆ, A kind of bird. 100.
'ವರಾಳ (ವರಾಟ). The name of a country
and its people.
ವರಿಸು. To solicit, woo.
ಇಪ ಪರ್ಪ.
ವರ್ಷ, ವರ್ಪೆ. Rain; the rainy season,
from the middle of July to that
of September; a year.
ವೆರೂಥೆ. A carriage, chariot,
ವರೆ, ವರೆಗ. A; 1೩: a5, till. 544. p.201 (9):
ವರೇಣ್ಛಾ. Superior, excellent.
ವರ್ಸೆ. A tribe; a class.
ವರ್ಣ. Colour; a letter,
ವರ್ತಿಸು. To stay, abide; to bo occu-
pied; to turn, (deliver 10); to go
to.
ವರ್ಧನ. Growing, increasing; caus-
ing to increase,
ವಲಯ. ಇ ವಳಯ.
ವಲ್ಲಭ. A lord, master, husband. 'ವಲ್ಲ
ಭೆ. A wife.
ವಲ್ಲರಿ. ಇ ಬಳ್ಳಿ,
ವಲ್ಲಿ. ವ ಬಳ್ಳಿ; the earth.
ವಶ. Will; power; willing, mana-
geable, 181006, subject to, in the
power of; grasp; possession.
ವಸಂತ. Spring-time, from the middle
of March to that of May,
ವಸಿ. A house.
ವಸು. Wealth.
'ವೆಸುಧಾಧೀಶ, ವಸುಧೀಶ. ವಸುಧೀಶ್ಟ್ರ. A
King.
ವೆಸುಧೆ. Wealth-holding, the earth.
| ವಸುಮತಿ. Wealth - possessing, the
| earth,
ವಸ್ತು A
ವಸ್ತುಕ. A substantial, true or real
A thing, substance.
thing, a thing corresponding to
essential property.
ವಸ್ತ್ರ. Cloth.
ವಹ. Carrying, causing.
ವಹಿತ್ರ. A boat, vessel.
ವಹಿಲ. ೫೩6.
ವಹ್ಟಿ. ್ಥiro.
|
| Dಳಯ. Surrounding, encireling, oir-
882
cumference; sphere, circuit, range;
district; encircled.
ವತ. Surrounded; administration,
administrative power. 414. 543.
ವಳ್ಳಿ. = ವಲ್ಲಿ.
ವಾಕ್ಕೃ. A word.
ವಾಸಿ. A rhetorician.
ವಾಫೆ. The reins of a horse’s bridle.
ವಾಜಿ (ವಾಗಿ). A word.
ವಾಚಾಟ, A babbler.
ವಾಚೆಸು. 70 speak, read.
ಎಜಿ. Swift; a horse; a hero; an
arrow; a bird,
ವಾಣಿ, Speaking, one who speaks.
ವಾದಿ. A speaker, expounder.
ವಾಡ್ಕ. A. musical instrument; music.
ವಾನರ. A monkey.
ವಾಮೆ. Left (not right); beautiful.
ವಾಯಸ. A row.
ವಾಯು. Wind.
ವಾರವಧು. The head of a set of har-
lots.
ವಾರಿ, ವಾಠ. Water:
ವಾರುವ (ವಾರು, ವಾರ). A ing's ele-
phant. 160.
(ವಾರ್ದಿ. = ವಾರ್ಥಿ).
ವಾಧಿ್ಕ. The water-hold, ocean.
ವಾಸ. Dwelling, living; an abode.
ವಾಸನೆ. 83611, odour.
ವಾಸಿ. An inhabitant.
ವಾಸ್ತು. A house.
ವಾಹಕ. A porter; a horseman.
ವಾಹೆಕತ್ಟಿ. Tho act or art of mount-
ing.
ವಳಿ...
ವಿದ
ವಾಹನ. Carrying; any vehicle.
ವಾಹೆಳಿತನ. ಔಂrse-exercise. p.199. 613.
ವಾಹಿನಿ. A river; an army.
©. Away; different; spread, much.
ವಿಕಚ. Expanded, blown.
ವಿಕಲ. Defective.
ವಿಕಾರ, Ugly.
ವಿಕೆರ. Scattering.
ವಿಕ್ರಮ. ೩ step; heroism, valour.
ವಿಫ್ಟೇಪಣ. Casting, (moving).
ವಿಖ್ಯಾತ. Renowned.
ವಿಘಾತ. Opposition; the place where
one is opposed.
ವಿಚಕಲ. A variety of the jasmine.
ವಿಚಯ. Search, research; enumera-
tion.
ವಿಚಾರ. Inquiry, investigation; curios=
ity; sorrow.
ವಿಚಾರಿಸು. To examine, seek for.
ವಿಚೆತ್ರ. Variety; a wonderful thing;
variegated, wonderful, strange.
ವಿಜಯ. 77101083; a victor.
ವಿಜಾತಿ. ಗerogeneousness, low caste;
wickedness.
ವಿಜಿತ, ವಿಜಿತಬಲ. ೩ victor. 91. 423.
ವಿಜೃಂಭಿಸು. To yawn; to sport.
ವಿಜ್ಞಾಪನ. Informing, communication;
an advice, request.
ವಿಟಿ A whoremaster, catamite.
ವಿತ್ತ . Known; acquired; wealth.
ವಿಶತ. Extended, abundant, great,
ವಿಶಾನ. Extension, spreading out; an
assemblage, multitude.
ದ. Knowing.
ಐವಿದ- ವಿಲ
Burnt, inflamed; digested;
BERG
"ಥಿ
clever. ವಿದಗ್ನೆ. A knowing female.
ವಿದಿತ. Known.
ವಿದೇಹೆ. The name of a country (Tir-
hut).
ವಿದ್ಭುತಿ. Lightning.
ವಿ್ನೊ. (Wit), knowledge; art.
ವಿದ್ರುಮ. 00181; a tender leaf; a treo
bearing gems.
ವಿದ್ ನಿ. An enemy.
ವಿಧ. Manner, kind.
ವಿಧಜೆ. A widow.
ವಿಧಾನ.
ceremony.
ವಿಧಿ. Order;
misfortune; the place where one’s
lot is to be,
ವಿಧು. The moon.
ವಿಧುಹಾಸ. ಇ ಚಂದ್ರಹಾಸ.
ವಿನಯ. 6008, modest or gentle be-
(Proper) form, ordinance,
destiny (divine will);
haviour, civility.
ವಿನದ. ಎ ವಿನಾದ.
ವಿನಾಡ. A sound.
ವಿನಿಹಿತ. Pat on or to.
ವಿನಿಯೋಗ. An 01806, service.
ವಿನುತ. Much praised.
ವಿನೋದ. Play, pastime, joy.
ವಿಪಠ್ಯ ವಿಪತ್ತು. Misfortune, trouble.
ವಿದಿನ, ೩ 10108
ವಿನಿರ. ಎ ವಿಪ್ರ. |
ವಿಪುಳ -೮. 1೩/8, 879೩೬. ವಿಸುಳತರ. |
Very great. |
ವಿಪ್ರ. A brahmin.
ವಿಬುಧ. ಇ ಬುಧ.
383
ವಿಭವ. ಖagnificent display, pomp,
magnificence; magnanimity; power.
ವಿಭಿನ್ನ. ೫181064.
ವಿಭು. A ruler, king.
ವಿಭುತ್ಸ್. Power.
ವಿಭೂಪಣಿ. An ornament.
ವಿಭ್ರಮ. Going round, play; error,
doubt; beauty.
ವಿಭ್ರಾಜೆಸು. To shine brilliantly.
ವಿಮಲ, ವಿಮೆಳ, Spotless, pure.
ವಿಮೋಚನ. Release, removal.
ವಿಯಚ್ಚ ರ... The 817-8008, a bird,
ವಿಯಠ. The sky.
ವಿಯಶಿ. A violation of the rules of
ಯತಿ (088070).
ವಿಯೋಗ. ಇ ವಿರಹಿ.
ವಿರಬೆತ. Made, built.
ವಿರಚೆಸು. 770 make, prepare, perform,
ವಿರತಿ. Rest; ೩ pause, Cwsura.
ch. A being that is separated
from or devoid of (what it loves
or wants).
ವಿರಕಿಣಿ.
from.
ವಿರಾಜೆತ. Irradiated, made beautiful.
ವಿರಾಜೆಸು. To shine.
ಎ Opposite. ವಿನ್ನು ಸನ: A mean-
She who is separated
ing that is contradictory to com=
mon notions or that may be con-
tradicted.
om. Dissolution, destruction (of
the world by fire, etec.).
ವಿಲಸಈ ವಿಳಸಈ (-5,-$). Resplendent,
splendid.
384
ವಿಲಸಿತ. Resplendent; rejoiced. ವಿಲಸಿ
ತೆ. She who shines.
ವಿಲಾಸ್ಕ ವಿಳಾಸ.
Beauty; merriness,
play, joy; pleasing.
ವಿಲಾಸಿನಿ. A woman, a female attendant. |
ವಿರೋಲ. Tremulous, sparkling.
ವಿವರ. Separation, detail, peculiar
feature.
ವಿವಾಹ. Marriage.
ವಿವಿಧೆ. Various; variety. ವಿವಿಧತರ. Very
various.
ವಿವೇಕ. Discrimination, judgment.
ವಿಕಾರದ. ೩A learned man.
ವಿಶಾಲ. Extension, greatness, great,
large.
ವಿಶಿಷ್ಟ. Bing distinguished.
ವಿಕೇಪಕ. Discriminating, distin guish-
ing, speciality.
ವಿಶ್ರಮ, ವಿಶ್ರಮಣ್ಯ ವಿಶ್ರಾಮ. ಇ ವಿರಶಿ.
ವಿಕ್ರುತ. Celebrated.
ವಿಕಿ. All; the world.
ವಿಷ್ಣು Water; poison.
ವಿಷಮ. 044, uneven, rough, strange.
bad; an odd number; a strange
object.
ವಿಷಯ. A country; an object (of the
senses); ೩ concern.
ವಿಪ್ಕ್ರಿರ. A couch, seat.
ವಿಸಟ್ಯ ಬಿಸುಟ. A ree) uncontrolled
act, according to one’s pleasure.
p. 197. p. 198. (08 ವಿಪ್ಪುಂಜ?).
ವಿಸರ. A flowing about, abundance,
multitude.
ವಿಸರಠ. Spreading.
ವಿಲ...
ವೃತ್ತ
ವಿಸ್ತರ. A stretching or spreading
about, dilatability ; detail; proli-
xity, tediousness.
ವಿಸ್ತರಣ್ಗೂ ಇ ವಿಸ್ನರ.
peo) ಹಾದಿ
ವಿಸೃರಿಸು. To spread; to perform toa
great extent; to detail.
ವಿಸ್ಮೂರ. ಇ ವಿಸ್ತರ.
ಹಾದಿ ಕಾಮು
ವಿಸ್ಫುರಿತ. Tremulous; glittering.
ವಿಸ್ಕ್ರಿತ. Surprised.
ವಿಹೆಗ. ೩ bird.
| ವಿಹರಣ. ಇ ವಿಹಾರ.
ವಿಹರಿಸು. ಇ ವಿಹಾರಿಸು.
ವಿಹಾರ Walking, going about. ವಿಹಾರಿ.
One who roams about.
ವಿಹಾರಿಸು. To go or walk about,
ವಿಹಿತ. Fixed, appointed; proper. ವಿ
ಹಿತಾಮ್ಯುಯ. The part of a verb
which is ordained to be unin-
flected 1, 6. the Gerund. Rule 236.
ವೀಚೆ. A wave.
ವೀಣೆ. The Indian lute.
ಧಿ. A line, street; a road, path.
ವೀರ. A hero; brave; heroism; osten-
tation, pomp:
ವೀರ. A kind of musical instrument.
127,
| ವೀಳಯ್ಯ ವೀಳೆಯ. The betel leaf.
ಮೈಂದ. A heap, multitude.
ವೈಂದಾರಕ. Great; an eminent person,
ವೃಕ. A. wolf.
ವೃಕ್ಷ. A tree.
ವತ್ತ. Done; practice; round; ೩
sort of metre; one who acts 0%
behaves.
ವತ್ತಾ-ಶಬ
ವೃತ್ತಾಂತ. Occurrence; tidings; one
that has the knowledge of occur- |
rences.
ವ್ಭ &್ಮ. Action, activity.
ವಪ. A bull.
ವೃಷ್ಟಿ. Rain.
ವೆಗ್ಗಳಕೆ. Excess, mass, power. 195,
ವೆಗ್ಗಳಸು. To be excessive, increase;
to be implusive. 134. 873,
ನೆಚ್ಚಿ ಸು. To spend. 542.
ವೆರ್ಥ(ವ್ಯರ್ಥ). Vain, useless, miserable.
ಮೆವಹಾರ (ವ್ಯವ), Dealing, transaction,
trade.
ಪೇಸ್, Quickness, haste; quick.
ಪೇಡೆ. An ೫೫080860 (7). 120. 132.
ವೈಡ್ಸೆಸು. To hide, care about. 562.
ವೇಣಿ. Braided or plaited hair.
ಹೇಗ. A bamboo.
ಪೇತ್ರ. 08. ಚೆಡರೆ,ಬಿದರಿ, ಬೆತ್ತ. ಸಿ 0೩09, |
7904, ಪೇತ್ರಧರ. A cane-bearer, 0901.
ಪೇದೆ. (Wit), knowledge; a Veda.
ವೇದನೆ, Woe, pain.
ಮೇದಿ. A raised floor, bench,
ವೇದಿಕೆ. = ಸೇದಿ
ಮೇಳೆ, ವೇಳ್ಳು. Time, opportunity.
ವೈಡೂರ್ಯ, ವ್ಯೈಡೂರಿಯ, The Lapis
lazuli.
| ಮೈದೇಶಿ, ಹಾ ಸೀತೆ.
ವ್ಯೈಭವ. ಜಾವ
ವೈರ. Enmity.
ವ್ಯ © An enemy. ಮೈೆರಿಪದ. A word that |
| ಶಫರಿ, A small fish.
is out of place or wrong in itself,
ಮ್ಹೆಹಾಳಿ (= ಷೆ ಹಾರಿ?) Running round,
| as a horse. 593, ॥. 268,
| ವೊಲೆ. = ವೋಲೆ.
385
264, 288. 848, 859,
858, 403. 449. ete. 485.
| ಪೋಲೆ. ೩, like ag. 5. 356. 0.
ವಸುತ. Bewildered or zealous 00-
cupation.
ವ್ಯಯ. (An outlet); expenditure, loss,
ವಸನ. Passion,
ವ್ಯಾಘ್ರ. A tiger.
ನ Deceit; pretence.
ವ್ಯಾಧ. ಬೇಡ (ಬ್ಯಾಡ).
ವ್ಯಾಲೋಲ. Shaking, waving.
ವ್ಯೂಹ. Military array; a multitude,
ವ್ಯಾಳ A snake.
ವಜ. A multitude, mass, flock, herd.
ವ್ರತ. A vow.
ವ್ರತ. A multitude,
ಶ್ರ
ಶಂಕಿಸು. 70 88೩೬,
ಶಂಕೆ. Doubt; fear.
Bow. A conch shell.
ಶಕುನ. An omen (of birds, ete.).
ಶಕುನಿ. A bird.
ಶಕ್ತಿ. An iron spear or dart,
ಶಕ್ರ ಧನು. The rainbow.
| ©ಠ. A wicked person.
ಶತ. Hundred. ಶತಪತ್ರ. The hundred-
leaved, a lotus.
ಶತಯಾಗತನಯ. ಇ ಅರ್ಜುನ.
ಶತ್ರು. Aಗ enemy.
ಶಬರ. ಇ ಪುಳಿಂದೆ. 118. (111). 441. (442).
452. ಕಬರೇಕ. The ಶಬರ ef.
49
386
ಕ A sound, word, ೩ noise, ery; |
grammar.
ಶಮನ. Tranquillity; tranquillising,
allaying.
ಶಯನ, 81800108, reposing,
ಶಯೆ. Reposing; (placing).
ಶಯ. A bed, couch.
ರ. An arrow; water.
ಶರಈ (-5,-S). Autumn, from the
middle of September to that of
November.
ಶರಣ, Refuge; a refugee.
ಶರದ. ಕರಕಿ.
ಶರಧಿ. The water-hold, the ocean.
ಶರನಿಧಿ. -ಕರಥಿ.
ಕರಭ. A fabulous animal with eight
legs.
ದಿ
ಶರಂಸನ. The arrow-shooter, a bow.
ಶರ್ಮ. Blessing; happiness, delight.
ಶಲ. The quill of a porcupine; a
porcupine, 98.
ಶಲ್ಲಾಹೆ. An arrow, dart.
ಶಶ. A hare.
ಶಶಾಂಕ. The hare-marked, the moon.
Td It with the hare, the moon,
ಶಶಿಕಾಂತ: ಎ ಚಂದ್ರಕಾಂತ.
ಶಶಿಹಾಸ. ಎ ಚ೦ದ್ರಹಾಸ.
ಶಸ್ತ್ರ. A sword; ೩ weapon.
ಶಾಂತಿ. Appeasing; tranquillity, peace.
ಶಾಕ. Roots, leaves and other such
vegetable substance.
ಶಾಖೆ. A branch.
ಶಾಶ್ಟ್ರಲ. Verdure.
ಶಾಣೋಪಲ. A grind-stone.
ಶಬ-ಶೀರ್ಣ '
(6) -
ಕಾತಕುಂಭ. 6014.
ಕಾರದ. Autumnal;
speech.
ಶಾರ್ದೂಲ. The royal tiger.
ಶಾಲಿ. Endowed with.
ಕಾಲಿ, ಕಾಳಿ. Paddy,
ಕಾರಡೆ. fied
| ಕಾಲೂರೆ. ೩ 1/08.
ಕಾಲೆ. A hall, room.
ಕಂಸನ. An order, grant, deed.
ಶಾಸ್ತ. An order, precept.
ಶಿಕ್ಸೆ Learning; training.
ಶಿಖರ. A point, top.
ಸಿಪಿ. Flame, fire; flaming; a peacock.
ಶಿಧಲತ್ಸ್. The mode of fleetingly pro-
nouncing certain double Conso-
nants. Rules 42, 800.
ಶಿಬಿರ. An encampment, camp.
ಕಿರ, ಶಿರದ (ಶಿರ ಕರೋ). The head,
top; one who has a head, chief.
ಶಿರಸ್ಕ. A helmet, turban,
ರಿಸ. The tree Mimosa 8171518,
ಶಿರೋಮಣಿ. A crest gem; the chief
person or thing.
ಫಿತೆ. A stone. e. ಕಲಿ.
ಶಿಲ್ಪ. Mechanical art.
ಶಿಲ್ಬಿಕೆ. A mechanic.
ಶಿಕಿರ. The cool or cold season, from
the middle of January to that of
March.
ಶಿಶು. A child.
ಶ್ರೀಕರ. Spray.
es. Cold; chillness.
ಶ್ಲೀತಳ. = ಶೀತ.
ಶರ್ಣ. Decayed.
EN... ಜಾ ಶ್...
ಶೀಲ...
ಸಂಗ
387 |
ಶೀಲ. Disposition, character ; inelin- | ಶ್ರಿತ. Gone 10, joined with, conti-
ed 10,
ಶೀಟರ್, = ಸೀಲ್. 148.
ಶುಕ. A parrot.
ಶುಶೆ. Resplendent, pure,
ಶುದ್ಧ, ಕುಚೆ; complete.
ಶುನಕ. & 4ಂ್ರ.
ಶುಭ.
auspiciousness.
ಶುಭ್ರ. White; shining.
ಶೂಕರ. A og.
Shining, auspicious, good;
ಶೊಕ್ಳ್ಯ ಸೂಕಳ. Impracticable, savage.
ಶೂರ. A ero.
ಶೂಲ, A pin, point; ೩ pike; sharp
pain,
ಕೃತಿ, The ear.
ಶೆಖೆ. Flame; heat.
ಶೇಖರ. ೩ 08688; chief.
ಶೇಪ್ಮ A remnant; left. |
ಕೈಥಿಲ್ಯಾವರ್ಣ. Inexactness regarding |
letters.
ಶೈಲ. A mountain.
ಶೈವಲ. A place in which a ಶವ
idol is,
ಶೈಶವ. Childhood.
ಶೈಶಿರ. Relating to ಶಿಶಿರ, cold.
ಕೋಕ. 610%
ಶೋ. Crimson colour.
ಕೋಧಿಸು.
186,
ಕೋಭಿತೆ. Shining.
ಕೋಭಿಸು. To shine.
ಶೌರ್ಯ, Heroism, strength.
To examine, search for.
ಶ್ರಮ. Weariness, fatigue.
guous 10,
Be. Wealth,
beauty; excelleut; an excellent
excellence, honour,
female. ಶ್ರೀಮಠ. Honorable.
ಶ್ರೀಕರ. A splendid object.
ಶ್ರೀಪರ್ಣಿ, A tree the wood of which
is used to procure fire by attrition,
ಶ್ರೇಣಿ. A line, row, multitude.
ಶ್ರೇಪ್ಯ. Pre-eminent, best. |
ಕ್ರೋತ್ರಿಯ. A man whose 01809 is to
perform the precepts of the Vedas.
ಶ್ಲೋಕ್. A verse; (a eulogist).
ಕ್ಲಾಸಿನ. ೩ 60.
ಪೋಡಶ. Sixteen.
ಸ
ಸ್ಯ ಸಂ (ಸನ, ಸಮ್ಮ್ ಸಲೆ). With, to-
gether ; much; well.
ಶಂಕಲೆ (ಕುಂಖಲ). ೩ fetter, chain.
ಸಂಕುಳ್ಳ-ಲ. A mass, assemblage, flock,
ಸಂಖ್ಯಾತ. Counted.
ಸಂಖ್ಯೆ. A number, amount, ಸಂಖ್ಯೆಯ
ಔ. Persons that number.
Ao. A meeting, company, crowd.
ಸಂಡೆ. Together. 440.
ಸಂಸಡಿಸು. To be one, joined or to-
gether; to affix, 175. 440.
ಸಂಗತ. Entered into, joined.
Ao. A meeting, union, accumula-
tion.
ಸಂಗ-ಸಂಹ
ರಂ
° A union, confluence.
ಸಂಸಲಟ್ಸು. ಇ ಸಂಚ್ಡಿಸು.
oN. A harmonious song.
ಸಂಸ್ಕ್ಥಿತ. Tied together.
ಸಂಘು. A mass.
ಸಂಘುಟಿಸು. ಇ ಸಂಸಡಿಸು.
ಸಂಘೆರಾತ. A striking together; kill-
ing; a multitude.
ಸಂಚರಿಸು. To wander about, roam.
ಸಂಚಳನ. Roaming, travelling.
ಸಂಚಳಿಸು. To move about.
ಸಂಚು.
ಸ೦ಛಾದಿತ. Put on as a covering.
ಸಂಜನಿಸು. To be born, produced.
ಸಂಹಂಶ. Born, existing; birth; multi-
tude.
ಸಂಜೆ. ಇ ಸಂಧ್ಳೇ. 269. 290. 547,
ಸೆಂಜ್ನ್ಸ್ರ. One who has a bad fever.
ಸಂತ. Peace, agreement. 499,
ಸಂತತ. Extended; continually.
ಸಂತತಿ. Extension;
ಸಂಶಾನ.
ಸಂತಪr%. Well feeding, satisfying.
ಸಂತವಿಡು. To stow away. 85.
ಸಂತಸ (ಸಂತೋಪು. 307. 236. p.213. eto.
assemblage; =
ಸಂತಾನ. Extension ; progeny; ೩ row,
lineage, family; a multitude,
ಸಂತಾಪ. &0810008. ಸಂಶಾಪದ. Giving
pain.
ಸಂತೈಸು. To become calm. 146.
ಸಂದೆಣಿ. A crowd, mass, throng. 124.
296. p. 169. p.257.
ಸಂದಣಿಸು. To come together, come 10
A device, stratagem. p.201. |
close quarters, be crowded,
throng. 174, 176, 280. 234, 854,
೦ದು.= ಸಂಧಿ. ಸಂಡುವಿಡು=-ಬಿಡು. p,929.
ಂದು. ್ಗ ಸಕ,
೦ದೇಹ. Doubt, distrust.
೦ದೋಕ್. = ಸಂದೋಹನ.
೦ದೋಪನ. A multitude, mass, ೩8-
semblage.
ಸಂಧಿ. Joining; euphony; peace; ೩
confluence; a chasm, fissure, ‘hole.
ಸಂಧಿಸು. To be together or joined;
to come together, meet,
ಸಂಧ್ಯೇ. Twilight, dawn.
ಸಂಪಗೆ. ಇ ಚಂಪಕ, 261. 822. p.229.
೦ಪದೆ (ಸೆಂಪಠ). 6810, wealth, power.
ನ್ನ. Obtained;
complete.
possessed of;
ಸಂಪ್ರಿಯ, A very lovely thing.
ಸ೦ಭಾಳಿ. Perfection. 216.
೦ಮತ. Opinion; agreement.
ಸಂಮದ. Intoxication ; joy.
ಸಂಭ್ರಮ. ಇurning round; cheerful |
quickness, elation.
ಸ೦ಯುತ. ್ಫYoked to, possessed of.
ಸಂಸ್ಕಾರ. Accomplishing; the ripening
0೩50,
ಸಂಸ್ಕ್ರತ: Accomplished; Sanserit.
ಸಂಹಪಿ. A multitude.
ಸಂಹಾರ. Destruction, ruin.
ಸಂಪತಿ = ಸಂಹಾರ.
ಸಕ ಸಮ
ಸಕಲ. &11,
ಸಕ್ಫರೆ. Sugar.
ಸಖ. A male friend. ಸಹಿ. A female
friend,
ಸರ್ವ. Proud.
ಸ್ಗಳೆ. A hide; a skin flask. 416.
ಚೆನ, ೩ friend; a counsellor, mi- |
nister,
ಸ ಪ Armed; ready; readi-
nes8. p. 211.
ಸಡಕು. Decoration, beauty. 213.
ಸಡಗರ, Elation; pomp, decoration.
219. p. 196. p.222. p.256, p.258.
p. 268,
ಸಡಸರಿಸು. 70 be elated. p. 204.
ಸಡಿಲಿ' (0೯ ಸಿಡಿ57). To become slack,
untied, uncoiled, 145.
ಸಣ್ಣ (ಶರಣ, ಶೀರ್ಣಿ?). 8೫/1. 400.
ಸಣ್ಣಿಸೆ. Fineness, 318.
ಸತಿ (ಸಜೆ, ಸಔ, ಸನಿ), 8618, ೬೦೦d,
nice, well,
ಸತತ. ಇ ಸಂತತ.
ಸಶಿ. ೩A ೫1೧.
ಸಶಿಸಪ್ತ ಮಿ. The local case expressed
by certain verbal affixes. Rule 246.
ಸ To treat well, show honour.
ಹನಿ ಯೈ; politeness.
ಯೆ, A ಸಗ virtuous deed.
ವಿತ Well treated.
R. A parasol. 194, p.201, p.261.
NV ಸೊಯ್,
ದ. A proper verse or verse-foot,
Truth; truthful,
24
ರ
UA
0೫
LE
Wb ಜು ಜು 1
೭೫%.
Strength, vigour, valour.
ಸದ. One who is seated,
ಸೆದನೆ. A dwelling.
ಸದಾ. Always. ಸದಾನ೦ದ. Perpetual joy.
ಸದೆ. 70 0೩88, ಸಡೆಬಡಿ. 70 0೬% by
beating. 78, 180. 181. ॥. 201,
ಗ” An excellent nature.
ಸದ್ಯು. Present time.
ಸನ್ನದ್ಧ.
ಸನ್ನಾಹ. Preparing, arming, assembl-
Ready, armed,
ing.
ಸನ್ಮುತ್ಯ ಸಂನುತ. ಖMuch praised.
ಸನ್ನೆ (ಸಂಜ್ಞೆ). Knowledge; a sign.
ಸನ್ನೆ. A lever. 287.
ಸನ್ಮಾನ. Honour.
(&)
ಸನಾ ನಿತ. Honoured.
Seven leaved, a kind of
= ಸಪ ಪ್ಪಪರ್ಣ, the 9081108 86-
pholaris.
ಸಬಿಳ. A javelin, spear. 188, 295.
[)
ಸಬ್ಬ (ಸರ್ವೆ), ೩1. 188,
ಸಭೆ. An assemblage; a hall.
ಸಮ. Same, even, equal, good, well.
ುಂಚೆತ. Compressed, including.
ಮಂತ. ೫8076, all; end).
598 (9).
ಸಮಂತು (ಸಮಂ-ತು). Like, 80, thus.
(good
ಸಮಸ. ೫811707085; all, whole, com-
plete.
ಸಮದ, Intoxicated, delighted.
ಸಮನಂತರ. The time immediately or
without delay following,
890
ಸಮನಿಸು, To be obtained, to occur;
to exist. 359. 884, 593.
ಸಮನ್ಸ್ ಯ. Lineage, ೫೩೦೦.
ಸಮಯ, Opportunity, time.
ಸಮರ. ್ಥight, battle.
|
|
|
ಸಮರ್ಥ. Adequate; expert, strong.
ಸಮೆರದಿತ. Risen together, risen.
ಸ
ಸುಖು
ಮುದ್ಗೋಪ. loud
Accompanying
sound.
ಸಮುದ್ಭ 3 Pulling out.
ಸಮಖನ್ನುತೆ. Very high.
ಸಮುದ್ರ. The ocean.
ಸಮುನ್ಮಿಳಿತ. Mixed together.
tection.
ಸಮಾಶ್ರಿತ. ಈಂne 10, entered, joined,
protected.
ಸಮಾಸ. A compound.
ಸವಿಖಾಪ. Nearness; near.
ಸಮು೦ನತ. 1191, sublime, prominent,
ಸಮುಚೆತ. Proper.
ಸಮುಚ್ಚಾ ಮರ.1) ಸಮು ಭ್ರ Vory great+
ಅಮರ, A demigod, powerful per- |
2) = ಸಮುದ, Very great |
ಚಾಮರ, The tail of the yak.
ಸಮುತ್ವರ. A large multitude.
ಸಮುಶ್ಶೀರ್ಣ, Raised, high. ಸಮುತ್ವೀ
೧೫೯-ಧರಾಪ-ರಾಸ್ ತಿ ಸಮುಶ್ಚೀಂರ್ಣ-
ಧರಾ-ಪರ-ಅಸ,
ಸಮುತ್ಮುಂಔ. Very high.
ಸಮುತ್ಲಿತ. Raised.
ಸಮುತ್ಸ್ಯುಕ. ಎ ಉತ್ಸುಕ.
son;
'ಮುದಸ್ರು. reat excitement or fler-
060088.
ಸಮುದಯ. An ೩68618)1೩69.
DL
ಸಮುಲ್ಲೂಸ. Great delight.
ಸಮ್ಮುಖ. acing; 2656000.
ಸಮ್ಮೇಳ. Mixing, communion,
ಸರ. A wreath.
ಸರಕು. An article, goods. 85.
ಸರಣಿ, A road, path, custom (verse 4
another division is possible,
namely: ಶೇಶಿ-ಸರಣಿ-ಕಬ್ಬಾರ್ಥ, and
ಉಪಮಾ-ಚಾತುರ್ಯ, ೩/04 ಮಾಧು
ಯ 086.)
ಪಳ, A chain. ॥. 201,
'ರಭಸ. With velocity, quickly.
DE. A pond; water.
ರಸ. Sapid, tasteful,
beauty.
ಸರಸರನೆ. 11೩8017, speedily. p.197.
ಸರಸಿ. ೩A tank, lake.
ಸರಸಿಹ. The tank-born, a lotus.
ಸರಳೆ, ಸರಳು, ಓಣ arrow. 118. 899.
p.184.
charming;
| ಸರಳ. Straight (on), even, proper. 4.
ಸರಳಿಸು, To (fly,) leap, jump. p. 199.
ಸರಿ. Rain. 868. 516.
ಸರಿ-ಸಾದು
ಸರಿ, Equal; evenness, finish. ddA, | ಸಲ್ಲೆಹ. = ಕಲ್ಲಿ.
ಸರಿನೋಡು. To compare. 167, 168.
252. 856, 405, 428. 494. 513.
ಸರಿಸ, Exactness; suitableness; near-
ness, proximity. 158. 408, p.197.
p. 199.
ಸರೀಸ್ಫ್ರಪ. ಸರ್ಪ.
ಸರೋಜ. The water-born, a lotus.
ಸರೋಧಿ. The water-hold, the ocean.
ಸರೋವರ. The water-enclosure, a tank,
lake.
ಸರ್ಪ , A serpent.
ಸರ್ವ. &11.
ಸರ್ವಜ್ಞ. Omniscient.
ಸರ್ವಥಾ. In all ways.
ಸಲೆ, ಸಲು. To go, go on, be or be-
Come current or fit, come to pass,
known, 9. 27, 82, 89, 418. 424, 442,
p-216. 561, 08. ಸಾಲೆ.
|
|
ನನಗ. ಆ ಕಷಟ,
ಸವಿ. To taste, eat.
340,
61. 2
ಸವಿ. Taste, sweetness; sweet. 40
152,
ಸಜೆ. To be finished; to be made
ready, be prepared. 168, 210,
ಸಮ್ಮ (ಸಂವಳಿ). A ruffle on tho sur-
face of water. 121.
ಸಸಂಭ್ರಮೆ. With elation.
ಸಹ. Together; also.
ಸಹ. Suffering.
ಸಹಕಾರ. ೩ fragrant kind of mango.
ಸಹಣಿ, A groom. 575. p. 254.
ಸಹಾಯ. (Going together), help.
ಸಹಿತ. Together with.
be obtained, be acknowledged or |
ಸಲಸ್ಟ Having marks, being dis- |
tin guished by.
ಸಲು, ಇ ಸಲಹು, 858.
ಸಲಹು. To make go on, bring up, |
nourish, foster, protect. 64, 289.
ಲಿಸು, To make to go, perform; 10
pay. 468. 594,
ಸಲೆ. ್ಗ ಸಲೆ. (Passably), well, (entire-
ly). 247, 808, 884. 387, 445, 455,
516. 552,
ಲ್ಲಲಿತ. Pleasant, fine.
ಲ್ಲಾಪೆ, A familiar discourse, talk.
pe. Great loveliness.
|
| ಸಾಕು (ಸಾಕುಂ).
ಸಹೋದರ, One of the same womb, ೩
brother.
ಸ Powerful; (fit to be overcome),
bearable, not offensive.
ಸಾಂದ್ರ. Thick; stout; much.
ಸಾಂಬ್ರಾಣಿ. Benzoin. p.199.
ಸೊಕಾರ. The state 08 having one’s
real or proper form.
ಸಾಕು. = ಸಲಹು. 87. 828.
An old future of
ಸಾಲೆ, ಸ$;=it is passable, suffi-
cient, enough; there has been
enough of. 80,
ಸಾಗರ. The ocean.
ಸಾಶಿಶಯ, 7987 excellent.
ಸೋದರ. Passion, love.
ಸದು. ಸಂದು.
892
ಸೌಧನ. Accomplishing,
exercise; a performance; ೩ means,
readiness;
expedient; ready.
ಸಂಭಿಸು. To achieve; to charge upon
another.
ಸೊಧು. Tamo; virtuous.
ಸಾಧ್ಯ” Possible.
ಸೂನಂದೆ. Joyfulness.
ಸಾನು. ೩A 18101876,
ಸೌಭಿಪ್ರಾಯ, Full of opinion; resolute.
ಸೊಮಂತ. ೩ chief (of a district); ೩
leader.
ಸಾಧ--
ಸೂಮಜ. An elephant.
ಸಾಮ್ಯ. Equality, likeness; similar.
ಸಾಮಾನ್ಯ. Common; common charac-
ter.
ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ. An empire.
ಸೊಯ್. To 410, 39. 41. 42. 43. 50.80. 300.
ಸೂಯ. ಇ ಸಹಾಯ.
ಸೂ5, ಸೂರು (ಸೇಠ). To 80 or come
near or to; to go; toreach; to
arrive; to enter; to go toone side,
make place. 63. 64, 65.72. 80.160.
161. 262. 289. 343. 881. 387. 416. |
419, 455. 456. 480. p.200. p.213.
560. 568, 588. 614.
ಸೂರ. ೩ fluid, essence; honey; water;
excellent.
ಸೂರಂಸ. A deer. |
ಸಂರಣೆ. A smearing or washing (of |
walls, etc.) 126, 166, 214.
ಸಂರಥಿ. A charioteer.
ಸಾರಸ. |
ಸೂರಿ (ಶಾರಿ), A piece or man at chess,
The Indian crane.
ಸಾಹ
draughts, ete. ನೆತ್ತಸಾರಿ. & 419,210,
308. 309. 312. 819,
ಸಾರೂಪ್ಯ. Likeness.
ಸಾರ್ಕೆ... Nearness. ೫.179,
ಸೌರ್ಚು. To draw near; to make go
(or to put) into, to or near, 399.
480. p.200. 524. p.271.
ಸಾರ್ವಭೌಮ. Rating 10 the whole
earth.
ಸೊಜರ್, ಸೂಯಿ. To shout, proclaim in
a loud voice.
ಸೊಜಾಸು.
loud voice. 260,
ಸೂಲೆ.
accepted or desirable. 584.
ಸೌಲ, ಸೊಲು. A row, line. 163. 211.
294, 295, 831. 332. 349. 449. 480.
p.198. 496. p.229. p.261. 622, ಸಾಲಿ
To have proclaimed in a
To be current, (sufficient),
ಡು. To put, be or go in rows; to
beam. ಸಾಲ್ಫ್ಡಿ. To form a line.
ಸಾಲ್ಗೊಳೆ, To be in rows or large
numbers,
ಸೊಲ. & 600ಓ 44,
ಸಾಲ. The sal tree.
ಸೂಲಭಂಜಿಕೆ. A puppet.
ಸೌಲದು. ಸಾಲೆ, ಸಲಿ. It 4068 not
pass, is not sufficient or possible.
2, 266. 288.
ಸಾಲ್ಲರಿ, A kind of rain, 516,
ಸಾಲೆ. ಎ ಕಾಲೆ,
ಸಾವಿರ. Thousand.
sD
ಹಾಜಿ ಪೊನಿತ
ಸಾಹಸ. ೫೫011;
ಸೂಹೆಸಿ. A man
daring.
of 68081 or prowess.
SSS
ಸಾಳು
ಸೊಳು. A kind of bird. 100.
ಕಾ
(ಶು೦ಗಾರ). Decoration,
ಸಿ೦7ರಿಸು, To decorate.
ಸಿ೦ಧ. A kind of flag. 169, 176.
ಸಿಂಧು. The ocean.
ಸಿಂಧುರ. An elephant.
ಸಿಂಧೂರ. Rd 1084,
ಸಿಂಹ. ೩ 1108.
ಸಿ೦ಹಳ, The name of Cylon and |
that of its king,
ಸಿಂಹಾಸನ, ೩ 1100-8081, throne.
ಸಿಕ್ಕು. ಸಿಲುಕು, 88, 145, 190. 418,
ಪಿಸುರ. ಎ ಸಿಬರಿ 9). 2.
ಸಿಡಿ. To be scattered,
forth, fly about,
spring. 93. 101, 122, 368, 899, 414,
489, 514, 528,
ಸಿಡಿಗುಂಡು. A kind of ball. 401.
GB. (Starting up and shaking),
snap,
confusion, perplexity, consterna-
tion, 171, 388,
ಸಿಡಿ5 (2). To burst open, be sud-
denly unloosed. 145. ef. ಸಡಿಲೆ.
ಸಿಡಿಲ. A thunder-bolt, ಬಲಸಿಡಿಲೆ.
Lightning unaccompanied by rain.
116. 198. 243, 821, p.201., 497. 518,
517,
ಸಿಡುಂಬು.
ing(?). 451,
ಸಿತ. White; moonlight,
ಸಿದ್ಧಾಯ ಗ Tribute. 467,
468,
Accomplished, ready; possessed
ಸಿದ್ದ.
ಥಿ
__ಸುತು
burst |
spring aside, |
Bursting forth, project-
398
of; an alchemist. ಸಿದ್ದ್ಲ೦ತ, An
established thing; astrology.
ಸಿದ್ದರಸ,
ದ
quicksilver.
Mineral; chemical fluid;
ಚ Accomplishment;
ಸಿಬರಿ. The outer coat of sugar-cane,
2,
ಸಿಮಿಸು. To all or pour down. 96.
discharge.
ಸಿರಿ. =ಶ್ರಿೀ.
ಸಿರಿಗಂಧ. 8000804 sandal,
ಸಿರಿದ. A giver of wealth or welfare.
ಸಿಲುಕು, ಸಿಲ್ವ. To be caught in, be
entangled, be 801204, 186, 188, 308.
p. 196. p.197, 680,
ನಿಕರ. = ಶೀಕರ.
ನೀಗಂರಿ. A kind of fan. 169, 218. 881,
ಸೀತ್ವಾರ. Sighing, groaning. 879. 886,
ದು. ೪ ಸೀಯ್.
Aeಮೆಂತ. The parting of the hair
on the top of the head; the head.
ಸೀಮೆ. A seam, a boundary; ೩ coun-
try.
ಸೀಂಯ್, To be singed. 101, 440.
ಸೀವರಿಸು. To hiss. 170,
ಸೀಸಕ. A helmet.
ಸೀಬಿರ್, To spilt, tear asunder. 187,
” 287, 430. 449. 457. p.196, p.197.
ಬರ್, A split, a piece rent off. 148,
J. Good; well.
ಎ೦ಟುರೆ. A whirl (-wind). p.197, 611.
ಶಾನ್ಯ ಸುಮ್ಮಾನ. Joy. 76, 225.
ಫೀ
Ul 748
pe
ನ್ದ
ಈರ. Practicable, convenient, bene-
ficial,
ಸುಕುಮಾರ. A 8004 son.
ಇುಖ ಸು?
ಮಿ. (6004 air), joy, happiness.
ಖಿಸು. To rejoice.
ಕೋದಂಡ, ಇ ಸು-ಕೋದಂಡ.
RI. A good nature.
ನ. A good man.
್ರು. ಸುಡು.
ಡು. To burn. 171, 224. 891. 435.
436. 439.
ಸುತ. ೩ 808, ಸುತೆ. A daughter.
6 .=ಸುತ್ತು. Round about. 291.470.
ಸು. To cause to turn round. 613.
To go round; to surround. 170,
p.197. p.199. 483. p.211. 611. 621.
ಸುತ್ತು. Round about; a surrounding,
fetter, tie(?). 120, 217. 218. 219.
p.197. p 199. (ಸುತ್ತಿ).
ಸುತಿ. She with beautiful teeth.
ಸುಧಾಕರ. The nectar-rayed, the moon. '
ಸುಲಿ. 70 peal. 2.
ಸುಧೆ. Water; nectar.
ಸುದ್ದಿ. News, report. 66.
ಸುನಿಳಯ, A handsome house.
ಸುಪಣ೯. The brahmany kite.
ಮಬ Good or prominent intellect,
ನೆ. Quietly, without emotion.
ಸುಯ್. 170 sigh, breathe deeply. 67.
107. 141. 825. 826, 876, 426. 564,
ಯ್. A sigh; the breath. 315. 451.
ಸು
ಸುಲಖದಾನ (ಸಂವಿದಾನ). Joining, me-
ditation.
ಸುಯೋಧನ. & nick name of ದುಯೋಣ
ಧನ.
| ಸುರ. ೩ ಕಡbulous demigod; ಸುರೇಂದ್ರ.
The king of such demigods.
ಸುರ? A sword, knife. 138. 177.
ಸುರ. A variety of the jasmine. 585,
ಸುರಚಾಪೆ. The rainbow.
| ಸುರ೦ತಿ. = ಸುರ. Jasmine. ).229,
| ಪುರಿ. To flow, (fall); to pour or
throw forth; to give in large
quantities, 81, 170. 227. 296, 336.
452, 498. 516. 552,
ಸುರಿಸೆ. ಇ ಸುರ. Knife. p.199.
ಸುರ್ಕು,
Shrivelling, a feeling of
emptiness or uneasiness, 298,
ಸುಲಭ, Easy to be obtained; easy;
delicious.
ಸುಲಲಿತ, ಸುಳಲಿತ. Very beautiful.
ಸುಲಿ. Pealing; uncovering, showing.
441.
ಸುವರ್ಣ. ಎಸ್ಟ,
ಸುವಾರಿ. Nice water; an excellent ve-
getable perfume.
ಎವ್ಟೇಲೆ. ? 118.
ಹ್ರುದಯ. A good hearted person.
ುಚ್ಚ, A liar. 571.
lt ಜು al
ಜ್ತ
3, To move about, roam; to be
quick; to shine, to begin to appear,
to peep. 75. 189. 268. 302, 303. 307.
335. 370. p. 197. 596. 615. 621.
ಸು. Rambling or flying about; an
eddy; a curve, 121. 138, 139. 295.
827, 366.
|
CO 222 ಅಸನ ಂಂಸ್ರ ಸಂ ಸತವ ಸಪಪ ಪರ್ಟ್ ವ
ಸೂಚ... ಸ್ಫುರಿ
ಚನ, A hint, sign, intimation.
ೂಚೆಸು. To hint, indicate.
ಸಚ 2೬
ಥ್
4
A 0081108001; the sun.
ೂತ್ರಯಂತ್ರ. A thread-mechanism.
ನು. A son.
ೂನುಗಗತ್ತಿ, ಸೂನಗಿ -.
ಜು ಜು PEL
sword. p.197.
ಸೂಪ. Cooking.
ಸೂರಿ. Plunder. ಸೂಲನಿಗೊಳೆ, ಗಂ plun-
der, to acquire; ಸೂಅನಿವಿಡು (-ಬಿಡು).
To give to be plundered, 182, 186,
260, 593.
ಸೂರ್ಯ. The sun.
ಸೂಸಕ. A flower. 218. p. 229.
ಸೂಸು. To flow over or forth, to drop
down, to be scattered or spread;
to make flow, to scatter or spread
about. 106. 107. 132. 246, 821, 352,
388. 393, 451. p.205, 498. 500,
624.
ಸೂಳ್ಳೆಸು. To sound, clang. p.202.
ಸೂಖಿರ್, A turn, time, p.199.
ಸೊಲ್ಕೀರಿ. A kind of rain. 516.
ಸ್ಫಜೆಸು. To create.
ಸೃಷ್ಟಿ. Creation.
ಸೆಸಳಕೆ. Vapours arising in sultry
weather. 193.
ಸೆಜ್ಜೆ. ಕಯ್ದೇ. ಸೆಜ್ಜಿ ವನೆ, A dormitory.
p.234.
ಸೆದೆ. To become stiff; to suffer cons-
ternation, to fear. 08 ಸಿದಿಮಿಡಿ,
112. 389. 899, 482.
ಸೆಡೆ. Contraction, curvature. 224,
A kind of |
| 2
395
ಸೆಟಸು. Border, end, edge, boundary.
24, 529. 584. p.259.
ಸೆಕೆ. 1014, captivity, imprisonment;
captive; the palm of the hand bent |
80 as to hold something. 186, 260.
268. 818, 463, p.197. 526. 542, ಸೆಂ
ಸಟ್ಟು, -ಸೆಯ್ಕ್ -ಗೊಳ್ಳೆ, -ವಿಡಿ (-ಪಿಡಿ).
To take captive.
ಸೆಳೆ. ಗಂ pull, draw, drag, (take in);
to carry away, to take by force,
71. 184, 180, 181. 195. 866, 388,
400, 498, 519.
ಸೇಡು. Stiffness ; consternation, 392,
ಸೇಣಿ. A 1109, row.
ಸೇನೆ. An army; a multitude.
ಸೇರಿ (ಸಾರಿ). To reach, arrive; to
join, enter, agree to, be obedient,
follow. 51. 151. 155. 160. 256, 387.
560,
ಸೇವಕ. A servant.
ಸೇವೆನ. Enjoying.
ಸೇವೆ. Service.
ಸೇವಿಸು. To enjoy, eat or drink. 139. 307.
ಸೇವಿಸು. To serve.
ಸೇೆ. A pouring or sprinkling (on
the heads of persons). 520,
ಸ್ಟೆ (ಸರಿ ಸಹಿ. ಸ್ಟೈನೆಖಸು (-ಚೆಜಸು).
Greatly surprised. 528.
ಸೈನಿಕ. A body of forces in array, an
army. 198.
ಸೈನ್ಸಾ. = ಸೇನೆ.
ಸೈರಿಭ. A buffalo.
ಸ್ಕೆರಿಸು (ಸಹನಿಸು). To bear, put up
ಸೆಣಿಸು. 170 provoke. 343, with, be patient. |
50”
ಖಾದಿ
896
ಸ್ಪೆಪ (ಸಹಿಪು). . 0೩1೫/೫658, goodness,
merit, truth; happiness; beauty.
ಸ್ಟೆಪಿಡು. To calm, appease. 416,
ಸ್ಪೆವು. ಸ್ಟೈಪ. ಸೈವ? (-ರಿ). To dist-
inguish one’s self. 133.
ಸೊಂಕು (ಸೋಕು). To come into con-
tact, be contagious, to meet with,
knock against. 112. 144. 339.
ಸೊಂಪು. Beauty; charm, sweetness.
126, 195, 264, 821, 331. 333, 845,
p.228.
ಸೊಕ್ಕು. ವ ಸೊಂಕು. 133.
ಗ
ಎತ್ತು (ಸೊರ್ಕು). To be insolent or
proud. 54. 548,
ಸೊಕ್ತು. ಐ ಸೊರ್ಕು. 8. ಮದ. 884, 397.
410.
ಸೊಸಡು. ೩A peculiar fetid smell. 397.
410,
ಸೊಸ೦ಖಸು. To be pleasant; to cause
pleasant feelings. 218. 327. 885,
346. 424, 508,
ಸೊಸಸು. To be pleasant. 193. 216.
217. 340. 490.
ಸೊಸಸು. Pleasant; nicely; loveliness,
beauty. 69. 168, 211. 262, 306,
526. 528.
ಸೊಡರ. A lamp. 188, 267. 442.
ಸೊನ. ಎ ಸ್ಟ್ನ.
-*್ಸ್ಸೌಪ್ತು.
. «?. ಸಬುದೆ. Noise. 584.
- Foliage. 396.
(ಸುಭ). A beautiful person.
ಚೆ ಚೆ ಭಃ ಟೊ
ಜಾ ೪
೮ ಕ ಬಿಸ
ಥ್ರ
೧1
681,
ಸೊಬಗು. Beauty. 327.
ಸ್ಟುಪು-ಸೋ ಕ್ಟ
ಸೊಯಂವೆರ (ಸ್ಟ್-). 861-86160ಟೆ0% (of a
husband).
ಸೊರ. ಎ ಸ್ಫ್ರ.
ಸೊರೆ. ಇ ಸೋರೆ. 36.
ಸೊರ್ಕು. Pride, insolence, (strength),
(rutting). ಸೊರ್ಶುಮರ್ಡ್ದು (ಇ ಬಳಮ
ರ್ದು). Gunpowder. 442. 461.
ಸೊರ ಸ್ಟ್್ಸ 2
ಸೊಳೆ. To sound, speak. 329.
ಸೊಲೆ, ಸೊಲ್ಲು. A sound, voice, speech.
202.
ಅಸು, To make say. 282.
ಣಾ
ಸೋಕು. 0 touch, to affect. 67.
ಸೋರ್. The peculiar branch or leaf
of the palm, sugar-cane, etc; ೩
peacock. 46. 240. 305, 888, 437,
p.229.
ಸೋಜಿಗ. Wonder, 202.
ಸೋತು. ್ಗ' ಸೋಲೆ.
ಸೋದು. ಸ್ಫನ್ನಿಡು.
ಸೋನ. =ಕ್ಲಾನ್ಸಿನ,
ಸೋನೆ. ೩A thin, but incessant rain.
170,
ಸೋಪಾನ. ೩ ight of steps. 101. 217.
318, 507.
ಸೋಮ. he moon.
ಸೋರೆ. A 80074. ರರ.
ಸೋಲೆ". To loose, be overcome. 62. 620.
ಸೋಲ. Losing, defeat. 597.
ಸೋನು. To drive or chase away or in;
to beat. 306. 315. 396. 401.
ಸೋಪ್ಲ (ಸ-ಉಪ್ಪ). ೫೬
|
ಸೋಹು-_ಹಜೆ
ಜ
ಸೋಹು. ಇ ಸೋವು. 118.
ಸೋಹು. Chasing, a chase. 188,
ಸೋಹೆ. A (beaten track,) trace, mark.
111.
ಸೌಖ್ಯ, ಸೌಕ್ಯು. Pleasure, happiness.
ಸೌಧ, A grand edifice, an upstair
house.
ಸೌಭಾಸ್ಛಾ. Good fortune; beauty,
charm.
ಸೌರಭ, ಸೌರಂಭ. Fragrance, odour;
pleasingness, beauty; pride.
ಸ್ಪಲತಿ. Stumbling, stuttering, falter-
ಡ್
ಸ್ಲುತಿ. Praise.
ಕ. Little, small, few.
©. A mass, assemblage.
». Standing.
ಭ, A place; the floor, ground,
ಸ್ತ
ಧ
ಸ್ತ
®
bottom.
ನ. A place, spot.
2
ಅ
° Placed, standing, dwelling.
“ಹಿ ಬ
೧೨
honour; one being in a state,
ಸ್ನೂಲ. Bulky, big, huge.
ಸ್ಫೇಹ. Attachment, love.
ಸಂದ, ಸ್ಪಂದನ. Trembling.
ಸ್ಫಟಿಕ. Crystalline ; crystal
ಸ್ಸಾರ. Large, great.
ಸ್ಪುರಠಿ. Trembling, sparkling, shining.
ಸ್ಫುಲಿಂಸ. A spark.
ಸ್ವರಿಸು. To remember,
ಸ್ಲಿತ.
ತ. Smiling; a smile; ಸ್ಕಿತೆ. She
who smiles.
° A state; a place; a standing;
397
ಸ್ರಜೆ, ಸ ಜ್ಜು (ಸ್ರಗಿ). A. wreath, garland.
ಸ್ರಜ. ಇ ಸ್ರಜೆ. 515.
ಸ್ಟ್. 6018, ಸ್ಸ Standing in one’s
own nature,
body), healthy, beneficient; health.
ಸ್ಪ್ಚ್ಛತೆ. Whiteness, pureness.
ಸ್ಸ್ನ. A 6ound.
ಸ್ಫ್ಪೆ. 81060; ೩ dream.
easy (in mind or
ಸ್ಟ್. A voice, sound, word.
ಸ್ಲ್ರ್ಗ. The
heaven.
ಸ್ಫ್ಪ್ರ್ಣ. Gold.
ಸ್ಸ್ಂತ. The mind; one who has a
mind.
ಸ್ಪನಿಡು. Sweet, agreeable.
ಸಿಮಿ. An owner, master.
ಸ್ಟೇ 4ರ. Self-will, unrestraint,
sun-going (place),
ಕು
(ಕ್ This letter often appears in the
form of ಪ, and when forming the
initial of the second part of a
compound, in that of ವೆ.
ಹಂತಿ. ಎ ಪಂಕ,
po)
ಹಂಮೈಸು. To faint, dispair of. p.271.
ಹಂಸ್ಕ ಹಂಸೆ. A goose or swan; the
sun; the best of.
ಹಕ್ಕರಿಕೆ. A horse’s or an elephant’s
trappings. 169. of. ಪಕ್ಕರಕ್ಕೆ.
* 111,
ರ
79.
898
ಹಡಸು. A ship. 122.
ಕಡಪ, ೩A betel-pouch. p.271.
ಹಣ ಹಂಣು. ಇ ಪಣ, 98.
B®. Money; a Fanam. 41. 181.
ಕಸು. To look slily, 184,
ಹತ. Beaten, struck, killed; a stroke,
ಹತೋಡ್ಡೂತ. = ಹತದಿಂದ ಉ
blow.
ದ್ಲೊತ.
ಹಶಿ. A stroke, blow.
ಹತ್ತು. ಇ ಪತ್ತು. Ten.
®ದ. The state of being tempered;
hardness, sharpness, strength. ಹ
ದವಿಲು. ೩ strong bow. 117.
ಹಬ್ಬ (ಪರ್ವ). ೩ tivity, 43. 1392.
ಹಬ್ಬು. ೯ ಪರ್ಬು. 145.
ಹಬ್ಬುಸೆ. ಇ ಪರ್ಬುಗೆ. 108, 400,
ಹಯ. A horse.
ಹರಡೆ. The Indian (Numidian) crane.
99.
ಹರಣ.
ಹರಣ. ಎಪ್ರಾಣ. ॥.2171.
ಹರವಿ. An 6871808 vessel. 55. 77, 81.
ಹರಸು. ಎ ಪರಸು. 78. 229.
ಹರಿ. = ಪರಿ. To flow, etc. 30. 33. 78.
109, 110. 158 (?). 183, 185. 198,
289). 300. 825,
ಹರಿ. Running. 79.
ಹರಿಗೆ. (8, ಪಲ್). ೩ shield. 169.
ಹರಿಣ. A buck deer;= ಎರಲೆ. 415,
ಹರಿತ. To come quickly. 79.
ಹರಿದ್ರ. Turmeric, yellow.
ಹರಿಯಂತರ (ಎ ಹೆರದಾರಿ?). A measure
of about two miles and a half, a
0088. 258. (08. ಕ್ರೋಶ. 252).
Taking away, carrying off.
ಕಜ ನಲ್
ಹರಿಸು. ಎ ಪರಿ೦ಖಸು. 80.
ಹರುಪ. ಇ ಹರ್ಪ.
ಹರುಸ. = ಹರ್ಷ.
ಹಜಕು. A rent, slit; rent, torn. 56.
ಹೆಣ. To tear. 117. 132. 148. 158 (?).
ಹೆಜಳಿವು, The act of being torn. 117.
ಹರ್ಮ್ಟು, A palace, mansion,
ಹರ್ಪ, 307.
ಹರ್ಪಿತ. Joyful.
ಹಳೆ, ಹಲ್ಲು. ಪ . 202.
ಹಲ, ಹಲವು, ಹಲು, = ಪಲ್ಕ ಪಲವು. 7. 82.
247, 308.
ಹಲಗೆ. ವ ಪಲಗೆ. 809.
ಹಲಿಸೆ. ಇ ಹಲಗೆ, 79.
ಹಲ್ಲಣ. ಸ 886616, 169.
ಹವಔ, ಹೆವಣು (ಪ್ರಮಾಣ), cision;
intention, purpose. 71.
®ವಿ. Clarified butter.
ಹಸನು. illed; in good order or
state. 42.
ಹಸರ. ಇ ಪ್ರಸರ.
| ಹಸಿವು, ಇ ಪಸಿವು, 88.
ಹಸು. = ಪಶು, 117.
' ಹಸು. ಇ ಪಸು, 115.
ಹಸ್ತ. The hand; an elephant’s trunk.
ಹಪ್ತಿ. An elephant.
ಹೆಳ್ಳಿ. A village. 65.
ಹೆಯಿವೆ. A ಕಂrest. 65. 141.
ಹಾಕು. = ಹಾಯ್ಯು. 189.
ಹಾದಿ. A road, 26, 890,
ಹಾದು. ಇ ಹಾಯ್ದು. Vv” ಹಾಯ್.
ಹಾನಿ. Hurt, injury, loss.
ಹಾಯ್. = ಪಾಯ್, 188, 184, 187, 148.
145, 196, 255, 298,
ಹಾಯಿ- ಹುಲಿ
ಹಾ೦ಪಉಕು. A throw. 313.
ಹಾಯ್ದು, (To make go); to throw,
cast; to be cast, 309. 818, 498,
ಹಾರ. Taking, comprising; one who |
possesses; a string of pearls, a
garland.
ಹಾಜರ್, ಹಾಣಿ. ವ ಪೂಜಿರ್. 280, 313.
ಹಾಲೆ. ಇ ಪಾಲೆ. ಬ. 2. 48, 57. 77,81. |
ಹಾವಸೆ. Duck-weed. 193.
ಹಾಸ. Laughing; sport. 116,
ಹಾಸ. ಇ ಹಾಸು. 184,
ಹಾಸಂ?. Adie; a dice cloth. 210,818. |
ಹಾಸು (ಹಾಯ್ದು). Something spread
or laid flat; a bed, couch; a 6088 |
collar (rope). 117. 329. 396. 400.
ಹಾಟಿರ್, ಹಾಯಿ. Destruction, ruin. 45, |
208, |
ಹಿಂ. Behind; (off).
oR (ಆ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗು). To remain
behind; to go or be backwards;
to leave off, let go; to cease, 87,
140, 209.
ಹಿಂಡು. To wring out, squeeze; 10
milk; to punish, 82. 240. 542.
ಹಿಂಡು... A mass, multitude, herd,
flock, 114. 182, 261. 303. 305,
ಹಿಂಡುವಲೆ. A variety of net. 119.
ಹಿಂಜಿ. Behind. 89.
ಹಿಂಜಿಯಾಡು. 64. ಬಿಟ್ಟಾಡು. To calumni-
ate. 159.
ಹಿಗ್ಗು . To be elated. 325. 328,
ಹಿಡಿ. ವ ಪಿಡಿ. To 8619, etc. 79. 86. 87.
106, 187, 164, 185, 201, 202. 228,
224, 242, 568,
399
ಹಿಡಿ. Seizing, holding; what is seized.
ಹಿಡಿತ5. To bring what is seized, (to
seize and bring), 156,
ಹಿಡಿಮ್ಛಸ. A beast that has been
taught to seize wild animals. 117.
ಹಿಡಿಯಾಳೆ. ೩ person that is going to
catch, 242,
ಹಿಡಿಸು. 170 cause to bo received, to
make go in. 76.
ಹಿತ. Put down; fit; beneficial, good;
a friend; welfare.
ಹಿತಕರ. Beneficial.
ಹಿಮ. Cold (6001); snow; winter; the
moon (the cool-rayed),
ಹಿಮಕರ. The c00l-rayed, the moon.
ಕಿರಿ. Great; old; much. 1. 30. 282.
| ಹಿಳಿ. To burst. 101. 104.
ಹಿಐ8, (ef. ಹಿಂಡು). To empty, take
out, make dry. 542,
ಹೀನ. Deprived, being without some-
thing; deficient, dim, low, vile.
ಹುಸು. ಇ ಪುಸು. 46. 88. 109. 120. 188.
143, 197. 255,
ಹುಟ್ಟು. ಡಾ ಪುಟ್ಟು. 48,
ಹುಟ್ಟು. A ladle. 281.
| ಹುಡಿ. Powder, dust. 180,
ಹುತ್ತು. A white ants nest or a
snake’s hole. 105, 106, 156,
ಹುದಿ. ಪುದಿ. 280.
ಹುಡುಸು. ಇ ಪುದುಸು. 186.
ಹುರಿ. Twine. 79.
ಹುಲಿಮುಖ.
mental work over the gate of a
fort. 211.
(Tiger-face), the orna-
|
ME
400
ಹುಲ್ಲೆ. ಇ ಪಲ್ಲೆ. 186,
ಹುಹು. Ugh! ugh! 386.
ಹೂ. ಪೂ. 266.
ಹೂಂಕಾರ. Hum; murmur. 609.
ಹೂಡಿಸು. ಇ ಪೂಡಿಸು. 185,
ಹೂಡು. = ಪೂಡು. 68. 69. 16. 79. 80.
309.
ಹೂವು, ಇ ಹೂ. 58.
ಹೂಸು. 70 sizzle. 106.
ಹೃತಿ. Taking away.
ಹ್ಭುಹಯ. The heart; knowledge.
ಹೃದ್ಧು. Belonging to the heart, hear-
ty; dear, pleasant.
ಹ್ಸೆಪ್ವ. addoned, joyful.
೦... Female.
ಹೆಂ, (ಹೆ, ಹೆಗೆ, ಹೆಜೆ, ಹೆದ, ಹೆಬ ಹೆ
ಮ್. ಹೆರಿ.
ಹೆಂಟೆ. A 6104, 80,
ಹೆಂಡತಿ. A wi. 241.
ಹೆಕ್ಕಳಸು. To act overbearingly. 548,
ಹೆಗ್ಗಣ. (The great mass), a bandi-
0001. 131.
ಹೆಗ್ಗಾಳೆ. A large horn. 127.
ಹೆಚ್ಚು. ಪೆರ್ಚು. 88. 146.
ಹೆಜ್ಜೆ. ಇ ಪಜೆ. 111, 198,
ಯ ಹ
ಹೆಜ್ರೀನ. Great 1. 6. excellent honey. |
ಛು
ಹೆಡತಲೆ. The back of the neck. 48,
ಹೆಡೆ. ಇ ಪದೆ. 51. 107,
ಹೆಡೆ A basket. 77.
ಹೆಡ್ಡ. Stupid; a fool. 51. 205,
ಹೆಣ, ಹೆಣ್ಣು. ೨ ಪೆಔ. 52.
ಹೆಣ. = ಪಣ. 60.
ಹುಲ್ಲೆ -ಹೊಂದು
ಹೆಣೆ. A bow-string. 117.
ಹೆಡ್ದೊಡೆ. A big or stout thigh. 145.
ಹೆಬ್ಬೆ. A large tooth. 400.
ಹೆಬ್ಬಿದ5. A big or tall bamboo. 104,
ಹೆಬ್ಬಂದಿ. A large hog. 148.
ಹೆಮ್ಮರ, ಹೆಂಮರ. ೩ 1811 tree. 86.102.
144. 287,
ಹೆನ್ನೂರಿ. A big bad woman. 55.
ಹೆಸರಿಸು. 70 name, appoint, 312.
ಹೇಡಿ. A coward. 59.
ಹೇರ. A louse. 58.
| ಹೇಮ. 6018.
ಹೇಮಂತ. The wintry season, from
the middle of November to that of
January.
ಹೇಜರಿಸು. To make lade or 1086. 182.
1883.
ಹೇಣರ್, To lade, load, burden. 28.
ಹೇವ. Shame.
| ಹೆ. The neighing of a horse.
ಹೇಟಿರ್. ಇ ಪೇಬಿರ್. 71.
271. 309. 811,
ಹೈನು. (A 009) giving milk. 28,
ಹಮ. = ಹೇಮಂತ.
ಹೊಂ, ಹೊನಿ, ಹೊಂನು. ಜ ಪೊಂ. 81, 88,
41. 309. 878.
ಹೊಂಸಜ್. A gold coloured arrow-
feather. 118.
181, 216, 948,
| ಹೊ೦ಗೇಸರ. Gold coloured filament or
pollen. 319.
ಹೊಂಚಂ. To lurk, spy. 244, 829,
ಹೊಂದು. = ಪೊರ್ದು.
ಹೊಂದೇ-ಟ 401
ಹೊಂದೇ8. ಇ ಪೊಂದೇಔ. 69.
ಹೊಂದೋಣಿ. A golden basin or trough.
219,
ಹೊಕ್ಕರಣೆ (ಪ್ರಪ್ಯರಣಿ). A lotus tank.
ಹೊಕ್ಕು. Vv ಹುಸು.
ಹೊಗೆಬಿತ್, ವ ಪೊಸಟಿರ್. 25ರ.
ಹೊಸು, ಇಹುಸು, 88. 170.
ಹೊಸೆ To smoke. 170.
ಹೊಗೆ, ಎ ಪೊಸೆ, Smoke. 103. 170.
ಹೊದೆ, - ಪೊಡೆ, 81. 81.
ಹೊತ್ತು. ೪7 ಹೊಜು,
ಹೊತ್ತು. ಎ ಪೊಲ್ಲು. 44. 51, 246. 279, 580,
ಹೊದಕುಳಿ. Torment, great distress. 171.
ಹೊದಣರ್, ಎ ಪೊದಲಲ್. 96, 102. 106. 188.
145,
ಹೊಡಲೀಕ್ತು. To be thick set or in a
heap together. 112. (cf. ಹೊದಬೀಕ್ಟ
ರಿಸು. 145.)
ಹೊದೆ. 70 put on; to cover. 84.
ಹೊಡೆ. A (over), quiver. 118. cf. ಪದಿ.
ಹೊದ್ದ ಸು, ಹೊಂದಿಸು. 70 attach. 540.
ಹೊಯ್, ಹುಯ್. ಇ ಪೊಯ್, ಕೆಯ್ ಹೊ
ಯ್. To clap hands. 80. 87. 146.
180. 182. 195. 310. 811,
ಹೊಯ್. A blow. 86.
ಹೊಯ್ತಿ. A cast, image, representa-
tion. (ಹೊಯ್ಯ ಇ ಹೊಯ್ಯ, ಎಯ್).
254,
ಹೊಯ್ದು. = ಪೊಯ್ಸು. 248.
ಹೊಯ್ಸು(, ನ ಪೊಯ್ಬು. 291,
ಹೊರಳ. To 7011 about. 171.
ಹೊರಳಿ, A heap, mass, assemblage.
102, 106,
ಹೊರೆ. - ಪೊರೆ. 197. 914.
ಹೊಲ. ನ ಪೊ. 46, 106. 189. 258. 294.
(ಹೊನ, ಹೊಗೆ).
ಹೊಜಿತು. Outside, except. 207.
ಹೊಅವಂಡಿಸು. ಇ ಪೊಅಮದಿಸು. 80.
ಹೊಜು. ಇ ಪೊಜು. 51, 110.
ಹೊಲತಿ ಎ ಹೊಯು. 208.
ಹೊಲ. ಇ ಪೊಲ. 112.
ಹೊಲಬು. Proper way or limit; con-
cern. 49. 69.
ಹೊಲಸು. ್ಥetid matter or smell. 53.
ಹೊಲ್ಲೆಹ. Nastiness, wickedness, 88180-
hood. 272.
ಹೊಸ. ಪೊಸ. 42.
ಹೊಟೆ. ಎಇ ಪೊಜಲೆ. 65.
ಹೊಬಿಹು. 6116138, flashing. 114.
ಹೊಣಕೆ. ಎ ಪೊಲಿ. 215, 819.
ಹೋಸು. ಷಾ ಪೋಸು. ಹೋಸಾಡು. 7
wander about. 50.
ಹೋರಟ. ೩ strife, battle. 178.
ಹೋರಿ. A bull, bullock. 80.
)
ಲ
ಛೋಲ. ಠ್ ಲೋಲ.
6೨
ಛಿ. An old letter instead of which ಳ
is used in new Canarese.
yO
51
CANARESE SCHOOL-BOOKS
Published at the Basel Mission Book & Tract Depository
Mangalore
KesirAaja’s Jewel Mirror of Grammar with the
Commentary of Nishthurasanjayya, 420 pp.
ನೇತಿರಾಜಕವಿಯ ಶಬ್ದಮಣಿದರ್ಪಣಂ ನಿಷ್ಠೂರಸಂಜ
ಯ್ಯನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಸಹಿತಮಾದುದು . . -
Catechism of Canarese Grammar, 60 pp., 7th
Edition. ಕನ್ನಡ ಬಾಲವ್ಯಾಕರಣ, ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರ ಸಂ
First Canarese and English Translator, ೩
Course of 42 Exercises, 93 pp., 2nd Edition.
ಕನ್ನಡ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮೊದಲನೇ ಭಾಷಾಂತರ ಪುನ್ಮಕವು
Proverbs, A Collection of 3547, 151 pp., 3rd
Edition. ಕನ್ನಡ ಗಾದೆಗಳು .
| Canarese School-Panchatantra, 146 pp., 2nd
Edition. ಕನ್ನಡ ಪಂಚತಂತ್ರವು
| Esop’s Fables, 200 pp., 4th Edition. ಇಸೋಪನ
NN
SSS
ತತ್
A Moral Class-Book in Canarese, 142 pp.
ದೃಷ್ಟಾಂತಮಂಜರಿ. . . ಎಂ.
English-Canarese Short Stories, 70 pp. ಇಂಗ್ಲಿ
ಷ್ ಕನ್ನಡ ಕಥೆಗಳು. . ತೇ
First Canarese Instructor, 86 pp., 7th Edition
ಬಾಲಕಿಕ್ಷೆಯು . . . ಎ... A
Sheet Lessons: 5 Sheets, mounted on paste-
boards. ಶಬ್ದಾವಳಿಹಲಿಗೆ, ದೊಡ್ಡ ಅಕ್ಷರದಲ್ಲಿ ಛಾಪಿ
ಸಿದ್ದು (ಇದು ಗೋಡೆಗೆ ಶಿಕ್ಕಿಸಿ ಓದಿಸುವದಕ್ಕೆ), ಒಂ
A short Description of Coorg, 33 pp. with a
Map. ಕೊಡಗು ದೇಶದ ವರ್ಣನೆ. . . .
Description of South-Canara with an In-
troduction to Geography for Beginners,
18 pp. ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡವು . . .
Geographical Primer, 35 pp. ಭೂಗೋಳವರ್ಣ
ನೆಯ ಮೊದಲನೇ ಪುಸ್ತಕ . .
Outlines of Geography, 88 pp., 3rd Edition.
ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ ಸಾರ
Outlines of the History of India, 22 pp. ಹಿಂದು
ಸ್ಥಾ ನದ ಚರಿತ್ರೆಸೆಂಗ್ರಹವು
A short Account of the Method of Surveying,
by Capt. Best. ಶಂಕ್ಲಿನಿಂದ ಆಗುವ ಪೈಮಾಯಶಿಯ
ಲೆಬ್ರದ ವಿವರವು. Canarese Edition. . . . .
Do. English i
Rs.0 4 0
1
Arithmetical Exercises for Beginners.
ಪೂರ್ಣಾಂಕ ಗಣಿತಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಉದಾಹರಣೆಗಳು.
First Book, 81 pp. ಮೊದಲನೇ ಪುಸ್ತಕ. .
Second do. 30 pp. ಎರಡನೇ ಪುಸ್ತಕ
Third do. 65 pp. ಮೂರನೇ ಪುಸ್ತಕ . .
Answers to the Arithmetical Exercises, 3rd
Book, 29 pp. ಗಣಿತಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಉದಾಹರಣೆಗ
ಳಿಗೆ ಉತ್ತರಗಳು. ಮೂರನೇ ಪುಸ್ತಕ
Method of teaching Arithmetic to Beginners,
100 pp. ಗಣಿತನ್ಯಾಯ
Hymns for Children, 3rd Edition. ಬಾಲಕರ ಗೀತ
Selected Scriptural Sentences, large print,
120 pp., 3rd Edition. ರತ್ನಮಾಲೆ ಅಂದರೆ ಶಾಲೇ
ಹುಡುಗರು ಪಾಠ ಮಾಡುವದಕ್ಕೆ ಆರಿಸಿದ ದೇವವಾ
ಸದ ವಚನಗಳು
Bible Stories, Old Testament, 248 pp., 5th
Edition. ದೇವವಾಕ್ಯದ ದ್ವಿವಂಚಾಶತೌ ಪೂರ್ವನಿ
ರ್ಧಾರ.
Bible Stories, New Testament, 186 pp., 5th
Edition. ದೇವವಾಕ್ಕದ ದ್ವಿಪಂಚಾಶತೌ ನವನಿ
ರ್ಧಾರ. .
ಸನ್ನಿ
ಬ
ರ್
ARESE
ANTHOLOGY
' REVISED AND ENLARGED
ANARESE POETICAL ANTHOLOGY”
ಜಾ ೫2373721358.
VierFarbSelector Standard * - Euroskala Offset
"ಟಕ
ಮಾಲ
ನೆಯ ಛಾಪೆ
ಅಯುಕ್ತಂ ಯದಿಹೆ ಪ್ರೋಕ್ತಂ
ಪ್ರಮಾಠೇನ ಭ್ರಮೇಣ ವಾ |
ವಾಚಾ ಮಯಾ ದಯಾವನ್ಮಃ
ಸಂತ ಸಂಕೋಧಯನ್ನು ಶಶ ||
he
GALORE
೨ BY ೮, STOLZ
K & TRACT DEPOSITORY
874
2
"4
ಎಪಿ) Copyright 4/1999 YxyMaster GmbH www.yxymaster.com
il
Live Music
Archive
Librivox
Free Audio
Metropolitan Museum
Cleveland
Museum of Art
Internet
Arcade
Console Living Room
Open Library
American
Libraries
TV News
Understanding
9/11